Per me shume......

TEKNOLOGJI E PRODHIMIT GJITHVJETOR TE SALLATES
Sallata (Latuca sativa L.)
Vlera ushqimore
Perhapja e gjere dhe perdorimi ne mase i sallates shpiegohet me vleren e madhe
ushqimore dhe me cilesi te mira organoleptike.Sallata koke permban: uje 95.43 %, 1.43
lende azotike, yndyrna 0.24 %, sheqerna 0.10 % lende te tjera jo te azotuara 1.59 celuloze
0.54 %, hi 0.77 %. Marule 92.52 % uje 1.26 % lende azotuara, 0.54 % yndyrna lende te
tjera jo te azotuara 3.55 %, Celuloze 1.17 % 0.98 hi.
Ne lengun e sallates eshte gjetur 0.3 % laktucin, i cila i jep shijen e hidhur gjetheve.
Sallata eshte veçanerisht e pasur ne provitamine A, pjesa me madhe e se ciles, ndodhet ne
gjethet e brendeshme. Ne nje kg lende te thate sallate koke ndodhet 240 mgr hekur 118
mgr mangan etj. Ajo permbane 0.618 mgr jod, sallata permbane 58 mgr vitamine C dhe
2.76 mgr karotine *(sipas Cer…..*)
Kekesat per klime
Sallata eshte e pershtateshme per kultivim ne zonat me klime te bute Temperaturat
minimale per mbirjen e fares jane 4 deri 6 o C, optimalja 15 deri 20 o C dhe kur kalon mbi
25 o C procesi i mbirjes veshtiresohet. Farat e reja, te posa vjela per te kaluar periudhen e
qetesise, gjumit, para mbjelles trajtohen me temperature te ulet duke u futur ne frigorifere
ne 0 o c per 48 ore. Temperatura minimale per rritjen e bimeve eshte rreth 6 o C. Per te
realizuar prodhimin me cilesi te mire ne vecanti per sallaten koke dhe me gjethe te
rrudhura , temperature ideale e rritjes ne kushtet e fushes se hapur , eshte 20 deri ne 24 o C
gjate dites dhe 7deri 11 o C gjate nates. Ne se per nje jave rresht regjistrohen temperatura
mesatare me te ulet se 13 o C, ulet dukshem ritmi rritjes .Temperaturat me te larta se 27 o C
per disa dite rreshte shkakton rritjen e shpejte te kercellit e bene “koken” gjethore me
kompakte dhe gjethet hidherohen. ne kete temperature te larte disa semundje behen me te
shpeshta e demtuese. Ne kushte te temperatures te ulta, madje edhe ne ngrica, bimet nuk
pesojne demtime te pa ndreqshme , megjithse rritja eshte e ngadale dhe mbeten me mase
te vogel. Ne ngricat qe ndodhin pak para vjeljes, demtohen gjethet e jashtme, kurse koka
ruhet e mire dhe me cilesi tregetare per pak kohe .
Intesiteti i ndricimit luan rol te rendesishem ne rritjen e bimes dhe karakteristikat
morfologjike te gjetheve. Ne kushtet e intesitetit te ulet te ndricimit, ulet tempi i rritjes
madje edhe ka prirje te zgjatet cikli bimore.
Gjatesia e periudhes bimore, shkon nga 60 deri 150 dite, ne varesi te kultivarit , teknikes
se kultivimit dhe vecanerisht temperatures dhe gjatesise se dites ne te cilen behet
kultivimi.
Kerkesat per lende ushqyese dhe per toke
Kultivohet ne te gjithe tipet e tokave, nga ranoret e deri ne ato deltinore, mjafton te kene
kullim te mire dhe me uniformitete stukturore. Me te pelqyshme edhe per prodhim te

