W CIENIU CZEPKA - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i ...

W CIENIU 

CZEPKA 

N IEZALEŻNY 

E MIESIĘCZNIK 

I I PIELĘGNIAREK 

I E I POŁOŻNYCH 

O OKRĘGU 

WROCŁAWSKIEGO 

W O 

I LEGNICKIEGO 

I E G ISSN 1425–6584 

www.doipip.wroc.pl 

NUMER 

3 (245) – MARZEC 2012 

WROCŁAW – LEGNICA

WNIOSEK O AKTUALIZACJĘ DANYCH 

miejscowość, data ............................................................... 

Imię i nazwisko ............................................................................................................................................................ 

Adres zamieszkania ..................................................................................................................................................... 

....................................................................................................................................................................................... 

Pesel .......................................... Telefon ....................................................... 

Nr zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu 

Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu 

POPRZEDNIE ZATRUDNIENIE: 

nazwa zakładu /oddział .............................................................................................................................................. 

....................................................................................................................................................................................... 

adres zakładu .............................................................................................................................................................. 

...................................................................................................................................................................................... 

data zatrudnienia od…...................do…...................stanowisko forma zatrudnienia ( * wpisz właściwe) ........... 

OBECNE ZATRUDNIENIE: 

nazwa zakładu /oddział .............................................................................................................................................. 

....................................................................................................................................................................................... 

adres zakładu telefon ................................................................................................................................................. 

....................................................................................................................................................................................... 

data zatrudnienia od…................... do…................... stanowisko forma zatrudnienia (*wpisz właściwe) .......... 

................................................................................................ 

Podpis pielęgniarki / położnej 

* rodzaje form zatrudnienia: umowa o pracę, stosunek służbowy, umowa cywilnoprawna, wolontariat, praktyki zawodowe

Od redakcji 

Wiosna już zagościła w naszych sercach, w naszych domach, w naszej okolicy, 

a wraz z nią spojrzenie na budzącą się do życia naturę. A jeśli w przyrodzie 

wszystko wzywa do odradzania się po zimowym śnie, a jeśli w naturze trwa odwieczny 

rytm zalotów i narodzin, to czemużby o narodzinach nie pisać w piśmie 

adresowanym do pielęgniarek i położnych? Niniejszy numer biuletynu zwraca 

uwagę na problemy związane z porodem i towarzyszącymi mu okolicznościami, 

stanowiącymi często wyzwanie dla położnej. 

Drugim ważnym aspektem, jaki ustawicznie pozostaje aktualny, jest sprawa 

prawodawstwa i należytych wykładni prawnych, bardzo istotnych przy wykonywaniu 

zawodu, dlatego uważnej lekturze polecamy komentarz do Ustawy o zawodach 

pielęgniarki i położnej. 

Trzeci artykuł z bieżącego numeru porusza problem osoby chorej psychicznej 

i jej miejsca w prawie medycznym. Sprawa opieki nad osobą chorą psychicznie 

jest jak zawsze delikatna i wymagająca pełnej wiedzy nie tylko praktycznej, ale 

także prawnej – nierozłącznie związanej z procesem choroby i stopniem jej zaawansowania. 

Wszystkie trzy problemy, które zawitały na łamy biuletynu, podkreślają konieczność 

obcowania z prawem, które ma ułatwić naszą codzienną pracę i ustrzec 

przed popełnieniem niepotrzebnych błędów w opiece nad osobami powierzonymi 

naszej pieczy. 

Marcowe dni są zmienne i jeszcze dużo wody w rzekach upłynie nim pogoda 

się ustali, a my pochowamy głęboko do szaf nasze zimowe okrycia, czapki i szaliki, 

ale z radością można powiedzieć, że owe coraz dłuższe dni to okres radości 

dla wszystkich pań. Wszak dopiero parę dni minęło od ich święta, które dla każdej 

kobiety stanowi dzień niezapomniany, dzień, w którym pani przyjmą wyrazy 

szacunku i uznania dla swojej płci. 

Mamy nadzieję, że tegoroczny Dzień Kobiet był dla Pań dniem prawdziwej satysfakcji 

i ukoronowaniem całorocznego trudu włożonego w codzienne obowiązki. 

Życzymy także, aby szacunek, jakim panowie obdarzają w tym dniu kobiety, 

trwał nie tylko od święta, ale i każdego zwykłego dnia. 

redakcja 

SAD O PRZEDWIOŚNIU 

Zaledwo zimy minęła pogróżka, 

W łagodnym, miękkim i tkliwym powiewie 

W sad nagi wchodzi wiosna, nowicjuszka 

Skromna, co jeszcze o swych czarach, nie wie. 

W powietrzu srebrna mglistość pozimowa... 

Tu i tam jeszcze w szczelinie głębokiej 

Szczypta się śniegu ostatniego chowa 

Jak białe pióro w ciemnych skrzydłach sroki. 

Sad cichy, niemy, pusty. W monotonnej 

Szarości ziemia, co woń ostrą szerzy, 

Siwobrunatna jak habit zakonny, 

W pokutnym półśnie umartwienia leży. 

Oczekiwaniem tęsknie-nudnym chora, 

Pręży gałęzie drzew jak owad macki, 

Czyli się przecknąć do życia już pora, 

Czy już przymrozek nie czyha z zasadzki. 

Z oddali, która głosy tłumi sennie, 

Jakoś inaczej niż zwykle kur pieje, 

Dziwnie piętrowo, wieszczo, przedwiosennie, 

Budząc niepokój razem i nadzieję. 

Jest coś przyszłego, nienarodzonego, 

W przestworzu, które zdaje się jak próżnia, 

Kędy serdeczna czczość i mdłość się lega. 

A zmartwychwstania wielki cud się spóźnia. 

Drzewa splątanych gołych koron gęstwą, 

Co jak szkielety stoją czarnokostne, 

Owiewa jakieś nieme nabożeństwo, 

Jakieś milczenie twarde, wielkopostne. 

Sad w ascetycznej zadumie śni cichy, 

Nagi jak z cierni wieniec Męki Pańskiej, 

Którą ćwierkaniem głoszą wiosny mnichy, 

Wróble, w szarości swojej franciszkańskiej. 

Leopold Staff 

Na podstawie art. 19 ust. 2 oraz ust. 3 Ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach 

pielęgniarki i położnej (Dz. U. nr 174 poz. 1039) oraz art. 11 ust. 2 pkt. 5 Ustawy 

z dnia 1 lipca 2011 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych(Dz. U. nr 174 poz. 1038) 

Dolnośląska Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych prosi o aktualizację danych 

według zamieszczonego obok wniosku o aktualizacji danych

Informacje – Konsultanci 

Lp. Dziedzina 

1. pielęgniarstwo 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 

7. 

8. 

9. 

10. 

11. 

12. 

WYKAZ KONSULTANTÓW KRAJOWYCH 

pielęgniarstwo anestezjologiczne 

i intensywnej 

opieki 

pielęgniarstwo ginekologiczne 

i położnicze 

pielęgniarstwo onkologiczne 

pielęgniarstwo 

rodzinne 

pielęgniarstwo przewlekle 

chorych i niepełnosprawnych 

pielęgniarstwo pediatryczne 


epidemiologiczne 


psychiatryczne 


ratunkowe 


chirurgiczne i 

operacyjne 


opieki paliatywnej 

Imię i nazwisko tytuł 

naukowy 

dr n. biol. Grażyna 

Kruk-Kupiec 

dr hab. n. med. Danuta 

Dyk 

mgr Leokadia Jędrzejewska 

dr n. med. Anna Koper 

mgr Beata Ostrzycka 

dr n. o zdrowiu Elżbieta 

Szwałkiewicz 

dr n. med. Krystyna 

Piskorz-Ogórek 

mgr Beata Ochocka 

dr n. med. Anna 

Błaszczak 

mgr Marek Maślanka 

dr hab. n. med. Maria 

Teresa Szewczyk 

mgr Izabela Kaptacz 

Adres miejsca pracy 

KONSULTANCI WOJEWÓDZCY W DZIEDZINACH: 

PIELĘGNIARSTWA – mgr JOLANTA KOLASIŃSKA, 

AM Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5, 51-618 Wrocław, 

e-mail: WP-7@am.wroc.pl, tel. 0-71/ 348-42-10; 348-42-19, fax: 343-20-86 

PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO 

ICZNEGO 

I POŁOŻNI 

NICZEGO 

CZEGO – mgr URSZULA ŻMIJEWSKA, 

Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza, ul. Warszawska 2, 

52-114 Wrocław, tel. 0-71/342-86-31wew. 344, 604-93-94-55, 667-977-735 

PIELĘGNIARSTWA RODZINNEGO 

– EWA CHLEBEK, 

ul. Urzędnicza 1, 55-020 Żórawina 

e-mail: echlebek@op.pl, 728-515-055 

Aktualizacja: 01.02.2012 r. 

SP Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej ul. Bytomska 

62 41-940 Piekary Śląskie tel. 32/393 42 99 fax. 32/ 

393 41 41 e-mail: szpital@urazowka.piekary.pl 

Zakład Pielęgniarstwa Anestezjologicznego i Intensywnej Opieki, Wydz. 

Nauk o Zdrowiu UM im. Karola Marcinkowskiego ul. Smoluchowskiego 11 

60-179 Poznań tel. 61/655 92 39; fax: 61/655 92 38 e-mail: dyk@ump.edu.pl 

Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych ul. Powstańców 

Śląskich 50 53-333 Wrocław tel. 71/373 20 56; 

fax: 71/3732056 e-mail: l.jedrzejewska@wp.pl 

Centrum Onkologii-Szpital im. Prof. F. Łukaszczyka ul. dr I. Romanowskiej 

2 85-796 Bydgoszcz tel. 52/374 32 04; fax: 

52/374 33 01 e-mail: kopera@co.bydgoszcz.pl 

ZOZ MSWiA z Warmińsko-Mazurskiem Centrum Onkologii 

Al. Wojska Polskiego 37 10-228 Olsztyn tel. 89/539 

80 78 fax 89/539 80 79 e-mail: bostrzycka@wp.pl 

Centrum Pielęgnacyjne „Niebieski Parasol” ul. Boenigka 

9 10-686 Olsztyn tel. 89/543 14 33 fax.89/541 35 70; e- 

-mail: niebieskiparasol@niebieskiparasol.org.pl 

Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy ul. Żołnierska 18 A 10-561 

Olsztyn tel. 89/539 34 55 fax. 89/533 77 01 e-mail: piskorz@wssd.olsztyn.pl 

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. A. Mielęckiego Śląskiego 

Uniwersytetu Medycznego ul. Francuska 20-24 40-027 Katowice tel. 32/ 

259 15 86 fax. 32/255 40 52 e-mail: beata.ochocka@spskm.katowice.pl 

Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Samodzielna 

Pracownia pielęgniarstwa Klinicznego ul. Żołnierska 48 71- 

210 Szczecin tel. 91/48 00 930/931, tel. kom. 601 180 723 

fax: 91/4800923 e-mail: blaszczak.anja@gmail.com 

Marek Maślanka Sygneczów 154 32-020 Wieliczka tel. 12/422 88 54 w. 114 

fax:12/396 41 81; tel. kom. 607 411 799 e-mail: m.maslanka@ptpr.org.pl 

Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr J. Biziela Zakład Pielęgniarstwa 

Chirurgicznego CM UMK ul. Ujejskiego 75 85-168 Bydgoszcz tel. 

52/365 52 32; 52/365 52 56 e-mail: mszewczyk@cm.umk.pl 

Stowarzyszenie Opieki Hospicyjnej Ziemi Częstochowskiej Zespół Opieki 

Paliatywnej „Palium” ul. Krakowska 45 a 42-202 Częstochowa tel./fax 

34/360 54 91; 34/360 55 37 kom. 501 046 654 e-mail: ikaptacz@wp.pl 

PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO 

– mgr DOROTA MILECKA 

Akademicki Szpital Kliniczny, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław 

tel. 071/733-11-90, 733-11-95, 662-232-595 

PIELĘGNIARSTWA EPIDEMIOLOGICZNEGO 

– mgr KATARZYNA SALIK 

Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1, 

ul. M. Skłodowskiej-Curie 58, 50-368 Wrocław 

71 327-09-30, 606 99 30 95; 

e-mail: katarzyna.salik@wnoz.am.wroc.pl, tel. 606 99 30 95 

2 W CIENIU CZEPKA

Informacje 

OŚWIADCZENIE PREZESÓW SAMORZĄDÓW ZAWODOWYCH 

DOTYCZĄCE ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ZDROWIA 

Z DNIA 6 LUTEGO 2012 ROKU 

W SPRAWIE SPOSOBU PRZEPROWADZANIA KONKURSU 

NA NIEKTÓRE STANOWISKA KIEROWNICZE 

W PODMIOCIE LECZNICZYM NIE BĘDĄCYM PRZEDSIĘBIORCĄ 

Warszawa, 16 lutego 2012 r. 

Pan 

Bartosz Arłukowicz 

Minister Zdrowia 

Oświadczenie 

prezesów samorządów zawodowych 

dotyczące Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 lutego 2012 roku 

w sprawie sposobu przeprowadzania konkursu na niektóre stanowiska kierownicze 

w podmiocie leczniczym nie będącym przedsiębiorcą 

Samorządy zawodowe dwóch największych zawodów ochrony zdrowia wyrażają sprzeciw nie tylko wobec jego zapisów, lecz także wobec sposobu, 

w jaki zapisy te znalazły się w Rozporządzeniu. 

Istotą konsultacji społecznych jest przedstawienie przez władze swojego planu działań partnerom, których działania dotyczą, wysłuchanie ich 

opinii, wprowadzenie zmian i poinformowanie o ostatecznej decyzji. Samorządy zawodowe, zgodnie z zapisami ustawowymi, mają między innymi 

ustawowo zagwarantowane działania w zakresie opiniowania i zajmowania stanowiska w sprawach organizacji ochrony zdrowia. 

Zwracamy uwagę, że § 10 pkt 3 ppkt b, pkt 4 ppkt b i pkt 5 ppkt b odnoszą się do prowadzenia postępowań konkursowych. Przewidywany w tym 

przepisie udział komisji konkursowej, dokonującej wyboru na stanowiska kierownicze w podmiotach leczniczych, jest nie do przyjęcia. Podejmowanie 

takich działań przez Ministra Zdrowia nie tylko kłóci się z ideą konsultacji społecznych, ale jest wręcz lekceważeniem partnerów społecznych. 

Trudno nam zrozumieć powody takiej decyzji, tym bardziej, że we wcześniej opiniowanych projektach rozporządzenia ustawodawca dążył do ograniczenia 

składu liczbowego komisji na wspomniane stanowiska. Dowodem na to są opinie strony społecznej do powyższego projektu, w których nikt 

z opiniujących nie wniósł propozycji poszerzania składów komisji konkursowej. Nie po raz pierwszy nie dano nam szansy zabrania głosu we własnej 

sprawie, choć prawo obliguje ustawodawcę do wysłuchania tego głosu. Jest to sprzeczne z zasadami przyzwoitej legislacji, o której mówi Trybunał 

Konstytucyjny w licznych orzeczeniach. Odnosimy wrażenie, że takie zapisy zmierzają do wyraźnej marginalizacji roli samorządów zawodowych. 

Pozostaje nam wyrazić nadzieję, że w tym przypadku doszło do pomyłki. Domagamy się niezwłocznej zmiany treści ww. rozporządzenia i uwzględnienia 

zapisów zawartych w pierwotnym jego projekcie. 

3 (245) 2012 

3

Nasza ustawa 

Opracowanie Urszula Olechowska 

mgr pielęgniarstwa 

Przewodnicząca DORPiP we Wrocławiu 

KOMENTARZ DO USTAWY 

O ZWODACH PIELĘGNIARKI 

I POŁOŻNEJ 

Z DNIA 15 LIPCA 2011 r. (DZ.U.11.174.1039) 

Ustawa obowiązuje od 01.01.2012r. i zastępuje 

dotychczasową ustawę o zawodach pielęgniarki 

i położnej z dnia 5 lipca 1996r. 

Ustawa określa zasady: 

1. wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej, 

2. uzyskiwania prawa wykonywania zawodów 

pielęgniarki i położnej, 

3. kształcenia zawodowego pielęgniarki i położnej, 

4. kształcenia podyplomowego pielęgniarki 

i położnej. 

Natomiast kwestie zasad odpowiedzialności 

zawodowej pielęgniarek i położnych określa 

ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o samorządzie 

pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 174, 

poz. 1038). 

Zgodnie z zapisami ustawy zawody pielęgniarki 

i położnej są samodzielnymi zawodami 

medycznymi. 

Art. 4.1. Wykonywanie zawodu pielęgniarki 

polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, 

w szczególności na: 

1) rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych 

pacjenta; 

2) rozpoznawaniu problemów pielęgnacyjnych 

pacjenta; 

3) planowaniu i sprawowaniu opieki pielęgnacyjnej 

nad pacjentem; 

4) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie 

świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, 

leczniczych i rehabilitacyjnych 

oraz medycznych czynności ratunkowych; 

5) realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, 

leczenia i rehabilitacji; 

6) orzekaniu o rodzaju i zakresie świadczeń 

opiekuńczo-pielęgnacyjnych; 

7) edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. 

Art.5.1. Wykonywanie zawodu położnej 

polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, 

w szczególności na: 

1) rozpoznawaniu ciąży, sprawowaniu opieki 

nad kobietą w przebiegu ciąży fizjologicznej, 

a także prowadzeniu w określonym zakresie 

badań niezbędnych w monitorowaniu 

ciąży fizjologicznej; 

2) kierowaniu na badania konieczne do jak najwcześniejszego 

rozpoznania ciąży wysokiego 

ryzyka; 

3) prowadzeniu porodu fizjologicznego oraz 

monitorowaniu płodu z wykorzystaniem aparatury 

medycznej; 

4) przyjmowaniu porodów naturalnych, w przypadku 

konieczności także z nacięciem krocza, 

a w przypadkach nagłych także porodu 

z położenia miednicowego; 

5) podejmowaniu koniecznych działań w sytuacjach 

nagłych, do czasu przybycia lekarza, 

w tym ręcznego wydobycia łożyska, a w razie 

potrzeby ręcznego zbadania macicy; 

6) sprawowaniu opieki nad matką i noworodkiem 

oraz monitorowaniu przebiegu okresu 

poporodowego; 

7) badaniu noworodków i opiece nad nimi oraz 

podejmowaniu w razie potrzeby wszelkich 

niezbędnych działań, w tym natychmiastowej 

reanimacji; 

8) realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, 

leczenia i rehabilitacji; 

9) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie 

świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, 

leczniczych i rehabilitacyjnych; 

10) profilaktyce chorób kobiecych i patologii 

położniczych; 

11) rozpoznawaniu u matki lub dziecka objawów 

nieprawidłowości wymagających skierowania 

do lekarza; 

12) sprawowaniu opieki położniczo-ginekologicznej 

nad kobietą; 

13) prowadzeniu działalności edukacyjno-zdrowotnej 

w zakresie: 

a) przygotowania do życia w rodzinie, metod 

planowania rodziny oraz ochrony macierzyństwa 

i ojcostwa, 

b) przygotowywania do rodzicielstwa oraz pełnego 

przygotowania do urodzenia dziecka, 

łącznie z poradnictwem na temat higieny 

i żywienia. 

Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu 

opinii Naczelnej Rady Pielęgniarek 

i Położnych, określi, w drodze rozporządzenia: 

1) rodzaj i zakres świadczeń zapobiegawczych, 

diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, 

które mogą być udzielane samodzielnie 

bez zlecenia lekarskiego przez pielęgniarkę 

i położną, 

2) wykaz produktów leczniczych oraz środków 

pomocniczych, do stosowania których 

są uprawnione pielęgniarki i położne samodzielnie 

bez zlecenia lekarskiego, 

3) rodzaje materiałów, które mogą być pobierane 

przez pielęgniarkę i położną do celów 

diagnostycznych samodzielnie bez zlecenia 

lekarskiego, 

4) rodzaj i zakres medycznych czynności ratunkowych 

wykonywanych przez pielęgniarkę, 

5) wykaz badań diagnostycznych do samodzielnego 

przeprowadzania przez pielęgniarkę i 

położną – biorąc pod uwagę niezbędne kwalifikacje 

oraz wymagany zakres umiejętności 

i obowiązków. 

Obecnie obowiązuje jeszcze rozporządzenie 

Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w 

sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, 

diagnostycznych, leczniczych i re- 


Nasza ustawa 

habilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę 

albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego 

Nowa ustawa w art. 11 ust.2 przewiduje dla 

pielęgniarek i położnych w związku z wykonywaniem 

czynności polegających na udzielaniu 

świadczeń zdrowotnych ochrony przewidzianej 

dla funkcjonariuszy publicznych określonych 

w ustawie z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks 

karny. 

W praktyce ochrona ta ma zabezpieczyć pielęgniarki 

i położne wykonujące czynności służbowe 

przed coraz częstszą agresją ze strony pacjentów 

i osób im towarzyszących. Za znieważenie 

podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków 

służbowych grozi kara grzywny, ograniczenia 

wolności lub pozbawienia wolności do 

1 roku. Natomiast za naruszenie nietykalności 

cielesnej grozi kara grzywny, ograniczenia wolności 

lub pozbawienia wolności do lat 3. Ochrona 

dla pielęgniarek i położnych przewidziana 

jak dla funkcjonariuszy publicznych była również 

zapewniona w ustawie z dnia 5 lipca1996 r. 

przy czym obejmowała tylko pielęgniarki i położne 

zatrudnione na podstawie umowy o pracę 

i w przypadkach udzielania świadczeń podczas 

ratowania i życia ludzkiego. Obecnie ochrona ta 

obejmuje wszystkie pielęgniarki i położne wykonujące 

czynności służbowe bez względu na 

formę wykonywania zawodu. 

Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach 

pielęgniarki i położnej precyzuje również formy 

w jakich może być wykonywany zawód i 

tak ustawodawca dopuszcza wykonywanie zawodów 

pielęgniarki i położnej: 

1. w ramach umowy o pracę, 

2. w ramach stosunku służbowego, 

3. na podstawie umowy cywilnoprawnej, 

4. w ramach wolontariatu, 

5. w ramach praktyk zawodowych wymienionych 

w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 

15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej 

czyli: 

• jednoosobowej działalności gospodarczej jako 

indywidualna praktyka pielęgniarki, 

• indywidualna praktyka pielęgniarki wyłącznie 

w miejscu wezwania, 

• indywidualna specjalistyczna praktyka pielęgniarki, 

• indywidualna specjalistyczna praktyka pielęgniarki 

wyłącznie w miejscu wezwania, 

• indywidualna praktyka pielęgniarki wyłącznie 

w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na 

podstawie umowy z tym podmiotem, 

• lub indywidualna specjalistyczna praktyka pielęgniarki 

wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu 

leczniczego na podstawie umowy z tym 

3 (245) 2012 

podmiotem, spółki cywilnej, spółki jawnej 

albo spółki partnerskiej jako grupowa praktyka 

pielęgniarek. 

Ustawodawca zabezpieczył pielęgniarki i położne 

przed działaniami dyskryminującymi ze 

strony pracodawcy ze względu na formę wykonywania 

zawodu, co oznacza, że odmowa zmiany 

formy wykonywania zawodu przez pielęgniarkę 

lub położną wykonującą zawód w podmiocie 

leczniczym w ramach umowy o pracę nie 

może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie 

przez pracodawcę stosunku pracy lub 

jego rozwiązanie bez wypowiedzenia. 

Ponadto ustawa dość szczegółowo określa 

uprawnienia i obowiązki pielęgniarek i położnych. 

Oto niektóre z nich: 

• pielęgniarki i położne wykonują zawód z należytą 

starannością, zgodnie z zasadami etyki 

zawodowej, poszanowaniem praw pacjenta, 

dbałością o jego bezpieczeństwo, wykorzystując 

wskazania aktualnej wiedzy medycznej. 

(art.11 ust.1) 

• pielęgniarki i położne są obowiązane, zgodnie 

z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi, 

do udzielenia pomocy w każdym przypadku, 

gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować 

stan nagłego zagrożenia zdrowotnego. 

(art. 12 ust.1) 

• pielęgniarki i położne są obowiązane do zachowania 

w tajemnicy informacji związanych 

z pacjentem, uzyskanych w związku z wykonywaniem 

zawodu.(art. 17 ust.1) 

• pielęgniarki i położne mają obowiązek prowadzenia 

i udostępniania dokumentacji medycznej 

na zasadach określonych w ustawie 

z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta 

i Rzeczniku Praw Pacjenta. (art.18) 

• zgodnie z art. 16 ustawy pielęgniarki i położne 

są obowiązane: 

1) informować pacjenta o jego prawach zgodnie 

z przepisami ustawy z dnia 6 listopada 

2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku 

Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, 

poz. 417, z późn. zm.7)); 

2) udzielić pacjentowi lub jego przedstawicielowi 

ustawowemu albo osobie wskazanej 

przez pacjenta informacji o stanie 

zdrowia pacjenta, w zakresie koniecznym 

do sprawowania opieki pielęgnacyjnej lub 

opieki podczas ciąży oraz prowadzenia 

porodu i połogu. 

• pielęgniarki i położne mają prawo wglądu do 

dokumentacji medycznej pacjenta oraz do 

uzyskania od lekarza pełnej informacji o stanie 

zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych 

metodach diagnostycznych, leczniczych, 

rehabilitacyjnych, zapobiegawczych 

i dających się przewidzieć następstwach podejmowanych 

działań, w zakresie niezbędnym 

do udzielanych przez siebie świadczeń 

zdrowotnych. (art.13) 

• pielęgniarki i położne mają prawo do uzyskania 

pełnej informacji o celowości, planowanym 

przebiegu i dających się przewidzieć 

skutkach eksperymentu medycznego, w którym 

mają uczestniczyć. W przypadku uzasadnionych 

wątpliwości pielęgniarka i położna 

mogą odmówić uczestniczenia w eksperymencie, 

podając przełożonemu przyczynę 

odmowy na piśmie. (art. 14 ust. 1-2) 

• pielęgniarki i położne wykonują zlecenia lekarskie 

zapisane w dokumentacji medycznej. 

(art.15 ust.1-3) 

a) zapis w dokumentacji medycznej, o którym 

mowa w ust. 1, nie dotyczy zleceń wykonywanych 

w stanach nagłego zagrożenia 

zdrowotnego. 

b) w przypadku uzasadnionych wątpliwości 

pielęgniarka i położna mają prawo domagać 

się od lekarza, który wydał zlecenie, 

by uzasadnił potrzebę jego wykonania. 

• pielęgniarki i położne mogą odmówić wykonania 

zlecenia lekarskiego oraz wykonania 

innego świadczenia zdrowotnego niezgodnego 

z ich sumieniem lub z zakresem posiadanych 

kwalifikacji, podając niezwłocznie 

przyczynę odmowy na piśmie przełożonemu 

lub osobie zlecającej, chyba że zachodzą 

okoliczności dot. ratowania życia i zdrowia 

ludzkiego (art.12. ust.2) 

• pielęgniarki i położne mają prawo do samodzielnego 

orzekania o rodzaju i zakresie 

świadczeń opiekuńczo-pielęgnacyjnych wykonywanych 

na rzecz pacjenta niezdolnego 

do samodzielnej egzystencji i samoopieki. 

(art.15. ust.4) 

• pielęgniarka lub położna wykonująca indywidualną 

praktykę lub indywidualną specjalistyczną 

praktykę może zatrudniać osoby 

niebędące pielęgniarkami lub położnymi 

do wykonywania czynności pomocniczych 

(współpracy). (art.20) 

• pielęgniarki i położne mogą wykonywać 

w podmiocie leczniczym dodatkową opiekę 

pielęgnacyjną, o której mowa w art. 34 ustawy 

z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta 

i Rzeczniku Praw Pacjenta, na podstawie 

umowy cywilnoprawnej zawartej z pacjentem, 

osobą bliską, o której mowa w art. 3 

ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. 

o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, 

lub opiekunem prawnym.(art.23.ust.1) 

5

Prewencja 

Bezpośrednio do praw pacjenta nawiązuje 

tzw. Europejska Konwencja o Ochronie 

Praw i Godności Istoty Ludzkiej wobec 

Zastosowań Biologii i Medycyny z 4 kwietnia 

1997 r. (Oviedo) oraz Deklaracja Praw 

Pacjenta przyjęta na konferencji WHO 

w Amsterdamie w 1994 r. W trakcie konferencji 

przyjęto model Deklaracji praw 

pacjenta (MDPP), w którym zdefiniowano 

termin „pacjent” oraz wskazano potencjalny 

uniwersalny katalog praw pacjenta. 

Wyróżniono w nim zarówno prawa o chamgr. 

Urszula Olechowska 

POZYCJA OSOBY CHOREJ PSYCHICZNIE 

W PRAWIE MEDYCZNYM 

1. Prawa człowieka, prawa pacjenta 

Szeroka dyskusja wokół praw człowieka 

rozpoczęła się po wydarzeniach II wojny 

światowej na forum ONZ, gdzie określono, 

że prawa człowieka – to pojęcie reprezentujące 

koncepcję, według której każdemu 

człowiekowi przysługują pewne prawa, 

wynikające z godności człowieka, które 

są niezbywalne (nie można się ich zrzec) 

i nienaruszalne (istnieją niezależnie od władzy 

i nie mogą być przez nią regulowane). 

Pierwsze dokumenty, które zawierają także 

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie 

podstaw prawnych regulujących 

pozycję osób chorych psychicznie 

i upośledzonych umysłowo obowiązujących 

w RP. 

Według Światowej Organizacji Zdrowia 

zdrowie psychiczne to stan pełnego 

dobrostanu fizycznego, psychicznego, 

a nie tylko nieobecność choroby czy kalectwa. 

Definicja ta nie określa wszechstronnie 

zdrowia psychicznego, gdyż nie 

uwzględnia czynnika rozwoju. Natomiast 

choroba psychiczna określana jest jako: 

„termin zbiorczy obejmujący wszelkie 

zaburzenia typu psychotycznego. tzn. 

takie, w których występują objawy psychotyczne 

(omamy, urojenia, ciężkie zaburzenia 

nastroju, emocji i in.) w węższym 

znaczeniu tego terminu choroba 

psychiczna jest synonimem psychozy. 

Jest to zaburzenie psychiczne w znacznym 

stopniu ograniczające wgląd czyli 

poczucie choroby, zdolność radzenia sobie 

ze zwykłymi wymaganiami życia lub 

utrzymania właściwego kontaktu z rzeczywistością. 

Obraz kliniczny psychozy 

charakteryzuje się jakościowymi zmianami 

chorobliwymi w zakresie myślenia, 

intelektu, świadomości, postrzegania, 

uczuć, napędu psychoruchowego i innych 

funkcji psychicznych, prowadzącymi niekiedy 

do znacznych zaburzeń zachowania 

w środowisku społecznym”. (Wielki 

Słownik Medyczny, Wydawnictwo Lekarskie 

PZWL, Warszawa, 1996) 

Współczesny rozwój medycyny opiera 

się nie tylko na zdobyczach naukowych 

z dziedziny biologii, inżynierii genetycznej, 

techniki i technologii medycznej, lecz 

również na podmiotowym podejściu do 

pacjenta, poszanowania jego praw ludzkich 

i w konsekwencji praw pacjenta. 

Dużą wagę przywiązuje się do zagadnień 

etycznych i rozwiązywania dylematów 

etycznych, często związanych właśnie 

z technicznymi możliwościami współczesnej 

medycyny. 

W ostatnich dziesięcioleciach następują 

zmiany postaw z podejścia paternalistycznego, 

zakładającego nieomylną wiedzę 

lekarza i podporządkowanie się jego 

metodom postępowania do podejścia szanującego 

wolę i autonomię pacjenta, także 

psychicznie chorego. 

W psychiatrii, jak i w każdej innej 

dziedzinie medycyny zarówno diagnoza 

jak i terapia mogą być rozpatrywane 

z perspektywy prawnej i etycznej. Osoba 

występująca w roli diagnosty i terapeuty 

musi mieć wymagane uprawnienia 

(dyplom, prawo wykonywania zawodu, 

specjalizację zawodową), a pacjent 

zagwarantowane swoje prawa, których 

naruszenie czy nieprzestrzeganie jest 

zapisy dotyczące praw pacjenta to uchwalona 

10 grudnia 1948 r w Paryżu przez 

Zgromadzenie Ogólne ONZ Powszechna 

Deklaracja Praw Człowieka oraz Europejska 

Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych 

Wolności sporządzona w Rzymie 

4 listopada 1950 r., która nakłada m.in. na 

każde państwo ubiegające się o członkostwo 

w Radzie Europy obowiązek ochrony 

prawnej wobec osób cierpiących na zburzenia 

psychiczne oraz podlegających przymusowemu 

leczeniu. 

zagrożone sankcjami prawnymi. Specyfika 

psychiatrii powoduje, że postępowanie 

w jej obrębie regulowane jest przez 

akty prawne wprost odnoszące się do zaburzeń 

psychicznych. Ustawowo określone 

są możliwości uzyskania świadczeń 

leczniczych, warunki prowadzenia 

leczenia, czy nielekarskiego postępowania 

doraźnego. Stosowne akty prawne 

mówią o wyrażeniu zgody na badanie 

lekarskie, przyjęcie do szpitala, leczenie, 

jak i o informowaniu o stanie zdrowia. 

Przekroczenie uprawnień przez leczącego, 

pociąga za sobą sankcje prawne. 

Natomiast pacjentowi zagwarantowane 

jest prawo dochodzenia roszczeń za 

doznane w trakcie leczenia szkody. Mogą 

być one skutkiem zarówno popełnienia 

błędu medycznego, jak i naruszenia 

tajemnicy leczenia. Niezależnie od grupy 

zawodowej aktywnej w procesie diagnostycznym 

i terapeutycznym, niemal 

wszystkie regulacje ustawowe nawiązują 

do przestrzegania reguł etyki zawodowej. 

Konsekwencje związane z naruszeniem 

zasad etycznych objęte są sankcjami 

z zakresu odpowiedzialności zawodowej. 

Mogą one dotyczyć prowadzących leczenie 

lekarzy jaki uczestniczące w procesie 

terapeutycznym pielęgniarki. 


Prewencja 

rakterze podmiotowym (obywatelskim), 

jak i socjalnym. 

Prawa pacjenta o charakterze podmiotowym 

określone w modelu deklaracji 

to: 

• prawo do uzyskania i odmowy uzyskania 

informacji o stanie swojego zdrowia 

• prawo do scedowania swojego prawa do 

informacji na osobę trzecią 

• prawo do wszelkich informacji dotyczących 

organizacji opieki zdrowotnej 

i przysługujących praw, 

• prawo do wyrażenia zgody na jakąkolwiek 

ingerencję medyczną, 

• prawo do poufności wszelkich danych 

dotyczących osoby pacjenta, 

• prawo dostępu do dokumentacji medycznej, 

• prawo do sprawiedliwej procedury selekcyjnej, 

• prawo do wyboru i zmiany lekarza, 

• prawo do intymności i godności, 

• prawo do korzystania ze wsparcia najbliższych 

i duchowego wsparcia, 

• prawo do ulgi w cierpieniu i do godnej 

śmierci 

• prawo do skargi i wystąpienia na drogę 

sądową 

Prawem o charakterze socjalnym (zbiorowym) 

jest prawo do otrzymania właściwej 

opieki zdrowotnej, odpowiadającej potrzebom 

pacjenta, usługi te powinny być 

stale dostępne i osiągalne dla wszystkich 

jednakowo, bez dyskryminacji i zgodnie 

z wykorzystaniem zasobów finansowych, 

ludzkich i materialnych, które mogą być 

dostępne w danym społeczeństwie, oraz 

prawo zbiorowe pacjentów do bycia reprezentowanymi. 

3 (245) 2012 

1.1 Prawa pacjenta 

w ustawie zasadniczej. 

W Polsce prawa i wolności obywatelskie 

zagwarantowane są w Konstytucji Rzeczypospolitej 

Polskiej uchwalonej 2 kwietnia 

1997 r. i stanowią podstawę innych regulacji 

prawnych, adresowanych zarówno do 

tych, którzy potrzebują pomocy medycznej 

w tym specjalistycznej pomocy psychiatrycznej, 

jak i tych, którzy taką pomoc 

powinni zapewnić. Ustawa zasadnicza 

gwarantuje obywatelom prawo do ochrony 

zdrowia i równy dostęp do świadczeń opieki 

zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych 

(art.68). Leczenie psychiatryczne, 

tak jak żadne inne, może dotykać tak delikatnej 

materii jak wolność i godność człowieka. 

