Medical Express - Î¼. ÏÎ¹ÏÏÎ¹Î»Î¹Î´Î·Ï Î±.Îµ.

Medical 

Express 

Έτος 19ο / Τεύχος 190 / NOEMΒΡΙΟΣ 2010 

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ 

ΤΕΛΟΣ 

Ταχ. Γραφείο 

KEMΠA 

Αριθμός Άδειας 

385/1989 

(X+7) 

EKΔOTΩN 

EΦHMEPIΔEΣ ΠEPIOΔIKA 

ISSN 1106-3157 

Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. 

ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 102 

166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ 

e-mail: info@pitsilidis.gr 

> Θ. ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ 

Επιστροφή στο σπίτι 

> Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ 

Όταν ο ΕΟΦ πλήττει τον ΕΟΤ 

Οι μικροί ήρωες 

> Θ. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 

Ένας Λοβέρδος θα φέρει την άνοιξη; 

> Ν. ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ 

Ό,τι έχετε ευχαρίστηση... 

ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ 

Η ιδιωτική υγεία περνάει... κρίση 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΝΟΣ 

«Νέα εποχή 

στις θυρεοειδεκτομές» 

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ 

Ηλεκτρονική 

συνταγογράφηση 

www.esyntagografisi.gr

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 

40 

16 

Medical 

Express 

ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ 

Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, 

16674 Γλυφάδα, τηλ.: 210-89.47.002, 

Fax: 210-89.41.551, 

www.pitsilidis.gr, e-mail: info@pitsilidis.gr 

ΚΩΔΙΚΟΣ: 1985 

ΕΚΔOΤΗΣ 

Mιχάλης Πιτσιλίδης, 

Λ. Πορφύρα 11, Bούλα 166 73 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ 

Επιστροφή στο σπίτι 10 

EDITORIAL 

Όταν ο ΕΟΦ πλήττει τον ΕΟΤ 12 

ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ 

Ένας Λοβέρδος θα φέρει την άνοιξη; 14 

ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ 

Ό,τι έχετε ευχαρίστηση... 16 

ΙΔΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ 

Οι μικροί ήρωες 20 

Radio Art: To Διαδικτυακό Ραδιόφωνο της υγείας 22 

Η ιδιωτική υγεία περνάει... κρίση 24 

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 26 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞH 


«Νέα εποχή στις θυρεοειδεκτομές» 30 

ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ 

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ: Έγκριση της αμπατασέπτης 

ως βιολογικού παράγοντα πρώτης γραμμής 36 

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ:Αποτελεσματική (τριπλή) διαχείριση 40 

ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 44 

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 

Nινέττα Βατικιώτη 

ΔIEYΘYΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ 

Θεόδουλος Παπαβασιλείου 

ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH ΔIEYΘYΝΣΗ 

Κωνσταντίνος Σπίγγος 

Μιχάλης Πιτσιλίδης 

OΙΚONOMΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 

Γιώργος Παναγόπουλος 

ART DIRECTOR 

Βιργινία Κάππα 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ 

Θεόδουλος Παπαβασιλείου, 

Νεκταρία Καρακώστα, Έλενα Κιουρκτσή, 

Βιβέττα Λαϊνιώτη 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ 

Σπύρος Τζωρτζίνης 

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ 

Σοφία Κολοβού 

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ 

Όλγα Κοσσυβάκη 

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ 

Σταμάτης Κωνσταντάτος 

ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ 

Μιχάλης Αιγινίτης 

Ανυπόγραφα άρθρα: Copyright Medicart SA 

Αποκλειστικά δικαιώματα 

για την Ελλάδα Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. 

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ 

www.e-syntagografisi.gr 63 

8 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 190 / NOEMΒΡΙΟΣ 2010

Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Η Ν Ι Α Τ Ρ Ι Κ Η 

Επιστροφή στο σπίτι 

Στο «Ημερολόγιο του Καλού 

Γείτονα», ένα μυθιστόρημα 

που η κάτοχος του Νόμπελ 

Λογοτεχνίας 2007 Nτόρις Λέσινγκ 

είχε υπογράψει ως Τζέιν Σόμερς, 

η Μόντι, μια οργισμένη, υπερήφανη 

γυναίκα γύρω στα ενενήντα, μολονότι 

πάσχει από καρκίνο του παχέος 

εντέρου και μόλις κατορθώνει να αυτοεξυπηρετείται, 

παλεύει απεγνωσμένα 

να διατηρήσει την αυτονομία της, 

αρνούμενη να εγκαταλείψει το σπίτι 

της, που αν και απεριποίητο και ακατάστατο, 

το νοιώθει δικό της. Στην 

προσπάθειά της αυτή βρίσκει συμπαράσταση 

από τη Γιάννα, μια γειτόνισσά 

της, εκδότρια γυναικείου περιοδικού, 

που φροντίζει την ηλικιωμένη 

γυναίκα και αντιστέκεται στην προσπάθεια 

των κοινωνικών λειτουργών 

να τη μεταφέρουν σε ίδρυμα. 

«Ο ευτυχέστερος των ανθρώπων», 

έλεγε ο Γκαίτε, «είναι αυτός που, ανεξάρτητα 

από το αν είναι βασιλιάς ή 

αγρότης, απολαμβάνει την ειρήνη του 

σπιτιού του». Το σπίτι -με την έννοια 

του σπιτικού, της εστίας- είναι ένας 

χώρος που εμπνέει άνεση, ασφάλεια, 

εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση. Ένας 

χώρος που προστατεύεται ως άσυλο 

από την Ποινική Δικονομία. Για τους 

περισσότερους αρρώστους, η επιστροφή 

στο σπίτι είναι η επιθυμητή κατάληξη 

κάθε νοσηλείας στο νοσοκομείο. 

Οι γιατροί δέχονται συχνά πιέσεις για 

να υπογράψουν το ποθητό εξιτήριο, 

ιδίως από νεώτερους ασθενείς που 

ανυπομονούν να επιστρέψουν στις 

προηγούμενές τους δραστηριότητες, 

αλλά και από ηλικιωμένους που αναζητούν 

το κρεβάτι τους, την πολυθρόνα 

τους ή την άνεση του λουτρού τους. 

Δεν συμβαίνει, όμως, πάντα το ίδιο 

Απο τον 

Θ. Μουντοκαλάκη, 

Ομότιμο Καθηγητή 

Παθολογίας του 

Πανεπιστημίου 

Αθηνών 

με τους ασθενείς για τους οποίους 

αποφασίζουν άλλοι. Σε πολλές απ’ 

αυτές τις περιπτώσεις, οι συγγενείς 

του αρρώστου επιδιώκουν με κάθε 

μέσο την παράταση της νοσηλείας 

του: εκλιπαρούν τους γιατρούς για 

αναβολή του εξιτηρίου, προφασίζονται 

έκτακτες περιστάσεις που δεν 

τους επιτρέπουν να πάρουν τον άρρωστο 

από το νοσοκομείο, καταφεύγουν 

σε γνωριμίες που θεωρούν ότι μπορούν 

να επηρεάσουν την απόφαση 

των γιατρών ή διαπληκτίζονται μεταξύ 

τους για το ποιος έχει τη μεγαλύτερη 

υποχρέωση να αναλάβει τη φροντίδα 

του αρρώστου. 

Είναι αλήθεια ότι δεν είναι πάντα 

εύκολο για μια οικογένεια να αναλάβει 

τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου, 

διεγερτικού αρρώστου που πάσχει 

από άνοια. Και είναι, επίσης, αλήθεια 

ότι στις μέρες μας, έχει εκλείψει 

η εξοικείωση με το θάνατο που 

χαρακτήριζε παλιότερες εποχές. Στο 

παρελθόν, οι άνθρωποι «τελευτούσαν 

τον βίον» στο κρεβάτι τους, τριγυρισμένοι 

από συγγενείς και φίλους. 

Αmicus mortis ήταν ο όρος που χρησιμοποιούσαν 

οι Λατίνοι για το φίλο 

που μένει κοντά σου μέχρι το αδυσώπητο 

τέλος. Σήμερα, οι συγγενείς 

τρομάζουν με την ιδέα ότι ο άρρωστός 

τους, που βρίσκεται στα τελευταία 

στάδια μιας ανίατης νόσου, θα 

αφήσει την τελευταία του πνοή μέσα 

στο σπίτι και έτσι αρνούνται να τον 

δεχθούν κοντά τους μετά την έξοδό 

του από το νοσοκομείο. 

Τις τελευταίες δεκαετίες, έπειτα 

από μια μακρά περίοδο ακμής της 

νοσοκομειακής περίθαλψης, η τάση 

για τη φροντίδα του αρρώστου στο 

σπίτι επανέρχεται στις περισσότερες 

Ευρωπαϊκές χώρες. Η τάση αυτή συνδέεται 

άμεσα με τη διάδοση της καλούμενης 

παρηγορητικής φροντίδας, δηλαδή 

της φροντίδας που επικεντρώνεται 

στην ανακούφιση του αρρώστου από 

τα ενοχλήματά του, στις περιπτώσεις 

όπου δεν υπάρχουν περιθώρια ίασης 

ή ανάσχεσης της εξέλιξης μιας ανίατης 

νόσου. Στις χώρες αυτές, ως υποκατάστατο 

του σπιτιού χρησιμοποιούνται 

συχνά ειδικά διαμορφωμένοι 

ξενώνες. Κατά γενική, ωστόσο, παραδοχή, 

όσο άψογη και αν είναι η παρεχόμενη 

φροντίδα και όσο και αν είναι 

κατάλληλη η αρχιτεκτονική του χώρου, 

σπάνια ο ξενώνας κατορθώνει να κάνει 

τον άρρωστο να νοιώθει σαν στο σπίτι 

του. Για το λόγο αυτό, ως εναλλακτική 

λύση έχουν οργανωθεί συστήματα 

φροντίδας στο σπίτι, όπου η 

υποστηρικτική φροντίδα παρέχεται στο 

σπίτι του αρρώστου, ώστε ο τελευταίος 

να μην απομακρύνεται από το γνώριμό 

του χώρο, που τον κάνει να νοιώθει 

άνετα και τον καθησυχάζει. Στη 

χώρα μας, το νοσοκομειοκεντρικό ΕΣΥ 

εξακολουθεί να αγνοεί την ανάγκη 

της φροντίδας του αρρώστου στο σπίτι. 

Έτσι εκχωρεί έναν ακόμα τομέα της 

παροχής υπηρεσιών υγείας στην ιδιωτική 

πρωτοβουλία. 


E D I T O R I A L 

Όταν ο ΕΟΦ 

πλήττει τον ΕΟΤ 

Ο 

ΕΟΦ είναι, πανθομολογουμένως 

και χρονίως, ανεπαρκής 

στα καθήκοντά του, 

όπως η προστασία της Δημόσιας 

Υγείας. Για παράδειγμα, μεγάλη 

εταιρεία συμπληρωμάτων διατροφής, 

προωθεί παράνομα και κρυφά, με το 

σύστημα της πυραμίδας, με «επιδείξεις» 

από σπίτι σε σπίτι, τα προϊόντα 

της, χωρίς συνέπειες. Άλλη, ομοειδής 

εταιρεία, παραβιάζει, πολλά χρόνια και 

συστηματικά, κάθε έννοια δεοντολογίας, 

στη διαφήμιση των προϊόντων της. 

Συχνά τα προωθεί ως «εγκεκριμένα 

από τον ΕΟΦ», ενώ δεν υπάρχει τέτοια 

έγκριση. Πλαστογραφεί έτσι το όνομα 

του Οργανισμού, χωρίς επιπτώσεις. 

Απλώς πληρώνει τακτικά τα πρόστιμά 

της. Ο ΕΟΦ, δεκαετίες τώρα, δεν μπορεί 

να λύσει στοιχειώδη ζητήματα, όπως 

ποια είναι τα φάρμακα που χορηγούνται 

χωρίς συνταγή ή πόσα είναι τα νόμιμα 

μιλιγκράμ της…βιταμίνης C. Κι όλα 

αυτά, παράλληλα με καθυστερήσεις και 

γραφειοκρατικά κωλύματα στις εγκρίσεις 

φαρμάκων, απαιτήσεις για υψηλότατα 

παράβολα (καθόλου ανταποδοτικά!), 

απουσία από τους αναγκαίους 

ελέγχους, τεχνολογική υστέρηση κοκ. 

Όσο για τις δυνατότητές του στην έγκριση 

φαρμάκων και άλλων προϊόντων 

«αρμοδιότητάς του», ούτε συζήτηση. 

Ακόμα και ελληνικές εταιρείες καταφεύγουν 

στους ανάλογους οργανισμούς 

της Ευρώπης αλλά και της Τουρκίας… 

Για τον επιχειρηματικό κόσμο, ο ΕΟΦ 

αποτελεί ξεκάθαρα ένα είδος γάγγραινας: 

επιβάλλει πρόστιμα, τα οποία…εισπράττει 

ο ίδιος! Είναι σαν να δικάζεται κανείς 

για τροχαίες παραβάσεις, από δικαστή 

ο οποίος εισπράττει τα πρόστιμα για λογαριασμό 

του! Ο πρώην πρόεδρος του 

ΕΟΦ κ. Δ. Βαγιωνάς, μαζί με τον τότε 

υπουργό Υγείας (τον χειρότερο της μεταπολίτευσης) 

κ. Νικήτα Κακλαμάνη, αποφάσισαν 

(με ποιο κίνητρο άραγε;) οι φαρμακαποθηκάριοι-εξαγωγείς 

να μην παραδίδουν 

ακυρωμένες στον ΕΟΦ τις ταινίες 

γνησιότητας («κουπόνια») των φαρμάκων 

που εξάγουν, αλλά να τις …καταστρέφουν 

οι ίδιοι. Ως αποτέλεσμα, οι 

ταινίες γνησιότητας διοχετεύονται σε 

όλη την Ελλάδα και χρησιμοποιούνται 

για πλαστές συνταγές που κοστίζουν 

στα Ταμεία εκατοντάδες εκατομμύρια 

ευρώ κάθε χρόνο. Αυτό θα πει προστασία 

του δημόσιου συμφέροντος. 

Μιχάλης Πιτσιλίδης 

pitsilidis@gmail.com 

Τελευταίο κατόρθωμα του ΕΟΦ, η 

προσπάθεια να ασκήσει έλεγχο στα ιατρικά 

συνέδρια. Παρεμβαίνει έτσι σε θέματα 

ιατρικής εκπαίδευσης που συνιστούν, 

προφανώς, αρμοδιότητα του υπουργείου 

Παιδείας, των ιατρικών σχολών, των 

ιατρικών συλλόγων και των επιστημονικών 

εταιρειών και, πάντως, όχι δική του! 

Είναι γεγονός ότι, οι ιατρικές επιστημονικές 

εκδηλώσεις (διεθνή, εθνικά και 

περιφερειακά συνέδρια, συμπόσια, σεμινάρια, 

ημερίδες κοκ) συμβάλλουν αποφασιστικά, 

στην Ελλάδα και διεθνώς, 

στην επιμόρφωση των ιατρών. Αλλά είναι, 

επίσης, γεγονός, ότι ο συνεδριακός ιατρικός 

τουρισμός συχνά εκτροχιάζεται σε 

…απλό τουρισμό, ενίοτε και εξωτικό, συν 

γυναιξί και τέκνοις! Εναντίον αυτού του 

καθεστώτος πασχίζουν ήδη οι σοβαρές 

φαρμακευτικές και άλλες εταιρείες. Επιζητούν 

να διαφύγουν από τον κλοιό των 

υπερβολικών και πανάκριβων παροχών 

οι οποίες, επειδή γενικεύτηκαν, έπαψαν 

προ πολλού να είναι ανταποδοτικές, όπως 

όλοι στο χώρο γνωρίζουν. Σε πρώτη 

φάση περιορίζουν την ενίσχυση συμμετοχής 

σε συνέδριο μόνο στο γιατρό, εξαιρούν 

τα συνοδά μέλη, αποκλείουν ακριβές 

θέσεις σε αεροπλάνα όπως και 

πολυτελή ξενοδοχεία. Στο σημείο αυτό, 

το πράγματι κρίσιμο και επιλήψιμο, ο ΕΟΦ, 

αντί να έρθει αρωγός, περιγράφει την επιτρεπόμενη 

φιλοξενία ως «εύλογη». Κι 

ενώ σ’ ένα σημείο διευκρινίζει ότι, «δεν 

θεωρούνται έξοδα προώθησης η κάλυψη 

εξόδων μετάβασης και συμμετοχής 

των επαγγελματιών υγείας στις επιστημονικές 

εκδηλώσεις». Απορία ψάλτου, 

βηξ. Επομένως, από όλη αυτή την περίεργη, 

νεοελληνικής παραδοξότητας ιστορία 

νέων άστοχων παρεμβάσεων και απαγορεύσεων, 

θα απομείνει ένα ακόμα 

πλήγμα στο συνεδριακό τουρισμό της 

χώρας, σε εποχές ιδιαίτερα δύσκολες. 

Προφανώς, η λήψη μέτρων για τον τουρισμό 

αποτελεί επίσης αρμοδιότητα του 

ΕΟΦ και όχι του ΕΟΤ. 

Το «αστείο» είναι ότι επί σειρά ετών 

μέχρι και σήμερα, οι επιστημονικές ιατρικές 

εκδηλώσεις έπαιρναν «έγκριση 

ΕΟΦ», ως προς την πλήρωση των προδιαγραφών, 

ώστε να ενισχυθούν από 

χορηγούς. Η βεβαίωση του ΕΟΦ που 

νομιμοποιούσε και τη σχετική δαπάνη 

του χορηγού, ήταν τυπική διαδικασία. 

Ποιος εμπόδισε τον ΕΟΦ να κάνει τη 

δουλειά του τόσα χρόνια; Και ποιος θα 

εμποδίσει, τελικά, μια επιρρεπή εταιρεία 

από το να προσφέρει με άλλο τρόπο 

αυτά που σήμερα προσφέρει στα 

συνέδρια; Τι θα κερδίσει η δημόσια υγεία 

από τη μείωση των συνεδρίων και την 

αύξηση άλλων παροχών που δεν έχουν 

ούτε κατ’ επίφαση εκπαιδευτική χροιά 

και δεν ωφελούν τον τουρισμό; 


E Ξ Ε Ρ Χ Ο Μ Ε Ν Α 

Ένας Λοβέρδος 

θα φέρει την άνοιξη; 

Είναι, άραγε, πιο αποφασιστικός 

και δυναμικός ο νέος υπουργός 

ή μετά την ακινησία της 

Μαριλίζας μας φαίνονται ότι 

όλα τρέχουν με ταχύτητα φωτός; 

Είναι λαϊκιστής ή ειλικρινής όταν έλεγε 

παλιά «δεν υπάρχει σάλιο» και τώρα 

προειδοποιεί ότι θα φύγει, αν δεν γίνουν 

κάποιες διαρθρωτικές αλλαγές στο 

σύστημα; «Συνδέω την ύπαρξή μου και 

την επιτυχία της δράσης μου με τρεις 

διαρθρωτικές αλλαγές, χωρίς τις οποίες 

το σύστημα είναι αδύνατο να παράξει 

καλύτερα αποτελέσματα για τον ασθενή 

αλλά και για το δημόσιο. Αν μέσα σε 

έξι μήνες δεν έχουμε διπλογραφικό 

λογιστικό σύστημα για δαπάνες και έσοδα, 

αν δεν καταγραφούν από έγκυρους 

οίκους τι έχουν στις αποθήκες τους και 

αν αυτό το υλικό δεν περάσει σε μηχανοργανωμένο 

σύστημα, αν δεν γίνουν 

αυτά δεν μπορούμε να τραβήξουμε την 

κόκκινη γραμμή για το δρόμο της βελτίωσης», 

είχε δηλώσει πρόσφατα ο κ. 

Ανδρέας Λοβέρδος. Είναι τόσο αποφασισμένος 

να κάνει πράγματα ή ελπίζει 

στα επικοινωνιακά θαύματα των προκατόχων 

του και θεωρεί πως, με δύο – 

τρία νομοσχέδια - «φετίχ» κάθε υπουργού 

υγείας που σέβεται τον εαυτό του 

(κάπνισμα, προμήθειες, πρωτοβάθμια 

φροντίδα, ναρκωτικά κτλ) και δύο - τρία 

τελεσίγραφα θα την «βγάλει καθαρή»; 

Θέλει να έχει μια πλήρη εικόνα της 

κατάστασης και γι’ αυτό φρόντισε άμεσα 

να συναντήσει όλους τους φορείς και τις 

συνδικαλιστικές οργανώσεις ή προσπαθεί 

να αποφύγει τα λάθη της προκατόχου 

του, η οποία το μόνο που φρόντισε να 

μάθει τους πρώτους έξι μήνες ήταν τις 

διευθύνσεις των τηλεοπτικών καναλιών, 

όπου και έκανε καριέρα ως πανελίστρια; 

Η αλήθεια είναι ότι το τοπίο δεν έχει 

Του Θεόδουλου 

Παπαβασιλείου 

t.papavasiliou 

@pitsilidis.gr 

«Είναι τόσο αποφασισμένος 

να κάνει 

πράγματα ή ελπίζει 

στα επικοινωνιακά 

θαύματα των προκατόχων 

του;» 

ξεκαθαρίσει ακόμη. Και πώς να ξεκαθαρίσει, 

άλλωστε, ένα τοπίο που παραμένει 

θολό για χρόνια, σε τόσο σύντομο 

χρονικό διάστημα; Μερικά πρώτα 

δείγματα γραφής, μετριάζουν την αισιοδοξία 

των πρώτων ημερών. Ας δούμε 

κάποια από τα «δείγματα» αυτά. 

Οι προμηθευτές αντιδρούν μετά την 

ανακοίνωση του κ. Λοβέρδου για την 

υπογραφή της απόφασης από το υπουργείο 

Οικονομικών, που αφορά στην εξόφληση 

των χρεών, τονίζοντας ότι σημαντικά 

θέματα παραπέμπονται σε επόμενες 

αποφάσεις, αφήνοντας ουσιαστικά άλυτο 

το πρόβλημα. Αρνητικά είδαν, επίσης 

και το γεγονός ότι, ο υπουργός δεν γνώριζε 

το χρονικό πλαίσιο που καλύπτει η 

τελευταία ρύθμιση των χρεών, πρόβλημα 

το οποίο απέδωσε ο κ. Λοβέρδος 

στην ελλιπή ενημέρωση που είχε από 

τον Γ.Γ. του υπουργείου, κ. Ν. Πολύζο. 

Οι νοσοκομειακοί γιατροί εκφράζουν 

την απογοήτευσή τους για τη διαχείριση 

σημαντικών θεμάτων που αφορούν 

στην εργασιακή τους καθημερινότητα. 

Κατηγορούν τον υπουργό ότι 

δεν έχει δώσει καμία ουσιαστική απάντηση 

στα αιτήματά τους και βρίσκονται 

σε επιφυλακή, κυρίως για το μέγα θέμα 

των εφημεριών. 

Η «εμμονή» του κ. Λοβέρδου, τέλος, 

στο θέμα των αλλοδαπών, τόσο με τον 

ντόρο που έγινε με το εξέταστρο των 

3 ευρώ, όσο και με την πρόσφατη αναφορά 

του στη Βουλή για τα ποσά που 

δαπανώνται από το Εθνικό Σύστημα 

Υγείας για τους αλλοδαπούς, οι οποίοι 

δεν βρίσκονται νόμιμα στη χώρα μας, 

κρίθηκε από αρκετούς ως μια επικίνδυνη 

προσπάθεια αναζήτησης αποδιοπομπαίων 

τράγων για τον οικονομικό 

πάτο του ΕΣΥ. Εύκολες λύσεις και εξηγήσεις 

(προς ικανοποίηση των εκπροσώπων 

του ΛΑΟΣ), για ένα χρόνιο πρόβλημα 

που μπάζει από παντού και, 

μάλιστα σε μια εποχή που δεν θέλει 

και πολύ ο αγανακτισμένος Έλληνας, 

για να τα βάλει με όλους και με όλα... 

Πρόσφατη δημοσκόπηση του 

www.iatronet.gr, στην οποία μετείχαν 

πάνω από 2.901 αναγνώστες, δείχνει 

ότι περισσότεροι από τους μισούς θεωρούν 

ότι η παρουσία του κ. Λοβέρδου 

στο υπουργείο Υγείας, δεν συνδέεται 

με λύση των προβλημάτων του χώρου. 

Τα παραπάνω παραδείγματα, ίσως να 

συμβάλλουν στην διαμόρφωση αυτής 

την εντύπωσης. Ενδεχομένως, η απαισιοδοξία 

αυτή να πηγάζει και από το 

«πικρό παρελθόν» του χώρου, που έχει 

να επιδείξει, κυρίως, μεγάλα λόγια, 

άπειρες δεσμεύσεις, δεκάδες ανεφάρμοστα 

νομοσχέδια και πολλούς υπουργούς 

με... «σύντομη ημερομηνία λήξης». 

Ενδεχομένως, να είναι ακόμη νωρίς... 


Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε 

ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΗΣ ΤΡΟΙΚΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΡΑΜΜΕΝΟ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ 

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ ΝΑ ΕΠΙΤΥΧΕΙ ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ 

Ό,τι έχετε ευχαρίστηση... 

Της Νεκταρίας Καρακώστα 

Οκτώβριος. Η επιτήρηση της 

τρόικας, όπως έχει παραδεχθεί 

και ο νέος υπουργός 

Υγείας, κ. Ανδρέας Λοβέρδος, 

έχει το βλέμμα στραμμένο στο 

συγκεκριμένο υπουργείο, με αίτημα –τι 

άλλο;- την περιστολή των δαπανών και 

της σπατάλης. Σύμφωνα με στοιχεία που 

έδωσε στη δημοσιότητα το Ίδρυμα Οικονομικών 

και Βιομηχανικών Ερευνών, 

με την τριμηνιαία έκθεση του για την 

οικονομία, η υγεία, είναι μαζί με τις ΔΕΚΟ, 

οι σημαντικότεροι υπαίτιοι απόκλισης 

ύψους 3,7 δισεκατομμυρίων ευρώ, που 

παρουσιάζει αυτή τη στιγμή το σκέλος 

των δαπανών του ευρύτερου δημόσιου 

τομέα. Παρά τις προσπάθειες εξοικονόμησης 

που έχουν γίνει μέχρι στιγμής 

στο συγκεκριμένο τομέα, η υγεία θα επιβαρύνει 

τη «μαύρη τρύπα» του ελλείμματος 

κατά 1 δισεκατομμύριο ευρώ. 

Έτσι οι περικοπές, αποτελούν μονόδρομο. 

«Η υγεία είναι το πιο μεγάλο 

κομμάτι της ελληνικής οικονομίας, είναι 

το 10% του ΑΕΠ είναι αναπόφευκτο να 

επηρεαστεί από την περιοριστική πολιτική, 

την πολιτική λιτότητας δηλαδή που 

πρέπει να ακολουθηθεί βάσει του μνη- 

Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά κατηγορίες (σε εκατ. ευρώ) 

2009 2010 2011 Μεταβολή % 

Κατηγορία δαπάνης Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός ΠΟΠ 1 Εκτιμήσεις Προβλέψεις 2010/09 2011/10 

πραγμ/σεων 

ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ (1+2+3) 24.476 25.425 22.401 22.020 21.719 -10,0 -1,4 

Κεντρικής διοίκησης 20.923 21.737 19.140 18.806 18.491 -10,1 -1,7 

Μισθοί 13.031 13.436 11.882 11.631 11.358 -10,7 -2,3 

Έκτακτη οικονομική παροχή 122 

Έκτακτη παροχή δικαστικών 146 130 2 2 

Συντάξεις 6.487 7.064 6.300 6.230 6.258 -4,0 0,4 

Αμοιβές ωρομισθίων 

εκπαιδευτικών Υπ. Παιδείας 89 102 102 65 35 -26,6 -46,2 

Λοιπές παροχές 393 348 312 310 304 -21,0 -1,9 

Πρόσθετες παροχές καταργηθέντων 

ειδικών λογαριασμών 656 656 542 564 536 -14,1 -5,0 

Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες 4 

Νοσοκομείων, ιδρυμάτων πρόνοιας, νπδδ 3.554 3.661 3.261 3.214 3.178 -9,6 -1,1 

Μισθοί προσωπικού 

νοσηλευτικών ιδρυμάτων 2.626 2.790 2.363 2.349 2.326 -10,6 -1,0 

Έκτακτη οικονομική παροχή 24 

Εφημερίες ιατρών ΕΣΥ 420 395 431 406 395 -3,3 -2,7 

Λοιπές παροχές προσωπικού 

νοσηλευτικών ιδρυμάτων 158 150 144 153 153 -3,6 -0,2 

Ιδρυμάτων πρόνοιας, κλήρος και λοιπά νπδδ 324 326 322 306 303 -5,6 -0,8 

Επιχ. ΟΤΑ για μερική απασχόληση, 

ΚΕΠ, ΑΜΕΑ κ.λπ. 1 1 1 1 0,0 

Νέες προσλήψεις 27 50 


μονίου. Μένει να δούμε σε τι βαθμό θα 

επηρεαστεί, τονίζει ο Οικονομολόγος 

υγείας, ερευνητής στην Εθνική Σχολή 

Δημόσιας Υγείας, κ. Κώστας Αθανασάκης. 

Και προσθέτει: «Τα πράγματα όσον 

αφορά στην εξοικονόμηση στην υγεία, 

δεν έχουν πάει βάσει σχεδίου, αλλά αυτό 

οφείλεται στο γεγονός ότι, το σύστημα 

είναι κάπως άκαμπτο, οπότε δεν είναι 

πολύ εύκολο αυτές οι πολιτικές να αποδώσουν 

γρήγορα. Γενικότερα, οι πολιτικές 

στην υγεία δεν μπορούν να αποδώσουν 

σε τόσο βραχυχρόνιο ορίζοντα. 

Είναι ένας τομέας, όπου τα μέτρα, και 

κυρίως τα αποτελέσματα των μέτρων, 

έχουν σημαντική χρονική υστέρηση. 

Αυτή είναι μια εκ γενετής ιδιομορφία του 

συστήματος, οπότε, ίσως, θα πρέπει να 

περιμένουμε λίγο ακόμη, προτού κρίνουμε. 

Πρέπει να δοθεί λίγος παραπάνω 

χρόνος, ώστε να δούμε αν τελικά 

αυτά τα μέτρα μπορούν να αποδώσουν». 

Συνολικά για την τριετία 2010-2013 

έχουν ανακοινωθεί περικοπές 60% των 

δημοσίων δαπανών για την υγεία και αποτυπώνονται 

και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 

του 2011, με «ψαλίδισμα» 

στους μισθούς του προσωπικού των νοσοκομείων, 

μειώσεις στα κονδύλια των εφημεριών 

και περικοπές στις λοιπές παροχές 

των νοσηλευτικών ιδρυμάτων και 

των ιδρυμάτων πρόνοιας (βλ. πίνακα). 

Σχολιάζοντας το προσχέδιο, ο πρόεδρος 

της Εκτελεστικής Γραμματείας της 

Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών 

Γιατρών (ΟΕΝΓΕ), κ. Δημήτρης Βαρνάβας 

σημείωσε: «Το προσχέδιο προϋπολογισμού 

του 2011 που κατέθεσε ο 

υπουργός Οικονομικών διαθέτει ως προς 

το σκέλος των δαπανών υγείας όλα τα 

χαρακτηριστικά της αναπτυξιακής μιζέριας 

και του στραγγαλισμού του δημόσιου 

συστήματος υγείας. Την ώρα της 

κρίσης, κατά την οποία όλο και περισσότεροι 

πολίτες προσφεύγουν στα δημόσια 

νοσοκομεία, η κυβέρνηση επιλέγει 

να μειώσει τις λειτουργικές δαπάνες, 

τους μισθούς των υγειονομικών και τα 

κονδύλια εφημεριών, με πρόσχημα την 

εξουθενωτική λιτότητα που επιβάλλει 

η τρόικα και το Μνημόνιο». 

Στο πλαίσιο των περικοπών, λέγεται 

ότι η τρόικα έχει εισηγηθεί ακόμη και το 

κλείσιμο των μη αποδοτικών οικονομικά 

νοσοκομείων. Ο κ. Λοβέρδος ωστόσο, 

σε συνάντησή του με διοικητές των 

νοσοκομείων απέρριψε κατηγορηματικά 

αυτά τα σενάρια και διαβεβαίωσε ότι, 

«δεν είναι στις προτεραιότητες της κυβέρνησης 

να κλείσει νοσοκομεία». 

Οι πρώτες κινήσεις 

Στο πλαίσιο των περικοπών την υγεία, ο 

υπουργός υποκοστολόγησε τις ιατρικές 

πράξεις, ενώ ζήτησε περικοπή 20% στα 

φάρμακα που χρησιμοποιούν οι κλινικές 

και χρήση γενοσήμων σε ποσοστό 30% 

επί της συνολικής κατανάλωσης. 

Ζήτησε από τον κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου 

να τον βοηθήσει με το μηχανισμό 

του υπουργείου Οικονομικών, 

προκειμένου να υπάρξει λογιστική καταγραφή 

του «έχειν» των νοσοκομείων. 

Εμφανίστηκε διαλλακτικός όσον αφορά 

στα αιτήματα των νοσοκομειακών 

γιατρών για τις εφημερίες, την ώρα που 

ο κόστος των εφημεριών, εξαιτίας της 

εφαρμογής του νέου νόμου για την «αναβάθμιση 

του ΕΣΥ», πολλαπλασιάζεται. 

Κυκλοφόρησε, τέλος, εγκύκλιο, σύμφωνα 

με την οποία «όλοι οι προσερχόμενοι 

για εξέταση στα τακτικά πρωινά 

ιατρεία των νοσοκομείων του ΕΣΥ, καθώς 

και στα ιατρεία των Κέντρων Υγείας υποχρεούνται 

στην καταβολή αμοιβής (εξετάστρου) 

3 ευρώ», με μοναδικές εξαιρέσεις, 

τους ασφαλισμένους του ΟΓΑ, τους 

κατόχους βιβλιαρίου οικονομικής αδυναμίας, 

τους πολιτικούς πρόσφυγες και 

τους αλλοδαπούς -αιτούντες πολιτικό 

άσυλο. Λίγες παραπάνω εξαιρέσεις ισχύουν 

στα κέντρα υγείας, όπου δικαίωμα 

δωρεάν πρόσβασης έχουν οι ανασφάλιστοι 

κάτω των 18 ετών, τα άτομα με ποσοστό 

αναπηρίας πάνω από 67%, οι πάσχοντες 

από χρόνια νοσήματα και οι τυφλοί. 

«Από απλή ανάγνωση της εγκυκλίου 

προκύπτει ότι, για ακατανόητους 

λόγους ο κ. Λοβέρδος έχει την πεποίθηση 

ότι οι τυφλοί όταν χρειάζονται 

ιατρικές υπηρεσίες προσέρχονται αποκλειστικά 

στα Κέντρα Υγείας, όπου τους 

χορηγεί απαλλαγή από την καταβολή 

των 3 ευρώ, την οποία όμως δεν έχουν 

όταν προσέρχονται στα Οφθαλμολογικά 

Τμήματα των Νοσοκομείων! Ομοίως 

ο κ. Λοβέρδος πιστεύει ότι τα άτομα 

που πάσχουν από αιμορροφιλία, 

νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου 

καθώς και οι μεταμοσχευθέντες νεφροπαθείς 

από κάποιο βίτσιο προσέρχονται 

στα Κέντρα Υγείας, όπου και τους παρέχει 

απαλλαγή από την καταβολή των 3 

ευρώ, την οποία όμως σύμφωνα με την 

εγκύκλιο δεν έχουν εάν προσέλθουν 

στα εξειδικευμένα Τμήματα Μεταμοσχεύσεων 

ή στις Εξωτερικά Ιατρεία των 

Αιματολογικών Κλινικών», σχολίασε ο 

πρόεδρος των Νοσοκομειακών Γιατρών. 

Παρά την απογοητευτική εικόνα του 

ΕΣΥ, πάντως, ο κ. Λοβέρδος φαίνεται 

να βλέπει σε αυτό, μία «αναπτυξιακή 

ευκαιρία». Ποια είναι αυτή; Η αξιοποίηση 

της περιουσίας των νοσοκομείων. 

NOEMΒΡΙΟΣ 2010 / TEYXOΣ 190 / MEDICAL EXPRESS / 17

Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε 

Ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος πρότεινε σε 

πρόσφατη σύσκεψή του με τους διοικητές, 

να ανατεθεί η αξιοποίηση των 

ακινήτων των νοσοκομείων σε τράπεζες, 

χωρίς να αφαιρεθεί η κυριότητά 

τους από τα νοσηλευτικά ιδρύματα. Η 

τοποθέτηση του υπουργού ακολούθησε 

την τοποθέτηση του διοικητή του 

«Σωτηρία», κ. Γιάννη Στεφάνου, ο οποίος 

ανέφερε ότι το νοσοκομείο διαθέτει 

περισσότερα από 60 διαμερίσματα και 

περιουσία αξίας 80 εκατ. ευρώ (χωρίς 

το οικόπεδο στο οποίο στεγάζεται). 

«Σήμερα, γίνονται μειωμένες πράξεις 

σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας, 

προκειμένου να υπάρξει μείωση των 

δαπανών. Ο χώρος της Υγείας δεν 

θέλει λογιστική προσέγγιση. Είναι σαφώς 

Ο Οικονομολόγος Υγείας, συνεργάτης και ερευνητής της Εθνικής Σχολής 

Δημόσιας Υγείας (Τομέας Οικονομικών της Υγείας), κ. Κώστας Αθανασάκης 

σχολιάζει: 

■ για την εγκύκλιο των 3 ευρώ: «Το εισιτήριο είναι ένα θεσμικό θέμα του 

συστήματος το οποίο είχε ατονήσει. Είναι σημαντικό, 

έστω και αυτό το πολύ μικρό αντίτιμο να υπάρχει, 

για πολλούς λόγους, τόσο για λόγους οικονομικούς, 

όσο και για λόγους συμπεριφοράς απέναντι 

στις υπηρεσίες υγείας, δηλαδή το πόσο σοβαρά 

βλέπει κανείς την είσοδό του σε ένα νοσοκομείο». 

■ για τη χρήση των γενοσήμων: «Είναι αποδεδειγμένο 

από τη βιβλιογραφία ότι, μια πολιτική γενοσήμων 

αποδίδει στα οικονομικά του συστήματος. 

Τα generics κάνουν ένα καλό στο σύστημα, υπό 

«Η υγεία είναι το 10% 

του ΑΕΠ και είναι αναπόφευκτο 

να επηρεαστεί 

από την πολιτική 

λιτότητας, που πρέπει 

να ακολουθηθεί βάσει 

του μνημονίου», τονίζει 

ο Οικονομολόγος 

υγείας, ερευνητής στην 

Εθνική Σχολή Δημόσιας 

Υγείας, κ. Κώστας 

Αθανασάκης. 

την έννοια ότι περιορίζουν τη δαπάνη και δίνουν 

και την ευκαιρία να αξιοποιηθεί και να ανταμειφθεί 

η καινοτομία. Επομένως, είναι ένα καλό βήμα». 

■ για την ανακοστολόγηση των ιατρικών πράξεων: 

«Σαφέστατα μπορεί να αποδώσει. Το όφελος 

από το να έχει κανείς λογικές τιμές στο σύστημα 

είναι μεγάλο και πέρα από το οικονομικό. 

