Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II
02.10.2014 • Views
Share Embed Flag

Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

Vita Academica 5(70) - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
upjp2.edu.pl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong><br />

nr 5 (<strong>70</strong>) 2012<br />

listopad – grudzień<br />

Biuletyn informacyjny <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie ISSN 1842-2244<br />

Inauguracja nowego roku akademickiego<br />

Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

Doktorat honoris causa<br />

dla ks. prof. Wendelina Knocha

W numerze<br />

z życia uczelni<br />

Wydarzyło się ..................................................... 3<br />

Uroczysta inauguracja roku akademickiego 2012/2013 .................. 4<br />

Przemówienie inauguracyjne rektora ................................. 4<br />

Nagrody Rektora ................................................... 9<br />

Uchwała Senatu w sprawie nadania tytułu doktora honoris causa<br />

ks. prof. dr. hab. Wendelinowi Knochowi .............................. 10<br />

Laudacja .......................................................... 11<br />

Podziękowanie. Lectio magistralis. .................................... 13<br />

konferencje<br />

Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej. ............... 16<br />

Sacrum i przyroda – Człowiek w ogrodzie Pana ......................... 18<br />

Oblicza chciwości a życie publiczne .................................... 19<br />

Wokół wyzwań współczesnej pracy socjalnej ............................ 21<br />

Indywidualizacja procesu nauczania języków obcych... ................... 23<br />

Wizyta delegacji UPJP<strong>II</strong> we Lwowie. .................................. 24<br />

Jan Paweł <strong>II</strong> − Człowiek dialogu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

nie tylko nauka<br />

Wywiad z bp. prof. dr. hab. Tadeuszem Pieronkiem ..................... 28<br />

Sobór Watykański <strong>II</strong> w obiektywie ks. prof. dr. hab. Tadeusza Pieronka. .... 30<br />

Erasmus Staff Week for Librarians w Budapeszcie ....................... 32<br />

Sukces Psalmodii na Festiwalu w Tarnowie. ............................ 33<br />

Nowa Płyta Psalmodii. .............................................. 34<br />

Wielkie urodziny ................................................... 34<br />

Inauguracja na Uniwersytecie Trzeciego Wieku ......................... 36<br />

Biblioteka UPJP<strong>II</strong> w latach 1989−2010 oraz 2010−2012 .................. 36<br />

Filozoficzny esej o prozaicznym życiu ................................. 37<br />

Wydawnictwo Naukowe na Targach Książki. ........................... 40<br />

Prezentacja – Biuro Informacji i Promocji ............................. 42<br />

studenci<br />

Moje duszpasterstwo. ............................................... 37<br />

Wiersze Marka Psonki .............................................. 38<br />

Relacja ze spotkania z Marcinem Wroną ............................... 39<br />

<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong><br />

Biuletyn Informacyjny<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie<br />

