W CIENIU CZEPKA - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i ...

W CIENIU 

CZEPKA 

N IEZALEŻNY 

E MIESIĘCZNIK 

I I PIELĘGNIAREK 

I E I POŁOŻNYCH 

O OKRĘGU 

WROCŁAWSKIEGO 

W O 

I LEGNICKIEGO 

I E G ISSN 1425–6584 

Nasz 

wrocławski 

Krasnal 

Życzliwek 

uśmiecha się 

do Państwa 

www.doipip.wroc.pl 

NUMER 

2 (244) – LUTY 2012 

WROCŁAW – LEGNICA

WNIOSEK O AKTUALIZACJĘ DANYCH 

miejscowość, data ............................................................... 

Imię i nazwisko ............................................................................................................................................................ 

Adres zamieszkania ..................................................................................................................................................... 

....................................................................................................................................................................................... 

Pesel .......................................... Telefon ....................................................... 

Nr zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu 

Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu 

POPRZEDNIE ZATRUDNIENIE: 

nazwa zakładu /oddział .............................................................................................................................................. 

....................................................................................................................................................................................... 

adres zakładu .............................................................................................................................................................. 

...................................................................................................................................................................................... 

data zatrudnienia od…. ..................do…. ..................stanowisko forma zatrudnienia ( * wpisz właściwe) .......... 

OBECNE ZATRUDNIENIE: 

nazwa zakładu /oddział .............................................................................................................................................. 

....................................................................................................................................................................................... 

adres zakładu telefon ................................................................................................................................................. 

....................................................................................................................................................................................... 

data zatrudnienia od…. .................. do…. .................. stanowisko forma zatrudnienia (*wpisz właściwe) ........ 

................................................................................................ 

Podpis pielęgniarki / położnej 

* rodzaje form zatrudnienia: umowa o pracę, stosunek służbowy, umowa cywilnoprawna, wolontariat, praktyki zawodowe

Od redakcji 

Gdy myślę luty, pojawia się wiele skojarzeń, które łącza się ze sobą w logiczny ciąg, 

a jego wspólna cechą jest życzliwość. To uczucie, które odzwierciedla stojący na wrocławskim 

rynku krasnal Życzliwek z ogromnym słonecznikiem w dłoni, doskonale obrazuje stosunki, 

jakie powinny panować pomiędzy ludźmi. Jego szeroki uśmiech powoduje, że trudno 

przejść obok tego małego ludka obojętnie. Zazwyczaj więc delikatnie głaszczemy go po 

głowie i przejmujemy w ten sposób odrobinkę pogody ducha, jaką chce nam wlać w nasze 

stroskane serca i umęczone codziennością dusze. 

Oczywiście moje skojarzenie lutego z Życzliwkiem może się komuś nie podobać, ale wystarczy 

uruchomić wyobraźnię, by przywołać inne słowa, które przynosi nazwa miesiąca. 

Będą bez niewątpliwie wśród nich: zima, śnieg, mróz, sanna, kulig, karnawał, Walentynki 

i Światowy Dzień Chorego. Trzy pierwsze skojarzenia we współczesnej rzeczywistości świata, 

w którym ociepla się klimat, są jak najbardziej abstrakcyjne, choć przyroda lubi sprawiać 

nam niespodzianki. Trudno także urządzać sannę w mieście czy miasteczku, gdy brak 

śnieżnej pokrywy, a kuligi powoli przechodzą do grupy atrakcji turystycznych lub folklorystycznych. 

Inaczej ma się sprawa z karnawałem i Walentynkami. To czas radości, uciechy 

i dobrej zabawy. Każdy lubi trochę potańczyć, każdy chętnie spotyka się w miłej atmosferze 

dobrej zabawy ze znajomymi, przyjaciółmi czy po prostu z kolegami z pracy. Nastrój karnawałowej 

zabawy podkreślają także bale studniówkowe, zabawy przebierańców i oczywiście 

tradycyjne Zapusty. Inne jest podejście do Dnia św. Walentego. W średniowieczu był 

to właśnie dzień wzajemnej życzliwości i wzajemnego przebaczania sobie uraz. Jednakże 

dla współczesnej bardzo skomercjalizowanej cywilizacji takie podejście do życia jest mało 

marketingowe. Przypomniano więc sobie, że św. Walenty to patron zakochanych i przemianowano 

owo święto. I choć często aż mdli od przesłodzonych serduszek, różowych amorków 

czy czekoladek w kształcie serduszka, to jednak patrzymy z życzliwością na zakochanych, 

bo przecież każdy był kiedyś młody i myślał kategoriami serca, nie rozumu. 

Nic więc dziwnego, że w atmosferze dobrej zabawy i tuż obok Dnia Zakochanych sytuuje 

się Światowy Dzień Chorego. Obchodzony pod patronatem Matki Boskiej z Lourdes, 

kieruje myśli zdrowych ku chorym, szczęśliwych ku zatroskanym, pełnych życiowej energii 

ku osobom starszym, niedołężnym i smutnym. Nie ma charakteru radosnego święta, 

jest raczej czasem zadumy i refleksji o przemijaniu. Pozwala jednak na docenienie wartości 

zdrowia i przypomina o tym, by o nie dbać przez całe życie. Spojrzenie na ludzi chorych 

uzmysławia każdemu, że nikt z żyjących nie jest pewien swojego losu i tego, co go 

czeka. Uśmiechając się do swoich pacjentów, obdarzmy ich życzliwością. Może są czasem 

uciążliwi, męczący i trudni, może czasem ciężko jest wykrzesać z siebie odrobinę optymizmu. 

Zawsze jednak warto spróbować, bo każdy dobry gest do nas powraca i kiedyś może 

podbudować nas w potrzebie. Bądźmy życzliwi dla innych, a oni będą życzliwi dla nas! 

Redakcja 

LIST ZAKOCHANEJ 

Jedno spojrzenie, miły, twoich oczu 

I na mych ustach jeden pocałunek — 

Czyż może znaleźć upojniejszy trunek, 

Kto choć raz w życiu tę słodycz ich poczuł? 

Z dala od Ciebie żyjąc na uboczu 

Tobie poświęcam mą myśl i frasunek; 

Serce potrąca wciąż tę samą strunę 

Jedną, jedyną... i łzy płyną z oczy. 

Po licu spływa łza i zaraz wysycha; 

Kocha mnie — myślę — więc czemuż w tę miłość 

Mam nie uwierzyć, choć taka daleka? 

O, usłysz skargę mych miłosnych wzdychań! 

Twa wola moim szczęściem — i mą siłą — 

Daj znak, na który me serce tak czeka. 

WTÓRY LIST ZAKOCHANEJ 

I czemuż znowu list piszę w udręce? 

Nie pytaj, miły, jaka w tym przyczyna, 

Bo cóż ci powiem, nieszczęsna dziewczyna... 

Ach, wiem, że tych kart dotkną twoje ręce. 

Gdym sama, w dali — niech list przypomina, 

Że w moim sercu płoną najgoręcej 

Zachwyty, smutki, nadzieje dziewczęce. 

To się nie kończy — ani nie zaczyna. 

I cóż ci powiem? Że o twych ramionach 

W snach i marzeniach, i w myśli, i w mowie 

Me wierne serce roi potajemnie... 

Tak kiedyś stałam w ciebie zapatrzona, 

Nie rzekłszy słowa... Cóż rzecz miałam — powiedz 

Gdy cała istność spełniła się we mnie. 

J. W. Goethe 

Na podstawie art. 19 ust. 2 oraz ust. 3 Ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach 

pielęgniarki i położnej ( Dz. U. nr 174 poz. 1039) oraz art. 11 ust. 2 pkt. 5 Ustawy 

z dnia 1 lipca 2011 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych( Dz. U. nr 174 poz. 1038) 

Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych prosi o aktualizację danych 

według zamieszczonego obok wniosku o aktualizacji danych

Informacje 

STRATEGIA SAMORZĄDU 

NA OKRES VI KADENCJI 2011-2015 

Uchwała nr 16 

VI Krajowego Zjazdu Pielęgniarek i Położnych 

z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie programu 

samorządu pielęgniarek i położnych na 

okres VI kadencji tj. lata 2011-2015 

Na podstawie art. 31 pkt 4 ustawy z dnia 19 

kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych 

(Dz. U. Nr 41 poz. 178 - zmiany Dz. U. z 1996 r. 

Nr 24 poz. 110 i Nr 91 poz. 410, z 1998 r. Nr 106 poz. 668, 

z 2000 r. Nr 120 poz. 1268, z 2002 r., Nr 240, poz. 2052, 

Nr 153 poz. 1271 i Nr 62 poz. 559, z 2004 r. Nr 92 poz. 885, 

z 2007 r. Nr 176 poz. 1237, z 2010 r. Nr 200, poz. 1326, z 2011 

r. Nr 112, poz. 654, Nr 171, poz. 1016 i Nr 174, poz. 1038) 

uchwala się, co następuje: 

§ 1. 

VI Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych, 

obradujący w dniach 6-8 grudnia 2011 r. w Warszawie, 

jako najwyższy organ samorządu pielęgniarek 

i położnych, przedstawia niniejszym 

priorytetowe zadania samorządu na rozpoczynającą 

się kadencję. 

I. W sprawach dotyczących organizacji 

opieki zdrowotnej i finansowania ochrony 

zdrowia: 

1. Dążyć do umacniania systemu powszechnego 

ubezpieczenia zdrowotnego – gwarantującego 

społeczeństwu równy dostęp do świadczeń 

opieki zdrowotnej, 

2. Postulować bieżącą aktualizację tzw. koszyka 

świadczeń gwarantowanych w ramach powszechnego 

ubezpieczenia zdrowotnego, 

3. Wnioskować o wzrost nakładów środków publicznych 

na ochronę zdrowia do poziomu 

gwarantującego społeczeństwu bezpieczeństwo 

zdrowotne, 

4. Zabiegać o wdrożenie społecznego ubezpieczenia 

pielęgnacyjnego jako zabezpieczenia 

potrzeb pielęgnacyjno-opiekuńczych osób 

niezdolnych do samodzielnej egzystencji. 

II. W sprawach dotyczących autonomii środowiska 

pielęgniarek i położnych: 

1. Dążyć do wzmacniania samodzielności i poszerzenia 

zakresu kompetencji zawodowych 

pielęgniarek i położnych, 

2. Doprowadzić do pilnej nowelizacji przepisów 

wykonawczych do nowych aktów prawnych 

dotyczących wykonywania zawodów pielęgniarki 

i położnej, w tym przede wszystkim 

Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie 

świadczeń profilaktycznych, diagnostycznych, 

terapeutycznych i rehabilitacyjnych 

wykonywanych przez pielęgniarki i położne 

samodzielnie, 

3. Realizować zadania organów samorządu zawodowego 

w zakresie odpowiedzialności 

zawodowej poprzez upowszechnianie przepisów 

dotyczących wykonywania zawodu, 

praw pacjenta, a także zasad Kodeksu Etyki 

Zawodowej oraz podejmowanie wśród członków 

samorządu działań mających na celu prewencję 

wykroczeń zawodowych, 

4. Zapewnić udział przedstawicieli samorządu 

zawodowego pielęgniarek i położnych 

w pracach organów założycielskich zakładów 

opieki zdrowotnej w celu reprezentowania: 

zawodowych, społecznych i gospodarczych 

interesów tych zawodów oraz interesów 

pacjentów, 

5. Zapewnić udział przedstawicieli samorządu 

zawodowego pielęgniarek i położnych w pracach 

administracji rządowej i samorządowej 

na wszystkich poziomach, mając na celu podejmowanie 

decyzji dotyczących ustalania 

warunków wykonywania zawodów, 

6. Występować do NFZ w obronie interesów gospodarczych 

pielęgniarek i położnych będących 

samodzielnymi świadczeniodawcami, 

7. Dążyć do wprowadzenia Międzynarodowej 

Klasyfikacji Procedur Pielęgniarskich 

(ICNP) oraz wyceny świadczeń pielęgniarskich 

i położniczych przy współpracy towarzystw 

naukowych, organizacji, instytucji 

działających w ochronie zdrowia, 

8. Czynić dalsze starania dla stworzenia korzystnych 

regulacji podatkowych dla pielęgniarek 

i położnych, a w szczególności możliwości 

odliczania od podatku kosztów ponoszonych 

na kształcenie podyplomowe oraz składek 

członkowskich z tytułu przynależności do 

samorządu zawodowego, 

9. Zabiegać o poprawę sytuacji ekonomicznej 

pielęgniarek i położnych. 

III. W sprawach dotyczących kształcenia 

podyplomowego pielęgniarek i położnych: dostosowanie 

systemu kształcenia podyplomowego 

pielęgniarek i położnych do potrzeb rynku 

świadczeń zdrowotnych i Traktatu Bolońskiego 

„Kształcenie przez całe życie” 

1. Wprowadzić system kształcenia ustawicznego 

z określeniem punktów edukacyjnych i zasad 

ich zdobywania oraz rozliczania, 

2. Zaktualizować dziedziny, czas trwania, programy, 

tryb kształcenia oraz kryteria i warunki 

prowadzenia specjalizacji, kursów 

kwalifikacyjnych i kursów specjalistycznych, 

3. Określić ramy kompetencji zawodowych po 

ukończeniu poszczególnych form kształcenia 

podyplomowego pielęgniarek i położnych, 

4. Dążyć do zapewnienia pielęgniarkom i położnym 

dogodnych warunków do podjęcia doskonalenia 

zawodowego oraz wspierać pielęgniarki 

i położne uczestniczące w różnych 

formach kształcenia podyplomowego, 

5. Współdziałać z organizacjami w kraju i za granicą 

skupiającymi pielęgniarki i położne. 

IV. W sprawach dotyczących organizacji 

pracy pielęgniarki i położnej: 

1. Wnioskować do Prezesa NFZ o wprowadzenie 

zarządzeniem Prezesa NFZ obsad pielęgniarskich 

i położniczych na zmianie pracowniczej 

z uwzględnieniem liczby i kwalifikacji pielęgniarek 

i położnych (mgr pielęgniarstwa, specjalista 

w określonej dziedzinie, kurs kwalifikacyjny 

w określonej dziedzinie, kursy specjalistyczne), 

wymaganych na danym stanowisku 

w poszczególnych oddziałach szpitalnych 

i innych stacjonarnych oraz niestacjonarnych 

podmiotach leczniczych (publicznych 

i niepublicznych), uzależnić zawarcie 

umowy i wartości kontraktu od kwalifikacji 


2. Opracować sposób oraz zasady nadzoru merytorycznego 

nad funkcjonowaniem indywidualnych, 

indywidualnych specjalistycznych 

praktyk pielęgniarek i położnych, w tym na 

terenie podmiotów leczniczych, 

3. Zwiększyć zakres udziału pielęgniarek i położnych 

w realizacji programów profilaktycznych, 

4. Propagować wdrożenie pielęgniarskiego stanowiska 

edukatora zdrowia do stacjonarnych 

podmiotów lecznictwa zamkniętego 

(specjalisty), 

2 W CIENIU CZEPKA

Informacje 

5. Określić rolę pielęgniarki w zakresie nadzoru 

nad realizacją świadczeń opiekuna medycznego. 

V. Inne działania samorządu zawodowego 

pielęgniarek i położnych: 

1. Chronić samorządność zawodową jako instytucję 

zaufania publicznego, 

2. Doskonalić system komunikacji wewnątrz samorządu 


3. Działać na rzecz integracji środowiska pielęgniarek 

i położnych, 

4. Bronić dobrego imienia pielęgniarek i położnych, 

udzielać im wsparcia prawnego w zakresie 

wykonywania zawodu, 

5. Kreować pozytywny wizerunek pielęgniarki 

i położnej poprzez: 

– wystąpienia do instytucji i mass-mediów, 

aby ekspertami w tematyce zawodowej 

były odpowiednio pielęgniarki i 

położne, 

– publikowanie artykułów o roli i zadaniach 

pielęgniarki i położnej w prasie ogólnie 

dostępnej, internetowej oraz udział w audycjach 

radiowych i telewizyjnych, 

– podawanie do publicznej wiadomości stanowiska 

samorządu w odniesieniu do 

zdarzeń pozytywnych i negatywnych w 

praktyce zawodowej pielęgniarek i położnych, 

6. Działać na rzecz rozwoju form samopomocowych 

i udzielać członkom samorządu wsparcia 

w trudnych sytuacjach losowych, 

7. Podtrzymywać tradycje opieki nad seniorami 

zawodów pielęgniarki i położnej, 

8. Interweniować w sprawach pracowniczo-zawodowych, 

współpracować z organizacjami 

i stowarzyszeniami zawodowymi w kraju 

i zagranicą. 

§ 2 

Zobowiązuje się organy samorządu zawodowego 

pielęgniarek i położnych do realizacji 

przepisów niniejszej uchwały. 

§ 3. 

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 

PRZEWODNICZĄCA ZJAZDU 

Halina Synakiewicz 

Medycyna Szkolna – stawka NFZ 

na dzieci z klas integracyjnych i sportowych: 

Dolnośląska Okręgowa Wrocław, dnia 24.11.2011 r. 

Izba Pielęgniarek i Położnych 

we Wrocławiu 

Narodowy Fundusz Zdrowia 

Dolnośląski Oddział Wojewódzki 

we Wrocławiu 

Wrocław 20-12-201 

DOLNOŚLĄSKI ODDZIAŁ WOJEWÓDZKI 

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA 

ul. Joannitów 6, 50-525 Wrocław 

Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, 

działając w oparciu o art. 4 ustawy i dnia 19 kwietnia 

1991 r o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 41, poz. 

78 z późn. zm.) w związku pismem Zespołu ds. Medycyny Szkolnej 

przy Dolnośląskiej Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych 

we Wrocławiu, uprzejmie prosi o udzielenie odpowiedzi na poniżej 

sprecyzowane pytanie. 

Do jakiej liczby dzieci w klasach o statusie „integracyjna” 

należy odnieść wskaźnik „1.2”? 

Czy do przeliczeń należy uwzględnić wszystkie dzieci w danej 

klasie o statusie „integracyjna” czy tylko te, które posiadają 

orzeczenie o niepełnosprawności?. 

Wyjaśnienie powyższego problemu umożliwi pielęgniarkom 

medycyny szkolnej prawidłowe wypełnianie obowiązków określonych 

przepisami prawa. 

Z poważaniem 

Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady 

Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu 

mgr Urszula Olechowska 

Sz. Pani 

Urszula Olechowska 

Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej 

Izby Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu 

Odpowiadając na Pani pismo Dolnośląski Oddział Wojewódzki Narodowego 

Funduszu Zdrowia, Dział Kontraktowania Świadczeń, informuje, 

że finansowanie świadczeń pielęgniarki szkolnej reguluje §27 

Zarządzenia numer 85/2011/DSOZ Prezesa Funduszu Zdrowia z 17 listopada 

2011 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji 

umów o udzielanie świadczeń w rodzaju POZ 

Typ ucznia 1.2 tj. „uczeń klasy integracyjnej i sportowej w szkole 

typu I” dotyczy każdego ucznia w klasie integracyjnej/sportowej. 

Nie uwzględniamy w tym przypadku orzeczeń o niepełnosprawności. 

Możliwość użycia przedmiotowego korektora stawki kapitacyjnej istnieje 

tylko i wyłączne wówczas gdy dyrektor szkoły potwierdzi utworzenie 

klasy integracyjnej/sportowej w szkole (np, odpowiedni wpis 

w statucie szkoły). 