Ζητούμενο είναι η ορθολογική κοστολόγηση του 

συνόλου των παρεχόμενων πράξεων. Η κοστολόγηση 

είναι διαφορετικό πράγμα από την τιμή. 

Kάποιος μπορεί να αποφασίσει να δώσει ένα περιθώριο 

κέρδους βάζοντας την τιμή πάνω από το 

κοστολόγιο, ή αντίθετα να δημιουργήσει κίνητρα 

περιορισμού της προσφοράς, βάζοντας την τιμή κάτω από το κόστος. Το 

πού θα πάει η τιμή τελικά είναι πολιτική απόφαση». 

■ για την πρόταση αξιοποίησης της περιουσίας των νοσοκομείων από τις 

τράπεζες: «Βάσει των λίγων στοιχείων που υπάρχουν από το κτηματολόγιο 

των νοσοκομείων, υπάρχει μια σημαντική ακίνητη περιουσία γύρω 

από τα νοσοκομεία. Γιατί να μην αξιοποιηθεί και να λιμνάζει ή να κάθεται 

υποεκτιμημένη; Δεν βλέπω κάτι κακό σε αυτό. Το θέμα είναι κάποιος 

φορέας να πάρει αυτήν την περιουσία και να την αξιοποιήσει, με βάση 

τα εργαλεία που υπάρχουν στην αγορά. Τώρα, αν αυτός φορέας θα είναι 

μια τράπεζα, ή κάποιος άλλος φορέας που θα παρέχει συμβουλευτικές 

υπηρεσίες, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία». 

κάτι πιο πολύπλοκο και απαιτεί γνώση», 

τονίζει ο Υπεύθυνος του Τομέα 

Πολιτικής Ευθύνης Υγείας της Νέας 

Δημοκρατίας, βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας, 

κ. Μάριος Σαλμάς. 

«Το σύστημα νομίζω ότι πρέπει να 

γίνει λίγο πιο έξυπνο και να διακρίνει τη 

δαπάνη (σπατάλη) από την επένδυση», 

επισημαίνει ο κ. Αθανασάκης και εξηγεί: 

«Επενδύοντας ένα σχετικά μικρό ποσό 

και βλέποντας πιο μπροστά, μακοπρόθεσμα, 

αυτό το ποσό θα του επιφέρει 

επενδύσεις, οφέλη, μεγαλύτερα από το 

ποσό που έχει επενδυθεί. Τη στιγμή που, 

ακόμη και στην αγορά, χρειάζεσαι περίπου 

3 μήνες από τη στιγμή που θα κάνεις 

κάτι στη φορολογία, για να δεις κάποια 

αποτελέσματα, δεν μπορείς να περιμένεις 

άμεσα αποτελέσματα στην υγεία. 

Πιστεύω πως, όταν το σύστημα ορθολογιστεί, 

δηλαδή επανέλθει σε μια ήρεμη 

κατάσταση, θα πρέπει να στραφεί 

περισσότερο προς το μέλλον. Υπάρχουν 

πρακτικές και best practices από το εξωτερικό, 

με αποδεδειγμένα οφέλη. Δεν 

λέω, ούτε να αυξηθούν, ούτε να μειωθούν. 

Λέω ότι το σύστημα πρέπει να 

αυξήσει την οικονομική του αποδοτικότητα, 

την αποδοτικότητά του τόσο σε 

όρους υγείας του πληθυσμού, όσο και 

σε δευτερευόντως οικονομικούς όρους». 

Ταμεία και generics 

Και στα ασφαλιστικά ταμεία μεταφέρθηκε 

το αίτημα του Λοβέρδου για χρήση 

γενόσημων φαρμάκων σε ποσοστό 

30%. Με εγκύκλιο της γ.γ. του Υπουργείου 

Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, 

κ. Αθηνάς Δρέττα τα ασφαλιστικά 

ταμεία, θα πρέπει να συνταγογραφούν 

στο εξής γενόσημα κατά 30%. Σημειώνεται 

ότι σήμερα, το ποσοστό χρήσης 

ιδιοσκευασμάτων ίδιας δραστικής ουσίας 

(generics) από τα ασφαλιστικά ταμεία, 

δεν ξεπερνά το 12-13%. Στόχος, όπως 

χαρακτηριστικά αναφέρει η εγκύκλιος 

που απεστάλη στους διοικητές του ΙΚΑ, 

ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και 

ΤΑΥΤΕΚΩ, είναι «η προάσπιση της υγείας 

του ασθενούς – ασφαλισμένου, αλλά 

και η διαφύλαξη της οικονομικής βιωσιμότητας 

του φορέα». 


Ι Δ Ε Ε Σ & Σ Κ Ε Ψ Ε Ι Σ 

Οι μικροί ήρωες 

Μια σύντομη έρευνα 

θα μπορούσε να 

αποκαλύψει ότι 

απλώς ο θησαυρός 

είναι άνθρακες... 

Του Μιχάλη Πιτσιλίδη 

Ένα αριστερό ρεύμα διατρέχει 

υποδορίως την ελληνική κοινωνία. 

Ένας «αριστερός» τρόπος 

σκέψης – παλαιότερα λεγόταν 

και «προοδευτικός» - ο οποίος 

εκφράζεται με το τρίπτυχο κρατισμός, 

δαιμονοποίηση του κέρδους, απαξίωση 

της επιχειρηματικότητας. Αν οι τομάτες 

πωλούνται δυο ευρώ στο χωράφι 

και τέσσερα ευρώ στο μανάβη, πωλούνται 

με «καπέλο» 100%! Όλοι οι ενδιάμεσοι, 

που εισπράττουν το κέρδος-καπέλο, 

οφείλουν να προσφέρουν φιλανθρωπικό 

έργο ή, ακόμα καλύτερα, να μην υπάρχουν. 

Πολλοί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί 

και πολίτες, πρεσβεύουν ένα μανιχαϊστικό 

μοντέλο στο οποίο ο αγρότης 

πρέπει να πουλάει ακριβά για να αμείβεται 

ο μόχθος του και να ζει καλά, 

αλλά και ο καταναλωτής να αγοράζει 

φτηνά, για να ζει καλύτερα! 

Στο πλαίσιο αυτό συχνά προβάλλονται 

ως πρότυπα, ως μικροί ήρωες της 

σκληρής καθημερινότητας, αυτοί που 

μάχονται κατά του αδηφάγου κέρδους 

των παμφάγων επιχειρηματιών, στηρίζοντας 

το ταλαίπωρο κράτος ή τον «κοσμάκη», 

ο καθένας από το «μετερίζι» του. 

Έχουμε γνωρίσει γραφικούς, διαταραγμένους, 

απατεώνες ή όλα μαζί, οι οποίοι 

προβλήθηκαν από αυτούς που δέχτηκαν 

a priori τους ισχυρισμούς τους και 

υποστηρίχθηκαν από εκείνους που εκμεταλλεύονται 

τη δημοσιότητα για δικούς 

τους λόγους. Κι όλα αυτά όταν μια σύντομη 

έρευνα θα μπορούσε να αποκαλύψει 

ότι απλώς ο θησαυρός είναι άνθρακες... 

Χρόνια τώρα, οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί 

πασχίζουν να αποκτήσουν 

βαρύνοντα λόγο στη διακίνηση των 

φαρμάκων εντός των νοσοκομείων. 

Μια εγκύκλιος της κ.Μ. Ξενογιαννακοπούλου 

είχε προκλητικά υιοθετήσει 

το σύνολο των θέσεών τους, επιβάλλοντας 

παράλληλα πλήθος από γραφειοκρατικές 

διαδικασίες. Μέρος των 

θέσεων αυτών επανέλαβε με δική του 

εγκύκλιο και ο κ.Ανδρέας Λοβέρδος. 

Σύμφωνα με αυτήν, δεν επιτρέπεται 

εισαγωγή φαρμάκου σε νοσοκομείο, 

εάν ήδη υπάρχουν σε αυτό τέσσερα 

άλλα με την ίδια δραστική ουσία, εκτός 

αν αποσυρθεί ένα από αυτά. Αυτός είναι 

ο ορισμός της διαφθοράς! Η διαδικασία 

απόσυρσης και αντικατάστασης είναι 

αντικείμενο συναλλαγής. 

Ταυτοχρόνως, η πλήρης και ανεπιφύλακτη 

αποδοχή των προτάσεων που 

δήθεν εφαρμόζονται με δήθεν εκπληκτικά 

αποτελέσματα, σε συγκεκριμένο 

νοσοκομειακό φαρμακείο της Θεσσαλονίκης, 

δείχνει ίσως το δρόμο σε όσους 

νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς επιμένουν 

να εργάζονται σοβαρά. Οφείλουν 

να μάχονται κατά των συμφερόντων των 

κυκλωμάτων γιατρών και εταιρειών, να 

γίνονται ήρωες όταν …απειλείται η ζωή 

τους από τα κυκλώματα και να αποθεώνονται 

από τον αρμόδιο υπουργό: «όποιος 

τους πειράξει θα έχει να κάνει μαζί 

μου». Πώς γίνεται όμως η περιβόητη 

και ηρωική «οικονομία στα φάρμακα»; 

Με την άρνηση προμήθειας ή και χορήγησης 

ακριβών φαρμάκων σε εσωτερικούς 

και εξωτερικούς ασθενείς, με την 

παραπομπή του ασθενούς ή των οικείων 

του στο ασφαλιστικό τους ταμείο ή 

σε γειτονικά νοσοκομεία, με το δανεισμό 

φαρμάκων από άλλα νοσοκομεία 

χωρίς επιστροφή κοκ. Είναι περισσότερο 

από προφανές ότι συνολικά δεν υπάρχει 

εξοικονόμηση. Και ασφαλώς δεν 

έχουμε ανάγκη από τέτοιες πρακτικές 

και τέτοιος «μικρούς ήρωες», όπως και 

αν προβάλλονται προς αδαείς, προκειμένου 

να σχηματίζονται εντυπώσεις. Η 

υιοθέτησή τους όμως από την πολιτεία 

προκαλεί ανησυχία. Σε τέτοια σαθρά και 

φαιδρά θεμέλια θα στηρίξουμε την πολυαναμενόμενη 

νέα πολιτική υγείας; 



Radio Art: To Διαδικτυακό 

Ραδιόφωνο της υγείας 

Οδιαδικτυακός μουσικός σταθμός 

Radio Art που εκπέμπει 

ποιοτική μουσική εδώ και 4 

χρόνια, προχώρησε, από τον 

Οκτώβριο του 2009, στη δημιουργία ενός 

εξειδικευμένου προγράμματος με εκπομπή 

κατάλληλα επιλεγμένης μουσικής, 

για την αντιμετώπιση του στρες. Το πρόγραμμα 

Anti-stress είναι αποτέλεσμα μιας 

μακροχρόνιας προσπάθειας αυστηρής 

επιλογής, η οποία περιλαμβάνει και διαφορετικά 

είδη μουσικής κουλτούρας, έτσι 

ώστε να απευθύνεται σε μεγάλο εύρος 

ακροατών και μουσικών προτιμήσεων. 

Τα μουσικά κομμάτια που παίζονται 

από το Radio Art, στο πλαίσιο του προγράμματος 

Anti-Stress, έχουν επιλεγεί 

με βάση τις αυστηρές προδιαγραφές και 

τις συμβουλές του Θανάση Δρίτσα, καρδιολόγου 

στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό 

Κέντρο, συνθέτη και πρωτοπόρου 

στον τομέα των εφαρμογών της μουσικής 

στην ιατρική (music medicine). Πληκτρολογώντας 

κάποιος απλά την διεύθυνση 

www.radioart.gr, οπoιαδήποτε 

ώρα της ημέρας από το σπίτι, το γραφείο 

του, τον εργασιακό ή άλλο χώρο μπορεί, 

επιλέγοντας το Anti-Stress πρόγραμμα 

του Radio Art, να ηρεμήσει, να χαλαρώσει 

και να συνεχίσει την εργασία γραφείου 

ή όποια άλλη δραστηριότητα παραμένοντας 

συνδεδεμένος με το Radio Art. 

Το πρόγραμμα Anti-Stress του Radio 

Art αποτελεί, επίσης, μια μοντέρνα πρόταση 

για εύκολη και χαμηλού κόστους 

εφαρμογή μουσικής για διαχείριση του 

stress σε νοσοκομεία, κλινικές, χειρουργεία, 

εργαστήρια και χώρους υγείας όπως 

και σε χώρους αναμονής ασθενών. Η 

ακροαματικότητα του προγράμματος Antistress 

είναι σήμερα εξαιρετικά υψηλή 

μεταξύ των προτιμήσεων των επισκεπτών 

του Radio Art. Ο σταθμός δεν εκπέμπει 

βάση προδιαγεγραμμένης λίστας 

(playlist). Οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων, 

αντλούν τις μουσικές μέσα από δεξαμενές 

μουσικών συνθέσεων, που εμπλουτίζονται 

και διαφοροποιούνται συνεχώς 

χρησιμοποιώντας την πλέον σύγχρονη 

τεχνολογία σε κατ’ ευθείαν «on line» σύνδεση 

με τους servers εκπομπών. 

Η μουσική ροή του σταθμού, κινείται 

πάνω στους πλέον σπουδαίους δημιουργούς 

της Ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας 

μουσικής σκηνής. Ο σταθμός κάνει 

συχνά αφιερώματα σε καταξιωμένους ή 

νεότερους μουσικούς δημιουργούς, αλλά 

και σε σπουδαίους ανθρώπους της τέχνης 

και των γραμμάτων. 

Στη σελίδα Πέρασμα/Passage εναλλάσσονται 

κάθε μήνα κείμενα καλλιτεχνών, 

δημοσιογράφων ή άλλων δημιουργών, 

ενώ στο πάνω μέρος των 

ιστοσελίδων του σταθμού εναλλάσσονται 

φωτογραφίες και έργα καλλιτεχνικού 

περιεχομένου που ανανεώνονται 

τακτικά. Αρκετά από αυτά τα θέματα είτε 

φωτογραφίζονται από τη βασική ομάδα 

που αποτελεί το Radio Art είτε είναι έργα 

αξιόλογων εικαστικών καλλιτεχνών. 

Αποτελεί βεβαιότητα πλέον, ότι το 

μέλλον του ραδιοφώνου βρίσκεται στο 

διαδίκτυο. Το διαδίκτυο αντιπροσωπεύει 

το ιδανικότερο σύγχρονο μέσο, για 

μετάδοση εξειδικευμένων μουσικών 

προγραμμάτων. Έτσι, στον τομέα αυτό, 

το Radio Art αποτελεί πρωτοποριακό 

σταθμό, σε παγκόσμιο επίπεδο. 

Ταυτότητα και ιστορικό 

Το Radio Art αποτελεί ξεκίνησε το ταξίδι 

του το 2006. Αποτελεί έναν διαδικτυακό, 

μη κερδοσκοπικό σταθμό μουσικής 

αναζήτησης, που παίζει μουσική 

(Jazz, World, Classic και Greek Art) από 

την Ελλάδα και τον κόσμο. 

Η βασική φιλοσοφία του Radio Art 

έχει στον πυρήνα της την κοινωνική 

προσφορά, φέρνοντας στο προσκήνιο 

το ταξίδι, το όνειρο και την καλλιέργεια 

της ψυχής μέσω της ποίησης και της 

μουσικής. Το Radio Art ξεκίνησε από 

μια μεγάλη βάση μουσικών έργων, που 

αποτελεί συλλογή ζωής για την ομάδα 

που αποτελεί τον σταθμό. Η επιλογή 

της μουσικής γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή 

και η μουσική βάση του σταθμού 

πρόσφατα ξεπέρασε τον αριθμό των 

150.000 επιλεγμένων κομματιών, ενώ 

βελτιώνεται και εμπλουτίζεται συνεχώς. 

Ο σταθμός εκπέμπει στο διαδίκτυο 

στερεοφωνικά με άριστη ποιότητα ήχου. 

Παίζει πολύ προσεκτικά επιλεγμένη μουσική, 

με βασικά κριτήρια την ποιότητα, 

τον ποιητικό στίχο και την προσεγμένη 

ροή, χωρίς διαφημίσεις και λόγια παρουσιαστών. 

Χρησιμοποιεί μηχανήματα υψηλής 

τεχνολογίας και το πλέον σύγχρονο 

λογισμικό που υποστηρίζεται από μια 

έμπειρη ομάδα Ελλήνων και ξένων προγραμματιστών, 

ώστε η ποιότητα εκπομπής 

του να είναι άριστη με ταυτόχρονη 

εμφάνιση των μουσικών συνθέσεων που 

παίζονται στη σχετική ιστοσελίδα του 

Radio Art. Το Radio Art έχει δεχθεί εγκωμιαστικές 

κριτικές από το σύνολο του 

ελληνικού τύπου και πολλών μέσων ηλεκτρονικής 

δημοσιογραφίας διαφόρων 

χωρών, βρίσκεται στις πρώτες θέσεις 

των διαδικτυακών σταθμών της Ελλάδας 

και είναι ανάμεσα στους κορυφαίους 

μουσικούς σταθμούς της Ευρώπης, 

όσον αφορά την ποιότητα του προγράμματός 

του, αλλά και την πρωτοποριακή 

εφαρμογή του προγράμματος δεκτικής 

μουσικοθεραπείας Anti-stress. 

Radio Art internet addresses: 

www.radioart.gr, www.artradio.eu, 

www.radioart.net 

Επικοινωνήστε με το Radio Art στη διεύθυνση: 

radioart@radioart.gr 



Έρευνα: η ιδιωτική υγεία 

Η τωρινή αδυναμία 

επενδύσεων, κάνει 

τις μικρές κλινικές 

να λειτουργούν με 

απαξιωμένο εξοπλισμό 

και να υστερούν 

σε ανταγωνιστικότητα. 

Δ 

ύσκολες εποχές περνούν 

η ιδιωτική υγεία και τα ιδιωτικά 

διαγνωστικά κέντρα, 

λόγω της οικονομικής κρίσης. 

Ο περιορισμός του εισοδήματος 

των πολιτών, τους κάνει να αποφεύγουν 

να βάζουν το χέρι στην τσέπη 

για την αγορά υπηρεσιών υγείας και 

την πραγματοποίηση ιατρικών εξετάσεων. 

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2009, 

ο κλάδος των ιδιωτικών νοσοκομείων 

σημείωσε ανοδική πορεία, παρουσιάζοντας, 

όμως, μια τάση επιβράδυνσης, 

λόγω του αρνητικού οικονομικού 

περιβάλλοντος. 

Παρόμοια εικόνα παρουσιάζουν 

τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Ενώ 

ένα χρόνο νωρίτερα, λόγω της οικονομικής 

κρίσης, ολοένα και περισσότεροι 

ασθενείς περιορίζονταν στο να 

κάνουν μόνο τις εξετάσεις που τους 

ήταν απαραίτητες, πλέον γυρνούν 

πλήρως την πλάτη στον ιδιωτικό 

τομέα, επιλέγοντας τις δημόσιες μονάδες 

Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας 

(ΠΦΥ), όπου οι χρεώσεις είναι 

χαμηλότερες. Έτσι, οι απώλειες του 

κλάδου, στα τέλη του έτους, αναμένεται 

να αγγίξουν μέχρι και το 10%. 

Η ζήτηση προς τα μεγάλα διαγνωστικά 

κέντρα, φαίνεται ωστόσο να παρουσιάζει 

μεγαλύτερες αντιστάσεις. 

Κατά τους πρώτους μήνες του 2010, 

η αύξηση των ιατρικών εξετάσεων στα 

δημόσια νοσοκομεία έφθασε στο 20%, 

ενώ αντίστοιχα κατά 20% αυξήθηκε 

και η προσέλευση των ασθενών στα 

εξωτερικά ιατρεία του ΙΚΑ το τελευταίο 

εξάμηνο, όπως ανακοίνωσε και 

το Ίδρυμα. 

Ιδιωτικές κλινικές 

Η κλαδική μελέτη της Hellastat για 

τις ιδιωτικές κλινικές, δείχνει ότι η 

νοσηλευτική κίνηση στα ιδιωτικά θεραπευτήρια, 

έχει σημειώσει αισθητή μείωση, 

καθώς ολοένα και περισσότεροι 

ασθενείς, στρέφονται στο δημόσιο 

νοσοκομείο. Εκτός από τη μειωμένη 

κίνηση, τα ιδιωτικά θεραπευτήρια 

καλούνται επίσης να αντιμετωπίσουν 

σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, 

καθώς η είσπραξη των πληρωμών 

από τα δημόσια ταμεία καθυστερεί και 

αυξημένα χρηματοοικονομικά κόστη, 

που προέκυψαν από το δανεισμό τους, 

για να ανταποκριθούν στις επενδύσεις 

των προηγούμενων ετών. Η τωρινή 

αδυναμία επενδύσεων, κάνει τις 

μικρές κλινικές να λειτουργούν με 

απαξιωμένο εξοπλισμό και να υστερούν 

σε ανταγωνιστικότητα. 

Ευκαιρίες για τον κλάδο εξακολουθούν 

να συνιστούν οι εκτός συνόρων 

δραστηριότητες, και κυρίως στον χώρο 

των Βαλκανίων. Σε κάθε περίπτωση, 

ωστόσο, εκείνο που επικρατεί είναι η 

επιφυλακτικότητα για το τι μέλει γενέσθαι. 

Διαγνωστικά κέντρα 

Πέρα από την οικονομική κρίση και 

τη μειωμένη κίνηση, τα διαγνωστικά 

κέντρα και ιατρεία επιβαρύνονται και 

αυτά από τη βραδεία είσπραξη πληρωμών 

από τα δημόσια ταμεία, λόγω 

των διογκούμενων ελλειμμάτων των 

τελευταίων. Το γεγονός αυτό προκαλεί 

διακυμάνσεις στις ταμειακές 

ροές και υψηλές ανάγκες σε κεφάλαιο 

κίνησης, με τα κέντρα να προβάλλουν 

ως βασικά τους αιτήματα 

την άμεση αποπληρωμή των οφειλών 

των ταμείων, την αναπροσαρμογή 

των κρατικών τιμολογίων και 

την ανακοστολόγηση όλων των ακοστολόγητων 

εξετάσεων. 

Επιπλέον, γραφειοκρατικά προβλή- 


περνάει... κρίση 

ματα δυσχεραίνουν τη δημιουργία νέων 

κέντρων, καθώς η χορήγηση των σχετικών 

αδειών λειτουργίας απαιτεί περισσότερους 

από 18 μήνες. Απέναντι σε 

αυτά τα δεδομένα, η συγκεκριμένη 

αγορά επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό 

του θεσμικού πλαισίου, ζητώντας αλλαγή 

και της «επίμαχης» διάταξης για την 

κατοχή του 51% των κέντρων από γιατρούς. 

Κι αυτό γιατί, η συγκεκριμένη 

υποχρέωση των διαγνωστικών κέντρων, 

εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αποεπένδυση 

κεφαλαίων, κατακερματισμό της 

αγοράς και έξοδο αρκετών μονάδων 

από τον κλάδο. 

Τι έλεγαν οι αναλύσεις 

6 μήνες νωρίτερα 

Τον Απρίλιο του 2010, αντίστοιχη κλαδική 

μελέτη της Hellastat, αναφερόμενη 

στην κατάσταση της προηγούμενης 

χρονιάς, επεσήμαινε ότι, 

ανελαστικός χαρακτήρας των δαπανών 

υγείας λειτουργούσε ως ασπίδα 

προστασίας απέναντι στην αρνητική 

διεθνή συγκυρία, θωρακίζοντας τη 

δραστηριότητα των εταιρειών. Σε 

αυτόν τον χαρακτήρα, βασιζόταν και 

η σχετική αισιοδοξία που μέχρι πρόσφατα 

υπήρχε, για την περαιτέρω ενίσχυση 

των μεγεθών του κλάδου. 

Σημαντικές πιέσεις φαίνεται, πως 

ασκούσαν ωστόσο ήδη, οι αυξημένες 

δανειακές επιβαρύνσεις, που ήταν αναγκαίες 

ώστε να γίνουν οι αναγκαίες 

επενδύσεις. Επίσης, πιέσεις προκαλούνταν 

από τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα 

των μικρών κλινικών, έναντι 

των μεγαλύτερων μονάδων, την 

απαξίωση του εξοπλισμού τους και τη 

σημαντική εξάρτησή τους από τα ασφαλιστικά 

ταμεία, που καθυστερούν να 

εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους. 

Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση τότε 

δεν έμοιαζε ικανή να οδηγήσει σε έξοδο 

εταιρείες του κλάδου. 

Γραφειοκρατικά 

προβλήματα δυσχεραίνουν 

τη δημιουργία 

νέων κέντρων, 

καθώς η χορήγηση 

των σχετικών αδειών 

λειτουργίας απαιτεί 

περισσότερους από 

18 μήνες. 

Οκτώβριος 2010 

Μελέτη της Hellastat 

για τις υπηρεσίες υγείας 

Μελέτη της Hellastat για 

τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα 

Σε αυτήν, αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις Από ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων 262 

120 εταιρειών για την περίοδο 2007-2009, Επιχειρήσεων προέκυψε ότι: 

από τις οποίες προκύπτει ότι: ■ Ο Κύκλος Εργασιών του δείγματος το 2009 

■ 8 στις 10 εταιρείες το 2009 βελτίωσαν το επίπεδο αυξήθηκε κατά περίπου 7%, σε 407,62 εκ. ευρώ, 

των πωλήσεών τους, οδηγώντας τη μέση 

με επιβράδυνση όμως του ρυθμού ανόδου 

μεταβολή του δείγματος στο 5,3%. 

■ Το 61% των επιχειρήσεων βελτίωσε τον Κύκλο 

■ Ο συνολικός Κύκλος Εργασιών αυξήθηκε Εργασιών του 2008 

περαιτέρω στα 1,73 δισ. ευρώ (από 1,49 εκ. 

■ Το 82% των εταιρειών το 2009 ήταν κερδοφόρες. 

την προηγούμενη χρονιά), παρουσιάζοντας 

επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου σε 3,8% 

(από 7,7% το 2008). 


Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α 

> Νέο Ερευνητικό 

και Πειραματικό Κέντρο 

της Elpen 

H Elpen ιδρύθηκε το 1965 και σήμερα, 

με 720 εργαζόμενους και πωλήσεις 

πάνω από 170 εκτ. Ευρώ, βρίσκεται 

στην δέκατη θέση της ελληνικής φαρμακευτικής 

αγοράς ενώ, παράλληλα, 

εξάγει τα προϊόντα της σε περισσότερες 

από 40 χώρες. 

«Πριν από 45 χρόνια, με μια μικρή 

ομάδα ανθρώπων με περιορισμένους 

πόρους αλλά οπλισμένοι με πολλές 

ελπίδες και όνειρα, βάλαμε τα θεμέλια 

για εκείνο που σύντομα θα γινόταν στόχος 

ζωής: μια ισχυρή και δυναμική ελληνική 

φαρμακευτική εταιρεία. Ο φαρμακευτικός 

κλάδος είναι ζωτικής σημασίας, 

όχι μόνο για την εθνική οικονομία, αλλά 

και για την ιατρική και φαρμακευτική κοινότητα 

της χώρας, τον έλληνα πολίτη 

και την προστασία του πολύτιμου αγαθού 

της Υγείας», δήλωσε συγκινημένος 

ο Πρέοδρος της εταιρείας κ. Δημήτρης 

Πενταφράγκας, στην ομιλία του, 

στα εγκαίνια του νέου Ερευνητικού και 

Πειραματικού Κέντρου της Elpen που 

πραγματοποιήθηκαν το βράδυ της Τετάρτης, 

29 Σεπτεμβρίου 2010, στο Πικέρμι 

Αττικής. 

Η Elpen ασχολείται συστηματικά με 

την Ερευνα από το 1996, διαθέτοντας 

γι’ αυτό το σκοπό το 5% των πωλήσεών 

της. Οι επενδύσεις της Elpen είναι 

συνεχείς. Σήμερα η παραγωγή πραγματοποιείται 

σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις 

10.000m2, στο Πικέρμι. Στο κέντρο της 

Αθήνας, σε κτήριο 1000m2, στεγάζονται 

τα τμήματα πωλήσεων και μάρκετινγκ 

ενώ το Ερευνητικό Κέντρο λειτουργεί 

από το 1996, σε ιδιόκτητες επίσης 

εγκαταστάσεις 1000m2. Τα πάντα 

στην παραγωγή πραγματοποιούνται κάτω 

από τις προδιαγραφές GMP και GLP. 

Δεν είναι τυχαίο ότι έχει πραγματοποιηθεί 

η παραγωγή 160 εκατ. συσκευασιών, 

χωρίς ανάκληση ούτε μιας παρτίδας. 

«Η ιστορία του Ερευνητικού-Πειραματικού 

Κέντρου της Elpen έχει ήδη 

συμπληρωμένα 14 έτη αδιάκοπης δημι- 

> Οι εργαζόμενοι της εταιρείας Novartis βάζουν το δικό τους αποτύπωμα 

στον αγώνα κατά του καρκίνου του μαστού 

Η Novartis Hellas, για δεύτερη συνεχή 

χρονιά, στήριξε έμπρακτα ως επίσημος 

χορηγός την εκστρατεία ευαισθητοποίησης 

του Πανελλήνιου Συλλόγου 

Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού 

«Άλμα Ζωής»: Greece Race for the 

Cure® που διοργανώθηκε την Κυριακή, 

26 Σεπτεμβρίου 2010, με αφετηρία 

το Ζάππειο. 

Οι εργαζόμενοι της Novartis ανταποκρίθηκαν 

άμεσα στο κάλεσμα κατά 

του καρκίνου του μαστού, ενώ περισσότερα 

από 120 άτομα δήλωσαν συμμετοχή 

στον φετινό Αγώνα. Στον προαύλιο 

χώρο του Ζαππείου, ένωσαν της 

δυνάμεις τους με γυναίκες με εμπειρία καρκίνου του 

μαστού, καθώς και με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, 

και όλοι μαζί «έτρεξαν για τη ζωή» 

μεταδίδοντας το ελπιδοφόρο μήνυμα, 

ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να 

νικηθεί! 

Το Greece Race for the Cure® συμπεριλαμβάνει 

έναν Αγώνα δρόμου 4χλμ. 

και έναν περίπατο 2 χλμ., ενώ ενώνει 

άτομα όλων των ηλικιών και αθλητικών 

ικανοτήτων στον Αγώνα κατά του καρκίνου 

του μαστού. 

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη 

συχνότερη κακοήθη νεοπλασία και είναι 

η πρώτη αιτία θανάτου μεταξύ των γυναικών 

παγκοσμίως. Ετησίως, στην Ελλάδα, 

διαγιγνώσκονται 4.500 νέα περιστατικά, 

ενώ κάθε 68 δευτερόλεπτα πεθαίνει κάπου στον 

κόσμο μία γυναίκα με καρκίνο του μαστού. 


Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Zodin 1000mg καψάκιο, μαλακό. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Ένα καψάκιο, μαλακό περιέχει: Αιθυλεστέρες των ω–3 

λιπαρών οξέων 90, 1000mg που περιλαμβάνουν 840mg του αιθυλεστέρα του eicosapentaenoic acid (EPA) (460mg) και του αιθυλεστέρα του docosahexaenoic acid (DHA) (380mg). Θεραπευτικές ενδείξεις: Μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου: 

Επικουρική αγωγή για δευτερογενή πρόληψη μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου ως συμπλήρωμα της κύριας αγωγής (π.χ. στατίνες, αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, β-αποκλειστές, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (α- 

ΜΕΑ)). Υπερτριγλυκεριδαιμία: Ενδογενής υπερτριγλυκεριδαιμία ως συμπλήρωμα στη δίαιτα όταν τα διαιτητικά μέτρα από μόνα τους κρίνονται ανεπαρκή για να προσφέρουν ικανοποιητική απόκριση: τύπου IV σε μονοθεραπεία, τύπου IIb/III σε 

συνδυασμό με στατίνες, όταν ο έλεγχος των τριγλυκεριδίων είναι ανεπαρκής. Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία, στη σόγια ή σε οποιοδήποτε από τα έκδοχα. Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση: 

Λόγω της μέτριας αύξησης του χρόνου ροής (στην υψηλή δοσολογία, δηλ. 4 καψάκια) οι ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή με αντιπηκτικά πρέπει να παρακολουθούνται και, αν χρειαστεί, η δοσολογία του αντιπηκτικού να προσαρμόζεται (βλ. 

Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης). Η χρήση του Zodin δεν καταργεί την ανάγκη παρακολούθησης που συνήθως απαιτείται για ασθενείς αυτού του τύπου. Να λαμβάνεται υπ’ όψη ο αυξημένος χρόνος ροής 

στους ασθενείς με υψηλό κίνδυνο για αιμορραγία (εξαιτίας σοβαρού τραύματος, χειρουργικής επέμβασης, κλπ). Επειδή δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας, δεν συνιστάται η χορήγηση του Zodin σε παιδιά και 

εφήβους. Το Zodin δεν ενδείκνυται στην εξωγενή υπερτριγλυκεριδαιμία (τύπου 1 υπερχυλομικροναιμίας). Δεν υπάρχει επαρκής εμπειρία σε δευτερογενή ενδογενή υπερτριγλυκεριδαιμία (ιδιαίτερα μη ρυθμισμένο διαβήτη). Δεν υπάρχει εμπειρία 

όσον αφορά την αντιμετώπιση της υπερτριγλυκεριδαιμίας σε συνδυασμό με φιμπράτες. Απαιτείται τακτική παρακολούθηση της ηπατικής λειτουργίας (ASAT και ALAT) σε ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία (ειδικά στις υψηλές δόσεις, δηλ. 4 

καψάκια). Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Από του στόματος αντιπηκτικά: Βλ. Παράγραφο Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση. Το Zodin έχει συγχορηγηθεί με βαρφαρίνη 

χωρίς να παρουσιαστούν αιμορραγικές επιπλοκές. Πρέπει, όμως, να ελέγχεται ο χρόνος προθρομβίνης όταν το Zodin συγχορηγείται με βαρφαρίνη ή όταν διακόπτεται η αγωγή με Zodin. Ανεπιθύμητες Ενέργειες: Οι συχνότητες των 

ανεπιθύμητων ενεργειών ιεραρχούνται σύμφωνα με τα ακόλουθα: πολύ συχνές (>1/10), συχνές (>1/100, 1/1000, 1/10000,

Ε Π Ι Κ Α Ι Ρ Ο Τ Η Τ Α 

ουργικής πορείας. Οι νέες μας εγκαταστάσεις 

έρχονται να ανταποκριθούν στις 

σύγχρονες εξελίξεις και στα μηνύματα 

των καιρών. Αποτελούν όμως και αδιάσειστη 

απόδειξη του σταθερού προσανατολισμού 

της Elpen σε αξίες όπως 

η έρευνα και η εκπαίδευση. Το Κέντρο 

είναι – για την Ελλάδα – το πρώτο ιστορικά 

εργαστήριο Πειραματικής Βιοϊατρικής 

Έρευνας και Εκπαίδευσης, που προέρχεται 

από τον ιδιωτικό τομέα και μάλιστα 

από την ελληνική παραγωγική βιομηχανία», 

σημείωσε ο κ. Απόστολος Παπαλόης, 

διδάκτωρ Βιολογίας, Διευθυντής 

του Ερευνητικού Κέντρου. 

Elpenhaler 

Προϊόν πολυετών ερευνών, με πολύ 

καλή αποδοχή από την ιατρική κοινότητα, 

είναι η συσκευή Elpenhaler. 

Το Elpenhaler είναι εισπνευστική 

συσκευή ξηράς σκόνης (Dry Powder 

Inhaler - DPI) για τη χορήγηση πολλαπλών 

απλών δόσεων. Προϊόν πολυετούς 

έρευνας και ανάπτυξης της εταιρείας, 

το Elpenhaler αποτελεί εφεύρεση 

του κ. Δημήτρη Πενταφράγκα, προέδρου 

της Elpen. Παγκοσμίως, έχουν 

υποβληθεί αιτήσεις για την έκδοση 

διπλώματος ευρεσιτεχνίας σε περισσότερες 

από 80 χώρες. Μέχρι σήμερα 

έχουν εκδοθεί πολλά από αυτά, συμπεριλαμβανομένου 

του Eυρωπαϊκού. Το 

Elpenhaler έχει υποβληθεί σε πλήθος 

δοκιμασιών. Η ποιότητα κατασκευής και 

η λειτουργικότητά του, έχουν διαπιστωθεί 

στην κλινική πράξη. Ένα σημαντικό 

πλεονέκτημα του Elpenhaler, αποτελεί 

το γεγονός ότι η ποσότητα του φαρμάκου, 

που εναποτίθεται στους πνεύμονες, 

είναι ανεξάρτητη της εισπνευστικής 

ικανότητας του ασθενή. 

> Νέος Γενικός Διευθυντής 

στην Bristol-Myers Squibb 

A.E. 

Ο κ. Pheroze Khan ανέλαβε τη θέση 

του Γενικού Διευθυντή της Bristol-Myers 

Squibb A.E.. Στη διάρκεια της 15ετούς 

θητείας του στην εταιρεία, έχει εργαστεί 

σε θέσεις ευθύνης στην Αυστραλία, 

τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, 

το Μεξικό, τη Λατινική Αμερική και τον 

Καναδά. Πρόσφατα, διετέλεσε Διευθύνων 

Σύμβουλος της BMS Ελβετίας. 

Ο κ. Khan είναι κάτοχος ΜΒΑ από το 

Xavier Institute Jamshedpur της Ινδίας 

καθώς και πτυχίου 

χημείας 

από το Loyola 

College της 

Ινδίας. 

«Η Ελλάδα 

είναι μια 

πολύ σημαντική 

αγορά για 

την Bristol-Myers Squibb. Με προσήλωση 

στην Αποστολή και Δέσμευσή 

μας και έμφαση στον ασθενή, θα συνεχίσουμε 

την επιτυχημένη πορεία μας 

στην Ελλάδα» σημείωσε ο κ. Khan. 

H Bristol-Myers Squibb είναι μια 

παγκόσμια βιοφαρμακευτική εταιρεία 

που δεσμεύεται να ανακαλύπτει, να 

αναπτύσσει και να παρέχει καινοτόμα 

φάρμακα που συμβάλλουν στην αποτελεσματική 

αντιμετώπιση σοβαρών 

ασθενειών. 

> Η Ε.Ε. συστήνει την έγκριση του nilotinib (Tasigna®) 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση γνωμοδότησε 

θετικά συστήνοντας 

την έγκριση του nilotinib 

(Tasigna®), μιας εκλεκτικής 

στοχευμένης θεραπείας 

για νεοδιαγνωσθέντες 

ενήλικες ασθενείς με Χρόνια 

Μυελογενή Λευχαιμία 

θετική στο χρωμόσωμα 

Φιλαδέλφειας (Ph+ΧΜΛ) 

σε χρόνια φάση. 