Konstytucja RP godność człowieka 

wynosi do źródła jego wolności i praw 

obywatelskich: „Przyrodzona i niezbywalna 

godność człowieka stanowi źródło wolności 

i praw człowieka i obywatela. Jest ona 

nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona 

jest obowiązkiem władz publicznych”. Konstytucja 

daje podstawę do ochrony prawnej 

wolności, gwarantując obowiązek szacunku 

wobec wolności i praw innych, nie dopuszcza 

do zmuszania kogokolwiek do „czynienia 

tego, czego prawo mu nie nakazuje”. 

Ograniczenia w korzystaniu z konstytucyjnych 

praw i wolności ustawa zasadnicza 

dopuszcza tylko w sposób uregulowany 

ustawowo i tylko w konieczności ochrony 

bezpieczeństwa lub porządku publicznego, 

ochrony środowiska, zdrowia i moralności 

publicznej albo wolności i praw innych 

osób. W sposób szczegółowy jest zagwarantowana 

ochrona obywateli przed 

poddawaniem ich eksperymentom naukowym, 

w tym medycznym, bez dobrowolnie 

wyrażonej zgody (art.39). Stosowanie 

leczenia psychiatrycznego bez wyrażonej 

zgody, posługiwanie się przymusem, stoi 

w kolizji z konstytucyjnym zapewnieniem 

każdemu nietykalności i wolności osobistej. 

Jej pozbawienie lub ograniczenie może nastąpić 

tylko w trybie i na zasadach określonych 

w ustawie. 

1.2 Prawa pacjenta 

w ustawie o prawach pacjenta 

i Rzeczniku Praw Pacjenta. 

Prawa pacjenta znalazły szczegółowe 

uregulowanie w ustawie z dnia 6 listopada 

2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku 

Praw Pacjenta. Ustawa określa: prawa pacjenta; 

zasady udostępniania dokumentacji 

medycznej; obowiązki podmiotów udzielających 

świadczeń zdrowotnych związane 

z prawami pacjenta; tryb powoływania, odwoływania 

i kompetencje Rzecznika Praw 

Pacjenta; postępowanie w sprawach praktyk 

naruszających zbiorowe prawa pacjentów. 

Mieści się w 15 rozdziałach, w których 

m.in. znajdują szczegółowe uregulowania 

następujące prawa: 

• prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych, 

• prawo pacjenta do informacji 

• prawo pacjenta do tajemnicy informacji 

z nim związanych 

• prawo pacjenta do wyrażenia zgody na 

udzielenie świadczeń zdrowotnych 

• prawo do poszanowania intymności 

i godności pacjenta 

• prawo pacjenta do dokumentacji medycznej 

• prawo pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu 

wobec opinii albo orzeczenia lekarza 

• prawo pacjenta do poszanowania życia 

prywatnego i rodzinnego 

• prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej 

• prawo pacjenta do przechowywania 

rzeczy wartościowych w depozycie 

W dalszej części określa m.in.: tryb powoływania 

i zadania Rzecznika Praw Pacjenta. 

2. Zagadnienia prawne w psychiatrii. 

Podstawowym polskim aktem prawnym 

regulującym wzajemną relację pomiędzy 

instytucjami medycznymi i opiekuńczymi, 

a osobami zaburzonymi psychicznie jest 

ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 

z dnia 19 sierpnia 1994 r (weszła w życie 21 

stycznia 1995 r.). wraz z ustawą o zawodach 

lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 

1996 r. oraz ustawą o działalności leczniczej 

z dnia 15 kwietnia 2011 r. nakreśla prawne 

zasady funkcjonowania zawodowego lekarza 

psychiatry oraz lekarzy innych specjalności 

świadczących usługi medyczne osobom 

z zaburzeniami psychicznymi. Konieczność 

powstania osobnego aktu prawnego 

wynika ze specyfiki pracy z osobami 

chorymi psychicznie. Szczególnie istotny 

jest wymóg określenia dokładnych zasad 

stosowania przymusu bezpośredniego oraz 

postępowania bez zgody ze strony pacjenta. 

Ponadto ustawa szczegółowo definiuje prawa 

pacjenta oraz określa zasady funkcjonowania 

lecznictwa psychiatrycznego. 

2.1. Ustawa o ochronie 

zdrowia psychicznego. 

Ustawa mieści się w siedmiu rozdziałach 

zawierających: 

1. Przepisy ogólne (art. 1-10). 

2. Badanie, leczenie, rehabilitacja oraz 

opieka i pomoc (art. 10a-20). 

3. Postępowanie lecznicze. Przyjęcie do 

szpitala psychiatrycznego (art. 21-37). 

4. Przyjęcie do domu pomocy społecznej 

(art. 38-41). 

5. Postępowanie przed sądem opiekuńczym 

(art. 42-49). 

6. Ochrona tajemnicy (art. 50-52). 

7. Przepisy karne, zmiany w przepisach 

obowiązujących oraz przepisy przejściowe 

i końcowe (art. 53-56). 

7

Prewencja 

Celem tej ustawy jest uregulowanie 

prawne m.in.: 

- zapewnienia opieki zdrowotnej i pomocy 

pacjentom z zaburzeniami psychicznymi 

oraz promocję zdrowia i kształtowanie 

właściwych postaw wobec tych osób, 

- ochrona praw pacjentów z zaburzeniami 

psychicznymi, 

- określenie zasad przymusu bezpośredniego, 

- postępowanie wobec osób leczonych psychiatrycznie, 

w tym szczególnie osób leczonych 

bez zgody, 

- zasady postępowania przed sądem opiekuńczym 

- ochrona tajemnicy wobec osób objętych 

opieką psychiatryczną. 

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 

określa zaburzenia psychiczne rozumiane 

jako: Art. 3. Ilekroć przepisy 

niniejszej ustawy stanowią o: 

1) osobie z zaburzeniami psychicznymi, 

odnosi się to do osoby: 

a) chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia 

psychotyczne), 

b) upośledzonej umysłowo, 

c) wykazującej inne zakłócenia czynności 

psychicznych, które zgodnie ze 

stanem wiedzy medycznej zaliczane 

są do zaburzeń psychicznych, a osoba 

ta wymaga świadczeń zdrowotnych 

lub innych form pomocy i opieki 

niezbędnych do życia w środowisku 

rodzinnym lub społecznym, 

Rozdzielenie zaburzeń psychicznych na 

te grupy jest istotne ze względu na to, że 

większość przepisów odnoszących się do 

zasad postępowania bez zgody dotyczy chorych 

psychicznie lub z podejrzeniem choroby 

psychicznej, natomiast nie stosuje się ich 

wobec osób przejawiających jedynie zakłócenia 

czynności psychicznych i niespełniających 

kryteriów choroby psychicznej. 

2.2 Narodowy Program 

Ochrony Zdrowia Psychicznego 

Organizacja psychiatrycznej opieki 

zdrowotnej i promocja zdrowia psychicznego 

określone są przez rozporządzenie 

Rady Ministrów dnia 28 grudnia 2010 r. 

w sprawie Narodowego Programu Ochrony 

Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z dnia 3 

lutego 2011 r.) 

Narodowy Program Ochrony Zdrowia 

Psychicznego, zwany dalej „Programem”, 

określa strategię działań mających na celu 

ograniczenie występowania zagrożeń dla 

zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia 

osób z zaburzeniami psychicznymi i ich 

bliskich oraz zapewnienie dostępności do 

świadczeń opieki zdrowotnej. 

Celami głównymi Programu są: 

1) promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie 

zaburzeniom psychicznym; 

2) zapewnienie osobom z zaburzeniami 

psychicznymi wielostronnej i powszechnie 

dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych 

form opieki i pomocy niezbędnych 

do życia w środowisku rodzinnym i społecznym; 

3) rozwój badań naukowych i systemu informacji 

z zakresu zdrowia psychicznego. 

Do celów szczegółowych Programu 

należą: 

1) w zakresie promowania zdrowia psychicznego 

i zapobiegania zaburzeniom 

psychicznym: 

a) upowszechnienie wiedzy na temat 

zdrowia psychicznego, kształtowanie 

zachowań i stylów życia korzystnych 

dla zdrowia psychicznego, rozwijanie 

umiejętności radzenia sobie 

w sytuacjach zagrażających zdrowiu 

psychicznemu, 

b) zapobieganie zaburzeniom psychicznym, 

c) zwiększenie integracji społecznej 

osób z zaburzeniami psychicznymi, 

d) organizacja systemu poradnictwa 

i pomocy w stanach kryzysu psychicznego; 

2) w zakresie zapewniania osobom z zaburzeniami 

psychicznymi wielostronnej 

i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej 

oraz innych form opieki i pomocy 

niezbędnych do życia w środowisku 

rodzinnym i społecznym: 

a) upowszechnienie środowiskowego 

modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej, 

b) upowszechnienie zróżnicowanych 

form pomocy i oparcia społecznego, 

c) aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami 

psychicznymi, 

d) skoordynowanie różnych form opieki 

i pomocy; 

3) w zakresie rozwoju badań naukowych 

i systemów informacji z zakresu zdrowia 

psychicznego: 

a) przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne 

oceny wybranych zbiorowości 

zagrożonych występowaniem 

zaburzeń psychicznych, 

b) promocja i wspieranie badań naukowych 

w dziedzinie zdrowia psychicznego, 

c) unowocześnienie i poszerzenie zastosowania 

systemów statystyki medycznej, 

d) ocena skuteczności realizacji Programu. 

Podmiotami realizującymi Program 

są: 

1) ministrowie właściwi ze względu na 

cele Programu, a w szczególności 

Minister Sprawiedliwości, Minister 

Obrony Narodowej oraz ministrowie 

właściwi do spraw: zdrowia, oświaty 

i wychowania, zabezpieczenia społecznego, 

pracy, nauki i szkolnictwa 

wyższego, wewnętrznych i administracji 

publicznej; 

2) Narodowy Fundusz Zdrowia; 

3) samorządy województw, powiatów 

i gmin. 

W realizacji zadań wynikających z Programu 

mogą uczestniczyć również organizacje 

społeczne, stowarzyszenia, fundacje, 

samorządy zawodowe, kościoły i inne 

związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy 

pacjentów i ich rodzin, a także inne 

podmioty, które zakresem swojej działalności 

obejmują cele i zadania Programu. 

Głównym celem Programu jest zapewnienie 

osobom chorym psychicznie wielostronnej, 

dostępnej opieki zdrowotnej oraz 

innych form pomocy umożliwiających życie 

w środowisku rodzinnym i społecznym. 

W ramach Programu prowadzone są działania 

profilaktyczne i zapobiegające stygmatyzacji 

chorych psychicznie przez zwalczanie 

stereotypów. Podstawowym założeniem 

zmian organizacyjnych w psychiatrycznej 

opiece zdrowotnej jest stopniowe zastępowanie 

modelu stacjonarnego modelem środowiskowym, 

w którym leczenie odbywa 

się środowisku pacjenta, w formie opieki 

pozaszpitalnej (poradnie, oddziały dzienne, 

hostele, mieszkania chronione). Ustawa 

w art. 5 precyzuje również formy opieki 

zdrowotnej nad osobami z zaburzeniami 

psychicznymi, która powinna być wykonywana 

w formie pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, 

dziennej, szpitalnej i środowiskowej 

oraz w domach pomocy społecznej. Ustawa 

reguluje także zakres działalności jednostek 

świadczących usługi w ramach pomocy 

społecznej oraz usług opiekuńczych 


Prewencja 

(art.8-9). 

2.3. Prawa pacjenta określone 

w ustawie o ochronie 

zdrowia psychicznego 

Prawa pacjenta chorego psychicznie 

i upośledzonego umysłowo dość szczegółowo 

określa ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 

w art.10.10a,12,13,14,18. 

I tak m.in.: 

• osoby chore psychicznie i upośledzone 

umysłowo mają prawo do bezpłatnej opieki 

zdrowotnej, (art. 10 ust 1-2), 

• pacjent z zaburzeniami psychicznymi powinien 

być leczony w sposób najmniej dla 

niego uciążliwy, z uwzględnieniem nie 

tylko celów zdrowotnych, ale także dóbr 

osobistych i jego interesów (art.12), 

• podczas hospitalizacji pacjent ma prawo 

do kontaktowania się z rodziną i innymi 

osobami, a korespondencja takiej osoby 

nie podlega kontroli (art.13), 

• osoba z zaburzeniami psychicznymi ma 

prawo do wyrażania zgody lub jej odmowy 

odnośnie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego 

i leczenia bądź wypisania 

się ze szpitala, z wyjątkiem sytuacji spełniających 

przesłanki postępowania bez 

zgody zawarte w art. 22,23,24,29 ustawy, 

• pacjent ma prawo do uzyskania informacji 

o przyczynach podjęcia decyzji o zastosowaniu 

przymusu bezpośredniego lub 

postępowania bez zgody (art. 18), 

• hospitalizowana osoba z zaburzeniami 

psychicznymi ma prawo do okresowego 

przebywania poza szpitalem tzw. przepustki, 

jeśli stan jej zdrowia na to pozwala, 

decyzję w tej kwestii podejmuje 

zawsze lekarz oceniając stan psychiczny 

i funkcjonowanie danego pacjenta 

(art.14), 

• wreszcie osoba chora psychicznie hospitalizowana 

ma prawo do pomocy 

w ochronie swoich praw. 

Taką pomoc świadczy Rzecznik Praw 

Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, którego 

zadania określa rozporządzenie Ministra 

Zdrowia z dnia 13 stycznia 2006 r. w sprawie 

szczegółowego trybu i sposobu działania 

Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. 

2.3.1. Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala 

Psychiatrycznego, zwany dalej „Rzecznikiem”, 

realizuje swoje zadania w szczególności 

przez: 

1) przyjmowanie ustnych i pisemnych skarg 

3 (245) 2012 

pacjenta przebywającego w szpitalu psychiatrycznym, 

skarg rodziny pacjenta, 

jego przedstawiciela ustawowego 

lub osoby sprawującej faktyczną opiekę 

nad pacjentem oraz ocenę zasadności 

skargi; 

2) zapewnienie pacjentowi dostępu do informacji 

prawnej; 

3) pomoc w sporządzeniu i złożeniu skargi 

do kierownika szpitala psychiatrycznego 

lub innych instytucji; 

4) udzielanie pomocy pacjentowi wypisanemu 

ze szpitala psychiatrycznego, jeśli 

skarga została złożona w trakcie pobytu 

pacjenta w szpitalu psychiatrycznym, a 

procedura rozpatrywania skargi nie została 

zakończona. 

2.3.2. Rzecznik przed rozpoczęciem 

postępowania wyjaśniającego w związku 

z ustną lub pisemną skargą informuje pacjenta 

o zakresie swoich kompetencji. 

Rzecznik ma prawo wstępu do szpitala 

psychiatrycznego, występowania z wnioskiem 

o podjecie działań zmierzających do 

usunięcia przyczyny skargi lub zaistniałych 

naruszeń, wglądu w dokumentacje medyczną 

za zgodą pacjenta lub jego przedstawiciela 

ustawowego. (art. 10a-d). 

3. Przymus bezpośredni. 

Stosowanie przymusu bezpośredniego 

w codziennej praktyce może sprawiać wiele 

trudności. Przepisy dotyczące przymusu 

bezpośredniego są niejednoznaczne i trudne 

do stosowania w praktyce. Stosowanie 

przymusu bezpośredniego zostało uregulowane 

w dwóch aktach prawnych: ustawie 

z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia 

psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 

z późn. zm.) – dalej u.o.z.p. – oraz w rozporządzeniu 

Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej 

z dnia 23 sierpnia 1995 r. w sprawie 

stosowania przymusu bezpośredniego 

(Dz. U. Nr 103, poz. 514) – dalej r.s.p.b., 

oraz pośrednio w ustawie z dnia 5 grudnia 

1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty 

(tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, 

poz. 857 z późn. zm.) – dalej u.z.l. 

Zastosowanie przymusu bezpośredniego 

jest naruszeniem podstawowych praw człowieka 

i obywatela, w tym art. 41 ustawy 

z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej 

Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 

483 z późn. zm.), czyli wolności osobistej 

i bezpieczeństwa osobistego jednostki. 

Zgodnie z art. 3 pkt 1 u.o.z.p. zastosowanie 

przymusu bezpośredniego może 

mieć miejsce wobec osoby: 

– chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia 

psychotyczne); 

– upośledzonej umysłowo; 

– wykazującej inne zakłócenia czynności 

psychicznych, które zgodnie ze stanem 

wiedzy medycznej zaliczane są do 

zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga 

świadczeń zdrowotnych lub innych 

form pomocy i opieki niezbędnych 

do życia w środowisku rodzinnym lub 

społecznym. 

Osobą uprawnioną do podjęcia decyzji 

o zastosowaniu przymusu bezpośredniego 

jest lekarz, niezależnie od miejsca, gdzie 

wykonuje pracę. 

3.1. Uprawnienia 

do stosowania przymusu. 

Uprawnionymi do stosowania przymusu 

bezpośredniego są: 

– lekarz, 

– pielęgniarka, 

– ratownik medyczny – kierujący akcją 

prowadzenia medycznych czynności 

ratunkowych. 

Należy jednak pamiętać, iż uprawnienie 

do zastosowania przymusu bezpośredniego 

dotyczy tylko ściśle określonych sytuacji. 

Przesłankami do zastosowania przymusu 

bezpośredniego są następujące sytuacje, 

gdy osoba cierpiąca na zaburzenia 

psychiczne: 

– dopuszcza się zamachu przeciwko życiu 

lub zdrowiu własnemu lub innej 

osoby lub bezpieczeństwu powszechnemu 

lub 

– w sposób gwałtowny niszczy lub uszkadza 

przedmioty znajdujące się w jej otoczeniu 

lub 

– poważnie zakłóca lub uniemożliwia 

funkcjonowanie podmiotu leczniczego 

udzielającego świadczeń zdrowotnych 

w zakresie psychiatrycznej opieki medycznej 

lub jednostki organizacyjnej 

pomocy społecznej 

oraz 

– w razie konieczności przewiezienia 

osoby z zaburzeniami psychicznymi 

do szpitala psychiatrycznego na badania, 

gdy osoba ta może zagrażać bezpośrednio 

własnemu życiu albo życiu 

lub zdrowiu innych osób bądź nie 

jest zdolna do zaspokajania podstawowych 

potrzeb życiowych; badanie psychiatryczne 

z zastosowaniem przymusu 

bezpośredniego może mieć miejsce 

nawet w sytuacji pośredniego zagroże- 

9

Prewencja 

nia dla życia, 

– przy wykonywaniu postanowień sądowych 

dotyczących przyjęcia do domu 

pomocy społecznej lub szpitala psychiatrycznego. 

Przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego 

osobę, wobec której ma być on zastosowany, 

należy o tym uprzedzić. Lekarz 

podejmuje decyzję o zastosowaniu przymusu 

bezpośredniego i o jego formie. 

Samo stosowanie przymusu bezpośredniego 

może polegać na wskazanych 

poniżej sposobach; są one enumeratywnie 

wyliczone w art. 3 pkt 6 u.o.z.p.: 

– przytrzymanie – doraźne, krótkotrwałe 

unieruchomienie osoby z użyciem 

siły fizycznej, 

– przymusowe zastosowanie leków – doraźne 

lub przewidziane w planie postępowanie 

lecznicze mające na celu 

wprowadzenie leków do organizmu 

osoby bez jej zgody, 

– unieruchomienie – obezwładnienie osoby 

z użyciem pasów, uchwytów, prześcieradeł, 

kaftana bezpieczeństwa lub 

innych urządzeń technicznych, 

– izolacja – umieszczenie osoby pojedynczo 

w zamkniętym i odpowiednio przystosowanym 

pomieszczeniu. 

Art. 18 ust. 6 u.o.z.p. wskazuje, jaki 

rodzaj przymusu może zostać zastosowany 

do określonych sytuacji. I tak: 

a) przytrzymanie, przymusowe podanie 

leku, unieruchomienie lub izolacja 

mogą zostać zastosowane wobec 

osoby, która dopuszcza się zamachu 

przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu 

lub innej osoby lub bezpieczeństwu 

powszechnemu lub w sposób 

gwałtowny niszczy lub uszkadza 

przedmioty znajdujące się w jej 

otoczeniu; 

b) przytrzymanie lub przymusowe podanie 

leku mogą zostać zastosowane 

wobec osoby, która poważnie zakłóca 

lub uniemożliwia funkcjonowanie 

podmiotu leczniczego udzielającego 

świadczenia zdrowotne w zakresie 

psychiatrycznej opieki zdrowotnej 

lub jednostki organizacyjnej pomocy 

społecznej; 

c) przytrzymanie lub unieruchomienie 

mogą zostać zastosowane w sytuacji, 

gdy przymus bezpośredni stosuje osoba 

inna niż lekarz. 

Przy zastosowaniu przymusu bezpośredniego 

należy zastosować się do zasady 

wyrażonej w art. 12 u.o.z.p., czyli zasady 

jak najmniejszej dolegliwości dla pacjenta. 

„Wyrazem poszanowania podmiotowości 

pacjenta i jego autonomii jest przyjęcie 

przez ustawodawcę w art. 12 zasady 

respektowania w procesie leczenia osobowości 

i indywidualnych potrzeb osoby z zaburzeniami 

psychicznymi. Zasadę tę należy 

rozumieć w ten sposób, że podejmujący decyzję 


powinien wybrać jak najłagodniejszą 

formę przymusu, ale oczywiście taką, która 

przyniesie oczekiwany efekt. Przy wyborze 

rodzaju przymusu bezpośredniego należy 

wziąć również pod uwagę indywidualne 

potrzeby i doznania pacjenta. 

Każde zastosowanie przymusu bezpośredniego 

musi znaleźć odzwierciedlenie 

w dokumentacji medycznej. Wzór karty 

zastosowania przymusu bezpośredniego 

stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia 

w sprawie stosowania przymusu bezpośredniego. 

W dokumentacji medycznej powinny 

znaleźć się następujące informacje: 

– przyczyny zastosowania przymusu bezpośredniego, 

– rodzaj i czas unieruchomienia lub izolacji, 

– czas trwania przymusu, 

– przedłużenie czasu trwania przymusu. 

Przed samym zastosowaniem przymusu 

bezpośredniego należy odebrać pacjentowi 

przedmioty, które mogą być niebezpieczne 

dla niego lub innych osób (np. paski, sznurówki, 

okulary). 

Rozporządzenie w sprawie sposobu stosowania 

przymusu bezpośredniego zostało 

wydane na podstawie art. 18 ust. 7 u.o.z.p. 

(obecnie art. 18 ust. 10 u.o.z.p.). Reguluje 

ono szczegółowo sposób wykonywania 

przymusu bezpośredniego. Zgodnie z art. 

219 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 kwietnia 

2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 

112, poz. 654) zachowuje ono swoją moc 

do czasu wydania nowego aktu wykonawczego, 

jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy 

od wejścia ustawy w życie. Pomimo 

zmian w prawie i jego niedostosowania do 

nowych przepisów rozporządzenie w sprawie 

stosowania przymusu bezpośredniego 

ma zastosowane do czasu wydania nowego 

aktu prawnego. 

3.2. Zasady stosowania 

przymusu bezpośredniego 

w domu pomocy społecznej 

Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami 

psychicznymi znajdującymi 

się w domu opieki społecznej może być 

zastosowany tylko wtedy, gdy osoby te dopuszczają 

się zamachu przeciwko życiu lub 

zdrowiu własnemu, życiu lub zdrowiu innej 

osoby, bezpieczeństwu powszechnemu, 

w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają 

przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, 

poważnie zakłócają lub uniemożliwiają 

funkcjonowanie jednostki organizacyjnej 

pomocy społecznej. 

O zastosowaniu przymusu bezpośredniego 

decyduje lekarz, który określa rodzaj zastosowanego 

środka przymusu oraz osobiście 

nadzoruje jego wykonanie. W domach 

pomocy społecznej, jeżeli nie jest możliwe 

uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, 


decyduje pielęgniarka, która jest zobowiązana 

niezwłocznie zawiadomić lekarza. 

Nadzoruje ona stosowanie przymusu 

bezpośredniego osobiście. Każdy wypadek 

zastosowania przymusu bezpośredniego 

i uprzedzenia o możliwości jego zastosowania 

odnotowuje się w dokumentacji medycznej. 

Przed zastosowaniem tego środka 

należy uprzedzić osobę o podjętej decyzji. 

Fakt uprzedzenia także powinien znaleźć 

odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej. 

Zastosowanie przymusu bezpośredniego 

polega na przytrzymywaniu, przymusowym 

zastosowaniu leków, unieruchomieniu 

lub izolacji. Przy wyborze środka przymusu 

należy wybierać możliwie najmniej uciążliwy 

dla tej osoby środek, a przy stosowaniu 

przymusu należy zachować szczególną 

ostrożność i dbałość o dobro tej osoby. 

3.3. Zastosowanie 


w trakcie trwania akcji ratowniczej. 

W przypadku braku lekarza przymus 

bezpośredni może zastosować ratownik 

medyczny. Do stosowania przymusu bezpośredniego 

uprawniony jest na podstawie 

art. 18 ust. 5 u.o.z.p. tylko kierujący akcją 

ratowniczą. Podjęcie decyzji przez ratownika 

będzie możliwe jedynie w sytuacji, 

w której nie ma możliwości uzyskania pomocy 

lekarza lub pielęgniarki (dotyczy to 

szpitala psychiatrycznego lub jednostki organizacyjnej 

pomocy społecznej). Zastosowanie 

przymusu bezpośredniego musi zostać 

odnotowane w dokumentacji medycznej 

pacjenta. O zastosowaniu przymusu 

bezpośredniego kierujący akcją ratowniczą 

informuje dyspozytora medycznego. 

W takim wypadku może zostać zastosowa- 


Prewencja 

ne przytrzymanie i unieruchomienie. Przymus 

bezpośredni może być zastosowany 

przez czas niezbędny do uzyskania pomocy 

lekarskiej. Zgodnie z brzmieniem § 11 

r.s.p.b. lekarz musi wypełnić kartę zastosowania 

unieruchomienia lub izolacji. Ten 

sam obowiązek spoczywa na pielęgniarce. 

Musi ona dodatkowo powiadomić lekarza. 

Wydaje się, że analogicznie zapis ten należy 

zastosować do kierującego akcją ratowniczą. 

Karta ta stanowi integralną część dokumentacji 

medycznej. 

3 (245) 2012 

3.4. Kontrola stosowania 


Z uwagi na fakt, iż stosowanie przymusu 

bezpośredniego godzi w jedno z najważniejszych 

praw człowieka, jego stosowanie 

musi podlegać kontroli. Zastosowanie przymusu 

bezpośredniego nie podlega kontroli 

sądowej przed jego zastosowaniem. Jednakże 

już zastosowany przymus bezpośredni 

podlega kontroli wtórnej. 

Kontrolę taką sprawują: 

– lekarz sprawuje kontrolę nad zastosowanym 

przez pielęgniarkę w domu pomocy 

społecznej przymusem bezpośrednim, 

kiedy nie było możliwe uzyskanie 

decyzji lekarza. Pielęgniarka 

ma obowiązek powiadomienia lekarza 

o zastosowanym przymusie bezpośrednim 

niezwłocznie po jego zastosowaniu. 

Decyzja pielęgniarki powinna 

podlegać bezzwłocznej weryfikacji 

przez lekarza. W razie stwierdzenia 

przez lekarza bezzasadności zastosowania 

środka przymusu, lekarz powinien 

natychmiast wydać dyspozycję 

dotyczącą zaniechania dalszego stosowania 

środka przymusu bezpośredniego 

wobec pacjenta. 

– kierownik podmiotu leczniczego lub lekarz 

przez niego upoważniony – sprawuje 

kontrolę dotyczącą zasadności zastosowania 


przez lekarza, a także w sytuacji gdy 

lekarz zatwierdził stosowanie środka 

przymusu bezpośredniego przez inną 

osobę. Zasadność zastosowania przymusu 

bezpośredniego powinna zostać 

oceniona w terminie 3 dni; 

– lekarz upoważniony przez marszałka 

województwa – art. 18 ust. 3 i art. 18 

ust. 10 pkt 2 u.o.z.p. sprawuje kontrolę 

nad stosowaniem przymusu bezpośredniego 

przez innego lekarza niż lekarza 

podmiotu leczniczego, pielęgniarkę 

jednostki organizacyjnej pomocy społecznej 

oraz kierującego akcją ratowniczą. 

Kontrola ma na celu zbadanie 

zasadności stosowania przymusu bezpośredniego, 

sprawuje ją upoważniony 

przez marszałka województwa lekarz 

specjalista w dziedzinie psychiatrii. 

– Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego 

– został on powołany w 

ramach nowelizacji ustawy o ochronie 

zdrowia psychicznego, która weszła w 

życie dnia 1 stycznia 2006 r. Rzecznik 

Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego 

ma za zadanie strzec prawidłowości 

wykonywania i przestrzegania 

praw pacjenta psychiatrycznego. Ma 

on m.in. pomagać w dochodzeniu praw 

w sprawach związanych z przyjęciem, 

leczeniem, warunkami pobytu i wypisaniem 

ze szpitala psychiatrycznego 

oraz udzielać wyjaśnień lub pomagać 

w wyjaśnianiu ustnych i pisemnych 

skarg pacjentów. 

– sąd – kontrola sądu na podstawie rozporządzenia 

Ministra Sprawiedliwości z 

dnia 22 lutego 1995 r. w sprawie kontroli 

przestrzegania praw osób z zaburzeniami 

psychicznymi przebywających w 

szpitalach psychiatrycznych i domach 

pomocy społecznej (Dz. U. Nr 23, poz. 

128) dotyczy m.in. prawidłowości dokumentacji 

medycznej dotyczącej zastosowania 


oraz stosowania świadczeń zdrowotnych 

stwarzających podwyższone ryzyko 

dla pacjenta. 

4. Zasady udzielania 

świadczeń zdrowotnych 

osobom ubezwłasnowolnionym 

Polskie prawo medyczne nie określa jakich 

pacjentów można uznać za ubezwłasnowolnionych. 

Odpowiedź odnajdziemy 

w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks 

cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. 

zm.). Cytowana ustawa wyróżnia tzw. ubezwłasnowolnienie 

całkowite i częściowe. 

Zgodnie z art. 13 ust. 1 Kodeksu cywilnego 

osoba, która ukończyła lat trzynaście, może 

być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli 

wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju 

umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń 

psychicznych, w szczególności pijaństwa 

lub narkomanii, nie jest w stanie kierować 

swym postępowaniem. Osoba pełnoletnia 

może zostać ubezwłasnowolniona 

częściowo z powodu choroby psychicznej, 

niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju 

zaburzeń psychicznych, w szczególności 

pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan 

tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia 

całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc 

do prowadzenia jej spraw (art. 16 ust. 1 Kodeksu 

cywilnego). Problematykę udzielania 

świadczeń zdrowotnych tak zdefiniowanym 

osobom ubezwłasnowolnionym regulują 

dwa akty prawne tj.: ustawa z 5 grudnia 

1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty 

(tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, 

poz. 857 z późn. zm.; dalej jako: u.z.l.l.d.) 

oraz ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach 

pacjenta oraz Rzeczniku Praw Pacjenta 

(Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417 z późn. 

zm.; dalej jako: u.p.p.). 

4.1. Zasady udzielania 

świadczeń zdrowotnych 

pacjentom ubezwłasnowolnionym 

całkowicie i częściowo. 

Zarówno ustawa o zawodach lekarza i lekarza 

dentysty, jak i ustawa o prawach pacjenta 

i Rzeczniku Praw Pacjenta dość chaotycznie 

regulują zasady udzielania świadczeń 

zdrowotnych pacjentom ubezwłasnowolnionym 

całkowicie i częściowo. Co do 

zasady prawo do wyrażenia zgody i sprzeciwu, 

przysługujące każdemu pacjentowi, 

zostało w tym wypadku scedowane na 

tzw. przedstawicieli ustawowych oraz opiekunów 

faktycznych. Zgodnie z art. 17 ust. 

2 u.p.p. przedstawiciel ustawowy pacjenta 

małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego 

lub niezdolnego do świadomego 

wyrażenia zgody, ma prawo do wyrażenia 

zgody. W przypadku braku przedstawiciela 

ustawowego prawo to, w odniesieniu do badania, 

może wykonać opiekun faktyczny. 

Przedstawicielem ustawowym osoby 

ubezwłasnowolnionej częściowo może 

być kurator ustanowiony na podstawie art. 

16 ust. 2 Kodeksu cywilnego („Dla osoby 

ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia 

się kuratelę”). Jednakże kurator osoby 

ubezwłasnowolnionej częściowo jest powołany 

do jej reprezentowania i do zarządu jej 

majątkiem tylko wtedy, gdy sąd opiekuńczy 

tak postanowi. Może więc się okazać, 

iż kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo 

nie jest jej przedstawicielem ustawowym 

(bo brak jest stosownego uprawnienia 

w wyroku sądowym). W takim wypadku 

pacjent ubezwłasnowolniony nie posiada 

przedstawiciela ustawowego, a kurator nie 

posiada kompetencji do wyrażenia zgody 

lub sprzeciwu. 

Opiekunem faktycznym, który w braku 

11

Prewencja 

przedstawiciela ustawowego, może wyrazić 

zgodę na badanie pacjenta jest w myśl 

art. 3 ust. 1 pkt 1 u.p.p. osoba sprawująca 

bez obowiązku ustawowego, stałą opiekę 

nad pacjentem, który ze względu na wiek, 

stan zdrowia albo stan psychiczny opieki 

takiej wymaga. 

Art. 17 ust. 3 u.p.p. przewiduje, że osoba 

ubezwłasnowolniona ma prawo do wyrażenia 

sprzeciwu co do udzielenia świadczenia 

zdrowotnego, pomimo zgody przedstawiciela 

ustawowego lub opiekuna faktycznego. 

Natomiast ustawa o zawodach 

lekarza i lekarza dentysty przewiduje sytuację, 

gdy przedstawiciel ustawowy pacjenta 

ubezwłasnowolnionego nie wyraża zgody 

na interwencję medyczną. W obu przypadkach 

przyjmuje się, iż udzielenie świadczenia 

zdrowotnego jest możliwe po uzyskaniu 

zezwolenia sądu opiekuńczego. 

Przyjmuje się, iż osoby te mogą samodzielnie 

wyrazić zgodę na interwencję medyczną 

niestwarzającą podwyższonego ryzyka. 

Warunkiem niezbędnym jest posiadanie 

przez takiego pacjenta faktycznej zdolności 

do świadomego wyrażenia zgody, 

a przede wszystkim możliwości przyswojenia 

przekazywanych informacji. Ocena 

stopnia rozeznania, z jakim działa pacjent 

należy do lekarza. Jeżeli jednak pacjent nie 

jest w stanie wyrazić zgody, decyzja należy 

do przedstawiciela ustawowego, względnie 

sądu opiekuńczego. 

Odmiennie rysuje się sytuacja pacjenta 

ubezwłasnowolnionego częściowo, w przypadku 

świadczeń stwarzających podwyższone 

ryzyko, o których mowa w art. 34 

ust. 1 u.z.l.l.d. (wszystkie zabiegi operacyjne 

oraz inne metody leczenia lub diagnostyki 

stwarzające podobne ryzyko dla pacjenta). 

Wydaje się, iż art. 34 ust. 3 u.z.l.l.d. nie 

pozostawia wielkiego pola manewru – lekarz 

może wykonać te czynności wobec pacjenta 

ubezwłasnowolnionego, po uzyskaniu 

zgody jego przedstawiciela ustawowego, 

względnie sądu opiekuńczego. 

4.2. Stany nagłe 

Bardzo często zdarza się, iż uzyskanie 

zgody przedstawiciela ustawowego, opiekuna 

faktycznego, a zwłaszcza sądu opiekuńczego 

jest niemożliwe ze względu na zaistniałe 

okoliczności faktyczne. Są to przypadki, 

w których zwłoka związana z uzyskaniem 

zgody zastępczej stanowiłaby zagrożenie 

dla zdrowia lub życia pacjenta 

ubezwłasnowolnionego. Ustawa o zawodach 

lekarza i lekarza dentysty pozwala w 

pewnych wypadkach udzielić pomocy pacjentowi 

bez potrzeby uzyskiwania zgody. 

Zgodnie z art. 33 u.z.l.l.d. badanie lub udzielenie 

pacjentowi innego świadczenia zdrowotnego 

bez jego zgody jest dopuszczalne, 

jeżeli wymaga on niezwłocznej pomocy lekarskiej, 

a ze względu na stan zdrowia lub 

wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości 

porozumienia się z jego przedstawicielem 

ustawowym lub opiekunem faktycznym. 