Ponadto przypominamy, iż używanie jakiegokolwiek korektora stawki 

kapitacyjnej świadczeniach z zakresu pielęgniarki szkolnej uzależnione 

jest od charakterystyki zdrowotnej populacji uczniów obejmowanych 

przez Świadczeniodawcę opieką w szkole każdego typu. 

Charakterystyka ta polega na zgłoszeniu Funduszowi w momencie 

składania przez Świadczeniodawcę wniosku o zawarcie umowy oraz 

obowiązkowi aktualizacji w okresie trwania umowy 

z poważaniem 

(podpis i pieczątka nieczytelna 

Michał Dzięgielewski?) 

2 (244) 2012 

3

Pielęgniarstwo 

Brygida Afet-Lenart – pielęgniarka 

Po raz pierwszy choroba została 

opisana w Stanach Zjednoczonych 

w miejscowości Lyme 

w stanie Connecticut w 

1975 roku, opisywano wówczas 

nietypowe zapalenie stawów 

u dzieci. Powiązanie rumienia 

z ukąszeniem kleszcza 

odnotowano w 1909 r. a pierwszy 

przypadek z neuroboreliozą 

zarejestrowano w 1922 r. 

[5]. W Polsce odkleszczowe 

zapalenie mózgu opisano 1947 

r. Zachorowania na boreliozę 

opisywano we wszystkich krajach 

europejskich. Największą 

ilość zgłoszono w USA w 2006 

r odnotowano 19,931 zachorowań 

i do dnia dzisiejszego wykazuje 

się tendencję wzrostową. 

Według oficjalnych 

statystyk podanych przez 

Państwowy Zakład Higieny 

(PZH), W Polsce rocznie zapada 

na boreliozę przynajmniej 

40.000 osób. Cały obszar 

Polski uznawany jest za teren 

endemiczny. 

Kleszcze są pajęczakami 

można je spotkać praktycznie 

wszędzie: w lasach, parkach 

miejskich, ogródkach przydomowych 

i każdy z nas może 

być potencjalnym żywicielem. 

Rezerwuarem krętków z rodzaju 

Berrelia są dzikie zwierzęta, 

stanowiące źródło zakażenia 

kleszczy [5]. Krętki wykrywa 

się również w organizmach 

komarów, pcheł, much i gzów, 

i odgrywają one rolę w zakażeniu 

człowieka. 

W 1982 r. rozpoznano krętka. 

Bakteria ta została nazwana 

Borrelia burgdorferi (Bb), 

na cześć doktora Burgdorfera 

Willyego, który rozpoczął badania 

w kierunku tej bakterii [24]. 

Borrelia jest bakterią należąca 

do ruchliwych bakterii spiralnych, 

wyglądem przypominające 

korkociąg. Krętek przebywa 

w organizmie w formie ze ścianą 

i bez ściany komórkowej, jako 

forma L (prowirus) o kształcie 

zbliżonym do kulistego, 

z możliwością zlepiania się zewnętrzną 

otoczką, wytwarzając 

cystę. Kiedy cysta się rozpada, 

krętki wydostają się i zostają 

niszczone odpowiednim antybiotykiem. 

Podczas przebiegu 

infekcji może zmieniać formę 

z jednej na drugą. Bakterie mogą 

się kamuflować i nie będą od 

razu zabijane przez komórki odpornościowe, 

w ten sposób mogą 

ukryć się w tkankach i rozprzestrzeniać 

się [25,7]. 

BORELIOZA 

Kleszcz w każdym stadium 

rozwojowym – jako larwa, nimfa 

i imago musi raz wyssać krew 

kręgowca, by móc przejść do następnego 

stadium. Cykl rozwojowy 

pokolenia kleszczy trwa 

średnio 2 lata. Wiosną z jaj lęgną 

się maleńkie larwy, które, 

przyczepione do traw i liści 

oczekują na swoją ofiarę [12]. 

Będąc głuche i ślepe, prawdopodobnie 

wyczuwają je węchem 

lub wrażliwością na temperaturę 

ciała przechodnia. Przeskakują 

na ofiarę i na jej skórze wyszukują 

miejsce o określonej temperaturze, 

w które wwiercają 

się (po uprzednim znieczuleniu) 

narządów gębowych. Po pewnym 

czasie napite krwią same 

odpadają na ziemię, po czym 

linieją. Nimfy szukają kolejnego 

kręgowca, by po napiciu się 

jego krwi ponownie odpaść na 

ziemię i przejść latem kolejne, 

trzecie już przeobrażenie. Dorosłe 

kleszcze jesienią szukają 

kolejnej ofiary by napite krwią 

przejść kopulację i rozpocząć 

następne żerowanie [12]. Borrelia 

burgdorferi jest gatunkiem 

zbiorowym, do którego należy, 

co najmniej dwadzieścia różnych 

genogatunków, np.: Borrelia 

garinii, Borrelia afzelii, 

Borrelia valaisiana, andresowi, 

japonica ich podgatunki liczymy 

już w setkach. Występowanie 

licznych podgatunków wykazuje 

różnice kliniczne oraz 

stwarza dodatkowe trudności 

diagnostyczne, gdyż owe bakterie 

różnią się między sobą antygenowo 

[6]. 

Droga zakażenia 

Borelioza z Lyme jest określana 

w Polsce, jako krętkowica 

kleszczowa. Wieloukładowa 

choroba zakaźna wywołana 

przez krętki, Borelia burgdorferi, 

jest zakażeniem przenoszonym 

przez kleszcze. Na terenie 

Polski i Europy głównie przez 

gatunek Ixodes ricinus [1]. 

Kleszcze przeważnie żerują 

jednorazowo w każdym z trzech 

stadiów cyklu życiowego. Do 

zakażenia człowieka dochodzi 

w momencie penetracji kleszcza 

w obrębie skóry. Kiedy kleszcz 

ugryzie wpuszcza substancję 

znieczulającą, która znajduje się 

w jego ślinie, dlatego nie czuje 

się ugryzienia [25]. Obecnie 

wiadomo, że wystarczy samo 

ugryzienie, przez zakażonego 

kleszcza, aby zarazić. 

Wielu naukowców twierdzi, 

że jest to czas od 2 do 24 godzin. 

Po dostaniu się do skóry 

krętki rozprzestrzeniają 

się miejscowo, powodując we 

wczesnej fazie zmiany skórne. 

W ciągu kilku dni lub tygodni 

przedostają się z krwią i chłonką 

do różnych narządów. Wykonywane 

badania potwierdzają 

zarażenie przez kontakt 

seksualny, przez łożysko na 

płód oraz przez mleko matki 

na niemowlę. 

W badaniach wykonywanych 

przez Sacramento Medical 

Foudation Blod Center 

w 1989 roku w Kaliforni stwierdzono 

roznoszenie Borelli podczas 

transfuzji krwi. Natomiast 

mikrobiolog dr L. Mattman 

przypuszcza, że można zarazić 

się przez kontakt z domownikami, 

(potwierdziła obecność bakterii 

w łzach) 

Zdolność przebywania bakterii 

w cytoplazmie różnych 

komórek utrudnia skuteczność 

antybiotykoterapi. Odpowiedź 

immunologiczna może następować 

z opóźnieniem, swoistych 

przeciwciał nie wykrywa się 



w okresie pierwszych 3-4 tygodni 

po zakażeniu. Ograniczone 

reakcje krzyżowe między różnymi 

gatunkami krętków z rodzaju 

Borelia powoduję, że odpowiedź 

humoralna nie chroni 

przed ponownym zakażeniem 

[5]. Najczęściej za zakażenie odpowiedzialne 

są nimfy, będące 

najbardziej agresywną, a jednocześnie 

najmniejszą formą rozwojową 

kleszcza. Nimfy żerują 

głównie wiosną i na początku 

lata w związku z tym najwięcej 

zachorowań odnotowuje się 

pomiędzy majem a sierpniem. 

Drugi szczyt aktywności kleszczy 

przypada na wrzesień (osobniki 

dorosłe). Należy pamiętać, 

że kleszcze mogą być aktywne 

również jesienią i zimą, żywotność 

ich zależy od temperatury 

i wystarczy 7-12 stopni, aby się 

przebudziły [6]. 

Podział kliniczny 

Rozpoznanie boreliozy ustala 

się zwykle na podstawie charakterystycznego 

zespołu objawów, 

wyniku badania fizykalnego 

i wywiadu 

Borelioza postać wczesna: 

okres pierwszy – 

Rumień wędrujący 

Charakteryzuje się występowaniem 

zmian skórnych 

zwanych erytema migrans 

(EM). W miejscu ukąszenia 

przez zakażonego kleszcza po 

upływie kilku dni lub tygodni 

powstaje najpierw czerwona 

grudka lub plamka, która następnie 

rozszerza się obwodowo 

w postaci pierścienia o nieregularnych 

kształtach z nacieczeniem 

skóry tej okolicy [4]. 

Zmiana jest niebolesna i nieswędząca. 

W stadium wczesnym 

rozsianym mogą się pojawić 

zmiany wtórne, zwykle 

mniejsze i jednolicie zabarwione. 

U chorych z EM zwykle nie 

obserwuje się objawów towarzyszących, 

ale w niektórych przypadkach 

mogą wystąpić świąd 

w okolicy zmiany lub słabo wyraźne 

objawy ogólne, bóle głowy 

gorączka bóle mięśniowo- 

-stawowe. Rzadko powiększenie 

węzłów chłonnych [2]. U 

około 30% osób zakażonych rumień 

wędrujący nie występuje, 

a pierwszym objawem choroby 

bywa zmiana charakterystyczna 

dla późniejszych okresów. 

Zmiany skórne znikają zazwyczaj 

samoistnie w przeciągu 

3-4 tygodni a leczone 

w ciągu kilku dni, pozostawiając 

niekiedy przebarwienie 

lub odbarwienie 

skóry [4,26] 

Chłoniak limfocytowy 

skóry – niebolesny 

czerwono niebieski 

guzek, zlokalizowany 

najczęściej na płatkach 

lub małżowinie ucha, brodawce 

sutkowej lub mosznie. 

Występuje rzadko, 

najczęściej pojedynczo. 

Pojawia się kilka kilkanaście 

miesięcy po zakażeniu 

i niekoniecznie 

w miejscu ukłucia. W różnicowaniu 

najważniejsze 

jest wykluczenie chłoniaka 

złośliwego, zwłaszcza 

przy powiększonych węzłach 

chłonnych [5,2]. 

Drugi okres choroby 

Jest wyrazem rozsiewu zarazka, 

a obraz kliniczny zależy 

o narządowego umiejscowienia 

zmian. Powszechne są objawy 

ogólne, osłabienie, bóle mięśni, 

bóle kostno-stawowe. 

Objawy ze strony serca występują 

u około 8-10% chorych. 

Przeważnie są to: 

• Zaburzenia przewodnictwa – 

blok przedsionkowy I, II i III 

stopnia 

• Sporadycznie 

- zapalenie mięśnia sercowego 

- zapalenie osierdzia [4] 

Objawy ze strony układu 

kostnego pojawiają się nieco 

później i mogą obejmować 

• Zapalenie jednego lub kilku 

stawów np.; stawy kolanowe, 

łokciowe, skokowy, charakterystycznie 

bez nasilonej ogólnoustrojowej 

reakcji zapalnej 

pomimo wysięku w jamie stawowej. 

Przebiega z nawracającymi 

zaostrzeniami nawet 

do kilku tygodni. 

• Zapalenie mięśni o łagodnym 

przebiegu 

• Zapalenie ścięgien 

• Zapalenie kaletek maziowych 

[5]. 

Zajęcie układu nerwowego (UN) 

najczęściej przejawia się 

• Początkowo uporczywe bóle 

głowy bez zmian zapalnych 

w płynie mózgowo-rdzeniowym 

• Bólami korzeniowymi 

• Często porażenie nerwu twarzowego 

jedno lub dwu-stronnie 

• Rzadziej: porażenia innych 

nerwów czaszkowych 

• Neuroborelioza 

- polineuropatie 

- zapalenie mózgu 

Wymienionym objawom 

towarzyszą zwykle 

objawy oponowe. 

Trzeci okres choroby. 

W tym okresie choroby, który 

właściwie jest dość płynnym 

przejściem z okresu drugiego 

w przeciągu kilku, kilkunastu 

miesięcy lub jeszcze później. 

Objawy występujące w okresie 

drugim a w szczególności dolegliwości 

stawowe i neurologiczne 

przybierają charakter przewlekły. 

W Stanach Zjednoczonych 

u około 60% pacjentów, 

którzy nie byli leczeni antybiotykami, 

po upływie miesięcy 

od początku zakażenia występuje 

jawne klinicznie zapalenie 

stawów [8]. Prowadzące niejednokrotnie 

do erozji chrząstek 

i kości. 

Spośród wielu późnych zespołów 

neurologicznych najlepiej 

znane są [4].: 

Postępujące zapalenie mózgu 

i rdzenia 

-spastyczne niedowłady poprzeczne 

-zaburzenia ze strony zwieraczy 

-ataksja 

-niedowłady i inne uszkodzenia 

nerwów VII i VIII 

-zaburzenia poznawania z otępieniem 

2 (244) 2012 

5


Zajęcie ośrodkowego 

układu nerwowego 

-encefalopatia, zaburzenia pamięci, 

nastroju lub snu 

Rzadziej opisywane: 

-krwotoczne zapalenie mózgu 

z niewydolnością nerek 

-obustronne zapalenie nerwu 

wzrokowego 

-zaburzenia psychiczne 

Późnym objawem skórnym 

jest przewlekłe zanikowe zapalenie 

skóry kończyn. Choroba ta 

w Europie i Azji wywołana jest 

przez Borrelia afzelii. Najczęściej 

opisywana u kobiet w okresie 

podeszłym. Początkowo na 

kończynach obserwowano czerwono 

sine przebarwienia zmieniające 

się w przeciągu miesięcy 

a nawet lat w zmiany stwardniałe 

lub atroficzne [8]. Zakażenie 

wyzwala wiele odpowiedzi organizmu, 

zarówno bezpośrednich, 

jak i przez układ immunologiczny, 

stanowiąc przyczynę 

wielu objawów. Fallon podaje, 

że postacie neurologiczne rozwijają 

się u 15-40% chorych z 

chorobą Lyme [9]. 

Należy zwrócić uwagę, że 

postacie neuroboreliozy, szczególnie 

przewlekłej, mogą odpowiadać 

symptomatologii innych 

chorób szczególnie stwardnienia 

rozsianego (SM), początkowym 

okresom procesów rozrostowych, 

stwardnienia zanikowego 

bocznego (SLA) czy 

pewnym chorobom psychicznym 

[10]. Neuroboreliozą nazywa 

się postać boreliozy z Lyme, 

której objawy dotyczą układu 

nerwowego. 

Symptomalogia wynika 

z możliwości lokalizacji procesu 

chorobowego w każdym miejscu 

układu nerwowego, a jego zajęcie 

może nastąpić tuż po zakażeniu, 

po kilku miesiącach, 

a nawet kilku kilkunastu latach 

[11]. W początkowym okresie 

objawy są bardzo zmienne, charakterystyczna 

jest jednak senność 

i łatwa męczliwość (20). 

Jednym z wielu objawów wczesnej 

neuroboreliozy jest porażenie 

nerwu twarzowego. Opisuje 

się również zespoły otępienne, 

depresyjne, psychotyczne i niedowłady. 

Istotne jest uściślenie czasu 

pojawienia się i szybkości nasilenia 

objawów. Nagły początek 

dolegliwości neurologicznych, 

wskazuje zwykle na sprawę naczyniową. 

Często występują 

krótkotrwałe napady padaczkowe 

lub tężyczkowe bez utraty 

elektrolitów. 

W niektórych przypadkach 

opisuje się przejściowe niedokrwienie 

mózgu (TIA). Chorzy 

uskarżają się bóle i zawroty głowy, 

mrowienia kończyn niedowłady 

często połowiczne [21]. 

Należy zwrócić uwagę na występujące 

przewlekłe encefalopatie 

z dominującym upośledzeniem 

pamięci, koncentracji, 

często rozdrażnieniem i zmianą 

nastroju i osobowości. Zalecana 

jest wówczas konsultacja 

psychiatryczna [9,22]. Wg. Steere 

przewlekłe zakażenia Borelią 

wywołują immunologiczne 

lub neurohormonalne procesy 

w mózgu, które powodują przewlekły 

ból, zaburzenia poznawcze 

utrzymujące się zniszczenia 

krętków przez antybiotyki. 

Proces ten nasila się u chorych 

z istniejącym już zespołem 

lękowo-depresyjnym [23]. 

Zaginęło prawo wykonywania zawodu 

nr 4300733A na nazwisko 

JADWIGA FRANCISZKA SZEWCZUK, 

wydane w dniu 08.09.2001r. przez 

Dolnośląską Okręgową Radę 

Pielęgniarek i Położnych 

we Wrocławiu. 

Uszkodzenie OUN (ośrodkowy 

układ nerwowy) jest najprawdopodobniej 

wynikiem wnikania 

krętek do komórek glejowatych, 

dlatego widoczne są zmiany 

w istocie białej [2]. 

Koinfekcje 

Obecnie borelioza postrzegana 

jest, jako coś więcej niż pojedyncza 

infekcja, badania wykazały, 

że jest to złożona choroba, 

na którą składają się współinfekcje 

przenoszone przez kleszcze 

[24,25]. Do najczęściej omawianych 

należą: 

– Bartonelloza-Bartonella 

(Bartonella Likie Organizm) 

organizm podobny do Bartonelli, 

wywołujący odkleszczową 

Bartonellozę (choroba kociego 

pazura). Bartonella jest jednym 

z patogenów najczęściej występujących 

w kleszczach. Objawy 

występują najczęściej ze strony 

układu nerwowego. Obserwuje 

się napady padaczkowe, bezsenność, 

drażliwość, gorączki. 

Ze strony układu pokarmowego, 

nieżyty żołądka, bóle brzucha. 

Obserwowano również zmiany 

skórne: wysypki, zaczerwienienia, 

pręgi [6]. 

– Bobeszjoza. Choroba wywołana 

przez pierwotniaki, atakująca 

krwinki czerwone. Objawy 

wczesne mogą być bardzo 

podobne do objawów przy boreliozie. 

Do najczęstszych późnych 

objawów zaliczmy: uporczywe 

bóle głowy, encefalopatie, 

napady kaszlu, brak tchu, 

częste zmęczenie [6]. 

– Erlichioza: chorobę wywołuje 

bakteria Anaplasma phagocytophilum. 

Objawy – często 

stała leukopenia, a w postaci 

rozsianej występuje trombocytopenia 

i podwyższone wartości 

enzymów wątrobowych [24]. 

Wg. Doktora Gartha Nikolsona 

Erlichiozą zakażonych jest 10- 

-15% kleszczy 

– Mykoplazma choroba wywołana 

przez bardzo małe bakterie 

pozbawione ściany komórkowej, 

przez co zasiedlają 

wnętrze komórki. Przebieg 

choroby bardzo różny, począwszy 

od braku objawów do objawów 

ze strony układu oddechowego, 

nerwowego, zapalenia 

mięśni i stawów. Objawy 

podobne do objawów przy boreliozie 

[6]. Wg. dr Evy Sapi ponad 

80% kleszczy jest zainfekowanych 

mykoplazmami. To 

tylko nieliczne opisane choroby 

przenoszone przez kleszcze. 