Redakcja<br />

31-002 Kraków, ul. Kanonicza 9<br />

tel./faks 12 3<strong>70</strong> 86 06<br />

e-mail: rzecznik@upjp2.edu.pl<br />

Redaktor prowadząca<br />

Monika Wiertek<br />

Opracowanie graficzne<br />

Marta Jaszczuk<br />

Zdjęcia na okładce<br />

Sebastian Wojnowski<br />

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych<br />

oraz zastrzega sobie prawo do skrótów<br />

i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku.<br />

Numer zamknięto 15 listopada 2012 roku.<br />

Nakład 500 egz.<br />

Wydawca<br />

<strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

Wydawnictwo Naukowe<br />

recenzje .........................................................43

Wydarzyło się<br />

• 28 września 2012 roku odbyła się tradycyjna pielgrzymka<br />

wspólnoty akademickiej UPJP<strong>II</strong> do Kalwarii<br />

Zebrzydowskiej.<br />

• 6 października 2012 roku Międzyzakonny Wyższy<br />

Instytut Katechetyczny zorganizował warsztat Sztuka<br />

aktywnego słuchania.<br />

• 8−12 października 2012 roku odbyły się wykłady<br />

Jedwabne adamaszki włoskie prowadzone przez<br />

prof. Annę Marię Colombo z Turynu, zaproszoną<br />

przez Instytut Historii Sztuki i Kultury.<br />

• 13−14 października 2012 roku w Ojcowskim Parku<br />

Narodowym miało miejsce XX Międzynarodowe<br />

Sympozjum Sacrum i przyroda – Człowiek w ogrodzie<br />

Pana, współorganizowane przez Katedrę Teologii Pastoralnej<br />

Szczegółowej Wydziału Teologicznego.<br />

• 25 października 2012 roku odbyła się uroczysta inauguracja<br />

roku akademickiego 2012/2013 na Uniwersytecie<br />

Trzeciego Wieku.<br />

• 25−26 października 2012 roku w Preszowie na Słowacji<br />

odbyła się konferencja Ad fontes liturgicos<br />

współorganizowana przez Instytut Liturgiczny Wydziału<br />

Teologicznego.<br />

• 26 października 2012 roku Międzywydziałowe Studium<br />

Języków Obcych zorganizowało konferencję<br />

Indywidualizacja procesów nauczania języków obcych<br />

– badania naukowe i praktyka.<br />

• 6 listopada 2012 roku odbyła się konferencja Wyzwania<br />

współczesnej pracy socjalnej współorganizowana<br />

przez Katedrę Pracy Socjalnej i Profilaktyki<br />

Społecznej Wydziału Nauk Społecznych.<br />

• 6−8 listopada 2012 roku odbyły się V<strong>II</strong> Dni <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong>.<br />

• 16 października 2012 roku odbyła się uroczysta inauguracja<br />

roku akademickiego 2012/2013.<br />

• 7 listopada 2012 roku UPJP<strong>II</strong> nadał godność doktora<br />

honoris causa ks. prof. Wendelinowi Knochowi.<br />

• 17 września 2012 roku ks. prof. dr hab. Michał Heller<br />

otrzymał Statuetkę Złotego Hipolita – wyróżnienie<br />

nadawane przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego.<br />

• 18 października 2012 roku Katedra Teologii Życia<br />

Wydziału Teologicznego współorganizowała konferencję<br />

Powołanie lidera biznesu.<br />

• 23−24 października 2012 roku odbyła się konferencja<br />

z cyklu Etyka a życie publiczne pod hasłem<br />

Oblicza chciwości a życie publiczne zorganizowana<br />

przez Katedrę Etyki Wydziału Filozoficznego.<br />

• 7 listopada 2012 roku Katedra Historii Europy<br />

Środkowo-Wschodniej Wydziału Historii i Dziedzictwa<br />

Kulturowego zorganizowała konferencję<br />

Ks. Szczepan Szydelski (1872−1967) – uczony, duszpasterz,<br />

działacz społeczny.<br />

• 10 listopada 2012 roku odbyła się sesja naukowa<br />

Dzieje miasta Pilzna współorganizowana przez Instytut<br />

Historii UPJP<strong>II</strong>.<br />

Informujemy, iż <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie realizuje projekt Efektywność zarządzania i jakość kształcenia<br />

miarą sukcesu w UPJP<strong>II</strong> w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego Funduszu Społecznego Poddziałanie<br />

4.1.1 Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni.<br />

Okres realizacji projektu: 1 września 2012 roku – 31 sierpnia 2014 roku.<br />

Celem głównym projektu jest wzrost efektywności zarządzania oraz jakości kształcenia w Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Przedmiotem projektu jest wdrożenie modelu zarządzania jakością w uczelni w okresie 1 września 2012 roku – 31 sierpnia 2014 roku.<br />

Grupą docelową objętą wsparciem w ramach projektu jest kadra akademicka <strong>Uniwersytet</strong>u.<br />

