IsiNdebele: Grade 10-12 - Department of Basic Education
IsiNdebele: Grade 10-12 - Department of Basic Education
IsiNdebele: Grade 10-12 - Department of Basic Education
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Isibonelo sesihloko sendaba/se-eseyi ehlathululako: Umuntu Engimthandako Epilwenami.<br />
[Umfundi otlola ngesihlokwesi kutlhogeka ukuthi asihlathululele ngomuntu loyo athi uyamthanda.<br />
Kufanele asivezele izinto ezimenza ukuthi amthande]<br />
Umuntu Engimthandako Epilwenami<br />
Ababelethi ngibahlukanisa iingaba ezimibili. Kukhona ababelethi abaletha abantwana emhlabeni<br />
ngemnqopho bese kuba khona labo ababaletha ngephoso. Sele babelethe abantwana ababelethi<br />
babaphatha ngeendlela ezingafaniko. Kunababelethi abanganalo ithando labentwana babo bese kubakhona<br />
labo ababathandako. Umma ungomunye wababelethi ababathandako abantwababo. Kungesizathweso<br />
ngimthanda.<br />
Nanyana umma azange enda, mncani khulu umehluko wethando lababelethi abathanda abantwababo,<br />
lokha ukhona, phakathi kwabentwana ababelethelwe emitjhadweni nathi esingakabelethelwa emtjhadweni<br />
Angingabazi ukuthi inengi labomakhelwani liyazibuza beliziphendule ukuthi umma wakwazi njani<br />
ukusakhela umuzi, ukwazi njani ukuthi woke amalanga silale sidlile, sibe nezambatho zokumbatha, siye<br />
esikolweni njengabanye abentwana babomakhelwani begodu siqaleke simndeni othabileko.<br />
Umuzi wekhethu mncani khulu nawuwumadanisa naleyo yabomakhelwani. Kunendlu eyodwa tere. Indlu le<br />
inekamuru lokuphekela, ikamuru lokulala nelinye lokuhlala nokudlela. Nanyana indlu yekhethu iyincani<br />
kodwana siyakwazi ukulala kiyo sobahlanu, umma, nami nobodadwethu abathathu. Indlu le ayinayo ipahla<br />
etheni. Ekamurini lokuphekela kukhona isit<strong>of</strong>u esidala samalahle, iWelcome Dover. Eduze kwaso kujame<br />
itafula yamapulanka elinemilenze emine emifitjhani. Phezulu limbeswe ngetjhila leplasitiki elimabalabala.<br />
Ngaphezulu kubekwe isikotlelo seplasitiki sokuhlanza izitja. Ngaphasi kwetafula kunamathunga weplasitiki<br />
amane ahlala agcwele amanzi. Eduze kwetafula kujame ikhabede elibhuraweni ngombala. Phakathi<br />
kuneembhigiri, izitja, iswigiri, iinkopi zetiye, amafutha wokupheka nokhunye okudliwako.<br />
Ekamurini yokulala kunombhede omkhulu ojanyiswe ngeentina ezibovu. Wembeswe kuhle ngeengubo<br />
ezihlanzekileko. Ngenzasi kombhede kujame ihodrobho ekulu ebhraweni. Phezu kwayo kuneengubo<br />
zokulala ezibhincwe kuhle zafakwa eemplasitikini. Ngaphasi kwehodrobho kubekwe amanyathelwethu<br />
wesikolo. Amanye amanyathelwethu nawakamma anendawo zazo ebodeni ngemva komnyango.<br />
Ekamurwini lokuhlala nokudlela kunamas<strong>of</strong>a amane, itafula enemilenze emine emifitjhani, ikhabede elikhulu<br />
elimhlophe elinendawo yokubeka umabonakude olingeneko. Ekhoneni ngesandleni sokudla kunomrhatjho<br />
obekwe phezu kwetafula enemilenze emine emifitjhani.<br />
Nanyana singadli ukudla esikufisako ngaso soke isikhathi, umma uyakwazi ukusithengela ukudla okusigcina<br />
inyanga yoke angakarholi emakhuweni awasebenzako. Ngaphambi kokuthi siye esikolweni sidla uburotho<br />
obubhraweni obuzeswe ngebhodere sehlise ngetiye enebisi.<br />
Ntambama nasibuya esikolweni sisika uburotho sidobhe namaqanda siwabilise nasiqedako sehlise ngetiye.<br />
Nakuhlwako sibasa isit<strong>of</strong>u samalahle sipheke umratha kuye ngokuthi ngisiphi isitjhebo esikhona ngaleso<br />
sikhathi.<br />
Sibentazana abane abasangena isikolo. Umma uyakalukana ukuthi asithengele ijinifomu yesikolo nasele<br />
ibhabhukile le edala. Njenganje soke sinejinifomu yesikolo eqalekako. Ngaphandle kwejinifomu yesikolo<br />
umma ubuye asithabise ngezambatho zokuzikhakhazisa. Unendlelakhe ekarisako yokusithengela<br />
6