Wiadomo, że pozostaje jeszcze 

spora grupa chorób wywołanych 

przez gamę różnorodnych mikroorganizmów 

chorobotwórczych 

[24,25,6]. 

Bibliografia: 

1. Magdzik W.,Naruszewicz-Lesiuk D. Zakażenia 

I Zarażenia Człowieka Wydawnictwo 

Lekarskie PZWL, Warszawa 2001 r. 

2.Cianciara J, Juszczyk J., Choroby Zakaźne 

I Pasożytnicze. Wydawnictwo Czelej 

4. Brzozowski R., Vademekum Lekarza 

Praktyka. Warszawa. Wydawnictwo Lekarskie 

PZWL 2001 r. 

5. Szczelik A.,Choroby Wewnętrzne., Stan 

Wiedzy Na Rok 2010 Medycyna Praktyczna 

Kraków 2010 r. 

6. Klimaszewski A., Praca Zbiorowa Borelioza 

I Wpółinfekcje FAQ 2009 r. 

7. Burrascano J.J. „Zaawansowane Tematy 

W Boreliozie” Wyd.16 Październik 

2008 r. 

8. Allen C.Steere., Interna Harissona Wydawnictwo 

Czelej 2007 r. 

9. Fallon B.A. Kochevar J.M., Gaito A. I 

Wsp.The Underdiagnosis of Neuropsychiatric 

Lyme Disease in Children And 

Adults. 1998 r. 

10. Zajkowska M.Joanna.,Wybrane Aspekty 

Patogenezy I Diagnostyki Neuroboreliozy. 

Via Medica 2007 r. 

11. Zajkowska J., Hermanowska-Szpakowicz 

T., Kondrusik M. I Wsp. Zespoły 

Neurologiczne W Neuroboreliozie Z Lyme. 

Pol. Merk. 2000 r. 

12. Http://Borelioza.Gazetka.Eu/09-11- 

-2010 r. 

20. htpp://chemeng.plodz.pl/borelioza 

06-12-2010 

21.Jesoph B., Marfin Stephen L.,Hauser.,Diagnostyka 

Zaburzeń Neurologicznych, 

Wydawnictwo Czelej 

22. Flisiak R., Pancewicz S., Diagnostyka i 

leczenie boreliozy z Lyme. Klinika chorób 

zakaźnych i neuroinfekcji, AM w Białymstoku, 

2008 r. 

24. Flechter D.J, Klaber T., Borelioza: Nierozpoznana 

epidemia. 2008 r. 

25. Dickon L., Czy borelioza jest powodem 

chorób. Szwecja 2006 r. 

26. Juszczyk J., Gładysz A., Diagnostyka 

różnicowa chorób zakaźnych. Wyd. Lek. 

PZWL Warszawa 1996 r. 



Ilona Grenczak -pielęgniarka 

Akademicki Szpital Kliniczny we Wrocławiu 

RAK KRTANI 

- MOŻESZ SOBIE Z TYM PORADZIĆ 

W dobie XXI wieku nowotwory górnych 

dróg oddechowych dotykają nasze 

społeczeństwo coraz częściej. Jest to drugi 

co do częstości występowania nowotworu 

po raku płuc. Zachorowania dotykają 

10 razy częściej mężczyzn niż kobiety. 

Wiek zachorowań waha się między 40-60 

rokiem życia. 

Do czynników ryzyka krtani 

zalicza się: 

- Choroby cywilizacyjne, 

- dieta uboga w witaminy A i C 

- palenie tytoniu, 

- spożywanie alkoholu 

- czynniki genetyczne, które mają ogromny 

wpływ na rozwój procesu nowotworowego. 

Bardzo duża wiedza i szeroko prowadzona 

profilaktyka nie zawsze dociera do 

pacjenta. 

Pacjenci trafiają do lekarza zbyt późno. 

badanie endoskopowe krtani 

Bagatelizujemy 

podstawowe objawy tj; 

• chrypka utrzymująca się powyżej 3 tygodni 

• przewlekły kaszel 

• trudności i ból przy połykaniu 

• uczucie zawadzania gardle 

• utrata masy ciała 

• guz na szyi 

• duszność 

• krwioplucie 

W diagnostyce róźnicowej raka krtani 

wykonuje się badania obrazowe: 

badanie TK krtani, USG szyi oraz badanie 

endoskopowe z autofluorescencją 

krtani (na zdjęciach). W kolejnym etapie 

pobiera się materiał do badania histo-patologicznego. 

W przypadku potwierdzenia 

procesu nowotworowego ustala się jego rozległość 

oraz sposobu leczenia (radioterapia 

lub leczenie operacyjne.) 

Dobór leczenia w procesie nowotworowym 

wiąże się z ogromnym stresem dla 

pacjenta. Konsekwencje jakie niosą za sobą 

wspomniane metody leczenia to także 

obciążenie dla rodziny chorego. 

W przypadku radioterapii u pacjent może 

występować ogólne osłabienie, obniżenie 

naturalnej odporności organizmu, brak 

apetytu, spadek aktywności, zmiany morfotyczne 

krwi, zapalenie skóry, utrata włosów 

oraz zapalenie spojówek, w jamie ustnej, 

gardle, krtani. Wszystkie te objawy wpływają 

na ogólny stan pacjenta, uniemożliwiają 

lub ograniczają mu pełnienie dotychczasowych 

ról życiowych i społecznych. 

Objawy te po pewnym czasie ustępują, 

a pacjent ma szanse na to, aby cieszyć się 

dobrą jakością życia. 

Zabieg operacyjny może mieć różny zakres 

w zależności od rozległości procesu nowotworowego. 

Zakres może być częściowy 

(chordektomia) lub radykalny (laryngektomia) 

Najtrudniejszą decyzją dla pacjenta 

jest zgoda na radykalny zabieg, gdyż jest to 

zabieg z ryzykiem wielu powikłań. 

W przypadku każdej kwalifikacji do leczenia 

raka krtani bardzo duże znaczenie 

ma wsparcie fizyczne i psychiczne. Pomoc 

ta może być udzielana przez rodzinę, otoczenie, 

zespół terapeutyczny jednak czasami 

potrzebna jest profesjonalna pomoc psychologa. 

Stosunek pacjenta do własnej choroby 

wpływa w znaczny sposób na dalszy 

proces leczenia. 

Często się zdarza, że jeszcze przed pełną 

diagnostyką i kwalifikacją do leczenia z powodu 

dużej duszności o charakterze krtaniowym 

musi mieć wykonaną tracheotomie, 

która ułatwi pacjentowi oddychanie, 

często jest to zabieg ratujący życie. Osoby, 

którym wcześniej wykonano tracheotomie, 

a są zakwalifikowane do radykalnego zabiegu 

o wiele lepiej przechodzą okres adapta- 

2 (244) 2012 

7


„Sztuczna krtań” 

– użycie zewnętrznego generatora 

drgań akustycznych to kolejny sposób 

do wytwarzania głosu. 

Oddychanie po zabiegu operacyjnym 

odbywa się przez tracheostomię. 

Wdychane powietrze pozbawione 

jest wilgoci i ciepła i filtracji, powoduje 

to zwiększone wydzielanie śluzu, 

kaszel, uczucie zmęczenia. 

Wymiennik ciepła i wilgoci 

(HME) powoduje zmniejszenie tych 

dolegliwości. Pacjenci zgłaszają 

nawet polepszenie komfortu snu, 

zmniejszenie zmęczenia. Jakość życia 

poprawia się. 

badanie endoskopowe krtani z autofluorescencją 

cji. Dla tych osób obsługa i pielęgnacja rurki 

tracheostomijnej jest już dobrze opanowana, 

pozostaje już tylko lęk i obawa przed 

samym zabiegiem. 

Pacjenta należy przygotować do tego, 

że będzie żyć na nowo, ale i inaczej. Pomoc 

psychologa ma bardzo duże znaczenie dla 

chorego. To on pomoże zrozumieć zmiany 

jakie nastąpią po zabiegu. 

Po operacji usunięcia krtani chory będzie 

miał osłabiony smak, węch, odruch 

kaszlu i kichania, a nawet parciu na mocz 

czy stolec. Musi wiedzieć, że na początku 

nie będzie mógł mówić. Zabieg całkowitego 

usunięcia krtani pozbawia pacjenta 

fałdów głosowych – najważniejszej anatomicznej 

części krtani, która uniemożliwia 

przekształcenia wydychanego powietrza 

w fale dźwiękowe tzn. utraci zdolność mówienia. 

Będzie miał trudności w spożywaniu 

posiłków, 

To są umiejętności, których się nauczy 

w późniejszym okresie rekonwalescencji. 

Leczenie chorych po takim zabiegu jest 

procesem złożonym. Trzeba dołożyć wielu 

starań, aby okres ten nie był tak bardzo 

uciążliwy. 

Rozległość rany pooperacyjnej, strach 

przed pęknięciem szwów powoduje, że 

mięśnie szyi i ramion są zesztywniałe i należ 

przywrócić im elastyczność. Jednym ze 

sposobów jest rehabilitacja, ale można również 

stosować urządzenia dostępne na rynku 

np. Masażer, który zakłada się na szyję 

powodując masaż i rozluźnienie mięśni 

szyi i ramion 

Warto zasięgnąć porady lekarza, który 

określi czas w jakim należy rozpocząć używanie 

„Masażera” 

W rehabilitacji głosu ćwiczenia rozluźniające 

mają bardzo duże znaczenie. 

Odzyskanie zdolności komunikowania 

się z otoczeniem to kolejny etap w przywróceniu 

chorego do społeczeństwa. 

Mowa przetokowa – polega na wytworzeniu 

niewielkiej przetoki między tchawicą 

a przełykiem. W otworze tym umieszczona 

jest proteza, która umożliwia przepływ 

wydychanego powietrza z tchawicy 

do przełyku. Aby mówić należy wydychać 

powietrze z płuc, jednocześnie zamknąć 

rurkę tracheostomijną palcem. Wydychane 

powietrze jest przepychane przez protezę do 

przełyku i tak powstaje zastępczy głos. 

Mowa przełykowa 

– polega na aspirowaniu powietrza do 

przełyku a następnie wypuszczeniu go. 

Powstaje w ten sposób głos przypominając‚ 

odbijanie”. 

Węch i smak został osłabiony 

z powodu wyłączenia nabłonka węchowego, 

który znajduje się w nosie. 

Należy zwrócić się o pomoc do 

logopedy, wyjaśni na czym polega 

metoda „uprzejmego ziewania” 

jest bardzo ważnym elementem rehabilitacji, 

pozwala ona na wzmocnienie zmysłu 

węch i smaku. 

Powrót do „normalności” jest w dużym 

stopniu uwarunkowany od samej współpracy 

pacjenta z zespołem rehabilitacyjnym; 

laryngologiem, psychologiem, logopedą 

i innymi. 

W kraju jest wiele stowarzyszeń, klubów 

pacjentów laryngektomowanych, którzy pomagają 

sobie nawzajem dzieląc się doświadczeniami, 

przeżyciami. Sami udzielają sobie 

rad. Przekazują informacje jak poprawili 

sobie życie, które nie koniecznie staje 

się nie do zniesienia. 

WROCŁAWSKIE 

TOWARZYSTWO 

LARYNGEKTOMOWANYCH 

ma swoją siedzibę we Wrocławiu przy 

ul. Hirszfelda, przy Dolnośląskim Centrum 

Onkologicznym. 

Biografia; 

– opracowanie dr med. Jonas Karling – 

przewodnik dla pacjentów 

– Chirurgiczna rehabilitacja głosu po całkowitej 

laryngektomii” dr n med. Sławomir 

Okła 

– Wikipedia – wolna encyklopedia 


Podziękowanie/ PTP 

PODZIĘKOWANIE 

PANI 

DANIELI 

HEJDUK 

PIELĘGNIARCE ODDZIAŁOWEJ 

ODDZIAŁU III 

OGÓLNOPEDIATRYCZNEGO 

WSS im. Gromkowskiego 

W związku z przejściem na emeryturę 

składamy serdeczne podziękowania 

za wszelkie rady, pomoc 

słowa krytyki i pochwały 

Dzięki Tobie możemy być dumne 

z własnych osiągnięć 

i z sentymentem wspominać 

wspólnie przepracowane lata . 

DZIĘKUJEMY 

PERSONEL PIELĘGNIARSKI 

ODDZIAŁU III 

OGÓLNOPEDIATRYCZNEGO 

PANI MARII KARPIŃSKIEJ 

Wieloletniej Pielęgniarce Oddziałowej 

Bloku Operacyjnego 

Kliniki Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej, 

Kliniki Chirurgii Ogólnej, 

Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej 

i Kliniki Chirurgii Przewodu Pokarmowego 

i Chirurgii Ogólnej 

w związku z przejściem na emeryturę 

serdeczne podziękowania za sumienną, 

pełną osobistego zaangażowania pracę, 

za mądrość, rozwagę, 

za służenie radą i doświadczeniem 

wraz z życzeniami zdrowia, radości i wszelkiego dobra 

w dalszym życiu składają 

Naczelna Pielęgniarka 

Przełożona Pielęgniarek 

oraz koleżanki pielęgniarki 

Klinik Chirurgicznych SPSK 

NR l WE WROCŁAWIU 

Szanowni Państwo! 

Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego 

zwraca się z uprzejmą prośbą o wsparcie działalności 

statutowej naszego Towarzystwa. 

Jesteśmy Towarzystwem naukowym, które rejestruje 

historię pielęgniarstwa w Polsce, prowadzi działalność 

edukacyjną oraz wydawniczą. Organizujemy konferencje, 

konkursy, mające na celu zachowanie dziedzictwa 

zawodu. Realizacja zadań statutowych wymaga nakładów 

finansowych, a uzyskiwane fundusze ze składek 

członkowskich są niewystarczające. 

Istnieje możliwość odprowadzenia 1% od podatku dochodowego, 

rocznego rozliczenia dochodów ze wskazaniem 

odbiorcy: 

Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, 

nr konta 11 1020 1156 0000 7202 0050 1601. 

Serdecznie dziękujemy z zrozumienie i życzliwość dla 

środowiska pielęgniarskiego 

mgr Dorota Kilańska Przewodnicząca ZG PTP 

Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego 

ul. Powstańców Śląskich 50, 53-333 Wrocław 

Dolnośląskie Towarzystwo Pielęgniarskie serdecznie zaprasza 

na comiesięczne posiedzenia naukowe, które odbywają się w sali 

Konferencyjnej DSS im. T. Marciniaka przy ul. Wiśniowej 

19.01.2012 , godz. 13.00 mgr Aleksandra Patyk 

– Wypalenie zawodowe 

16.02.2012, godz. 13.00 mgr Teresa Fichtner-Jeruzel 

– Prawa Pacjenta 

15.03.2012, dr Izabella Uchmenowicz 

– Praktyka pielęgniarska oparta na faktach 

19.04.2012, prof dr hab. Ireneusz Całkosiński 

– Wtórne następstwa choroby przewlekłej 

Maj – SYMPOZJUM WYJAZDOWE 

ZO PTP we Wrocławiu 

Sekretarz Mariola Marynicz-Hyla 

2 (244) 2012 

9

Konsultanci 

KONSULTANT KRAJOWY 

W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO l POŁOŻNICZEGO 

mgr Leokadia Jędrzejewska 

DOIPiP we Wrocławiu, 53-333 Wrocław ul. Powstańców Śl. 50 

tel/fax: 71373 20 56. tel. kom. 691 85 20 69. e-mail: l.jedrzeiewska@wp.pl 

KK/75/11/11 Wrocław, dnia 10 listopada 2011r. 

STANOWISKO W SPRAWIE POPRAWY JAKOŚCI 

OPIEKI NAD KOBIETĄ, RODZINĄ, 

SPRAWOWANĄ PRZEZ POŁOŻNĄ 

PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ 

Dla zapewnienia wysokiej jakości 

opieki nad kobietą, noworodkiem/niemowlęciem 

i rodziną, położna podstawowej 

opieki zdrowotnej, niezależnie 

od formy zatrudnienia zobowiązana 

jest do realizacji świadczeń 

opieki zdrowotnej z zakresu pielęgnacyjnej 

opieki położniczo-ginekologiczne-neonatologicznej 

w miejscu 

zamieszkania świadczeniobiorcy oraz 

w gabinecie położnej poz. obejmujących 

edukację w zakresie planowania 

rodziny, opiekę w okresie ciąży, porodu 

i połogu, opiekę nad kobietą, noworodkiem 

i niemowlęciem do ukończenia 

drugiego miesiąca życia, opiekę 

w chorobach ginekologicznych oraz 

NUMERY 

TELEFONÓW DOIPIP 

Sekretariat tel/fax ............... 071 333 57 08 

................................................... 071 373 20 56 

................................................... 071 364 04 35 

...................................................071 364 04 44 

....................................................071 333 57 02 

Przewodnicząca ...................071 333 57 03 

Wiceprzewodnicząca 

/Radca prawny: ...................071 333 57 10 

Sekretarz ................................ 071 333 57 04 

Dyrektor Biura/Skarbnik ....... 071 333 57 00 

Kasa ..........................................071 333 57 01 

Księgowość ........................... 071 333 57 06 

Biblioteka ...............................071 333 57 05 

Ewidencja .............................. 071 333 57 09 

Rzecznik/Sąd .........................071 333 57 07 

opiekę nad kobietą w każdym okresie 

jej życia zgodnie z potrzebami, 

uwzględniając zapisy rozporządzenia 

Ministra Zdrowia z dnia 20 października 

2005 r. w sprawie zakresu 

zadań lekarza, pielęgniarki i położnej 

podstawowej opieki zdrowotnej ( Dz. 

U. Nr 214, poz.1816). Zakres i sposób 

sprawowanej opieki nad kobietą ciężarną, 

położnicą, noworodkiem /niemowlęciem 

powinien wynikać z rozporządzenia 

Ministra Zdrowia z dnia 

23 września 2010 r. w sprawie standardów 

postępowania oraz procedur 

medycznych przy udzielaniu świadczeń 

zdrowotnych z zakresu opieki 

okołoporodowej sprawowanej nad 

kobietą w okresie fizjologicznej 

ciąży, fizjologicznego 

porodu, połogu oraz 

opieki nad noworodkiem 

( Dz. U. Nr 187 poz.1259). 

Położna poz zobowiązana 

jest objąć opieką kobietę 

w okresie ciąży pomiędzy 

21 a 26 tyg. ciąży 

do okresu porodu, w okresie 

połogu oraz noworodka/niemowlę 

do 2 m. życia. 

Wizyty profilaktyczne 

położnej poz obejmują 

m.in. rozpoznanie problemów 

zdrowotnych populacji 

objętej opieką, zaplanowanie 

i realizację w zakresie 

posiadanych kompetencji, 

świadczeń profilaktycznych 

oraz z zakresu promocji 

zdrowia, w tym prowadzenie edukacji 

kobiet w ciąży oraz w ciąży wysokiego 

ryzyka, przygotowującej kobiety 

do odbycia porodu i rodzicielstwa. 

Podstawą prowadzenia edukacji 

przedporodowej jest opracowany 

plan edukacji obejmujący praktyczne 

i teoretyczne przygotowanie do porodu, 

połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa. 