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

z życia uczelni<br />

Uroczysta inauguracja<br />

roku akademickiego 2012/2013<br />

na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

tekst: Monika Wiertek<br />

zdjęcia: Sebastian Wojnowski<br />

16 października 2012 roku <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie uroczyście zainaugurował czwarty<br />

rok swojej działalności. Świętowanie tradycyjnie rozpoczęło<br />

się Eucharystią odprawioną o godz. 10.00 w kolegiacie<br />

akademickiej św. Anny. Przewodniczył jej abp<br />

Wacław Depo, a homilię wygłosił bp Andrzej Jeż.<br />

Po mszy świętej wspólnota akademicka UPJP<strong>II</strong><br />

prowadzona przez poczet sztandarowy w pochodzie<br />

udała się do Filharmonii Krakowskiej na dalszą część<br />

uroczystości, na którą złożyło się przemówienie inauguracyjne<br />

rektora ks. dr. hab. Władysława Zuziaka,<br />

prof. UPJP<strong>II</strong>, odczytanie nadesłanych listów gratulacyjnych,<br />

immatrykulacja studentów I roku przeprowadzona<br />

przez prorektora ks. prof. dr. hab. Macieja<br />

Ostrowskiego oraz wręczenie złotych i srebrnych medali<br />

za długoletnią służbę.<br />

Na zakończenie spotkania zebrani wysłuchali wykładu<br />

inauguracyjnego wygłoszonego przez ks. prof.<br />

dr. hab. Krzysztofa Góździa z Katolickiego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Lubelskiego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>.<br />

Przemówienie inauguracyjne<br />

rektora <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

Po raz kolejny mam zaszczyt dokonać otwarcia nowego<br />

roku akademickiego na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Na początku pragnę pozdrowić ks. kardynała Stanisława<br />

Dziwisza, Wielkiego Kanclerza naszego <strong>Uniwersytet</strong>u,<br />

z którym łączymy się duchowo, przekazując wyrazy<br />

wdzięczności za troskę i opiekę, jaką otacza naszą<br />

wspólnotę akademicką.<br />

Eminencjo, Szanowni Goście, pozwólcie, że odczytam<br />

list Wielkiego Kanclerza naszej uczelni skierowany<br />

do wszystkich uczestników dzisiejszej uroczystości.<br />

4<br />

Eminencje, Ekscelencje, Magnificencjo, Księże Rektorze,<br />

Wysoki Senacie <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie, Czcigodni i Szanowni Profesorowie,<br />

Drodzy Zebrani.<br />

Nie mogąc osobiście uczestniczyć w uroczystości inauguracji<br />

nowego roku akademickiego UPJP<strong>II</strong> z powodu<br />

udziału w pracach X<strong>II</strong>I Zwyczajnego Zgromadzenia<br />

Ogólnego Synodu Biskupów, pragnę zapewnić o mojej<br />

duchowej jedności z jej uczestnikami. Niech jej świadectwem<br />

będzie to krótkie słowo, przesłane na ręce Jego Magnificencji<br />

Księdza Rektora.<br />

Przede wszystkim dziękuję bardzo serdecznie za zaszczycenie<br />

nas swoją obecnością i wspólne przeżywanie<br />

tej ważnej dla nas wszystkich chwili. Szczególne wyrazy<br />

wdzięczności składam Jego Ekscelencji Abp. Wacławowi<br />

Depo za przewodniczenie Eucharystii w kolegiacie św.<br />

Anny oraz Jego Ekscelencji Bp. Andrzejowi Jeżowi za wygłoszenie<br />

homilii.<br />

Wspólnota profesorska i studencka <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie przeżywa dzisiaj radosną<br />

uroczystość inaugurującą nowy rok akademicki.<br />

Po raz kolejny zabrzmi pieśń „Gaudeamus igitur”, zwiastując<br />

nadejście miesięcy wypełnionych nauką i pracą<br />

na rzecz naszej Almae Matris. Z radością spoglądam

na rozwój tej uczelni, powołanej do życia przez bł. <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong>, na odnoszone przez nią sukcesy i jej wkład<br />

w rozwój badań naukowych.<br />

Kolejny rok niesie ze sobą nowe wyzwania, które cała<br />

społeczność akademicka z pewnością podejmie z optymizmem<br />

i nadzieją. W nowy rok akademicki wpisuje się Rok<br />

wiary, rozpoczęty przez papieża Benedykta XVI w dniu 11<br />

października br. w pięćdziesiątą rocznicę otwarcia Soboru<br />

Watykańskiego <strong>II</strong>. Ufam, że <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> wniesie<br />

