Учение о субстанции - Библиотека духовной науки
Учение о субстанции - Библиотека духовной науки
Учение о субстанции - Библиотека духовной науки
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Был<strong>о</strong> <strong>о</strong>писан<strong>о</strong>, как крахмал, п<strong>о</strong>ск<strong>о</strong>льку <strong>о</strong>н является резервным крахмал<strong>о</strong>м, <strong>о</strong>бладает ф<strong>о</strong>рмирующим<br />
элемент<strong>о</strong>м, к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рый раств<strong>о</strong>ряется при превращении в сахар. Превращение крахмала в целлюл<strong>о</strong>зу<br />
м<strong>о</strong>рф<strong>о</strong>л<strong>о</strong>гически мы пр<strong>о</strong>следить не м<strong>о</strong>жем, н<strong>о</strong> как результат превращения мы видим твердый<br />
ф<strong>о</strong>рмирующий элемент в<strong>о</strong>л<strong>о</strong>кна. Целлюл<strong>о</strong>за имеет в<strong>о</strong>л<strong>о</strong>книстую структуру.<br />
Тверд<strong>о</strong>сть целлюл<strong>о</strong>зы п<strong>о</strong>зв<strong>о</strong>ляет с п<strong>о</strong>м<strong>о</strong>щью би<strong>о</strong>л<strong>о</strong>гических или химических средств раств<strong>о</strong>рить всю<br />
<strong>о</strong>стальную растительную субстанцию, так чт<strong>о</strong> <strong>о</strong>стается <strong>о</strong>дна целлюл<strong>о</strong>за. Ок<strong>о</strong>нчательная механическая<br />
<strong>о</strong>браб<strong>о</strong>тка (л<strong>о</strong>мка, <strong>о</strong>тстукивание, расчесывание) удаляет пр<strong>о</strong>дукты распада, и <strong>о</strong>стается целлюл<strong>о</strong>за в виде<br />
нитей. Свет с<strong>о</strong> св<strong>о</strong>им лучевым характер<strong>о</strong>м, вступающий в пр<strong>о</strong>цессе ассимиляции в жизненн<strong>о</strong>е<br />
пр<strong>о</strong>странств<strong>о</strong> растения, с<strong>о</strong>храняет св<strong>о</strong>й характер также на эт<strong>о</strong>й ступени <strong>о</strong>твердения, приближающей<br />
субстанцию к минеральн<strong>о</strong>му с<strong>о</strong>ст<strong>о</strong>янию, целлюл<strong>о</strong>зе. Здесь лучев<strong>о</strong>й характер стан<strong>о</strong>вится видимым также<br />
физически. Не является ли связка блестящих льняных нитей физическим <strong>о</strong>браз<strong>о</strong>м с<strong>о</strong>лнечных лучей,<br />
падающих на Землю?<br />
В сам<strong>о</strong>м чист<strong>о</strong>м виде, без <strong>о</strong>рганическ<strong>о</strong>й примеси, выступает целлюл<strong>о</strong>за в в<strong>о</strong>л<strong>о</strong>сках на пл<strong>о</strong>дах.<br />
П<strong>о</strong>эт<strong>о</strong>му хл<strong>о</strong>п<strong>о</strong>к является ценнейшим растением для пр<strong>о</strong>изв<strong>о</strong>дства целлюл<strong>о</strong>зных нитей.<br />
Н<strong>о</strong> есть еще <strong>о</strong>дна в<strong>о</strong>зм<strong>о</strong>жн<strong>о</strong>сть п<strong>о</strong>днять затвердевшую целлюл<strong>о</strong>зу в <strong>о</strong>бласть крахмала и даже сахара.<br />
Целлюл<strong>о</strong>за сама п<strong>о</strong> себе не дает й<strong>о</strong>дист<strong>о</strong>й реакции, п<strong>о</strong>ск<strong>о</strong>льку <strong>о</strong>твердение превратившег<strong>о</strong>ся в веществ<strong>о</strong><br />
света слишк<strong>о</strong>м велик<strong>о</strong>. Н<strong>о</strong> если к<strong>о</strong>р<strong>о</strong>б<strong>о</strong>чку хл<strong>о</strong>пка см<strong>о</strong>чить к<strong>о</strong>нцентрир<strong>о</strong>ванн<strong>о</strong>й серн<strong>о</strong>й кисл<strong>о</strong>т<strong>о</strong>й, т<strong>о</strong> в<br />
<strong>о</strong>бщей массе м<strong>о</strong>жн<strong>о</strong> видеть <strong>о</strong>тдельные нити, к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рые на нек<strong>о</strong>т<strong>о</strong>р<strong>о</strong>е время дают п<strong>о</strong>л<strong>о</strong>жительную реакцию на<br />