Wizyty w edukacji przedporodowej 

realizowane są przez położną 

poz, od 21 tygodnia ciąży z częstotliwością 

nie większą niż l raz w tygodniu 

w okresie od 21 do 31 tygodnia 

ciąży, 2 razy w tygodniu w okresie od 

32 tygodnia ciąży do terminu rozwiązania 

(Zarządzenie Nr 85/2011/DSOZ 

Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia 

z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie 

określenia warunków zawierania 

i realizacji umów o udzielanie świadczeń 

w rodzaju: podstawowa opieka 

zdrowotna. 

W odniesieniu do opieki sprawowanej 

w okresie połogu, położna powinna 

zrealizować nie mniej niż 4 wizyty 

patronażowe (pierwszą nie później 

niż w ciągu 48 godzin od otrzymania 

przez położną zgłoszenia urodzenia 

dziecka), uwzględniając problemy 

zdrowotne oraz indywidualne 

potrzeby matki i dziecka. Podczas 

każdej z wizyt, położna zobowiązana 

jest m.in. oceniać stan zdrowia kobiety 

i dziecka, rozwój dziecka, edukować, 

udzielać porad i przekazywać 

zalecenia dot. zasad opieki i pielęgnacji 

noworodka, zasad postępowania 

w połogu, udzielać wsparcia 

w przypadku zdiagnozowania problemów 

związanych z karmieniem 

piersią i z laktacją oraz w innych sytuacjach 

zdrowotnych. 

Po ukończeniu przez niemowlę 

2 miesięcy życia, położna przekazuje 

dziecko pod opiekę pielęgniarce 

podstawowej opieki zdrowotnej, natomiast 

opiekę nad kobietą kontynuuje 

zgodnie z potrzebami. 

Świadczenia realizowane wobec 

kobiety z problemami ginekologicznymi 

powinny uwzględnić wizyty położnej 

po operacji ginekologicznej lub 

onkologiczno-ginekologicznej, które 

obejmują okres od momentu wypisu 

ze szpitala do całkowitego zagojenia 

się rany pooperacyjnej i realizowane 

są na podstawie skierowania zgodnie 

z zaleceniami w nim zawartymi. 

W okresie sprawowania opieki nad 

kobietą, dzieckiem i rodziną, położna 

podstawowej opieki zdrowotnej zobowiązana 

jest do prowadzenia dokumentacji 

medycznej zgodnie z rozporządzeniem 

Ministra Zdrowia z dnia 

21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów 

i zakresu dokumentacji medycznej 

oraz sposobu jej przetwarzania. 

Konsultant Krajowy 

w dziedzinie pielęgniarstwa 

ginekologicznego i położniczego 

mgr Leokadia Jędrzejewska 


Położnictwo/ Pielęgniarstwo 

Etiologia raka szyjki macicy 

Rak szyjki macicy rozwija się najczęściej 

na tarczy części pochwowej szyjki 

macicy. Zmianą, z której potencjalnie 

może się rozwinąć rak inwazyjny, jest wewnątrznabłonkowa 

neoplazja szyjki macicy 

– CIN. Zmiany te często pojawiają 

się w strefie transformacji, jest to miejsce, 

w którym nabłonek cylindryczny łączy 

się z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. 

Strefa transformacji jest szczególnie 

ważnym miejscem, ponieważ w niej 

dochodzi do rozwoju zmian przedrakomgr 

Małgorzata Pudełek 

Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu 

Radioterapia Ginekologiczna II 

Rak szyjki macicy najczęściej rozwija 

się między 35 a 59 rokiem życia, to jest 

w momencie, kiedy wiele kobiet wychowuje 

dzieci i jest aktywnych zawodowo. 

Już tylko ten fakt może świadczyć 

o znacznej społecznej randze problemu. 

Ekonomiczne następstwa raka szyjki 

macicy wynikają z dwóch faktów: wysokich 

kosztów diagnostyki, profilaktyki 

i leczenia oraz związanych z tą chorobą 

strat, wynikłych z przedwczesnej śmiertelności 

i niepełnosprawności kobiet. 

RAK SZYJKI MACICY – DRAMAT, 

KTÓREMU MOŻNA ZAPOBIEC 

Sytuacja epidemiologiczna 

Rak szyjki macicy w skali całego świata 

jest drugim, co do częstości rakiem, 

który dotyka kobiety i drugą, co do częstości 

przyczyną ich zgonów z powodu 

chorób nowotworowych. Globalnie, co 

roku notuje się ok. 500 000 nowych zachorowań, 

a około 275 000 kobiet umiera 

z powodu raka szyjki macicy. Szacuje 

się, że na świecie liczba kobiet chorych 

na raka szyjki macicy sięga 1,4 miliona. 

W Polsce zapada na ten typ nowotworu 

ponad 3 600 kobiet rocznie, z czego umiera, 

co roku niemal 2 000. Współczynnik 

umieralności w Polsce wynosi obecnie 

5,3 – przy czym dla porównania w Finlandii 

wynosi on około 1,8, a w Meksyku 

14,7. Polska należy do krajów o dużej 

zachorowalności i śmiertelności z powodu 

raka szyjki macicy co stanowi ogromny 

dysonans pomiędzy pozycją naszego 

kraju w Europie i jego aspiracjami dotyczącymi 

rozwoju cywilizacyjnego i społecznego. 

Rak szyjki macicy jest jedną z nielicznych 

chorób nowotworowych, którą 

można skutecznie zwalczać w populacji 

dzięki sprawdzonym metodom profilaktyki 

wtórnej. Postęp w diagnostyce i leczeniu 

sprawiły, że wyleczalność chorych 

na raka szyjki macicy w wielu krajach, 

wśród nich w Szwecji, Norwegii, Holandii, 

Islandii, Szwajcarii, znacznie się poprawiła, 

a wskaźniki przeżyć osiągnęły 

prawie 70%. 

Wyniki leczenia raka szyjki macicy 

w Polsce są złe. Dominującą grupę chorych 

stanowią kobiety z wysokim II° i III° 

zaawansowania raka. W zaawansowanych 

stopniach raka szyjki macicy, jedyną 

radykalną metodą leczenia jest radioterapia 

lub radiochemioterapia. Według 

badań GUS i innych analiz, ok. 30% polskich 

kobiet nigdy w życiu nie miało wykonanej 

cytologii. Smutny jest również 

fakt, że 1/5 Polek w wieku 18-24 lat nigdy 

w życiu nie była u ginekologa. 

W polskim piśmiennictwie naukowym 

powszechnym stało się stwierdzenie, że 

wysoka zachorowalność na raka szyjki 

macicy w Polsce stanowi ciągle nierozwiązany 

problem epidemiologiczny i profilaktyczny. 

Świadomość onkologiczna społeczeństwa 

polskiego 

Niewystarczający poziom zachowań 

prozdrowotnych, niska świadomość onkologiczna 

skutkują niską zgłaszalnością 

na badania profilaktyczne. Kobiety 

w większości przypadków nie wiedzą, 

w jakim celu wykonuje się badania cytologiczne, 

nie znają przyczyn raka szyjki 

macicy. 

To znamienne i charakterystyczne dla 

populacji polskiej; jeszcze przez wiele lat 

zaniedbania w edukacji prozdrowotnej 

będą miały ogromny niekorzystny wpływ 

na stan zdrowia populacji i będą przyczyną 

nadumieralności Polaków w wieku 

produkcyjnym. Programy badań przesiewowych 

funkcjonujące od lat w krajach 

rozwiniętych gospodarczo w większości 

zredukowały umieralność z powodu raka 

szyjki macicy. 

Rola położnej/pielęgniarki w walce 

z rakiem szyjki macicy 

Na tym poziomie kreuje się nieoceniona 

rola położnej jako edukatora profilaktyki 

pierwotnej. Zwiększenie świadomości 

o zagrożeniach ze strony raka szyjki 

macicy i o zasadach profilaktyki wśród 

kobiet i młodzieży mogłoby skutkować 

lepszymi wynikami leczenia. 

Światłem w tunelu byłby powrót pielęgniarek/położnych 

do szkół, które to 

będą podnosiły świadomość zdrowotną 

wśród młodzieży i dzieci oraz propagowały 

zdrowy styl życia. 

Rak szyjki macicy jest schorzeniem, 

mającym niewątpliwie dużo wspólnego 

ze stylem życia. Na zdrowy styl życia 

składają się m.in.: 

– odpowiedni poziom higieny osobistej 

i seksualnej 

– dbałość o zdrowie 

– profilaktyczne badania lekarskie 

– zdrowe odżywianie 

– unikanie używek 

– aktywność fizyczna 

Położne na poziomie POZ mówiące 

o czynnikach ryzyka raka szyjki macicy 

i sprawnie rekrutujące kobiety do pobrania 

rozmazu cytologicznego to osoby, 

które przyczynią się do poprawy niekorzystnej 

sytuacji epidemiologicznej raka. 

Wydaje się, że wzrośnie odsetek kobiet 

zgłaszających się na cytologię, jeżeli 

pobranie rozmazu zostanie przekazane 

wyłącznie w ręce położnych. 

2 (244) 2012 

11


wych i raka, znajduje się ona blisko ujścia 

zewnętrznego szyjki. 

Rozpoznawalnym czynnikiem sprawczym 

raka szyjki macicy są onkogenne 

wirusy brodawczaka ludzkiego HPV typ 

16 i 18. Zakażenie HPV jest infekcją przenoszoną 

drogą płciową. W ciągu swojego 

życia ponad 80% aktywnych seksualnie 

kobiet i mężczyzn ma kontakt z wirusem. 

Aktywność płciowa wpływa na ilość zakażeń. 

Ryzyko rozwoju zakażenia wirusowego 

wzrasta wraz z liczbą partnerów 

płciowych oraz wcześnie podjętym życiem 

płciowym. 

Prawdopodobny model rozwoju raka 

szyjki macicy przedstawia się następująco: 

– infekcja HPV rozpoczyna się po kontakcie 

płciowym 

– około 80% zwalcza infekcję i nie występują 

u nich jakiekolwiek objawy i zmiany 

na szyjce macicy 

– u 20% kobiet ostra infekcja przechodzi 

w fazę przewlekłą i w ciągu 2-4 lat 

rozwijają zmiany typu CIN 

– u 3-5% nieleczonych kobiet rozwija się 

rak szyjki macicy 

Znajomość czynników ryzyka raka 

szyjki macicy zwiększy świadomość onkologiczną 

kobiet. 

Wśród czynników ryzyka ważną rolę 

odgrywa: 

– wiek 

– wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego 

– duża liczba partnerów płciowych 

– wieloletnie palenie papierosów 

– niski status społeczno – ekonomiczny 

– śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy 

w wywiadzie 

– duża liczba porodów 

Do prawdopodobnych czynników ryzyka 

rozwoju raka szyjki macicy zalicza 

się: 

– wieloletnie stosowanie hormonalnych 

środków antykoncepcyjnych 

– dietę ubogą w antyoksydanty 

– zakażenie HIV 

– częste, nawracające, nieleczone stany 

zapalne pochwy wywołane m.in. przez 

Chlamydia trachomatis lub Neisseria 

gonorrhoeae. 

Dlatego tak ważne jest zwiększenie 

nakładów na profilaktykę pierwotną 

i wtórną. 

Elementy profilaktyki pierwotnej 

i wtórnej 

PROFILAKTYKA PIERWOTNA 

RAKA SZYJKI MACICY polega na eliminacji 

czynnika sprawczego choroby: 

– zmniejszenie ekspozycji na wirusy HPV 

– abstynencja seksualna, monogamia 

bilateralna, stosowanie metod barierowych, 

opóźnianie inicjacji seksualnej 

– leczenie stanów zapalnych narządu 

rodnego 

– wczesne wykrywanie neoplazji śródnabłonkowej 

u dziewcząt 

Nowym elementem profilaktyki pierwotnej 

raka szyjki macicy jest immunoprofilaktyka. 

Szczepienie chroni przed wystąpieniem 

w 75% raka płaskonabłonkowego 

i 96% gruczolakoraka. 

Za ponad 70% przypadków inwazyjnego 

raka szyjki macicy odpowiada infekcja 

wirusem HPV16 lub HPV18. Ponieważ 

większość przypadków raka szyjki 

macicy ma etiologię wirusową, w ostatnich 

latach szczepionki przeciw wirusom 

HPV stały się standardem profilaktyki 

tego nowotworu. W chwili obecnej 

na świecie są dostępne dwie szczepionki 

przeciwko wirusom HPV. Jedna z nich zawiera 

fragmenty białek wirusów HPV16 

i HPV18 (szczepionka dwuważna), druga 

zawiera fragmenty białkowe czterech 

wirusów HPV:16,18,6 i 11(szczepionka 

czteroważna). 

Szczepionka czterowalentna przeciw 

czterem najczęściej występującym typom 

wirusa brodawczaka ludzkiego, w tym 

dwóm z grupy onkogennej HPV16 i 18 

oraz dwóm typom tzw. niskiego ryzyka 

HPV6 i 11, została zarejestrowana we 

wrześniu 2006 roku w Unii Europejskiej 

do stosowania u dzieci w wieku 9-15 lat 

oraz u kobiet w wieku 16-26 lat. 

Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń 

sformułowało następujące zalecenia 

dotyczące stosowania czterowalentnej 

szczepionki: 

– Zaleca się rutynowe stosowanie czterowalentnej 

szczepionki dziewczętom 

w wieku 11-13 lat. Szczepienia mogą 

być także wykonane u młodszych 

dziewcząt, począwszy od ukończenia 

przez nie 9 roku życia oraz u chłopców 

w wieku 9 -15 lat 

– Zalecane jest szczepienie tych dziewcząt 

i kobiet w wieku 13-26 lat, które 

nie zostały poddane szczepieniom 

przeciw HPV uprzednio oraz tych, które 

nie zakończyły pełnego cyklu szczepień. 

Najkorzystniejsze jest szczepienie 

kobiet przed potencjalną ekspozycją 

na zakażenie HPV, a więc przed 

inicjacją seksualną 

– Pełny cykl szczepień obejmuje podanie 

domięśniowe 3 dawek szczepionki 

czterowalentnej po 0,5 ml każda, przy 

czym druga i trzecia dawka powinny 

być podane odpowiednio po 2 i po 6 

miesiącach od pierwszej dawki. 

– Zalecenia dotyczące cytologicznych 

badań profilaktycznych w kierunku raka 

szyjki macicy dla kobiet poddanych 

szczepieniom przeciw HPV nie ulegają 

zmianie i na obecnym etapie nie różnią 

się od obowiązujących w populacji. 

Szczepionka dwuwalentna również 

jest przeznaczona do stosowania w profilaktyce 

pierwotnej raka szyjki macicy. 

Zaleca się: 

– Stosowanie u dziewcząt od 10 roku życia, 

nie zaleca się stosowania u młodszych 

dziewcząt ze względu na brak badań 

klinicznych. 

– Dziewczynki, które nie współżyły nie 

muszą przed zaszczepieniem mieć wykonanego 

badania cytologicznego i ginekologicznego. 

– Kobiety, które rozpoczęły współżycie 

powinny wykonać badanie cytologiczne 

oraz ginekologiczne. 

Dotychczas przeprowadzone badania 

kliniczne potwierdzają 100% skuteczność 

stosowania szczepionki czterowalentnej 

w zapobieganiu zmianom związanym 

z zakażeniem HPV6 i 11, takim jak brodawki 

płciowe (kłykciny) sromu, pochwy 

i okolic odbytu, które występują u około 

1% aktywnej seksualnie populacji. 

Badania dotyczące trwania efektu profilaktycznego 

szczepionki wskazują, że 

okres ten wynosi 5 lat. W chwili obecnej 

trudno jeszcze w pełni ocenić długoterminowy 

wpływ immunoprofilaktyki na 

występowanie raka. Taką jej ocenę będzie 

można dokonać dopiero po kilkunastu 

latach. 

PROFILAKTYKA WTÓRNA to 

działania mające na celu rozpoznanie 

stanów przednowotworowych lub wczesnych 

stadiów choroby, co pozwala na 



skuteczne leczenie. Elementami profilaktyki 

wtórnej są: skrining cytologiczny 

i test na obecność HPV. 

Obecnie na świecie, jako test przesiewowy 

w profilaktyce raka szyjki macicy 

wykonuje się badanie cytologiczne. Ocenę 

rozmazu przeprowadza się w systemie 

TBS (Bethesda) lub w systemie Papanicolaou. 

Badaniem uzupełniającym dla cytologii 

w prowadzonym skriningu jest kolposkopia, 

ponieważ pozwala na potwierdzenie 

zmiany patologicznej stwierdzonej 

w wymazie cytologicznym. Połączenie 

cytologii z kolposkopią podwyższa swoistość 

skriningu z 95% do 99,4%. 

Badanie cytologiczne szyjki macicy 

jest proste, bezpieczne, nieinwazyjne 

i powinno być wykonane u wszystkich 

kobiet, a w ramach aktywnej profilaktyki 

u kobiet w wieku 25-65 lat w odstępach 

1-3 letnich. 

W sytuacji wczesnego rozpoczęcia 

współżycia należy wykonać to badanie 

nie później niż 3 lata po inicjacji seksualnej. 

Błagowska A. w badaniu przeprowadzonym 

na grupie 20 tys. dziewcząt 

wykazała, że 13,4% z nich prowadzi życie 

płciowe w wieku 11-14 lat. Wykonane 

badanie cytologiczne pokazało, że 18,8% 

tych dziewcząt powinno być poddanych 

leczeniu z powodu zmian patologicznych 

szyjki macicy. Prawidłowe wyniki wymazów 

(trzy kolejne wyniki wykonane 

corocznie) i brak czynników ryzyka 

zachorowania na raka szyjki macicy 

pozwalają na prowadzenie badania 

przesiewowego co trzy lata. 

W Polsce w 2006 roku na szeroką skalę 

rozpoczęto Kampanię Społeczną Ogólnopolskiego 

Programu Aktywnej Profilaktyki 

Raka Szyjki Macicy. Organizatorami 

akcji są: Ministerstwo Zdrowia, 

Narodowy Fundusz Zdrowia i Polskie 

Towarzystwo Ginekologiczne. 

Funkcjonowanie programu opiera się 

na pracy 16 Wojewódzkich Ośrodków 

Koordynujących (WOK) Do zadań tych 

ośrodków należy koordynacja, monitorowanie 

i sprawowanie nadzoru nad programem 

na podległym terenie. 

Skrining w Polsce jest: 

• programowy, 

• zorganizowany, 

• populacyjny, 

czyli posiada wszystkie cechy, które według 

Międzynarodowej Agencji ds. Badań 

nad Rakiem i WHO winny gwarantować 

efektywność zdrowotną i finansową 

oczywiście dopiero po zakończeniu 

procesu wdrażania tego złożonego programu. 

W Polsce w roku 2008 pobrano 800 

tys. cytologii (24% populacji/dany rok), 

jest wyższy o 100 tys. badań w stosunku 

do roku ubiegłego. Wynik ten nadal nie 

jest zadowalający, należy jednak wziąć 

pod uwagę fakt, że średnia europejska 

w 2007 roku wg. danych szacunkowych 

wynosiła ok. 22%. 

Z danych NFZ wynika, że w czerwcu 

2008 roku zostało wysłane ok. 2 mln 600 

tys. zaproszeń w 4 tygodniowych transzach. 

Do dnia 31.12.2008 roku badaniami 

cytologicznymi w ramach Programu 

objęto 24,43% populacji przewidzianej do 

zbadania w ciągu roku, w tym na wysłane 

imienne zaproszenia zgłosiło się tylko 

7,69% populacji kobiet. 