Decyzję o podjęciu czynności medycznych 

w takich okolicznościach, lekarz 

powinien w miarę możliwości skonsultować 

z innym lekarzem oraz dokonać stosownej 

adnotacji w dokumentacji medycznej pacjenta. 

Dopuszczalne jest również przeprowadzenie 

interwencji ryzykownych, w tym 

chirurgicznych na podstawie art. 34 ust. 7 

u.z.l.l.d. Lekarz może wykonać te czynności, 

bez zgody przedstawiciela ustawowego 

pacjenta bądź zgody właściwego sądu opiekuńczego, 

gdy zwłoka spowodowana postępowaniem 

w sprawie uzyskania zgody 

groziłaby pacjentowi niebezpieczeństwem 

utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała 

lub ciężkiego rozstroju zdrowia. W takim 

przypadku lekarz ma obowiązek, o ile jest 

to możliwe, zasięgnąć opinii drugiego lekarza, 

w miarę możliwości tej samej specjalności. 

O wykonywanych czynnościach 

lekarz niezwłocznie zawiadamia przedstawiciela 

ustawowego, opiekuna faktycznego 

lub sąd opiekuńczy. 

4.3. Zagrożenia 

Przeprowadzenie interwencji medycznej 

wobec pacjenta ubezwłasnowolnionego, 

bez zgody uprawnionego podmiotu, 

względnie zezwolenia sądu opiekuńczego, 

naraża osobę wykonującą zawód medyczny 

oraz zakład opieki zdrowotnej na odpowiedzialność 

cywilną z tytułu naruszenia 

praw pacjenta. Co więcej lekarz działający 

bez zgody pacjenta poniesie odpowiedzialność 

za wszystkie (zawinione i niezawinione) 

skutki uboczne związane z interwencją 

medyczną. Wykonanie zabiegu leczniczego 

bez zgody pacjenta podlega również grzywnie, 

karze ograniczenia wolności albo pozbawienia 

wolności do lat 2 na podstawie 

ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks 

karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). 

W zakresie odpowiedzialności nie ma więc 

istotnych różnic między pacjentami ubezwłasnowolnionymi 

i tymi, którzy ubezwłasnowolnieni 

nie zostali. 

Odpowiedzialność cywilną oraz karną 

za brak zgody w przypadku pacjenta ubezwłasnowolnionego 

zawsze wyłącza wskazanie 

przez świadczeniodawcę przepisu prawnego, 

który pozwala udzielić świadczenia 

zdrowotnego pacjentowi, bez potrzeby uzyskiwania 

zgody. Rolę taką pełnią przede 

wszystkim omówione przepisy ustawy o zawodach 

lekarza i lekarza regulujące postępowanie 

lekarskie w stanach nagłych. 

W praktyce trudności może stwarzać 

ustalenie sposobu rozeznania pacjenta 

ubezwłasnowolnionego, co warunkuje jego 

zdolność do wyrażenia zgody. Prawo 

polskie wyraźnie nie rozstrzyga tej kwestii, 

pozostawiając ostateczną decyzję lekarzowi 

udzielającemu pomocy. Powinien 

on w takim wypadku zwrócić szczególną 

uwagę na zdolność pacjenta do przyswojenia 

przekazywanych mu informacji. Jedyna 

droga do ustalenia stopnia świadomości 

ubezwłasnowolnionego wiedzie przez rozmowę 

z pacjentem i wyrobienie sobie własnej 

oceny. 

Pacjent cierpiący na ciężką chorobę psychiczną, 

niedorozwój umysłowy lub innego 

rodzaju zaburzenia psychiczne, bez prawomocnego 

orzeczenia sądu nie jest traktowany 

jak ubezwłasnowolniony. Problem ten 

często dotyczy osób bezdomnych, uzależnionych 

od narkotyków czy alkoholu oraz 

w zaawansowanym wieku, wobec których 

takie postępowanie nigdy się nie toczyło. 

W praktyce lekarz może mieć problemy 

z ustaleniem, czy wobec takiego chorego 

wydano stosowne orzeczenie, zwłaszcza 

gdy nie towarzyszy mu żadna osoba 

trzecia. Jak już wspomniano w stanach nagłych 

lekarz może podjąć niezbędne działania 

bez jakiejkolwiek zgody. Natomiast w 

pozostałych przypadkach, jeżeli lekarz nie 

jest w stanie ustalić, czy pacjent jest ubezwłasnowolniony 

czy też nie, należy uznać, 

iż jest on niezdolny do świadomego wyrażenia 

zgody a ponieważ nie można skontaktować 

się z jego przedstawicielem ustawowym, 

sprawę należy skierować do sądu 

opiekuńczego (art. 32 ust. 2 oraz 34 ust. 3 

u.z.l.l.d.). 

5 Podsumowanie 

Organizacja psychiatrycznej opieki zdrowotnej 

w Polsce jest na coraz wyższym 

poziomie, na przestrzeni lat poprawiła się 

również sytuacja osób chorych psychicznie, 

szczególnie w aspekcie przyznanych 

im praw i ustanowienia Rzecznika Praw Pacjenta 

Psychiatrycznego. Niestety ciągłym 

problemem pozostaje stygmatyzacja tych 

chorych i mała akceptacja społeczna. Nie- 


Prewencja/Problemy prawne 

jednokrotnie ludziom tym trudno np. znaleźć 

odpowiednią pracę. 

Z punktu widzenia lekarza i innych osób 

wykonujących zawody medyczne sytuacja, 

w której zasady udzielania świadczeń pacjentom 

ubezwłasnowolnionym uregulowane 

są aż w czterech aktach normatywnych 

(Kodeks cywilny, Kodeks rodzinny i 

opiekuńczy, ustawa o zawodach lekarza i 

lekarza dentysty, ustawa o prawach pacjenta 

i Rzeczniku Praw Pacjenta) pozostawia 

wiele do życzenia. Polskie ustawodawstwo 

medyczne posługuje się archaiczną koncepcją 

formalnej zdolności do wyrażenia 

zgody. Zupełnie nie zwraca się przy tym 

uwagi na faktyczną kompetencję do podjęcia 

decyzji i pozwolić pacjentowi na samodzielne 

podjęcie decyzji, pod warunkiem, 

iż działa on z dostatecznym rozeznaniem. 

Wyjątki pozwalające ubezwłasnowolnionemu 

na wyrażenie zgody łącznie z przedstawicielem 

ustawowym są zdecydowanie 

niewystarczające. 

Piśmiennictwo: 

1. Karkowska D: Prawa pacjenta. Dom Wydawniczy 

ABC, Warszawa 2004. 

2. Kurpas D,Mitruska H.,Kaczmarek M.: Podstawy 

psychiatrii dla studentów pielęgniarstwa. 

Wydawnictwo Continuo, 2009. 

3. Heitzman: Psychiatria. Wydawnictwo Lekarskie 

PZWL, Warszawa 2007. 

4. Jarema M., Rabe-Jabłońska J.: Psychiatria. 

Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 

2011. 

5. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 

dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 

1997 r.) 

6. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie 

zdrowia psychicznego. (Dz. U. z dnia 20 

października 1994 r.) 

7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 

grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu 

Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. 

U. z dnia 3 lutego 2011 r.) 

8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki 

Społecznej z dnia 23 listopada 1995 r. regulujące 

szczegółowy sposób działania szpitala 

psychiatrycznego w sprawach przyjmowania 

oraz wypisywania ze szpitala psychiatrycznego. 

(Dz. U. z dnia 22 grudnia 1995 r.) 

9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 

stycznia 2006 r.w sprawie szczegółowego trybu 

i sposobu działania Rzecznika Praw Pacjenta 

Szpitala Psychiatrycznego (Dz. U. z 

dnia 31 stycznia 2006 r.) 


Społecznej z dnia 23 sierpnia 1995 r. 

w sprawie sposobu stosowania przymusu 

bezpośredniego. (Dz. U. z dnia 8 września 

1995 r.) 

11. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r.o zawodach 

lekarza i lekarza dentysty. (tekst jednolity, 

Dz.U.08.136.857). 


Społecznej dnia 4 sierpnia 1995 r. w sprawie 

wykazu świadczeń zdrowotnych wymagających 

odrębnej zgody pacjenta lub jego 

przedstawiciela ustawowego. (Dz. U. z dnia 

30 sierpnia 1995 r.). 

13. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki 

Społecznej z dnia 31 lipca 1995 r. w sprawie 

szczegółowego sposobu działania w sprawach 

przyjęcia do domu pomocy społecznej 

oraz wypisania z domu pomocy społecznej 

osoby chorej psychicznie i upośledzonej 

umysłowo. (Dz. U. z dnia 11 sierpnia 

1995 r.). 

14. Lenczowska-Soboń K.: Ograniczenia prawne 

używania przymusu bezpośredniego wobec 

pacjentów. Serwis Prawo i zdrowie, komentarz 

2011. 

15. Śliwka M.: Zasady udzielania świadczeń 

zdrowotnych osobom ubezwłasnowolnionym. 

Serwis Prawo i zdrowie, komentarz 

2011. 

Warszawa, dn. 31.01.2012r. 

Opinia prawna w sprawie ochrony przed wypowiedzeniem, 

rozwiązaniem umowy o pracę lub wypowiedzeniem warunków pracy 

pracownika będącego członkiem organu izby pielęgniarek i położnych 

lub wykonującego czynności na rzecz izby 

Zgodnie z unormowaniami zawartymi 

w art. 17 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. „o samorządzie 

pielęgniarek i położnych,, (Dz.U. Nr.174 

poz.1038) pracodawca nie może, bez zgody 

właściwej rady, wypowiedzieć lub rozwiązać 

umowy o pracę ani wypowiedzieć warunków 

pracy lub płacy pielęgniarce lub położnej: 

1) będącej członkiem organu izby o którym mowa 

w art. 6 ust. 1 pkt 2-5 i art. 7 ust. 1 pkt 2-5 

ww ustawy (tj. Naczelnej Rady, Naczelnej Komisji 

Rewizyjnej, Naczelnego Sądu, Naczelnego 

Rzecznika, okręgowej rady, okręgowej 

komisji rewizyjnej, okręgowego sądu, okręgowego 

rzecznika). 

2) pełniącej funkcję zastępcy rzecznika odpowiedzialności 

zawodowej 

- w czasie jej pełnienia oraz w okresie jednego 

roku po ustaniu kadencji. 

Pracodawca może wypowiedzieć warunki 

pracy lub płacy bez zgody właściwej rady, 

jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 

43 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks 

Pracy, tj. jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne 

ze względu na: 

1) wprowadzenie nowych zasad wynagradzania 

dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych 

u danego pracodawcy lub tej ich 

grupy, do której pracownik należy, 

2) stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę 

zdolności do wykonywania dotychczasowej 

pracy albo niezawinioną przez pracownika 

utratę uprawnień koniecznych do jej 

wykonywania. 

radca prawny 

NIPiP 

Agnieszka Ambroziak 

NUMERY 

TELEFONÓW DOIPIP 

Sekretariat tel/fax ............... 071 333 57 08 

................................................... 071 373 20 56 

................................................... 071 364 04 35 

...................................................071 364 04 44 

....................................................071 333 57 02 

Przewodnicząca ...................071 333 57 03 

Wiceprzewodnicząca 

/Radca prawny: ...................071 333 57 10 

Sekretarz ................................ 071 333 57 04 

Dyrektor Biura/Skarbnik ....... 071 333 57 00 

Kasa ..........................................071 333 57 01 

Księgowość ........................... 071 333 57 06 

Biblioteka ...............................071 333 57 05 

Ewidencja .............................. 071 333 57 09 

Rzecznik/Sąd .........................071 333 57 07 

3 (245) 2012 

13

Emerytury/ Prawo 

Wywiad z prezes NRPiP w „Dzienniku Gazecie Prawnej” – 27.02.2012 

Beata Lisowska 

/27 lutego 2012, Dziennik Gazeta Prawna/ 

Pielęgniarki chcą rozmawiać o emeryturach, a nie strajkować 

Pielęgniarka po 30 latach pracy powinna mieć możliwość zadecydowania: świadczenie z ZUS, 

czy praca – mówi Grażyna Rogala-Pawelczyk, Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. 

Pielęgniarki protestują przeciw wydłużeniu 

wieku emerytalnego do 67 lat. Dlaczego 

chcą być traktowane inaczej niż reszta pracujących 

kobiet? 

Wydłużenie wieku emerytalnego wydaje się 

nieuniknione, bo wynika z demografii. Jednak 

trzeba uwzględnić specyfikę zawodów pielęgniarki 

i położnej. W ich przypadku na wielu stanowiskach 

występują czynniki uciążliwe, które 

powodują większe niż w innych zawodach zużycie 

organizmu. Najważniejszym z nich jest praca 

zmianowa, jednakowo ciężka w dzień i w nocy. 

Obciążenie pielęgniarki na niektórych stanowiskach 

jest porównywalne z pracą pilota. Na przykład 

dyżur pielęgniarki na oddziale intensywnej 

terapii to jest konieczność opieki nad kilkoma 

pacjentami jednocześnie, obserwacja zapisów 

na monitorach, a także utrzymania stałej czujności 

przez 12 godzin. Od tego zależy nierzadko 

życie chorego. Poza tym jest to ciężka fizyczna 

praca z ludźmi, którzy wymagają częstego podnoszenia. 

Na wielu stanowiskach jest ona wykonywana 

w pozycji wymuszonej bez możliwości 

jej zmiany. Dodatkowe obciążenie wynika także 

z zadaniowej specyfiki pracy i konieczności 

podejmowania szybkich decyzji. 

Ale te same obciążenia występują w innych 

zawodach, są im poddani np. lekarze. Ci jednak 

jako grupa zawodowa nie protestują tak 

gwałtownie przeciw wydłużeniu wieku emerytalnego. 

Obciążenie lekarza jest inne, ponieważ inny 

jest rodzaj wykonywanej pracy i inny zakres 

odpowiedzialności. 

Jeśli pielęgniarki miałyby odchodzić na 

emeryturę wcześniej niż reszta kobiet, dostałyby 

niższe emerytury. 

Należy zadać pytanie o jakość życia pielęgniarek, 

jeżeli będą miały wyższe emerytury 

pracując dłużej, a ich ogólny stan zdrowia w wyniku 

wielu lat pracy będzie gorszy. 

Kiedy pani zdaniem powinna przechodzić 

na emeryturę i z jakim stażem pracy osoba 

pracująca w tym zawodzie? 

Nie umiem sobie wyobrazić 65-letniej instrumentariuszki, 

asystującej przy zabiegu, który 

trwa dwie godziny. To jest zagrożenie dla niej 

i dla pacjenta. Po 25 latach stażu pracy powinniśmy 

zacząć się przyglądać, czy wydolność 

psychofizyczna pracownika gwarantuje bezpieczeństwo 

jemu, jak i pacjentowi. W tym momencie, 

tak, jak jest na zachodzie Europy, powinniśmy 

rozważyć możliwość zmodyfikowania mu 

zakresu zadań. Na przykład w przypadku instrumentariuszki, 

nie powinien to być już blok 

operacyjny, ale np. gabinet zabiegowy, gdzie są 

wykonywane drobne zabiegi. Natomiast 25 lat 

stażu pracy to jest ta granica, kiedy pielęgniarka 

powinna mieć prawo przejść na emeryturę, 

mając oczywiście świadomość, że w takiej sytuacji 

może być ona niższa. 

Czyli pielęgniarki będą chciały stworzenia 

dla nich odrębnych zasad przechodzenia 

na emeryturę? 

Wydłużenie okresu zatrudnienia pewnie jest 

nieuniknione, ale my chcielibyśmy dostać coś 

w zamian. Mogłyby to być wydłużone urlopy 

wypoczynkowe, urlop dla poratowania zdrowia, 

taki, jaki mają nauczyciele. Powinno się też teraz 

zacząć rozmowy o systemie polityki zarządzania 

zasobami ludzkimi. Trzeba spróbować zagospodarować 

tych pracowników, którzy mają 

duże doświadczenie zawodowe, chcą pracować, 

ale ich wydolność psychofizyczna jest po 60. roku 

życia dużo mniejsza niż w przypadku osób 

młodych. Pielęgniarkom, które znajdą się w takiej 

sytuacji, trzeba zaproponować miejsca pracy, 

np. w edukacji. Na razie oferuje się im tylko 

dłuższą pracę i nic nie daje w zamian. 

Czy nie grozi nam z tego powodu powrót 

strajków pielęgniarek? W przeszłości był to 

najskuteczniejszy sposób wymuszania na rządzie 

decyzji korzystnych dla środowiska pielęgniarek. 

Nie zamierzamy straszyć nikogo strajkiem. 

Wolimy merytoryczną dyskusję i przedstawianie 

argumentów. Natomiast widmo strajku będzie 

istnieć zawsze, jeżeli nie zostaną podjęte 

konkretne działania w celu poprawy aktualnej 

sytuacji. 

Czy pielęgniarki zamierzają wziąć udział 

w konsultacjach ustawy wydłużającej wiek 

emerytalny? Chcecie się spotkać z premierem? 

Na razie jesteśmy po bardzo udanym spotkaniu 

z ministrem zdrowia Bartoszem Arłukowiczem. 

Będziemy dążyć do rozmów ze wszystkimi 

decydentami, łącznie z premierem i prezydentem. 

Jaką treść powinna zawierać pieczęć imienna pielęgniarki? 

Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach 

pielęgniarki i położnej (t.j. Dz. U. 

z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 ze zm.) nie zawiera 

żadnych regulacji dotyczących treści 

pieczęci, którą może posługiwać się 

pielęgniarka, położna w swojej codziennej 

pracy zawodowej. Podobnie inne akty 

prawne nie zawierają takich regulacji. Nie 

mniej jednak, jak wykazuje praktyka pielęgniarki 

i położne coraz chętniej korzystają 

z pieczęci imiennych. Powyższe wynika 

między innymi z konieczności zawarcia 

w dokumentacji medycznej pacjenta 

określonych informacji o osobie udzielającej 

świadczeń zdrowotnych. 

Rozporządzenie Ministra Zdrowia 

z dnia 21grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów 

i zakresu dokumentacji medycznej 

oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. 

U. Nr 252, poz. 1697) dotyczy dokumentacji 

prowadzonej przez zakłady opieki 

zdrowotnej oraz indywidualne i grupowe 

praktyki lekarskie, pielęgniarskie, położnicze, 

które z dniem 1 lipca 2011 r. stały się 

podmiotami wykonującymi działalność 

leczniczą oraz przez lekarza podstawowej 

opieki zdrowotnej, pielęgniarkę lub 

higienistkę szkolną udzielających świadczeń 

zdrowotnych uczniom. 

