Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Shaban Murati<br />
Prokurori i përgjithshëm i Gjykatës<br />
Ndërkombëtare për Krimet e Luftës<br />
në ish-Jugosllavi, Serge Bramertz,<br />
rindezi një sherr të vjetër tashmë<br />
mes Kroacisë dhe Serbisë, kur<br />
deklaroi më 9 mars, se autoritetet<br />
kroate duhet të vendosin nëse do të<br />
vazhdojnë ta festojnë përvjetorin e<br />
operacionit “Stuhia”, sepse shoqëria<br />
duhet ta dijë se çfarë ka ndodhur<br />
gjatë atij operacioni. Fjala është për<br />
operacionin ushtarak “Stuhia”, që<br />
ndërmori Kroacia më 5 gusht të<br />
vitit 1995, për të çliruar një pjesë<br />
të territorit të saj, të cilin forcat<br />
serbe kërkonin ta shkëpusnin dhe<br />
t’ia bashkëngjitnin Serbisë. Sipas<br />
vlerësimit të ekspertëve, ishte operacioni<br />
më i madh ushtarak tokësor<br />
që nga Lufta e Dytë Botërore dhe i<br />
cili përfundoi me rikthimin e territorit<br />
kroat dhe me eliminimin e të<br />
ashtuquajturës “Republika Serbe e<br />
Krajinës”, e krijuar në modelin e të<br />
ashtuquajturës “Republika Serbe”<br />
e Bosnjë-Hercegovinës. Duke qenë<br />
se si “Republika Serbe e Krajinës”,<br />
ashtu edhe “Republika Serbe e<br />
Bosnjë-Hercegovinës”, ishin produkt<br />
i strategjisë së Beogradit për<br />
të shkëputur territoret e shteteve<br />
fqinje dhe për t’ia bashkëngjitur<br />
Serbisë e për të krijuar “Serbinë e<br />
Madhe”, udhëheqësit e Beogradit i<br />
kanë dalë vazhdimisht në mbrojtje<br />
atyre planeve e projekteve aneksioniste.<br />
Ishte e kuptueshme në kohën<br />
e presidentit Slobodan Milloshevic,<br />
The Economist<br />
E mërkurë, 14 mars 2012 25<br />
Fjalët e Botës<br />
Ne ju bëmë<br />
president dhe çfarë<br />
ndodhi me familjen tonë?<br />
Propaganduesit e talebanëve kanë<br />
aktualisht punën më të lehtë të<br />
mundshme, komentoi një zyrtar<br />
perëndimor, pasi lajmi mbërriti në<br />
Kabul mbi vrasjet e kryera nga një<br />
ushtar amerikan në një fshat të Kandaharit,<br />
ku 16 vetë u vranë ndërsa<br />
flinin gjumë. “Nëse do të isha zëdhënësi<br />
i talebanëve nuk do të bëja<br />
asgjë. Do të ulesha në shpellë dhe<br />
to t’i lija amerikanët të bënin punën<br />
time,” shtoi ai.<br />
Masakra, apo “vrasja” siç e quajti<br />
Hamid Karzai, presidenti i Afganistanit,<br />
është vetëm një nga shumë<br />
ABDUL SAMAD,<br />
Një bujk afganë, duke e<br />
kritikuar presidentin afgan,<br />
Hamid Karzai, pasi që 11<br />
anëtarë të familjes së tij<br />
u vranë nga një ushtarë<br />
amerikanë.<br />
i cili organizoi katër luftëra të përgjakshme<br />
në ish- Jugosllavi kundër<br />
popujve jo-serbë, kundër Sllovenisë,<br />
Kroacisë, Bosnjës dhe Kosovës, që të<br />
merreshin në mbrojtje “republikatkukulla<br />
serbe”, që krijoi artificialisht<br />
në Kroaci dhe në Bosnjë. Ishte e<br />
kuptueshme për regjimin e Slobodan<br />
Milloshevicit, që kishte duart të<br />
lyera me gjakun e popujve jo-serbë,<br />
që të përpiqej të gjente ndonjë alibi<br />
për krimet, që ushtria serbe dhe forcat<br />
paramilitare serbe kryen kundër<br />
popujve jo-serbë në ish-Jugosllavi.<br />
Por e pakuptueshme është, që<br />
edhe qeveria e Boris Tadicit, e cila<br />
zyrtarisht aspiron të bëhet anëtare<br />
e Bashkimit Europian dhe së cilës<br />
falë një zemwrgjerwsie të njohur<br />
pro-serbe të BE-së, iu akordua para<br />