Kobiety w Polsce umierają z powodu 

raka szyjki macicy, ponieważ dowiadują 

się o swojej chorobie za późno. 

Zazwyczaj nie wykonują cytologii, 

która pozwala na wykrycie podejrzanych 

zmian w szyjce macicy we wczesnym 

stadium choroby. 

Należy podkreślić, że zwłoka w rozpoznaniu 

jest podstawowym czynnikiem 

warunkującym niepowodzenie terapii 

i jak dotąd największy wpływ na długość 

zwłoki ma sama pacjentka. 

Niezbędne jest jak najszybsze zwiększenie 

nakładów na promocję zdrowia. 

Promocja zdrowia to rodzaj „inwestycji” 

w zdrowie, natomiast leczenie choroby 

jest wydatkowaniem Love R. podkreśla, 

że gorsze wyniki leczenia nowotworów 

w grupach ludności o niższym statusie 

socjoekonomicznym nie wynikają z ich 

trudniejszego dostępu do lekarza i innych 

pracowników ochrony zdrowia czy z samego 

faktu bycia niezamożnym. Potwierdziły 

to badania analizujące populacje, 

w których na stałe lub czasowo umożliwiono 

nielimitowany dostęp do szeroko 

pojętej instytucji ochrony zdrowia. Zarówno 

w USA jak i w Wielkiej Brytanii 

mechanizm ten nie poprawił wyników leczenia 

w uboższych grupach społeczeństwa. 

Udowodniono, że najważniejsze 

dla uzyskania poprawy wyników leczenia 

okazują się zadania realizujące cele 

edukacyjne w promocji zdrowia. 

Stawia to przed położnymi i pielęgniarkami 

swoiste wyzwanie, wszak 

jest to jedna z kompetencji wynikającej 

z naszego profesjonalizmu i samodzielności 

zawodowej. 

KONSULTANCI WOJEWÓDZCY W DZIEDZINACH: 

PIELĘGNIARSTWA – mgr JOLANTA KOLASIŃSKA, 

AM Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5, 51-618 Wrocław, 

e-mail: WP-7@am.wroc.pl, tel. 0-71/ 348-42-10; 348-42-19, fax: 343-20-86 

PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGOICZNEGO 

I POŁOŻNI 

NICZEGO 

CZEGO – mgr URSZULA ŻMIJEWSKA, 

Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza, ul. Warszawska 2, 

52-114 Wrocław, tel. 0-71/342-86-31wew. 344, 604-93-94-55, 667-977-735 

PIELĘGNIARSTWA RODZINNEGO 

– EWA CHLEBEK, 

ul. Urzędnicza 1, 55-020 Żórawina 

e-mail: echlebek@op.pl, 728-515-055 

PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO 

– mgr DOROTA MILECKA 

Akademicki Szpital Kliniczny, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław 

tel. 071/733-11-90, 733-11-95, 662-232-595 

PIELĘGNIARSTWA EPIDEMIOLOGICZNEGO 

– mgr KATARZYNA SALIK 

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1, 

ul. M. Skłodowskiej-Curie 58, 50-368 Wrocław 

71 327-09-30, 606 99 30 95; 

e-mail: katarzyna.salik@wnoz.am.wroc.pl, tel. 606 99 30 95 

2 (244) 2012 

13

Prewencja 

mgr Krystyna Baszak 

Zastępca Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej 

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Ośrodek Badawczo Rozwojowy we Wrocławiu 

Pielęgniarka Oddziałowa Oddziału Urologii i Onkologii Urologicznej 

PRZEOBRAŻENIA WSPÓŁCZESNEJ RODZINY – 

JAKO WYMIAR ZMIANY SPOŁECZNEJ 

W naukach społecznych rodzina 

jest ujmowana jako podstawowa 

grupa społeczna, środowisko wychowawcze, 

a przede wszystkim jako 

system. Przy rozpatrywaniu problemu 

doświadczeń indywidualnych 

nabywanych przez człowieka w rodzinie 

najbardziej zasadne wydaje 

się definiowanie jej jako systemu, 

w którym ma miejsce wzajemne 

oddziaływanie na siebie wszystkich 

jego członków, członkowie rodziny 

stanowią dla siebie wzajemny układ 

odniesienia, są źródłem wzorów zachowań, 

aktywności i postaw 1 . 

Jan Szczepański pojęcie rodziny 

definiuje jako grupę złożoną z osób 

połączonych stosunkiem małżeńskim 

lub pokrewieństwa bądź adopcji. 

W ramach społeczeństwa spełnia 

ona następujące funkcje: utrzymuje 

ciągłość biologiczną społeczeństwa 

poprzez rozmnażanie, 

oraz przekazuje dziedzictwo kulturalne 

szerszych zbiorowości w jego 

zasadniczej postaci. Wzajemne stosunki 

między członkami rodziny są 

określone poprzez tradycję przekazaną 

wychowaniem, przez prawo, 

nakazy natury moralnej bądź religijnej, 

wzajemne uczucia i postawy 

członków rodziny 2 . 

Różne definicje rodziny łączką 

wspólne cechy – eksponują jej znaczenie, 

zarówno w indywidualnym 

życiu jednostki, jak i w życiu narodu, 

społeczeństwa. Rodzina jest środowiskiem 

życiowym niemal każdego 

człowieka. Stanowi integralną 

część każdego społeczeństwa, 

a zarazem jego najmniejszą i podstawową 

komórkę, jest najważniejszą 

grupą społeczną, w której człowiek 

przychodzi na świat i z którą 

łączą go wielorakie związki do końca 

życia, jest grupą małą, pierwotną, 

o przewadze więzi osobistych, 

odznacza się międzypokoleniową 

i wielopokoleniową trwałością więzi, 

a członkostwo w niej jest autentyczne, 

dobrowolne i w zasadzie 

nierozerwalne, za 

wyjątkiem porzucenia lub 

rozwodu 3 . 

Franciszek Adamski 

twierdzi, że doniosłość rodziny 

dla każdego społeczeństwa 

wynika z dwóch 

zasadniczych faktów określających 

jednocześnie jej 

podstawowe funkcje. 

– Rodzina jest jedyną grupą 

rozrodczą, oznacza to, 

że tylko rodzina rozmnaża 

się nie przez przyjmowanie 

członków z, zewnątrz, 

lecz przez rodzenie 

dzieci. 

– Rodzina jest najważniejszą 

instytucją przekazującą 

podstawowy zrąb 

dziedzictwa kulturowego 

szerokich zbiorowości. 

Oczywiście istnieje możliwość 

przekazywania tego 

dziedzictwa przez inne 

grupy czy instytucje socjalizujące, 

niemniej jednak 

rola rodziny, szczególnie 

w początkowym 

okresie życia człowieka 

wydaje się niezastąpiona 

4 . 

Rodzina ukształtowała 

się jako podstawowa jednostka 

organizacji społeczeństw, 

dając swoim 

członkom na przestrzeni 

dziejów najlepsze warunki do życia 

i rozmnażania oraz wychowywania 

potomstwa. Do niedawna powszechna 

była opinia, że małżeństwo 

rozwiązuje życiowe problemy, 

dlatego matki starannie przygotowywały 

do niego swoje córki, dzięki 

zamążpójściu kobiety zyskiwały 

wsparcie finansowe, wzrastała także 

ich pozycja społeczna, dopiero jako 

matki i żony w pełni zasługiwały 

na szacunek. Rodzina stanowiła 


Prewencja 

środowisko socjalizacji, wychowania 

i dziedzictwa kulturowego, tworząc 

grupę. W niej człowiek dojrzewał 

fizycznie i psychicznie, a więc 

emocjonalnie i intelektualnie. Reprezentowane 

przez rodziców systemy 

wartości stanowiły dla dziecka 

swoisty kodeks norm określających, 

co dobre a co złe, co wolno a czego 

nie wolno czynić. 

O sukcesie małżeńskim decydowały 

czynniki natury wewnętrznej 

i czynniki natury zewnętrznej. 

Czynniki natury wewnętrznej stanowiły: 

wzajemna miłość, wzajemne 

zaufanie, poczucie odpowiedzialności 

za małżonka i dzieci, dobra 

atmosfera w rodzinie, udane życie 

seksualne, harmonijny rozwój osobowości 

partnerów. Natomiast czynnikami 

zewnętrznymi decydującymi 

o sukcesie w małżeństwie były 

sankcje religijne, nacisk opinii społecznej, 

nacisk warunków ekonomicznych 

uzależniających małżonków 

od siebie 5 . 

Już w najdawniejszych czasach, 

aby mogła powstać rodzina niezbędne 

było zawarcie związku małżeńskiego 

między mężczyzną i kobietą. 

Na przestrzeni stuleci zawarcie 

małżeństwa odbywało się w różny 

sposób. We współczesnym świecie 

zawarcie związku małżeńskiego odbywa 

się przed kapłanem lub urzędnikiem 

państwowym w obecności 

świadków. Natomiast rangę zaślubin 

podkreślał zawsze fakt związany 

z podniosłym i uroczystym tonem 

ceremonii. 

W nowoczesnym społeczeństwie 

obserwuje się przemiany rodziny na 

niespotykaną dotąd skalę. Płynna 

nowoczesność generuje płynność 

instytucji, norm, ról społecznych, 

form życia społecznego6. 

Utrwala się pogląd, że współczesna 

cywilizacja kreuje nowy określony 

model rodziny, który będzie 

współtworzyć obraz demograficzny 

kraju początku XXI wieku w perspektywie 

dokonujących się przemian 

społeczno-kulturowych. Literatura 

poświęcona problematyce 

rodzinnej wskazuje na liczne symptomy 

występowania sytuacji kryzysowej 

w rodzinie, mimo iż jest ona 

wciąż postrzegana jako jedna z najważniejszych 

wartości. 

Danuta Duch przedstawiła bardzo 

ważny wymiar zmiany 

społecznej zachodzący 

w mentalności ludzkiej, 

w sposobie poznawania, 

klasyfikowania i oceniania 

rzeczywistości społecznej. 

Autorka podkreśla, że industrializacja 

i urbanizacja 

niosą za sobą nie tylko 

przemiany warunków 

życia i zmiany w funkcjonowaniu 

jednostek, towarzyszą 

im przede wszystkim 

przemiany świadomości, 

mentalności, sposobów 

myślenia; powstaje nowe 

zjawisko rozprzestrzeniania 

się mentalności indywidualistycznej, 

autonomia 

swobodnego dokonywania 

wyborów 7 . 

Ówczesna rodzina zaczyna 

tracić swoje uprzywilejowane 

miejsce w strukturach 

społecznego świata. 

Sam sens jej istnienia jako 

podstawowej instytucji 

społeczeństwa i dojrzewania 

osobowości człowieka 

poddawany jest w wątpliwość, 

upowszechniane jest 

przekonanie, że instytucja 

rodziny, jako niezastąpionej 

postaci życia społecznego, 

w nowoczesnym społeczeństwie 

znajduje formy 

alternatywne. Zwykle 

określane są mianem bycia 

razem, albo osobno. Wskazują one 

na nowe zjawisko kulturowe, które 

można określić jako kryzys rodziny, 

którego symptomy mają bezpośrednie 

przełożenie na wzory moralności 

oraz, wyraźne odbieganie od 

moralności religijnej, postrzeganej 

jako utrudnienie człowiekowi życia 

codziennego i ograniczanie dokonywania 

wyborów, będących synonimem 

nowoczesności. 

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu 

rozwód w naszym kraju był rzadkością 

a rozwiedzieni krewni przynosili 

wstyd całej rodzinie. Utrzymanie 

małżeństwa było jednym 

z ważniejszych priorytetów. Zmiany 

w podejściu do rozwodu wynikają 

ze zmian w podejściu do samego 

małżeństwa, które nie jest obecnie 

postrzegane jako jedyna możliwość 

prowadzenia szczęśliwego, pełnego 

życia. Pojawia się nowa wartość rozwodu, 

która skorelowana jest z możliwością 

ponownego zawarcia małżeństwa. 

Z danych przedstawionych przez 

Główny Urząd Statystyczny wynika, 

że w latach 90-tych, wraz z przemianami 

gospodarczymi, politycznymi 

i kulturowymi, jakie miały 

miejsce w Polsce, liczba rozwodów, 

gwałtownie wzrosła. W 2008 roku 

rozwiodło się 65,5 tysięcy par małżeńskich. 

Rozwiedzieni małżonkowie 

przeżywają ze sobą średnio 13 

lat, a ich wiek w momencie rozwodu 

przypada na około 45 lat wśród 

mężczyzn, a kobiety są o około 10 

lat młodsze. W 1999 roku w prawie 

polskim wprowadzono procedurę 

prawnego orzekania o separacji, 

liczba orzekanych separacji wzrosła 

bardzo szybko, w roku 2000 zawarto 

około 1,3 tyś., separacji, w roku 

2003 około 3 tyś., w 2005 roku aż 

11,6, w 2008 roku ilość orzekanych 

separacji spadła do 3,8 tyś 8 . 

Wzrost liczby rozwodów świadczy 

o nasileniu się procesów dezintegracji 

i dezorganizacji w życiu 

rodziny, zdaniem Janusza Czapińskiego 

w opublikowanych badaniach 

Diagnoza Społeczna, wynika, 

że w hierarchii ważności uznawanych 

przez Polaków udane małżeństwo 

i rodzina jest deklarowana 

na drugim miejscu zaraz po zdro- 

2 (244) 2012 

15

Prewencja 

wiu, dlaczego zatem liczba zawieranych 

małżeństw spada? Janusz 

Czapiński wykazuje, że jedynym z 

głównych powodów tego stanu rzeczy 

są zmiany kulturowe, jakie zaszły 

w Polsce po 1989 roku, autor 

podkreśla, że Polacy otworzyli się 

na zachód i tamtejszy styl życia, 

zmieniły się aspiracje życiowe Polaków, 

ponadto transformacja spowodowała 

naruszenie podstawowych 

więzi społecznych. Coraz miej Polaków 

uważa, że w którymś momencie 

życia powinno się zawierać związek 

małżeński. Współczesna rodzina została 

uwolniona od większości swoich 

funkcji, pełni rolę prokreacyjną 

i socjalizacyjną, ale już nie jest niczym 

niecodziennym ani szokującym 

przyjście na świat i wychowywanie 

dzieci w niepełnej rodzinie, 

bycie tzw. singlem, życie w wolnym 

związku czy samotne macierzyństwo. 

Tempo wzrostu tego modelu 

życia sprawia, że w świadomości 

młodych ludzi wydaje się ono być 

poprawne i uzyskało powszechną 

akceptację 9 . 

W Polsce rodzina była od zawsze 

traktowana jak największa świętość, 

jednak wartość tożsamości jednostki 

ludzkiej staje się o wiele większa, 

w związku z procesem globalizacji, 

upowszechniałby się nowe wzory 

życia, pojawiają się wzorcotwórcze 

grupy generujące zmiany w sposobie 

myślenia i zachowania ludzi. 

Przemiany te dotykają wszelkich 

aspektów ludzkiego życia, w tym 

także małżeństwa i rodziny. 

Zbigniew Tyszka podkreśla przeobrażenia 

współczesnej rodziny, 

która znajduje się pod naporem wielu 

czynników zewnętrznych, wpływających 

na jej gwałtowne, wielorakie 

przemiany. Jedne z nich wywierają 

wpływ pozytywny i polepszają 

jej warunki życia (postęp techniczny, 

osiągnięcia medycyny), inne zaś 

powodują dezintegrację i dezorganizację 

naruszając podstawowe normy 

rodzinne regulujące funkcjonowanie 

rodziny i jej członków w samej 

rodzinie i poza nią 10 . 

Do najczęściej wymienianych 

w literaturze zagrożeń współczesnej 

rodziny można zaliczyć: wzrastające 

osłabienie więź emocjonalnych 

między członkami rodziny, 

brak wzorca życia rodzinnego, 

upadający autorytet rodziców, pluralizm 

wartości, norm, wzorów postępowania, 

nienadążanie rodziny 

za przemianami politycznymi i społeczno-gospodarczymi, 

wzrastająca 

pauperyzacja rodzin, wzrost zatrudnienia 

kobiet dla samorealizacji, 

emancypacja kobiet, nietrwałość 

współczesnej rodziny objawiającej 

się rosnącą liczbą rozwodów, 

malejąca liczba sformalizowanych 

małżeństw (konkubinat, kohabitacja), 

wyjazdy jednego z małżonków 

za granicę z powodów ekonomicznych, 

niekontrolowany wpływ mediów 

(telewizja, komputer, internet) 

z własnymi wzorcami do naśladowania, 

brak wspólnych aktywnych 

form spędzania wolnego czasu domowników, 

większa indywidualna 

autonomia w sferze etycznej, religijnej 

i politycznej, edukacja oraz 

zmiana systemu wartości 11 . 

Ludzi żyjących w obecnym czasie 

charakteryzuje konsumpcyjny 

styl życia, pogoń za pieniądzem, pomnażanie 

majątku, ciągły brak czasu. 

Wszystkie te zjawiska przenoszone 

są na grunt rodziny. Demokracja 

życia, wolność słowa i działania, 

to także wolność wyboru między 

pozostaniem w małżeństwie i rezygnacją 

z niego. Wiele osób decyduje 

się na wspólne życie na „kocią łapę”. 

W wolnym związku żyją ludzie 

w każdym wieku zarówno z wyboru 

jak i z konieczności. 

Konkubinat – jest definiowany 

w literaturze jako pozostawanie 

w trwałym pożyciu przez kobietę 

i mężczyznę, którzy nie zawierali 

ze sobą związku małżeńskiego; 

według prawa polskiego, jest stanem 

faktycznym, do którego nie 

można stosować przepisów dotyczących 

małżeństwa. Kobietę w takiej 

parze nazywamy konkubiną, mężczyznę 

zaś konkubinem lub konkubentem 

12 . 

W języku polskim słowo konkubinat 

ma zabarwienie pejoratywne, 

choć zjawisko, jest coraz bardziej 

powszechne, coraz więcej par decyduje 

się na trwanie w wolnym 

związku, potocznie zwanym konkubinatem, 

twierdząc, że papierek nie 

jest im potrzebny ani do szczęścia 

ani do miłości. Pod wspólnym dachem 

mieszkają również coraz częściej 

narzeczeni, przygotowujący się 

do ślubu, traktują wspólne mieszkanie 

jako formę intensywniejszego, 

laickiego kursu przedmałżeńskiego. 

W Polsce kwestia par, które 

mieszkają razem, bez ślubu jeszcze 

długo budzić będzie kontrowersje, 

zwłaszcza dla osób deklarujących 

wiarę katolicką i przystępujących 

do sakramentów. 

Katechizm Kościoła Katolickiego 

o grzeszności konkubinatu orzeka 

w punkcie 2353, zjednoczenie 

cielesne między wolnym mężczyzną 

a wolną kobietą poza małżeństwem 

określa jako nierząd, jest on 

w poważnej sprzeczności z godnością 

osoby ludzkiej i jej płciowości 

w sposób naturalny podporządkowanej 

doboru małżonków, jak również 

przekazywaniu życia i wychowywaniu 

dzieci. Nierząd jest 

poważnym wykroczeniem, wśród 

ciężkich grzechów pozostających 

w głębokiej sprzeczności z czystością 

należy nierząd, pornografia 

i homoseksualizm 13 . 