hershem, jane tokat ranore deltinore, te thella, te fresketa, te kulluara mire , te pasura me
lende ushqyese, organike, me ph 6 deri 7. Tokat acide dhe te kripura nuk jane te
pershtateshme. Ndjeshmeria me e madhe ndaj kripezimit eshte gjate mbirjes dhe artisjes
se fidanit. Qendrushmeria ndaj kripes ne radhe te pare varet nga kultivari. Ne tokat qe
mbajne lageshti, sidomos gjate dimrit, mund te lindin probleme te asfiksimit te sistemit
rrenjor, prandaj keshillohet sistemimi i mire i tokes dhe kullimi i persosur i saj .
Sallata ne krahasim me perimet e tjera, ka nevoje per sasi te pakta lendeshe ushqyese .Per
te prodhuar 10 kv per dy , bimet terheqin nga toka 3.2kg azot, 1.6kg fosor ,7 kg potas ,1.6
kg kalcium , 2 kg magnez dhe 0.3 kg manganez 0.3 kg natrium.
Parabima
Sallata, mund te mbillet pas gjithe kulturave bujqesore , pas grurit, foragjereve,
pranverore, bishtajore etj, por edhe pas perimeve te shmanget pas vetes, sidomos ne tokat
te varfera me lende ushqyese.
Struktura varietore
Kultivaret e sallates me te pershtateshem per kultivim tek ne jane:
Per prodhim pranverore dhe vjeshtor:
“Allias78”, “Chianti”,”Crispino”, “Great lakes 659”,” Mesa659”Telda”,
Per prodhim veror dhe veroro - vjeshtor
“nabucco”,”Fynly”, “Esmeralda F1”,Mesa 659”,Telda”.
Per prodhim dimeror
“Simikler”,Trokadero” “Thialf”etj.
Tekniat e kultivimit
Punimi i tokes, 26 30 cm thelle, eshte mire te kryhet heret, pas tije ne perputhje me
periudhen e mbjelljes, kryhen punimet e tjera pergatitore gjate cilave behen trajtime per
luftimin e barerave te keqia. Zgjedhja e herbicidit behet gjithmon nen konsulten e
specialitit ne vartesi te species se kultivuar, te barit te keq, kohes dhe menyres se
prodhimit. Pas kesaj vecanti gjate mbelljeve te vona ne pranvere dhe ne vere, ne drejtim
te rreshtave hapen brazda me kultivatore brazdehapes ose prashajke, te cilat ndihmojne
ne ujitjen dhe ruajtjen e lageshtise se tokes .
Sallata kultivohet me fidante para pergatitur, por mund te mbillet edhe drejtperdrejt me
fare. Me shpesh pedoret mbjellja me fidane te mbjella ne tava polisteroli. Ne vllajat
tradicionale me gjersi 1deri 1.2m e gjatesi sipas kushteve , te pleheruar me pleh orgnanik
te kalbur mire, mbjellja behet duke perdorurur 1deri 1.2 gr /m 2 ne cdo m 2 farishte
sigurohen nga 600 deri 700 fidan te shendeteshem. Per te mbjelle nje dynym sallate ne
fushe, nevojiten 25 deri 30 m 2 farishte dhe rreth 30 deri 40 gr fare me fuqi e energji te
larte mbirese . Koha e nevojshme per pergatitjen e fidanit , ne vartesi te periudhes se
pergatitjes , eshte 25 deri 30 dite ne pranevere vere dhe 35 deri45 dite ne dimer .
Fidanet jane te gatshem ne fushe kur kane arritur 4 deri 5 gjethe te verteta .

Mbjellja ne fushe dhe sherbimet
Mbjellja behet ne toka te sistemuara e te kulluara mire , per te siguruar mekanizimin e
sherbimeve e bimeve dhe hapjen e vijave kulluese. largesia e mbjelljes behen
60x25x25x60 cm, duke siguruar 120 000 bime/ha ose 30x25 me 143 bime per ha Mbas
mbjelljes behe t ujitja , e cila perseritet deri ne zenien e bimeve .Mbjellja e fidanit behet
deri ne qafen e fidanit thellesia me madhe sjelle kalbezimin e fidanit kurse me ceket
ngadalson rritjen
Deri ne zenie behet zevendesimei i bimeve per te siguruar nr e bimeve per ha .Pas zenies
behet nje prashiteje me nitratim, duke menjanuar mbushjen e fidanit me dhe, e cila
munde te shkoktoje kalbjen e te gjithave gjetheve te bimeve
Grafiku i mbjelljeve dhe i vjeljeve ne fushe
Afati
mbjeljeve
Afati
Fushe
Prnverore 3/1-15/3 15/2-15/4
Vjeshte 1/7-15/8 5/8-25/9
Ne vere Cdo
20dite,50dite
para vjeljes
se prodhimit
Cdo
20dite,35dite
para vjeljes
se prodhimit
Koha e vjeljes se prodhimit
l ll lll lv V Vl Vll Vlll lX X Xl Xll
Grafiku i vjeljes se prodhimit ne sera diellore ose tunele

Afati
i mbjelljes
Ne
farishte
Ne
fushe
1/9 20/10
15/9 25/10
1/10 10/11
15/10 25/11
15/11 25/12
1/12 10/1
Koha e vjeljes
X Xl Xll l ll lll lV V
Pleherimi plotesues behen para cdo prashitje dhe varen nga pasuria e tokes .Ujitja sallata
kerkon ujitje te shpeshta e te lehta , qendrimi per nje kohe e ujit ne toke shkakton
asfiksim te bimeve. Ujitjet ne forme shiu pelqehen sidomos ne fazat e para mbas
mbjellejes .
Vjelja e prodhimit Vjelja e pare e sallates behet kur tufat ose kokat kane arritur rritjen me
te madhe. Pritet kercelli te gjethet e fundit .
Jane te mira per treg kur tufat ose kokat e sallates arrijne nje peshe jo me te vogel se 120
gr . Gjethet e poshtme te tufes hiqen gjate standartizimit. Dinamika e vjelljes se prodhimit
zgjat 10- 20 dite, ne periudhen me temperature te larte dhe 25-40 dite ne kohen me
temperature te ulte, kjo lidhet dhe me cilesine e kultivarit.
Msc Isuf Dupi