й<strong>о</strong>д, т<strong>о</strong> есть <strong>о</strong>крашиваются в синий цвет. Целлюл<strong>о</strong>за п<strong>о</strong>д действием <strong>о</strong>гненн<strong>о</strong>й силы кисл<strong>о</strong>ты претв<strong>о</strong>ряется в<br />
крахмал. Н<strong>о</strong> спустя нек<strong>о</strong>т<strong>о</strong>р<strong>о</strong>е время м<strong>о</strong>жн<strong>о</strong> видеть, как исчезает й<strong>о</strong>дистая реакция, пр<strong>о</strong>х<strong>о</strong>дя через<br />
фи<strong>о</strong>лет<strong>о</strong>вый, винн<strong>о</strong>-красный, <strong>о</strong>ранжевый. П<strong>о</strong>путн<strong>о</strong> <strong>о</strong>браз<strong>о</strong>ванный крахмал далее претв<strong>о</strong>ряется в сахар.<br />
В<strong>о</strong> время мир<strong>о</strong>в<strong>о</strong>й в<strong>о</strong>йны начали индустриальн<strong>о</strong> в<strong>о</strong>спр<strong>о</strong>изв<strong>о</strong>дить эт<strong>о</strong>т пр<strong>о</strong>цесс перераб<strong>о</strong>тки<br />
древесины в сахар. П<strong>о</strong>лученный сахар п<strong>о</strong>казал х<strong>о</strong>р<strong>о</strong>шие св<strong>о</strong>йства при бр<strong>о</strong>жении и затем далее<br />
перерабатывался в спирт.<br />
На т<strong>о</strong>м же пути лежит пр<strong>о</strong>цесс клейстеризации целлюл<strong>о</strong>зы. Клейстеризация целлюл<strong>о</strong>зы играет<br />
б<strong>о</strong>льшую р<strong>о</strong>ль при пр<strong>о</strong>изв<strong>о</strong>дстве бумаги. Бумага — эт<strong>о</strong> не чт<strong>о</strong> ин<strong>о</strong>е, как сеть целлюл<strong>о</strong>зных нитей, видимых<br />
<strong>о</strong>тчетлив<strong>о</strong> на пр<strong>о</strong>м<strong>о</strong>кательн<strong>о</strong>й бумаге. Если х<strong>о</strong>тят сделать из нее писчую бумагу, т<strong>о</strong> нужн<strong>о</strong> пр<strong>о</strong>питать эт<strong>о</strong>т<br />
скелет клеем и нап<strong>о</strong>лнителями (<strong>о</strong>кись бария и др. ). Н<strong>о</strong> если х<strong>о</strong>тят изг<strong>о</strong>т<strong>о</strong>вить непр<strong>о</strong>м<strong>о</strong>каемую бумагу,<br />
нап<strong>о</strong>д<strong>о</strong>бие пергамента, т<strong>о</strong> п<strong>о</strong>средств<strong>о</strong>м серн<strong>о</strong>й кисл<strong>о</strong>ты нужн<strong>о</strong> целлюл<strong>о</strong>зную сеть частичн<strong>о</strong> раств<strong>о</strong>рить в<br />
клейстер, благ<strong>о</strong>даря чему бумага теряет св<strong>о</strong>ю нитяную структуру и превращается в пр<strong>о</strong>зрачную<br />
в<strong>о</strong>д<strong>о</strong>непр<strong>о</strong>ницаемую г<strong>о</strong>м<strong>о</strong>генную массу.<br />
VI. УГЛЕРОД, ВОДОРОД И КИСЛОРОД<br />
Крахмал, сахар и целлюл<strong>о</strong>за, — сл<strong>о</strong>в<strong>о</strong>м, типичные растительные <strong>субстанции</strong>, - эт<strong>о</strong> углев<strong>о</strong>ды. Каждая<br />
из этих трех субстанций, распадаясь п<strong>о</strong>д действием жара, дает уг<strong>о</strong>ль и в<strong>о</strong>ду. Далее мы знаем, чт<strong>о</strong> в<strong>о</strong>да при<br />
сильн<strong>о</strong>м нагревании или п<strong>о</strong>д действием электрическ<strong>о</strong>г<strong>о</strong> т<strong>о</strong>ка распадается на в<strong>о</strong>д<strong>о</strong>р<strong>о</strong>д и кисл<strong>о</strong>р<strong>о</strong>д. Так чт<strong>о</strong> в<br />
качестве элемент<strong>о</strong>в углев<strong>о</strong>д<strong>о</strong>в мы м<strong>о</strong>жем рассматривать три вещества: углер<strong>о</strong>д, в<strong>о</strong>д<strong>о</strong>р<strong>о</strong>д и кисл<strong>о</strong>р<strong>о</strong>д. П<strong>о</strong><br />
существу, уп<strong>о</strong>требленн<strong>о</strong>е нами выражение неверн<strong>о</strong>, иб<strong>о</strong> из этих элемент<strong>о</strong>в мы не м<strong>о</strong>жем сн<strong>о</strong>ва п<strong>о</strong>лучить<br />
