Program Ochrony Przyrody na lata 2010-2019 - Państwowe ...

43
ponieważ zachowało się tu wiele zabytków związanych z działalnością człowieka, takich jak
zamki krzyżackie, obiekty hydrotechniczne, zabudowa i cmentarze mennonickie oraz liczne
grodziska
PLH220067 – Grądy nad Jeziorami Zduńskim i Szpęgawskim
Wyznaczony obszar odznacza się urozmaiconą rzeźbą terenu. Obejmuje on zbocza rynny
szpęgawsko-rywałdzkiej, o zróżnicowanym nachyleniu (miejscami bardzo strome) oraz
fragmenty falistej wierzchowiny morenowej z dolinami kilku niedużych cieków, uchodzących
do Jeziora Zduńskiego oraz kilka małych, zabagnionych zagłębień wytopiskowych.
Projektowany obszar Natura 2000 ma kształt pasa (o zróżnicowanej szerokości) otaczającego
bezpośrednio całe Jezioro Zduńskie oraz dużą część zachodniego i wschodniego obrzeża
Jeziora Szpęgawskiego Północnego. Granice obszaru są jasne i czytelne. Przebiegają drogami
leśnymi i widocznymi w terenie liniami oddziałowymi oraz miejscami granicą własności
gruntów. Około 90% całego obszaru zajmuje siedlisko subatlantyckiego grądu. Blisko 14%
ostoi zajmuje postać grądowego siedliska, którą uznać można za doskonałą i około 70% –
o dobrym stanie zachowania funkcji i struktury. W aspekcie fitosocjologicznym występujące
tu fitocenozy należą do dwu podzespołów subatlantyckiego grądu: typowego i acydofilnego
(Stellario-Carpinetum typicum i deschampsietosum, ze słabo wyrażonymi nawiązaniami do
grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum). Na prawie całym obszarze występują
drzewostany dojrzałe i stare w wieku 90 – 160 lat. Mimo obecności sosny – gatunku
siedliskowo obcego w grądzie, drzewostan jest wielogatunkowy, o pełnoskładowej strukturze
wiekowej, o dynamicznie odnawiających się składnikach. Runo cechuje się bogatym
zestawem gatunków lasów liściastych (z rzędu Fagetalia i klasy Querco-Fagetea).
W granicach obszaru występują też płaty siedliska łęgu jesionowo-olszowego nad ciekami
uchodzącymi do jeziora oraz fragment łąki ziołoroślowej nad Szpęgawą wypływającą
z Jeziora Zduńskiego. Znajduje się tu również wyżynne grodzisko średniowieczne, pokryte
lasem, z zestawem interesujących gatunków roślin naczyniowych.
PLH220094 – Dolina Wierzycy
Obszar obejmuje odcinek doliny Wierzycy w środkowym biegu tej rzeki – od Starej Kiszewy
po Starogard Gdański, wraz z przyujściowym fragmentem doliny dopływu – Wietcisy.
W odcinkach basenowych doliny występują m.in. torfowiska (w tym zasadowe) i szuwarowe
łąki, w odcinku przełomowym – pasy łęgu nad ciekiem oraz dobrze wykształcone fitocenozy
grądu subatlantyckiego na stromych zboczach. Dolina, mimo obecnego w wielu miejscach
zagospodarowania przez człowieka utrzymuje bogactwo szaty roślinnej oraz fauny i cechuje
się wysokimi walorami krajobrazowymi. Na bardzo wysoką różnorodność biologiczną składa
się występowanie co najmniej 7 siedlisk programu Natura 2000 oraz wielu rzadkich,
chronionych gatunków, zarówno roślin, m.in. z leńcem bezpodkwiatkowym, jak i zwierząt.
PLH220101 – Szczodrowo
Obszar obejmuje rozległą nieckę torfowiskową o powierzchni przekraczającej 90 ha, wraz
z otaczającymi ją przyległymi zboczami. Dawne torfowisko wysokie jest dość silnie,
szczególnie w części południowej, wyeksploatowane. Tu aktualnie dominuje roślinność
przejściowotorfowiskowa. W części północnej zlokalizowane są stadia regeneracyjne
torfowiska wysokiego. W północno-wschodniej części znajduje się mezotroficzny (pierwotnie
zapewne dystroficzny) zbiornik wodny – Jezioro Czarne o powierzchni 6,7 ha. W części
południowej i w północnej zarejestrowano natomiast szereg mniejszych jeziorek
o charakterze dystroficznym. Pod względem siedlisk przyrodniczych w ostoi dominują
rozległe płaty borów i brzezin bagiennych o relatywnie dobrym stanie zachowania. Otoczenie
torfowiska oraz mineralne wyspy i półwyspy w jego obrębie zajmują płaty kwaśnych dąbrów
i buczyn.