«Μας χαροποιεί το γεγονός 

ότι η ανάπτυξη του 

nilotinib μπορεί δυνητικά να 

αποτελέσει μια νέα θεραπευτική 

επιλογή για τους 

νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς 

με ΧΜΛ που θέλουν 

να αποτρέψουν αποτελεσματικά 

την εξέλιξη της 

νόσου,» δήλωσε ο Alessandro 

Riva, Επικεφαλής του Τμήματος 

Ανάπτυξης & Ιατρικών 

Υποθέσεων της Novartis 

Oncology. «Μετά από τη 

θετική γνωμοδότηση της 

Επιτροπής, ανυπομονούμε 

να συνεργαστούμε με τις 

ρυθμιστικές Αρχές ώστε να 

αρχίσει η κλινική χρήση του 

nilotinib ως πρώτης γραμμής 

θεραπεία το συντομότερο 

δυνατόν.» 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή 

γενικά ακολουθεί τις συστάσεις 

της CHMP και εκδίδει 

την τελική της απόφαση εντός 

τριών μηνών. Η απόφαση 

θα εφαρμοστεί και στα 27 

κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής 

Ένωσης, και επιπλέον 

στην Ισλανδία και τη Νορβηγία. 

Συνολικά, περίπου 

46.000 άτομα στην Ευρωπαϊκή 

Ένωση πάσχουν από 

ΧΜΛ, έναν απειλητικό για 

τη ζωή καρκίνο του αίματος. 

Ο Οργανισμός Τροφίμων 

και Φαρμάκων (FDA) 

των ΗΠΑ, καθώς και οι αρμόδιες 

Αρχές της Ελβετίας 

(Swissmedic) έχουν ήδη 

εγκρίνει το nilotinib για νεοδιαγνωσθέντες 

ασθενείς με 

Ph+ ΧΜΛ, ενώ οι διαδικασίες 

υποβολής του προς 

έγκριση είναι σε εξέλιξη 

στην Ιαπωνία και παγκοσμίως. 

Το nilotinib είναι ένας 

ισχυρός και εκλεκτικός αναστολέας 

της πρωτεΐνης Bcr- 

Abl που προκαλεί την παραγωγή 

καρκινικών κυττάρων 

στην Ph+ ΧΜΛ. Δρα επίσης 

κατά ενός ευρέος φάσματος 

μεταλλάξεων της Bcr- 

Abl που σχετίζονται με την 

αντίσταση στο imatinib. Οι 

πρώτες κλινικές μελέτες 

για το nilotinib ξεκίνησαν 

μόλις 21 μήνες μετά την 

ανακάλυψή του, ενώ το σκεύασμα 

έλαβε την πρώτη έγκρισή 

του από ρυθμιστική αρχή 

ως θεραπεία δεύτερης γραμμής 

το 2007. 


Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η 


ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 

«Νέα εποχή 

στις θυρεοειδεκτομές» 

Συνέντευξη στη Νεκταρία Καρακώστα 

Κύριε Λινέ, ποια είναι η θέση της λαπαροσκοπικής 

χειρουργικής στην θυρεοειδεκτομή; 

Η κλασική τομή της θυρεοειδεκτομής, την οποία πραγματοποιούμε 

εδώ και περίπου 100 χρόνια (τομή Kocher), 

προϋποθέτει μια τομή 8-10 εκατοστών, δύο πόντους 

πάνω από την στερνική λακκούβα. Εύλογο ήταν λοιπόν, 

όταν το 1990 ξεκίνησε η λαπαροσκοπική χειρουργική, 

να γίνει προσπάθεια ώστε να καλυφθεί 

ενδοσκοπικά και η αφαίρεση του θυρεοειδούς. Έγινε, 

λοιπόν, προσπάθεια να αφαιρεθεί ο θυρεοειδής 

ενδοσκοπικά, με πολλαπλές τομές στο λαιμό, δηλαδή 

με 3-4 σημεία εισόδου των τροκάρ. Το συνολικό 

αισθητικό αποτέλεσμα όμως ήταν απογοητευτικό. Η 

κάκωση ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι με τη μία 

–μεγάλη- τομή. Έτσι, η λαπαροσκοπική προσέγγιση 

στη θυρεοειδεκτομή, γρήγορα εγκαταλείφθηκε. 

Δέκα χρόνια αργότερα (στα τέλη της δεκαετίας 

του 1990), ένας Ιταλός χειρουργός ήλθε να εγκαινιάσει 

μία προσπέλαση που ονομάστηκε video 

assisted minimally invasive thyroidectomy (MIVAT 

= ελάχιστα επεμβατική θυρεοειδεκτομή υποβοηθούμενη 

από βίντεο). Αυτός ξεκινούσε με μια μικρότερη 

τομή 2,5 εκατοστών χαμηλά στο λαιμό, δημι- 

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 5.000 επεμβάσεις αφαίρεσης 

θυρεοειδούς εφαρμόζοντας μια δική του μέθοδο ελάχιστα επεμβατικής θυρεοειδεκτομής. 

Ανήσυχος, χωρίς να επαναπαύεται στιγμή, δεν παύει να πρωτοπορεί στον τομέα της λαπαροσκοπικής 

χειρουργικής. Ειδικός στην ενδοκρινολογική και λαπαροσκοπική χειρουργική, τη 

χειρουργική ογκολογία, τη χειρουργική του μαστού και τη χειρουργική παχυσαρκίας, ο Επ. 

Καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημήτρης Λινός πραγματοποίησε πρόσφατα 

τις πρώτες στην Ελλάδα ρομποτικά υποβοηθούμενες θυρεοειδεκτομές χωρίς τομή στο 

λαιμό, αφαιρώντας τους όζους όγκους ή και ολόκληρο τον αδένα, από τη μασχάλη. 



ουργούσε χώρο με τη βοήθεια του ενδοσκοπίου 

κι έφτανε ψηλά στο θυρεοειδή 

όπου κάνοντας χρήση διαθερμίας 

έκοβε κι ελευθέρωνε τον άνω πόλο 

και συνέχιζε ανοιχτά. Η συγκεκριμένη 

προσέγγιση, μας έκανε να εμπνευστούμε, 

πριν από 4 χρόνια, αντί να κάνουμε 

την τομή χαμηλά, να την κάνουμε 

πιο ψηλά στο λαιμό, ώστε να προστατεύσουμε 

τα άνω θυρεοειδικά στοιχεία, 

δηλαδή τα νεύρα και τους παραθυρεοειδικούς 

αδένες, από τις διαθερμίες. 

Καθώς χρησιμοποιούμε άμεση όραση 

και πρόσβαση, δεν χρησιμοποιούμε 

μηχανήματα που μεταδίδουν θερμότητα, 

στα επικίνδυνα σημεία, άρα ο κίνδυνος 

να καεί προσωρινά ή μόνιμα το 

παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο και τα 

παραθυρεοειδή περιορίζεται σημαντικά. 

Έτσι, καταγράφουμε ελάχιστες επιπλοκές, 

σχεδόν μηδαμινές. Τα ποσοστά 

των επιπλοκών είναι μικρότερα του 

0,8% για την κάκωση των παλίνδρομων 

λαρυγγικών νεύρων και 0% για 

μόνιμη υποασβαιστία. Αυτήν την μέθοδο 

την ονομάσαμε ελάχιστα επεμβατική 

θυρεοειδεκτομή. 

Ένα ακόμη πλεονέκτημα της μεθόδου 

είναι πως, κάνοντας την τομή ψηλά 

στο λαιμό, όπου υπάρχουν ρυτίδες, 

αυτή γίνεται δύσκολα ορατή. 

Δεδομένων των πολύ καλών αποτελεσμάτων 

αυτής της μεθόδου, τι νεότερο 

έρχεται να προσφέρει η ρομποτικά 

υποβοηθούμενη θυρεοειδεκτομή, 

που πρόσφατα δοκιμάσατε; 

Η νέα ρομποτική μέθοδος, στην 

οποία η πρόσβαση και η αφαίρεση του 

θυρεοειδούς γίνεται από τη μασχάλη, 

απευθύνεται σε ένα ποσοστό γυναικών 

και ανδρών στους οποίους, οποιαδήποτε 

τομή, μπορεί να δημιουργήσει 

αυτό που λέμε χηλοειδής ουλή. 

Πρόκειται για περιπτώσεις ασθενών, 

στους οποίους η τομή δεν κλείνει ομαλά, 

αλλά η κερατίνη συνεχίζει την παραγωγή 

της, φτιάχνοντας έναν λόφο, μια 

άσχημη κόκκινη τομή. 

Αν σκεφθεί το σημείο στο οποίο γίνεται 

η τομή για τη θυρεοειδεκτομή, το 

να έχει ο ασθενής, εφ’ όρου ζωής μπροστά 

του μια άσχημη ουλή, και μάλιστα 

για να αντιμετωπίσει μια καλοήθη νόσο, 

είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, τόσο αισθητικό 

όσο και ψυχολογικό. 

Έτσι, εδώ και 6 μήνες, αποφασίσαμε 

να εφαρμόσουμε αυτό που κάνουν 

δύο χειρουργοί στην Σεούλ, αφαίρεση 

του θυρεοειδούς, χωρίς καθόλου τομή 

στο λαιμό (scarless in the neck 

thyroidectomy), με τομές στη μασχάλη. 

Βέβαια, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι 

αυτό δεν συνιστά ελάχιστα επεμβατική 

χειρουργική (minimally invasive) αλλά 

maximal χειρουργική. Η επέμβαση περιλαμβάνει 

τη δημιουργία μιας τομής 5-7 

εκ. στη μασχάλη που επεκτείνεται προοδευτικά 

στη δημιουργία ενός «τούνελ» 

μέχρι το λαιμό και το θυρεοειδή. Στο 

τούνελ αυτό τοποθετούνται τα τρία λειτουργικά 

άκρα του ρομπότ Da Vinci, 

ενώ το τέταρτο τοποθετείται μέσω μικρής 

Το να μπορούμε 

να αποφύγουμε μια 

άσχημη ουλή στην 

αντιμετώπιση μιας 

καλοήθους νόσου είναι 

πολύ σημαντικό. 

τομής 0,8 εκ. στο πρόσθιο τοίχωμα του 

θώρακος μεταξύ των θηλών. Το αισθητικό 

αποτέλεσμα, στο τέλος της επέμβασης, 

ωστόσο, είναι δραματικό, καθώς 

δεν υπάρχει καθόλου τομή στο λαιμό. 

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι τα άτομα 

με την προδιάθεση των χηλοειδών 

και υπερπλαστικών ουλών βρήκαν, επιτέλους, 

τη σωτηρία τους. Η τομή στη 

μασχάλη, αν και μεγάλη, έχει το πλεονέκτημα 

ότι μπορεί να καλύπτεται όταν 

το χέρι είναι κατεβασμένο. 

Πώς εντοπίζονται οι ασθενείς που 

έχουν την προδιάθεση να κάνουν 

τέτοιες ουλές; 

Ο μόνος τρόπος για να εντοπίσουμε 

έναν ασθενή που έχει αυτήν την προδιάθεση, 

είναι να έχει ήδη χειρουργηθεί 

στην κοιλιά, στο μαστό ή αλλού και 

να έχει δημιουργήσει χηλοειδείς ή υπερπλαστικές 

ουλές. Υπάρχει, ωστόσο, κι 

ένα μικρό ποσοστό, που είναι η πρώτη 

τους επέμβαση αυτή, οπότε δεν ξέρουμε 

αν υπάρχει μια τέτοια προδιάθεση. 

Δεν υπάρχουν και μελέτες που να 

μας λένε τα ποσοστά ασθενών που 

κάνουν χηλοειδείς ή άσχημες ουλές. 

Γι’ αυτό και τώρα, ξεκινάμε μια πολύ 

μεγάλη μελέτη, στέλνοντας ερωτηματολόγια 

σε πάνω από 5.000 ασθενείς 

που έχουμε χειρουργήσει, ώστε να μάθουμε: 

πόσοι από αυτούς έκαναν χηλοειδή 

ουλή, πόσοι δεν είναι ικανοποιημένοι 

από την τομή τους και πόσοι θα προτιμούσαν, 

εάν υπήρχε αυτή η τεχνολογία 

την εποχή που χειρουργήθηκαν, αυτήν 

την μεγάλη επέμβαση, που κρατάει μεν 

περισσότερο και δυνητικά συνιστά μεγαλύτερη 

ταλαιπωρία, προκειμένου να μην 

έχουν καθόλου τομή το λαιμό. Πιστεύω 

ότι αυτή η μελέτη θα μας δώσει και τις 

ενδείξεις γι’ αυτήν την μέθοδο, η οποία, 

σημειωτέον, έχει και περιορισμούς: Δεν 

μπορεί να γίνει σε πολύ παχύσαρκα 

άτομα, γιατί η απόσταση από τη μασχάλη 

στο λαιμό είναι πάρα πολύ μεγάλη, 

δεν ενδείκνυται στη θυρεοειδίτιδα, αλλά 

ούτε και σε εκτεταμένους καρκίνους. 

Ποιο είναι το κυριότερο πλεονέκτημα 

της μεθόδου; 

Κυρίως το αισθητικό, ιδίως σε άτομα 

που έχουν την προδιάθεση για χηλοειδείς 

άσχημες ουλές. Το να μπορούμε 

να αποφύγουμε μια άσχημη ουλή στην 

αντιμετώπιση μιας καλοήθους νόσου 

είναι πολύ σημαντικό. Μειονέκτημα της 

χρήσης του ρομπότ είναι, ωστόσο, το 

μέγεθος του μηχανήματος. Για μια τόσο 

λεπτή επέμβαση, όσο η θυρεοειδεκτομή, 

το μηχάνημα παραμένει ακόμη πρωτόγονο, 

μεγάλο. Δεν έχει τη λεπτότητα 

που θα ήθελε κανένας για αυτήν την 

επέμβαση, παρ’ όλα αυτά όμως, μάς 

εξασφαλίζει μια σταθερή βάση και διαθερμικούς 

υπερήχους, για να μπορούμε 

να αφαιρέσουμε τον θυρεοειδή. 

Ωστόσο, οι διαθερμίες αναφέρατε 

πως έχουν κάποια μειονεκτήματα. 

Η διαθερμία, επειδή έχει μεγάλη θερμα- 



ντική, περιφερική ενέργεια, έχει τον κίνδυνο 

της διασποράς της θερμότητας και 

της κάκωσης παρακειμένων ευαίσθητων 

σημείων. Αυτό είναι το μειονέκτημα. 

Με το Da Vinci, ωστόσο, ο χειρουργός 

βλέπει 3σδιάστατα και με μεγαλύτερη 

μεγέθυνση την περιοχή, οπότε θεωρητικά 

μπορεί να προσέξει περισσότερο: 

α. τις ευαίσθητες αυτές περιοχές απ’ 

όπου περνάει το λαρυγγικό νεύρο, που 

νευρεί τις φωνητικές χορδές. Αν πειραχτεί 

το ένα νεύρο, το αποτέλεσμα 

είναι βρόγχος φωνής, ενώ αν πειραχτούν 

και τα δύο (αμφοτερόπλευρο), 

τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα αφωνίας 

και αναπνευστικό, δηλαδή ο ασθενής 

αντιμετωπίζεται με τραχειοστομία). 

β. τα παραθυρεοειδή σωμάτια (λεπτοί 

αδένες που ρυθμίζουν το ασβέστιο και 

οι οποίοι εύκολα μπορούν να αφαιρεθούν 

ή να πειραχτούν από έναν μη έμπειρο 

χειρουργό, γιατί διακρίνονται δύσκολα 

από έναν όζο του θυρεοειδούς). 

Είναι αναστρέψιμες οι βλάβες 

της θυρεοειδεκτομής; 

Υπάρχει όντως ένα ποσοστό προσωρινής 

πάρεσης των λαρυγγικών νεύρων. 

Σε ένα πρόσφατο άρθρο τους, οι χειρουργοί 

από τη Σεούλ (οι οποίοι έχουν 

κάνει περισσότερες από 500 θυρεοειδεκτομές 

από τη μασχάλη), αναγράφουν 

ένα ποσοστό προσωρινής κάκωσης του 

λαρυγγικού νεύρου μέχρι και 23%. Παρ’ 

όλα αυτά, ενάμιση μήνα μετά από την 

επέμβαση, το ποσοστό αυτό πέφτει στο 

1,5-2%. 

Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας 

και ασφάλειας; 

Με τόσα λίγα περιστατικά, είναι δύσκολο 

να πούμε. Έχουμε μεγαλύτερο ποσοστό 

προσωρινής παράλυσης των φωνητικών 

χορδών από ό,τι στην ανοιχτή 

επέμβαση, και κάποιες σπάνιες επιπλοκές 

που δεν τις συναντούμε στην κλασική 

θυρεοειδεκτομή, όπως κάκωση του 

οισοφάγου. Είναι πολύ σημαντικό να μην 

θυσιάσουμε την ουσία και τη σωστή θεραπεία 

και τα καλά αποτελέσματα που έχουμε 

με την κλασική θυρεοειδεκτομή ή με 

τις παραλλαγές της (MIVAT ή την δική 

μας non-endoscopic minimally invasive 

thyroidectomy), προκειμένου να μην 

έχουμε καθόλου τομή στο λαιμό, διότι 

ένα ποσοστό ασθενών δηλώνουν ικανοποιημένοι 

από το αισθητικό αποτέλεσμα 

των κλασικών επεμβάσεων. 

Μετά την επέμβαση τι ακολουθεί; 

Μετά την επέμβαση οι ασθενείς δεν πονάνε, 

όπως θα περίμενε κανείς, από το μεγάλου 

τούνελ που ανοίγεται για να φτάσει 

κανείς από τη μασχάλη στο λαιμό. Ο ασθενής 

παίρνει εξιτήριο την επόμενη ημέρα 

του χειρουργείου, όπως και συμβαίνει 

στην κλασική και στην ελάχιστα επεμβατική 

θυρεοειδεκτομή. Η μόνη διαφορά 

είναι, ότι αφήνουμε στον ασθενή μία παροχέτευση, 

για μία πέρα παραπάνω. 

Πόσο σημαντική είναι η εξειδίκευση 

ενός χειρουργού στις επεμβάσεις 

του θυρεοειδούς; 

Όσο σημαντική είναι για όλα τα πράγματα 

στη ζωή μας και για όλες τις επεμβάσεις. 

Η εμπειρία βοηθάει πολύ. Πάνω 

όμως από την εμπειρία βρίσκεται η 

σωστή εκπαίδευση, η διαρκής εκπαίδευση, 

η ωριμότητα του να αναγνωρίζουμε 

τα λάθη μας και να μπορούμε να 

διακρίνουμε το καλύτερο που έχει να 

προσφέρει ο άλλος. 

Είμαστε μακριά στο να αντικαταστήσει 

η ρομποτική θυρεοδεικτομή τις 

τεχνικές που έχουμε σήμερα; 

Ναι, είμαστε μακριά. Ακόμη βρισκόμαστε 

στην αρχή. Ούτε τις ενδείξεις έχουμε 

ξεκαθαρίσει ακόμη, ούτε η τεχνολογία 

(παρόλο που είναι ρομποτική) μας 

βοηθάει. Χρειαζόμαστε ρομπότ πιο λεπτά 

και πιο μικρά, πρέπει η τεχνολογία να 

γίνει πιο φιλική για να καλύψει αυτές 

τις επεμβάσεις. 

Ποιο θεωρείτε πως θα είναι το «αύριο» 

στις θυρεοειδεκτομές; 

Στόχος μας είναι να βρούμε καινούριες 

προσπελάσεις που να έχουν και ασφάλεια 

και ριζικότητα και μεγαλύτερες ενδείξεις. 

Νέες προσπάθειες σε πειραματόζωα 

γίνονται ήδη και περιλαμβάνουν, αφαίρεση 

του θυρεοειδούς είτε με τομή πίσω 

από το αυτί (οπισθοωτιαία) είτε μέσα από 

το στόμα, από τη βάση του στόματος. 

> Info-box: Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 17 Ιουνίου του 1951. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1975. 

Ολοκλήρωσε τη μεταπτυχιακή του εκπαίδευση στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard και στη Μεταπτυχιακή Ιατρική Σχολή της 

Mayo Clinic από το 1975 μέχρι το 1981. Το 1981, διορίστηκε Επίκουρος Καθηγητής της Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Case Western 

Reserve, στο Cleveland, Ohio. Επέστρεψε στην Ελλάδα ως Λέκτορας Χειρουργικής και, μετέπειτα, Υφηγητής Χειρουργικής και Επίκουρος 

Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1994, κατέχει τη θέση του Άμισθου Τακτικού Καθηγητού 

για το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Michigan και είναι Διευθυντής της Α' Χειρουργικής Κλινικής του ΔΘΚΑ «Υγεία». Το 1994, έγινε μέλος 

του Διδακτικού προσωπικού της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard και το 2000, διορίσθηκε Σύμβουλος Χειρουργικής στο Νοσοκομείο 

Massachusetts General Hospital στην Βοστόνη. Έχει συγγράψει πάνω από 100 πρωτότυπα επιστημονικά άρθρα, που έχουν δημοσιευθεί 

σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει συνεισφέρει περισσότερα από 10 κεφάλαια σε ελληνικά 

και διεθνή χειρουργικά εγχειρίδια και έχει γράψει δύο ελληνικά χειρουργικά βιβλία (μονογραφίες). Πρόσφατα περιέγραψε την παγκοσμίως 

αναγνωρισμένη εμπειρία του στην ελάχιστα επεμβατική θυρεοειδεκτομή στο κεφάλαιο «Minimally Invasive Thyroid Surgery» του 

βιβλίου «International Principles of Laparoscopic Surgery» (2010). Συντάκτες του συγγράμματος, που αποτελεί τη σύγχρονη «Βίβλο» στη 

Λαπαροσκοπική Χειρουργική, είναι οι Καθηγητές E. Frezza, M. Gagner και M. Li. Στο σύγγραμμα συμμετέχουν οι πιο καταξιωμένοι διεθνώς 

χειρουργοί από όλο τον κόσμο στο χώρο της Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής. Από το 2005 έως σήμερα, συν-προεδρεύει της Επιτροπής 

Διεθνών Σχέσεων της μεγαλύτερης Αμερικανικής χειρουργικής εταιρείας, SAGES (Society of American Gastrointestinal Endoscopic 

Surgeons). Είναι παντρεμένος με την κυρία Αθηνά Λινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επιδημιολογίας, και πατέρας 5 παιδιών. 


Ε Ι Δ Ι Κ Ο Θ Ε Μ Α 

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ 

Έγκριση της αμπατασέπτης 

ως βιολογικού παράγοντα 

πρώτης γραμμής 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε 

πρόσφατα μία νέα ένδειξη 

για την αμπατασέπτη, σε συνδυασμό 

με μεθοτρεξάτη (ΜΤΧ), 

για τη θεραπεία μέτριας έως 

σοβαρής ενεργού ρευματοειδούς 

αρθρίτιδας (ΡΑ), σε ενηλίκους 

ασθενείς που έχουν 

ανταποκριθεί ανεπαρκώς σε 

παλαιότερη θεραπεία με ένα ή 

περισσότερα τροποποιητικά της 

νόσου αντιρρευματικά φάρμακα 

(DMARD). 

Ηέγκριση της αμπατασέπτης ως 

βιολογικού παράγοντα πρώτης 

γραμμής μετά από ανεπαρκή 

ανταπόκριση σε DMARD 

υποστηρίχθηκε από τα δεδομένα μίας 

ανοικτής μελέτης διάρκειας δύο ετών, 

από μία δοκιμή σε ασθενείς με ρευματοειδή 

αρθρίτιδα, οι οποίοι δεν είχαν 

λάβει μεθοτρεξάτη (MTX) στο παρελθόν 

(AGREE), καθώς και από τα μακροχρόνια 

δεδομένα ανοικτής φάσης από 

το κύριο πρόγραμμα κλινικών μελετών 

της ΡΑ σε ασθενείς ανεπαρκώς ανταποκρινόμενους 

(IR) σε MTX (AIM, ATTEST, 

καθώς και μία μελέτη Φάσης IIb) καθώς 

ασθενείς ανεπαρκώς ανταποκρινόμενους 

σε αντι-TNF (ATTAIN και ARRIVE). 

Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι, η αμπατασέπτη 

μπορεί να παρέχει βελτιωμένη 

έκβαση όσον αφορά τη βραχυπρόθεσμη 

αποτελεσματικότητα, καθώς και συνεχή 

και διατηρούμενη αποτελεσματικότητα 

μακροπρόθεσμα (έως και για επτά 

έτη, όπως καταδείχθηκε στη μελέτη 

Φάσης IIb), όταν χρησιμοποιείται μαζί 

με MTX νωρίτερα κατά τη θεραπεία της 

ΡΑ. Επιπρόσθετα, στη μελέτη AIM καταδείχθηκε 

διατηρούμενη μείωση του ποσοστού 

εξέλιξης της δομικής βλάβης έως 

και για πέντε έτη. 

■ Στη μελέτη AGREE σε ασθενείς που 

δεν είχαν λάβει MTX στο παρελθόν, 

το 53% των ασθενών με ΡΑ που δεν 

είχαν λάβει στο παρελθόν θεραπεία με 

DMARD και έλαβαν ακολούθως αμπατασέπτη 

μαζί με MTX (n=256) πέτυχαν 

ACR50* στους έξι μήνες, σε σύγκριση 

με το 38% των ασθενών που έλαβαν 

εικονικό φάρμακο μαζί με MTX 

(n=253) (p

1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ROIPLON®. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΕ ΔΡΑΣΤΙΚΑ 

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ: 5% ή 10% Etofenamate. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Κρέμα, Γαλάκτωμα, Γέλη, Εκνέφωμα. 4.1. Θεραπευτικές ενδείξεις: 

Πιθανώς αποτελεσματικό σε υποξείες και χρόνιες ρευματικές παθήσεις των μαλακών μορίων του μυοσκελετικού συστήματος π.χ.• 

μυϊκός ρευματισμός,• μυϊκές συσπάσεις σε επίπονες δυσκαμψίες του ώμου (περιαρθροπάθεια του ωμοπλατοβραχίονα),• οσφυαλγία, 

• ισχυαλγία,• τενοντοθυλακίτιδα,• θυλακίτιδα,• βλάβες των μαλακών μορίων προερχόμενες σπό υπερκόπωση ή εκφυλιστικές αλλοιώσεις 

της σπονδυλικής στήλης και των αρθρώσεων (σπονδυλίτιδες, αρθρίτιδες). 4.2. Τρόπος χορήγησης: Χρήση εξωτερική. 4.3. Αντενδείξεις:•Υπερευαισθησία 

στο Etofenamate, flufenamic acid και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή σε κάποιο από τα έκδοχα του 

προϊόντος.•Βαριά καρδιακή ανεπάρκεια •Δεν ενδύκνειται η χορήγηση του προϊόντος σε παιδιά, εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες 

λόγω ανεπαρκούς κλινικής εμπειρίας. Επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε ανοικτά τραύματα και σε περιοχές με έκζεμα. 4.4. Ιδιαίτερες 

προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση: Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορούν να ελαχιστοποιηθούν 

χρησιμοποιώντας την κατώτατη αποτελεσματική δόση στην πλέον μικρής διάρκειας θεραπεία που απαιτείται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων 

(βλέπε κινδύνους από το γαστρεντερικό και το καρδιαγγειακό). Καρδιαγγειακές και αγγειακές εγκεφαλικές επιδράσεις. Δεδομένα 

από κλινικές δοκιμές και επιδημιολογικές μελέτες υποδεικνύουν ότι η χρήση μερικών ΜΣΑΦ (ιδιαίτερα σε υψηλές δόσεις και σε 

μακροχρόνιες θεραπείες) μπορεί να συσχετίζεται με μια μικρή αύξηση του κινδύνου για εμφάνιση θρομβωτικών αρτηριακών συμβάντων 

(για παράδειγμα έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο). Υπάρχουν ανεπαρκείς πληροφορίες για να αποκλεισθεί ένας τέτοιος 

κίνδυνος για το Etofenamate όταν χορηγείται σύμφωνα με τη δοσολογία όπως αυτή προτείνεται (βλέπε Λήμμα 4.2 Δοσολογία και 

τρόπος χορήγησης). Απαιτείται προσοχή (συζήτηση με ιατρό ή φαρμακοποιό) πριν την έναρξη της θεραπείας σε ασθενείς με ιστορικό 

υπέρτασης και /ή με καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς έχει αναφερθεί κατακράτηση υγρών, υπέρταση και οίδημα σε σχέση με τη θεραπεία 

με ΜΣΑΦ. Να μην έρχεται σε επαφή με τους βλεννογόνους και τους οφθαλμούς. Να αποφεύγεται η εισπνοή του εκνεφώματος. Να χορηγείται 

με προσοχή και υπό παρακολούθηση σε ασθενείς με ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια και ιστορικό πεπτικού έλκους ή γαστρορραγιών. 

Επί μακροχρόνιας χρήσης συνιστάται παρακολούθηση της ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας. 4.5. Αλληλεπιδράσεις με άλλα 

φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπιδράσεων: Δεν έχουν αναφερθεί αλληλεπιδράσεις όταν το Etofenamate χρησιμοποιείται σύμφωνα 

με τις οδηγίες. 4.6. Κύηση και γαλουχία: Δεν ενδείκνυται η χορήγηση του προϊόντος σε εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες λόγω 

ανεπαρκούς κλινικής εμπειρίας. 4.7. Επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων: Δεν έχει αναφερθεί επίδραση 

στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων. 4.8. Ανεπιθύμητες ενέργειες: Δεδομένα από κλινικές δοκιμές και επιδημιολογικές 

μελέτες υποδεικνύουν ότι η χρήση κάποιων ΜΣΑΦ (ιδιαίτερα σε υψηλές δόσεις και σε μακροχρόνιες θεραπείες ) μπορεί 

να συσχετίζεται με ένα ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση θρομβωτικών αρτηριακών συμβάντων (π.χ. έμφραγμα του μυοκαρδίου 

ή εγκεφαλικό επεισόδιο, βλέπε Λήμμα 4.4.). Οίδημα, υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια έχουν αναφερθεί σε σχέση με τη θεραπεία με 

ΜΣΑΦ. Επίσης, έχουν αναφερθεί σπάνιες περιπτώσεις ερεθισμού του δέρματος και ακόμα πιο σπάνιες αλλεργικές αντιδράσεις. Τα φαινόμενα 

αυτά υποχωρούν ταχέως με την διακοπή του φαρμάκου. 4.9. Υπερδοσολογία: Συνήθεις παρανέργειες όπως κεφαλαλγία, ζάλη 

ή επιγαστρικός πόνος μπορεί να εμφανισθούν όταν όλη η ποσότητα Etofenamate που περιέχεται σε μια συσκευασία εφαρμοσθεί σε όλη 

την επιφάνεια του σώματος σε μικρό χρονικό διάστημα. Άμεση πλύση με άφθονο νερό. Σε περίπτωση λήψης από του στόματος (τοξικολογικά 

μεγάλες δόσεις δεν μπορεί να καταποθούν εξαιτίας της γεύσης), συνιστάται πρόκληση εμέτου ή πλύση του στομάχου και χορήγηση 

ενεργού άνθρακα. 6.7. Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας: Δικαιούχος: MEDA Manufacturing GmbH. D-51063 Koln - GERMANY. 

Υπεύθυνος Κυκλοφορίας στην Ελλάδα : MENARINI HELLAS AΕ. Αν. Δαμβέργη 7 - ΑΘΗΝΑ / Τηλ. 8316111-13. 7. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ 

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Κωδικοί συσκευασίας: Roiplon gel 5%: 1521701 / 20752/10323/25-7-85. Roiplon gel 10%: 1521702 / 8725/15- 

3-90. Roiplon creme 10%: 1521703 / 24005/30-7-90. Roiplon spray 10%: 1521705 / 1672/16-1-2002. Roiplon emulsion 10%: 

1521706 / 1673/16-1-2002. Τρόπος διάθεσης: Διατίθεται και χωρίς ιατρική συνταγή. 

ΜΕNARINI HELLAS A.E. 

Aν. Δαμβέργη 7, 104 45 Αθήνα, Τηλ.: 210 8316111-3, Fax: 210 8317343, e-mail: menarini@otenet.gr 

Το Υπουργείο Υγείας και Πρόνoιας και ο Ε.Ο.Φ. συνιστούν: 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ Ή ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟ ΣΑΣ.


επιτύχουν κατάσταση ύφεσης. Η διεύρυνση 

της ένδειξης της αμπατασέπτης 

σε πιο πρώιμης γραμμής θεραπεία της 

ΡΑ αποτελεί μέρος της ευρύτερης εξέλιξης 

στην αντιμετώπιση της ΡΑ, που 

θα μας επιτρέψει να επιβραδύνουμε 

την εξέλιξη της νόσου ολοένα και περισσότερο», 

συμπλήρωσε. 

Η Δρ. Manuela Le Bars, Ιατρική 

Διευθύντρια Ανοσοεπιστήμης της Bristol- 

Myers Squibb για την Ευρώπη, εξέφαρσε 

την ικανοποίησή της για την απόφαση 

της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η 

οποία, όπως τόνισε, δυνητικά, θα έχει 

θετική επίδραση στις θεραπευτικές εκβάσεις 

για ασθενείς με ΡΑ που έχουν ήδη 

παρουσιάσει ανεπαρκή ανταπόκριση σε 

ένα πρώτο DMARD. «Υπάρχει ένα ολοένα 

αυξανόμενο σύνολο στοιχείων που 

δείχνουν ότι, η νωρίτερη χρήση της 

αμπατασέπτης ενδέχεται να αποφέρει 

σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς 

–τόσο ως προς τη βραχυχρόνια, όσο 

και ως προς τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητα. 

Η εν λόγω νέα ένδειξη 

συνεπάγεται ότι, οι ασθενείς ενδέχεται 

να μπορέσουν να ωφεληθούν νωρίτερα 

από τις σταδιακές βελτιώσεις της 

λειτουργικότητας και της ποιότητας 

ζωής που παρέχει η αμπατασέπτη», 

κατέληξε. 

Η «ταυτότητα» τη αμπατασέπτης 

Η αμπατασέπτη 

μπορεί να παρέχει 

βελτιωμένη έκβαση 

όσον αφορά 

τη βραχυπρόθεσμη 

αποτελεσματικότητα. 

■ Η αμπατασέπτη είναι ένας εκλεκτικός τροποποιητής της συνδιέγερσης 

της ενεργοποίησης των Τ κυττάρων. Έχει σχεδιαστεί για να προλαμβάνεται 

η πλήρης ενεργοποίηση των Τ-κυττάρων και να αναστέλλεται η απελευθέρωση 

των χημικών ουσιών που οδηγούν σε φλεγμονή και φθορά των 

αρθρώσεων, όπως παρατηρείται στη ΡΑ , , , και την πΝΙΑ. 

■ Η αμπατασέπτη είναι ο πρώτος βιολογικός παράγοντας που ανακαλύφθηκε 

και αναπτύχθηκε στα ερευνητικά κέντρα της Bristol-Myers Squibb και 

εγκρίθηκε για πρώτη φορά για ΡΑ σε ενηλίκους το Μάιο του 2007 από την 

Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

■ Σε συνδυασμό με MTX ενδείκνυται ακόμη για τη θεραπεία της μέτριας 

έως σοβαρής ενεργού πολυαρθρικής Νεανικής Ιδιοπαθούς Αρθρίτιδας σε 

παιδιατρικούς ασθενείς ηλικίας έξι ετών και άνω, οι οποίοι παρουσίασαν 

ανεπαρκή ανταπόκριση σε άλλα DMARD, συμπεριλαμβανομένου τουλάχιστον 

ενός αναστολέα του TNF. Η αμπατασέπτη δεν έχει μελετηθεί σε παιδιά 

ηλικίας κάτω των έξι ετών. 

Προφίλ ασφάλειας 

της αμπατασέπτης 

Το προφίλ ασφάλειας της αμπατασέπτης 

έχει μελετηθεί σε πάνω από 11.658 

ασθενείς-έτη και έχει παραμείνει σταθερό 

έως και για επτά έτη. 

Στις διπλά τυφλές και ανοικτές κλινικές 

μελέτες στους 4.149 ασθενείς 

που έλαβαν αμπατασέπτη κατά τη διάρκεια 

αυτών των 11.658 ασθενών-ετών, 

η επίπτωση σοβαρών λοιμώξεων ήταν 

2,87 ανά 100 ασθενείς-έτη, ενώ η ετήσια 

επίπτωση παρέμεινε σταθερή. Η 

επίπτωση κακοηθειών ήταν 1,43 ανά 

100 ασθενείς-έτη, ενώ η ετήσια επίπτωση 

παρέμεινε επίσης σταθερή.1 Η 

επίπτωση ήταν σύμφωνη με αυτή που 

αναμενόταν για ένα πληθυσμό με ΡΑ 

με παρόμοια χαρακτηριστικά ως προς 

την ηλικία και το φύλο. Η επίπτωση 

αυτοάνοσων διαταραχών επίσης παρέμεινε 

σταθερή με την πάροδο του χρόνου, 

ενώ η πιο συχνή αυτοάνοση διαταραχή 

ήταν η ψωρίαση ήπιας έως 

μέτριας μορφής.1 

Τα φαρμακευτικά προϊόντα που επενεργούν 

στο ανοσοποιητικό σύστημα, 

συμπεριλαμβανομένου της αμπατασέπτης, 

ενδεχομένως επηρεάζουν τις 

άμυνες του ξενιστή έναντι λοιμώξεων 

και κακοηθειών, καθώς και την ανταπόκριση 

σε εμβολιασμό. 

Σοβαρές λοιμώξεις, οι οποίες είναι 

τουλάχιστον πιθανόν να σχετίζονται με 

τη θεραπεία, αναφέρθηκαν στο 1,8% 

των ασθενών που έλαβαν αμπατασέπτη 

και στο 1,0% των ασθενών που 

δεν έλαβαν αμπατασέπτη (ασθενείς 

υπό εικονικό φάρμακο).1 Ορισμένες 

από αυτές τις λοιμώξεις ήταν θανατηφόρες. 

Πριν από τη θεραπεία και κατά 

τη διάρκεια αυτής είναι απαραίτητη η 

αξιολόγηση και η παρακολούθηση των 

ασθενών αναφορικά με τον κίνδυνο 

λοιμώξεων. Στις ελεγχόμενες με εικονικό 

φάρμακο κλινικές μελέτες, η συχνότητα 

εμφάνισης κακοηθειών με αμπατασέπτη 

ήταν 1,4% και με εικονικό 

φάρμακο 1,1%.1 

Η αμπατασέπτη όπως και άλλοι 

βιολογικοί παράγοντες, αντενδείκνυται 

σε ασθενείς με σοβαρές και μη 

ελεγχόμενες λοιμώξεις, όπως σήψη 

και ευκαιριακές λοιμώξεις, καθώς και 

σε ασθενείς με υπερευαισθησία στη 

δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα 

έκδοχα. Οι αναφορές για αλλεργικές 

αντιδράσεις με την αμπατασέπτη δεν 

ήταν συχνές στις κλινικές δοκιμές στις 

οποίες δεν απαιτείτο να έχει χορηγηθεί 

στους ασθενείς εκ των προτέρων 

θεραπεία για την πρόληψη αλλεργικών 

αντιδράσεων. Στην περίπτωση 

εκδήλωσης οποιασδήποτε σοβαρής 

αλλεργικής/αναφυλακτικής αντίδρασης, 

η χορήγηση αμπατασέπτης θα 

πρέπει να διακόπτεται. 



ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ 

Αποτελεσματική 

(τριπλή) διαχείριση 

Ένας στους δύο 

ασθενείς εγκαταλείπει 

τη θεραπεία, 

δύο χρόνια μετά τη 

διάγνωση (60% σε 

βάθος χρόνου). 

Της Νεκταρίας Καρακώστα 

Σημαντικά εμπόδια συναντά τα 

τελευταία χρόνια η διαχείριση 

της υπέρτασης σε παγκόσμιο 

επίπεδο, αλλά και στη 

χώρα μας. Αν και έχει ανακηρυχθεί 

από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 

ως το σημαντικότερο πρόβλημα 

δημόσιας υγείας του ανεπτυγμένου 

κόσμου, με τις εκτιμήσεις του Οργανισμού 

να προβλέπουν αύξηση στη 

συχνότητα της πάθησης κατά 60% 

έως το 2025, μόνο οι μισοί από εκείνους 

που έχουν υπέρταση το γνωρίζουν. 

«Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων 

που έχουν αρτηριακή πίεση έχουν 

άγνοια, γιατί η υπέρταση είναι ασυμπτωματική. 

Γι’ αυτό και αποκαλείται 

σιωπηλός δολοφόνος», σημειώνει 

ο κ. Αθανάσιος Μανώλης, διευθυντής 

της καρδιολογικής κλινικής στο 

«Ασκληπιείο» Βούλας και αν. καθηγητής 

καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο 

Έιμορι των ΗΠΑ. Στην Ελλάδα, 

υπάρχουν περίπου 2,5 εκατομμύρια 

υπερτασικοί. Από εκείνους που έχουν 

διαγνωσθεί, μόνο οι μισοί λαμβάνουν 

θεραπεία, ακόμη όμως κι από 

αυτούς που ακολουθούν θεραπεία, 

μόνο το 50% ρυθμίζει αποτελεσματικά 

την πίεσή του. 

Η ύπαρξη υπέρτασης ωστόσο, σε 

συνδυασμό με την αύξηση της παχυσαρκίας, 

του μεταβολικού συνδρόμου 

και της χαμηλής καλής χοληστερόλης, 

αλλά και η υπερβολική 

κατανάλωση αλατιού από τους Έλληνες 

(περίπου 9 γραμμάρια ημερησίως 

έναντι σύστασης για μέγιστη κατανά- 



Ο συνδυασμός 2 ή 

3 φαρμάκων σε 

ένα χάπι είναι περίπου 

25% πιο οικονομικός. 

Οι αριθμοί μιλούν... 

■ 1 στους 4 ενήλικες είναι υπερτασικός 

■ το 50% φτάνει η συχνότητα της υπέρτασης σε άτομα ηλικίας 60-70 ετών 

■ στις ηλικίες άνω των 70 ετών, το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται στο 75% 

■ 6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και 3 

φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια διατρέχει ένας 

υπερτασικός που δεν ρυθμίζει έγκαιρα και αποτελεσματικά την πίεσή 

του 

■ Το 85% των ασθενών χρειάζεται πολλά, δύο ή και τρία φάρμακα, για 

να μπορέσει να επιτύχει τον έλεγχο της αρτηριακής του πίεσης 

■ 75% του αλατιού που καταναλώνουμε βρίσκεται «κρυμμένο» μέσα σε 

έτοιμα τρόφιμα και γλυκά 

■ 1 στους 3 υπερτασικούς Έλληνες είναι υπέρβαρος 

λωση 5 γραμμαρίων), πολλαπλασιάζουν 

τον κίνδυνο εμφάνισης βλαβών 

στην καρδιά και στους νεφρούς. Η 

υπέρταση θεωρείται ο σπουδαιότερος 

παράγοντας κινδύνου για αγγειακό 

εγκεφαλικό επεισόδιο και για 

έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι ειδικοί 

εκτιμούν, ότι κάθε 20 mmHg αύξηση 

της συστολικής και παράλληλα 

10 mmHg της διαστολικής πίεσης, 

διπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακού 

επεισοδίου. 

Απέναντι σε όλα αυτά τα δεδομένα, 

η ιατρική κοινότητα συμπιέζει προς 

τα κάτω τα όρια της υπέρτασης (στα 

130/80 mmHg) και προτείνει πιο επιθετική 

αγωγή για τους υπερτασικούς, 

με συνδυασμό δύο ή και περισσότερων 

αντιυπερτασικών φαρμάκων. Αναγκαία 

για την αποτελεσματική διαχείριση 

της νόσου είναι, ωστόσο, η 

προσήλωση στη θεραπεία. Έρευνες 

δείχνουν, ότι ένας στους δύο ασθενείς 

εγκαταλείπει τη θεραπεία, δύο 

χρόνια μετά τη διάγνωση (60% σε 

βάθος χρόνου). 

Το γεγονός αυτό επιφέρει ένα ντόμινο 

προβλημάτων, όπως η απορρύθμιση 

της πίεσης, η αύξηση των 

επισκέψεων σε ιατρούς, η αύξηση 

της πιθανότητας νοσηρότητας και θνητότητας, 

η μείωση της παραγωγικότητας 

και η απουσία από την εργασία, 

η αύξηση του κόστους υγειονομικής 

περίθαλψης κ.ά.. 

Τα νέα δεδομένα 

Με στόχο να διευκολύνει τη συμμόρφωση 

των ασθενών στη θεραπεία και 

να απλοποιήσει τα θεραπευτικά σχήματα, 

πρόσφατα κυκλοφόρησε στην 

ελληνική αγορά ένας νέος, μοναδικός 

συνδυασμός αμλοδιπίνης, βαλσαρτάνης 

και υδροχλωροθειαζίνης, 

το EXFORGE HCT σε ένα χάπι, για 

χρήση σε ασθενείς με πολλαπλούς 

παράγοντες κινδύνου. Το χάπι διατίθεται 

σε 5 διαφορετικές μορφές, παρέχοντας 

αφ’ ενός μέγιστη ευελιξία στο 

θεράποντα ιατρό και αφετέρου πλήρη 

κάλυψη των αναγκών κάθε ασθενούς, 

υπό τη μορφή ενός και μόνο 

δισκίου. «Το νέο χάπι εκμεταλλεύεται 

περισσότερους μηχανισμούς δράσης 

από τα προγενέστερα σκευάσματα. 

Επιπλέον, έχει λιγότερες παρενέργειες 

από ό,τι έχουν, για παράδειγμα, οι 

ανταγωνιστές ασβεστίου. Τέλος, ο 

συνδυασμός 2 ή 3 φαρμάκων σε ένα 

χάπι είναι περίπου 25% πιο οικονομικός 

από ό,τι θα ήταν το να παίρνει 

κανείς καθένα από αυτά τα φάρμακα 

ξεχωριστά», τόνισε στη διάρκεια συνέντευξης 

τύπου για την παρουσίαση 

του νέου συνδυαστικού φαρμάκου, 

ο κ. Ανδρέας Πιτταράς, Συνεργάτης 

του Καρδιολογικού Τμήματος στο 

Νοσοκομείο «Ασκληπιείο Βούλας». 

«Πρόκειται για μια δοκιμασμένη 

θεραπεία σε απλουστευμένη μορφή», 

υπογράμμισε από την πλευρά 

του ο αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Υπέρτασης 

στο Κέντρο Υπέρτασης 

της Γ' Παθολογικής Κλινικής 

του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Γεώργιος 

Σ. Στεργίου. 

Έρευνες έχουν αποδείξει, εξάλλου, 

ότι σε αυτούς τους ασθενείς, 

τα σκευάσματα που καταστέλλουν 

το σύστημα ρενίνης-αγγειοτασίνης 

είναι πιο αποτελεσματικά και μειώνουν, 

σε βάθος χρόνου, τον κίνδυνο 

εμφάνισης διαβήτη και κολπικής 

μαρμαρυγής. 


Σ Υ Ν Τ Ο Μ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η 

Η παρούσα μελέτη 

δημιουργεί μια πειστική 

υπόθεση ότι 

το σηματοδοτικό 

μονοπάτι Hh μπορεί 

να ενέχεται 

στον BE. 

Ένας σύνδεσμος μεταξύ 

σηματοδότησης Hedgehog 

και οισοφάγου Barrett; 

Εφόσον επιβεβαιωθεί, αυτή η σύνδεση 

μπορεί να έχει επιπτώσεις στη θεραπεία 

και την πρόληψη του οισοφάγου 

του Barrett. 

Το σηματοδοτικό μονοπάτι Hedgehog 

(Hh) παίζει ένα καίριο ρόλο στην ανθρώπινη 

εμβρυογένεση, Κάτω από φυσιολογικές 

συνθήκες είναι σε μεγάλο βαθμό 

ανενεργό στους ιστούς ενηλίκων, 

αλλά αποδείξεις συσσωρεύονται για 

υπερενεργοποιημένη σηματοδότηση 

του Hh σε κάποιους καρκίνους. Παρόλο 

που αυτή η υπερδραστηριότητα προκαλείται 

από μεταλλάξεις σε συνιστώντα 

μέρη του μονοπατιού Hh, η 

ενεργοποίηση του μονοπατιού στους 

όγκους του παχέος εντέρου, του παγκρέατος 

και των ωοθηκών οφείλεται σε 

υπερέκφραση συνδετών του Hh. Επιπλέον 

ρύθμιση προς τα πάνω (αύξηση) 

της σηματοδότησης του Hh έχει 

συνδεθεί με εξέλιξη της αλκοολικής 

ηπατοπάθειας και με τον ηπατοκυτταρικό 

καρκίνο. Δεδομένου ότι η ρύθμιση 

προς τα κάτω (μείωση) της σηματοδότησης 

του Hh εμπλέκεται στον πρώιμο 

σχηματισμό του οισοφάγου, οι ερευνητές 

έκαναν την υπόθεση ότι ασυνήθιστη 

επανενεργοποίηση της οισοφαγικής 

Hh σηματοδότησης στους ενήλικες 

μπορεί να συνδέεται με την ανάπτυξη 

του οισοφάγου του Barrett (BE) 

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μετρήσεις 

ανοσοχημείας, ανοσοφθορισμού 

και ποσοτικές μεθόδους αλυσιδωτής 

αντίδρασης πολυμεράσης προκειμένου 

να αξιολογήσουν σειρές κυττάρων 

από ανθρώπους και ποντικούς. 

Βλάβη από παλινδρόμηση χολής δημιουργήθηκε 

χειρουργικά στους ποντικούς. 

Επιθηλιακά κύτταρα καλλιεργήθηκαν 

από τους οισοφάγους γενετικά 

τροποποιημένων Sonic Hedgehog 

ποντικών και στη συνέχεια μεταμοσχεύθηκαν 

στους ποντικούς με βλάβη 

από παλινδρόμηση. Έκθεση σε οξέα 

ή χολή προκάλεσε σημαντική αύξηση 

της έκφρασης του Hh. Αυτή η αύξηση 

συσχετίστηκε σημαντικά με έκφραση 

των Hh γονιδίων –στόχων, κυλινδρικές 

κυτοκερατίνες και ένας ειδικός 

παράγοντας μεταγραφής εντερικών 

κρυπτών ο οποίος παρουσιάζει υψηλή 

έκφραση στον ΒΕ. 

Σχόλιο: Επισήμανση προς τους κλινικούς 

γιατρούς: Θα πρέπει όλοι να 

δώσουμε μεγάλη προσοχή σε αυτή τη 

μελέτη βασικής επιστήμης που αφορά 

το σηματοδoτικό μονοπάτι Hh. Ένας 

αυξανόμενος αριθμός αναφορών συνδέουν 

αυτό το μονοπάτι με την αιτιολογία 

ή την εξέλιξη διαφόρων γαστρεντερικών 

παθήσεων και καρκίνων. Η 

παρούσα μελέτη δημιουργεί μια πειστική 

υπόθεση ότι το σηματοδοτικό μονοπάτι 

Hh μπορεί να ενέχεται στον BE 

προκαλώντας μεταβολές που πυροδοτούν 

επαναπρογραμματισμό του φυσιολογικού 

επιθηλίου του οισοφάγου ως 

κυλινδρικό φαινότυπο. Επιβεβαίωση 

αυτού του ευρήματος θα μπορούσε να 

οδηγήσει σε πρωτοποριακές θεραπείες 

για τον ΒΕ ακόμη και σε προληπτικές 

ή παρεμβατικές στρατηγικές. 

Βιβλιογραφία: Wang DH et al. Aberrant 

epithelial–mesenchymal Hedgehog 

signaling characterizes Barrett's 

metaplasia. Gastroenterology2010 

May; 138:1810. 

Επίδραση του εμβολιασμού 

στην Ηπατίτιδα Β 

Ένα πρόγραμμα εμβολιασμού το οποίο 

ξεκίνησε στις ΗΠΑ σχεδόν πριν 2 δεκαετίες 

έχει μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης 

αυτής της λοίμωξης σε άτομα 

ηλικίας από 6-49 ετών. 

Στις ΗΠΑ, το 1991 ξεκίνησε μια 

οργανωμένη προσπάθεια εξάλειψης 

της μετάδοσης του ιού της ηπατίτιδας 

Β. Το σχέδιο περιελάμβανε εμβολιασμό 

κατά του HBV όλων των παιδιών 

και των ενηλίκων σε υψηλό κίνδυνο 

για μόλυνση. Προκειμένου να προσδιορισθεί 

το αποτέλεσμα αυτού του 

προγράμματος, οι ερευνητές συνέκριναν 

τη συχνότητα εμφάνισης της HBV 

λοίμωξης μεταξύ των συμμετεχόντων 

στην Εθνική Έρευνα Ελέγχου Υγείας 

και Διατροφής (ΝΗΑΝΕS) της περιόδου 

1988-1994 με εκείνη της περιό- 



Η τρέχουσα στρατηγική 

εξάλειψης 

πρέπει να επεκταθεί 

προκειμένου να 

διασφαλισθεί η 

απόλυτη επιτυχία 

της. 

δου 1999-2006. Η παρελθούσα ή παρούσα 

HBV λοίμωξη ορίσθηκε ως η παρουσία 

αντισωμάτων στο πυρηνικό αντιγόνο 

της ηπατίτιδας Β (αντι-HBc), η χρόνια 

λοίμωξη ως η παρουσία αντι-HBc και 

επιφανειακού αντιγόνου HBV (HBsAg) 

και η ανοσία λόγω εμβολιασμού ως η 

παρουσία αντισωμάτων στο HBsAg και 

απουσία του αντι-HBc. 

Η συνολική, διορθωμένη ως προς 

την ηλικία συχνότητα παρελθούσας και 

παρούσας HBV λοίμωξης δεν μεταβλήθηκε 

σημαντικά μεταξύ των περιόδων 

1988-1994 και 1999-2006 (5,4% 

και 4,7%). Εντούτοις, η συχνότητα 

παρελθούσας ή παρούσας χρόνιας λοίμωξης 

όντως μειώθηκε μεταξύ των παιδιών 

ηλικίας 6 έως19 ετών (από 1,9% 

σε 0,6%, p 40 ετών (P


Ο κίνδυνος LLR είναι 

παρόμοιος είτε οι 

ασθενείς με καρκίνο 

μαστού πρώιμου 

σταδίου υποβληθούν 

σε PMRT είτε όχι. 

Ασθενείς με Τ2 όγκους και έναν έως 

τρεις θετικούς λεμφαδένες είχαν συχνότητα 

LLR 10ετίας 9,7%. 

Σχόλιο: Η σημασία της πρόληψης των 

LLR υπογραμμίσθηκε στην Oxford 

Overview Analysis του 2005 (Lancet 

2005; 366:2087), η οποία υποδήλωνε 

ότι για κάθε τέσσερις περιπτώσεις αποφυγής 

LLR, μπορούσε να προληφθεί 

ένας θάνατος ειδικά σχετιζόμενος με 

καρκίνο μαστού. Αυτό το εύρημα προκάλεσε 

συστάσεις ώστε η PMRT να λαμβάνεται 

υπόψη ακόμη και σε ασθενείς 

με < 4 διηθημένους μασχαλιαίους λεμφαδένες. 

Παρόλα αυτά, τέτοιες συστάσεις 

παραμένουν αμφισβητήσιμες, διότι 

η χειρουργική, η ακτινοθεραπεία και 

οι επικουρικές συστεμικές θεραπείες οι 

οποίες χρησιμοποιήθηκαν σε αυτές τις 

παλαιότερες μελέτες μπορεί να θεωρηθούν 

κατώτερες του βέλτιστου συγκριτικά 

με τα σημερινά πρότυπα. 

Η παρούσα αναφορά υποδεικνύει 

ότι ο κίνδυνος LLR είναι παρόμοιος είτε 

οι ασθενείς με καρκίνο μαστού πρώιμου 

σταδίου υποβληθούν σε PMRT 

είτε όχι, παρόλο που ασθενείς < 40 

ετών αποτελούν εξαίρεση διότι είναι 

σε σχετικά υψηλό κίνδυνο για LLR όταν 

απουσιάζει η PMRT. Τελικά, αυτά τα 

δεδομένα υποδεικνύουν ότι οι συστάσεις 

για PMRT σε ασθενείς με έναν 

έως τρεις διηθημένους λεμφαδένες 

πρέπει να εξατομικεύονται παρά να 

εφαρμόζονται ομοιόμορφα. 

Βιβλιογραφία: Sharma R et al. Presentday 

locoregional control in patients 

with T1 or T2 breast cancer with 0 and 

1 to 3 positive lymph nodes after 

mastectomy without radiotherapy. Ann 

Surg Oncol 2010 May 5 

Οι επισκέψεις στα 

επείγοντα για μη ιατρική 

χρήση οπιοειδών και 

βενζοδιαζεπινών διπλασιάσθηκαν 

σε 5 χρόνια 

Η συχνότητα είναι στο υψηλότερο σημείο 

στην ηλικιακή ομάδα 21-24 ετών. 

Οι πρόσφατοι θάνατοι διασημοτήτων 

που αποδόθηκαν σε χρήση συνταγογραφούμενων 

φαρμάκων έριξε φως 

στη μη ιατρική χρήση των συνταγογραφούμενων 

φαρμάκων και τους συνοδούς 

κινδύνους της. Αυτή η αναφορά 

από τα Κέντρα Ελέγχου Ασθενειών και 

Πρόληψης περιγράφει επισκέψεις σε 

τμήματα επειγόντων περιστατικών (ED) 

οι οποίες αφορούν μη ιατρική χρήση 

επιλεγμένων συνταγογραφούμενων 

φαρμάκων από το 2004 έως το 2008. 

Το Εθνικό Δίκτυο Προειδοποίησης 

Καταχρήσεων (Drug Abuse Warning 

Network –DAWN) ορίζει τη μη ιατρική 

χρήση συνταγογραφούμενων ή μη (OTC) 

φαρμάκων ως «λήψη μιας υψηλότερης 

από τη συνιστώμενη δόση, λήψη ενός 

φαρμάκου που έχει συνταγογραφηθεί 

για άλλο άτομο, βιαιοπραγία προκαλούμενη 

από φάρμακο, ή βεβαιωμένη κακή 

χρήση ή κατάχρηση.» Οι ερευνητές 

ανασκόπησαν φακέλους των ED από 

ένα εθνικής εμβέλειας τυχαίο δείγμα 

231 νοσοκομείων τα οποία ελέγχονται 

από το DAWN. Από το 2004 έως το 

2008, ο υπολογιζόμενος αριθμός επισκέψεων 

στα ED για μη ιατρική χρήση 

οπιοειδών αυξήθηκε κατά 111% (από 

περίπου 140.000 σε 300.000). Η οξυκοδόνη, 

η υδροκοδόνη και η μεθαδόνη 

ήταν τα πιο συχνά αναφερόμενα 

οπιοειδή. Ο υπολογιζόμενος αριθμός 

επισκέψεων για βενζοδιαζεπίνες αυξήθηκε 

κατά 89% (από περίπου 140.000 

σε 270.000). Συνολικά, η συχνότητα 

επισκέψεων είχε κορύφωση μεταξύ 

ατόμων ηλικίας 21 έως 24 ετών και 

ένα τέταρτο του συνόλου των ασθενών 

έκανε εισαγωγή. 

Σχόλιο: Αυτή η αναφορά υπογραμμίζει 

το αυξανόμενο πρόβλημα της μη 

ιατρικής χρήσης συνταγογραφούμενων 

φαρμάκων. Το 2008 ο αριθμός των επισκέψεων 

στα ED ο οποίος αφορούσε 

μη ιατρική χρήση συνταγογραφούμενων 

φαρμάκων ήταν ίσος με τον αριθμό 

επισκέψεων που αφορούσαν παράνομες 

ουσίες. Οι γιατροί των επειγόντων 

θα πρέπει να εξοικειωθούν με τα πολιτειακά 

συστήματα για την παρακολούθηση 

των συνταγών των φαρμάκων και 

να τα χρησιμοποιήσουν για να μπορέσουν 

να εντοπίσουν ασθενείς οι οποίοι 

μπορεί να κάνουν χρήση συνταγο- 



Οι ασθενείς 

χωρίς κατάθλιψη 

είχαν σημαντικά 

λιγότερες επισκέψεις 

σε ED για 

καρδιακού τύπου 

συμπτώματα. 

γραφούμενων φαρμάκων για μη ιατρικούς 

λόγους. 

Βιβλιογραφία: Centers for Disease 

Control and Prevention (CDC). Emergency 

department visits involving nonmedical 

use of selected prescription drugs ― 

United States, 2004–2008. MMWR 

Morb Mortal Wkly Rep 2010 Jun 18; 

59:705. 

Κατάθλιψη σε γυναίκες 

με μη καρδιακό πόνο 

στο στήθος 

Η κατάθλιψη είναι συχνή σε γυναίκες 

με μη καρδιακό πόνο στο στήθος και 

συσχετίζεται με πιο συχνές επισκέψεις 

στα επείγοντα. 

Σε μια προοπτική μελέτη παρατήρησης, 

οι ερευνητές εκτίμησαν τη 

συχνότητα της κατάθλιψης σε 114 

γυναίκες οι οποίες παρουσιάσθηκαν 

κατά τη διάρκεια ενός έτους, στο τμήμα 

επειγόντων περιστατικών ενός τριτοβάθμιου 

νοσοκομείου αστικού κέντρου, 

με πόνο στο στήθος και στις οποίες η 

ισχαιμία ή το έμφραγμα είχαν αποκλειστεί. 

Οι ασθενείς συμπλήρωσαν ένα 

πιστοποιημένο ερωτηματολόγιο κατάθλιψης 

16 σημείων (το Quick Inventory 

of Depressive Symptomatology) και 

έκαναν μια δομημένη συνέντευξη σχετικά 

με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, 

το ιατρικό ιστορικό και την χρήση 

υπηρεσιών υγείας. 

Τριάντα εννέα ασθενείς (34%) διαγνώστηκαν 

θετικά για κατάθλιψη (κυρίως 

ήπια κατάθλιψη) και 17 από αυτές τις 

ασθενείς (44%) ήταν ήδη υπό ψυχιατρική 

φροντίδα. Οι ασθενείς χωρίς κατάθλιψη 

είχαν σημαντικά λιγότερες επισκέψεις 

σε ED για καρδιακού τύπου 

συμπτώματα κατά τη διάρκεια της περιόδου 

των 6 ακόλουθων μηνών σε σύγκριση 

με τις ασθενείς που είχαν κατάθλιψη 

(σχετικός κίνδυνος, 0,89) 

Σχόλιο: Η υψηλή συχνότητα κατάθλιψης 

σε αυτές τις γυναίκες με μη 

καρδιακής αιτιολογίας πόνο στο στήθος 

κάνει λογικό τον έλεγχο για κατάθλιψη 

σε γυναίκες (και πιθανότατα επίσης 

και στους άνδρες) οι οποίες 

εισάγονται στη μονάδα παρακολούθησης 

των ED για καρδιακό πόνο και 

για τις οποίες δεν αναγνωρίζεται καρδιακή 

αιτιολογία. Η παραπομπή για 

θεραπεία ασθενών με κατάθλιψη θα 

πρέπει και να βελτιώσει την πρόγνωσή 

τους και να μειώσει την πιθανότητα 

μελλοντικών επισκέψεων στα ED 

για καρδιακό πόνο. 

Βιβλιογραφία: Safdar B et al. Depression 

as modifiable coronary risk factor in 

the emergency department chest pain 

observation unit: A pilot.Crit Pathw 

Cardiol 2010 Jun; 9:82. 

Σε ποιο επίπεδο βιταμίνης 

D αυξάνει ο κίνδυνος 

καταγμάτων; 

Στους ηλικιωμένους άνδρες, ο κίνδυνος 

καταγμάτων ήταν αυξημένος μόνο 

σε εκείνους με επίπεδα 25-υδροξυβιταμίνης 

D < 16ng/mL. 

Ισχυρά δεδομένα για τον συσχετισμό 

μεταξύ των επιπέδων της βιταμίνης 

D και μακροχρόνιου κινδύνου για 

κατάγματα είναι περιέργως σπάνια. Σε 

αυτή τη Σουηδική μελέτη παρακολούθησης 

κοόρτης πληθυσμού, οι ερευνητές 

μέτρησαν τα επίπεδα της 25- 

υδροξυβιταμίνης D (25[OH]D) σε 1194 

ηλικιωμένους άνδρες (μέση ηλικία 71 

ετών) χρησιμοποιώντας μια καταξιωμένη 

μέθοδο (υγρή χρωματογραφία 

υψηλής πιέσεως- φασματογραφία μάζας) 

και τους παρακολούθησαν για ένα μέσο 

όρο 11 ετών. 

Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, 

26% των συμμετεχόντων υπέστησαν 

κατάγματα. Ο κίνδυνος καταγμάτων 

ήταν παρόμοιος σε όλα τα επίπεδα 

(25[OH]D) τα οποία ήταν > 16ng/mL. 

Ο κίνδυνος καταγμάτων ήταν αυξημένος 

σε άνδρες , αλλά μόνο 5% των 

ανδρών ενέπιπτε σε αυτή την κατηγορία 

και μόνο 3% όλων των καταγμάτων 

ήταν δυνητικά αποδιδόμενα σε επίπεδα 

(25[OH]D) < 16 ng/mL. Ο κίνδυνος 

πτώσεων δεν ήταν αυξημένος μεταξύ 

εκείνων με επίπεδα βιταμίνης D


μέτρηση της βιταμίνης D και αρκετά 

μεγάλης διάρκειας παρακολούθηση. 

Τουλάχιστον μεταξύ ηλικιωμένων Σουηδών 

ανδρών, η έλλειψη βιταμίνης D 

δεν είναι κύρια αιτία καταγμάτων. Επιπλέον, 

τα αποτελέσματα τυχαιοποιημένων 

μελετών με συμπληρώματα βιταμίνης 

D για την πρόληψη καταγμάτων 

έχουν υπάρξει αντιφατικά. Αυτή η μελέτη 

– μαζί με άλλες μελέτες παρατήρησης 

καταγμάτων και δεδομένα για συσχετισμούς 

μεταξύ επιπέδων βιταμίνης D, 

οστικής πυκνότητας και οστικής εναλλαγής- 

προτείνει ότι ένα επίπεδο (25[OH]D) 

στον ορό περίπου 20 ng/mL είναι ένα 

λογικό όριο για «οστική υγεία». 

Βιβλιογραφία: Melhus H et al. Plasma 

25-hydroxyvitamin D levels and fracture 

risk in a community-based cohort of 

elderly men in Sweden. J Clin Endocrinol 

Metab 2010 Jun; 95:2637. 

Ασπιρίνη για πρωτογενή 

πρόληψη σε ασθενείς 

με διαβήτη 

Συστάσεις από τρεις επαγγελματικούς 

οργανισμούς 

Η American Heart Association, το 

American College of Cardiology, και 

η American Diabetes Association 

συνεργάσθηκαν για να παράγουν μια 

δήλωση θέσεων σχετικά με την ασπιρίνη 

για την πρωτογενή πρόληψη σε 

ασθενείς με διαβήτη. Η δήλωση περιλαμβάνει 

μια μεταανάλυση εννέα τυχαιοποιημένων 

μελετών, στις οποίες η 

ασπιρίνη μείωσε τον κίνδυνο για στεφανιαία 

συμβάματα κατά 9% και για 

εγκεφαλικό επεισόδιο κατά 15%, όπου 

καμία από τις διαφορές δεν πέτυχε 

στατιστική σημαντικότητα . Οι συγγραφείς 

υπολογίζουν ότι ο επιπλέον κίνδυνος 

για αιμορραγία του γαστρεντερικού 

οφειλόμενη στην ασπιρίνη θα 

μπορούσε να είναι τόσο υψηλός μέχρι 

και 1 ως 5 επεισόδια ανά 1000 διαβητικούς 

ασθενείς ετησίως. Με βάση 

το ισοζύγιο ωφέλειας και βλάβης, οι 

συγγραφείς κάνουν τις παρακάτω 

συστάσεις για πρωτογενή πρόληψη 

σε ενήλικους με διαβήτη: 

■ Χαμηλή δόση ασπιρίνης (75–162 mg 

ημερησίως) «είναι μια λογική προσέγγιση» 

για ασθενείς με κίνδυνο 10-ετίας 

για καρδιαγγειακή νόσο (CVD) >10% 

και χωρίς παράγοντες κινδύνου για 

αιμορραγία. Αυτή η ομάδα θα μπορούσε 

να περιλαμβάνει τους περισσότερους 

διαβητικούς άνδρες άνω των 50 

και γυναίκες άνω των 60 ετών και οι 

οποίοι έχουν τουλάχιστον έναν επιπλέον 

μείζονα παράγοντα κινδύνου (π.χ., 

κάπνισμα, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, 

οικογενειακό ιστορικό πρόωρης CVD, 

ή αλβουμινουρία). 

■ Η ασπιρίνη « δεν θα πρέπει να συνιστάται» 

για διαβητικούς άνδρες νεότερους 

των 50 και γυναίκες νεότερες των 

60 ετών χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου 

(10-ετής κίνδυνος CVD,


Η χρήση από τους 

συγγραφείς διαχειριστικών 

κωδικών 

για την κατάταξη 

του τύπου του ΜΙ 

περιορίζει την ισχύ 

των συμπερασμάτων 

τους. 

events in people with diabetes: A 

position statement of the American 

Diabetes Association, a scientific 

statement of the American Heart 

Association, and an expert consensus 

document of the American College of 

Cardiology Foundation. Circulation2010 

Jun 22; 121:2694. 

Τάσεις στο οξύ 

έμφραγμα του μυοκαρδίου: 

περισσότερα καλά νέα 

Αποδείξεις συσσωρεύονται ότι βελτιώσεις 

στην πρόληψη και τη θεραπεία 

έχουν ευνοϊκά αποτελέσματα στη συχνότητα 

και τις εκβάσεις. 

Πρόσφατες μελέτες των τάσεων 

στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου 

(AMI) δεν έχουν συμπεριλάβει αναλυτικές 

πληροφορίες για τον τύπο του ΜΙ, 

τα διαγνωστικά κριτήρια, και τα φαρμακευτικά 

σκευάσματα. Τώρα, ερευνητές 

εξέτασαν δεδομένα σε 46.086 νοσηλείες 

για ΑΜΙ και 18.691.131 ανθρωπο-έτη 

παρακολούθησης από το ολοκληρωμένο 

σύστημα παροχής φροντίδας 

υγείας Kaiser Permanente στη Βόρεια 

Καλιφόρνια, μεταξύ του 1999 και του 

2008. Οι ερευνητές αξιολόγησαν μεταβολές 

στα χαρακτηριστικά των ασθενών, 

τη χρήση φαρμάκων, τα επίπεδα 

βιολογικών δεικτών και τις εκβάσεις, 

χρησιμοποιώντας διαχειριστικούς κωδικούς 

για τη διάκριση μεταξύ ΜΙ με ανάσπαση 

του ST (STEMI) και ΜΙ χωρίς 

ανάσπαση του ST (NSTEMI). 

Κατά τη διάρκεια της περιόδου της 

μελέτης, η συχνότητα νοσηλειών μειώθηκε 

κατά 24% και το ποσοστό των 

επεισοδίων STEMI μειώθηκε σημαντικά. 

Μέχρι το τέλος της μελέτης, οι 

ασθενείς ήταν σημαντικά πιο ηλικιωμένοι 

και πιθανότερο να είναι γυναίκες, 

να εμφανίζουν συννοσηρότητα 

και να έχουν προηγουμένως υποβληθεί 

σε στεφανιαία επαναγγείωση, σε 

σχέση με την έναρξη της μελέτης. Η 

συχνότητα προ-νοσοκομειακής χρήσης 

στατινών, αναστολέων του μετατρεπτικού 

ενζύμου της αγγειοτενσίνης, 

ανταγωνιστών των υποδοχέων 

της αγγειοτενσίνης και β-αποκλειστών, 

αυξήθηκε σημαντικά για όλα, και τα 

μέσα ανώτατα επίπεδα του ισοενζύμου 

ΜΒ της κρεατινικής φωσφοκινάσης 

μειώθηκαν. Ο διορθωμένος λόγος 

συμπληρωματικών πιθανοτήτων για 

τη θνησιμότητα 30 ημερών μειώθηκε 

σημαντικά, κατά 24%. Μια αύξηση 

κατά 6,5% στη συχνότητα επεμβάσεων 

επαναγγείωσης μέσα σε 30 ημέρες 

μετά το ΜΙ, οφείλεται στη σημαντική 

αύξηση στη διαδερμική στεφανιαία 

παρέμβαση (PCI). 

Σχόλιο: Η χρήση από τους συγγραφείς 

διαχειριστικών κωδικών (οι οποίοι 

μπορεί να είναι ανακριβείς) για την 

κατάταξη του τύπου του ΜΙ περιορίζει 

την ισχύ των συμπερασμάτων τους. 

Παρ’ όλα αυτά, τα συγκεκριμένα αποτελέσματα 

είναι σε συμφωνία με εκείνα 

δύο μελετών στον πληθυσμό του 

Medicare, μιας μελέτης που δείχνει 

μια πρόσφατη σημαντική μείωση στη 

θνησιμότητα από ΑΜΙ και μιας άλλης 

που δείχνει μια σημαντική μείωση σε 

νοσηλείες για ΜΙ. Τα ευρήματα επίσης 

ενισχύουν εκείνα πρόσφατων 

μελετών που δείχνουν αυξημένες 

συχνότητες PCIs. 

Βιβλιογραφία: Yeh RW et al. Population 

trends in the incidence and outcomes 

of acute myocardial infarction. N Engl 

J Med 2010 Jun 10; 362:2155. 

Κάνναβη και σχιζοφρένεια: 

Λόγια του αέρα; 

Μεταξύ ασθενών με σχιζοφρένεια, όσοι 

είχαν ιστορικό χρήσης κάνναβης είχαν 

καλύτερη βαθμολογία σε νευρογνωσιακά 

τεστ σε σχέση με τους μη χρήστες. 

Η συχνότητα χρήσης κάνναβης μεταξύ 

ασθενών με σχιζοφρένεια έχει υπολογισθεί 

ότι είναι τουλάχιστον διπλάσια 

από εκείνης του γενικού πληθυσμού 

και οι περισσότερες αναφορές έχουν 

συσχετίσει τη βαριά χρήση κάνναβης 

με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση 

ψυχωσικών συμπτωμάτων. Εντούτοις, 

παραμένουν κάποιες αβεβαιότητες: 

Μήπως ο κίνδυνος πρωταρχικά αφο- 



ρά άτομα με υποκείμενες ευπάθειες 

για ανάπτυξη σχιζοφρένειας; Οι ασθενείς 

που αναπτύσσουν σχιζοφρένεια 

στο πλαίσιο βαριάς χρήσης κάνναβης, 

διαφέρουν κλινικά από τους ασθενείς 

με σχιζοφρένεια που δεν χρησιμοποιούν 

κάνναβη; 

Αυτοί οι ερευνητές εξέτασαν αναδρομικά, 

κλινικά χαρακτηριστικά κατά 

τη διάρκεια της ζωής 455 ασθενών με 

σχιζοφρένεια ή σχιζοσυναισθηματική 

διαταραχή, 175 από τους οποίους είχαν 

ιστορικό συννοσηρότητας με κατάχρηση 

κάνναβης ή εξάρτηση. Κατά την εισαγωγή 

στη μελέτη, διανεμήθηκαν νευρογνωσιακά 

τεστ. Όλοι οι ασθενείς, οι 

οποίοι είχαν στρατολογηθεί για μια γενετική 

μελέτη, ήταν ελεύθεροι χρήσης 

ουσιών για τουλάχιστον 1 μήνα. 

Οι δύο ομάδες δεν διέφεραν σε 

οικογενειακό ιστορικό ψύχωσης ή στη 

βαρύτητα των θετικών, αρνητικών και 

συμπτωμάτων αποδιοργάνωσης κατά 

τη διάρκεια της ζωής τους. Περισσότεροι 

άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες 

είχαν ιστορικά χρήσης κάνναβης. Οι 

χρήστες κάνναβης είχαν μετρίως καλύτερη 

σφαιρική λειτουργικότητα σε σχέση 

με τους μη χρήστες. Μετά από διόρθωση 

για το φύλο και τη σφαιρική 

λειτουργικότητα, οι χρήστες κάνναβης 

διαπιστώθηκε ότι είχαν καλύτερες επιδόσεις 

από τους μη χρήστες σε αρκετά 

τεστ ταχύτητας επεξεργασίας και 

λεκτικών δεξιοτήτων. 

Σχόλιο: Οι συγγραφείς εικάζουν ότι 

οι ασθενείς με σχιζοφρένεια που είναι 

χρήστες κάνναβης μπορεί να αντιπροσωπεύουν 

μια υποομάδα υψηλότερης 

λειτουργικότητας, αλλά αυτή η ερμηνεία 

χρήζει ανεξάρτητης επιβεβαίωσης 

μέσα από προοπτικές μελέτες. 

Από μια συντηρητική σκοπιά, το περισσότερο 

που αυτά τα στοιχεία μπορεί 

να υποδηλώνουν είναι ότι ασθενείς 

με σχιζοφρένεια οι οποίοι έχουν υπάρξει 

χρήστες κάνναβης δεν εμφανίζεται 

να είναι κλινικά χειρότερα από τους 

μη χρήστες. 

Βιβλιογραφία: DeRosse P et al. 

Cannabis use disorders in schizophrenia: 

Effects on cognition and symptoms. 

Schizophr Res 2010 Jul; 120:95. 

Ένα φυσιολογικό 

υπερηχογράφημα νεφρών 

μπορεί να καταστήσει 

περιττή την ανάγκη για 

αξονική τομογραφία σε 

υποψία ουρολιθίασης 

Ασθενείς με φυσιολογικά αποτελέσματα 

υπερηχογραφήματος νεφρών είχαν 

χαμηλή συχνότητα ουρολογικών παρεμβάσεων 

μέσα σε 90 ημέρες. 