swój wkład w jego pogłębione przeżywanie, także przez<br />

nową refleksję nad dokumentami soborowymi.<br />

Młodzieży akademickiej, a zwłaszcza studentom,<br />

którzy dzisiaj symbolicznie przystępują do immatrykulacji,<br />

składam serdeczne życzenia radości ze studiowania<br />

oraz satysfakcji w zdobywaniu wiedzy. Wszystkim<br />

pracownikom życzę wielu dalszych sukcesów w twórczej<br />

pracy naukowo-dydaktycznej i administracyjnej, aby poprzez<br />

nią służyli prawdzie, przyczyniali się do rozwoju<br />

nauki, Kościoła i naszej uczelni. Z serca pozdrawiam całą<br />

wspólnotę akademicką.<br />

Stanisław kard. Dziwisz<br />

Metropolita Krakowski<br />

Witam i pozdrawiam Waszą Eminencję ks. kardynała<br />

Franciszka Macharskiego, wieloletniego i zasłużonego<br />

Wielkiego Kanclerza naszej uczelni.<br />

Witam Wasze Ekscelencje, Księży Biskupów: abp.<br />

Wacława Depo, któremu dziękuję za przewodniczenie<br />

Eucharystii w kolegiacie św. Anny i za obecność wśród<br />

nas, bp. Andrzeja Jeża, któremu jestem wdzięczny za wygłoszenie<br />

homilii oraz bp. bielsko-żywieckiego Tadeusza<br />

Rakoczego. Drogi abp. Wacławie, bp. Andrzeju oraz bp.<br />

Tadeuszu, dziękuję za dotychczasową współpracę i liczę<br />

na Waszą dalszą życzliwość wobec naszej uczelni.<br />

Witam naszych krakowskich księży biskupów – bp.<br />

Tadeusza Pieronka, bp. <strong>Jana</strong> Szkodonia, bp. <strong>Jana</strong> Zająca,<br />

bp. Damiana Muskusa oraz bp. Grzegorza Rysia.<br />

Serdecznie witam władze miasta i województwa:<br />

przede wszystkim pana Jerzego Millera – Wojewodę<br />

Małopolskiego. Witam pana Stanisława Bisztygę<br />

– przewodniczącego Sejmiku Województwa Małopolskiego,<br />

pana Józefa Pilcha – wiceprzewodniczącego<br />

Rady Miasta Krakowa, pana prof. dr. hab. Franciszka<br />

Ziejkę – przewodniczącego Społecznego Komitetu<br />

Ochrony Zabytków Krakowa oraz pana Wincentego Janowiaka<br />

– dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego<br />

i Rozwoju Edukacji Kuratorium Oświaty. Swoją<br />

obecnością zaszczycił nas także pan senator prof. dr<br />

hab. Kazimierz Wiatr – mam wielką nadzieję, że nasza<br />

wzajemna współpraca będzie się w dalszym ciągu układać<br />

równie owocnie i pomyślnie.<br />

Witam Magnificencje rektorów uczelni krakowskich:<br />

pana prof. Wojciecha Nowaka – rektora <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego. Magnificencjo, drogi Rektorze,<br />

jesteśmy świadomi naszych silnych więzi z <strong>Uniwersytet</strong>em<br />

Jagiellońskim i osobiście mam nadzieję na dalsze<br />

rozwijanie naszej współpracy.<br />

Witam i pozdrawiam pana dr. hab. inż. Tadeusza<br />

Słomkę, prof. AGH – rektora Akademii Górniczo-Hutniczej,<br />

pana prof. dr. hab. inż. Włodzimierza Sadego – rektora<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Rolniczego, panią prof. Ewę Kutryś<br />

– rektora Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, pana<br />

dr. hab. Krzysztofa Surówkę, prof. UEK − prorektora ds.<br />

kształcenia i studentów <strong>Uniwersytet</strong>u Ekonomicznego<br />

w Krakowie, pana prof. dr. hab. inż. Leszka Mikulskiego<br />

– prorektora Politechniki Krakowskiej, pana prof. dr.<br />

hab. inż. Zbigniewa Ślipka – rektora Państwowej Wyższej<br />

Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu, pana dr. hab.<br />

<strong>Jana</strong> Suchanicza, prof. UP − prorektora ds. studenckich<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Pedagogicznego, pana prof. Rafała Jacka<br />