pak ditësh statusi i shtetit kandidat,<br />
vazhdon të njëjtën mbrojtje dhe apologji<br />
për planet aneksioniste të Slobodan<br />
Miloshevicit, për të grabitur<br />
territoret e Kroacisë dhe të Bosnjës<br />
dhe për t’ia bashkëngjitur ato Serbisë.<br />
Kështu që, çështja e datës dhe<br />
e përvjetorit të operacionit kroat për<br />
të dëbuar forcat serbe nga territori<br />
shtetëror dhe për të shkatërruar<br />
krijesat artificiale separatiste, që<br />
Beogradi kërkoi të konstituonte në<br />
territorin kroat, është shndërruar në<br />
një problem diplomatik në marrëdhëniet<br />
mes dy shteteve fqinje. Në<br />
Zagreb u dënuan ashpër deklaratat<br />
e prokurorit të përgjithshëm të ICTYsë<br />
dhe shoqata e veteranëve invalidë<br />
të luftës për atdheun,‘HVIDRA’, protestoi<br />
ndaj interpretimit, që ai i bëri<br />
katastrofat që ka goditur koalicionin<br />
e udhëhequr nga NATO. Vrasjet e 11<br />
marsit në distriktin Panjauai erdhën<br />
vetëm tri javë pasi djegia e Kuranit<br />
në një gropë plehrash në aeroportin<br />
e Bagramit, shkaktoi protesta<br />
masive në të gjithë vendin dhe solli<br />
vdekjen e 30 afganëve. Vrasjet hakmarrëse<br />
ndaj ushtarëve amerikanë<br />
sollën tërheqjen e përkohshme të<br />
të gjithë këshilltarëve nga ministritë<br />
e qeverisë afgane. Në janar,<br />
një video trofe e publikuar tregoi<br />
ushtarët amerikanë duke urinuar<br />
mbi trupat e talebanëve të vrarë<br />
në betejë. Këto incidente erdhën në<br />
një kohë kur viktimat rastësore mes<br />
Kjo nuk është formulë<br />
matematikore. Gara ka<br />
një nivel të jashtëzakonshëm<br />
të dinamikës.<br />
RICK SANTORUM,<br />
Njëri nga kandidatët<br />
e republikanëve për<br />
president të SHBA-së,<br />
pasi që fitoi zgjedhjet<br />
paraprake në Kanzas, duke<br />
e përforcuar vendin e dytë<br />
në garë prapa kryesuesit,<br />
Mitt Romney.<br />
Datat historike, si probleme diplomatike<br />
Tmerri në Afganistan<br />
operacionit ushtarak kroat. Ministri i<br />
Mbrojtjes i Kroacisë, Ante Kotromanic<br />
deklaroi më 10 mars se Kroacia<br />
do ta festojë përgjithmonë operacionin<br />
“Stuhia”, sepse është operacioni<br />
më i rëndësishëm i historisë kroate<br />
dhe ne do ta festojmë atë gjithmonë<br />
me nderim. Ndërsa në Beograd nxituan<br />
t’i bënin jehonë deklaratave<br />
të prokurorit, duke e paraqitur si<br />
mbështetje ndaj interpretimit serb<br />
të asaj ngjarjeje. Kur kryeministrja e<br />
Kroacisë dhe autoritetet e tjera zyrtare<br />
kroate kremtuan vitin e kaluar<br />
përvjetorin e këtij operacioni patriotik<br />
dhe vlerësuan dhe u bënë homazhe<br />
komandantëve që udhëhoqën<br />
ushtrinë kroate në suksesin e madh<br />
ushtarak, presidenti i Serbisë, Boris<br />
Tadic shprehu protestën e tij për<br />
këtë celebrim në Zagreb dhe u përpoq<br />
që të kundër-balanconte dhe të<br />
përforconte alibinë e Miloshevicit, se<br />
atëherë kroatët kishin ndërmarrë<br />
një operacion, që bëri krime kundër<br />
serbëve.<br />
Këtu qëndron edhe thelbi i këtij<br />
debati, për datat historike dhe për interpretimet<br />
e qëndrimet e kundërta<br />
diplomatike mes shteteve fqinje në<br />
Ballkan. Serbia është përpjekur gjatë<br />
gjithë kohës në këto 21 vjet, qysh kur<br />
ajo shpërtheu luftërat e para kundër<br />
popujve jo-serbë, të cilët kërkonin<br />