Οι ασθενείς με συμπτώματα τα 

οποία συνάδουν με κολικό νεφρού 

συχνά υποβάλλονται σε αξονική τομογραφία 

(CT)-ουρογραφία με σκιαγραφικό, 

αλλά, είναι απαραίτητο το κόστος, 

η έκθεση στην ακτινοβολία και οι αρνητικές 

επιπτώσεις στη διακίνηση των 

επειγόντων περιστατικών (ED); Προκειμένου 

να διαπιστωθεί κατά πόσον 

ένα φυσιολογικό υπερηχογράφημα 

νεφρών μπορεί να αναγνωρίσει ασθενείς 

που είναι απίθανο να χρειασθούν 

ουρολογική παρέμβαση, οι ερευνητές 

ανέλυσαν αναδρομικά ιατρικούς 

φακέλους για 817 συνεχόμενους ενηλίκους 

οι οποίοι υποβλήθηκαν σε υπερηχογράφημα 

νεφρών για υποψία 

ουρολιθίασης σε δύο ακαδημαϊκά EDs 

στο Οντάριο του Καναδά, κατά τη διάρκεια 

1 έτους. 

Οι υπερηχογραφικές απεικονίσεις 

ήταν φυσιολογικές στο 43% των περιπτώσεων, 

ενδεικτικές λιθίασης ουρητήρων, 

στο 22%, αναδείκνυαν λίθους 

στο 29% και άλλο νόσημα μη σχετιζόμενο 

με ουρολιθίαση στο 6%. Σε 

27 ασθενείς οι οποίοι είχαν λίθους 

απεικονιζόμενους και στο αρχικό υπερηχογράφημα 

και σε ακόλουθη CT , 

το υπερηχογράφημα υπερεκτίμησε το 

μέγεθος του λίθου κατά μέσο όρο 

1,7mm (εύρος 0,3-9,0 mm). Στο διάστημα 

παρακολούθησης των 90 ημερών, 

η συχνότητα ουρολογικών παρεμβάσεων 

ήταν σημαντικά χαμηλότερη 

σε ασθενείς με φυσιολογικά υπερηχογραφικά 

αποτελέσματα (0,6%) σε 

σχέση με εκείνους των οποίων οι απει- 

Οι χρήστες κάνναβης 

είχαν μετρίως 

καλύτερη σφαιρική 

λειτουργικότητα σε 

σχέση με τους μη 

χρήστες. 



Η αναγνώριση της 

συγκεκριμένης 

μετάλλαξης των 

γονιδίων επιδιόρθωσης 

μπορεί προοπτικά 

να χρησιμοποιηθεί 

για τη διαστρωμάτωση 

του 

κινδύνου για CRC. 

κονίσεις ήταν ενδεικτικές λιθίασης 

ουρητήρων (6,8%) ή αναδείκνυαν 

λίθους (6,2%). 

Σχόλιο: Το κατά πόσον απεικόνιση 

οιουδήποτε τύπου είναι απαραίτητη 

συστηματικά σε ασθενείς με κολικό 

νεφρού και προηγούμενη απεικονιστικά 

πιστοποιημένη λιθίαση ουρητήρων, 

δεν έχει επιβεβαιωθεί. Το βασικό θέμα 

είναι η βεβαιότητα της κλινικής διάγνωσης 

της λιθίασης των ουρητήρων. 

Εφόσον η διάγνωση είναι αβέβαιη – 

ειδικά σε ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν 

ιστορικό λίθων ή μπορεί να έχουν 

αγγειακή νόσο- περαιτέρω απεικόνιση 

είναι σημαντική προκειμένου να 

αποκλεισθούν άλλες σοβαρές διαγνώσεις, 

όπως ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, 

απόφραξη νεφρικής αρτηρίας ή 

φλέβας ή άλλα αγγειακού χαρακτήρα 

επείγοντα. Εφόσον σκέπτεστε να δώσετε 

εντολή για CT scan, φροντίστε να 

ελέγξετε μήπως ο ασθενής έχει κάνει 

πρόσφατα ένα. 

Βιβλιογραφία: Edmonds ML et al. 

The utility of renal ultrasonography in 

the diagnosis of renal colic in emergency 

department patients. CJEM2010 May; 

12:201. 

Διαστήματα μεταξύ 

κολονοσκόπησης 

και σύνδρομο Lynch 

Νέα ευρήματα υποστηρίζουν τις τρέχουσες 

συστάσεις των ΗΠΑ ότι οι ασθενείς 

με σύνδρομο Lynch πρέπει να υποβάλλονται 

σε κολονοσκόπηση κάθε 

δύο χρόνια μέχρι την ηλικία τω 40 και 

από εκεί και στη συνέχεια κάθε χρόνο. 

Μια προηγούμενη, μη τυχαιοποιημένη 

μελέτη από τη Φινλανδία έδειξε 

ότι μεταξύ ασθενών με κληρονομικό 

μη-πολυποδιακό καρκίνο του 

ορθού/παχέος εντέρου (σύνδρομο 

Lynch), η θνησιμότητα ήταν σημαντικά 

χαμηλότερη σε όσους υποβάλλονταν 

σε κολονοσκοπικό έλεγχο ανά 

διαστήματα 3ετίας σε σχέση με εκείνους 

που δεν ελέγχονταν. 

Για να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα 

των διαστημάτων ελέγχου 

1 έως 2 ετών τα οποία συνιστώνται 

στην Ολλανδία για τους ασθενείς με 

σύνδρομο Lynch, οι ερευνητές εξέτασαν 

τη συχνότητα καρκίνου ορθού/παχέος 

εντέρου (CRC) σε 745 ασθενείς (από 

205 οικογένειες) με γενετικά εξακριβωμένο 

σύνδρομο Lynch οι οποίοι είχαν 

κάνει τουλάχιστον δύο κολονοσκοπήσεις 

από το 1995. Το σύνδρομο Lynch 

αναγνωρίσθηκε από μεταλλάξεις των 

γονιδίων επιδιόρθωσης που προκαλούν 

ανωμαλίες στον αναδιπλασιασμό 

του DNA στο MLH1 (75 οικογένειες), 

το MSH2 (87 οικογένειες), ή το MSH6 

(43 οικογένειες). Η μέση διάρκεια παρακολούθησης 

ήταν 7,2 έτη, και το μέσο 

διάστημα παρακολούθησης μεταξύ εξετάσεων 

ήταν 16 μήνες. 

Τα αποτελέσματα ήταν τα ακόλουθα: 

■ Τριάντα τρεις ασθενείς (4,4%) ανέπτυξαν 

CRC κάτω από παρακολούθηση 

■ Οι ασθενείς > 40 ετών έδειξαν μια 

μη σημαντική τάση για μεγαλύτερο κίνδυνο 

για CRC συγκριτικά με τους νεότερους 

ασθενείς (P=0.06) 

■ Οι φορείς του γονιδίου MSH6 έδειξαν 

μια μη σημαντική τάση για χαμηλότερο 

κίνδυνο CRC σε σύγκριση με 

τους φορείς των MSH2 and MLH1 

(0,8% έναντι 4,0% και 6.6%, αντιστοίχως; 

P=0.07). 

■ Ο κίνδυνος για ανάπτυξη CRC ήταν 

6% σε ασθενείς οι οποίοι εξετάστηκαν 

κατά τη διάρκεια του διαστήματος παρακολούθησης 

1 έως 2 ετών, το οποίο 

συνιστάται στην Ολλανδία από το 1995. 

Αυτό το ποσοστό ήταν χαμηλότερο από 

τον 10% κίνδυνο μεταξύ ασθενών οι 

οποίοι εξετάσθηκαν με το παλαιότερα 

ισχύον διάστημα παρακολούθησης των 

2 έως 3 ετών. 

■ Εκ των ασθενών των οποίων οι CRCs 

διαπιστώθηκαν μέσα σε 2 χρόνια ανιχνευτικής 

κολονοσκόπησης, 90% ήταν 

περιορισμένοι στο εντερικό τοίχωμα 

(στάδιο Α ή Β κατά Dukes) 

Μια κοόρτη ασθενών με οικογενειακό 

ιστορικό CRC, αλλά χωρίς μεταλλάξεις 

των γονιδίων επιδιόρθωσης που 

προκαλούν ανωμαλίες στον αναδιπλασιασμό 

του DNA (που ονομάζεται οικο- 



γενής CRC τύπου Χ), είχαν σημαντικά 

χαμηλότερο κίνδυνο για CRC κατά τη 

διάρκεια της παρακολούθησης και χαμηλότερο 

κίνδυνο όγκων εκτός του παχέος 

εντέρου συγκριτικά με τους φορείς 

των μεταλλάξεων. Ένα μεσοδιάστημα 

παρακολούθησης τουλάχιστον 3 χρόνων 

μπορεί να είναι επαρκές σε αυτούς 

τους ασθενείς. 

Σχόλιο: Τα αποτελέσματα αυτής της 

μη τυχαιοποιημένης μελέτης υποστηρίζουν 

τις τρέχουσες οδηγίες ελέγχου 

των ΗΠΑ, οι οποίες συνιστούν οι ενήλικες 

με σύνδρομο Lynch να υποβάλλονται 

σε κολονοσκόπηση κάθε δύο 

έτη μέχρι την ηλικία των 40 ετών και 

από εκεί και στην συνέχεια ετησίως. 

Τα ευρήματα επίσης υποστηρίζουν ότι 

η αναγνώριση της συγκεκριμένης μετάλλαξης 

των γονιδίων επιδιόρθωσης που 

προκαλούν ανωμαλίες στον αναδιπλασιασμό 

του DNA σε μια δεδομένη οικογένεια 

μπορεί προοπτικά να χρησιμοποιηθεί 

για τη διαστρωμάτωση του 

κινδύνου για CRC. 

Βιβλιογραφία: Vasen HFA et al. One 

to 2-year surveillance intervals reduce 

risk of colorectal cancer in families with 

Lynch syndrome.Gastroenterology 

2010 Jun; 138:2300. 

Οι αναστολείς αντλίας 

πρωτονίων συσχετίζονται 

με λιγότερες νοσηλείες 

Μεταξύ ηλικιωμένων βετεράνων, η 

χρήση PPI συσχετίσθηκε με λιγότερο 

συνολικό ιατρικό κόστος, χάρη στις 

λιγότερες νοσηλείες για επεισόδια του 

άνω γαστρεντερικού συστήματος. 

Η χρήση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών 

φαρμάκων (NSAIDS), 

συμπεριλαμβανομένης και της ασπιρίνης, 

συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο 

αιμορραγίας του άνω γαστρεντερικού 

(UGI) συστήματος. Η χρήση 

αναστολέων αντλίας πρωτονίων (PPI) 

μπορεί να μειώσει, παρότι όχι να εξαφανίσει, 

αυτόν τον κίνδυνο και εξ αυτού 

να μειώσει τις νοσηλείες. Οι ερευνητές 

έκαναν αναδρομική ανάλυση δεδομένων 

για τη χρήση των PPI και τα 

κόστη νοσηλείας μεταξύ ηλικιωμένων 

βετεράνων οι οποίοι υπέστησαν ένα 

επεισόδιο UGI σχετιζόμενο με τη χρήση 

NSAIDS. 

Η κοόρτη αποτελείτο από 3.556 

βετεράνους (ηλικία > 65 ετών, 98% 

άνδρες, 77% λευκοί) στους οποίους 

είχε συνταγογραφηθεί ένα NSAID (ένας 

αναστολέας της κυκλοοξυγενάσης-2 

στο 6% των περιπτώσεων) και είχαν 

προσέλθει για ένα επεισόδιο UGI σε 

μια από τις 176 μονάδες για Veterans 

Affairs από το 2000 έως το 2004. Στο 

42% αυτών των ασθενών είχε επίσης 

συνταγογραφηθεί και ένας PPI. Επεισόδια 

UGI οδήγησαν σε νοσηλεία το 

47,5% της κοόρτης. 

Ήταν λιγότερο πιθανό να απαιτηθεί 

νοσηλεία για επεισόδια UGI σε όσους 

χρησιμοποιούσαν PPΙ σε σχέση με 

όσους δεν χρησιμοποιούσαν (λόγος 

συμπληρωματικών πιθανοτήτων -odds 

ratio, 0,7, 95% διάστημα εμπιστοσύνης, 

0,5–0,9). Παρόλο που το συνολικό 

κόστος φαρμάκων 5-ετίας ήταν υψηλότερο 

μεταξύ όσων χρησιμοποιούσαν 

PPI σε σχέση με εκείνους που δεν χρησιμοποιούσαν 

(US$742.404 έναντι 

$184.282), το χαμηλότερο κόστος νοσηλείας 

στην ομάδα των PPI σήμαινε ότι 

τα συνολικά ιατρικά κόστη κατά τη διάρκεια 

των 5 ετών ήταν χαμηλότερα μεταξύ 

αυτών των ασθενών παρά μεταξύ 

των ασθενών στους οποίους δεν είχε 

συνταγογραφηθεί ένας PPI ($9.9 εκατομμύρια 

έναντι $18.7 εκατομμυρίων). 

Σχόλιο: Αυτή μελέτη έχει τους περιορισμούς 

της αναδρομικής ανάλυσης 

δεδομένων ειδικά για βετεράνους. 

Παρόλα αυτά, τα ευρήματα συνιστούν 

ότι ακόμη και όταν η συνοδός θεραπεία 

με PPI δεν αποτρέψει ένα επεισόδιο 

UGI συνδεόμενο με τη χρήση NSAID, 

μπορεί να περιορίσει τη βαρύτητα του 

επεισοδίου και εξ αυτού να μειώσει τον 

κίνδυνο για νοσηλεία και τα σχετιζόμενα 

με αυτή κόστη. 

Βιβλιογραφία: Abraham NS et al. 

Reduced hospitalization cost for upper 

gastrointestinal events that occur 

among elderly veterans who are 

gastroprotected. Clin Gastroenterol 

Hepatol 2010 Apr; 8:350. 

Ακόμη και όταν η 

συνοδός θεραπεία 

με PPI δεν αποτρέψει 

ένα επεισόδιο 

UGI συνδεόμενο 

με τη χρήση 

NSAID, μπορεί να 

περιορίσει τη 

βαρύτητα του. 


[ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 

ΔΙΑΦΗΜΙΖΟΜΕΝΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ] 

Bοηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή: 

Συμπληρώστε την “ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ” 

Aναφέρατε: 

• ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Nέα φάρμακα N 

• Tις ΣOBAPEΣ ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Γνωστά φάρμακα 

ATORVANOX 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: ATORVANOX, 

Atorvastatin 20mg/tab & 40mg/tab. Δισκία επικαλυμμένα με λεπτό 

υμένιο. Εμπορική ονομασία του φαρμακευτικού προϊόντος: Atorvanox. 

Ποιοτική και ποσοτική σύνθεση σε δραστικά συστατικά: Κάθε επικαλυμμένο 

με λεπτό υμένιο δισκίο περιέχει 21.69 mg atorvastatincalcium 

(2:1).3 H2O που ισοδυναμεί με 20 mg ατορβαστατίνης ή 

43.38 mg atorvastatin-calcium (2:1).3 H2O που ισοδυναμεί με 40 

mg ατορβαστατίνης. Φαρμακοτεχνική μορφή: Επικαλυμμένο με λεπτό 

υμένιο δισκίο. Κλινικά στοιχεία: Θεραπευτικές ενδείξεις: Το Atorvanox 

ενδείκνυται ως συμπλήρωμα της δίαιτας για τη μείωση των αυξημένων 

επιπέδων της ολικής χοληστερόλης, της LDL-χοληστερόλης, 

της απολιποπρωτεΐνης Β και των τριγλυκεριδίων σε ασθενείς 

με πρωτοπαθή υπερχοληστερολαιμία, συμπεριλαμβανομένης της 

ετερόζυγης οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας και της συνδυασμένης 

(μικτής) υπερλιπιδαιμίας (τύπος ΙΙα και ΙΙβ κατά Fredrickson), 

όταν η δίαιτα και τα άλλα μη φαρμακολογικά μέτρα δεν επαρκούν. 

Το Atorvanox ενδείκνυται επίσης για τη μείωση της ολικής χοληστερόλης 

και της LDL χοληστερόλης, σε ασθενείς με ομόζυγο οικογενή 

υπερχοληστερολαιμία ως συμπλήρωμα σε άλλες υπολιπιδαιμικές 

θεραπείες (π.χ. LDL αφαίρεση) ή όταν οι θεραπείες αυτές 

δεν είναι διαθέσιμες. Δοσολογία και τρόπος χορήγησης: Ο ασθενής 

πριν από τη λήψη του Atorvanox, θα πρέπει να ακολουθήσει μία 

σταθερή υπολιπιδαιμική δίαιτα, την οποία και θα συνεχίσει κατά τη 

διάρκεια της θεραπείας του με το φάρμακο. Η δοσολογία πρέπει 

να εξατομικεύεται με βάση τα αρχικά επίπεδα της LDL-χοληστερόλης, 

τους στόχους της θεραπείας και την ανταπόκριση του ασθενούς. 

Η συνήθης αρχική δόση είναι 10 mg μία φορά την ημέρα. Τροποποίηση 

της δοσολογίας πρέπει να γίνεται ανά μεσοδιαστήματα 

4 εβδομάδων ή μεγαλύτερα. Η μέγιστη δόση είναι 80mg μία φορά 

την ημέρα. Κάθε ημερήσια δόση ατορβαστατίνης πρέπει να χορηγείται 

εφάπαξ και μπορεί να λαμβάνεται οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, 

μετά ή άνευ γεύματος. Σε ασθενείς με επιβεβαιωμένη στεφανιαία 

νόσο ή άλλους ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης 

ισχαιμικών επεισοδίων, ο στόχος της θεραπείας είναι η επίτευξη 

επιπέδων LDL-χοληστερόλης 5φορές τα ανώτατα 

φυσιολογικά όρια) πρέπει να προσδιορίζονται εκ νέου 5 έως 

7 ημέρες αργότερα για την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων. Κατά 

τη διάρκεια της θεραπείας: ● Πρέπει να ζητείται από τους ασθενείς 

να αναφέρουν αμέσως μυϊκούς πόνους, κράμπες ή αδυναμία, 

ιδιαίτερα εάν συνοδεύονται από αίσθημα κακουχίας ή πυρετό ● Εάν 

εμφανιστούν τέτοια συμπτώματα, ενώ ένας ασθενής βρίσκεται υπό 

θεραπεία με ατορβαστατίνη, πρέπει να προσδιορίζονται τα επίπεδα 

της CPK. Εάν διαπιστωθεί ότι τα επίπεδα είναι σημαντικώς αυξημένα 

(>5 φορές τα ανώτατα φυσιολογικά όρια), η θεραπεία θα πρέπει 

να σταματήσει ● Εάν τα μυϊκά συμπτώματα είναι σοβαρά και 

προκαλούν καθημερινές διαταραχές, ακόμα και αν τα επίπεδα της 

CPK είναι αυξημένα ≤ 5 x ανώτατα φυσιολογικά όρια, πρέπει να 

εκτιμάται η ανάγκη διακοπής της θεραπείας ● Εάν τα συμπτώματα 

υποχωρήσουν και τα επίπεδα της CPK επανέλθουν στο φυσιολογικό, 

τότε μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο επαναχορήγησης της 

ατορβαστατίνης ή η χορήγηση μιας άλλης στατίνης στη χαμηλότερη 

δόση και υπό στενό έλεγχο ● Η ατορβαστατίνη πρέπει να διακοπεί 

εάν σημειωθούν κλινικά σημαντικές αυξήσεις στα επίπεδα 

της CPK (> 10 φορές τα ανώτατα φυσιολογικά όρια) ή εάν διαγνωσθεί 

ή υπάρχει υπόνοια ραβδομυόλυσης. Ο κίνδυνος εμφάνισης 

ραβδομυόλυσης αυξάνεται όταν η ατορβαστατίνη χορηγείται ταυτόχρονα 

με κάποια φαρμακευτικά προϊόντα όπως: Κυκλοσπορίνη, 

ερυθρομυκίνη, κλαριθρομυκίνη, ιτρακοναζόλη, κετοκοναζόλη, νεφαζοδόνη, 

νιασίνη, γεφμιβροζίλη, άλλες φιμπράτες ή αναστολείς της 

HIV πρωτεάσης (Βλέπε Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και 

άλλες μορφές αλληλεπίδρασης και Ανεπιθύμητες ενέργειες). Αλληλεπιδράσεις 

με άλλα φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: 

Ο κίνδυνος της μυοπάθειας, κατά τη διάρκεια της θεραπείας με 

αναστολείς της HMG-CoA αναγωγάσης, αυξάνεται όταν χορηγούνται 

ταυτόχρονα κυκλοσπορίνη, φιβράτες, μακρολίδες, συμπεριλαμβανομένης 

της ερυθρομυκίνης, αντιμυκητιασικά της ομάδας των 

αζολών, νιασίνη και σε σπάνιες περιπτώσεις, οδήγησε σε ραβδομυόλυση 

με δευτεροπαθή νεφρική ανεπάρκεια, λόγω της μυοσφαιρινουρίας. 

Επομένως, πρέπει να σταθμίζονται προσεκτικά τα οφέλη 

σε σχέση με τους κινδύνους της ταυτόχρονης χορήγησης (Βλέπε 

Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη 

χορήγηση). Αναστολείς του κυτοχρώματος P450 3A4: Η ατορβαστατίνη 

μεταβολίζεται από το κυτόχρωμα P450 3A4. Αλληλεπίδραση 

μπορεί να συμβεί όταν το Atorvanox χορηγείται μαζί με αναστολείς 

του κυτοχρώματος P450 3A4 (π.χ. κυκλοσπορίνη, μακρολίδες, 

συμπεριλαμβανομένης της ερυθρομυκίνης και κλαριθρομυκίνης, 

νεφαζοδόνης, αντιμυκητιασικά της ομάδας των αζολών, συμπεριλαμβανομένης 

της ιτρακοναζόλης και αναστολείς της HIV πρωτεάσης). 

Η ταυτόχρονη χορήγηση μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες 

συγκεντρώσεις ατορβαστατίνης στο πλάσμα. Επομένως, πρέπει να 

δίδεται ιδιαίτερη προσοχή όταν η ατορβαστατίνη χρησιμοποιείται 

σε συνδυασμό με τέτοιους φαρμακευτικούς παράγοντες (βλέπε Ιδιαίτερες 

προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χορήγηση). 

Αναστολείς της γλυκοπρωτεΐνης P: Η ατορβαστατίνη και οι 

μεταβολίτες της ατορβαστατίνης είναι υποστρώματα της γλυκοπρωτεΐνης 

P. Αναστολείς της γλυκοπρωτεΐνης P (π.χ. κυκλοσπορίνη) 

μπορεί να αυξήσουν τη βιοδιαθεσιμότητα της ατορβαστατίνης. 

Ερυθρομυκίνη, κλαριθρομυκίνη: Η συγχορήγηση ατορβαστατίνης 

10mg άπαξ ημερησίως με ερυθρομυκίνη (500 mg τέσσερις φορές 

ημερησίως), ή ατορβαστατίνης 10mg άπαξ ημερησίως με κλαριθρομυκίνη 

(500mg δύο φορές ημερησίως), που αποτελούν γνωστούς 

αναστολείς του κυτοχρώματος P450 3A4, συσχετίσθηκε με 

υψηλότερες συγκεντρώσεις ατορβαστατίνης στο πλάσμα. Η κλαριθρομυκίνη 

προκάλεσε αύξηση στη Cmax και AUC της ατορβαστατίνης 

κατά 56% και 80% αντίστοιχα. Ιτρακοναζόλη: Η ταυτόχρονη 

χορήγηση ατορβαστατίνης 40mg και ιτρακοναζόλης 200mg ημερησίως 

είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της AUC της ατορβαστατίνης 

κατά 3 φορές. Αναστολείς πρωτεάσης: Ταυτόχρονη χορήγηση 

ατορβαστατίνης και αναστολέων πρωτεάσης, που αποτελούν γνωστούς 

αναστολείς του κυτοχρώματος P450 3A4, συσχετίστηκε με 

αυξημένες συγκεντρώσεις ατορβαστατίνης στο πλάσμα. Χυμός 

grapefruit: Περιέχει ένα ή περισσότερα συστατικά που αναστέλλουν 

το CYP3Α4 και μπορεί να προκαλέσουν αύξηση στα επίπεδα φαρμάκων 

που μεταβολίζονται από το CYP3A4 στο πλάσμα. Η λήψη 

ενός ποτηριού χυμού grapefruit 240ml, είχε ως αποτέλεσμα αύξηση 

της AUC της ατορβαστατίνης κατά 37% και μείωση της AUC του 

ενεργού όρθο – υδρόξυ – μεταβολίτη κατά 20,4%. Ωστόσο, μεγάλες 

ποσότητες χυμού grapefruit (περισσότερο από 1,21 ημερησίως 

για 5 ημέρες) προκάλεσαν αύξηση της AUC της ατορβαστατίνης 

κατά 2,5 φορές και της AUC των δραστικών (ατορβαστατίνη και 

μεταβολίτες) αναστολέων της HMG-CoA αναγωγάσης κατά 1,3 

φορές. Κατά συνέπεια, δεν συνιστάται η ταυτόχρονη λήψη μεγάλων 

ποσοτήτων χυμού grapefruit και ατορβαστατίνης. Επαγωγείς 

του κυτοχρώματος P450 3A4: Η επίδραση στο Atorvanox των επαγωγικών 

ουσιών του κυτοχρώματος P450 3A4 (π.χ. ριφαμπικίνης ή 

φαινυτοΐνης) είναι άγνωστη. Πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα υποστρώματα 

αυτού του ισοενζύμου δεν έχουν γίνει γνωστές, αλλά θα 

πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για άλλα φάρμακα με στενό θεραπευτικό 

εύρος, όπως για παράδειγμα με αντιαρρυθμικούς παράγοντες 

Τάξης ΙΙΙ, συμπεριλαμβανομένης της αμιωδαρόνης. Άλλες ταυτόχρονες 

θεραπείες: Γεμφιβροζίλη/φιβράτες: Ο κίνδυνος εμφάνισης 

μυοπάθειας, λόγω της ατορβαστατίνης, μπορεί να αυξηθεί κατά την 

ταυτόχρονη χρήση φιβρατών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα από 

μελέτες in vitro η γεμφιβροζίλη αναστέλλει το μεταβολισμό της 

ατορβαστατίνης μέσω γλυκουρονιδίωσης. Αυτό πιθανότατα οδηγεί 

σε αυξημένα επίπεδα ατορβαστατίνης στο πλάσμα (βλέπε επίσης 

Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη 

χορήγηση). Διγοξίνη: Όταν συγχορηγήθηκαν πολλαπλές δόσεις 

διγοξίνης με 10mg ατορβαστατίνης οι συγκεντρώσεις της διγοξίνης 

στο πλάσμα στη σταθεροποιημένη κατάσταση παρέμειναν αμετάβλητες. 

Ωστόσο, οι συγκεντρώσεις της διγοξίνης αυξήθηκαν περίπου 

κατά 20% μετά από χορήγηση διγοξίνης με 80mg ατορβαστατίνης 

ημερησίως. Η αλληλεπίδραση αυτή μπορεί να αποδοθεί στην αναστολή 

της μεταφορικής πρωτεΐνης που βρίσκεται στην κυτταρική 

μεμβράνη, της γλυκοπρωτεΐνης P. Ασθενείς που λαμβάνουν διγοξίνη 

πρέπει να παρακολουθούνται επισταμένως. Από του στόματος 

αντισυλληπτικά: Η συγχορήγηση Atorvanox με ένα από του στόματος 

χορηγούμενο αντισυλληπτικό προκαλεί αύξηση των συγκεντρώσεων 

της νοραιθυνδρόνης και της αιθυνυλ-οιστραδιόλης στο 

πλάσμα. Οι αυξήσεις αυτές των συγκεντρώσεων πρέπει να λαμβάνονται 

υπόψη κατά την επιλογή του δοσολογικού σχήματος των από 

του στόματος αντισυλληπτικών. Κολεστίπολη: Όταν μαζί με Atorvanox 

χορηγήθηκε και κολεστιπόλη, οι συγκεντρώσεις της ατορβαστατίνης 

και των δραστικών μεταβολιτών της στο πλάσμα ήταν χαμηλότερες 

(περίπου κατά 25%). Ωστόσο, όταν το φάρμακο και η κολεστιπόλη 

συγχορηγούνταν, η επίδρασή τους στα λιπίδια ήταν μεγαλύτερη 

απ’ ότι όταν κάθε φάρμακο δινόταν ξεχωριστά. Αντιόξινα: Η συγχορήγηση 

ενός αντιόξινου εναιωρήματος, που περιέχει υδροξείδιο 

του μαγνησίου και του αργιλίου με Atorvanox μείωσε τα επίπεδα 

της ατορβαστατίνης και των δραστικών μεταβολιτών της στο πλάσμα 

περίπου κατά 35%. Ωστόσο, η ελάττωση της LDL-C δεν επηρεάστηκε. 

Βαρφαρίνη: Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών συγχορήγησης 

βαρφαρίνης και Atorvanox παρατηρήθηκε μικρή μείωση 

του χρόνου προθρομβίνης, ο οποίος όμως επανήλθε στο φυσιολογικό 

εντός 15 ημερών θεραπείας με το φάρμακο. Πάντως, οι ασθενείς 

στους οποίους χορηγείται βαρφαρίνη, όταν προστεθεί Atorvanox, 

χρειάζονται στενή παρακολούθηση. Φεναζόνη: Η συγχορήγηση πολλαπλών 

δόσεων Atorvanox και φεναζόνης, επέδρασε ελάχιστα ή 

καθόλου στην κάθαρση της φεναζόνης. Σιμετιδίνη: Σε μελέτη αλληλεπίδρασης 

μεταξύ Atorvanox και σιμετιδίνης δεν διαπιστώθηκαν 

αλληλεπιδράσεις. Αμιλοδιπίνη: Η συγχορήγηση 80mg ατορβαστατίνης 

με 10mg αμιλοδιπίνης δεν μετέβαλε τη φαρμακοκινητική της 

ατορβαστατίνης στη σταθεροποιημένη κατάσταση. Άλλες: Σε κλινικές 

μελέτες, στις οποίες συγχορηγήθηκε Atorvanox με αντιυπερτασικά 

ή αντιδιαβητικά φάρμακα, δε διαπιστώθηκαν κλινικά σημαντικές 

αλληλεπιδράσεις. Κύηση και γαλουχία: Το Atorvanox 

αντενδείκνυται στην κύηση και το θηλασμό. Οι γυναίκες που βρίσκονται 

σε αναπαραγωγική ηλικία πρέπει να χρησιμοποιούν επαρκή 

μέτρα αντισύλληψης. Η ασφάλεια της ατορβαστατίνης κατά την 

κύηση και το θηλασμό δεν έχει αποδειχθεί. Από μελέτες σε πειραματόζωα 

φαίνεται ότι η χορήγηση αναστολέων της HMG-CoA αναγωγάσης 

μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου. Σε αρουραίους 

παρατηρήθηκε καθυστέρηση της ανάπτυξης των νεογνών, 

ενώ μετά από έκθεση των μητέρων των ζώων σε ατορβαστατίνη, 

σε δόσεις μεγαλύτερες των 20 mg/kg/ημερησίως, η επιβίωση μετά 

τον τοκετό ελαττώθηκε. Στους αρουραίους, οι συγκεντρώσεις της 

ατορβαστατίνης και των δραστικών μεταβολιτών της στο πλάσμα, 

είναι ίδιες με αυτές στο γάλα. Κατά πόσον η ατορβαστατίνη ή οι 

μεταβολίτες της απεκκρίνονται στο μητρικό γάλα είναι άγνωστο. 

Επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων: 

Δεν έχει αναφερθεί κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια που να συνηγορεί 

ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν Atorvanox θα παρουσιάσουν 

ελάττωση της ικανότητάς τους να οδηγούν ή να χειρίζονται επικίνδυνα 

μηχανήματα. Ανεπιθύμητες ενέργειες: Οι συχνότερα αναμενόμενες 

ανεπιθύμητες ενέργειες προέρχονται κυρίως από το 

γαστρεντερικό και περιλαμβάνουν δυσκοιλιότητα, μετεωρισμό, 

δυσπεψία, κοιλιακό άλγος και συνήθως υποχωρούν με τη συνέχιση 

της θεραπείας. Ποσοστό μικρότερο του 2% των ασθενών διέκοψε 

τη συμμετοχή του στις κλινικές μελέτες του φαρμάκου, εξαιτίας 

ανεπιθύμητων ενεργειών που αποδόθηκαν στο φάρμακο. Με 

βάση δεδομένα από κλινικές μελέτες και τη σημαντική εμπειρία 

που αποκτήθηκε μετά την κυκλοφορία του φαρμάκου στην αγορά, 

ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις ανεπιθύμητες ενέργειες 

που εμφανίστηκαν με το φάρμακο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες 

κατατάσσονται ανάλογα με τη συχνότητα εμφάνισης τους σε: συχνές 

(>1/100, 1/1000, 1/10000, 

ABILIFY 

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ABILIFY 10 mg, δισκία, 

ABILIFY 15 mg, δισκία , ABILIFY 30 mg, δισκία, ABILIFY 10 mg, διασπειρόμενα 

στο στόμα δισκία, ABILIFY 15 mg, διασπειρόμενα στο στόμα δισκία, ABILIFY 

1 mg/ml πόσιμο διάλυμα 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΙΣΚΙΑ ABILIFY 

10 mg: Kάθε δισκίο περιέχει 10 mg αριπιπραζόλης. Έκδοχο: 62,18 mg λακτόζης 

ανά δισκίο. ABILIFY 15 mg: Kάθε δισκίο περιέχει 15 mg αριπιπραζόλης. 

Έκδοχο: 57 mg λακτόζης ανά δισκίο ABILIFY 30 mg: Kάθε δισκίο περιέχει 30 

mg αριπιπραζόλης. Έκδοχο: 186,54 mg λακτόζης ανά δισκίο ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕ- 

ΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ ABILIFY 10 mg: Kάθε διασπειρόμενο στο στόμα δισκίο 

περιέχει 10 mg αριπιπραζόλης. Έκδοχο: 2 mg ασπαρτάμη (Ε951) ανά διασπειρόμενο 

στο στόμα δισκίο ABILIFY 15 mg: Kάθε διασπειρόμενο στο στόμα 

δισκίο περιέχει 15 mg αριπιπραζόλης. Έκδοχο: 3 mg ασπαρτάμη (Ε951) 

ανά διασπειρόμενο στο στόμα δισκίο ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ Kάθε ml πόσιμου διαλύματος 

ABILIFY περιέχει 1 mg αριπιπραζόλης. Έκδοχα: 200 mg φρουκτόζη 

ανά ml, 400 mg σακχαρόζη ανά ml, 1,8 mg παραϋδροξυβενζοϊκός μεθυλεστέρας 

(Ε218) ανά ml, 0,2 mg παραϋδροξυβενζοϊκός προπυλεστέρας (Ε216) 

ανά ml. Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλ. παράγραφο 6.1. 3. ΦΑΡ- 

ΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ Δισκίο 10 mg: Ορθογώνιο και ρόζ, χαραγμένο με "A 

008" και "10" στη μια πλευρά. Δισκίο 15 mg: Στρογγυλό και κίτρινο, χαραγμένο 

με "A 009" και "15" στη μια πλευρά. Δισκίο 30 mg: Στρογγυλό και ρόζ, 

χαραγμένο με "A 011" και "30" στη μια πλευρά. Διασπειρόμενο στο στόμα 

δισκίο 10 mg: Στρογγυλό και ρόζ, επισημασμένο με "Α" πάνω από "640" στη 

μια πλευρά και 10 στην άλλη. Διασπειρόμενο στο στόμα δισκίο 15 mg: Στρογγυλό 

και κίτρινο, επισημασμένο με "Α" πάνω από "641" στη μια πλευρά και 15 

στην άλλη. Πόσιμο διάλυμα: Διαυγές, άχρωμο έως ανοικτό κίτρινο υγρό 4. 

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις Tο ABILIFY ενδείκνυται 

για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας σε ενήλικες και εφήβους 15 ετών και 

άνω. Το ABILIFY ενδείκνυται για τη θεραπεία ήπιων έως σοβαρών μανιακών 

επεισοδίων σε Διπολική Διαταραχή τύπου Ι και για την πρόληψη νέου μανιακού 

επεισοδίου σε ασθενείς που εμφάνισαν κυρίως μανιακά επεισόδια και 

των οποίων τα μανιακά επεισόδια ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία με αριπιπραζόλη. 

4.2 Δοσολογία και τρόπος χορήγησης Δοσολογία Ενήλικες: Σχιζοφρένεια: 

η συνιστώμενη δόση έναρξης του ABILIFY είναι 10 ή 15 mg/ημέρα, με 

δόση συντήρησης 15 mg/ημέρα, χορηγούμενα μια φορά ημερησίως, ανεξαρτήτως 

των γευμάτων. Το ABILIFY είναι αποτελεσματικό σε ένα εύρος δόσεων 

από 10 έως 30 mg/ημέρα. Δεν έχει αποδειχθεί αυξημένη αποτελεσματικότητα 

με δόσεις μεγαλύτερες μιας ημερήσιας δόσης 15 mg αν και μεμονωμένοι 

ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από μια μεγαλύτερη δόση. Η μέγιστη ημερήσια 

δόση δεν πρέπει να ξεπερνά τα 30 mg. Μανιακά επεισόδια: η συνιστώμενη 

δόση έναρξης του ABILIFY είναι 15 mg χορηγούμενα με πρόγραμμα 

λήψης μιας φοράς την ημέρα ανεξαρτήτως γευμάτων ως μονοθεραπεία ή 

θεραπεία συνδυασμού (βλέπε παράγραφο 5.1). Ορισμένοι ασθενείς μπορεί 

να ωφεληθούν από υψηλότερη δόση. Η μέγιστη ημερήσια δόση δεν πρέπει να 

υπερβαίνει τα 30 mg. Πρόληψη υποτροπής μανιακών επεισοδίων στην Διπολική 

Διαταραχή τύπου Ι: για την πρόληψη της υποτροπής μανιακών επεισοδίων 

σε ασθενείς που λαμβάνουν αριπιπραζόλη, συνεχίστε τη θεραπεία στην 

ίδια δόση. Ρυθμίσεις της ημερήσιας δοσολογίας, περιλαμβανομένης μείωσης 

της δόσης, πρέπει να εξετάζονται με βάση την κλινική κατάσταση. Παιδιατρικός 

πληθυσμός: Σχιζοφρένεια σε εφήβους 15 ετών και άνω: η συνιστώμενη 

δόση για το ABILIFY είναι 10 mg/ημέρα χορηγούμενα σε σχήμα μιας φοράς 

ημερησίως ασχέτως γευμάτων. Η θεραπεία πρέπει να αρχίζει από 2 mg (χρησιμοποιώντας 

ABILIFY πόσιμο διάλυμα 1 mg/ml) επί 2 ημέρες, με τιτλοποίηση 

σε 5 mg για 2 επιπλέον ημέρες προκειμένου να επιτευχθεί η συνιστώμενη 

ημερήσια δόση των 10 mg. Όταν κρίνεται κατάλληλο, επακόλουθες αυξήσεις 

της δόσης πρέπει να χορηγούνται σε κλάσματα των 5 mg χωρίς να υπερβαίνεται 

η μέγιστη ημερήσια δόση των 30 mg (βλέπε παράγραφο 5.1). Το ABILIFY 

είναι αποτελεσματικό σε εύρος δόσεων από 10 έως 30 mg/ημέρα. Δεν έχει 

καταδειχθεί αυξημένη αποτελεσματικότητα σε εφήβους με δόσεις υψηλότερες 

της ημερήσιας δόσης των 10 mg παρότι μεμονωμένοι ασθενείς είναι 

πιθανό να ωφεληθούν από υψηλότερη δόση. Το ABILIFY δε συνιστάται προς 

χρήση σε ασθενείς ηλικίας κάτω των 15 ετών λόγω ανεπαρκών στοιχείων 

ασφάλειας και αποτελεσματικότητας (βλέπε παραγράφους 4.8 και 5.1). Aσθενείς 

με ηπατική δυσλειτουργία: δεν απαιτείται ρύθμιση της δοσολογίας σε 

ασθενείς με ήπια έως μέτρια ηπατική δυσλειτουργία. Σε ασθενείς με σοβαρή 

ηπατική δυσλειτουργία, τα δεδομένα που υπάρχουν είναι ανεπαρκή για να 

καθορίσουν συγκεκριμένες συστάσεις. Στους ασθενείς αυτούς η ρύθμιση της 

δοσολογίας θα πρέπει να γίνεται με προσοχή. Ωστόσο, η μέγιστη ημερήσια 

δόση των 30 mg θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με 

σοβαρή ηπατική δυσλειτουργία (βλέπε παράγραφο 5.2). Aσθενείς με νεφρική 

δυσλειτουργία: δεν απαιτείται ρύθμιση της δοσολογίας σε ασθενείς με 

νεφρική δυσλειτουργία. Hλικιωμένοι: η αποτελεσματικότητα του ABILIFY για 

τη θεραπεία της σχιζοφρένειας και της Διπολικής Διαταραχής τύπου Ι σε ασθενείς 

65 ετών ή μεγαλύτερους δεν έχει αποδειχθεί. Λόγω αυξημένης ευαισθησίας 

της πληθυσμιακής αυτής ομάδας, θα πρέπει να εξετάζεται η χορήγηση 

μικρότερης δόσης έναρξης όταν κλινικοί παράγοντες το δικαιολογούν 

(βλέπε παράγραφο 4.4). Φύλο: δεν απαιτείται ρύθμιση της δοσολογίας για τις 

γυναίκες ασθενείς, σε σύγκριση με τους άνδρες ασθενείς (βλέπε παράγραφο 

5.2). Kαπνιστές: σύμφωνα με την μεταβολική οδό του ABILIFY δεν απαιτείται 

ρύθμιση της δοσολογίας για τους καπνιστές (βλέπε παράγραφο 4.5). 