W myśl § 10 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, 

który dotyczy wszystkich rodzajów 

udzielanych świadczeń, bez względu 

na status prawny podmiotu, dokumentacja 

indywidualna pacjenta powinna 

zawierać oznaczenie osoby udzielającej 

świadczeń zdrowotnych oraz kierującej 

na badanie, konsultację lub leczenie: 

nazwisko i imię, tytuł zawodowy, uzyskane 

specjalizacje, numer prawa wykonywania 

zawodu - w przypadku lekarza, pielę- 


Relacja 

gniarki i położnej, podpis. 

Tytuł zawodowy uzyskuje pielęgniarka, 

położna po ukończeniu stosownej 

szkoły pielęgniarek, położnych. Przepis 

art. 7 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach 

pielęgniarki i położnej (t.j. Dz. U. 

z 2009r. Nr 151, poz. 1217 ze zm.) zawiera 

rodzaje szkół pielęgniarskich i położnych, 

ukończenie których uprawnia pielęgniarkę, 

położną do wykonywania zawodu. 

Z uwagi na dokonywane na przestrzeni 

lat zmiany w zakresie rodzajów 

i typów szkół kształcących w zawodach 

pielęgniarki, położnej, tytuły zawodowe 

mogą brzmieć różnie. Absolwenci liceów 

medycznych uzyskiwali np. tytuł zawodowy 

pielęgniarka lub pielęgniarka dyplomowana, 

podobnie absolwenci szkół 

pomaturalnych. 

W chwili obecnej kształcenie w zawodach 

pielęgniarki i położnej prowadzone 

jest wyłącznie w formie studiów 

wyższych. Zgodnie z § 2 pkt 5 i 6 rozporządzeniem 

Ministra Nauki i Szkolnictwa 

Wyższego z dnia 19 grudnia 2008 r. w 

sprawie rodzajów tytułów zawodowych 

nadawanych absolwentom studiów i 

wzorów dyplomów oraz świadectw wydawanych 

przez uczelnie (Dz. U. z 2009 

r. Nr 11, poz. 61 ze zm.), absolwent studiów 

pierwszego stopnia uzyskuje tytuł 

zawodowy odpowiednio licencjata 

pielęgniarstwa, licencjata położnictwa. 

Natomiast stosownie do treści § 3 pkt 6 

i ww. rozporządzenia absolwentom studiów 

drugiego stopnia nadaje się tytuły 

zawodowe: magistra pielęgniarstwa – po 

ukończeniu kierunku pielęgniarstwo, magistra 

położnictwa – po ukończeniu kierunku 

położnictwo. 

Zatem, pielęgniarka, położna dokonująca 

wpisów w indywidualnej dokumentacji 

medycznej pacjenta, zobowiązana 

jest wpisać posiadany przez siebie tytuł 

zawodowy w brzmieniu zgodnym z treścią 

posiadanego dyplomu ukończenia 

szkoły pielęgniarskiej, szkoły położnych. 

Jednakże podkreślić należy, iż rozporządzenie 

Ministra Zdrowia z dnia 21grudnia 

2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu 

dokumentacji medycznej oraz sposobu 

jej przetwarzania (Dz. U. Nr 252, poz. 1697) 

obliguje pielęgniarkę, położną do zawarcia 

w dokumentacji medycznej informacji 

o posiadanym tytule zawodowym. Zatem 

w sytuacji, gdy np. pielęgniarka ukończyła 

oprócz szkoły pielęgniarskiej np. 

studia wyższe na kierunku pedagogika, 

a nie posiada tytułu zawodowego mgr 

pielęgniarstwa, dokonując wpisu w dokumentacji 

medycznej nie może posługiwać 

się tytułem magistra, a jedynie tytułem 

zawodowym uzyskanym w wyniku 

ukończenia szkoły pielęgniarskiej. 

W przypadku ukończenia przez pielęgniarkę, 

położną szkolenia specjalizacyjnego 

i uzyskania tytułu specjalisty w danej 

dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie 

mającej zastosowanie w ochronie 

zdrowia, o którym stanowi art. 10c ust. 2 

ustawy przepisu art. 7 ustawy z dnia 5 lipca 

1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej 

(t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 ze 

zm.), zobowiązana jest przy dokonywaniu 

wpisu w indywidualnej dokumentacji medycznej 

pacjenta do podania informacji o 

uzyskanych specjalizacjach. 

Uwzględniając powyższe wymogi 

§ 10 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra 

Zdrowia z dnia 21grudnia 2010 r. w sprawie 

rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej 

oraz sposobu jej przetwarzania 

(Dz. U. Nr 252, poz. 1697) najprostszym 

sposobem zamieszczania w dokumentacji 

medycznej wszystkich niezbędnych 

informacji, jest posługiwanie się przez 

pielęgniarkę, położną pieczęcią, która 

w swej treści winna zawierać wszystkie 

ww. elementy informacji o osobie, która 

udzieliła konkretnego świadczenia zdrowotnego. 

Warszawa, dnia 11 lipca 2011 r. 

Iwona Choromańska 

Radca prawny NRPiP 

PROGRAM MOTYWUJACY ROZWÓJ ZAWODOWY 

W AKADEMICKIM SZPITALU KLINICZNYM 

– zakończenie kolejnej edycji 

Pielęgniarki, Pielęgniarze i Położne 

z Akademickiego Szpitala 

Klinicznego już po raz drugi mieli 

możliwość uczestniczenia w Programie 

motywującym rozwój zawodowy. 

W ramach programu ocenie 

podlegały między innymi kwalifikacje 

oraz aktywność i postawa 

zawodowa. W dniu 20.01.2012 roku 

odbyło się uroczyste rozdanie 

nagród finansowych oraz złożenie 

gratulacji, które w imieniu Dyrektora 

Szpitala oraz własnym przekazała 

na ręce uczestników programu 

Dorota Milecka Z-ca Dyrektora ds. 

Pielęgniarstwa. 

Spotkanie zaszczyciły swoją 

obecnością Urszula Olechowska 

Przewodnicząca DOIPiP, Anna Szafran 

Sekretarz DOIPiP, Bożena Bedryk 

Dyrektor Biura DOIPiP, Elżbieta 

Garwacka-Czachor Wiceprezes NI- 

PiP V Kadencji i Z-ca Dyrektora ds. 

Pielęgniarstwa DCO, Anna Staniuk 

Przewodnicząca Związku Zawodowego 

Pielęgniarek i Położnych 

ASK oraz Ewa Postowicz Przewodnicząca 

Koła PTP w ASK. Serdeczne 

gratulacje i piękne albumy z rąk 

Urszuli Olechowskiej Przewodniczącej 

DOIPiP otrzymali zwycięzcy 

uczestniczący w programie. Dyplomy 

gratulacyjne z nagrodami wręczyła 

również Anna Staniuk Przewodnicząca 

ZZPiP. 

Bardzo dziękujemy wszystkim 

uczestnikom programu z 2011 roku 

i zapraszamy do kolejnej edycji 

w 2012 roku.. 

Beata Dąbrowska 

Dorota Milecka 

Akademicki Szpital Kliniczny 

3 (245) 2012 

15

Położnictwo 

Leokadia Jędrzejewska 

Wiceprzewodnicząca DORPiP, Przewodnicząca Zespołu Położnych 

Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego 

PLAN PORODU 

– NOWE WYZWANIE DLA POŁOŻNYCH 

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 

z dnia 23 września 2010 r. w sprawie standardów 

postępowania oraz procedur medycznych 

przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu 

opieki okołoporodowej sprawowanej 

nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, 

fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki 

nad noworodkiem wskazuje, ze podczas opieki 

prenatalnej osoba sprawująca opiekę oraz 

ciężarna ustalają plan opieki prenatalnej oraz 

plan porodu. Z badań przeprowadzonych pod 

koniec 2011 r. przez konsultanta krajowego 

w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego 

i położniczego z udziałem konsultantów wojewódzkich 

w 326 szpitalach wynika, niewielka 

liczba kobiet (poniżej 25%) przybywa do szpitala 

z planem porodu. Jeżeli taki plan porodu 

rodzące posiadają, to jest on najczęściej wspólnie 

odczytany i omówiony na Sali porodowej 

z położną, rzadko z lekarzem. 

Zgodnie z rozporządzeniem plan opieki prenatalnej 

obejmuje wszystkie procedury medyczne 

związane z opieką prenatalną wraz z określeniem 

czasu ich wykonania. Natomiast plan porodu 

uwzględnia wszystkie elementy postępowania 

medycznego podczas porodu i miejsce porodu. 

Legislator dopuszcza modyfikację obydwu planów 

uwzględniając sytuację zdrowotną kobiety 

podczas opieki i wskazuje, że są one częścią dokumentacji 

medycznej. Kobieta ciężarna powinna 

otrzymać od osoby sprawującej opiekę kopie 

planów, z którymi przybywa do porodu. Rozporządzenie 

nie zawiera propozycji takiego planu. 

Zatem dyskusyjnym jest co należałoby w nim zapisać? 

Sprawa jest otwarta dla tych, którzy zobowiązani 

są je opracowywać. Pomóc w tym mogą 

kwestionariusze ankiet sporządzone przez szpitale. 

Zawiera pytania, na które ciężarna powinna 

odpowiedzieć i zagadnienia, które powinna 

przemyśleć zanim zacznie rodzić. 

Trzeba też pamiętać, że plan porodu można, 

należy modyfikować stosownie do potrzeb. 

W niektórych sytuacjach medycznych trzeba będzie 

wykonać określone procedury, wcześniej 

nie zaplanowane. Kobieta powinna mieć świadomość, 

ze poród w różnych okresach może ulegać 

nieprzewidzianym zmianom. Warto jest aby 

spokojnie i rzeczowo wytłumaczyć to wcześniej, 

wtedy plan porodu będzie bardziej sensowny 

i czytelny zarówno dla kobiety jak i dla położnych 

i lekarzy. 

Nazwa „plan” jest trochę myląca. Poród nie 

jest przecież czymś, co można do końca zaplanować. 

Według różnych definicji pojęcie plan ma 

wiele znaczeń. Znaczenia te czasami całkowicie 

od siebie odbiegają tematycznie. Mówiąc, że 

mamy plan, możemy mieć na myśli, projekt lub 

pomysł czy rozkład zajęć. Określenie plan może 

także oznaczać jakiś program zadań, który zamierzamy 

wykonać 

Można przyjąć, że plan porodu jest listą indywidualnych 

preferencji pacjentki dotyczących tego 

jak chciałaby aby wyglądał jej poród. Trzeba 

pamiętać, że ta lista, opracowana z osobą sprawującą 

opiekę podczas ciąży, powinna być jak 

najbardziej realna z uwzględnieniem sytuacji położniczej, 

stanu ogólnego kobiety, nabytej wiedzy 

i umiejętności podczas edukacji przedporodowej 

prowadzonej przez położną rodzinną czy 

też w Szkole Rodzenia. 

Plan porodu jest praktykowany w wielu krajach 

europejskich w tym w Anglii. Polityka rządu 

Wielkiej Brytanii opowiada się za tym aby kobieta 

mogła dokonywać wyboru, w tym przede 

wszystkim, miejsca porodu, pozycji porodowych, 

sposobu monitorowania stanu dziecka, stosowania 

środków łagodzących ból i inne. Zwraca 

także uwagę na czytelność i zakres udzielanych 

informacji przez osoby sprawujące opiekę, które 

powinny ułatwiać kobietom podejmowanie 

świadomych decyzji. Plan porodu jest uznawany 

jako zarys życzeń kobiety w odniesieniu do 

porodu i jest częścią Narodowego Zapisu Okresu 

Ciąży. Z danych uzyskanych od kobiet rodzących 

w Anglii i Szkocji wiem, że plany przyjmują 

formy listów, ogólnej filozofii rodzenia lub są 

sporządzane na konkretnych formularzach poszczególnych 

szpitali. 

Badania dowodzą, ze plany porodu dają kobietom 

możliwość dyskusji z personelem medycznym 

o dostępnych metodach postępowania 

w opiece nad nią. 

Od czasu wejścia w kraju ww. rozporządzenia 

w życie (od 8 kwietnia 2012 r.), na stronach 

internetowych roi się od propozycji. Jedni prześcigają 

się pomysłami przed drugimi, zachęcając 

tym samym kobiety do tej twórczości. 

Ja chciałabym zaprezentować plan porodu fizjologicznego 

opracowany przez Zespół Położnych 

pod koniec stycznia 2012 r., który był prezentowany 

na szkoleniu zorganizowanym w dniu 

3 lutego dla położnych pracujących na Salach 

porodowych. 

(Plan Porodu na stronie obok) 

Podsumowując, należy zauważyć, ze plan porodu 

nie jest formą wyrażenia zgody albo 

niezgody na działania medyczne, do tego celu 

służą inne dokumenty medyczne. Jest natomiast 

zbiorem określonych preferencji kobiety 

co do działań jej samej i personelu medycznego 

podczas porodu. 

Powinien powstawać pod koniec ciąży wespół 

z osobą sprawującą opiekę w czasie ciąży. 

Pacjentka powinna być przygotowana na to, 

ze plan może ulec zmianom podczas porodu, musi 

mieć też świadomość, że w momencie, kiedy 

przyjeżdża do porodu wszystko może być inaczej, 

niż sobie to zaplanowała i wyobrażała. 

Sale porodowe sporządzając własne plany 

(kwestionariusze preferencji), powinny brać pod 

uwagę własne możliwości i zasoby. Oferta powinna 

być realna, możliwa do spełnienia. 

Dobrze opracowany plan porodu z szeroką 

ofertą, jest najlepszą reklamą Sali Porodowej. 

Plan porodu jest nowym prawem kobiet w ciąży, 

powinien stać się narzędziem komunikacji 

między rodzącą a personelem medycznym. 

Z pewnością pozwala kobiecie w pewnym zakresie 

decydować o przebiegu porodu poprzez wyrażenie 

swoich potrzeb i oczekiwań. Daje możliwość 

wyboru, poczucie pewności, bezpieczeństwa 

i wymusza na ciężarnych lepsze przygotowanie 

do porodu, 

Plan porodu powoduje, że opieka zorientowana 

jest w szerszym zakresie na potrzeby rodzących 

co stanowi znaczący element dobrej praktyki 

położniczej. 


Położnictwo 

PLAN PORODU FIZJOLOGICZNEGO 

(projekt Zespołu ds. Położnych przy DORPiP) 

Imię i Nazwisko Rodzącej ......................................................................... 

Lekarz / położna sprawująca opiekę w okresie ciąży ................................ 

.................................................................................................................... 

Osoba towarzysząca przy porodzie (mąż/partner, doula siostra, matka 

itp.) ............................................................................................. 

.................................................................................................................... 

W czasie I okresu porodu proponujemy 

(proszę zakreślić własne preferencje): 

1. Poród rodzinny 

(w miarę wolnych miejsc na salach porodów rodzinnych) ......TAK NIE 

2. Poród aktywny z wykorzystaniem naturalnych metod łagodzenia bólu 

porodowego 

a. swobodne poruszanie się w czasie trwania całego I okresu porodu 

..............................................................................................TAK NIE 

b. przyjmowanie dowolnych pozycji, przez Panią preferowanych 

• stojąca (z poruszaniem się w takt muzyki) ............................. TAK NIE 

• klęk z wychylaniem się rytmicznie do przodu ..................... TAK NIE 

• pozycja siedząca (np.na piłce) z oparciem się na łóżku ....... TAK NIE 

• pozycja kuczna lub zwisająca przy drabinkach ................... TAK NIE 

• masaż okolicy lędźwiowej .................................................... TAK NIE 

3. Pomoc w wyborze technik oddechowych i relaksacyjnych ..TAK NIE 

4. Korzystanie z piłki, fasolki, worka sako, materaca, 

stołka porodowego .................................................................... TAK NIE 

5. Korzystanie z prysznica bez ograniczeń ............................... TAK NIE 

6. Korzystanie z immersji wodnej ............................................. TAK NIE 

7. Alternatywne znieczulenie (gaz rozweselający 

– ENTONOX) na życzenie ...................................................... TAK NIE 

8. Na Pani prośbę zapewniamy: 

a. przyćmienie światła ............................................................... TAK NIE 

b. muzykę relaksacyjną ............................................................. TAK NIE 

9. Proponujemy możliwość wyboru przez Panią pozycji porodowych 

w czasie II okresu porodu: 

a. na boku (na łóżku porodowym) ............................................ TAK NIE 

3 (245) 2012 

b. kolankowo – łokciową ........................................................... TAK NIE 

c. kuczną .................................................................................... TAK NIE 

d. klęk podparty ......................................................................... TAK NIE 

e. siedzącą na krześle porodowym ............................................TAK NIE 

10. Umożliwiamy osobie towarzyszącej przecięcia pępowiny 

(jakie jest życzenie Pani) ........................................................... TAK NIE 

9. Czy uwzględnia Pani podczas porodu: 

a) obecność osób postronnych (studenci, rezydenci) ............... TAK NIE 

b) obecność ich podczas badania wewnętrznego ..................... TAK NIE 

c) zwiększoną częstotliwość wykonywania badań dopochwowych (zgodnie 

ze standardami opieki okołoporodowej w przebiegu porodu fizjologicznego, 

badanie wewnętrzne powinno być wykonywane nie częściej 

niż co 2 godziny, a w uzasadnionych przypadkach odpowiednio 

częściej) ..................................................................................... TAK NIE 

d) ciągłą (bez uzasadnionych wskazań medycznych) ocenę czynności 

skurczowej macicy przy pomocy kardiotokografu (KTG) ....... TAK NIE 

e) przyjmowania podczas porodu tylko napojów doustnych 

(płyny klarowne) ....................................................................... TAK NIE 

f) obligatoryjne nacinanie krocza (nie dotyczy nacięcia krocza 

ze wskazań medycznych) ........................................................... TAK NIE 

g) stosowanie oxytocyny (jeżeli nie ma bezwzględnych wskazań 

medycznych) .............................................................................. TAK NIE 

h) korzystanie ze wsparcia osoby towarzyszącej przez cały 

okres porodu .............................................................................. TAK NIE 

10. Zaraz po porodzie oferujemy nieprzerwany kontakt matki i dziecka- 

,,skóra do skóry” (standardowo trwający przez 2 godziny), 

czy chce Pani z tego skorzystać? .............................................. TAK NIE 

11 Zapewniamy pomoc w zakresie karmienia piersią oraz stosowną 

pomoc, zgodnie Pani z potrzebami/oczekiwaniami ................ TAK NIE 

12. Inne życzenia, oczekiwania .................................................................. 

............................................................................................................... 