dhe shpallën pavarësinë e tyre, që t’i<br />
paraqiste aspiratat e popujve të tjerë<br />
si secesioniste. Këtë e pretendonte<br />
për Slloveninë, Kroacinë, Bosnjën,<br />
Kosovën, etj. Pra, për të gjithë. Dhe<br />
është e ditur, se Beogradi nuk e njo-<br />
civilëve nga bombardimet ajrore<br />
janë veçanërisht të larta dhe çështje<br />
shumë të ndjeshme. Në fund të<br />
secilit prej aksidenteve, ndodh pak a<br />
shumë e njëjta gjë. NATO përpiqet të<br />
qetësojë duke kërkuar falje, e duke<br />
ngushëlluar.<br />
Karzai zemërohet, duke u përpjekur<br />
të arrijë një balancë mes populizmit<br />
vendës dhe nevojës për të<br />
punuar me aleatët e huaj që e mbajnë<br />
në pushtet. Asetet diplomatike<br />
vihen në punë, për të zbutur marrëdhëniet.<br />
Vetë talebanët, të cilët vrasin<br />
shumë civilë, përpiqen të pwrfitojnw<br />
nga kriza, me deklarata të ashpra<br />
kundër pushtuesve perëndimorë.<br />
Vende që kanë dërguar ushtarë në<br />
Afganistan përgatiten për t’u përballur<br />
me hakmarrje të mundshme.<br />
hu pavarësinë e Sllovenisë, të Kroacisë<br />
dhe të Bosnjë- Hercegovinës,<br />
për afro pesë vjet me radhë. Strategjia<br />
e regjimit të Miloshevicit pas<br />
humbjes së luftërave dhe dështimit<br />
të strategjisë për të ruajtur sundimin<br />
e Serbisë në ish-Jugosllavi, ishte që<br />
Serbia të shpëtonte nga dënimi për<br />
krimet e luftës. Këtu nuk është fjala<br />
për kriminelët e luftës si individë, të<br />
cilët kaluan dhe po kalojnë në Gjykatën<br />
Ndërkombëtare të Krimeve<br />
të Luftës në ish- Jugosllavi. Çështja<br />
është për dënimin e Serbisë si regjim<br />
dhe si shtet, që ndërmori katër<br />
agresione të përgjakshme kundër<br />
popujve të tjerë në ish-Jugosllavi.<br />
Këtë objektiv Beogradi e arriti, ose<br />
nga dashamirësia e Europës dhe e<br />
Rusisë për Serbinë, ose nga qëllimi<br />
për të kompensuar Serbinë dhe për<br />
pushimin e luftërave në ish-Jugosllavi.<br />
E vërteta është se Serbia shpëtoi<br />
si shtet nga Gjykimi Ndërkombëtar<br />
dhe nga pagimi i dëmeve të shkaktuara<br />
në luftëra. Shmangu që të<br />
trajtohej, ashtu siç u trajtua Gjermania<br />
pas mbarimit të Luftës së Dytë<br />
Botërore. Regjimi i Miloshevicit arriti<br />
të bindë Europën, që të aplikojë për<br />
ish-Jugosllavinë të ashtuquajturën<br />
simetri të fajit, sipas së cilës në ish-<br />
Jugosllavi të gjithë kishin faj dhe<br />
ishte një luftë e të gjithëve kundër të<br />
gjithëve. Kjo teori, e cila u shndërrua<br />
në qëndrim diplomatik europian, solli<br />
si pasojë absurditetin, që në Gjykatën<br />
Ndërkombëtare për krimet e luftës<br />
në ish-Jugosllavi të dërgoheshin<br />
njëlloj, edhe kriminelët serbë, që<br />
Në rastin e masakrës së fundit,<br />
dita pas vrasjeve qe relativisht e<br />
qetë. Pleqtë e zonës treguan përmbajtje<br />
të admirueshme. Fshatarët<br />
nuk dëshironin që zemërimi i tyre<br />
të manipulohej apo të keqpërdorej.<br />
Për një copë herë shumë humbën<br />
besimin te ushtarët e huaj, por<br />
kjo nuk është se nënkupton se ata<br />
dëshirojnë kaos apo rikthim të talebanëve.<br />
Një sulm mbi një fshat në<br />
Kandahar nuk ka gjithashtu të njëjtën<br />
fuqi, si djegia e librit të shenjtë.<br />
Në fakt, ndikimi politik i masakrës<br />
mund të jetë më i fortë në Amerikë<br />
e Europë. Zyrtarët në Kabul kanë<br />