Προσαρμογές της δόσης λόγω αλληλεπιδράσεων: Όταν υπάρχει ταυτόχρονη 

χορήγηση ισχυρών αναστολέων των CYP3A4 ή CYP2D6 με αριπιπραζόλη, 

η δόση της αριπιπραζόλης θα πρέπει να ελαττώνεται. Όταν ο αναστολέας του 

CYP3A4 ή CYP2D6 αποσύρεται από τη θεραπεία συνδυασμού, η δόση της αριπιπραζόλης 

θα πρέπει μετά να αυξάνεται (βλέπε παράγραφο 4.5).Όταν υπάρχει 

ταυτόχρονη χορήγηση ισχυρών επαγωγέων του CYP3A4 με αριπιπραζόλη, 

η δόση της αριπιπραζόλης θα πρέπει να αυξάνεται. Όταν ο επαγωγέας 

του CYP3A4 αποσύρεται από τη θεραπεία συνδυασμού, η δόση της αριπιπραζόλης 

θα πρέπει μετά να μειώνεται στη συνιστώμενη δόση (βλέπε παράγραφο 

4.5). Τρόπος χορήγησης Τα δισκία ABILIFY προορίζονται για από του στόματος 

χρήση. ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ Το διασπειρόμενο στο 

στόμα δισκίο πρέπει να τοποθετείται μέσα στο στόμα επάνω στη γλώσσα, 

όπου και θα διασπαρεί γρήγορα στο σίελο. Μπορεί να ληφθεί με ή χωρίς υγρά. 

Η απομάκρυνση του άθικτου διασπειρόμενου στο στόμα δισκίου από το στόμα 

είναι δύσκολη. Επειδή το διασπειρόμενο στο στόμα δισκίο είναι εύθραυστο, 

πρέπει να λαμβάνεται αμέσως μετά το άνοιγμα της κυψέλης. Εναλλακτικά, 

διασπείρετε το δισκίο σε νερό και πιείτε το εναιώρημα που προκύπτει.Τα 

διασπειρόμενα στο στόμα δισκία μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά 

με τα δισκία ABILIFY για τους ασθενείς που έχουν δυσκολία στην κατάποση 

δισκίων ABILIFY. Τα διασπειρόμενα στο στόμα δισκία ABILIFY προορίζονται για 

από του στόματος χρήση. ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ Το πόσιμο διάλυμα ABILIFY μπορεί 

να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτικό των δισκίων ABILIFY στους ασθενείς 

που έχουν δυσκολία να καταπιούν τα δισκία ABILIFY. Ένα βαθμονομημένο 

κύπελλο μέτρησης και ένα βαθμονομημένο σταγονόμετρο των 2 ml περιλαμβάνονται 

στο κουτί. Το πόσιμο διάλυμα ABILIFY προορίζονται για από του στόματος 

χρήση. 4.3 Αντενδείξεις Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε 

κάποιο από τα έκδοχα. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη 

χρήση Kατά την αντιψυχωσική θεραπεία, η βελτίωση της κλινικής κατάστασης 

του ασθενούς, μπορεί να χρειαστεί αρκετές ημέρες ή και εβδομάδες. Σε όλη 

την περίοδο αυτή οι ασθενείς πρέπει να βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση. 

Η εμφάνιση αυτοκτονικών συμπεριφορών είναι εγγενής σε ψυχωσικές 

νόσους και διαταραχές διάθεσης και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αναφερθεί 

λίγο μετά την έναρξη ή την αλλαγή της θεραπείας, περιλαμβανομένης 

θεραπείας με αριπιπραζόλη (βλέπε παράγραφο 4.8). Στενή παρακολούθηση 

των ασθενών υψηλού κινδύνου πρέπει να συνοδεύει την αντιψυχωσική θεραπεία. 

Αποτελέσματα μιας επιδημιολογικής μελέτης υπέδειξαν ότι μεταξύ ασθενών 

με σχιζοφρένεια ή διπολική διαταραχή δεν υπήρχε αυξημένος κίνδυνος 

απόπειρας αυτοκτονίας με την αριπιπραζόλη σε σύγκριση με άλλα αντιψυχωσικά. 

Καρδιαγγειακές διαταραχές: η αριπιπραζόλη θα πρέπει να χρησιμοποιείται 

με προσοχή σε ασθενείς με διαγνωσμένη καρδιαγγειακή νόσο (ιστορικό 

εμφράγματος του μυοκαρδίου ή ισχαιμική καρδιοπάθεια, καρδιακή ανεπάρκεια, 

ή διαταραχές αγωγιμότητας), αγγειοεγκεφαλική νόσο, καταστάσεις που θα 

προδιέθεταν τους ασθενείς για εκδήλωση υπότασης (αφυδάτωση, υποογκαιμία, 

και αγωγή με αντιϋπερτασικά φαρμακευτικά προίόντα) ή υπέρτασης, 

συμπεριλαμβανομένων της ταχέως εξελισσόμενης ή της κακοήθους.Έχουν 

αναφερθεί με αντιψυχωσικά φάρμακα περιστατικά φλεβικής θρομβοεμβολής 

(VTE). Δεδομένου ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν αντιψυχωσικά παρουσιάζουν 

συχνά επίκτητους παράγοντες κινδύνου για VTE, πρέπει να προσδιορίζονται 

όλοι οι πιθανοί παράγοντες κινδύνου για VTE πριν και κατά τη διάρκεια 

της θεραπείας με ABILIFY και να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα. Διαταραχές 

αγωγιμότητας: σε κλινικές δοκιμές της αριπιπραζόλης, η επίπτωση της παράτασης 

του διαστήματος QT ήταν συγκρίσιμη με εκείνη του εικονικού φαρμάκου. 

Όπως με άλλα αντιψυχωσικά, η αριπιπραζόλη θα πρέπει να χρησιμοποιείται 

με προσοχή σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό παράτασης QT. Όψιμη 

δυσκινησία (Tardive dyskinesia): σε κλινικές δοκιμές διάρκειας ενός έτους ή 

λιγότερο, υπήρχαν όχι συχνές αναφορές δυσκινησίας που απαιτούσαν επείγουσα 

θεραπεία κατά τη διάρκεια της θεραπείας με αριπιπραζόλη. Αν κάποιος 

ασθενής παρουσιάσει σημεία και συμπτώματα όψιμης δυσκινησίας ενώ 

λαμβάνει θεραπεία με ABILIFY, πρέπει να εξετασθεί η μείωση της δόσης ή 

και η διακοπή της λήψης. Tα συμπτώματα αυτά μπορεί προσωρινά να υποχωρήσουν 

ή ακόμα μπορεί και να ενταθούν, μετά τη διακοπή της θεραπείας. 

Κακόηθες Νευροληπτικό Σύνδρομο (Neuroleptic Malignant Syndrome, NMS): 

το NMS είναι ένα δυνητικά θανατηφόρο σύνθετο σύμπτωμα, σχετιζόμενο με 

αντιψυχωσικά φαρμακευτικά προϊόντα. Σε κλινικές δοκιμές, αναφέρθηκαν σπάνιες 

περιπτώσεις NMS κατά τη διάρκεια της θεραπείας με αριπιπραζόλη. Oι 

κλινικές εκδηλώσεις του NMS είναι υπερπυρεξία, μυϊκή ακαμψία, αλλαγή της 

πνευματικής κατάστασης και σημεία αυτόνομης αστάθειας (ακανόνιστος σφυγμός 

ή αρτηριακή πίεση, ταχυκαρδία, διαφόρηση και καρδιακή δυσρυθμία). Πρόσθετα 

σημεία μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένη κρεατινοφωσφοκινάση, μυοσφαιρινουρία 

(ραβδομυόλυση) και οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Ωστόσο, έχουν 

επίσης αναφερθεί αυξημένη κρεατινοφωσφοκινάση και ραβδομυόλυση, όχι 

απαραίτητα σχετιζόμενες με NMS. Εάν ο ασθενής παρουσιάσει σημεία και 

συμπτώματα ενδεικτικά του NMS, ή εμφανίσει ανεξήγητο υψηλό πυρετό χωρίς 

πρόσθετες κλινικές εκδηλώσεις για NMS, όλα τα αντιψυχωσικά φαρμακευτικά 

προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου και του ABILIFY, πρέπει να διακόπτονται. 

Επιληπτικές κρίσεις: σε κλινικές δοκιμές, αναφέρθηκαν όχι συχνές περιπτώσεις 

επιληπτικών κρίσεων κατά τη διάρκεια της θεραπείας με αριπιπραζόλη. 

Κατά συνέπεια, η αριπιπραζόλη πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε 

ασθενείς με ιστορικό διαταραχής επιληπτικών κρίσεων ή σε ασθενείς που 

έχουν προϋποθέσεις που σχετίζονται με επιληπτικές κρίσεις. Ηλικιωμένοι 

ασθενείς με ψύχωση που σχετίζεται με άνοια: Αυξημένη θνησιμότητα: σε τρεις 

ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο δοκιμές (n= 938, μέση ηλικία: 82,4 έτη, 

εύρος: 56 99 έτη) της αριπιπραζόλης σε ηλικιωμένους ασθενείς με ψύχωση 

που σχετίζεται με νόσο του Alzheimer, οι ασθενείς που έλαβαν αριπιπραζόλη 

είχαν αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε σχέση με το εικονικό φάρμακο. Το ποσοστό 

του θανάτου στους ασθενείς που έλαβαν αριπιπραζόλη ήταν 3,5% σε 

σύγκριση με το 1,7% της ομάδας του εικονικού φαρμάκου. Αν και οι αιτίες 

θανάτου διέφεραν, οι περισσότεροι θάνατοι φάνηκε ότι ήταν είτε καρδιαγγειακής 

(π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια, αιφνίδιος θάνατος) είτε λοιμώδους φύσεως 

(π.χ. πνευμονία).Αγγειακές εγκεφαλικές ανεπιθύμητες ενέργειες: στις ίδιες 

δοκιμές, αγγειακές εγκεφαλικές ανεπιθύμητες ενέργειες (π.χ. εγκεφαλικό 

επεισόδιο, παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο), περιλαμβανομένων και θανάτων, 

αναφέρθηκαν στους ασθενείς (μέση ηλικία: 84 έτη, εύρος: 78 88 έτη). Συνολικά, 

το 1,3% των ασθενών που ελάμβαναν αριπιπραζόλη ανέφεραν αγγειακές 

εγκεφαλικές ανεπιθύμητες ενέργειες συγκρινόμενοι με το 0,6% των 

ασθενών που ελάμβαναν το εικονικό φάρμακο στις δοκιμές αυτές. Η διαφορά 

αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Ωστόσο, σε μια από τις δοκιμές αυτές, 

μια μελέτη καθορισμένης δόσης, υπήρξε σημαντική σχέση δοσοεξάρτησης 

για τις αγγειακές εγκεφαλικές ανεπιθύμητες ενέργειες σε ασθενείς που 

ελάμβαναν αριπιπραζόλη. To ABILIFY δεν ενδείκνυται για τη θεραπεία ψύχωσης 

που σχετίζεται με την άνοια. Υπεργλυκαιμία και Σακχαρώδης Διαβήτης: 

έχει αναφερθεί υπεργλυκαιμία, μερικές φορές ακραία και σχετιζόμενη με κετοξέωση 

ή υπερωσμωτικό κώμα ή θάνατο, σε ασθενείς που έλαβαν άτυπες αντιψυχωσικές 

ουσίες, συμπεριλαμβανομένου του ABILIFY. Παράγοντες κινδύνου 

που πιθανόν να προδιαθέσουν τους ασθενείς έναντι σοβαρών επιπλοκών, 

συμπεριλαμβάνουν παχυσαρκία και οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. Σε κλινικές 

δοκιμές με αριπιπραζόλη, δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές στα ποσοστά 

εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με υπεργλυκαιμία 

(περιλαμβανομένου του σακχαρώδους διαβήτη) ή με μη φυσιολογικές εργαστηριακές 

τιμές γλυκαιμίας σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Ακριβείς 

εκτιμήσεις κινδύνου ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με υπεργλυκαιμία 

σε ασθενείς που έλαβαν ABILIFY και με άλλους αντιψυχωσικούς παράγοντες, 

δεν είναι διαθέσιμες για να επιτρέψουν άμεσες συγκρίσεις. Οι ασθενείς 

που λαμβάνουν οποιονδήποτε αντιψυχωσικό παράγοντα περιλαμβανομένου 

και του ABILIFY, πρέπει να παρακολουθούνται για σημεία και συμπτώματα 

υπεργλυκαιμίας (όπως πολυδιψία, πολυουρία, πολυφαγία και εξασθένηση) 

και οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή με παράγοντες κινδύνου για σακχαρώδη 

διαβήτη πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά για επιδείνωση του 

ελέγχου της γλυκόζης. Υπερευαισθησία: όπως με άλλα φάρμακα, με την αριπιπραζόλη 

είναι δυνατό να εκδηλωθούν αντιδράσεις υπερευαισθησίας, που 

χαρακτηρίζονται από αλλεργικά συμπτώματα (βλέπε παράγραφο 4.8). Αύξηση 

βάρους: αύξηση βάρους παρατηρείται συχνά στους πάσχοντες από σχιζοφρένεια 

και διπολική μανία λόγω συν-νοσηρότητας, χρήσης αντιψυχωσικών 

που είναι γνωστό ότι προκαλούν αύξηση βάρους, κακής διαχείρισης του τρόπου 

ζωής, και ενδέχεται να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Αύξηση βάρους 

έχει αναφερθεί μεταξύ ασθενών που έλαβαν ABILIFY, μετά την κυκλοφορία. 

Όταν παρατηρείται, συμβαίνει συνήθως σε εκείνους με σημαντικούς παράγοντες 

κινδύνου όπως ιστορικό διαβήτη, διαταραχή του θυρεοειδούς ή αδένωμα 

της υπόφυσης. Σε κλινικές δοκιμές η αριπιπραζόλη δεν φάνηκε να προκαλεί 

κλινικά σημαντική αύξηση βάρους (βλέπε παράγραφο 5.1). Δυσφαγία: 

η υποκινητικότητα του οισοφάγου και η εισρόφηση έχουν συσχετισθεί με τη 

χρήση αντιψυχωσικής θεραπείας, συμπεριλαμβανομένου του ABILIFY. Η αριπιπραζόλη 

και οι άλλες αντιψυχωσικές δραστικές ουσίες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται 

με προσοχή σε ασθενείς με κίνδυνο πνευμονίας από εισρόφηση. 

Λακτόζη: τα δισκία ABILIFY περιέχουν λακτόζη. Ασθενείς με σπάνια 

κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας στη γαλακτόζη, ανεπάρκεια λακτάσης 

lapp ή δυσαπορρόφηση γλυκόζης-γαλακτόζης δεν πρέπει να παίρνουν αυτό 

το φαρμακευτικό προϊόν. ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ Ασθενείς με 

φαινυλκετονουρία: τα διασπειρόμενα στο στόμα δισκία ABILIFY περιέχουν 

ασπαρτάμη, μια πηγή φαινυλαλανίνης που μπορεί να είναι επιβλαβής σε άτομα 

με φαινυλκετονουρία ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ Δυσανεξία: Το πόσιμο διάλυμα 

περιέχει φρουκτόζη. Ασθενείς με σπάνια κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας 

στη φρουκτόζη δεν πρέπει να πάρουν το φαρμακευτικό προϊόν αυτό. Το 

πόσιμο διάλυμα περιέχει παραϋδροξυβενζοϊκό μεθυλεστέρα και παραϋδροξυβενζοϊκό 

προπυλεστέρα που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις 

(πιθανόν καθυστερημένες). Το πόσιμο διάλυμα περιέχει σακχαρόζη. 

Ασθενείς με σπάνια κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας στη φρουκτόζη, 

δυσαπορρόφησης γλυκόζης-γαλακτόζης ή ανεπάρκειας σακχαράσης-ισομαλτάσης 

δεν πρέπει να πάρουν το πόσιμο διάλυμα 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα 

φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης Λόγω του ανταγωνισμού 

του με τους α1 ανδρενεργικούς υποδοχείς, η αριπιπραζόλη έχει τη 

δυνατότητα να ενισχύει την ενέργεια ορισμένων αντιυπερτασικών παραγόντων. 

Επειδή η αριπιπραζόλη δρα κυρίως στο ΚΝΣ, θα πρέπει να εφιστάται η 

προσοχή όταν η αριπιπραζόλη λαμβάνεται μαζί με οινόπνευμα (αλκοόλ) ή άλλα 

φαρμακευτικά προϊόντα του KNΣ με αλληλοεπικαλυπτόμενες ανεπιθύμητες 

ενέργειες όπως η καταστολή (βλέπε παράγραφο 4.8). Θα πρέπει να εφιστάται 

η προσοχή εάν η αριπιπραζόλη χορηγηθεί ταυτόχρονα με φαρμακευτικά 

προϊόντα που είναι γνωστό ότι προκαλούν παράταση του QT ή ηλεκτρολυτικές 

διαταραχές. Δυνατότητα άλλων φαρμακευτικών προϊόντων να επηρεάσουν 

το ABILIFY: Ένας αποκλειστής του γαστρικού οξέος, ο ανταγωνιστής Η2 

φαμοτιδίνη, μειώνει την ταχύτητα απορρόφησης της αριπιπραζόλης, αλλά η 

δράση αυτή δεν θεωρείται ως κλινικά σημαντική. Η αριπιπραζόλη μεταβολίζεται 

με πολλαπλές οδούς, στις οποίες συμμετέχουν τα ένζυμα CYP2D6 και 

CYP3A4 αλλά όχι τα ένζυμα CYP1A. Επομένως, δεν απαιτείται προσαρμογή 

της δόσης για τους καπνιστές. Σε μια κλινική δοκιμή με υγιείς εθελοντές, 

ένας ισχυρός αναστολέας του CYP2D6 (κινιδίνη) αύξησε την AUC της αριπιπραζόλης 

κατά 107%, ενώ η Cmax παρέμεινε αναλλοίωτη. Η AUC και η Cmax 

της δεϋδρο-αριπιπραζόλης, που είναι ο ενεργός μεταβολίτης, μειώθηκαν κατά 

32% και 47%. Η δόση του ABILIFY θα πρέπει να μειωθεί περίπου στο μισό της 

συνταγογραφούμενης, όταν υπάρχει συγχορήγηση του ABILIFY με κινιδίνη. 

Άλλοι ισχυροί αναστολείς του CYP2D6, όπως φλουοξετίνη και παροξετίνη, 

μπορεί να αναμένεται να έχουν παρόμοιες ενέργειες και γι' αυτό θα πρέπει 

να γίνονται παρόμοιες μειώσεις στη δόση. Σε μια κλινική δοκιμή σε υγιείς εθελοντές, 

ένας ισχυρός αναστολέας του CYP3A4 (κετοκοναζόλη) αύξησε την 

AUC και τη Cmax της αριπιπραζόλης κατά 63% και 37%, αντιστοίχως. Η AUC 

και η Cmax της δεϋδρο-αριπιπραζόλης, αυξήθηκαν κατά 77% και 43%, αντιστοίχως. 

Η ταυτόχρονη χρήση ουσιών που προκαλούν ασθενή μεταβολισμό 

στο CYP2D6, συγχρόνως με ισχυρούς αναστολείς του CYP3A4 μπορεί να οδηγήσει 

σε υψηλότερες συγκεντρώσεις αριπιπραζόλης στο πλάσμα σε σύγκριση 

με εκείνες τις ουσίες που προκαλούν εκτεταμένο μεταβολισμό στο CYP2D6. 

Όταν εξετάζεται ταυτόχρονη χορήγηση κετοκοναζόλης ή άλλου ισχυρού αναστολέα 

CYP3A4 με το ABILIFY, τα ενδεχόμενα οφέλη θα πρέπει να υπερκαλύπτουν 

τους ενδεχόμενους κινδύνους για τον ασθενή. Όταν υπάρχει ταυτόχρονη 

χορήγηση κετοκοναζόλης με ABILIFY, η δόση του ABILIFY θα πρέπει να 

ελαττώνεται περίπου στο μισό της συνταγογραφούμενης. Άλλοι ισχυροί αναστολείς 

του CYP3A4, όπως η ιτρακοναζόλη και οι αναστολείς πρωτεάσης του 

HIV, μπορεί να αναμένεται ότι θα έχουν παρόμοιες ενέργειες και γι' αυτό θα 

πρέπει να γίνονται παρόμοιες μειώσεις της δόσης. Μόλις διακοπεί η χορήγηση 

αναστολέα του CYP2D6 ή 3A4, η δόση του ABILIFY θα πρέπει να αυξάνεται 

στο επίπεδο που ήταν πριν από την έναρξη της θεραπείας με το συνδυασμό. 

Όταν χρησιμοποιούνται ασθενείς αναστολείς του CYP3A4 (π.χ. διλτιαζέμη 

ή εσιταλοπράμη) ή του CYP2D6 ταυτόχρονα με το ABILIFY, είναι 

πιθανώς αναμενόμενες μικρές αυξήσεις των συγκεντρώσεων της αριπιπραζόλης. 

Μετά την ταυτόχρονη χορήγηση καρβαμαζεπίνης, ενός ισχυρού επαγωγέα 

CYP3A4, οι γεωμετρικές μέσες τιμές της Cmax και της AUC της αριπιπραζόλης 

ήταν 68% και 73% χαμηλότερες, αντίστοιχα, σε σύγκριση με αυτές 

όταν η αριπιπραζόλη (30 mg) εχορηγήτο σε μονοθεραπεία. Παρομοίως, οι 

γεωμετρικές μέσες τιμές της Cmax και της AUC της δεϋδρο-αριπιπραζόλης 

μετά από συγχορήγηση με καρβαμαζεπίνη ήταν 69% και 71% χαμηλότερες, 

αντίστοιχα, σε σύγκριση με αυτές μετά από μονοθεραπεία με αριπιπραζόλη. 

Η δόση του ABILIFY θα πρέπει να διπλασιάζεται όταν υπάρχει ταυτόχρονη 

χορήγηση του ABILIFY με καρβαμαζεπίνη. Άλλοι ισχυροί επαγωγείς του CYP3A4 

(όπως ριφαμπικίνη, ριφαμπουτίνη φαινυτοΐνη, φαινοβαρβιτάλη, πριμιδόνη, εφαβιρένζη, 

νεβιραπίνη και υπερικό (St. John's Wort)) μπορεί να αναμένεται να 

έχουν παρόμοιες ενέργειες και γι' αυτό θα πρέπει να γίνονται παρόμοιες 

αυξήσεις στη δόση. Μόλις διακοπεί η χορήγηση των ισχυρών επαγωγέων του 

CYP3A4, η δοσολογία του ABILIFY θα πρέπει να μειώνεται στη συνιστώμενη 

δόση. Όταν συγχορηγήθηκαν είτε βαλπροϊκό είτε λίθιο μαζί με αριπιπραζόλη, 

δεν υπήρξε κλινικώς σημαντική αλλαγή στις συγκεντρώσεις της αριπιπραζόλης. 

Δυνατότητα του ABILIFY να επηρεάζει άλλα φαρμακευτικά προϊόντα: Σε 

κλινικές μελέτες, δόσεις αριπιπραζόλης 10 30 mg ημερησίως, δεν είχαν σημαντική 

επίδραση στο μεταβολισμό των υποστρωμάτων CYP2D6 (αναλογία δεξτρομεθορφάνης/3-methoxymorphinan), 

2C9 (βαρφαρίνη), 2C19 (ομεπραζόλη) 

και 3A4 (δεξτρομεθορφάνη). Επιπλέον, η αριπιπραζόλη και η δεϋδρο-αριπιπραζόλη 

δεν έδειξαν ότι μπορούν να μεταβάλουν το μεταβολισμό που γίνεται με τη 

μεσολάβηση του CYP1A2, in vitro. Ως εκ τούτου, η αριπιπραζόλη είναι απίθανο 

να προκαλέσει με φαρμακευτικά προϊόντα κλινικώς σημαντικές αλληλεπιδράσεις 

που πραγματοποιούνται με τη μεσολάβηση αυτών των ενζύμων. Όταν 

η αριπιπραζόλη χορηγήθηκε ταυτόχρονα με βαλπροϊκό, λίθιο ή λαμοτριγίνη, 

δεν υπήρξε κλινικά σημαντική μεταβολή στις συγκεντρώσεις του βαλπροϊκού, 

του λιθίου ή της λαμοτριγίνης. 4.6 Γονιμότητα, κύηση και γαλουχία Δεν έχουν 

πραγματοποιηθεί επαρκείς και καλά ελεγχόμενες δοκιμές με αριπιπραζόλη 

σε εγκύους γυναίκες. Έχουν αναφερθεί συγγενείς ανωμαλίες, ωστόσο, δεν 

αποδείχθηκε αιτιολογικός συσχετισμός με την αριπιπραζόλη. Μελέτες σε πειραματόζωα 

δεν αποκλείουν πιθανή αναπτυξιακή τοξικότητα (βλέπε παράγραφο 

5.3). Oι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται ότι πρέπει να αναφέρουν στο 

γιατρό τους εάν μείνουν έγκυες ή προτίθενται να μείνουν έγκυες κατά τη 

διάρκεια της θεραπείας με αριπιπραζόλη. Λόγω ανεπαρκούς πληροφόρησης 

για την ασφάλεια στον άνθρωπο και των ερωτηματικών που δημιουργήθηκαν 

από τις μελέτες αναπαραγωγής σε πειραματόζωα, το φαρμακευτικό αυτό προϊόν 

δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε περίπτωση κύησης εκτός εάν το αναμενόμενο 

όφελος δικαιολογεί σαφώς τον πιθανό κίνδυνο για το έμβρυο. Η αριπιπραζόλη 

απεκκρίθηκε στο γάλα των αρουραίων στους οποίους χορηγήθηκε 

αριπιπραζόλη, κατά την περίοδο της γαλουχίας. Δεν είναι γνωστό εάν η αριπιπραζόλη 

απεκκρίνεται στο ανθρώπινο γάλα. Oι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται 

ότι δεν πρέπει να θηλάζουν εάν λαμβάνουν αριπιπραζόλη. 4.7 

Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών Όπως και με 

άλλα αντιψυχωσικά φάρμακα, θα πρέπει να εφιστάται η προσοχή των ασθενών 

που χειρίζονται επικίνδυνες μηχανές συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων 

μέχρι να βεβαιωθούν επαρκώς ότι η αριπιπραζόλη δεν τους επηρεάζει 

δυσμενώς (βλέπε παράγραφο 4.8). 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες Οι 

συνηθέστερα αναφερόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες σε μελέτες ελεγχόμενες 

με εικονικό φάρμακο είναι ακαθησία και ναυτία, κάθε μια εμφανιζόμενη 

σε περισσότερο από 3% των ασθενών που έλαβαν από του στόματος αριπιπραζόλη. 

Οι ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίσθηκαν περισσότερο 

συχνά (≥ 1/100) από ό, τι με το εικονικό φάρμακο ή θεωρήθηκαν ως ενδεχομένως 

ιατρικώς σημαντικές ανεπιθύμητες αντιδράσεις (*): Η συχνότητα 

που αναφέρεται παρακάτω ορίζεται χρησιμοποιώντας την ακόλουθη σύμβαση: 

συχνές (≥ 1/100 έως < 1/10), και όχι συχνές (≥ 1/1.000 έως < 1/100). 

Ψυχιατρικές διαταραχές Συχνές: ανησυχία, αϋπνία, άγχος Όχι συχνές: κατάθλιψη* 

Διαταραχές του νευρικού συστήματος Συχνές: εξωπυραμιδική διαταραχή, 

ακαθησία, τρόμος, ζάλη, υπνηλία, καταστολή, κεφαλαλγία Οφθαλμικές 

διαταραχές Συχνές: θαμπή όραση Καρδιακές διαταραχές Όχι συχνές: ταχυκαρδία* 

Αγγειακές διαταραχές Όχι συχνές: ορθοστατική υπόταση* Διαταραχές 

του γαστρεντερικού Συχνές: δυσπεψία, έμετος, ναυτία, δυσκοιλιότητα, 

υπερέκκριση σιέλου Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης 

Συχνές: κόπωση. Eξωπυραμιδικά συμπτώματα (ΕΠΣ): Σχιζοφρένεια - σε 

μια μακράς διάρκειας 52 εβδομάδων ελεγχόμενη δοκιμή, οι ασθενείς που 

έλαβαν αριπιπραζόλη εμφάνισαν συνολικά μικρότερη συχνότητα (25,8%) ΕΠΣ, 

περιλαμβανομένων παρκινσονισμού, ακαθησίας, δυστονίας και δυσκινησίας 

σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν θεραπεία με αλοπεριδόλη (57,3%). Σε 

μια δοκιμή μακράς διάρκειας 26 εβδομάδων ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, 

η συχνότητα εμφάνισης ΕΠΣ ήταν 19% για τους ασθενείς που ελάμβαναν 

αριπιπραζόλη και 13,1% για τους ασθενείς που ελάμβαναν το εικονικό φάρμακο. 

Σε μια άλλη ελεγχόμενη δοκιμή μακράς διάρκειας 26 εβδομάδων, η 

συχνότητα εμφάνισης ΕΠΣ ήταν 14,8% για τους ασθενείς που ελάμβαναν αριπιπραζόλη 

και 15,1% για τους ασθενείς που ελάμβαναν ολανζαπίνη. Μανιακά 

επεισόδια στη Διπολική Διαταραχή τύπου Ι - σε μια ελεγχόμενη δοκιμή 12 

εβδομάδων, η επίπτωση ΕΠΣ ήταν 23,5% για τους ασθενείς που έλαβαν αριπιπραζόλη 

και 53,3% για τους ασθενείς που έλαβαν αλοπεριδόλη. Σε μια άλλη 

δοκιμή 12 εβδομάδων, η επίπτωση ΕΠΣ ήταν 26,6% για τους ασθενείς που 

έλαβαν αριπιπραζόλη και 17,6% για αυτούς που έλαβαν λίθιο. Στη μακροχρόνια 

φάση συντήρησης 26 εβδομάδων μιας δοκιμής ελεγχόμενης με εικονικό 

φάρμακο, η επίπτωση ΕΠΣ ήταν 18,2% για τους ασθενείς που έλαβαν αριπιπραζόλη 

και 15,7% για τους ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Σε ελεγχόμενες 

με εικονικό φάρμακο δοκιμές, η επίπτωση της ακαθησίας σε διπολικούς 

ασθενείς ήταν 12,1% με την αριπιπραζόλη και 3,2% με το εικονικό 

φάρμακο. Σε ασθενείς με σχιζοφρένεια η επίπτωση ακαθησίας ήταν 6,2% με 

την αριπιπραζόλη και 3,0% με το εικονικό φάρμακο. Δυστονία: Επίδραση της 

Κατηγορίας: Συμπτώματα δυστονίας, παρατεταμένων μη φυσιολογικών σπασμών 

μυϊκών ομάδων, μπορεί να εμφανισθούν σε ευαίσθητα άτομα κατά τις 

πρώτες ημέρες της θεραπείας. Συμπτώματα δυστονίας περιλαμβάνουν: σπασμούς 

των μυών του λαιμού, πολλές φορές εξελισσόμενοι σε σύσφιξη του 

λαιμού, δυσκολία κατάποσης, δυσκολία αναπνοής και προεκβολή της γλώσσας. 

Ενώ τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανισθούν σε χαμηλές δόσεις, 

εμφανίζονται συχνότερα και με μεγαλύτερη βαρύτητα με υψηλής δραστικότητας 

και σε υψηλότερες δόσεις αντιψυχωσικών φαρμάκων πρώτης γενιάς. 

Παρατηρείται αυξημένος κίνδυνος οξείας δυστονίας σε άρρενες και νεαρές 

ηλικιακές ομάδες. Από τη σύγκριση μεταξύ αριπιπραζόλης και εικονικού φαρμάκου, 

όσον αφορά το ποσοστό των ασθενών που εμφάνισαν δυνητικά κλινικώς 

σημαντικές αλλαγές στις συνήθεις εργαστηριακές και λιπιδαιμικές 

παραμέτρους (βλέπε παράγραφο 5.1), δεν προέκυψαν ιατρικώς σημαντικές 

διαφορές. Παρατηρήθηκαν γενικά παροδικές και ασυμπτωματικές αυξήσεις 

της CPK (Κρεατινοφωσφοκινάση) στο 3,5% των ασθενών που ελάμβαναν αριπιπραζόλη 

σε σύγκριση με το 2,0% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο. 

Άλλα ευρήματα: Ανεπιθύμητες ενέργειες που είναι γνωστές ότι συσχετίζονται 

με την αντιψυχωσική θεραπεία και έχουν επίσης αναφερθεί κατά τη 

διάρκεια θεραπείας με αριπιπραζόλη, περιλαμβάνουν κακόηθες νευροληπτικό 

σύνδρομο, όψιμη δυσκινησία, σπασμούς, αγγειακές εγκεφαλικές ανεπιθύμητες 

ενέργειες και αυξημένη θνησιμότητα σε ηλικιωμένους ασθενείς 

με άνοια, υπεργλυκαιμία και σακχαρώδη διαβήτη (βλέπε παράγραφο 4.4). 

Παιδιατρικός πληθυσμός: Σε βραχυχρόνια ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο 

κλινική μελέτη που περιελάμβανε 302 εφήβους (13-17 ετών) με σχιζοφρένεια, 

η συχνότητα και το είδος των ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν παρόμοιες 

με εκείνες ενηλίκων, εκτός από τις ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες 

που αναφέρθηκαν συχνότερα σε εφήβους που έλαβαν αριπιπραζόλη απ' ό,τι 

σε ενηλίκους που έλαβαν αριπιπραζόλη (και συχνότερα σε σχέση με το εικονικό 

φάρμακο): υπνηλία/καταστολή και εξωπυραμιδική διαταραχή αναφέρθηκαν 

πολύ συχνά (≥ 1/10), και ξηροστομία, αυξημένη όρεξη και ορθοστατική 

υπόταση αναφέρθηκαν συχνά (≥ 1/100, < 1/10). Η εικόνα ασφαλείας 

σε ανοιχτή μελέτη επέκτασης 26 εβδομάδων ήταν παρόμοια με εκείνη που 

παρατηρήθηκε στη βραχυχρόνια ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη. 

Μετά την κυκλοφορία: Οι παρακάτω ανεπιθύμητες ενέργειες έχουν αναφερθεί 

κατά τη διάρκεια της μετά την κυκλοφορία παρακολούθησης. Η συχνότητα 

αυτών των ενεργειών θεωρείται ως μη γνωστή (δεν μπορεί να υπολογισθεί 

από τα διαθέσιμα στοιχεία). Διαταραχές του αιμοποιητικού και του 

λεμφικού συστήματος: λευκοπενία, ουδετεροπενία, θρομβοπενία Διαταραχές 

του ανοσοποιητικού συστήματος: αλλεργική αντίδραση (π.χ. αναφυλακτική 

αντίδραση, αγγειοοίδημα περιλαμβανομένης διογκωμένης γλώσσας, 

οίδημα γλώσσας, οίδημα προσώπου, κνησμός, ή κνίδωση) Διαταραχές του 

ενδοκρινικού συστήματος: υπεργλυκαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, διαβητική 

κετοξέωση, διαβητικό υπερωσμωτικό κώμα Διαταραχές του μεταβολισμού 

και της θρέψης: αύξηση βάρους, απώλεια βάρους, ανορεξία, υπονατριαιμία 

Ψυχιατρικές διαταραχές: διέγερση, νευρικότητα, απόπειρα αυτοκτονίας, 

αυτοκτονικός ιδεασμός και "επιτυχής" αυτοκτονία (βλέπε παράγραφο 4.4) 

Διαταραχές του νευρικού συστήματος: διαταραχή λόγου, Κακόηθες Νευροληπτικό 

Σύνδρομο (NMS), σπασμός γενικευμένης επιληψίας Καρδιακές διαταραχές: 

παράταση QT, κοιλιακές αρρυθμίες, αιφνίδιος θάνατος άγνωστης 

αιτιολογίας, καρδιακή ανακοπή, κοιλιακή ταχυκαρδία δίκην ριπιδίου, βραδυκαρδία 

Αγγειακές διαταραχές: συγκοπή, υπέρταση, φλεβική θρομβοεμβολή 

(περιλαμβανομένων πνευμονικής εμβολής και εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης) 

Διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, του θώρακα και του 

μεσοθωρακίου: σπασμός στοματοφάρυγγα, λαρυγγόσπασμος, πνευμονία από 

εισρόφηση Διαταραχές του γαστρεντερικού: παγκρεατίτιδα, δυσφαγία, κοιλιακή 

δυσφορία, δυσφορία του στομάχου, διάρροια Διαταραχές του ήπατος 

και των χοληφόρων: ίκτερος, ηπατίτιδα, αυξημένη Αμινοτρανφεράση της Αλανίνης 

(ALT), αυξημένη Ασπαρτική Αμινοτρανφεράση (AST), αυξημένη Γάμμα 

Γλουταμυλτρανσφεράση (GGT), αυξημένη αλκαλική φωσφατάση Διαταραχές 

του δέρματος και του υποδόριου ιστού: εξάνθημα, αντίδραση από φωτοευαισθησία, 

αλωπεκία, υπερίδρωση Διαταραχές του μυοσκελετικού συστήματος 

και του συνδετικού ιστού: ραβδομυόλυση, μυαλγία, δυσκαμψία Διαταραχές 

των νεφρών και των ουροφόρων οδών: ακράτεια ούρων, κατακράτηση 

ούρων Διαταραχές του αναπαραγωγικού συστήματος και του μαστού: πριαπισμός 

Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης: διαταραχή 

ρύθμισης της θερμοκρασίας (π.χ. υποθερμία, πυρεξία), θωρακικό άλγος, 

περιφερικό οίδημα Παρακλινικές εξετάσεις: αυξημένη Κρεατινοφωσφοκινάση, 

αυξημένη γλυκόζη αίματος, διακύμανση γλυκόζης αίματος, αυξημένη γλυκοζυλιωμένη 

αιμοσφαιρίνη 4.9 Υπερδοσολογία Από τις κλινικές δοκιμές και 

την εμπειρία μετά την κυκλοφορία, διαπιστώθηκαν τυχαίες ή με πρόθεση 

οξείες υπερδοσολογίες μονοθεραπείας της αριπιπραζόλης σε ενήλικες ασθενείς 

με αναφερθείσες δόσεις που εκτιμώνται μέχρι και 1.260 mg χωρίς θανάτους. 

