Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Nr 07/ 008 (47)<br />
Dr. inż. Tomasz Erlichowski<br />
IHAR Radzików<br />
Zakład Nasiennictwa i Ochrony<br />
Ziemniaka w Boninie<br />
Do najważniejszych<br />
i najliczniejszych<br />
szkodników ziemniaka<br />
w okresie lata zaliczamy<br />
stonkę ziemniaczaną<br />
Leptinotarsa decemlineta Say.<br />
Mimo, iż ten ekspansyjny<br />
szkodnik pojawił na terenie<br />
Polski już w 1945 roku na<br />
granicy zachodniej, przybywając<br />
z zachodu, długo był<br />
uważany przez propagandę<br />
Insektycyd Dawka na<br />
ha<br />
Decis 2,5 EC 0,3 l<br />
stosowane nalistnie<br />
komunistyczną jako dywersant<br />
„amerykański”. Mimo,<br />
iż stonka faktycznie przybyła<br />
do Europy (Francji) z<br />
Ameryki Płn. drogą morską<br />
z transportem ziemniaków<br />
na początku XX w., migrowała<br />
po kontynencie w sposób<br />
naturalny, zaczęła swój<br />
szybki „pochód na wschód”<br />
i z powodzeniem zasiedla coraz<br />
to nowe tereny Europy.<br />
Tabela 2.<br />
Preparaty zalecane do zwalczania rolnic w ziemniakach<br />
*<br />
Decis TB 0,3<br />
Fastac 100 EC 0,15<br />
Karate 025 EC 0,3-0,4 l<br />
Karate Zeon 050 CS 0,15-0,18<br />
Karate Zeon 100 CS 0,08<br />
Patriot 2,5 EC 0,3 l<br />
Ripcord Super 050 EC 0,3 l<br />
Termin stosowania<br />
występowanie młodych gąsienic na<br />
roślinach w sezonie wegetacyjnym, zabieg<br />
nalistny najlepiej późno wieczorny<br />
insektycydy granulowane<br />
Basudin 10 GR 40-60 kg stosować przed sadzeniem na powierzchni<br />
pola, wymieszać z 10-20 cm warstwą gleby<br />
Diazinon 10 GR 40-60 kg<br />
Diafuran 5 GR 20 kg<br />
*-wg zaleceń ochrony roślin i www.minrol.gov.pl<br />
(ochrona roślin)<br />
Obecnie nie jest tylko spotykana<br />
w Wielkiej Brytanii<br />
(obiekt kwarantannowy i bariera<br />
morska) i na północy<br />
Skandynawii oraz w Islandii.<br />
Niepowodzenia w walce ze<br />
stonką na początku lat 50.<br />
związane były głównie ze<br />
źle prowadzoną jednostajną<br />
ochroną (DDT, HCH) na<br />
które to substancje szybko się<br />
uodporniła. Następnym problemem<br />
jest duże rozdrobnienie<br />
areałów ziemniaka<br />
w naszym kraju, nie tylko<br />
w małych niechronionych<br />
plantacjach, ale też ogrodach<br />
działkowych, na których bez<br />
kontroli rozmnaża się ona,<br />
dając początek następnym<br />
pokoleniom.<br />
Stonka bardzo dobrze adaptuje<br />
się do zaistniałych warunków,<br />
jest bardzo płodna<br />
(lubi ciepłą i suchą pogodę)<br />
i posiada sprawne mechanizmy<br />
detoksykacji i uodparniania<br />
się na stosowane<br />
środki ochrony. To czyni ją<br />
bardzo plastyczną w środowisku<br />
upraw ziemniaka.<br />
Zwalczanie stonki ziemniaczanej<br />
wykonujemy na plantacji<br />
zgodnie z sygnalizacją i<br />
progami zagrożenia, pierwsze<br />
zabiegi wykonujemy gdy wylęgają<br />
się młode larwy L 1 - L 2 .<br />
Następne zabiegi trzeba powtarzać,<br />
gdy wylęgają się następne<br />
larwy z jaj. W nowoczesnej<br />
technologii ochrony<br />
ziemniaka najkorzystniej zaprawić<br />
bulwy w czasie sadzenia<br />
zaprawą insektycydowofungicydową<br />
Prestige 290 FS<br />
lub Prestige Forte 370 FS.<br />
Składnik czynny - insektycyd<br />
systemiczny (imidachlopryd)-<br />