W kwestiach moralności ludzie 

od wieków uznawali nauczania kościoła 

katolickiego i postępowali 

zgodnie z nim, jednak w obrębie 

pojedynczych kultur i okresów historycznych 

różne elementy tegoż 

nauczania spotykały się z sceptycyzmem, 

odrzucaniem a nawet 

drwiną. 

Dziś już można dostrzec konflikt 

pomiędzy wartościami kultury tradycyjnej 

bronionej przez kościół, 

a kulturą współczesną. 

W ciągu ostatnich trzydziestu lat 

byliśmy świadkami zarówno postawy 

akceptacji jak i odrzucenia pewnych 

aspektów katolickiego spojrzenia 

na małżeństwo i ludzką seksualność. 

We współczesnym świecie coraz 

więcej ludzi decyduje się na wspólne 

życie bez ślubu, bez prawnego 

czy religijnego sformalizowania 

związku. Konkubinat staje się popularną 

instytucją społeczną, która 

różni się jednak od małżeństwa 

pod względem prawnym, przy zachowaniu 

wszelkich cech faktycznych 

– duchowej, fizycznej i ekonomicznej 

więzi łączącej kobietę 

i mężczyznę. 

Regulacja prawna małżeństwa 

opiera się na posiadaniu przywilejów 

uznanych i regulowanych prawnie, 

państwo inwestuje w rodzinę 

społeczną komórkę, którą traktuje 

jako wyróżniającą się cechami trwałości 

i stabilności. Natomiast konkubinat, 

w Polsce nie ma możliwości 

rejestrowania ani dochodzenia praw 

spadkowych, alimentacyjnych, czy 

jakichkolwiek innych z tytułu pozostawania 

w takim związku. 

Postmodernizowanie się stosunków 

demograficznych w okresie 

transformacji systemowej wskazuje, 

że zmiany demograficzne wpływają 

w zasadniczy sposób na obraz 

nie tylko rodziny, małżeństwa, 

ale i całego społeczeństwa. Forma 

wspólnego życia dwóch osób razem 

zamieszkujących, parcypujących 

w utrzymaniu wspólnego gospodarstwa 

domowego sprowadza 

się do uzyskania społecznej akceptacji, 

zatem przy aktualnych zmianach 

kulturowych może należałoby 

się zastanowić nie na legalizacji, czy 

na dyskryminacji, związków nieformalnych, 

lecz na rozszerzeniu na 

związek konkubencki przywilejów 

małżeństwa. 

Na przestrzeni ostatnich lat dochodzi 

do dekompozycji rodziny 

z tradycyjnym podziałem ról, poprzez 

wyraźny wzrost ilość osób 

o orientacji homoseksualnej, domagających 

się legalizacji ich związków. 

Współczesna rodzina ulega przemianą 

kulturowym. Zmieniają się 

funkcje i zadania rodziny. Zmieniają 

się również formy jej powstawania. 

Monolit tradycyjnej rodziny pęka. 

Alternatywne formy związków 

stają się coraz bardziej atrakcyjnie 

powszechne, a zmiany dokonują 

się nie w ciągu stuleci, jak dawniej, 

ale dekad. Kiedyś młody człowiek 

miał z góry zaprojektowaną 

trajektorię życiową. Człowiek dzisiejszy 

to homo optionis, któremu 

dana jest konieczność rozstrzygania 

o życiu, tożsamości, religii, małżeń- 


Prewencja 

stwie i rodzicielstwie, wszystko jest 

kwestią kalkulacji, decyzji, ryzyka, 

przypadku. Dzisiaj małżeństwo 

przestaje być instytucją wyniesioną 

ponad jednostkę. Jest kreatywnym, 

dynamicznym związkiem, który 

może być realizowany w wielu wariantach 

– nie oznacza to wcale końca 

rodziny. Rodzina nie rozpada się, 

tylko przybiera nową formę 14 . 

Całokształt procesów industrializacji 

urbanizacji osłabił więzy rodziny. 

Nastąpiła ewolucja dająca 

członkom rodziny więcej swobody 

i bardziej swobodne interpretowanie 

ról społecznych, proces globalizacji 

zmienił charakter codziennych 

ludzkich doświadczeń, wzrasta autonomia 

jednostki. Dziś słowa kluczowe 

to indywidualizm, samorealizacja 

i wolność. Wobec wyraźnych 

zmian społeczno-kulturowych, jako 

społeczeństwo będziemy musieli 

zmierzyć się z procesami nierozerwalnie 

związanymi z rozwojem 

współczesnych społeczeństw. 

Ludzie stali się praktyczni, coraz 

mniej doceniają ideologię, a coraz 

bardziej jakość życia, aktualną 

kondycję materialną, bezpieczeństwo 

socjalne, osobiste aspiracje 

życiowe. 

Są coraz mniej skłonni 

do wyrzeczeń w imię racji 

wyższych, coraz bardziej 

cenią wartości służące jednostce 

15 . 

Nastąpiła znaczna liberalizacja 

wielu regulatorów 

życia społecznego, w dziedzinie 

obyczajowości i moralności. 

Kultura podobnie 

jak i całe społeczeństwo 

podlega zmianom. Nowoczesność 

ma decydujący 

wpływ na kulturę tradycyjną, 

może to prowadzić do 

upadku wartości moralnych 

zmiany relacji pomiędzy 

niektórymi grupami społecznymi, 

w tym i w rodzinie. 

Rodzina odzwierciedla 

w swojej strukturze i funkcjonowaniu 

przeobrażenia 

ogólno społeczne. 

Czy zatem nadszedł kryzys 

rodziny? Wydaje mi się, 

że nie, z pewnością jednak 

w nadchodzących czasach będziemy 

mieli zupełnie nową, różniącą się od 

tradycyjnego pojęcia – rodzinę. 

Bibliografia 

• Adamski F., Socjologia małżeństw 

i rodziny. Wyd. PWN, Warszawa 

1982, s. 38. 

• Adamski F., Socjologia małżeństwa 


1984, s. 13. 

• Bauman Z., Płynna nowoczesność. 

Wyd. Wydawnictwo Literackie Kraków 

2007. s 132 

• Czapiński J., Panek T., Diagnoza Społeczna 

Warunki i Jakość Życia Polaków 

2009 Wyd. 

• Wyd. Rada Monitoringu Społecznego. 

Warszawa 2009, s. 156 

• Duch- Kszystoszek D., Małżeństwo, 

seks, prokreacja- analiza socjologiczna, 

Wyd. IFiS PAN, Warszawa 

1998, s. 42. 

• Rembowski J., Więzi uczuciowe w 

rodzinie. Wyd. PWN, Warszawa 

1972, s. 23 

• Rostkowska T., Małżeństwo, rodzina, 

praca a jakość życia, Wyd. Impuls, 

Kraków 2008, s. 43. 

• Slany K., Alternatywne formy życia 

małżeńskiego w ponowoczesnym 

świecie. Zakład Wydawniczy NO- 

MOS, Kraków 2008, s. 143. 

• Szczepański J., Elementarne pojęcia 

socjologii. Wyd. PWN, Warszawa 

1963, s. 148-149 

• Tyszka Z., Rodzina współczesna - 

jej geneza i kierunki przemian. [w:] 

Ziemska M., Rodzina Współczesna. 

Wyd. Uniwersytet Warszawski 

1999, s. 2. 

• Tyszka Z., System metodologiczny wieloaspektowej 

integralnej analizy życia 

rodzinnego. Wyd. Naukowe UAM 

Poznań 200, s. 30 

• Nowa Encyklopedia PWN, Wyd. Naukowe 

PWN, Warszawa 2004 s. 522. 

• www.rozwod.pl/6 statystyki rozwodów/statystyka/rozwodów 

2008 Pobrano17.07.2010 

• http:// www.wisniewa.pl/pdf2007/kalczynska3.Pdf. 

Pobrano 27.07.2010. 

• www. piotrskarga.pl/ps, 5275,2,0,1,I,informacje.Html. 

Pobrano 24.07.2010 

(Footnotes) 

1 T., Rostkowska. Małżeństwo, rodzina, 

praca a jakość życia, Wyd. Impuls, 

Kraków 2008,s.43 

2 J., Szczepański. Elementarne pojęcia 

socjologii. Wyd. PWN, Warszawa 

1963, s. 148-149 

3 J., Rembowski, Więzi uczuciowe w 

rodzinie. Wyd. WSiP, Warszawa 

1972, s. 23. 

4 F., Adamski, Socjologia małżeństwa 


1984, s. 13. 

5 F., Adamski, Socjologia małżeństw 

i rodziny. Wyd. PWN, Warszawa- 

1982, s. 38. 

6 Z., Bauman Płynna nowoczesność, 

Wyd. Literackie Kraków 2006, 

s. 132. 

7 D., Duch- Kszystoszek. Małżeństwo, 

seks, prokreacja- analiza socjologiczna, 

Wyd. IFiS PAN, Warszawa 

1998, s. 42. 

8 www.rozwod.pl/6 statystyki rozwodów/statystyka/rozwodów2008pobrano17.07.2010. 

9J., Czapiński, T., Panek Diagnoza Społeczna 

Warunki i Jakość Życia Polaków 

2009 .Wyd. Rada Monitoringu 

Społecznego. Warszawa2009, s. 156. 

10 Z. Tyszka. Rodzina współczesna - jej 

geneza i kierunki przemian. [w:] M., 

Ziemska Rodzina Współczesna, Wyd. 

Uniwersytet Warszawski 1999, s. 2. 

11 http:// www.wisniewa.pl/pdf2007/kalczynska3.pdf 

pobrano 2010.07.27. 

12 Nowa Encyklopedia PWN, Wyd. Naukowe 

PWN, Warszawa 2004 s. 522. 

13www. piotrskarga.pl/ps, 5275,2,0,1,,informacje.html. 

pobrano 24.07.2010. 

14 K.,Slany Alternatywne formy życia 

małżeńskiego w ponowoczesnym 

świecie. Zakład Wydawniczy NO- 

MOS, Kraków 2008, s. 143. 

15 Z.Tyszka, System metodologiczny 

wieloaspektowej integralnej analizy 

życia rodzinnego. Wyd. Naukowe 

UAM Poznań 2001, s. 30. 

2 (244) 2012 

17

Prewencja 

ściowe i pełne, co decyduje o tym, że jesteśmy 

z niego zadowoleni lub nie. Pozytywna jego ocena 

jest jedną z najbardziej poszukiwanych wartości 

w życiu, jest też bliska potocznemu rozumieniu 

szczęścia jako ważny wskaźnik funkcjonowania 

człowieka tak w wymiarze osobistym 

i społecznym. 

Zainteresowanie jakością w sferze życia człowieka 

wypływa z założenia, że jest on w centrum 

otaczających go rzeczy materialnych i niemgr 

Krystyna Baszak Zastępca Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej 

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Ośrodek Badawczo Rozwojowy we Wrocławiu 

Pielęgniarka Oddziałowa Oddziału Urologii i Onkologii Urologicznej 

JAKOŚĆ ŻYCIA JAKO WYMIAR WSPÓŁCZESNEGO 

SPOŁECZEŃSTWA 

W XXI wieku ważnym wskaźnikiem w polityce 

i w strategiach rozwoju społecznego jest „jakość życia” 

lub „poziom życia”. Jakość życia jest ważnym celem rozwoju 

społecznego, szczególnie takiej polityki społecznej, 

która jako istotne zadanie stawia sobie dobro wspólne, 

a realizacja istotnych celów człowieka znajduje się w centrum 

jej zainteresowania. 

„Jakość” stała się przedmiotem a nawet podmiotem 

zainteresowania wielu nauk. Postrzeganie 

jakości życia w szerokiej perspektywie humanistycznej 

jest widoczne w takich naukach 

Opanowanie najtrudniejszej ze sztuk – „sztuki życia” 

Maciej Damel 

jak medycyna, socjologia, 

pedagogika, zarządzanie, 

psychologia, 

politologia. Jej wymiar 

jakościowy jest opisany 

w naukach medycznych, 

gdzie jakość życia wyznacza poczucie sensu 

życia, woli życia, poziomu nadziei. 

Od wieków ludzkość stawia pytania dotyczące 

tego, co sprawia, że nasze życie jest warto- 

Rys. 1. Przedmiotowy zakres kwalitologii Źródło: Hamrol A., Mantura W., Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 15. 


Prewencja 

materialnych wyznaczających jego jakościowy 

charakter stanu. 

Koncepcja ta ma swoje podłoże w przedmiotowym 

charakterze, kwalitologii, którą zaprezentowano 

na rysunku 1. 

Zgodnie z tą koncepcją człowiek jest w centrum 

rzeczywistości społecznej a oddziałują na 

niego zarówno materialne jak i niematerialne 

czynniki. Ten zespół kategorii ontologicznych [1] , 

tworzą strukturę projakościowego poznania bytu 

ludzkiego. Wszelkie przedmioty fizyczne zaliczone 

są do rzeczy o nieokreślonym zbiorze ich 

występowania. W opozycji do nich są abstrakty, 

które nie mają bytu samodzielnego, lecz istnieją 

w związku z rzeczami i działalnością człowieka. 

Pierwotne abstrakty, będące jednocześnie tworzywem 

dla innych przedmiotów abstrakcyjnych, 

to kategorie cechy i jakości [2] . 

Koncepcję człowieka w centrum obszaru projakościowego 

potwierdza tradycja humanistyczna, 

wskazująca jego miejsce wewnątrz porządku 

społecznego. Człowiek uchodzi w tej tradycji 

za część składową owego porządku, za element 

samego społeczeństwa. Jeśli nazywany był jednostką 

to, dlatego, że stanowił dla społeczeństwa 

ostateczny, nierozerwalny element [3] . 

Koncepcja ta odzwierciedla fakt tworzenia 

jakości dla człowieka oraz jej wykorzystywania 

do mierzenia poziomu życia ludzkiego. Jakość 

życia to przede wszystkim kategoria integrująca 

wszystkie inne jakości (w tym tzw. jakości 

użytkowe), które stają się w ten sposób jakościami 

cząstkowymi wyjaśniającymi naturę 

życia i podstawy jego oceny [4] . 

Tadeusz Borys przedstawia dualne podejście 

do jakości życia i jego ocen 

Rysunek nr 2 przedstawia spotykane w badaniach 

dwa wymiary jakości: 

– wymiar komparatywny, oceniający, wartościujący 

(wyższa, niższa jakoś życia; niski, wysoki 

poziom jakości życia); 

– wymiar deskryptywny, opisowy (inna jakość 

życia, różne jakości życia). 

Rys.2. Dyskryptywna i komparatywna oraz subiektywna i obiektywna jakość życia 

Źródło: Boryts T.,(2001), Jakość życia a zrównoważony rozwój. Relacje i pomiar. [w:] Ekonomia a rozwój 

zrównoważony. Teoria i kształcenie, red. F. Piontek, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok, s.81. 

Opisowa interpretacja jakości życia jest 

punktem wyjścia do formułowania pojęć pochodnych 

o charakterze oceniającym tj. obiektywnej 

i subiektywnej jakości życia. Wyznacza, 

bowiem obszary obserwacji poprzez określenie 

zbioru cech oraz dziedzin (sfer, podzbiorów 

cech) wyznaczających globalną jakość życia 

(pełne pole obserwacji) i cząstkowe jakości 

życia (codzienne pole obserwacji) i tworzenia na 

tej podstawie syntetycznych lub zdezagregowanych 

(subsyntetycznych lub jednowymiarowych) 

miar jakości życia [5] . 

Jakość życia może być, ujmowania jako podejście 

procesualne, wywodzi się z teorii motywacji 

rozpatrywanej jako proces, zakłada on, że 

procesy umysłowe w głównej mierze leżą u podstaw 

reakcji i oceny przez jednostkę zdarzeń, 

które mogą być doświadczane jako korzystne, 

przyjemne czy zadowalające lub, przeciwnie, 

jako niekorzystne, nieprzyjemne i niezadawalające. 

Istotną rolę odgrywają procesy spostrzegania, 

porównania, wartościowania i oceniania 

w ramach subiektywnego, indywidualnie 

ukształtowanego systemu hierarchii czy priorytetyzacji, 

wartości, celów, oczekiwań czy zainteresowań. 

Jakość życia jest tu rozpatrywana 

z perspektywy subiektywnej. W ujęciu procesualnym 

jakość życia tkwi w osobie, która jej doświadcza, 

jest, więc zależna od percepcji oraz interpretacji 

przez jednostkę napotykanych przez 

nią zdarzeń życiowych [6] . 

W świetle przedstawionych teorii okazuje 

się, że jakość życia to niepowtarzalny zespół 

warunków życiowych, postrzegany bezpośrednio 

przez człowieka i zdeterminowany przez jego 

subiektywną ocenę a nie przez obiektywne 

warunki życia. 

Jakość życia rozpatrywana w ujęciu interakcyjnym 

stanowi podejście alternatywne dla 

podejścia procesualnego. Podejście interakcyjne 

uwzględnia z jednej strony obiektywne warunki 

właściwości jednostek czy zbiorowości 

a z drugiej zaś przywiązuje wagę do subiektywnych 

ocen jakości życia. Postuluje rozpatrywanie 

jakość życia z jednej strony jako wzajemnej 

interakcji wymiarów ogólnych wspólnych dla 

wszystkich ludzi z drugiej zaś uwzględnienie 

ich indywidualnych aspektów, które są specyficzne 

dla poszczególnych jednostek. 

Jakość życia determinowana jest przez wiele 

czynników. Zdrowie ma największy wpływ na 

zadowolenie z życia, warunkując jego jakość 

i odczuwanie satysfakcji z jego przeżywania. 

Choroba natomiast wpływa negatywnie na szereg 

sfer życia ludzkiego. Wywołuje szczególnie 

dokuczliwe objawy, obniżające komfort życia, 

takie jak; osłabienie, ból, niesprawność czy niedołęstwo. 

W wymiarze fizycznym następstwem 

choroby mogą być uboczne skutki leczenia lub 

zastosowanej terapii. Chory zmuszony jest do 

ponownego określenia własnej tożsamości, do 

wytworzenia nowych zachowań, oraz nawyków 

higienicznych. Zatem badanie związku choroby 

z jakością życia mają istotne znaczenie dla 

prawidłowej oceny działań zdrowotnych. Ocena 

jakości życia związanej ze zdrowiem umożliwia, 

wybór takiej metody, czy terapii, która 

pozwala na osiągnięcie optymalnych efektów 

zdrowotnych. 

Jakość życia jest podstawowym celem większości 

współczesnych koncepcji rozwoju społeczno-gospodarczego, 

który jest ściśle powiązany 

z ideą rozwoju zrównoważonego. 

W, wielu bowiem definicjach 

rozwój zrównoważony rozumiany 

jest jako cel umiejscowiony na wysokim 

poziomie struktury hierarchicznej 

celów strategicznych ściśle 

powiązany z kategorią jakości życia. 

Na wysokim poziomie ogólności istnieje 

zgodność poglądów, że zrównoważony 

rozwój ma zapewnić jakość 

życia, tzn. lepsze zaspokojenie 

psychicznych i fizycznych potrzeb 

człowieka poprzez prawidłowe ułożenie 

jego stosunku do środowiska przyrodniczego. 

2 (244) 2012 

19

Prewencja 

Konceptualizacja jakości życia w naukach 

medycznych jest rozpatrywana pod kątem jej 

struktury oraz czynników wpływających na jej 

poziom. Paradygmatyczny sposób redefiniowania 

medycyny XX wieku wskazuje na formułowanie 

nowych założeń ontologicznych i metodologicznych 

a także nowych obszarów problemowych 

[7] . 