углев<strong>о</strong>д и п<strong>о</strong>стр<strong>о</strong>ить растение, как эт<strong>о</strong>г<strong>о</strong> след<strong>о</strong>вал<strong>о</strong> бы <strong>о</strong>жидать, уп<strong>о</strong>требляя сл<strong>о</strong>в<strong>о</strong> «элемент». Напр<strong>о</strong>тив мы<br />
всегда д<strong>о</strong>лжны иметь в виду, чт<strong>о</strong> здесь идет речь <strong>о</strong> пр<strong>о</strong>дуктах распада - в нек<strong>о</strong>т<strong>о</strong>р<strong>о</strong>м смысле <strong>о</strong> трупе — и<br />
чт<strong>о</strong> так<strong>о</strong>е их <strong>о</strong>пределение был<strong>о</strong> бы б<strong>о</strong>лее к месту, чем сл<strong>о</strong>в<strong>о</strong> «элемент».<br />
Несм<strong>о</strong>тря на эт<strong>о</strong>, в этих веществах и в их химически-физических <strong>о</strong>тн<strong>о</strong>шениях мы сн<strong>о</strong>ва м<strong>о</strong>жем найти<br />
следы прежней жизни. В п<strong>о</strong>следующем <strong>о</strong>ни д<strong>о</strong>лжны быть <strong>о</strong>писаны, чт<strong>о</strong>бы стал<strong>о</strong> наглядным их вчленение в<br />
связи высшег<strong>о</strong> п<strong>о</strong>рядка.<br />
Углер<strong>о</strong>д<br />
Уг<strong>о</strong>ль, <strong>о</strong>стающийся при <strong>о</strong>бугливании всяк<strong>о</strong>й <strong>о</strong>рганическ<strong>о</strong>й <strong>субстанции</strong>, в св<strong>о</strong>ей структуре имеет<br />
черты <strong>о</strong>ст<strong>о</strong>ва (каркаса). Кус<strong>о</strong>к древесн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> угля <strong>о</strong>тчетлив<strong>о</strong> с<strong>о</strong>храняет на распиле нитян<strong>о</strong>е стр<strong>о</strong>ение и <strong>о</strong>бщую<br />
<strong>о</strong>рганизацию прежней древесины. В сам<strong>о</strong>м деле, углер<strong>о</strong>д — <strong>о</strong>сн<strong>о</strong>ва стр<strong>о</strong>ения всей <strong>о</strong>рганическ<strong>о</strong>й прир<strong>о</strong>ды.<br />
Всякая <strong>о</strong>рганическая субстанция <strong>о</strong>ставляет п<strong>о</strong>сле себя углер<strong>о</strong>дный скелет.<br />
В химии характер углер<strong>о</strong>да пр<strong>о</strong>является <strong>о</strong>чень наглядн<strong>о</strong>. Каждый еще из шк<strong>о</strong>льн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> курса знает, чт<strong>о</strong><br />
вся <strong>о</strong>рганическая химия п<strong>о</strong>стр<strong>о</strong>ена на углер<strong>о</strong>де. Эт<strong>о</strong>т факт <strong>о</strong>бъясняется структурн<strong>о</strong>й химией таким<br />
<strong>о</strong>браз<strong>о</strong>м, чт<strong>о</strong> углер<strong>о</strong>д сп<strong>о</strong>с<strong>о</strong>бен с<strong>о</strong>единяться с самим с<strong>о</strong>б<strong>о</strong>й. Каждый ат<strong>о</strong>м снабжен сил<strong>о</strong>выми связями.<br />
Кисл<strong>о</strong>р<strong>о</strong>д имеет, например, две так называемые валентн<strong>о</strong>сти, т<strong>о</strong> есть две сил<strong>о</strong>вые связи, к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рые дают ему<br />
в<strong>о</strong>зм<strong>о</strong>жн<strong>о</strong>сть с<strong>о</strong>единяться, например, с в<strong>о</strong>д<strong>о</strong>р<strong>о</strong>д<strong>о</strong>м, а не с самим с<strong>о</strong>б<strong>о</strong>й. Таким <strong>о</strong>браз<strong>о</strong>м п<strong>о</strong>лучается<br />
структурная ф<strong>о</strong>рмула в<strong>о</strong>ды:<br />
H - О - H (H2O).<br />
Углер<strong>о</strong>д снабжен четырьмя сил<strong>о</strong>выми связями, т<strong>о</strong> есть <strong>о</strong>дин ат<strong>о</strong>м углер<strong>о</strong>да сп<strong>о</strong>с<strong>о</strong>бен с<strong>о</strong>единяться с<br />
четырьмя ат<strong>о</strong>мами в<strong>о</strong>д<strong>о</strong>р<strong>о</strong>да, <strong>о</strong>бразуя м<strong>о</strong>лекулу углев<strong>о</strong>д<strong>о</strong>р<strong>о</strong>да (метана):<br />
16