Τα πιθανά ιατρικά σημαντικά σημεία και συμπτώματα που παρατηρήθηκαν 

περιελάμβαναν λήθαργο, αυξημένη αρτηριακή πίεση, υπνηλία, ταχυκαρδία, 

ναυτία, έμετο και διάρροια. Επιπλέον, έχουν ληφθεί αναφορές τυχαίας υπερδοσολογίας 

σε μονοθεραπεία με αριπιπραζόλη (μέχρι 195 mg) σε παιδιά 

χωρίς θανάτους. Τα δυνητικά ιατρικώς σοβαρά σημεία και συμπτώματα που 

αναφέρθηκαν περιελάμβαναν υπνηλία, παροδική απώλεια συνείδησης και 

εξωπυραμιδικά συμπτώματα. H αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας πρέπει 

να επικεντρώνεται στην υποστηρικτική θεραπεία, με διατήρηση της επάρκειας 

των αεραγωγών οδών, της οξυγόνωσης και του καλού αερισμού και 

της συμπτωματικής αντιμετώπισης. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα 

εμπλοκής πολλών φαρμακευτικών προϊόντων. Γι' αυτό θα πρέπει να 

ξεκινάει αμέσως καρδιαγγειακή παρακολούθηση και θα πρέπει να περιλαμβάνει 

ηλεκτροκαρδιογραφική παρακολούθηση για την ανίχνευση πιθανών 

αρρυθμιών. Μετά από οποιαδήποτε διαπιστωμένη ή ύποπτη υπερδοσολογία 

με αριπιπραζόλη, ο ασθενής θα πρέπει να βρίσκεται σε στενή ιατρική επίβλεψη 

και παρακολούθηση μέχρις ότου ανακάμψει. Ενεργός άνθρακας (50 

g) χορηγούμενος μια ώρα μετά την αριπιπραζόλη, ελάττωσε τη Cmax της 

αριπιπραζόλης κατά 41% περίπου και την AUC κατά 51% περίπου, υποδεικνύοντας 

ότι ο άνθρακας μπορεί να είναι αποτελεσματικός στη θεραπεία της 

υπερδοσολογίας. Αν και δεν υπάρχει πληροφόρηση για την επίδραση της 

αιμοκάθαρσης στην αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας με αριπιπραζόλη, η 

αιμοκάθαρση είναι απίθανο να είναι χρήσιμη στην αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας 

επειδή η αριπιπραζόλη είναι εκτεταμένα συνδεδεμένη με τις πρωτεΐνες 

του πλάσματος. 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 6.1 Κατάλογος 

εκδόχων ΔΙΣΚΙΑ 10 mg: Λακτόζη μονοϋδρική, Άμυλο αραβοσίτου, Μικροκρυσταλλική 

κυτταρίνη, Υδροξυπροπυλική κυτταρίνη, Στεατικό μαγνήσιο, Κόκκινο 

οξείδιο του σιδήρου (Ε172) ΔΙΣΚΙΑ 15 mg: Λακτόζη μονοϋδρική, Άμυλο 

αραβοσίτου, Μικροκρυσταλλική κυτταρίνη, Υδροξυπροπυλική κυτταρίνη, Στεατικό 

μαγνήσιο, Κίτρινο οξείδιο του σιδήρου (Ε172) ΔΙΣΚΙΑ 30 mg: Λακτόζη 

μονοϋδρική, Άμυλο αραβοσίτου, Μικροκρυσταλλική κυτταρίνη, Υδροξυπροπυλική 

κυτταρίνη, Στεατικό μαγνήσιο, Κόκκινο οξείδιο του σιδήρου (Ε172) 

ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ 10 mg: Πυριτικό ασβέστιο, Καρμελλόζη 

νατριούχος διασταυρούμενη, Κροσποβιδόνη, Διοξείδιο του πυριτίου, Ξυλιτόλη, 

Μικροκρυσταλλική κυτταρίνη, Ασπαρτάμη (Ε951), Καλιούχος ακεσουλφάμη, 

Βελτιωτικό γεύσης βανιλλίνη (περιλαμβανομένων βανιλλίνης και 

αιθυλοβανιλλίνης), Τρυγικό οξύ, Στεατικό μαγνήσιο, Κόκκινο οξείδιο του σιδήρου 

(Ε172) ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ 15 mg: Πυριτικό ασβέστιο, 

Καρμελλόζη νατριούχος διασταυρούμενη, Κροσποβιδόνη, Διοξείδιο του πυριτίου, 

Ξυλιτόλη, Μικροκρυσταλλική κυτταρίνη, Ασπαρτάμη (Ε951), Καλιούχος 

ακεσουλφάμη, Βελτιωτικό γεύσης βανιλλίνη (περιλαμβανομένων βανιλλίνης 

και αιθυλοβανιλλίνης), Τρυγικό οξύ, Στεατικό μαγνήσιο, Κίτρινο οξείδιο του 

σιδήρου (Ε172) ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ: Αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό νάτριο, Φρουκτόζη, 

Γλυκερίνη, Γαλακτικό οξύ, Παραϋδροξυβενζοϊκός μεθυλεστέρας (Ε218), 

Προπυλενογλυκόλη, Παραϋδροξυβενζοϊκός προπυλεστέρας (Ε216), Υδροξείδιο 

του νατρίου, Σακχαρόζη, Ύδωρ κεκαθαρμένο, Φυσικό βελτιωτικό γεύσης 

πορτοκάλι τύπου κρέμας με άλλα φυσικά βελτιωτικά γεύσης. 6.2 Ασυμβατότητες 

Το πόσιμο διάλυμα δεν πρέπει να αραιώνεται με άλλα υγρά ή να αναμιγνύεται 

με οποιαδήποτε τροφή πριν από τη χορήγηση. 6.3 Διάρκεια ζωής 

ΔΙΣΚΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ: 3 χρόνια ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥ- 

ΜΑ: 3 χρόνια. Μετά το πρώτο άνοιγμα: 6 μήνες 6.4 Ιδιαίτερες προφυλάξεις 

κατά την φύλαξη του προϊόντος ΔΙΣΚΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ 

ΔΙΣΚΙΑ: Φυλάσσετε στην αρχική συσκευασία για να προστατεύεται από την 

υγρασία. ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ: Δεν υπάρχουν ειδικές οδηγίες διατήρησης για 

το προϊόν αυτό. 6.5 Φύση και συστατικά του περιέκτη ΔΙΣΚΙΑ: Διάτρητες ανά 

μονάδα δόσης κυψέλες αλουμινίου σε κουτιά των 28 x 1 δισκίων. ΔΙΑΣΠΕΙ- 

ΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ: Κουτί των 28 x 1 δισκίων σε διάτρητες κυψέλες 

μιας δόσης από αλουμίνιο ψυχρής διαμόρφωσης. ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ: Φιάλες 

PET με πώμα ασφαλείας για τα παιδιά από πολυπροπυλένιο, που περιέχουν 

150 ml ανά φιάλη. Κάθε κουτί περιέχει 1 φιάλη και ένα βαθμονομημένο κύπελλο 

μέτρησης από πολυπροπυλένιο και επίσης ένα βαθμονομημένο σταγονόμετρο 

πολυπροπυλενίου χαμηλής πυκνότητας πολυαιθυλενίου. 6.6 Ιδιαίτερες 

προφυλάξεις απόρριψης και άλλος χειρισμός Κάθε προϊόν που δεν έχει χρησιμοποιηθεί 

ή υπόλειμμα πρέπει να απορριφθεί σύμφωνα με τις κατά τόπους 

ισχύουσες σχετικές διατάξεις. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Otsuka 

Pharmaceutical Europe Ltd. Hunton House Highbridge Business Park, Oxford 

Road Uxbridge Middlesex UB8 1HU Ηνωμένο Βασίλειο 8. ΑΡΙΘΜΟΣ(ΟΙ) ΑΔΕΙ- 

ΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΔΙΣΚΙΑ 28 x 10 mg: EU/1/04/276/007, ΔΙΣΚΙΑ 28 x 15 mg: 

EU/1/04/276/012, ΔΙΣΚΙΑ 28 x 30 mg: EU/1/04/276/017, ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ 

ΣΤΟ ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ 28 x 10 mg: EU/1/04/276/025, ΔΙΑΣΠΕΙΡΟΜΕΝΑ ΣΤΟ 

ΣΤΟΜΑ ΔΙΣΚΙΑ 28 x 15 mg: EU/1/04/276/028, ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 1 mg/ml - 

150 ml: EU/1/04/276/034 9. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ/ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ 

ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ Ημερομηνία πρώτης έγκρισης: 4 Ιουνίου 2004, Ημερομηνία τελευταίας 

ανανέωσης: 4 Ιουνίου 2009 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙ- 

ΜΕΝΟΥ 03/2010 

Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία για το προϊόν είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα 

του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMEA) http://www.emea.europa.eu/. 

ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με το ABILIFY, 

παρακαλείστε να απευθυνθείτε στον τοπικό αντιπρόσωπο του Κατόχου της 

Άδειας Κυκλοφορίας: Bristol-Myers Squibb A.E., Αττικής 49-53 & Προποντίδος 

2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική, ΤΘ 63883- Bριλήσσια Τ.Κ. 152 03, Αττική, 

Τηλ 210 6074300 & 210 6074400, Φαξ 210 6074333, ΑΡ.Μ.Α.Ε. 

62772/01ΑΤ/Β/07/148. ΛIANIKH TIMH: Abilify Tabs bt 28 x 10mg: 142,16e, 

Abilify Tabs bt 28 x 15mg: 136,12e, Abilify Tabs bt 28 x 30mg: 242,05e, 

Abilify disp tabs bt 28 x 10mg: 144,28e, Abilify disp. tabs bt 28 x 15mg: 

145,47e Abilify OS 1mg/ml-150 ml: 169,44e. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΤΙΜΗ: Abilify 

Tabs bt 28 x 10mg: 82,54e, Abilify Tabs bt 28 x 15mg: 79,03e, Abilify Tabs 

bt 28 x 30mg:140,53e. Abilify disp. tabs bt 28 x 10mg: 83,76e, Abilify disp. 

tabs bt 28 x 15mg:84,46e. Abilify OS 1mg/ml-150 ml: 98,37e ΠΟΣΟΣΤΟ 

ΚΑΛΥΨΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΤΑΜΕΙΑ: 100% 

Bristol-Myers Squibb A.E. 

Αττικής 49-53 & Προποντίδος 2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική 

ΤΘ 63883- Bριλήσσια Τ.Κ. 152 03, Αττική 

Τηλ 210 6074300 & 210 6074400, Φαξ 210 6074333 

ΑΡ.Μ.Α.Ε. 62772/01ΑΤ/Β/07/148

ALVESCO 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑ- 

ΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Alvesco 160 μικρογραμμάρια, 

διάλυμα για εισπνοή υπό πίεση 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙ- 

ΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Ένας ψεκασμός (δόση που αποδίδεται από το 

ακροφύσιο) περιέχει 160 μικρογραμμάρια ciclesonide. Για τα έκδοχα, 

βλέπε λήμμα 6.1. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Διάλυμα για 

εισπνοή υπό πίεση. Διαυγές και άχρωμο 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟ- 

ΡΙΕΣ. 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: Θεραπεία για τον έλεγχο του 

επίμονου άσθματος σε ενήλικες και εφήβους (12 ετών και άνω). 

4.2 Δοσολογία και τρόπος χορήγησης: Το φαρμακευτικό προϊόν 

προορίζεται για χρήση δια εισπνοής μόνο. Συνιστώμενη δοσολογία 

για ενήλικες και εφήβους: Η συνιστώμενη δόση Alvesco είναι 

160 μικρογραμμάρια άπαξ ημερησίως, η οποία οδηγεί σε έλεγχο 

του άσθματος στην πλειονότητα των ασθενών. Όμως, σε ασθενείς 

με σοβαρό άσθμα, μελέτη 12 εβδομάδων έχει δείξει ότι δόση 

640 μικρογραμμαρίων/ημέρα (χορηγούμενη ως 320 μικρογραμμάρια 

δυο φορές ημερησίως) οδήγησε σε μείωση της συχνότητας 

των παροξύνσεων αλλά χωρίς βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας 

(βλ. παράγραφο 5.1). Η μείωση της δόσης στα 80 μικρογραμμάρια 

άπαξ ημερησίως μπορεί να είναι η αποτελεσματική δόση 

συντήρησης για ορισμένους ασθενείς.Το Alvesco πρέπει κατά 

προτίμηση να χορηγείται το βράδυ, αν και η πρωινή χορήγηση της 

δόσης του Alvesco έχει επίσης αποδειχθεί αποτελεσματική. Η 

τελική απόφαση ως προς τη βραδινή ή πρωινή χορήγηση της δόσης 

αφήνεται στην κρίση του θεράποντος ιατρού. Με τη χορήγηση του 

Alvesco τα συμπτώματα αρχίζουν να βελτιώνονται εντός 24 ωρών. 

Αφού επιτευχθεί ο έλεγχος, η δόση του Alvesco πρέπει να εξατομικεύεται 

και να ρυθμίζεται στην ελάχιστη δόση που χρειάζεται 

για τη διατήρηση του αποτελεσματικού ελέγχου του άσθματος. Οι 

ασθενείς με σοβαρό άσθμα κινδυνεύουν από εξάρσεις και πρέπει 

να υποβάλλονται σε τακτικές εκτιμήσεις του ελέγχου του 

άσθματος, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμασιών της αναπνευστικής 

λειτουργίας. H αυξημένη χρήση βρογχοδιασταλτικών βραχείας 

δράσης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του άσθματος 

δείχνει επιδείνωση του ελέγχου του άσθματος. Εάν οι ασθενείς 

παρατηρήσουν ότι η ανακούφιση από τη χρήση βραχείας δράσης 

βρογχοδιασταλτικών είναι λιγότερο αποτελεσματική ή χρειάζονται 

περισσότερες εισπνοές από ό,τι συνήθως, πρέπει να ζητήσουν 

ιατρική εξέταση. Σε αυτή την περίπτωση, οι ασθενείς πρέπει να 

επανεκτιμηθούν και πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανάγκη για αυξημένη 

αντιφλεγμονώδη θεραπευτική αγωγή (π.χ. μια υψηλότερη 

δόση Alvesco για βραχεία περίοδο [βλ. παράγραφο 5.1] ή ένας 

κύκλος χορήγησης από του στόματος κορτικοστεροειδών). Οι 

σοβαρές εξάρσεις του άσθματος πρέπει να αντιμετωπίζονται με 

το συνήθη τρόπο. Για να αντιμετωπιστούν οι ειδικές ανάγκες των 

ασθενών, όπως η δυσκολία στην ταυτόχρονη πίεση της δοσιμετρικής 

συσκευής με την εισπνοή, το Alvesco μπορεί να χρησιμοποιηθεί 

με τη συσκευή αεροθαλάμου AeroChamber Plus. Ειδικές 

ομάδες ασθενών: Δε χρειάζεται ρύθμιση της δοσολογίας σε ηλικιωμένους 

ασθενείς ή σε ασθενείς με διαταραγμένη ηπατική ή 

νεφρική λειτουργία. Προς το παρόν, δεν υπάρχουν επαρκή διαθέσιμα 

στοιχεία σχετικά με τη θεραπεία παιδιών 12 ετών και κάτω 

με το Alvesco. Οδηγίες χρήσης και χειρισμού: Πρέπει να χορηγηθούν 

στον ασθενή οδηγίες ορθής χρήσης της δοσιμετρικής συσκευής 

εισπνοών. Εάν η δοσιμετρική συσκευή είναι καινούργια ή αν 

δεν έχει χρησιμοποιηθεί για περισσότερο από μία εβδομάδα, πρέπει 

να απελευθερωθούν τρεις ψεκασμοί στον αέρα. Δεν απαιτείται 

ανακίνηση της συσκευής αφού πρόκειται για διάλυμα αερολύματος. 

Κατά τη διάρκεια της εισπνοής ο ασθενής πρέπει να είναι 

κατά προτίμηση καθιστός ή όρθιος και η δοσιμετρική συσκευή 

πρέπει να κρατιέται κάθετα με τον αντίχειρα τοποθετημένο στη 

βάση της, κάτω από το ακροφύσιο. Συμβουλέψτε τον ασθενή να 

αφαιρέσει το κάλυμμα του ακροφυσίου, να τοποθετήσει τη δοσιμετρική 

συσκευή στο στόμα του, να κλείσει τα χείλη γύρω από το 

ακροφύσιο και να εισπνεύσει αργά και βαθιά. Κατά τη διάρκεια 

της εισπνοής από το στόμα, πρέπει να πιέσει το πάνω μέρος της 

δοσιμετρικής συσκευής προς τα κάτω. Στη συνέχεια, ο ασθενής 

πρέπει να αφαιρέσει τη δοσιμετρική συσκευή από το στόμα και να 

κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 10 δευτερόλεπτα ή όσο 

αισθάνεται άνετα. Ο ασθενής δεν πρέπει να εκπνεύσει μέσα στη 

δοσιμετρική συσκευή. Τέλος, ο ασθενής πρέπει να εκπνεύσει 

αργά και να επανατοποθετήσει το κάλυμμα του ακροφυσίου στη 

θέση του. Το ακροφύσιο πρέπει να καθαρίζεται με ένα στεγνό 

χαρτομάντηλο ή ύφασμα μια φορά την εβδομάδα. Η δοσιμετρική 

συσκευή δεν πρέπει να πλένεται ή να τοποθετείται στο νερό. Για 

λεπτομερείς οδηγίες, βλ. Φύλλο Οδηγιών Χρήσης. 4.3 Αντενδείξεις: 

Υπερευαισθησία στη ciclesonide ή σε κάποιο από τα έκδοχα. 

4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: 

Όπως με όλα τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, το Alvesco πρέπει 

να χορηγείται με προσοχή σε ασθενείς με ενεργό ή λανθάνουσα 

πνευμονική φυματίωση, μυκητιασικές, ιογενείς ή βακτηριακές 

λοιμώξεις και μόνο στην περίπτωση που οι ασθενείς αυτοί 

θεραπεύονται επαρκώς. Όπως με όλα τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, 

το Alvesco δεν ενδείκνυται στη θεραπευτική αγωγή 

του status asthmaticus ή άλλων οξέων επεισοδίων άσθματος όπου 

απαιτείται η χρήση εντατικών μέτρων. Όπως με όλα τα εισπνεόμενα 

κορτικοστεροειδή, το Alvesco δεν προορίζεται για την ανακούφιση 

των οξέων συμπτωμάτων άσθματος για τα οποία απαιτείται 

η χορήγηση εισπνεόμενου βρογχοδιασταλτικού βραχείας δράσης. 

Πρέπει να συνιστάται στους ασθενείς να έχουν τέτοιου είδους 

φαρμακευτική αγωγή διάσωσης διαθέσιμη. Πιθανό να παρουσιαστούν 

συστηματικές επιδράσεις των εισπνεομένων κορτικοστεροειδών, 

ιδιαίτερα όταν συνταγογραφούνται υψηλές δόσεις για 

παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Αυτές οι επιδράσεις είναι 

πολύ λιγότερο πιθανό να συμβούν σε σύγκριση με από του στόματος 

χορηγούμενα κορτικοστεροειδή. Πιθανές συστηματικές επιδράσεις 

περιλαμβάνουν επινεφριδιακή καταστολή, καθυστέρηση 

της ανάπτυξης στα παιδιά και στους εφήβους, μείωση της οστικής 

πυκνότητας, καταρράκτη και γλαύκωμα. Συνεπώς, είναι σημαντικό 

να ρυθμιστεί η δόση του εισπνεόμενου κορτικοστεροειδούς 

στη χαμηλότερη δόση με την οποία διατηρείται αποτελεσματικός 

έλεγχος του άσθματος. Συνιστάται ο τακτικός έλεγχος του ύψους 

των παιδιών και των εφήβων που λαμβάνουν θεραπεία με κορτικοστεροειδή. 

Σε περίπτωση καθυστέρησης της ανάπτυξης, η θεραπεία 

πρέπει να επανεξεταστεί με σκοπό την μείωση της δοσολογίας 

του εισπνεόμενου κορτικοστεροειδούς στη χαμηλότερη δόση 

που εξασφαλίζει αποτελεσματικό έλεγχο του άσθματος. Επίσης, 

πρέπει να αξιολογηθεί εάν ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί σε 

παιδίατρο εξοικειωμένο με νόσους του αναπνευστικού. Δεν υπάρχουν 

διαθέσιμα στοιχεία για ασθενείς με σοβαρή διαταραχή της 

ηπατικής λειτουργίας. Αναμένεται αυξημένη έκθεση των ασθενών 

με σοβαρή διαταραχή της ηπατικής λειτουργίας. Για το λόγο 

αυτό οι ασθενείς αυτοί πρέπει να παρακολουθούνται για πιθανές 

συστηματικές επιδράσεις. Τα οφέλη της εισπνεόμενης ciclesonide 

πρέπει να ελαχιστοποιούν την ανάγκη για χρήση από του στόματος 

χορηγούμενων στεροειδών. Ωστόσο, οι ασθενείς οι οποίοι 

αλλάζουν θεραπεία από στεροειδή χορηγούμενα από το στόμα, 

εξακολουθούν να διατρέχουν τον κίνδυνο μειωμένης επινεφριδιακής 

εφεδρείας για σημαντικό χρονικό διάστημα μετά από την αλλαγή 

της θεραπείας τους σε εισπνεόμενη ciclesonide. Η πιθανότητα 

εμφάνισης αντίστοιχων συμπτωμάτων μπορεί να επιμένει για 

αρκετό χρόνο. Σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να χρειαστούν 

εξειδικευμένες συμβουλές για τον καθορισμό της έκτασης της 

διαταραχής της επινεφριδιακής λειτουργίας πριν από οποιεσδήποτε 

προγραμματισμένες επεμβάσεις. Πρέπει πάντοτε να λαμβάνεται 

υπόψη σε έκτακτες περιπτώσεις (ιατρικές ή χειρουργικές) 

και σε συγκεκριμένες διαδικασίες που είναι πιθανό να προκαλέσουν 

stress, η πιθανότητα υπολειπόμενης, μειωμένης επινεφριδιακής 

απάντησης, και να εξετάζεται το ενδεχόμενο χορήγησης 

κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής με κορτικοστεροειδή. Για την 

αλλαγή της θεραπείας ασθενών οι οποίοι βρίσκονται σε θεραπευτική 

αγωγή με από του στόματος χορηγούμενα κορτικοστεροειδή: 

Η αλλαγή της θεραπείας των ασθενών που λαμβάνουν από 

του στόματος στεροειδή σε θεραπεία με εισπνεόμενη ciclesonide 

και η ακολουθούσα αντιμετώπισή τους, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή 

καθότι η αποκατάσταση της μειωμένης φλοιοεπινεφριδιακής 

λειτουργίας, που οφείλεται σε παρατεταμένη συστηματική 

θεραπεία με στεροειδή, μπορεί να χρειαστεί αρκετό χρονικό διάστημα. 

Ασθενείς οι οποίοι έχουν λάβει θεραπεία με συστηματικά 

χορηγούμενα στεροειδή για μακρές χρονικές περιόδους ή σε υψηλές 

δόσεις, πιθανόν να παρουσιάσουν φλοιοεπινεφριδιακή καταστολή. 

Σε αυτούς τους ασθενείς πρέπει να παρακολουθείται τακτικά 

η φλοιοεπινεφριδιακή λειτουργία και να μειώνεται προσεκτικά 

η δόση των συστηματικά χορηγούμενων στεροειδών. Μετά από 

περίπου μία εβδομάδα, ξεκινά η σταδιακή διακοπή των συστηματικά 

χορηγούμενων στεροειδών με μείωση της δόσης της πρεδνιζολόνης 

ή ισοδύναμης ποσότητας κατά 1 mg ανά εβδομάδα. Για 

δόσεις συντήρησης πρεδνιζολόνης που υπερβαίνουν τα 10 mg 

ημερησίως μπορεί να κριθεί κατάλληλο να γίνουν με προσοχή 

μεγαλύτερες δοσολογικές μειώσεις ανά εβδομαδιαία χρονικά διαστήματα. 

Ορισμένοι ασθενείς αισθάνονται άσχημα κατά μη συγκεκριμένο 

τρόπο κατά τη διάρκεια της φάσης διακοπής της θεραπείας, 

παρά τη διατήρηση ή ακόμα και τη βελτίωση της αναπνευστικής 

τους λειτουργίας. Θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να επιμείνουν στη 

θεραπεία με την εισπνεόμενη ciclesonide και να συνεχίσουν τη 

διακοπή των συστηματικά χορηγούμενων στεροειδών, εκτός εάν 

υπάρχουν αντικειμενικά σημεία επινεφριδιακής ανεπάρκειας. 

Ασθενείς οι οποίοι αλλάζουν θεραπεία από στεροειδή χορηγούμενα 

από του στόματος και των οποίων η φλοιοεπινεφριδιακή λειτουργία 

εξακολουθεί να είναι μειωμένη, πρέπει να φέρουν προειδοποιητική 

κάρτα που να υποδεικνύει ότι χρειάζονται επιπρόσθετη 

θεραπεία με συστηματική χορήγηση στεροειδών κατά τη διάρκεια 

περιόδων stress, π.χ. επιδείνωσης των ασθματικών κρίσεων, λοιμώξεων 

θώρακα, μείζονος παρεμβαλόμενης νόσου, χειρουργικής 

επέμβασης, τραύματος κ.λπ. Η αντικατάσταση της θεραπευτικής 

αγωγής συστηματικώς χορηγούμενων στεροειδών από θεραπεία 

με εισπνοές μερικές φορές αποκαλύπτει αλλεργίες, όπως είναι 

η αλλεργική ρινίτιδα ή το έκζεμα, που ελέγχονταν προηγουμένως 

με τη συστηματική χορήγηση φαρμάκου. Ο παράδοξος βρογχόσπασμος 

με άμεση αύξηση του συριγμού ή άλλα συμπτώματα βρογχοσυσπάσεως 

κατόπιν χορήγησης της δόσης πρέπει να αντιμετωπίζονται 

με τη χορήγηση εισπνεόμενου βραχείας δράσης 

βρογχοδιασταλτικού, που συνήθως οδηγεί σε ταχεία ανακούφιση 

των συμπτωμάτων. Ο ασθενής θα πρέπει να αξιολογηθεί και η 

θεραπεία με το Alvesco θα πρέπει να συνεχισθεί μόνο εάν κατόπιν 

προσεκτικής μελέτης, τα αναμενόμενα οφέλη υπερτερούν του 

πιθανού κινδύνου. Ο συσχετισμός ανάμεσα στη βαρύτητα του 

άσθματος και στη γενική ευαισθησία όσον αφορά τις οξείες βρογχικές 

αντιδράσεις θα πρέπει να ληφθεί υπόψη (βλ. λήμμα 4.8). Η 

τεχνική που εφαρμόζουν οι ασθενείς με τη δοσιμετρική συσκευή 

πρέπει να ελέγχεται τακτικά, με σκοπό να διασφαλίζεται ότι η 

ενεργοποίηση της δοσιμετρικής συσκευής συγχρονίζεται με την 

εισπνοή, εξασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο τη βέλτιστη απόδοση 

του φαρμάκου στους πνεύμονες. Η ταυτόχρονη θεραπεία με 

κετοκοναζόλη ή άλλους ισχυρούς αναστολείς CYP3A4 πρέπει να 

αποφεύγεται εκτός εάν το όφελος υπερβαίνει τον αυξημένο κίνδυνο 

συστηματικών ανεπιθύμητων ενεργειών των κορτικοστεροειδών 

(βλέπε παράγραφο 4.5). 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά 

προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Από in 

vitro δεδομένα προκύπτει ότι το CYP3A4 είναι το κύριο ένζυμο 

που εμπλέκεται στο μεταβολισμό του ενεργού μεταβολίτη M1 της 

ciclesonide στον άνθρωπο. Σε μια μελέτη αλληλεπίδρασης φαρμάκου-φαρμάκου 

σε σταθεροποιημένη κατάσταση με ciclesonide 

και κετοκοναζόλη ως ισχυρό αναστολέα του CYP3A4, η έκθεση 

στο δραστικό μεταβολίτη Μ1 αυξήθηκε κατά περίπου 3,5 φορές, 

ενώ η έκθεση στη ciclesonide δεν επηρεάστηκε. Συνεπώς, η ταυτόχρονη 

χορήγηση ισχυρών αναστολέων του CYP3A4 (π.χ. κετοκοναζόλη, 

ιτρακοναζόλη και ριτοναβίρη ή νελφιναβίρη) πρέπει να 

αποφεύγεται εκτός εάν το όφελος υπερβαίνει τον αυξημένο κίνδυνο 

συστηματικών ανεπιθύμητων ενεργειών των κορτικοστεροειδών. 

4.6 Kύηση και γαλουχία: Δεν υπάρχουν επαρκείς και καλά 

ελεγχόμενες μελέτες σε εγκύους γυναίκες. Σε μελέτες σε ζώα 

τα γλυκοκορτικοειδή έδειξαν ότι επάγουν τις διαμαρτίες διαπλάσεως 

(βλέπε λήμμα 5.3). Αυτό δεν είναι πιθανό να σχετίζεται με 

ανθρώπους που λαμβάνουν τις συνιστώμενες εισπνεόμενες δόσεις. 

Όπως με άλλα γλυκοκορτικοειδή, η ciclesonide πρέπει να χρησιμοποιείται 

κατά τη διάρκεια της κύησης μόνο εάν το πιθανό όφελος 

για τη μητέρα δικαιολογεί το δυνητικό κίνδυνο για το έμβρυο. 

Πρέπει να χρησιμοποιείται η ελάχιστη αποτελεσματική δόση 

ciclesonide που απαιτείται για τη διατήρηση του ελέγχου του άσθματος. 

Τα βρέφη που γεννιούνται από μητέρες που έλαβαν κορτικοστεροειδή 

κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να παρακολουθούνται 

προσεκτικά για υπολειτουργία του φλοιού των επινεφριδίων. 

Είναι άγνωστο εάν η ciclesonide εκκρίνεται στο ανθρώπινο μητρικό 

γάλα. Θα πρέπει να εξετάζεται η χορήγηση ciclesonide σε γυναίκες 

που θηλάζουν μόνο εάν το αναμενόμενο όφελος για τη μητέρα 

είναι μεγαλύτερο από κάθε πιθανό κίνδυνο για το παιδί. 4.7 

Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών: Η 

εισπνεόμενη ciclesonide δεν έχει καμία ή έχει αμελητέα επίδραση 

στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών. 4.8 Ανεπιθύμητες 

ενέργειες: Περίπου 4% των ασθενών εκδήλωσαν ανεπιθύμητες 

ενέργειες σε κλινικές μελέτες με το Alvesco, το οποίο 

χορηγούνταν σε ημερήσιες δόσεις με εύρος από 40 έως 1280 

μικρογραμμάρια. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αυτές ήταν 

ήπιες και δεν απαιτήθηκε διακοπή της θεραπείας με το Alvesco. 

Ο παράδοξος βρογχόσπασμος μπορεί να εμφανιστεί αμέσως μετά 

τη χορήγηση της δόσης και είναι μια μη συγκεκριμένη οξεία αντίδραση 

σε όλα τα εισπνεόμενα φαρμακευτικά προϊόντα, η οποία 

μπορεί να σχετίζεται με τη δραστική ουσία, το έκδοχο ή την ψύξη 

κατά την εξάτμιση στην περίπτωση δοσιμετρικών συσκευών εισπνοών. 

Σε σοβαρές περιπτώσεις θα πρέπει να εξετάζεται η διακοπή 

του Alvesco. Μπορεί να παρουσιαστούν συστηματικές επιδράσεις 

των εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών, ιδιαίτερα όταν χορηγούνται 

σε υψηλές δόσεις για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. 

Πιθανές συστηματικές επιδράσεις περιλαμβάνουν σύνδρομο 

Cushing, σύνδρομο ομοιάζoν με Cushing, καταστολή επινεφριδίων, 

καθυστέρηση της ανάπτυξης σε παιδιά και εφήβους, μείωση οστικής 

πυκνότητας, καταρράκτη, γλαύκωμα (βλ. επίσης λήμμα 4.4). 

4.9 Υπερδοσολογία: Οξεία: Η εισπνοή από υγιείς εθελοντές μίας 

εφάπαξ δόσης 2880 μικρογραμμαρίων ciclesonide ήταν καλά ανεκτή. 

Η πιθανότητα εμφάνισης οξέων τοξικών επιδράσεων που ακολουθούν 

την υπερδοσολογία με εισπνεόμενη ciclesonide είναι 

χαμηλή. Κατόπιν οξείας υπερδοσολογίας δεν απαιτείται συγκεκριμένη 

θεραπευτική αγωγή. Χρόνια: Κατόπιν παρατεταμένης χορήγησης 

1280 μικρογραμμαρίων ciclesonide, δεν παρατηρήθηκαν 

κλινικά σημεία επινεφριδιακής καταστολής. Ωστόσο, αν συνεχιστεί 

η χορήγηση δόσης υψηλότερης της συνιστώμενης για παρατεταμένες 

χρονικές περιόδους, δεν μπορεί να αποκλειστεί κάποιος 

βαθμός επινεφριδιακής καταστολής. Μπορεί να απαιτηθεί 

παρακολούθηση της επινεφριδιακής εφεδρείας. 5. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟ- 

ΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ. 5.1 Φαρμακοδυναμικές ιδιότητες: Φαρμακοθεραπευτική 

κατηγορία: Άλλα φάρμακα για τις αποφρακτικές παθήσεις 

των αεροφόρων οδών, εισπνεόμενα, γλυκοκορτικοειδή. 

Κωδικός ATC: R03B A08. Η ciclesonide παρουσιάζει χαμηλή συγγένεια 

δέσμευσης με τον υποδοχέα γλυκοκορτικοειδών. Μετά 

από του στόματος εισπνοή, η ciclesonide μετατρέπεται ενζυμικά 

στους πνεύμονες, στον κύριο μεταβολίτη (C21-des-methylpropionylciclesonide) 

ο οποίος έχει έκδηλη αντιφλεγμονώδη δράση και για 

το λόγο αυτό θεωρείται ο ενεργός μεταβολίτης. Σε τέσσερις κλινικές 

δοκιμές, έχει δειχθεί ότι η ciclesonide μειώνει την υπεραπαντητικότητα 

των αεροφόρων οδών στη μονοφωσφορική αδενοσίνη 

στους υπεραντιδραστικούς ασθενείς, με το μέγιστο αποτέλεσμα 

να παρατηρείται με τη δόση των 640 μικρογραμμαρίων. Σε άλλη 

δοκιμή, η προθεραπεία με ciclesonide για επτά ημέρες μετρίασε 

σημαντικά τις αντιδράσεις πρώιμης και όψιμης φάσης που προκλήθηκαν 

μετά από εισπνοή αλλεργιογόνου. Η αγωγή με εισπνεόμενη 

ciclesonide αποδείχθηκε επίσης ότι μετριάζει την αύξηση 

των φλεγμονωδών κυττάρων (σύνολο ηωσινοφίλων) και των φλεγμονωδών 

διαμεσολαβητών σε επαγόμενα πτύελα. Ελεγχόμενη 

μελέτη συνέκρινε την AUC της κορτιζόλης 24ώρου στο πλάσμα 

σε 26 ενήλικους ασθματικούς ασθενείς μετά από αγωγή 7 ημερών. 

Σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, η αγωγή με 320, 640 

και 1280 μικρογραμμάρια ciclesonide ανά ημέρα, δεν μείωσε σε 

στατιστικά σημαντικό βαθμό τις μέσες τιμές της κορτιζόλης 24ώρου 

στο πλάσμα (AUC(0-24)/24 ώρες) ούτε έδειξε κάποια δοσοεξαρτώμενη 

επίδραση. Σε κλινική δοκιμή στην οποία συμμετείχαν 164 

ενήλικες άνδρες και γυναίκες ασθματικοί ασθενείς, χορηγήθηκε 

ciclesonide σε δόσεις 320 μικρογραμμαρίων ή 640 μικρογραμμαρίων/ημέρα 

για χρονικό διάστημα 12 εβδομάδων. Κατόπιν διέγερσης με 1 

και 250 μικρογραμμάρια cosyntropin, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές 

αλλαγές στα επίπεδα κορτιζόλης στο πλάσμα σε σύγκριση 

με το εικονικό φάρμακο. Διπλά-τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό 

φάρμακο δοκιμές διάρκειας 12 εβδομάδων σε ενήλικες και 

εφήβους έχουν δείξει ότι η αγωγή με ciclesonide, είχε ως αποτέλεσμα 

βελτιωμένη πνευμονική λειτουργία, μετρούμενη με τον FEV 1 

και τη μέγιστη εκπνευστική ροή, βελτιωμένο έλεγχο των συμπτωμάτων 

του άσθματος και μειωμένη ανάγκη για εισπνεόμενους βήτα 

2 αγωνιστές. Σε μελέτη διάρκειας 12 εβδομάδων με 680 ασθενείς 

με σοβαρό άσθμα, οι οποίοι προηγουμένως είχαν υποβληθεί 

σε θεραπεία με 500 - 1000 μικρογραμμάρια προπιονικής φλουτικαζόνης 

ανά ημέρα ή με ισοδύναμο, ποσοστό 87,3% και 93,3% 

των ασθενών δεν εκδήλωσε παρόξυνση κατά τη διάρκεια της θεραπείας 

με 160 ή 640 μικρογραμμάρια ciclesonide, αντίστοιχα. Στο 

τέλος της περιόδου μελέτης των 12 εβδομάδων, τα αποτελέσματα 

έδειξαν στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δόσεων 160 

μικρογραμμαρίων και 640 μικρογραμμαρίων ciclesonide ανά ημέρα, 

αναφορικά με την εμφάνιση παρόξυνσης μετά την πρώτη ημέρα 

της μελέτης: 43 ασθενείς/339 (= 12,7%) στην ομάδα των 160 

μικρογραμμαρίων/ημέρα και 23 ασθενείς/341 (= 6,7%) στην ομάδα 

των 640 μικρογραμμαρίων/ημέρα (λόγος κινδύνου= 0,526, p= 

0,0134). Και οι δύο δόσεις ciclesonide οδήγησαν σε συγκρίσιμες 

τιμές FEV 1 στις 12 εβδομάδες. Ανεπιθύμητα συμβάματα σχετιζόμενα 

με τη θεραπεία παρατηρήθηκαν στο 3,8% και 5% των ασθενών 

που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με 160 ή 640 μικρογραμμάρια 

ciclesonide ανά ημέρα, αντίστοιχα. Δεν έγινε μελέτη για 

σύγκριση των ημερήσιων δόσεων 160 μικρογραμμαρίων, 320 μικρογραμμαρίων 

και 640 μικρογραμμαρίων σε ασθενείς με σοβαρό 

άσθμα. 5.2 Φαρμακοκινητικές ιδιότητες: Η ciclesonide παρουσιάζεται 

ως διάλυμα αερολύματος, που αποτελείται από προωθητικό 

υλικό HFA 134a και αιθανόλη, το οποίο επιδεικνύει γραμμική 

σχέση ανάμεσα στις διάφορες δόσεις, περιεκτικότητες εισπνοών 

και τη συστηματική έκθεση. ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ: Μελέτες με από 

του στόματος και ενδοφλεβίως χορηγούμενη ραδιοεπισημασμένη 

ciclesonide έχουν δείξει ατελή έκταση της από του στόματος 

απορρόφησης (24,5%). Η από του στόματος βιοδιαθεσιμότητα και 

της ciclesonide και του ενεργού μεταβολίτη της είναι αμελητέα 

(< 0,5% για την ciclesonide, < 1% για το μεταβολίτη). Με βάση 

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ 

Οργανικό σύστημα Όχι Συχνές Πολύ σπάνιες (1/1.000, 

50% χρησιμοποιώντας τη δοσιμετρική συσκευή εισπνοών της 

ciclesonide. Καθώς η από του στόματος βιοδιαθεσιμότητα του 

ενεργού μεταβολίτη είναι < 1%, η ποσότητα της εισπνεόμενης 

ciclesonide που καταπίνεται, δε συμβάλλει στη συστηματική απορρόφηση. 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ: Μετά από ενδοφλέβια χορήγηση σε υγιή 

άτομα, η αρχική φάση κατανομής της ciclesonide ήταν ταχεία και 

σε συμφωνία με την υψηλή λιποφιλία που παρουσιάζει. Ο όγκος 

κατανομής ήταν κατά μέσο όρο 2,9 l/kg. Η συνολική κάθαρση ορού 

της ciclesonide είναι υψηλή (κατά μέσο όρο 2,0 l/ώρα/kg) υποδεικνύοντας 

υψηλή ηπατική απέκκριση. Το ποσοστό ciclesonide το 

οποίο συνδέεται με τις ανθρώπινες πρωτεΐνες του πλάσματος 

ήταν κατά μέσο όρο 99%, και εκείνο του ενεργού μεταβολίτη της 

ήταν 98-99%, υποδεικνύοντας μια σχεδόν πλήρη σύνδεση της 

κυκλοφορούσας ciclesonide / του ενεργού μεταβολίτη της με τις 

πρωτεΐνες του πλάσματος. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ: Η ciclesonide υδρολύεται 

κυρίως στο βιολογικώς ενεργό της μεταβολίτη μέσω των 

ενζύμων της εστεράσης στον πνεύμονα. Μια διερεύνηση του περαιτέρω 

ενζυμικού μεταβολισμού από τα μικροσώμια του ανθρώπινου 

ήπατος έδειξε ότι αυτή η ένωση μεταβολίζεται, με κατάλυση 

από το CYP3A4, κατά κύριο λόγο σε υδροξυλιωμένους ανενεργούς 

μεταβολίτες. Επιπλέον, οι αναστρέψιμες, εστερικές, λιπόφιλες, 

συζυγείς ενώσεις του ενεργού μεταβολίτη με λιπαρά οξέα 

ανιχνεύθηκαν στους πνεύμονες. ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ: Η ciclesonide, μετά 

από του στόματος και από ενδοφλέβια χορήγηση, απεκκρίνεται 

κυρίως μέσω των κοπράνων (67%), γεγονός που υποδεικνύει ότι 

η απέκκριση μέσω της χολής είναι η κύρια οδός απομάκρυνσής 

της. Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά σε ασθενείς: ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ 

ΑΣΘΜΑ: Η ciclesonide δεν παρουσιάζει φαρμακοκινητικές αλλαγές 

σε ασθενείς με ήπιο άσθμα συγκριτικά με υγιή άτομα. ΑΣΘΕ- 

ΝΕΙΣ ΜΕ ΝΕΦΡΙΚΗ Ή ΗΠΑΤΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ, ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ ΑΣΘΕ- 

ΝΕΙΣ: Η ηλικία δεν επηρεάζει τη συστηματική έκθεση στον ενεργό 

μεταβολίτη, σύμφωνα με πληθυσμιακές φαρμακοκινητικές μελέτες. 

Η μειωμένη ηπατική λειτουργία μπορεί να επηρεάσει την απομάκρυνση 

των κορτικοστεροειδών. Σε μια μελέτη που περιλάμβανε 

ασθενείς με διαταραγμένη ηπατική λειτουργία που έπασχαν 

από ηπατική κίρρωση, παρατηρήθηκε υψηλότερη συστηματική 

έκθεση στον ενεργό μεταβολίτη. Λόγω της έλλειψης νεφρικής 

απέκκρισης του ενεργού μεταβολίτη, μελέτες σε ασθενείς με μειωμένη 

νεφρική λειτουργία δεν έχουν πραγματοποιηθεί. 5.3 Προκλινικά 

δεδομένα για την ασφάλεια: Τα προκλινικά δεδομένα με 

τη ciclesonide δεν αποκαλύπτουν ιδιαίτερο κίνδυνο για τον άνθρωπο 

με βάση τις συμβατικές μελέτες φαρμακολογικής ασφάλειας, 

τοξικότητας επαναλαμβανόμενων δόσεων, γονοτοξικότητας ή 

ενδεχόμενης καρκινογόνου δράσης. Σε μελέτες αναπαραγωγικής 

τοξικότητας που πραγματοποιήθηκαν σε πειραματόζωα, αποδείχθηκε 

ότι τα γλυκοκορτικοειδή επάγουν συγγενείς διαμαρτίες (λυκόστομα, 

σκελετικές δυσμορφίες). Ωστόσο, αυτά τα αποτελέσματα 

των μελετών σε πειραματόζωα δε φαίνεται να ισχύουν στον άνθρωπο 

όταν χορηγούνται οι συνιστώμενες δόσεις. Σε δύο μελέτες 12 

μηνών σε σκύλους, παρατηρήθηκε στη μέγιστη δόση, μια σχετιζόμενη 

με τη θεραπεία δράση στις ωοθήκες (ειδικότερα ατροφία). 

Αυτή η δράση παρατηρήθηκε σε συστηματικές εκθέσεις 5,27 – 8,34 

φορές αυτών που σημειώθηκαν στην ημερήσια δόση των 160 μg. Η 

σημασία αυτού του ευρήματος στον άνθρωπο είναι άγνωστη. Μελέτες 

σε ζώα με άλλα γλυκοκορτικοειδή έδειξαν ότι η χορήγηση φαρμακολογικών 

δόσεων γλυκοκορτικοειδών κατά τη διάρκεια της κυήσεως 

μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καθυστέρηση της ενδομητρίου 

ανάπτυξης, για καρδιαγγειακή και/ή μεταβολική νόσο των ενηλίκων 

και/ή για μόνιμες αλλαγές στην πυκνότητα του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών, 

για ανακύκλωση νευρομεταβιβαστών και συμπεριφορά. 

Η συσχέτιση αυτών των στοιχείων σε ανθρώπους που λαμβάνουν 

ciclesonide δια εισπνοής είναι άγνωστη. 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ. 6.1 Κατάλογος εκδόχων: Νορφλουράνιο (HFA 134a). 

Αιθανόλη, άνυδρη. 6.2 Ασυμβατότητες: Δεν εφαρμόζεται. 6.3 Διάρκεια 

ζωής: 30 δοσιμετρικοί ψεκασμοί - 1 χρόνος. 60 και 120 δοσιμετρικοί 

ψεκασμοί - 3 χρόνια. 6.4 Ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη 

φύλαξη του προϊόντος: Δεν υπάρχουν ειδικές οδηγίες διατήρησης 

για το προϊόν αυτό. Ο περιέκτης περιέχει υγρό υπό πίεση. Μην τον 

εκθέσετε σε θερμοκρασίες άνω των 50 o C. Ο περιέκτης δεν πρέπει 

να τρυπηθεί, να σπάσει ή να καεί ακόμα και όταν είναι εμφανώς 

άδειος. 6.5 Φύση και συστατικά του περιέκτη: Η δοσιμετρική 

συσκευή αποτελείται από ένα υπό πίεση περιέκτη αλουμινίου και 

σφραγίζεται με δοσιμετρική βαλβίδα, ακροφύσιο και κάλυμμα. 30 

δοσιμετρικοί ψεκασμοί - 60 δοσιμετρικοί ψεκασμοί - 120 δοσιμετρικοί 

ψεκασμοί. Νοσοκομειακές συσκευασίες: 10 x 30 δοσιμετρικούς 

ψεκασμούς - 10 x 60 δοσιμετρικούς ψεκασμούς - 10 x 120 

δοσιμετρικούς ψεκασμούς. Μπορεί να μην κυκλοφορούν όλες οι 

συσκευασίες. 6.6 Ιδιαίτερες προφυλάξεις απόρριψης και άλλος χειρισμός: 

Θα πρέπει να δοθούν στους ασθενείς προσεκτικές οδηγίες 

για την ορθή χρήση της δοσιμετρικής συσκευής (βλ. Φύλλο 

Οδηγιών Χρήσης). Όπως με τα περισσότερα εισπνεόμενα προϊόντα 

σε περιέκτες υπό πίεση, η θεραπευτική επίδραση αυτού του 

φαρμακευτικού προϊόντος μπορεί να μειωθεί όταν ο περιέκτης είναι 

ψυχρός. Παρόλα αυτά, το Alvesco παρέχει μια σταθερή δόση σε 

θερμοκρασίες από -10 0 C έως 40 0 C. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟ- 

ΦΟΡΙΑΣ: Υπεύθυνος κυκλοφορίας: Nycomed Hellas S.A., Λεωφ. 

Κηφισίας 196, 152 31 Χαλάνδρι, Αθήνα Τηλ.: 210 6729570. 8. 

ΑΡΙΘΜΟΣ(ΟΙ) ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 48248/24-09-2008 9. ΗΜΕ- 

ΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ / ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ: 17-06- 

2005 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 24-09- 

2008 Λ. Τ.: 34,05 e N.T.: 20,13 e

Πίνακας 1: Επεισόδια αιμορραγίας ταξινομημένα σε μείζονες αιμορραγίες 

και σε οποιεσδήποτε αιμορραγίες στη βασική μελέτη ισχίου και γόνατος. 

Dabigatran etexilate Dabigatran etexilate Ενοξαπαρίνη 

150mg 

220mg 

N(%) N(%) N(%) 

Άτομα που 

έλαβαν αγωγή 1866 (100.0) 1825 (100.0) 1848 (100.0) 

Μείζονες 

αιμορραγίες 24 (1.3) 33 (1.8) 27 (1.5) 

Οποιεσδήποτε 

αιμορραγίες 258 (13.8) 251 (13.8) 247 (13.4) 

Πίνακας 3: Εργαστηριακά ευρήματα ALT 

Dabigatran etexilate Dabigatran etexilate Ενοξαπαρίνη 

150mg 

220mg 

N(%) N(%) N(%) 

Συνολικές 

συχνότητες 

Αμινοτρανσφεράσης 

της αλανίνης 

αυξημένης 

3 x ΑΦΤ 68 (2.5) 58 (2.2) 95 (3.5) 

PRADAXA 

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪ- 

ΟΝΤΟΣ: Pradaxa 75 mg και 110 mg σκληρά 

καψάκια 

2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: 

Κάθε σκληρό καψάκιο περιέχει 75 mg ή 110 

mg dabigatran etexilate (ως mesilate) 

Έκδοχα: Κάθε σκληρό καψάκιο περιέχει 2 

μικρογραμμάρια sunset yellow (E110) 

Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλ. 

Περίληψη Χαρακτηριστικών Προιόντος. 

4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: Πρωτογενής 

πρόληψη των φλεβικών θρομβοεμβολικών 

επεισοδίων σε ενήλικες ασθενείς οι οποίοι 

έχουν υποβληθεί σε εκλεκτική χειρουργική 

επέμβαση ολικής αντικατάστασης ισχίου 

ή χειρουργική επέμβαση ολικής 

αντικατάστασης γόνατος. 

4.3 Αντενδείξεις: 

• Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε 

κάποιο από τα έκδοχα. 

• Ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία 

(CrCl 2 ΑΦΤ (Ανώτερο 

Φυσιολογικό Όριο) αποκλείσθηκαν από τις 

ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. Ως εκ τούτου 

η χρήση του Pradaxa δεν συνιστάται σε 

αυτόν τον πληθυσμό. Η ALT θα πρέπει να 

μετράται ως μέρος της συνήθους προεγχειρητικής 

εκτίμησης. 

Κίνδυνος αιμορραγίας: Στενή κλινική επιτήρηση 

(διερεύνηση για σημεία αιμορραγίας 

ή αναιμίας) συνιστάται κατά τη διάρκεια 

της περιόδου αγωγής, ιδιαίτερα στις 

παρακάτω καταστάσεις οι οποίες μπορεί 

να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας: 

νόσοι σχετιζόμενες με αυξημένο κίνδυνο 

αιμορραγίας, όπως εκ γενετής ή επίκτητες 

διαταραχές της πήξης του αίματος, 

θρομβοπενία ή λειτουργικές ανωμαλίες 

των αιμοπεταλίων, ενεργός ελκώδης 

γαστρεντερική νόσος, πρόσφατη βιοψία ή 

μείζον τραύμα, πρόσφατη ενδοκρανιακή 

αιμορραγία ή εγχείρηση εγκεφάλου, σπονδυλικής 

στήλης ή οφθαλμολογική, βακτηριακή 

ενδοκαρδίτιδα. Οι ασθενείς με μέτρια 

νεφρική δυσλειτουργία έχουν αυξημένη 

έκθεση στο dabigatran. Περιορισμένα δεδομένα 

είναι διαθέσιμα σε ασθενείς

Φ Α Ρ Μ Α Κ Ο Λ Ο Γ Ι Ο 

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ 

www.e-syntagografisi.gr 

Κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή 

το νομοσχέδιο του υπουργείου 

Εργασίας για την ηλεκτρονική 

συνταγογράφηση. 

Από 18 Οκτωβρίου, το σύστημα άρχισε 

να εφαρμόζεται πιλοτικά στο ταμείο 

των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) 

για τους 4.500 χιλιάδες συμβεβλημένους 

γιατρούς και τα 11.500 φαρμακεία 

της χώρας. Σταδιακά θα επεκταθεί 

σε όλους τους φορείς κοινωνικής 

ασφάλισης. 

Μέσω της εφαρμογής της, η κυβέρνηση 

στοχεύει στην εξοικονόμηση 1 - 

2 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, 

αλλά και στην καταπολέμηση της πολυφαρμακίας. 

Οι επαγγελματίες Υγείας μπορούν 

να ενημερωθούν αναλυτικά για το νέο 

σύστημα και να εγγραφούν στην εφαρμογή, 

μέσω της ειδικής ιστοσελίδας 

που δημιούργησε το υπουργείο Εργασίας, 

στη διεύθυνση http://www.esyntagografisi.gr/. 

Στην εν λόγω ιστοσελίδα 

παρατίθενται και μία σειρά από 

ερωτήσεις και απαντήσεις, που έχουν 

ως στόχο τη διευκόλυνση των επαγγελματιών 

υγείας, στο νέο ρόλο που 

αναλαμβάνουν. Σας παραθέτουμε τις 

γενικές ερωτήσεις – απαντήσεις, αλλά 

και αυτές που αφορούν αποκλειστικά 

τους γιατρούς. 

Γενικές ερωτήσεις 

Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω την 

εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Καταχώρισης 

και Εκτέλεσης Συνταγών 

(ΗΚΕΣ); 

Μέσω της ιστοσελίδας www.esyntagografisi.gr 

επιλέξτε στα δεξιά 

«Είσοδος στην Εφαρμογή». Η είσοδος, 

όμως, επιτρέπεται μόνο σε εξουσιοδοτημένους 

χρήστες. Θα πρέπει πρώτα 

να αποκτήσετε λογαριασμό χρήστη (όνομα 

και κωδικό πρόσβασης – username 

& password). 

Πώς μπορώ να αποκτήσω λογαριασμό 

χρήστη για να έχω πρόσβαση 

στην εφαρμογή; 

Για να εγγραφείτε στο σύστημα θα πρέπει 

να είστε ιατρός συμβεβλημένος με 

τον ΟΑΕΕ ή κάτοχος φαρμακείου (νόμιμος 

εκπρόσωπος). Στην ιστοσελίδα της 

υπηρεσίας «Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση» 

www.e-syntagografisi.gr υπάρχει 

στα δεξιά επιλογή που λέει εγγραφή 

στην εφαρμογή. 

Πατήστε εκεί και θα βρείτε όλη την 

πληροφορία που θέλετε. 

Σημειώστε ότι, αν είστε συστεγασμένα 

φαρμακεία μπορεί να πιστοποιηθεί 

ένας εκ των νομίμων εκπροσώπων και 

να αποκτήσετε έναν κωδικό πρόσβασης 

(με δυνατότητα χρήσης σε περισσότερους 

από έναν υπολογιστές). Ο 

κωδικός θα αφορά το ΑΦΜ του συστεγασμένου 

φαρμακείου. 

Τι στοιχεία χρειάζεται να γνωρίζω 

(να δώσω ηλεκτρονικά) προκειμένου 

να εγγραφώ; 

Δείτε τα στοιχεία από την ιστοσελίδα 

της υπηρεσίας www.e-syntagografisi.gr, 

αφού επιλέξετε το εικονίδιο εγγραφή 

στην εφαρμογή και στην συνέχεια επιλέξετε 

ιατρός ή φαρμακείο. 

Δίνω τα στοιχεία μου, αλλά το σύστημα 

δεν με αναγνωρίζει, τι κάνω; 



Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το 

Γραφείο Αρωγής στο τηλέφωνο 11131. 

Ολοκλήρωσα την εγγραφή μου, αλλά 

τώρα ξέχασα τον κωδικό πρόσβασης 

(password). Τι κάνω; 

Στη σελίδα πρόσβασης της υπηρεσίας 

υπάρχει επιλογή που λέει «Ξέχασα τον 

κωδικό πρόσβασης» επιλέξτε το και θα 

σας καθοδηγήσει η εφαρμογή για τα 

επόμενα βήματα σας. 

Ξέχασα το όνομα χρήστη τι κάνω; 

Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το 

Γραφείο Αρωγής στο τηλέφωνο 11131. 

Παίζει ρόλο ο τρόπος γραφής του 

ονόματος – επιθέτου (π.χ. Δημήτρης 

ή Δημήτριος); 

Τα στοιχεία θα πρέπει να δηλώνονται, 

όπως ακριβώς αναγράφονται στην αστυνομική 

σας ταυτότητα. 

Δεν γνωρίζω ορισμένα από τα στοιχεία 

που ζητούνται. Μπορώ να προχωρήσω 

στην εγγραφή & πιστοποίηση; 

Όχι, είναι απαραίτητη προϋπόθεση η 

εισαγωγή όλων των στοιχείων τα οποία 

ζητούνται από την φόρμα εγγραφής και 

ο έλεγχος τους από την εφαρμογή για 

την ορθή ταυτοποίηση του χρήστη ιατρού 

ή φαρμακείου. 

Εμφανίζεται σχετικό μήνυμα, ότι τα 

στοιχεία που δίνω είναι λάθος. 

Θα πρέπει να καλέσετε το Γραφείο Αρωγής 

στο 11131 για περαιτέρω οδηγίες. 

Ποιοι είναι οι βασικοί περιορισμοί 

για τη χρήση της εφαρμογής Ηλεκτρονικής 

Καταχώρισης και Εκτέλεσης 

Συνταγών (ΗΚΕΣ); 

■ Η χρήση της εφαρμογής γίνεται μέσω 

του διαδικτύου (Internet). 

■ Η χρήση της εφαρμογής γίνεται μόνο 

από εξουσιοδοτημένους χρήστες 

■ (εγγεγραμμένοι χρήστες οι οποίοι 

έχουν αποκτήσει λογαριασμό χρήσης 

στην υπηρεσία). 

■ Εάν ο ασφαλισμένος δεν έχει ΑΜΚΑ 

είναι αδύνατη η καταχώριση ηλεκτρονικής 

συνταγής άρα και η εκτέλεση 

συνταγών φαρμάκων. 

Ποιοι είναι οι βασικοί έλεγχοι του 

συστήματος; 

Το σύστημα δεν επιτρέπει την καταχώρηση 

συνταγής, εάν δεν έχουν καταγραφεί 

από τον ιατρό σε μία συνταγή 

τα εξής: 

1. στοιχεία ασθενή, βάσει του ΑΜΚΑ 

2. διάγνωση 

3. θεραπεία, δηλαδή τα φάρμακα που 

θα πρέπει να πάρει ο ασθενής, 

4. δοσολογία φαρμάκων. 

■ Το σύστημα καταγράφει αυτόματα την 

ημερομηνία έναρξης μιας συνταγής και 

υπολογίζει την ημερομηνία λήξης της 

αυτόματα (5 ημέρες ή 5+3 για σταδιακή 

/ μερική εκτέλεση) 

■ Το σύστημα ακυρώνει αυτόματα μία 

συνταγή, αν παρέλθει ο χρόνος λήξης 

της 

■ Το σύστημα θα καταχωρήσει την ανώτατη 

συμμετοχή 25%, εάν ο ιατρός δεν 

επιλέξει συμμετοχή (βάσει του ΠΔ 

121/2008) 

■ Το σύστημα δεν επιτρέπει στον φαρμακοποιό 

να δώσει οποιοδήποτε άλλο 

φάρμακο, πλην αυτό/ών που καταχώρησε 

ο ιατρός. 

Αλλάζουν οι κανόνες που διέπουν 

τη συγγραφή συνταγής και την εκτέλεσή 

της; 

Ακολουθούνται οι κανόνες που αναφέρονται 

στο Π.Δ. 121/2008. 

Καταργούνται τα συνταγολόγια; 

Όχι δεν καταργούνται, ισχύουν για τις 

περιπτώσεις που ο ιατρός χρειαστεί να 

συνταγογραφήσει χειρόγραφα. 

Γιατί διατηρούμε τις εκτυπώσεις 

και τις ταινίες γνησιότητας (κουπόνια); 

Στόχος είναι η σταδιακή, και ανά περίπτωση, 

κατάργηση των εκτυπώσεων 

συνταγών, καθώς και της επικόλλησης 

και αποστολής των κουπονιών στα ασφαλιστικά 

ταμεία. 

Στην καθολική εφαρμογή της ηλεκτρονικής 

συνταγογράφησης, δηλαδή 

στην εφαρμογή της σε όλα τα ασφαλιστικά 

ταμεία, δεν χρειάζεται να κρατούνται 

και να αποστέλλονται οι ταινίες 

γνησιότητας στα Ασφαλιστικά 

Ταμεία (διότι θα υπάρχει συνολικός 

έλεγχος των bar codes που καταχωρούνται 

στο σύστημα και έτσι τα κουπόνια 

με την καταχώριση τους θα ακυρώνονται 

αυτόματα). 

Συνήθεις Ερωτήσεις Ιατρών 

Είμαι ιατρός, τι θα κάνω στην περίπτωση 

που διακοπεί προσωρινά η 

σύνδεσή μου στο διαδίκτυο και δεν 

έχω πρόσβαση στην εφαρμογή; 

Θα δώσετε στον ασθενή σας χειρόγραφη 

συνταγή. Οι χειρόγραφες συνταγές 

σας θα καταχωρηθούν ηλεκτρονικά στο 

σύστημα από το φαρμακείο που θα τις 

εκτελέσει. 

Το σύστημα καταγράφει το ποσοστό 

της χειρόγραφης και της ηλεκτρονικής 

συνταγής που συνταγογραφείτε και στην 

περίπτωση που η χειρόγραφη είναι 

συχνή καλείστε να αναφέρετε το πρόβλημα 

που έχετε για να σας βοηθήσουμε 

στην επίλυσή του. 

Εάν τα στοιχεία επικοινωνίας του 

ασθενή που μου εμφάνισε το σύστημα 

δεν είναι σωστά, τι κάνω; 

Μπορείτε να τα διορθώσετε. Είναι σημαντικό 

να υπάρχουν καταχωρημένα στο 

σύστημα τα σωστά στοιχεία επικοινωνίας 

του ασθενή σας (π.χ. τηλέφωνο) 

στην περίπτωση όπου υπάρχει ανάγκη 

για επικοινωνία μαζί του. 

Πώς θα καταχωρήσω τη διάγνωση 

στο σύστημα; 

Για την καταχώριση της διάγνωσης του 

ιατρού το σύστημα δίνει τη δυνατότητα 

η καταχώριση να γίνει είτε μέσω 

κωδικοποίησης ICD-10 (International 

Classification of Diseases - 10) είτε με 

ελεύθερο κείμενο. 

Το ICD – 10 είναι Διεθνής Στατιστική 

Ταξινόμηση των Ασθενειών και 


Συναφών Προβλημάτων Υγείας, 10η 

Αναθεώρηση (ICD-10) είναι μια κωδικοποίηση 

των ασθενειών, συμπτωμάτων, 

παθολογικών ευρημάτων και τα 

εξωτερικών αιτιών τραυματισμών ή 

ασθενειών, όπως έχουν ταξινομηθεί 

από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. 

(WHO). 

Πόσα φάρμακα μπορώ να γράψω; 

Ότι και σήμερα. Τρία διαφορετικά φάρμακα 

και μέχρι δύο κουτιά το καθένα, 

εκτός, εάν δηλώσετε ότι η συνταγή 

αφορά σε θεραπεία μηνός ή χορήγηση 

μονοδοσικών, οπότε το σύστημα 

σας επιτρέπει να καταχωρήσετε παραπάνω 

από δύο ποσότητες. 

Αν θέλω να γράψω στον ασθενή 7 

φάρμακα τι κάνω; 

Ότι και σήμερα, τρεις διαφορετικές 

συνταγές. 

Μπορώ να βρω ένα φάρμακο με την 

εμπορική του ονομασία ή με τη δραστική 

του ουσία; 

Υπάρχει η δυνατότητα να αναζητήσετε 

ένα φάρμακο και με τους δύο τρόπους. 

Το σύστημα δίνει τη δυνατότητα, δίνοντας 

δραστική ουσία να βρω εμπορικά 

φάρμακα που κυκλοφορούν 

με αυτή τη δραστική ουσία. 

Ναι βέβαια. Το σύστημα δίνοντας εσείς 

ένα εμπορικό προϊόν σας δίνει ως πληροφορία 

άμεσα και την κύρια δραστική 

ουσία του προϊόντος. Βλέποντας το 

όνομα αυτής μπορείτε να πάτε στον 

φάκελο Δραστική Ουσία και να δώσετε 

τη συγκεκριμένη δραστική και να 

πάρετε πίσω ως πληροφορία τον κατάλογο 

των εμπορικών προϊόντων με 

αυτή τη δραστική. 

Υπάρχει στην εφαρμογή η δυνατότητα 

να δούμε ένα φαρμακευτικό 

προϊόν σε ποιο ή σε ποια ATC έχει 

ενταχθεί; 

Βεβαίως. 

Τι είναι το σύστημα ATC - Anatomical 

Therapeutic Classification system; 

Είναι η θεραπευτική κατηγορία ή οι 

θεραπευτικές κατηγορίες που έχει ενταχθεί 

ένα φαρμακευτικό προϊόν. To 

σύστημα ταξινόμησης ATC (Anatomical 

Therapeutic Classification system) 

έχει προταθεί από την Παγκόσμια Οργάνωση 

Υγείας (Π.Ο.Υ) και έχει υιοθετηθεί 

από τον ΕΟΦ, όπως επίσης και 

από τους περισσότερους κεντρικούς 

και εθνικούς οργανισμούς φαρμάκων. 

Με βάση το ATC οι δραστικές ουσίες 

διαχωρίζονται σε ομάδες σύμφωνα με 

το ανατομικό σύστημα που δρουν, 

καθώς και με τις χημικές, φαρμακολογικές 

και θεραπευτικές τους ιδιότητες. 

Το ATC έχει δενδροειδή δομή 

πέντε επιπέδων, διαχωρίζοντας αρχικά 

τις δραστικές ουσίες σε 14 κύριες 

κατηγορίες οι οποίες αποτελούν και 

το πρώτο επίπεδο, το οποίο αφορά στο 

ανατομικό σύστημα που ασκεί δράση 

το φάρμακο. Το δεύτερο επίπεδο 

αφορά στη φαρμακολογική/θεραπευτική 

υποκατηγορία, το τρίτο και το 

τέταρτο στη χημική/φαρμακολογική/θεραπευτική 

υποομάδα και το πέμπτο στη 

δραστική ουσία. 

Εάν θέλω να εισάγω μονοδοσικά 

φάρμακα τι κάνω; 

Είναι σαν την περίπτωση θεραπεία μηνός, 

επιλέξτε μονοδοσικά για να σας επιτρέψει 

το σύστημα να καταχωρίσετε 

ποσότητα μεγαλύτερη των δύο (2). 

Πως θα ελέγξω τι φάρμακα έχουν 

χορηγηθεί στον ασθενή μου το προηγούμενο 

διάστημα για να αποφύγω 

π.χ. να χορηγήσω φάρμακο που επιτρέπεται 

η χορήγηση του μόνο αν 

έχει περάσει ένας μήνας από την 

προηγούμενη χορήγηση ή φάρμακο 

που έχει ξαναχορηγηθεί για την 

ίδια διάγνωση και δεν είχε αποτέλεσμα 

για τον ασθενή; 

Ο ιατρός μπορεί να πάει στο φάκελο 

«Αναζήτηση συνταγής» και να αναζητήσει 

από το σύστημα συνταγές συγκεκριμένου 

ασθενή (ΑΜΚΑ) ανεξαρτήτως 

ιατρού. Πριν από την εμφάνιση 

των στοιχείων το σύστημα ενημερώνει 

τον ιατρό ότι η κίνηση αυτή καταγράφεται 

και ζητάει από τον ιατρό να 

επιβεβαιώσει ότι ο ασθενής παρευρίσκεται 

και συναινεί για την ανάγνωση 

αυτών των δεδομένων. 

Μπορώ να συνταγογραφήσω ηλεκτρονικά 

στην περίπτωση γαληνικών; 

Μέχρι να ενσωματωθεί στο σύστημα 

η διαδικασία της χορήγησης γαληνικού 

φαρμάκου, για τα γαληνικά φάρμακα ο 

ιατρός θα εκδίδει χειρόγραφη συνταγή 

οι οποίες θα εκτελούνται, επίσης, 

χειρόγραφα. 

Το σύστημα υπολογίζει αυτόματα τη 

συμμετοχή του φαρμάκου; 

Το σύστημα δεν υπολογίζει αυτόματα 

τη συμμετοχή (παρά μόνο σε ειδικές 

περιπτώσεις που επιλέγει ο ιατρός), για 

δύο σημαντικούς λόγους: 

■ Η καταχώριση της διάγνωσης δεν 

γίνεται υποχρεωτικά με κωδικοποιημένο 

τρόπο (κατά ICD 10), διότι δίνεται η 

δυνατότητα καταχώρισης της διάγνωσης 

και μέσω ελεύθερου κειμένου (για 

λόγους εξοικείωσης με το icd-10 και 

ομαλής μετάβασης από την χειρόγραφη 

στην ηλεκτρονική συνταγή). 

■ Η συμμετοχή 0% ή 10% αφορά, μεταξύ 

άλλων1, σε φάρμακα που ενδείκνυται 

για συγκεκριμένες παθήσεις. Επειδή, 

όμως, η πληροφορία αυτή δεν είναι 

καταγεγραμμένη και κωδικοποιημένη 

(αφορά στα θεραπευτικά πρωτόκολλα) 

αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ακόμα διαθέσιμη 

(από τον ιατρικό και φαρμακευτικό 

κόσμο) για χρήση από το πληροφοριακό 

σύστημα και έτσι δεν μπορεί 

να δοθεί από την εφαρμογή η δυνατότητα 

αυτόματου υπολογισμού της συμμετοχής 

σε σχέση με τη διάγνωση και 

το φάρμακο. 

Τι προβλέπεται για τις τρίμηνες συνταγές; 

Προβλέπονται κανονικά, στην καταχώρηση 

συνταγής επιλέγεται επανάληψη 

συνταγής. Το σύστημα δημιουργεί αυτόματα 

τις επαναληπτικές συνταγές. 



Αν ένα φάρμακο 

απαγορευτεί για 

λόγους υγείας η 

εφαρμογή το αποσύρει 

αυτόματα. 

Είμαι αγροτικός ιατρός και συνταγογραφώ 

για ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ 

θα συμμετέχω στην ηλεκτρονική 

συνταγογράφηση; 

Προς το παρόν θα συνεχίσετε να συνταγογραφείτε 

χειρόγραφα (στο συνταγολόγιο). 

Η ηλεκτρονική καταχώριση της 

συνταγής σας θα γίνεται από το φαρμακείο, 

αφού θα έχετε αναγράψει τον 

ΑΜΚΑ σας επάνω στη συνταγή καθώς 

και τον ΑΜΚΑ του ασθενή. 

Στο άμεσο μέλλον θα μπορείτε να 

αποκτήσετε και εσείς κωδικό πρόσβασης 

στην εφαρμογή και να συνταγογραφείτε 

ηλεκτρονικά. 

Είμαι ιατρός και συνταγογραφώ μονόγραμμη 

ή δίγραμμη συνταγή. Πρέπει 

να χρησιμοποιήσω φύλλο από 

το θεωρημένο από τη Νομαρχία 

μπλοκ συνταγών; 

Για την ομαλή μετάβαση από τον χειρόγραφο 

στον ηλεκτρονικό τρόπο 

συνταγογράφησης, αφενός μεν τυπώνετε, 

υπογράφετε και σφραγίζετε τη 

συνταγή μέσω του συστήματος, παράλληλα, 

όμως, επαναλαμβάνετε τη διαδικασία 

σε θεωρημένη συνταγή, την 

οποία επισυνάπτετε στη δική σας εκτύπωση. 

Μπορεί ο φαρμακοποιός να δώσει 

στον ασθενή κάποια άλλη συσκευασία 

φαρμάκου από αυτή που επέλεξε 

ο ιατρός σε περίπτωση προσωρινής 

έλλειψης του φαρμάκου στην 

αγορά; 

Η χορήγηση ενός φαρμάκου ανήκει 

αποκλειστικά στην ευθύνη του ιατρού. 

Ο φαρμακοποιός βάσει νόμου δεν μπορεί 

να αλλάξει την επιλογή του ιατρού 

για τη χορήγηση ενός φαρμάκου. Ο 

φαρμακοποιός μπορεί να δώσει μόνο 

λιγότερες ποσότητες φαρμάκων. 

Φάρμακα που δεν κυκλοφορούν 

στην Ελληνική αγορά (ενώ μπορεί να 

έχουν έγκριση από ΕΟΦ και τιμή από 

την ΓΓΕ) δεν θα είναι δυνατόν να τα 

επιλέξει ο ιατρός. Στην περίπτωση 

όπου υπάρχει έλλειψη ενός φαρμάκου 

στην αγορά και ο ασθενής δεν 

μπόρεσε να το προμηθευτεί τότε θα 

χρειαστεί να πάει στον ιατρό του να 

του ακυρώσει τη συνταγή και να δημιουργήσει 

νέα ή να γράψει άλλη στην 

περίπτωση όπου η προηγούμενη εκτελέστηκε 

μερικώς (διότι είχε και αλλά 

φάρμακα τα οποία ο ασθενής μπορεί 

να χρειαζόταν άμεσα). 

Αν ένα φάρμακο απαγορευτεί για 

λόγους υγείας η εφαρμογή το αποσύρει 

αυτόματα. 

Πως αποφεύγουμε ο ιατρός να συνταγογραφεί 

ερήμην του ασθενή; 

Το σύστημα έχει όλες τις πληροφορίες 

που απαιτούνται για να ενημερώσει τον 

ασθενή για κάθε κίνηση που έχει γίνει 

για αυτόν από έναν ιατρό ή φαρμακοποιό. 

Άμεσα, ο ασθενής θα μπορεί να 

ενημερωθεί μέσω Διαδικτύου, δίνοντας 

τον ΑΜΚΑ του, ότι για τον μήνα 

Χ δημιουργήθηκαν στο σύστημα Υ 

συνταγές για αυτόν. Αν το επιθυμεί, 

με αίτησή του στο Ταμείο θα μπορεί 

να παραλάβει και αναλυτική κατάσταση 

με τις συνταγές του. Παράλληλα, 

σχεδιάζετε η διαδικασία παροχής κωδικών 

στους ασθενείς προκειμένου να 

έχουν ηλεκτρονική πρόσβαση στα 

δεδομένα αυτά. 

Δεν καταλαβαίνω πως θα καταχωρήσω 

τη δοσολογία. Τι είναι το 1 Χ 

1 Χ 1; 

Το 1 Χ 2 Χ 6 σημαίνει π.χ. 1 χάπι - 2 

φορές την ημέρα - για 6 ημέρες. Δίπλα 

από κάθε φάρμακο υπάρχουν σχόλια 

στα οποία μπορείτε να γράψετε αναλυτικότερα 

ότι επιθυμείτε π.χ. μετά φαγητού 

(ΜΦ). 

Υπάρχουν δοσολογίες όπως το ένα 

(1) χάπι κάθε φορά που πονάει ο ασθενής. 

Αυτό θα καταγραφεί από εσάς στο 

σύστημα 1 Χ 1 Χ 1 και στα σχόλια θα 

γράψετε την οδηγία αυτή «ένα χάπι 

κάθε φορά που πονάει ο ασθενής». 

Ο Iατρός μπορεί να συνταγογραφήσει 

φάρμακα εκτός ενδείξεων; 

Δυνητικά ναι, αλλά αποτελεί αποκλειστικά 

δική του ευθύνη.

Medical Express - Î¼. ÏÎ¹ÏÏÎ¹Î»Î¹Î´Î·Ï Î±.Îµ.

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Medical Express - Î¼. ÏÎ¹ÏÏÎ¹Î»Î¹Î´Î·Ï Î±.Îµ.