Dla każdego człowieka jakość życia wiąże 

się nierozerwalnie ze zdrowiem. Zdrowie jest 

jednym z najważniejszych komponentów jakości 

życia, oraz jednym z najistotniejszych czynników 

pozwalających człowiekowi realizować 

się w swoim życiu, życiu rodzinnym, w poczuciu 

własnej wartości, kontaktach społecznych 

i umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych 

w poczuciu bezpieczeństwa. 

Kategoria jakości życia związanej ze zdrowiem 

w ostatnich latach budzi coraz większe 

zainteresowanie nie tylko przedstawicieli wielu 

dziedzin nauki, ale także decydentów i szeroko 

rozumianej opinii publicznej. Publikowana corocznie 

Diagnoza społeczna – warunki i jakość 

życia Polaków Janusza Czapińskiego potwierdza, 

że zdrowie ulokowane zostało na wysokiej 

pozycji deklarowanych wartości i jest aktualne 

od lat [8] . 

Idea „jakości życia” (quality of life) jest coraz 

szerzej dyskutowana także w kręgach medycznych. 

Jedną z głównych determinant jakości 

życia jest, bowiem zdrowie, które w latach 70 

XX wieku wprowadzono w obszar pojęcia jakości 

życia. Tak, więc, koncepcja ta wypracowana 

została na płaszczyźnie łączenia nauk społecznych, 

psychologicznych i o zdrowiu. Od wielu 

lat obserwuje się przesunięcie modelu zdrowia 

z medycznego (brak choroby) do bio-psychospołecznego. 

Według definicji przyjętej przez Światową 

Organizację Zdrowia (W H O), na Konferencji 

w Kopenhadze jakość życia zdefiniowano jako 

stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, 

psychicznego, społecznego, a nie wyłączenie 

brak choroby lub niedomagania (ułomności) [9] . 

W wielu współczesnych dokumentach Światowej 

Organizacji Zdrowia podkreśla się nie tylko 

znaczenie zdrowia dla jakości życia jednostek 

i grup społecznych, ale także dla pomyślności 

rozwoju kulturowego, społecznego i ekonomicznego 

społeczeństw [10] . 

Pojęcie to obejmuje wszystkie ważne dla chorego 

dziedziny jego dobrostanu takie jak: osobiste 

i interpersonalne następstwa zdrowia, wpływ 

choroby na codzienne potrzeby, aktywność zawodową 

osobiste szczęście i poczucie satysfakcji. 

Jakość życia rozumiana jest tu jako funkcjonalny 

element choroby i jej leczenia przeżywany 

przez chorego. 

Wskazuje się cztery podstawowe obszary 

funkcjonowania człowieka: stan fizyczny, 

sprawność ruchową, stan psychiczny, doznania 

somatyczne, sytuację społeczną i warunki ekonomiczne 

[11] . 

Jego szerokie rozumienie obejmuje pełne 

spektrum doświadczeń człowieka [12] . Wśród 

obiektywnych wyznaczników jakości życia mieści 

się struktura organizmu człowieka i poziom 

funkcjonowania jego układów biologicznych, 

czyli zdrowie w ujęciu biomedycznym. 

Jan Mazur definiuje jakość życia związaną 

ze zdrowiem jako zadowolenie jednostki z tego, 

jak funkcjonuje w sensie fizycznym, psychicznym 

i emocjonalnym, w relacjach rodzinnych 

i społecznych, oraz wpływ, jaki ma stan 

zdrowia na zdolność jednostki do prowadzenia 

pełnego życia [13] . 

B. Lindstrom opracował model wyznaczania 

jakości życia przyjmując za podstawę teorię 

zdrowia ludzkiego Światowej Organizacji Zdrowia 

oraz pojęcie treść egzystencji, (essence of 

existence) definiując jakość życia jako „ogólną 

egzystencję jednostki, grupy lub społeczności 

opisywaną poprzez pomiar czynników obiektywnych 

i odczuwanych – subiektywnych, dokonywany 

przez jednostkę, grupę lub społeczność” 

[14] . 

W koncepcji tej życie człowieka postrzegane 

jest bardzo szeroko, gdyż wyróżniono cztery 

sfery ludzkiej egzystencji: 

• globalną – nawiązującą do ekologicznych, społecznych 

i politycznych źródeł np. prawa człowieka, 

kultura, polityka dobrobytu, 

• zewnętrzną – odnoszącą się do wątków społecznych 

i ekonomicznych, obejmującą pracę, 

dochody i mieszkanie, 

• międzyludzką – czerpiącą swe źródła ze stosunków 

z innymi i wsparciu a zawierającą rodzinę, 

przyjaciół i szerokie społeczne wspomaganie, 

• osobistą – obejmującą fizyczne, umysłowe i duchowe 

aspekty jednostki [15] . 

W tej koncepcji bada się ludzi pełnosprawnych 

jak i niepełnosprawnych ze szczególnym 

uwzględnieniem aspektów medycznych, przy 

czym interesującym jest umiejętne integrowanie 

mikro i makro aspektów życia ludzkiego w ramach 

jednej koncepcji. 

Od wielu lat międzynarodowe organizacje 

(m.in. WHO, UNICEF, Bank Światowy) proponują 

różne mierniki, wskaźniki do oceny stanu 

zdrowia. Tradycyjnie wyróżnia się dwa kryteria 

podziału tych mierników: 

Mierniki zdrowia w zależności od tego, kto 

dokonuje oceny stanu zdrowia; 

- mierniki obiektywne, które mogą być zmierzone, 

wyrażone w jednostkach, liczbach, należą 

do nich wskaźniki medyczne tj: pomiar 

ciśnienia tętniczego krwi, a także wskaźniki 

antropologiczne np. prawidłowość masy ciała 

i sprawności fizycznej; 

- mierniki subiektywne, gdy oceny różnych 

aspektów zdrowia dokonują sami ludzie, a nie 

profesjonaliści. Wprowadzenie tych wskaźników 

wynika z definicji o zdrowiu WHO, w której 

użyto określenia „samopoczucie”. Pozwalają 

one na opisanie samopoczucia z perspektywy 

samych zainteresowanych [16] . 

Sytuacje, charakteryzujące się występowaniem 

przeszkody w realizacji celów lub zaspokajania 

potrzeb (jak to się dzieje w przypadku poważnej 

choroby), wywołują sprzeciw, brak zgody 

na zaistniały fakt, połączony zwykle z gniewem 

i przygnębieniem, taka reakcja wyzwala 

z kolei stan dyskomfortu i zaburza dobre samopoczucie, 

tzw. dobrostan inaczej poczucie szczęścia, 

zatem poczucie szczęścia pozostaje w pewnym 

związku z jego oceną jakości życia 

Zastosowanie pojęcia wielowymiarowej jakości 

życia z uwzględnieniem stanu zdrowia ma 

coraz większe znaczenie. Uwzględnienie wyników 

badań nad jakością życia umożliwia dokonanie 

dokładniejszej, pełniejszej oceny efektywności 

leczenia, co powinno pomóc pacjentom 

i lekarzom w bardziej racjonalnej ocenie szans 

i tempa powrotu do pełnego zdrowia, a poprzez 

to w podejmowaniu bardziej świadomej decyzji 

o wyborze terapii, poszukiwaniu sposobów alternatywnych 

zależnych od indywidualnej sytuacji 

życiowej pacjenta, jego osobowości i stanu 

psychiki, oczekiwań. 

Holistyczne postrzeganie człowieka, szczegółowa 

analiza pokazująca, jak zmienia się jakość 

życia uwarunkowana stanem zdrowia w wymiarze 

funkcjonalnym i poczuciu satysfakcji z życia 

u ludzi znajdujących się w szczególnie trudnej 

sytuacji związanej ze zdrowiem, określenie 

czynników kształtujących jakość życia chorych 

i być może wskazanie konieczności odejścia od 

ścisłych reguł postępowania leczniczego i dopasowania 

do indywidualnych potrzeb chorego, pozwoli 

na kształtowanie jakości życia i świadome 

współuczestnictwo w wyborze metod leczniczych 

i terapeutycznych mających ogromny 

wpływ na kształt życia w przyszłości. 

Koncepcja odnosząca się do jakości życia 

uwarunkowanej stanem zdrowia pozwala 

uwzględnić poczucie jakości życia jako następstwa 

choroby, jako samooceny dotyczącej własnego 

stanu zdrowia, zdolności funkcjonowania 

w aspekcie fizycznym, psychicznym i społecznym. 

W ostatnich latach pojawiły się potrzeby 

uwzględnienia bardziej subiektywnych kryteriów 

procesu leczenia, które lepiej odzwierciedlą 

bezpośrednią opinię samego pacjenta, oce- 


nę własnego stanu zdrowia i związanej z tym 

jakość życia. 

Monitorowanie, badanie jakości życia w chorobach 

przewlekłych, nowotworowych może 

być wykorzystane do określenia i korygowania 

rozbieżności między rzeczywistymi i pożądanymi 

warunkami jakości życia społecznego, 

ponadto mogą być pomocne w poszukiwaniu 

alternatywnych sposobów terapii, a także 

do uświadamiania decydentom różnych szczebli 

istoty oczekiwań społecznych, mogą być pomocne 

w modyfikacji sposobu leczenia, a także 

w stratyfikacji ryzyka zgonu czy dodatkowych 

hospitalizacji [17] . 

Czy stan zdrowia może mieć istotny, wpływ 

na życie i funkcjonowanie człowieka, a w efekcie 

na ocenę jakości życia? Jakie jest znaczenie 

choroby dla jakości życia społeczeństwa? Rozważania 

te mogą mieć daleko idące implikacje, 

mogą stać się kluczem do zrozumienia związków 

między obiektywną i subiektywną jakością życia 

oraz okazać się szczególnie ważne dla praktycznego 

działania służb medycznych. Należy 

szukać sposobów na podniesienie, zmianę i poprawienie 

jakości życia w wymiarze jednostkowym 

i zbiorowym. 

U progu XXI wieku bezprecedensowy rozwój 

naukowy i technologiczny, zapotrzebowanie na 

inne jakościowo lepsze, bardziej skierowane ku 

przyszłości działanie dzisiejszej medycyny musi 

być skierowane na diagnozowanie potrzeb społecznych 

oraz precyzyjne opisanie oczekiwań 

społecznych wobec medycyny. 

Zapewnienie właściwej jakości życia swoim 

obywatelom jest jednym z najważniejszych 

obowiązków państwa i jest istotnym celem każdego, 

właściwego rozwoju społecznego, którego 

polityka socjalna nawiązuje do koncepcji 

dobra wspólnego i stawia w punkcie centralnym 

spełnienie istotnych celów życiowych 

człowieka [18] . 

Prewencja 

BIBLIOGRAFIA 

1. ONTO – w założeniach istnienie, byt, żywa istota, żyjący 

organizm; ontologia – dział filozofii zajmujący się 

ogólną teorią bytu, charakterem i strukturą rzeczywistości, 

por. epistemologia. [Kopaliński, [w:] Słownik wyrazów 

obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wyd. Muza SĄ., 

Warszawa 2001, s. 362.] 

2. Hamrol A., Mantura W., Zarządzanie jakością. Teoria 

i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 

2004, s. 22. 

3. Luhmann N., Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, 

Wyd. Nomos, Kraków 2007, s. 197. 

4. Borys T., Jakość życia jako kategoria badawcza i cel nadrzędny, 

[w:] Wachowiak A. (red.) Jak żyć, wyd. Fundacji 

Humaniora, Poznań 2001. 

5. Borys T., Kwalimetria, Teoria i zastosowania, Wyd. Akademia 

Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 1991, s. 17. 

6. Dziurowicz- Kozłowska A. , Wokół pojęcia jakości życia, 

Psychologia jakości życia, 2t.1 Wyd. SWPS Academia, 

Warszawa 2002, s. 31. 

7. Sztompka P., Życie codzienne – temat najnowszej socjologii 

[w:] Sztompka P., Boguni-Borowska B., (red.) „Socjologia 

codzienności”, Wyd. Znak, Kraków 2008, s. 18. 

8. CzapińskiJ., Panek T.,Diagnoza Społeczna 2009, 

Wyd. Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 

2009,s. 155. 

9. Wojnarowska B., Edukacja Zdrowotna, Wyd. PWN, Warszawa 

2008,s. 19. 

10. Znaniecki F., Socjologia Wychowania, Wyd. PWN, 

Warszawa. 365 

11.Wołowicka I., Jakość życia w naukach medycznych. Dział 

Wydawnictw Uczelnianych Akademii Medycznej im. 

Karola Marcinkowskiego,Poznań 2001,s. 20-21. 

12. Wybrane aspekty życia dzieci i młodzieży, Pielęgniarstwo 

Polskie, nr 74/2006. 

13. Mazur J., Pomiar jakości życia, w Horyzonty metodyczne 

w epidemiologii, Wyd. Komisja Epidemiologii i Zdrowia 

Publicznego, Warszawa 2005 s. 40. 

14-15. Lindstrom B., (1994). The essence of existence: on the 

quality of life of children in the Nordic countries. Göteborg: 

Nordic School of Public Heath, p. 43. 

16. Wojnarowska B., Edukacja zdrowotna, Wyd. PWN, 

Warszawa 2008,s. 36. 

17. Pedersen S., et al. Poor health-related quality of life is 

a predictor of early, but not late, cardiac events after 

percutaneous coronary intervention. Psychosomatics 

2007; 48:331-337. 

18. Książek J., Waleńska G., Ocena jakości życia w procesie 

pielęgnowania chorych operowanych w obrębie klatki 

piersiowej, Piel Chir.2007, s 15. 

ZWRACAMY SIĘ DO PAŃSTWA Z OGROMNA PROŚBĄ 

O PRZEKAZANIE NA RZECZ TOMASZA LUDWIKOWSKIEGO 

1% SWOJEGO PODATKU DOCHODOWEGO ZA ROK 2011. 

Tomek ma 27 lat. Jest pielęgniarzem w Dolnośląskim Centrum 

Chorób Serca we Wrocławiu. Całą dotychczasową pracę 

zawodową poświecił pomocy ludziom w każdym wieku. 

Teraz sam potrzebuje pomocy... 

W październiku 2011 roku rozpoznano u niego 

stwardnienie rozsiane. Diagnoza była zarówno szokiem, 

jak i ciosem. Rozpoczęła się walka wymagająca 

szeregu badan, stałej rehabilitacji oraz poświęcenia 

i ogromnej siły woli. 

SM to choroba układu nerwowego, 

podczas której niszczona 

jest mielina – ochronna warstwa 

pokrywająca włókna nerwowe – co 

powoduje brak ciągłości w przewodzeniu 

impulsów nerwowych, upośledzając 

wiele funkcji organizmu. 

Do typowych objawów zaliczamy 

niedowłady, zaburzenia czucia 

i wzroku, niezborność. 

W większości przypadków choroba 

prowadzi do trwałego kalectwa. 

W związku z koniecznością 

pokrycia kosztów leczenia, które 

w obliczu rozwijającej się choroby 

będą stale wzrastać, co przekracza 

możliwości finansowe rodziny, 

Tomek przystąpił pod koniec 2011 

roku do Programu Gromadzenia 

Środków na Leczenie i Rehabilitacje 

Stwardnienia Rozsianego przy 

Fundacji Dobro Powraca, która pomaga 

w finansowaniu leczenia drogimi 

lekami z grupy interferonów 

i immunoglobulin. 

Nie są one refundowane przez 

Kasę Chorych. Koszt miesięcznej 

kuracji to blisko 10 tysięcy złotych. 

Dlatego te prosimy Państwa 

o przekazanie na rzecz Tomka 1% 

swojego podatku dochodowego 

za rok 2011, co pomoże zahamować 

postęp choroby i jak najdłużej cieszyć 

się sprawnością fizyczna. 

Wniosek o przekazanie 1% podatku 

znajduje się na końcu każdego 

zeznania rocznego 

PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37, 

PIT-38. 

Nazwa OPP: Fundacja na rzecz 

Chorych na Stwardnienie Rozsiane 

„Dobro Powraca” 

Numer KRS: 0000338878 

Należy wpisać w celu szczegółowym: 

Tomasz Ludwikowski (dopisek 

jest bardzo ważny!!!) 

Jeśli ktoś z Państwa chciałby 

przekazać jakąkolwiek kwotę pieniędzy 

na pokrycie kosztów rehabilitacji 

i leczenia Tomka podajemy 

również nr konta Fundacji: 

95 1140 1140 0000 2133 5400 1001 

W polu – tytułem przelewu – 

należy wpisać 

„Tomasz Ludwikowski” 

Jednocześnie będziemy bardzo 

wdzięczni za rozpowszechnienie 

naszej prośby wśród rodziny, przyjaciół 

i znajomych, za co z całego 

serca dziękujemy! 

Tomek z rodziną 

2 (244) 2012 

21

Konsultanci 

KONSULTANT WOJEWÓDZKI 

W DZIEDZINIE 

PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO I POŁOŻNICZEGO 

mgr Urszula Żmijewska 

PZOZ Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza 

52 - 114 Wrocław, ul. Warszawska 2, tel. /71/3774 100, fax /71/ 34651 72 

OPINIA W SPRAWIE WYKONYWANIA SZCZEPIEŃ 

PRZECIW HPV PRZEZ POŁOŻNE ZATRUDNIONE 

W PRYWATNYCH GABINETACH LEKARSKICH I POZ 

Zgodnie z §6 rozporządzenia Ministra 

Zdrowia z dnia 18 sierpnia 

2011 roku w sprawie obowiązkowych 

szczepień ochronnych, osoby 

o których mowa w art. 17 ust. 6 

ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku 

o zapobieganiu oraz zwalczaniu 

zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, 

przeprowadzają obowiązkowe 

szczepienia ochronne, jeżeli odbyły 

w ramach doskonalenia zawodowego 

kurs lub szkolenie w zakresie 

szczepień ochronnych i uzyskały 

dokument potwierdzający ukończenie 

tego kursu lub szkolenia lub 

uzyskały specjalizację w dziedzinie, 

w przypadku której ramowy program 

kształcenia podyplomowego 

obejmował problematykę szczepień 

ochronnych na podstawie przepisów 

o zawodach lekarza i lekarza dentysty 

oraz przepisów o zawodach pielęgniarki 

i położnej. W aktualnym 

stanie prawnym, położna ma możliwość 

ukończyć kurs specjalistyczny 

Szczepienia ochronne noworodków, 

którego treści i umiejętności, 

nie uwzględniają szczepień osób dorosłych, 

w tym szczepień przeciwko 

HPV. 

Zapisy art. 67 pkt. 3 ww. ustawy 

wskazują wprawdzie, że „do dnia 

31 grudnia 2015 roku szczepienia 

ochronne mogą wykonywać lekarze 

lub felczerzy, pielęgniarki, położne 

i higienistki szkolne nie posiadający 

kwalifikacji określonych na 

podstawie art. 17 ust. 10 pkt.3, o ile 

posiadają 2,5 letnią praktykę w zakresie 

przeprowadzania szczepień 

ochronnych”., jednakże nie mogą 

one uwzględniać innych szczepień 

realizowanych przez położną niźli 

szczepień u noworodka. 

Podsumowując stwierdzam, 

że położna na dzień dzisiejszy 

nie może wykonywać szczepień 

ochronnych dziewcząt i kobiet 

przeciwko HPV. 