krąży w młodej roślinie<br />
przez 12 tygodni, zabezpieczając<br />
ją przed stonką i innymi<br />
szkodnikami. Jeśli nie<br />
zaprawiamy bulw pozostają<br />
nam zabiegi nalistne środkami<br />
podanymi w tab. 1.<br />
W latach ciepłych dotkliwe<br />
szkody mogą wyrządzić Rolnice<br />
należą do rzędu motyli<br />
(Lepidoptera), z podrodziny<br />
Agrotinae. Są ważnymi<br />
szkodnikami wielożernymi,<br />
łącznie z drutowcami (Elateridae)<br />
oraz pędrakami (Melonthinae)<br />
podgryzają młode<br />
bulwy w glebie. Największe<br />
znaczenie gospodarcze mają<br />
gąsienice starszego pokolenia<br />
- barwy szarozielonej, które<br />
żyją pod ziemią i uszkadzają<br />
w znacznym stopniu bulwy<br />
ziemniaka tworząc w nich<br />
nieregularne wżery. Wżery<br />
i korytarze w bulwach ziemniaka<br />
są większej średnicy niż<br />
www.wrp.pl<br />
Strona 11<br />
Zagrożenie szkodnikami w uprawach rolniczych jest z roku na rok coraz większe. Przyczyniają się do<br />
tego specyficzne warunki ekonomiczne (duże rozdrobnienie areału) i ciepłe zimy, które nie powodują<br />
naturalnego ograniczenia populacji szkodników. Wraz z ociepleniem klimatu zaczynają także przenikać<br />
i migrować do nas szkodniki, które wcześniej nie były u nas obserwowane.<br />
Zwalczanie szkodników letnich ziemniaka<br />
Tabela 1<br />
Preparaty zalecane do zwalczania stonki w ziemniakach<br />
*<br />
Insektycyd Dawka na ha Termin stosowania<br />
stosowane nalistnie<br />
Pyretroidy występowanie młodych larw na<br />
roślinach w sezonie wegetacyjnym,<br />
zabieg nalistny, temp. powietrza do<br />
20 0 Ammo 250 EC 0,1 l<br />
Bulldock 025 EC 0,2 – 0,3 l<br />
C<br />
Cyperkil Super 25 EC 0,1 l<br />
Decis 2,5 EC 0,3 l<br />
Decis TB 0,3<br />
Fastac 100 EC 0,15<br />
Fury 100 EW 0,15- 0,2 l<br />
Karate 025 EC 0,3-0,4 l<br />
Karate Zeon 050 CS 0,15-0,18<br />
Rapid 060 CS 0,08 l<br />
Patriot 100 EC 0,05 l<br />
Sumi-Alpha 050 EC 0,2 – 0,25 l<br />
Sherpa 100 EC 0,3 l<br />
Neonikotynoidy<br />
Apacz 50 WG 40 g<br />
Actara 25 WG 80 g<br />
Calypso 480 S.C. 75 ml<br />
Mospilan 20 SP 80 g<br />
ProAgro 100 SL 100 ml<br />
Mieszaniny<br />
Nurelle 550 EC 0,6 l<br />
Enduro 258 EC 0,4 l<br />
Pochodne<br />
benzoilomocznika<br />
Nomolt 150 SC 0,25 l<br />
insektycydy granulowane<br />
Neonikotynoidy, zabieg nalistny,<br />
zakres temperatur dowolny<br />
Diafuran 5 GR 20 kg stosować rzędowo w czasie sadzenia<br />
z aplikatora montowanego na<br />
sadzarce<br />
*-wg zaleceń ochrony roślin i www.minrol.gov.pl<br />
(ochrona roślin)<br />
powodowane przez drutowce.<br />
Ochrona plantacji ziemniaka<br />
przed szkodnikami wielożernymi<br />
stanowi obecnie jeden<br />
z najważniejszych do rozwiązania<br />
problemów. Wpływ na<br />
liczniejsze występowanie rolnic<br />
miały przede wszystkim<br />
sprzyjające warunki pogodowe<br />
(ciepłe wiosny i letnie<br />
upały), jak i gradacja wzrostowa<br />
szkodnika związana z<br />
ociepleniem klimatu.<br />
Najbardziej szkodliwymi<br />
gatunkami w ziemniaku są:<br />
rolnica zbożówka – Agrotis<br />
segetum Schiff., rolnica czopówka<br />
– Agrotis exclamationis<br />
L. i rolnica gwoździówka<br />
– Agrotis ypsilon Rott.<br />
Owad dorosły rolnicy, to<br />
