IsiNdebele: Grade 10-12 - Department of Basic Education
IsiNdebele: Grade 10-12 - Department of Basic Education
IsiNdebele: Grade 10-12 - Department of Basic Education
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Mhleli<br />
Pretoria News<br />
27 Vermeulen Street<br />
PRETORIA<br />
0001<br />
Nasi-ke isibonelo sencwadi eya kumHleli:<br />
P.O. Box 2789<br />
KwaMhalanga<br />
<strong>10</strong>22<br />
14 Okthoba 2009<br />
MHleli<br />
UKWENZELELA EKUQATJHWENI KWABANTU EMINYANGWENI KARHULUMENDE<br />
Lokha iinqhema zisakhwezelela ukuthi zivowudelwe, zaphuma zazala iphasi loke. Ngesikhathi<br />
amanye amalunga weenqhema abambe amarali ematatawini wezemidlalo, amanye vane<br />
angena aphuma umuzi nomuzi abawa ukuvowudelwa. Abantu bathenjiswa izulu nomhlaba.<br />
Abangasebenziko bathenjiswa imisebenzi, abanganazindlu bathenjiswa izindlu zasimahla,<br />
abagulako bathenjiswa isizo lokulatjhwa nokufunyana imitjhoga yasimahla, amaqhegu<br />
neenlukazi bathenjiswa ukukhutjhukiselwa kwemali yomhlalaphasi, itja ithenjiswa ifundo<br />
yasimahla. Ngingazibala litjhinge libuye beliphume ilanga nangingazibala zoke izinto<br />
ezithenjiswa abantu.<br />
Ngitjho sekumalanga wokuvowuda iinqhema azikhohlwa ukukhumbuza abavowudi ukuthi<br />
bazobenzalani nasele baphethe iintambo zombuso. Imihlolo! Iimodoro abanye abavowudi<br />
abagqina ngokuzibona zibathela ngethuli mihla namalanga bazikhwela kokuthoma nokugqina<br />
ngalawo malanga. Ngitjho iinteksi neembhesi azibhadelwa. Kuba sengathi abantu<br />
abeneemodoro basuke batjeliwe bonyana silekelelani madoda ekutheni sikhombise umphakathi<br />
ukuthi sizowenzelani nangakhe usivowudele. Emakhaya ubona iinkaranyana zabodumbana<br />
zamavili angalinganiko ziya n<strong>of</strong>ana zibuya enkhungweni zokuvowudela. Eengoga abanikazi<br />
beenkaranyana ezidoswa ziimpera zihlala zisehla zinyuka kuthengiswa amalahle nabo badlala<br />
indima. Uyadlala wena! Kusetjenziswa ngitjho itsikiri ukulekelela emnyagweni wezokuthutha.<br />
Ngalawo malanga kuba nemana kodwana engaveli eZulwini. La abavowudi bajame imijeje<br />
emide elangeni eliqaqambisa ubuqhopho, ezulwini elimanzisako, emakhazeni agongobalisa<br />
umbala, basuke batjhejwe ngelihlo lekhozi. Okhohlelako ulifunyana ngokurhabako isizo, osele<br />
adinwe kujama uzanyelwa isitulo ngokurhaba. Abentwana banamhlanjesi badume<br />
ngokungahloniphi kodwana ngamalanga wekhetho bayakwazi ukubona abantu abadala<br />
nabagulako babarhabise bavowude ngokurhabako. Ongahlafunyiko ngesikhatheso usuke<br />
angathandi. Kezinye iindawo kuba khona amarotho neenselo zasimahla ezihlelelwe abavowudi.<br />
Umbuso loyo uphela ngelangelo. Ezinye iinqhema vane zibuye zizokutohkoza abavowudini<br />
lokha izinto nasele zibakhambele kuhle. Ezinye aye aye zingasabonwa nangepumulo. Ezinye<br />
uzwa bona zivalelana amahholo neentende ezikhulu zisolana zodwa. Nalawo aye asuke<br />
akhonyana phakathi kwabavowudi aye atjhabalale lokha nasele kuvulwa iPalamende.<br />
Okwenzeka lapho kwenza abavowudi babambe wangenzasi.Abakhonjelwe iinkhundla ezikulu<br />
bathatha iinhlalo zabo. Lokha imisebenzi neemali sele kwatjiwe ngonina, kuyaphunywa<br />
18