............................................................................................................... 

............................................................................................................... 

............................................................................................................... 

............................................................................................................... 

DATA I PODPIS RODZĄCEJ /DATA I PODPIS POŁOŻNEJ 

............................................................................................................... 

............................................................................................................... 

............................................................................................................... 

17

Położnictwo 

KONSULTANT KRAJOWY 

W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO I POŁOŻNICZEGO 

mgr Leokadia Jędrzejewska 

DOIPiP 53-333 Wrocław, ul. Powstańców Śl. 50 

Adres do korespondencji: 54-207 Wrocław, ul. Na Ostatnim Groszu 70/12 

Tel/fax: 071 373 20 56, tel. kom. 691 85 20 69, e-mail: l.jedrzejewska@wp.pl 

OPINIA W SPRAWIE POSTĘPOWANIA Z PĘPOWINĄ PO PORODZIE 

I W DALSZYCH DOBACH ŻYCIA NOWORODKA 

KK/28/05/10 

Wrocław, dnia 24 maja 2010 r. 

Sposób postępowania z pępowiną bezpośrednio po porodzie 

i w dalszych dobach życia noworodka został zawarty w Wytycznych 

Nadzoru Krajowego w Dziedzinie Neonatologii pod 

przewodnictwem prof. Ewy Helwich, Konsultanta Krajowego 

w dziedzinie neonatologii: 

• Po urodzeniu się dziecka i ustaniu tętnienia należy zacisnąć pępowinę 

jałowym zaciskiem i przeciąć ją jałowymi nożyczkami, 

tak aby długość kikuta wynosiła 2-3 cm. 

• Nie zaleca się stosowania alkoholu etylowego do odkażania kikuta 

pępowiny zarówno w warunkach szpitalnych, jak i w domu. 

Alkohol działa drażniąco na skórę noworodka i może wywierać 

działanie toksyczne, ponadto wydłuża czas odpadnięcia 

kikuta. 

• Kikut pępowiny zabrudzony kałem lub moczem u zdrowych 

noworodków urodzonych o czasie należy przemyć czystą wodą 

z mydłem, a po umyciu dokładnie osuszyć, dotykając delikatnie 

ręcznikiem. Podczas kąpieli – do czasu zagojenia kikuta 

– należy nalewać nieco mniej wody do wanienki, tak aby 

specjalnie nie moczyć kikuta (drobne zamoczenie nie stanowi 

problemu). Przed przystąpieniem do pielęgnacji pępowiny należy 

dokładnie umyć ręce wodą z mydłem. Nie należy niczym 

przykrywać kikuta pępowiny. Pieluszka powinna być zawinięta 

poniżej kikuta pępowiny, aby zapewnić swobodny dostęp powietrza. 

Jest to tzw. sucha pielęgnacja pępowiny; jej stosowanie 

skraca czas odpadnięcia kikuta. 

• Podczas pobytu noworodka w szpitalu, a także w przypadku 

złych warunków higienicznych w domu zaleca się stosowanie 

antyseptyku (aczkolwiek WHO w wytycznych dla krajów rozwiniętych 

nie zaleca odkażania na oddziałach rooming-in). 

• Najbardziej wskazane do odkażania kikuta pępowiny są oktenidyna 

(preparat Octenisept na bazie roztworu wodnego) lub 

chlorheksydyna w zasypce. Preparat odkażający należy stosować 

raz na dobę, zwracając uwagę na dokładne jego naniesienie 

na całą powierzchnię kikuta, ze szczególnym uwzględnieniem 

nasady. 

• Należy poinformować rodziców na czym polega sucha pielęgnacja 

kikuta pępowiny oraz jakie są objawy zapalenia pępka. 

W przypadku wystąpienia obrzęku, zaczerwienienia o średnicy 

przekraczającej 5 mm lub innych niepokojących objawów należy 

się niezwłocznie skontaktować z lekarzem (nieprzyjemny 

zapach kikuta oraz niewielka ilość śluzowatej wydzieliny u nasady 

kikuta, będąca następstwem lizy tkanek, jest zjawiskiem 

prawidłowym). 

Źródło: Medycyna Praktyczna – Pediatria 2010/02 

Konsultant Krajowy 

w dziedzinie pielęgniarstwa 

ginekologicznego i położniczego 


OPINIA W SPRAWIE PODAWANIA PRZEZ POŁOŻNE RODZĄCYM 

ŚRODKA PRZECIWBÓLOWEGO DROGĄ WZIEWNĄ 

Łagodzenie bólu porodowego z użyciem środków przeciwbólowych 

stosowanych drogą wziewną, zaklasyfikowane jest do grupy metod farmakologicznych. 

Podanie tego leku przez położną, odbywa się na podstawie 

zlecenia lekarskiego odnotowanego w dokumentacji medycznej, 

zgodnie z art. 22.1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki 

i położnej (tekst jednolity z 2001 r. - Dz. U.01.57.602 ze zm.). 

Zastosowanie analgezji wziewnej wymaga u rodzących prowadzenia 

porodu w sposób wykraczający poza standard określony w rozporządzeniu 

Ministra Zdrowia z dnia 23 września 2010 r. w sprawie standardów 

postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń 

zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą 

w okresie ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad nowo- 


Ogłoszenia 

rodkiem (Dz. U. Nr 187, poz.1259). 

Obecny na rynku środek o nazwie Entonox, zawiera gotową mieszaninę 

podtlenku azotu i tlenu (po 50% każdego), ma działanie przeciwbólowe, 

zmniejsza odczuwanie bólu oraz podwyższa próg jego odczuwania. Posiada 

także działanie rozluźniające i niewielkie działanie uspokajające. 

Zastosowanie tej metody wymaga dodatkowego monitorowania stanu 

ogólnego rodzącej oraz płodu. Po zakończeniu porodu matka i dziecko powinni 

pozostać pod dalszym nadzorem wykwalifikowanego personelu. 

Entonox powinien być podawany przez przeszkolone położne. 

Przy pracy z podtlenkiem azotu należy przestrzegać środków ostrożności, 

zgodnie z informacjami umieszczonymi przez producenta na ulotce. 

Duże stężenie gazu w powietrzu atmosferycznym, może mieć negatywny 

wpływ na zdrowie personelu przebywającego w najbliższym otoczeniu. 

Konsultant Krajowy 

w dziedzinie pielęgniarstwa 

ginekologicznego i położniczego 


3 (245) 2012 

pismo Prezesa Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych 

Warszawa. 23 lutego 2012 roku 

Urszula Olechowska 

Przewodnicząca Dolnośląska Okręgowa Izba 

Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu 

ul. Powstańców Śląskich 50, 53-333 Wrocław 

W czwartek 5 stycznia 

2012r. w drodze do szkoły 

miała straszny wypadek – pod 

kołami ruszającego pociągu towarowego 

straciła jedną nogę, 

a później po wielkiej medycznej 

walce przegrała również 

zacięty bój o drugą. 

To dość niesamowite, że Ewa jako osoba 

poszkodowana w takim wypadku nie 

odniosła żadnych obrażeń ciała powyżej 

ud i w tej części jest zupełnie zdrowa 

i sprawna. 

Ewa straciła obie nogi powyżej kolan. 

W celu wsparcia finansowego podaję bezpośredni 

numer konta: 

Dolnośląska Fundacja Rozwoju Ochrony 

Zdrowia 50-420 Wrocław, nr. konta 

45 1240 1994 1111 0000 2495 6839 

z dopiskiem: Darowizna na cele ochrony 

zdrowia „Kieryczka” 

W tej sytuacji każdy grosz się liczy! 

Ewa ma dopiero 15 lat i całe życie przed 

sobą....PROTEZY SĄ BARDZO DRO- 

GIE 

więcej na stronie: www.ewa.oca.pl 

W styczniu 2012 roku w wyniku 

wypadku komunikacyjnego (kolejowego) 

Ewa dozna³a urazu wielomiejscowego, 

zw³aszcza zmia¿d¿enia obu koñczyn dolnych 

na poziomie obu podudzi. 

Konieczne by³o przeprowadzenie amputacji 

koñczyny dolnej prawej na wysokoœci uda. 

Podjêto próbê ratowania podudzia lewego. 

Mimo zastosowanego leczenia nie uda³o siê 

przywróciæ w nim ukrwienia 

i przeprowadzono amputacjê 

koñczyny lewej na poziomie uda. 

Stan zdrowia Ewy 

wymaga zaopatrzenia w protezy, 

których koszt zakupu wynosi oko³o 200.000 z³ 

Konieczna bêdzie równie¿ rehabilitacja 

oraz specjalistyczne leczenie. 

Fundacja zwraca siê z apelem 

do wszystkich ludzi dobrej woli, 

aby w odruchu serca zechcieli wp³aciæ 

choæby najdrobniejsze kwoty 

na podane konto: 

Działając w imieniu Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych 

zawiadamiam, iż samorząd zawodowy diagnostów laboratoryjnych 

uzyskał informacje o zmuszaniu pielęgniarek przez pracodawców do wykonywania 

badań laboratoryjnych u hospitalizowanych pacjentów na aparatach 

diagnostycznych, poza medycznym laboratorium diagnostycznym 

(niewskazanych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 

2007 roku w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, 

leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę 

albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego – Dz. U. Nr 

210, poz. 1540) 

W związku z powyższym procederem Krajowa Izba Diagnostów 

Laboratoryjnych informuje, iż badania laboratoryjne może wykonywać 

tylko diagnosta laboratoryjny w medycznym laboratorium diagnostycznym 

(w załączeniu opinia). Zwracamy się z prośba o poinformowanie 

środowiska pielęgniarskiego, iż zmuszanie osób wykonujących zawód 

pielęgniarki do wykonywania badań laboratoryjnych, stanowiących czynności 

diagnostyki laboratoryjnej stanowi naruszenie prawa. 

Liczymy, że wspólne działanie umożliwi prawidłowe, zgodne 

z prawem wykonywanie czynności laboratoryjnej przez uprawniony personel. 

. 

Prezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych 

Elżbieta Puacz 

Pomó¿my Ewie! 

wróciæ do zdrowia 

Pomó¿my Ewie! 

wróciæ do zdrowia 

Dolnoœl¹ska Fundacja Rozwoju Ochrony Zdrowia 

Bank Pekao S.A. I O/Wroc³aw 

45 1240 1994 1111 0000 2495 6839 

z dopiskiem darowizna na cele ochrony zdrowia „Kieryczka” 

PRZEKAZUJ¥C 1 % PODATKU 

Dolnoœl¹ska Fundacja Rozwoju Ochrony Zdrowia 

KRS 0000050135 

19 

w rubryce "cel szczegó³owy" nale¿y wpisaæ KIERYCZKA

Ogłoszenia 

PRACA 

DLA PIELĘGNIAREK/PIELĘGNIARZY 

E&A spółka z o.o. wchodzi w skład grupy kapitałowej t-groep skupiającej holenderskie i belgijskie agencje zatrudnienia. 

W Polsce działamy od 2000 roku, specjalizujemy się w rekrutacji i pośrednictwie pracy za granicą. Jesteśmy zarejestrowani 

w Krajowym Rejestrze Zatrudnienia pod nr 385. 

Opis stanowiska: 

Praca w domach spokojnej starości, 

w północnej części Belgii, we Flandrii. 

Wymagania: 

wykształcenie wyższe – magister lub licencjat 

pielęgniarstwa (ewentualnie absolwenci szkół pomaturalnych 

ukończonych przed 2004 rokiem) gotowość do nauki 

języka niderlandzkiego, predyspozycje osobowościowe do 

wykonywania zawodu pielęgniarki / pielęgniarza. 

Oferujemy: 

• umowę o pracę z belgijskim pracodawcą, w pełnym wymiarze 

godzin (38 h/tydzień) 

• stałe, atrakcyjne wynagrodzenie podstawowe (od 

1.976,65 € brutto do 2.142,16 € brutto) oraz dodatki 

uzależnione od godzin pracy (praca w soboty +26%; 

praca w niedzielę +56%; praca w święta +56%; praca 

na nocną zmianę +35%), 

• ubezpieczenie zdrowotne (6,50 € na miesiąc), 

• pomoc przy nostryfikacji dyplomu, 

• bezpłatny kurs językowy w Polsce, przed podjęciem 

pracy, 

• zakwaterowanie, 

• pomoc w relokacji rodziny, 

• pomoc polskojęzycznego konsultanta. 

Dodatkowe informacje: pomoc w uzyskaniu świadczenia 

socjalnego przyznawanego co miesiąc na posiadane na 

utrzymaniu dzieci, na 1-e dziecko 86,77 €, na 2 –e dziecko- 

160,55€, na 3-e dziecko 239,72 € 

Osoby zainteresowane prosimy o kontakt telefoniczny 

pod numerem: Tel. 32-231-27-36 604-467-028 

lub wysłanie CV ze zdjęciem na adres 

blawnik@eena.pl 

CZAS NA ATRAKCYJNE STUDIA!!! 

WYŻSZA SZKOŁA MEDYCZNA W LEGNICY 59-220 Legnica, ul. Powstańców Śl. 3 

OGŁASZA REKRUTACJĘ NA STUDIA drugiego stopnia (magisterskie) 

na kierunku PIELĘGNIARSTWO na semestr letni 2011/2012 

Planowane rozpoczęcie studiów 15 marzec 2012 r. 

pierwszego stopnia (licencjackie – pomostowe) na kierunku PIELĘGNIARSTWO 

Studia rozpoczną się od semestru zimowego 2012/2013. Informacje pod numerem tel. 76 724 51 58 

LEGNICKI ZAKŁAD DOSKONALENIA ZAWODOWEGO 59-220 Legnica, ul. Chłapowskiego 13 

ZAPRASZA ABSOLWENTÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH DO PODJĘCIA NAUKI W 

• Technikum Ortopedycznym w Legnicy 

• Technikum Ortopedycznym w Świdnicy 

o uprawnieniach szkoły publicznej, 

kształcącego w zawodzie technik ortopeda w systemie dziennym i zaocznym. 

Nauka w technikum kończy się egzaminem maturalnym i zawodowym. 

Nauka w Technikum Ortopedycznym trwa 4 lata i jest bezpłatna!!! 

Zapisy prowadzą i informacji udzielają: 

Legnicki Zakład Doskonalenia Zawodowego, 59-200 Legnica, ul. Chłapowskiego 13, tel. 76 856-06-00 

Świdnickie Centrum Edukacji, 58-100 Świdnica, ul. Traugutta 7, tel. 74 851-31-57 


OFERTA SZKOLENIOWA 

Informacje 

50-230 Wrocław, ul Trzebnicka 42 

Tel./fax: (71) 78 33 285 

e-mail: gbm@ddkm.pl; www.ddkm.pl 

Uwaga! Rozpoczynamy nabór na kursy rozpoczynające się w kwietniu i maju 2012 roku: 

Specjalizacje 

w dziedzinach pielęgniarstwa: 

Chirurgicznego (P) 

Epidemiologicznego (P i A) 

Opieki Paliatywnej (P) NOWOŚĆ! 

Pediatrycznego (P) 

Kursy kwalifikacyjne 

w dziedzinie pielęgniarstwa: 

Neonatologicznego (P i A) 

Opieki długoterminowej (P) 

Środowiska nauczania i wychowania (P) 

Kursy dokształcające 

Proces pielęgnowania (P i A) 

Zarządzanie jakością w usługach medycznych: 

certyfikacja ISO, akredytacja CMJ (P i A) 

Kursy specjalistyczne: 

 

 

 

 

 

 

 

Edukator w cukrzycy (P i A) NOWOŚĆ! 

Medyczna pielęgnacja stóp (P) 

Pielęgnowanie pacjenta dorosłego wentylowanego 

mechanicznie - nr 05/10 (P) NOWOŚĆ! 

Podstawy opieki paliatywnej – nr 05/07 (P) 

Szczepienia ochronne (P) 

Szczepienia ochronne noworodków (A) 

Wykonanie konikopunkcji, odbarczenie odmy prężnej oraz 

wykonanie dojścia doszpikowego (P systemu Ratownictwa 

Medycznego) 

Wykonanie i interpretacja zapisu EKG – nr 03/07 (P i A) 

(P) – kurs dla pielęgniarek 

(A) – kurs dla położnych 

PROWADZIMY RÓWNIEŻ NABÓR NA NASTĘPUJĄCE KURSY: 

Specjalizacje 

= 


Anestezjologicznego i intensywnej opieki (P) 

Nefrologicznego (P) 

Psychiatrycznego (P) 

Ratunkowego (P) 

Kursy kwalifikacyjne 


Anestezjologicznego i intensywnej opieki (P) 

Chirurgicznego (P) 

Epidemiologicznego (P i A) 

Opieki paliatywnej (P) 

Pediatrycznego (P) 

Ratunkowego (P) 

Rodzinnego (P) 

Zachowawczego (P) 

Kursy specjalistyczne: 

Kompresjoterapia (P) 

Leczenia ran (P i A) 

Endoskopia (P) 

Terapia bólu przewlekłego u dorosłych (P i A) 

Podstawy dializoterapii - nr 08/07 (P) 

Leczenie ran: odleżyny lub oparzenia lub owrzodzenia żylne (P) 

Opieka nad dzieckiem z chorobą nowotworową (P) 

Opieka nad pacjentem ze stomią jelitową (P) 

Pielęgnowanie w chorobach narządu wzroku (P) 

Przygotowanie i podawanie leków przeciwnowotworowych (P i A) 

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa – nr 02/07 (P i A) 

Techniki ciągłe pozaustrojowego oczyszczania krwi – nr 03/10 (P) 

Żywienie enteralne i parenteralne (P) 

Możliwość opłacenia kursu w dogodnym systemie ratalnym! 

Refundacja kosztów kształcenia przez DOIPiP (zgodnie z regulaminem) 

Formularze zgłoszeniowe można przesyłać do nas pocztą, faxem lub drogą elektroniczną 

(formularz zgłoszeniowy dostępny na www.ddkm.pl). 

Serdecznie zapraszamy Państwa do zapoznania się z pełną ofertą naszych kursów dostępną na naszej stronie internetowej 

www.ddkm.pl lub złożenia osobistej wizyty w siedzibie naszego ośrodka. 

3 (245) 2012 

21 

Dbamy o Twój rozwój zawodowy.