Delektę − prorektora ds. badań naukowych i współpracy<br />

międzynarodowej Akademii Muzycznej, pana prof. dr.<br />

hab. Edwarda Mleczkę − prorektora ds. nauki Akademii<br />

Wychowania Fizycznego, panią prof. dr hab. Marię Kapiszewską<br />

– prorektora ds. nauki i nauczania Krakowskiej<br />

Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego,<br />

pana dr. Macieja Hodorowicza – prorektora Podhalań-<br />

z życia uczelni<br />

5

z życia uczelni<br />

6<br />

skiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym<br />

Targu. W szczególny sposób witam rektorów i prorektorów<br />

uczelni kościelnych, z którymi stale współpracujemy<br />

w wielu dziedzinach. Witam i pozdrawiam:<br />

ks. prof. dr. hab. Henryka Pietrasa – rektora Akademii<br />

Ignatianum, ks. dr. hab. Zbigniewa Kubackiego, prof.<br />

PWTW – rektora <strong>Papieski</strong>ego Wydziału Teologicznego<br />

w Warszawie Collegium Bobolanum, o. prof. dr. hab. Andrzeja<br />

Derdziuka – prorektora ds. nauki i rozwoju Katolickiego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Lubelskiego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, o. dr.<br />

hab. Kazimierza Lubowickiego, prof. PWT – prorektora<br />

ds. naukowo-dydaktycznych <strong>Papieski</strong>ego Wydziału<br />

Teologicznego we Wrocławiu, ks. dr. hab. Dariusza Kroka<br />

– prodziekana Wydziału Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Opolskiego, ks. dr. hab. Mariana Dudę – dyrektora Wyższego<br />

Instytutu Teologicznego w Częstochowie.<br />

W tym szacownym gronie rektorów w sposób<br />

szczególny witam i szczerze dziękuję za przybycie moim<br />

czcigodnym poprzednikom – rektorom: ks. prof. dr.<br />

hab. Adamowi Kubisiowi, bp. prof. dr. hab. Tadeuszowi<br />

Pieronkowi i ks. prof. dr. hab. Janowi Dyduchowi.<br />

Witam szanownych państwa konsulów. Wśród nas<br />

są: pan dr Werner Köhler – konsul Republiki Federalnej<br />

Niemiec, pan Marek Lisansky – konsul Republiki<br />

Słowackiej, pan dr Janusz Postolko − konsul honorowy<br />

Republiki Meksyku, pan Witalij Maksymenko − konsul<br />

generalny Ukrainy, pan Victor Kolesnikov – konsul<br />

generalny Federacji Rosyjskiej, pan Janusz Kahl – konsul<br />

Królestwa Danii, Szwecji i Finlandii, pan Gerald<br />

Eidherr − konsul Republiki Austrii oraz pani Agnieszka<br />

Kamińska − konsul honorowy Republiki Malty.<br />

Witam czcigodnych księży infułatów: ks. infułata<br />

Bronisława Fidelusa – wikariusza generalnego arcybiskupa<br />

krakowskiego, ks. infułata Władysława Gasidłę,<br />

ks. infułata Janusza Bielańskiego.<br />

Słowa przywitania i wdzięczności za przybycie kieruję<br />

także do członków Kapituły Metropolitalnej oraz<br />

członków Kapituły Kolegiackiej św. Anny – szczególnie<br />

pozdrawiam ks. prof. Tadeusza Panusia, któremu dziękuję<br />

za życzliwe przyjęcie naszej wspólnoty akademickiej<br />

w kolegiacie uniwersyteckiej.<br />

Witam przedstawicieli Krakowskiej Kurii Metropolitalnej,<br />

księży dziekanów Archidiecezji Krakowskiej,<br />

księży rektorów Wyższych Seminariów Duchownych,<br />

Wydziałów Teologicznych i Dyrektorów Instytutów<br />

Teologicznych, związanych z nami umową o współpracę,<br />

przedstawicieli służb mundurowych, Scanmedu<br />

oraz Banku BPH, a także przedstawicieli mediów.<br />

Serdecznie witam nowe władze dziekańskie naszej<br />

uczelni: ks. dr. hab. Wojciecha Zyzaka, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