frikë se aksidenti do të krijojë imazhin<br />
e një misioni të pashpresë, që<br />
ecën nga një katastrofë në një tjetër.<br />
Secili prej aksidenteve ushqen<br />
perceptimet se publiku afgan është<br />
Nuk mund të pranojmë<br />
që të jemi viktimë e<br />
mangësive të kufi jve të<br />
jashtëm të Europës.<br />
NICOLAS SARKOZY,<br />
Presidenti i Francës,<br />
duke folur para rreth 50<br />
mijë ithtarëve të tij. Ai u<br />
kërcënua se do të tërheq<br />
Francën nga marrëveshja<br />
e Shengenit për lëvizje të<br />
lirë, nëse nuk do të ketë<br />
një mbrojtje më të mirë<br />
nga imigracioni ilegal, për<br />
të cilin tha se mund të<br />
shkaktojë një shpërthim të<br />
brendshëm në Europë.<br />
vranë e masakruan masivisht dhe<br />
ndërmorën gjenocid në Kroaci, në<br />
Bosnjë dhe në Kosovë, ashtu dhe<br />
ata që i rezistuan agresioneve serbe.<br />
Dhe u vunë njëlloj në bankën e të<br />
akuzuarve, edhe luftëtarë kroatë<br />
apo shqiptarë të Kosovës, të cilët<br />
mbrojtën vatrat, familjet dhe fëmijët<br />
e tyre prej spastrimit etnik dhe prej<br />
agresionit serb. Teoria europiane e<br />
simetrisë së fajit polli absurditetin<br />
tjetër, ku në vend që qeveritë serbe<br />
të dënoheshin sepse fshehën për 15<br />
vjet kriminelë lufte si Radovan Karaxhic<br />
dhe Ratko Mladic dhe u jepnin<br />
pensione dhe favore kriminelëve dhe<br />
familjeve të tyre, u shpërblyen me<br />
bonuse integruese e diplomatike, të<br />
cilat nuk iu ishin ofruar shteteve të<br />
tjera të Ballkanit Perëndimor, të cilat<br />
nuk kishin mëkatet serbe mbi supe.<br />
Beogradi e ndjen se ka mbi kurrizin<br />
e vet një njollë të pashlyeshme<br />
historike, që janë luftërat e ndërmarra<br />
kundër popujve jo-serbë në<br />
ish-Jugosllavi në dekadën e fundit<br />
të shekullit të 20-të. Beogradi<br />
nuk është shëruar nga një ethe e<br />
përhershme e kërkimit të alibisë<br />
dhe e barazimit të fajeve me popujt<br />
e tjerë, që Serbia i sulmoi. Barazimi<br />
i agresorit me viktimat është strategjia<br />
politike dhe diplomatike e Serbisë<br />
në raportet me shtetet fqinje<br />
dhe shtetet e tjera të Ballkanit, të<br />
cilave ajo u ka hyrë në hak gjatë 110<br />
vjetëve të fundit. Bashkimi Europian<br />
ka folur shpeshherë për nevojën e<br />
një pajtimi në ish- Jugosllavi dhe<br />
në Ballkan. Por pajtimi nuk mund të<br />
realizohet,duke u dhënë popujve të<br />
Ballkanit leksionin e gabuar, se ata<br />
duhet ta lexojnë historinë njëlloj,<br />
pavarësisht se kush është agresori<br />
dhe kush është viktima. ***<br />
i dëshpëruar dhe nuk dëshiron më<br />
të ndihmohet. Asgjë nuk është më<br />
helmuese për mbështetjen për një<br />
mision të vështirë larg shtëpisë, se<br />
sa ndjesia se ata që po ndihmohen<br />
nuk e duan ndihmën. Sipas një<br />
sondazhi të kryer para sulmit të 11<br />
marsit, 55 për qind e amerikanëve<br />
besojnë se shumica e afganëve<br />
kundërshtojnë objektivat e NATOs.<br />
Rreth 54 për qind dëshirojnë<br />
tërheqjen e trupave. Obama dhe<br />
kolegët e tij pritet të takohen në maj<br />
në një samit të NATO-s në Chicago,<br />
për të diskutuar shkallën e mbështetjes<br />
dhe agjendën e tërheqjes<br />
nga Afganistani. Çfarëdo plage e re,<br />
si masakra e fundit, nuk do të bëjë<br />
asgjë, veçse të përshpejtojë largimin<br />
e aleancës nga ky vend.
Change language