motyl o grubym, włochatym<br />
ciele, który nie ma znaczenia<br />
jako szkodnik. Zabarwienie<br />
motyli jest przeważnie szarobrunatne,<br />
skrzydła w spoczynku<br />
złożone są daszkowato.<br />
Motyle prowadzą nocną<br />
aktywność i nie są zauważane<br />
w ciągu dnia. Samice są jednak<br />
bardzo płodne i składają<br />
do 2000 jaj u nasady roślin.<br />
Dlatego szkodnik w krótkim<br />
czasie może namnożyć się na<br />
niespotykaną dotychczas skalę<br />
i powodować poważne straty<br />
plonu bulw. W maju/czerwcu<br />
2008 wystąpiło duże zagrożenie<br />
przez motyle składające<br />
jaja w rejonie Pomorza i centrum<br />
kraju, odławiano je tam<br />
licznie do trójkątnych pułapek<br />
feromonowych (sygnalizacja).<br />
Cechą charakterystyczną<br />
masowych pojawów<br />
rolnic (Agrotinae) jest ich cykliczność<br />
i zasięg lokalny oraz<br />
występowanie co kilka lat.<br />
Większość masowych pojawów<br />
jest wynikiem migracji<br />
motyli i korzystnych warunków<br />
meteorologicznych dla<br />
Niepowodzenia w walce ze stonką na początku<br />
lat 50. związane były głównie ze źle prowadzoną<br />
jednostajną ochroną (DDT, HCH) na które to substancje<br />
szybko się uodporniła.<br />
rozwoju nowego pokolenia<br />
szkodnika. Chemiczne zwalczanie<br />
szkodnika przez zabiegi<br />
nalistnego opryskiwania jest<br />
skuteczne tylko w pierwszym<br />
okresie rozwoju młodej gąsienicy,<br />
tj. kiedy żerują one jeszcze<br />
na częściach nadziemnych<br />
w nocy. Termin ten w praktyce<br />
jest trudny do ustalenia.<br />
Pokrywa się on zwykle z rutynowo<br />
wykonywanymi zabiegami<br />
zwalczania larw stonki<br />
ziemniaczanej. Aktualnym<br />
problemem jest także dobór<br />
środków chemicznych, gdyż<br />
dostępne i zarejestrowane insektycydy<br />
z grupy perytroidów<br />
(np. Decis, Karate, Fastac, Alfamor<br />
i inne) podane w tabeli<br />
2, bardzo słabo działają w czasie<br />
letnich upałów i podwyższonej<br />
temperatury powyżej<br />
20 0 C. Bardzo często istnieją<br />
jednak odstępstwa i zabieg na<br />
stonkę ziemniaczaną niekoniecznie<br />
musi zwalczać rolnice<br />
(Agrotinae), gdyż starsze gąsienice<br />
w okresie dnia przebywają<br />
już tylko w ziemi niszcząc<br />
bulwy. Tylko nocą wychodzą<br />
na powierzchnię gleby i pod-<br />
gryzają nasadę roślin. Celowym<br />
byłoby wykonywanie<br />
tych zabiegów ochrony w godzinach<br />
wieczornych lub nocnych,<br />
gdyż dodatkowo możemy<br />
w ten sposób zwalczyć<br />
gąsienice starsze. U większości<br />
gatunków rolnic jest 1 pokolenie<br />
rocznie, choć w ciepłychpołudniowo-wschodnich<br />
rejonach mogą być 2 pokolenia.<br />
Gąsienice żyją w glebie. Z<br />
tego powodu, w celu prognozowania,<br />
już na wiosnę<br />
można wykonać analizę<br />
gleby na obecność gąsienic<br />
(taka sama jak w przypadku<br />
drutowców). Wykonujemy<br />
32 dołki na 1 ha (25 x 25<br />
cm; głębokości 30 cm) po<br />
przekątnej pola i liczymy<br />
obecne tam szkodniki. W<br />
uprawie ziemniaka próg<br />
szkodliwości rolnic to 6<br />
sztuk gąsienic na 1 m 2 powierzchni.<br />
Agrotechniczne zwalczanie<br />
rolnic polega, podobnie jak<br />
w przypadku drutowców, na:<br />
częstym spulchnianiu gleby i<br />
zwalczaniu chwastów. n
Change language