Ze względu na zainteresowanie 

środowiska położnych tym zagadnieniem, 

deklaruję złożenie wniosku 

do Konsultanta Krajowego w dziedzinie 

pielęgniarstwa ginekologicznego 

i położniczego o wszczęcie 

procedury w sprawie uwzględnienia 

tych szczepień w programie kursu 

specjalistycznego dla położnych. 

Urszula Żmijewska 

„Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje, 

a serce swojej pociechy darmo upatruje” 

Jan Kochanowski, Tren VIII 

Koleżance KRYSTYNIE BIAŁCZYK 

– pielęgniarce ZRM w Jaworze 

wyrazy szczerego współczucia 

z powodu śmierci Mamy 

składają: 

Przełożony, 

Kierownik ZRM w Jaworze 

oraz Koleżanki i Koledzy 

Koleżance LILII GRĄDALSKIEJ i Jej Rodzinie 

wyrazy szczerego żalu i współczucia 

z powodu nagłej śmierci Syna Bartosza 

składają Koleżanki i Koledzy 

z przychodni Specjalistycznej 

Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego 

im. T. Marciniaka we Wrocławiu 

przy al. Wiśniowej 36. 


Pamięć i serce 

Zamknęły się ukochane oczy, 

spoczęły spracowane ręce. 

Przestało bić kochane serce. 

Naszej koleżance MARII ARTYM 

wyrazy współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci 

Mamy 

składają koleżanki NZOZ AMICUS 

Naszej koleżance LIDII KOWALIK 

wyrazy współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci 

Taty 

Los dał ludziom odwagę 

znoszenia cierpień 

Homer 

Koleżance JOLANCIE ATAMAN i Jej Rodzinie 

wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci 

Siostry 

składają koleżanki z NZOZ AMICUS 

Śmierć stanowi nowe narodziny 

i jest przejawem i manifestacją 

spotęgowanej siły wyższego życia 

J. Fichte 

składają współpracownicy 

Izby Przyjęć DCCHP. 

Koleżance JOLI ATAMAN wyrazy szczerego 

i głębokiego współczucia z powodu śmierci Siostry 

składają koleżanki z Zespołu pielęgniarek 

środowiska nauczania i wychowania 

działającego przy DORPiP we Wrocławiu. 

Naszej koleżance KATARZYNIE KUBATEK 

wyrazy współczucia i słowa otuchy 

z powodu śmierci Mamy 

składają koleżanki, koledzy i współpracownicy 

Przychodni LUX-MED 

we Wrocławiu przy ul. Wołowskiej 

Koleżance IWONIE PATYK 

wyrazy szczerego żalu z powodu śmierci Szwagra 

składają Koleżanki z DCCHP Oddz. VIB 

Szczęście, pieniądz, uwielbienie 

– jedna chwila to rozprasza. 

Tylko to, co w sercu płonie wiecznym jest 

– to pamięć nasza 

JOLI ATAMAN 

Wyrazy szczerego żalu i współczucia z powodu śmierci 

Siostry 

składają: Przewodnicząca, Skarbnik i Sekretarz 

Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych 

oraz Dyrektor wraz z Pracownikami Biura Izby 

we Wrocławiu. 

Naszej drogiej koleżance 

MARII ALFAWICKIEJ i Jej rodzinie 


z powodu śmierci Brata 

składają: Pielęgniarka Naczelna, 

Pielęgniarka Oddziałowa Bloku Operacyjnego 

pielęgniarki, położne MCM w Miliczu 

JANINIE SUCHODOLSKIEJ 


z powodu śmierci Teściowej 

składają koleżanki i koledzy 

z Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej 

ASK we Wrocławiu 

Cierpienie przyszło nagle 

pokrzyżowało plany 

połamało marzeniom skrzydła 

napełniło bólem... 

(Czesław Rodziewicz) 

Naszej koleżance MAŁGOSI SOBCZAK 

wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci Męża 

składają: 

koleżanki i koledzy z Izby Przyjęć Internistycznej 

oraz pielęgniarki i lekarze Oddziału 

Internistyczno-Geriatrycznego 

a także położne i pozostali pracownicy Szpitala 

im. A. Falkiewicza ul. Warszawska 2 we Wrocławiu 

Koleżance JOLI GAJ-SROCZYŃSKIEJ i Jej Rodzinie 

wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci Taty 

składają Koleżanki Pielęgniarki i Położne 

z Specjalistycznego Szpitala 

im. A. Falkiewicza we Wrocławiu 

2 (244) 2012 

23

Informacje 

G.B. MANAGEMENT DZIAŁ DOSKONALENIA KADR MEDYCZNYCH 

50-230 Wrocław, ul. Trzebnicka 42; tel./fax: 71/ 78 33 285 

e-mail: gbm@ddkm.pl; www.ddkm.pl 

OFERTA SZKOLENIOWA 

Uwaga! Rozpoczynamy nabór na kursy rozpoczynające się w marcu i kwietniu 2012 roku: 

Specjalizacje 

w dziedzinach pielęgniarstwa: 

Chirurgicznego (P) 

Epidemiologicznego (P i A) 

Opieki Paliatywnej (P) NOWOŚĆ! 

Pediatrycznego (P) 

Kursy kwalifikacyjne 

w dziedzinie pielęgniarstwa: 

Neonatologicznego (P i A) 

Opieki długoterminowej (P) 

Środowiska nauczania i wychowania (P) 

Kursy dokształcające 

Proces pielęgnowania (P i A) 

Profilaktyka i leczenie odleżyn (P i A) 

Kursy specjalistyczne: 

 

Edukator w cukrzycy (P i A) NOWOŚĆ! 

Endoskopia (P) 

Medyczna pielęgnacja stóp (P) 

Pielęgnowanie pacjenta dorosłego wentylowanego 

mechanicznie - nr 05/10 (P) NOWOŚĆ! 

Podstawy dializoterapii - nr 08/07 (P) 

Podstawy opieki paliatywnej – nr 05/07 (P) 

Szczepienia ochronne (P) 

Szczepienia ochronne noworodków (A) 

Terapia bólu przewlekłego u dorosłych (P i A) 

Wykonanie konikopunkcji, odbarczenie odmy prężnej oraz wykonanie 

dojścia doszpikowego (P systemu Ratownictwa Medycznego) 

Wykonanie i interpretacja zapisu EKG – nr 03/07 (P i A) 

(P) – kurs dla pielęgniarek 

PROWADZIMY RÓWNIEŻ NABÓR NA NASTĘPUJĄCE KURSY: 

(A) – kurs dla położnych 

Specjalizacje 

= 


Anestezjologicznego i intensywnej opieki (P) 

Nefrologicznego (P) 

Psychiatrycznego (P) 

Ratunkowego (P) 

Kursy kwalifikacyjne 


Anestezjologicznego i intensywnej opieki (P) 

Chirurgicznego (P) 

Epidemiologicznego (P i A) 

Opieki paliatywnej (P) 

Pediatrycznego (P) 

Ratunkowego (P) 

Rodzinnego (P) 

Zachowawczego (P) 

Kursy specjalistyczne: 

Kompresjoterapia (P) 

Leczenia ran (P i A) 

Leczenie ran: odleżyny lub oparzenia lub owrzodzenia żylne (P) 

Opieka nad dzieckiem z chorobą nowotworową (P) 

Opieka nad pacjentem ze stomią jelitową (P) 

Pielęgnowanie w chorobach narządu wzroku (P) 

Przygotowanie i podawanie leków przeciwnowotworowych (P i A) 

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa – nr 02/07 (P i A) 

Techniki ciągłe pozaustrojowego oczyszczania krwi – nr 03/10 (P) 

Żywienie enteralne i parenteralne (P) 

Możliwość opłacenia kursu w dogodnym systemie ratalnym! 

Refundacja kosztów kształcenia przez DOIPiP (zgodnie z regulaminem): 

Specjalizacja - 3000 zł; kurs kwalifikacyjny - 800 zł; kurs specjalistyczny - 300 zł. 

Formularze zgłoszeniowe można przesyłać do nas pocztą, faxem lub drogą elektroniczną 

(formularz zgłoszeniowy dostępny na www.ddkm.pl). 

Serdecznie 24 zapraszamy Państwa do zapoznania się z pełną ofertą naszych kursów dostępną na naszej 

W 

stronie 

CIENIU 

internetowej 

CZEPKA 

www.ddkm.pl lub złożenia osobistej wizyty w siedzibie naszego ośrodka.

W CIENIU CZEPKA 

niezależny miesięcznik 

pielęgniarek i po łoż nych 

okręgu wrocławskiego i le gnic kie go. 

(www.doipip.wroc.pl) 

Wydawca: 

Dolnośląska Okręgowa Izba 

Pielęgniarek i Po łoż nych 

we Wro cła wiu. 

Redaguje Prezydium DORPiP: 

Olechowska Urszula 

Jędrzejewska Leokadia 

Szafran Anna 

Bogumił Lucyna 

Koziarz Ewa 

Łabowicz Beata 

Golicka Marzenna 

Kolasińska Jolanta 

Szerszeń Teresa 

Redakcja, redakcja techniczna, skład, korekta, 

grafika i przygotowanie do druku 

– Włodziwoj Sa wic ki 

Konsultacja polonistyczna 

mgr Katarzyna Sawicka 

Materiałów nieza mó wio nych re dak cja nie 

zwra ca, w tek stach pu bli ko wa nych za strzega 

so bie pra wo skró tów, zmian ty tu łów oraz 

po pra wek sty li stycz no–ję zy ko wych. 

Artykuły, listy, uwagi i inną ko re spon den cję 

prosimy nadsyłać na adres re dak cji: 

Dolnośląska Okrę go wa Izba 

Pielęgniarek i Położnych we Wro cła wiu, 

ul. Powstańców Śląskich 50, 

53–333 Wro cław, 

fax. 373–20–56 

e–mail: info@doipip.wroc.pl 

REDAKCJA NIE PONOSI 

ODPOWIEDZIALNOŚCI 

ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ I REKLAM 

I TEK STÓW SPONSOROWANYCH 

DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA 

PRACY W KRAJU I ZA GRA NI CĄ 

UWAGA: Nie przyjmujemy do pu bli ka cji 

tekstów przekazywanych telefonicznie! 

Nasza okładka: fot. K. Sawicki 

Numer za mknię to 20.01.2012 r. 

Do druku przygotowano 22.01.2012 r. 

Nakład 3500 egz. 

Pismo nieodpłatnie rozprowadzane 

wśród członków Samorządu 

Pielęgniarek i Po łoż nych. 

Druk ABIS 

Wszystkie artykuły (i nie tylko) 

na str. www.doipip.wroc.pl 

2 (244) 2012 

Dolnośląska Okręgowa Izba 


we Wrocławiu, 

ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, 

e–mail: info@doipip.wroc.pl 

tel. 364–04–44, 364–04–35, tel/fax. 373–20–56 

www.doipip.wroc.pl 

Konto Izby: 

Okręgowa Izba 


NUMER KONTA BANKOWEGO, 

na który należy przekazywać składki 

członkowskie: 

Bank PEKAO S.A. O/Wrocław 

63 1240 6670 1111 0000 5641 0435 

GODZINY PRACY BIURA 

Dolnośląskiej Okręgowej Izby 


SEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆ 

poniedziałek – czwartek – od 8 00 do 16 00 

z wyjątkiem wtorków i piątków 

wtorek – od 8 00 do 17 00 a w piątek do 15 00 

BIURO EWIDENCJI (wydaje, wymienia 

pra wo wykonywania zawodu) 

poniedziałek nieczynne dla petentów 

wtorek ......................................................10–17 

środa ...........................................................8–16 

czwartek ...................................................10–16 

piątek ..........................................................8–15 

KASA 

poniedziałek .................................. 10–16 

wtorek ............................................. 11–14 

środa .................................................. 8–15 

czwartek .......................................... 10–16 

piątek ..................................... NIECZYNNA 

BIBLIOTEKA 

wtorki .............................................. od 14 do 17 

piątki ................................................. od 9 do 14 

OKRĘGOWY RZECZNIK 

ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ 

Informacja w Biurze Izby 

PRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGO 

SĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH 

Informacja w Biurze Izby 

DYŻURY RADCY PRAWNEGO 

poniedziałki 14 – 16; środa 14 – 17 (mgr E. Stasiak); 

KASA A POŻYCZKOWA 

O PRZY DOIPIP 

I P 

Bank PKO BP IV Oddział Wrocław, ul. Gepperta 4 

Nr: 56 1020 5242 0000 2702 0019 9224 

Informacje o stanie swojego konta w Kasie Pożyczkowej 

można uzyskać w czasie dyżuru 

w środy od 15 00 do 16 30 telefonicznie lub osobiście 

KSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI KASY POŻYCZKOWEJ 

I NIE UDZIELA INFORMACJI 

Informacje 

W NUMERZE ............................................str. 

INFORMACJE: 

STRATEGIA SAMORZĄDU NA OKRES 

VI KADENCJI 2011-2015 

............................................................str 2-3 

Stawki w Medycynie Szkolnej ...............3 

PIELĘGNIARSTWO: 

Borelioza ...................................................4 

Rak krtani ..................................................7 

OGŁOSZENIA PTP .................................9 

PODZIĘKOWANIA ................................. 9 

KONSULTANCI: 

Stanowisko Konsultanta Krajowego 

................................................... 10 

OPINIA ....................................... 22 

POŁOŹNICTWO/PIELĘGNIARSTWO: 

Rak szyjki macicy ....................... 11 

PREWENCJA: 

Przeobrażenia rodziny ............... 14 

Jakość życia ............................... 18 

PROŚBA ...................................... 21 

PAMIĘĆ I SERCE ..................... 22-23 

OGŁOSZENIA .............................. 24 

INFORMACJE ............................... 25 

25

Ośrodek Konsultingowo-Szkoleniowy Kadr Medycznych 

Jolanta Westwalewicz 

OFERTA SZKOLENIOWA – I-IV kwartał 2012 

Rekrutacja – zapisy bezpośrednio w sekretariacie lub na naszej stronie internetowej. 

Zapraszamy do korzystania z naszej strony internetowej www.kadrmed.com.pl, 

która w łatwy sposób pozwoli Państwu nawiązać z nami bezpośredni kontakt i uzyskać 

więcej informacji. 

KURSY SPECJALISTYCZNE 

KURSY KWALIFIKACYJNE 

Dziedzina 

1. Pielęgniarstwo Rodzinne 

2. Pielęgniarstwo Psychiatryczne 

3. Pielęgniarstwo W Ochronie Zdrowia Pracujących 

4. Pielęgniarstwo Opieki Długoterminowej 

5. Pielęgniarstwo Środowiska Nauczania I Wychowania 

6. Pielęgniarstwo Nefrologiczne Z Dializoterapią 

7. Pielęgniarstwo Ratunkowe 

8. Pielęgniarstwo Rodzinne Dla Położnych 

9. Pielęgniarstwo Anestezjologiczne I Intensywnej Opieki 

10. Pielęgniarstwo Zachowawcze Dla Pielęgniarek 

11. Pielęgniarstwo Opieki Paliatywnej 

12. Pielęgniarstwo Neonatologiczne 

13. Organizacja i Zarządzanie (dla pielęgniarek i położnych) 

Zakres 

1. Szczepienia Ochronne Dla Pielęgniarek 

2. Wykonywanie I Oceny Testów Skórnych 

3. Wykonywanie I Interpretacja Zapisu EKG 

4. Resuscytacja Krążeniowo Oddechowa 

5. Szczepienia Ochronne Noworodków 

6. Wykonywanie Badania Spirometrycznego 

7. Leczenie Ran 

8. Podstawy Dializoterapii 

9. Endoskopia 

10. Podstawy Opieki Paliatywnej 

11. Opieka Nad Dziećmi I Młodzieżą Z Cukrzycą 

12. Prowadzenie Psychoterapii Podstawowej Z Wykorzystaniem 

Elementów Psychoterapii Kwalifikowanej 

13. Pielęgniarstwo Nefrologiczne Z Dializoterapią 

14. Komunikowanie Interpersonalne W Pielęgniarstwie 

15. Edukator w cukrzycy (02/11) – NOWOŚĆ!!! 

SPECJALIZACJA: 

PIELĘGNIARSTWO: DIABETOLOGICZNE, GERIATRYCZNE, NEUROLOGICZNE, NEONATOLOGICZNE. 

Ośrodek Konsultingowo-Szkoleniowy Kadr Medycznych Jolanta Westwalewicz; 53-680 Wrocław ul. Braniborska 2/10 Sekretariat czynny w godzinach 

10:00-16:00; KONTO OŚRODKA: mBank 76 1140 2004 0000 3102 5982 7608; TEL/FAX: (071) 7949707, KOM: 0 606-609-154 lub 0 600-385-716 

E-MAIL: kadrmed@tlen.pl 

WEB: www.kadrmed.com.pl 

Radca Prawny 

mgr Ewa Stasiak 

Dla pielęgniarek i położnych korzystających z refundacji kosztów kształcenia: 

Podana w nr 8 (238) 2011 – sierpień 

„W cieniu czepka” na str. 5 informacja 

pn.: Kształcenie podyplomowe podlega 

zwolnieniu od podatku od towarów 

i usług” – pismo Ministerstwa Zdrowia, 

dotyczy usług kształcenia podyplomowego 

pielęgniarek i położnych 

świadczonych przez organizatorów 

kształcenia podyplomowego (uczelnie, 

szkoły prowadzące działalność 

dydaktyczną i badawczą w dziedzinie 

nauk medycznych, podmioty lecznicze 

i inne wpisane do rejestru podmiotów 

prowadzących kształcenie podyplomowe). 

Zwolnienie podatkowe dotyczy 

tu tylko podatku od towarów i usług, 

czyli podatku VAT, a nie podatku dochodowego. 

INFORMACJA DOTYCZĄCA 

OBOWIĄZKU PODATKOWEGO 

Podana informacja nie odnosi 

się do przychodów osób fizycznych, 

które otrzymują dofinansowanie do 

kosztów kształcenia. 

Refundacja kosztów kształcenia 

podyplomowego pielęgniarek i położnych, 

otrzymywana przez członka 

samorządu zawodowego DOIPiP we 

Wrocławiu w oparciu o Regulamin Refundacji 

Kosztów Kształcenia Dolnośląskiej 

Okręgowej Izby Pielęgniarek 

i Położnych, podlega opodatkowaniu 

podatkowi dochodowemu od osób fizycznych 

na zasadach ogólnych. 

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt. 9 ustawy 

z dnia 26 lipca 1991r o podatku dochodowym 

od osób fizycznych (publ. Dz. 

U. nr 51, poz. 307 z 2010r z późn. zm.), 

kwota otrzymana tytułem refundacji 

jest źródłem przychodu jako „inne źródła”. 

Art. 20 ust. 1 powołanej ustawy 

określa za przychody z innych źródeł 

m.in. dopłaty, stypendia, dotacje inne 

niż wymienione w art. 14 ustawy. 

Ten rodzaj przychodu nie jest wymieniony 

w art. 21 ustawy o podatku 

dochodowym od osób fizycznych, zawierającym 

wszystkie przychody zwolnione 

od podatku dochodowego. Oznacza 

to, że ów przychód podlega opodatkowaniu 

na zasadach określonych ustawą 

o podatku dochodowym od osób fizycznych, 

który uwzględnia się w rozliczeniu 

rocznym podatku dochodowego 

podatnika.

W CIENIU CZEPKA - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?