Ogłoszenia 

SZKOLENIE 

DLA POŁOŻNYCH 

RODZINNYCH 

Uprzejmie informujemy, że w dniu 27 marca 2012r. 

w godzinach 12.00 – 16.00 w Biurze DOIPiP we 

Wrocławiu, odbędzie się szkolenie dla położnych rodzinnych 

nt. Rola i zadania położnych rodzinnych 

w opiece nad kobietą, dzieckiem i rodziną w świetle 

obowiązującego prawa. 

Liczba miejsc ograniczona. 

Uczestnictwo prosimy zgłaszać telefonicznie, faxem 

lub drogą elektroniczną 

Tel: 71/333 57 02, 71/364 04 44, 71/333 57 08 

e-mail: info@doipip.wroc.pl 

Przewodnicząca Zespołu Położnych 


Joannie Suchodolskiej 

wyrazy szczerego żalu i współczucia 

z powodu śmierci Teściowej 

składają koleżanki i koledzy 

z Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej 

ASK we Wrocławiu 

Przepraszamy za błąd w imieniu 

Pani Suchodolskiej, 

który się wkradł w poprzednim wydaniu 

Zagubiono zaświadczenie 

o prawie wykonywania zawodu 

Nr 4309120P 

wydane przez 

Dolnośląską Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych 

we Wrocławiu w dniu 09.03.2002 r. 

na nazwisko AGATA ZABŁOCKA. 

OFERTA SZKOLENIOWA na rok 2012 

SZKOLENIA SPECJALIZACYJNE 

1. Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki dla pielęgniarek 

2. Pielęgniarstwo geriatryczne dla pielęgniarek 

3. Pielęgniarstwo operacyjne dla pielęgniarek 

4. Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej dla pielęgniarek 

5. Organizacja i zarządzanie dla pielęgniarek i położnych 

6. Pielęgniarstwo ratunkowe dla pielęgniarek 

7. Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek 

KURSY KWALIFIKACYJNE 

1. Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki dla pielęgniarek 

2. Organizacja i zarządzanie dla pielęgniarek i położnych 

3. Pielęgniarstwo ratunkowe dla pielęgniarek 

4. Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek 

KURSY SPECJALISTYCZNE: 

1. Leczenie ran dla pielęgniarek. 

2. Podstawy opieki paliatywnej dla pielęgniarek 

3. Szczepienia ochronne dla pielęgniarek 

4. Resuscytacja krążeniowo- oddechowa dla pielęgniarek i położnych 

5. Wykonywanie i interpretacja zapisu EKG dla pielęgniarek i położnych 

KURSY DOKSZTAŁCAJĄCE: 

1. Profilaktyka raka sutka-samobadanie piersi dla pielęgniarek i położnych 

KURSY Z ZAKRESU RATOWNICTWA: 

1. Kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy (66h) /nadający tytuł ratownika/ 

2. Kurs pierwszej pomocy przedmedycznej (8h) 

3. Kurs pierwszej pomocy dla nauczycieli (30h) 

4. Kurs doskonalący dla ratowników medycznych (120 punktów) 

Szczegółowe informacje oraz zapisy: 

www.wsmlegnica.pl 

Wyższa Szkoła Medyczna 

w Legnicy 59-220 Legnica 

ul. Powstańców Śl. 3 

lub pod nr tel.: 76/854-99-39 

bartkiewicz@wsmlegnica.pl 

Termin rozpoczęcia kursów/ szkoleń zależny 

jest od min. ilości zgłoszeń. 

Refundacja kosztów kształcenia 

(wg regulaminu DOIPiP) 

800 zł za ukończony kurs kwalifikacyjny 

300 zł za ukończony kurs specjalistyczny 

150 zł za kurs dokształcający, 

1500 zł/ rok za specjalizację. 

SERDECZNIE ZAPRASZAMY! 


Pamięć i serce 

Nie płaczcie po mnie… 

Przecież jeszcze jestem ciągle wśród was… 

W waszych sercach… 

W waszych myślach… 

Szczęśliwy, 

Uwolniony od cierpień… 

Aż po niezmierzony czas. 

Naszej Koleżance MONICE ZAJĄC 

głębokie wyrazy współczucia i słowa otuchy z powodu 

śmierci Męża 

składają koleżanki 

z Oddziały Psychiatrii i leczenia Stresu Bojowego 

oraz Oddz. Wewnętrznego Kliniki Chorób Wewnętrznych 

4 Wojskowego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu 

Drogiej, naszej Koleżance ELI FABIAN i Jej Rodzinie 

głębokie wyrazy współczucia i słowa otuchy 

z powodu śmierci Mamusi 

Zamknęły się ukochane oczy. 

Spoczęly spracowane ręce. 

Przestało bić ukochane serce. 

składają położne i pracownicy 

ze Szpitala im A. Falkiewicza we Wrocławiu 

Naszej koleżance TERESIE KOŁODZIEJ-ZIEMBLI 

Wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy 

z powodu śmierci Babci 

składa personel 

Oddziału Intensywnej Terapii Dziecięcej 

SPSK nr I Wrocław 

Wyrazy współczucia i słowa otuchy 

dla MAŁGOSI DĄBROWSKIEJ 

z powodu śmierci Męża Leszka 

składają koleżanki DCO Wrocław 

Czas jest najlepszym lekarstwem na smutek, 

A wspomnień nam nikt nie odbierze. 

Zawsze będą z nami. 

Naszej koleżance MAGDALENIE KABACIE 

wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy 

z powodu śmierci Babci 

składa personel 

Oddziału Intensywnej Terapii Dziecięcej 

SPSK nr l Wrocław 

Koleżance ANNIE HERBST-BIEGAŃSKIEJ 

wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy 

z powodu śmierci Mamy 

Cierpienie przyszło nagle, 

pokrzyżowało plany, 

połamało marzeniom skrzydła, 

napełniło bólem... 

składają Pielęgniarki i Technicy 

Oddziału Neurologicznego 

WSS im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu 

Jest taki ból, o którym nie trzeba nic mówić, 

bowiem najlepiej wyraża go milczenie 

Naszej Koleżance MONICE ZAJĄC 

wyrazy szczerego współczucia 

z powodu śmierci Męża 

składają 

Pielęgniarka Oddziałowa i Koleżanki 

z Klinicznego Oddziału Psychiatrycznego 

i Leczenia Stresu Bojowego 4WSKzP we Wrocławiu 

Koleżance ANI DROŚ 

Wyrazy głębokiego współczucia 

Z powodu śmierci Męża 

Składa Ewa Ryglowska 

Wrocławskie Centrum Zdrowia SPZOZ 

we Wrocławiu 

3 (245) 2012 

23

Ogłoszenia 

DOLNOŚLĄSKI OŚRODEK KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO 

KADR MEDYCZNYCH SP. Z O.O. 

Aleja Wiśniowa 36, 53 – 137 Wrocław 

AKTUALNOŚCI SZKOLENIOWE 

Kursy rozpoczynające się w marcu 2012 r: 

SPECJALISTYCZNE 

• kurs specjalistyczny „ Resuscytacja krążeniowo – oddechowa noworodka 

(Nr 01/07)” dla pielęgniarek i położnych. 

• kurs specjalistyczny „ Resuscytacja krążeniowo – oddechowa 


• kurs specjalistyczny „Przygotowywanie i podawanie leków przeciwnowotworowych 

u dorosłych” dla pielęgniarek i położnych 

Kursy rozpoczynające się w kwietniu 2012 r: 

KWALIFIKACYJNE 

• kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki dla pielęgniarek 

• kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego dla pielęgniarek 

SPECJALISTYCZNE 

• kurs specjalistyczny „ Szczepienia ochronne (Nr 03/08)” dla pielęgniarek. 

• kurs specjalistyczny „ Resuscytacja krążeniowo – oddechowa noworodka 


• kurs specjalistyczny „ Resuscytacja krążeniowo – oddechowa (Nr 01/11)” dla pielęgniarek i położnych. 

• Kurs specjalistyczny „Edukator w cukrzycy” dla pielęgniarek i położnych 

• Kurs specjalistyczny „Techniki ciągle pozaustrojowego oczyszczania krwi” dla pielęgniarek 

DOKSZTAŁCAJĄCE 

• Kurs dokształcający „Szkoła rodzenia” dla położnych 

PRZYPOMINAMY 

• formularze zgłoszeń na kursy dostępne są na stronie www.doipip.wroc.pl w zakładce DOKPKM. 

• szczegółowe informacje o kursach otrzymają Państwo w: 

• siedzibie Ośrodka we Wrocławiu – Tel. 071/343 04 16; 071/ 344 62 42 

• biurze w Lubinie – Tel. 076/ 746 42 03 

Serdecznie zapraszamy 

ZARZĄD KOŁA POLSKIEGO TOWARZYSTWA PIELĘGNIARSKIEGO 

PRZY AKADEMICKIM SZPITALU KLINICZNYM 

PRZY UL. BOROWSKIEJ ZAPRASZA NA SZKOLENIE: 

7 marca 

– ODŻYWIANIE 

W CUKRZYCY 

Budynek H, 

II piętro, 

sala nr 3.48 

4 kwietnia 

– PODAWANIE INSULINY 

I INNYCH LEKÓW W TERAPII 

CUKRZYCY 

Budynek H, I piętro, 

sala nr 2.42 

9 maja 

– POWIKŁANIA 

CUKRZYCY – 

HIPOGLIKEMIA 

Budynek H, I piętro, 

sala nr 2.42 

Szkolenia prowadzi 

mgr Renata Urban. 


W CIENIU CZEPKA 

niezależny miesięcznik 

pielęgniarek i po łoż nych 

okręgu wrocławskiego i le gnic kie go. 

(www.doipip.wroc.pl) 

Wydawca: 

Dolnośląska Okręgowa Izba 

Pielęgniarek i Po łoż nych 

we Wro cła wiu. 

Redaguje Prezydium DORPiP: 

Olechowska Urszula 

Jędrzejewska Leokadia 

Szafran Anna 

Bogumił Lucyna 

Koziarz Ewa 

Łabowicz Beata 

Golicka Marzenna 

Kolasińska Jolanta 

Szerszeń Teresa 

Redakcja, redakcja techniczna, skład, korekta, 

grafika i przygotowanie do druku 

– Włodziwoj Sa wic ki 

Konsultacja polonistyczna 

mgr Katarzyna Sawicka 

Materiałów nieza mó wio nych re dak cja nie 

zwra ca, w tek stach pu bli ko wa nych za strzega 

so bie pra wo skró tów, zmian ty tu łów oraz 

po pra wek sty li stycz no–ję zy ko wych. 

Dolnośląska Okręgowa Izba 


we Wrocławiu, 

ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, 

e–mail: info@doipip.wroc.pl 

tel. 364–04–44, 364–04–35, tel/fax. 373–20–56 

www.doipip.wroc.pl 

Konto Izby: 

Okręgowa Izba 


NUMER KONTA BANKOWEGO, 

na który należy przekazywać składki 

członkowskie: 

Bank PEKAO S.A. O/Wrocław 

63 1240 6670 1111 0000 5641 0435 

GODZINY PRACY BIURA 

Dolnośląskiej Okręgowej Izby 


SEKRETARIAT I KSIĘGOWOŚĆ 

poniedziałek – czwartek – od 8 00 do 16 00 

z wyjątkiem wtorków i piątków 

wtorek – od 8 00 do 17 00 a w piątek do 15 00 

BIURO EWIDENCJI (wydaje, wymienia 

pra wo wykonywania zawodu) 

poniedziałek nieczynne dla petentów 

wtorek ......................................................10–17 

środa ...........................................................8–16 

czwartek ...................................................10–16 

piątek ..........................................................8–15 

Informacje 

W NUMERZE ............................................str. 

INFORMACJE 

lista konsultantów ...................................2 

Oświadczenie Prezesów .........................3 

PRAWO 

Komentarz do ustawy o zawodzie 

.....................................................................4 

PREWENCJA 

Chory psychicznie i prawo .......................6 

PRAWO 

Ochrona przed wypowiedzeniem 13 

Artykuły, listy, uwagi i inną ko re spon den cję 

prosimy nadsyłać na adres re dak cji: 

Dolnośląska Okrę go wa Izba 

Pielęgniarek i Położnych we Wro cła wiu, 

ul. Powstańców Śląskich 50, 

53–333 Wro cław, 

fax. 373–20–56 

e–mail: info@doipip.wroc.pl 

REDAKCJA NIE PONOSI 

ODPOWIEDZIALNOŚCI 

ZA TREŚĆ OGŁOSZEŃ I REKLAM 

I TEK STÓW SPONSOROWANYCH 

DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA 

PRACY W KRAJU I ZA GRA NI CĄ 

UWAGA: Nie przyjmujemy do pu bli ka cji 

tekstów przekazywanych telefonicznie! 

Nasza okładka: fot. K. Sawicka 

Numer za mknię to 3.03.2012 r. 

Do druku przygotowano 4.03.2012 r. 

Nakład 3500 egz. 

Pismo nieodpłatnie rozprowadzane 

wśród członków Samorządu 

Pielęgniarek i Po łoż nych. 

Druk ABIS 

Wszystkie artykuły (i nie tylko) 

na str. www.doipip.wroc.pl 

3 (245) 2012 

KASA 

poniedziałek .................................. 10–16 

wtorek ............................................. 11–14 

środa .................................................. 8–15 

czwartek .......................................... 10–16 

piątek ..................................... NIECZYNNA 

BIBLIOTEKA 

wtorki .............................................. od 14 do 17 

piątki ................................................. od 9 do 14 

OKRĘGOWY RZECZNIK 

ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ 

Informacja w Biurze Izby 

PRZEWODNICZĄCA OKRĘGOWEGO 

SĄDU PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH 

Informacja w Biurze Izby 

DYŻURY RADCY PRAWNEGO 

poniedziałki 14 – 16; środa 14 – 17 (mgr E. Stasiak); 

KASA A POŻYCZKOWA 

O PRZY DOIPIP 

I P 

Bank PKO BP IV Oddział Wrocław, ul. Gepperta 4 

Nr: 56 1020 5242 0000 2702 0019 9224 

Informacje o stanie swojego konta w Kasie Pożyczkowej 

można uzyskać w czasie dyżuru 

w środy od 15 00 do 16 30 telefonicznie lub osobiście 

KSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI KASY POŻYCZKOWEJ 

I NIE UDZIELA INFORMACJI 

O EMERYTURACH ........................ 14 

NA PIECZĄTCE ............................ 14 

MOTYWACJA ............................... 15 

POŁOŻNICTWO 

PLAN PORODU ............................ 16 

OPINIE KONSULTANTA ................ 18 

OGŁOSZENIA .............................. 19 

PAMIĘĆ I SERCE .......................... 23 

OGŁOSZENIA .............................. 24 

25

Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych 

we Wrocławiu serdecznie zaprasza na uroczystości zwią- 

zane z obchodami Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki 

i Dnia Położnej, które odbędą się 16 maja 2012 r. i rozpocz- 

ną się o godzinie 9:00 w Katedrze pw. św. Jana Chrzciciela 

we Wrocławiu. 

Ośrodek Konsultingowo-Szkoleniowy Kadr Medycznych 

Jolanta Westwalewicz 

OFERTA SZKOLENIOWA – I-IV kwartał 2012 

Rekrutacja – zapisy bezpośrednio w sekretariacie lub na naszej stronie internetowej. 

Zapraszamy do korzystania z naszej strony internetowej www.kadrmed.com.pl, 

która w łatwy sposób pozwoli Państwu nawiązać z nami bezpośredni kontakt i uzyskać 

więcej informacji. 

KURSY SPECJALISTYCZNE 

KURSY KWALIFIKACYJNE 

Dziedzina 

1. Pielęgniarstwo Rodzinne 

2. Pielęgniarstwo Psychiatryczne 

3. Pielęgniarstwo W Ochronie Zdrowia Pracujących 

4. Pielęgniarstwo Opieki Długoterminowej 

5. Pielęgniarstwo Środowiska Nauczania I Wychowania 

6. Pielęgniarstwo Nefrologiczne Z Dializoterapią 

7. Pielęgniarstwo Ratunkowe 

8. Pielęgniarstwo Rodzinne Dla Położnych 

9. Pielęgniarstwo Anestezjologiczne I Intensywnej Opieki 

10. Pielęgniarstwo Zachowawcze Dla Pielęgniarek 

11. Pielęgniarstwo Opieki Paliatywnej 

12. Pielęgniarstwo Neonatologiczne 

13. Organizacja i Zarządzanie (dla pielęgniarek i położnych) 

Zakres 

1. Szczepienia Ochronne Dla Pielęgniarek 

2. Wykonywanie I Oceny Testów Skórnych 

3. Wykonywanie I Interpretacja Zapisu EKG 

4. Resuscytacja Krążeniowo Oddechowa 

5. Szczepienia Ochronne Noworodków 

6. Wykonywanie Badania Spirometrycznego 

7. Leczenie Ran 

8. Podstawy Dializoterapii 

9. Endoskopia 

10. Podstawy Opieki Paliatywnej 

11. Opieka Nad Dziećmi I Młodzieżą Z Cukrzycą 

12. Prowadzenie Psychoterapii Podstawowej Z Wykorzystaniem 

Elementów Psychoterapii Kwalifikowanej 

13. Pielęgniarstwo Nefrologiczne Z Dializoterapią 

14. Komunikowanie Interpersonalne W Pielęgniarstwie 

15. Edukator w cukrzycy (02/11) – NOWOŚĆ!!! 

SPECJALIZACJA: 

PIELĘGNIARSTWO: DIABETOLOGICZNE, GERIATRYCZNE, NEUROLOGICZNE, NEONATOLOGICZNE. 

Ośrodek Konsultingowo-Szkoleniowy Kadr Medycznych Jolanta Westwalewicz; 53-680 Wrocław ul. Braniborska 2/10 Sekretariat czynny w godzinach 

10:00-16:00; KONTO OŚRODKA: mBank 76 1140 2004 0000 3102 5982 7608; TEL/FAX: (071) 7949707, KOM: 0 606-609-154 lub 0 600-385-716 

E-MAIL: kadrmed@tlen.pl 

WEB: www.kadrmed.com.pl 

Bezpośrednio po mszy św. zapraszamy do Auli Papie- 

skiego Wydziału Teologicznego na wykład dr nauk praw- 

nych Doroty Karkowskiej z Uniwersytetu Łódzkiego na te- 

mat: „Status zawodowy pielęgniarki i położnej”. 

Serdecznie zapraszamy!

W CIENIU CZEPKA - Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?