– dziekana Wydziału Teologicznego, ks. dr. hab. Janusza<br />

Mączkę, prof. UPJP<strong>II</strong> – dziekana Wydziału Filozoficznego,<br />

ks. prof. dr. hab. <strong>Jana</strong> Szczepaniaka – dziekana<br />

Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego, ks. prof.<br />

dr. hab. Janusza Mastalskiego – dziekana Wydziału Nauk<br />

Społecznych oraz ks. prof. Ireneusza Stolarczyka – dziekana<br />

Wydziału Teologicznego Sekcja w Tarnowie.<br />

Witam Wysoki Senat, Profesorów, Wykładowców<br />

oraz Pracowników Administracji i Biblioteki naszego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u. W szczególny sposób pragnę powitać emerytowanych<br />

pracowników. Wszystkim dziękuję serdecznie<br />

za długoletnią pracę dla dobra naszej uczelni i bardzo<br />

cieszę się z Waszej dzisiejszej obecności pośród nas.<br />

Serdecznie witam między nami studentów pierwszego<br />

roku. Dzisiejszy dzień jest Waszym świętem, gdyż po<br />

raz pierwszy przekraczacie mury <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie jako członkowie naszej<br />

społeczności akademickiej. W tym roku blisko tysiąc<br />

młodych ludzi odbierze indeksy naszej uczelni. Jest mi<br />

niezmiernie miło powitać Was w tym gronie z nadzieją,<br />

że czas, który tu spędzicie, będzie ważnym etapem w realizacji<br />

Waszych marzeń o karierze zawodowej, a także<br />

pozostawi w Waszej pamięci wiele dobrych wspomnień.<br />

Jako rektor wspieram Was i życzę wielu sukcesów naukowych<br />

oraz realizacji wszystkich zamierzonych celów.<br />

Serdecznie witam wszystkich niewymienionych<br />

przeze mnie imiennie dostojnych gości, a obecnych<br />

proszę o włączenie się w te powitania i obfite oklaski<br />

dla nich.<br />

Wkraczamy w kolejny, czwarty już rok akademicki<br />

na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

– uczelni rozwijających się możliwości i dużych wyzwań,<br />

ale także zobowiązujących tradycji. Będzie to bowiem<br />

także sześćset szesnasty rok działalności naszego<br />

Wydziału Teologicznego, wywodzącego się z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego.<br />

Bolesną i niepowetowaną stratą dla każdej uczelni<br />

jest śmierć młodych ludzi. W minionym roku akademickim<br />

z naszej wspólnoty odeszło od nas na zawsze,<br />

pozostawiając nas w smutku i żałobie, dwoje młodych<br />

ludzi: pan Bartłomiej Hajda – student teologii oraz pani<br />

Anna Zawodniak – doktorantka Wydziału Teologicznego.<br />

Proszę Państwa o powstanie i uczczenie ich pamięci<br />

chwilą ciszy i modlitwy.<br />

Rozpoczynający się nowy rok akademicki jest kolejnym<br />

wyzwaniem dla nas wszystkich. Dla studentów I roku<br />

jest otwarciem nowego, niezwykłego okresu w ich życiu.<br />

Dla naukowców rozpoczyna się kolejny etap intelektualnego<br />

rozwoju, przekazywania wiedzy i inspirowania<br />

młodych ludzi do jej zdobywania. Dla wszystkich pracowników<br />

to czas rzetelnej pracy na rzecz uczelni.<br />

Z radością chcę ogłosić, iż od 1 września br. <strong>Uniwersytet</strong><br />

<strong>Papieski</strong> zaczął realizować projekt w ramach<br />

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego<br />

Funduszu Społecznego, którego głównym celem jest<br />

wzrost efektywności zarządzania oraz jakości kształcenia.<br />

Ten projekt to wielka szansa rozwoju dla naszej<br />

uczelni, dlatego bardzo proszę wszystkich pracowników<br />

o zaangażowanie i pomoc w jego realizacji.<br />

Rozpoczęliśmy także modernizację budynków dydaktycznych,<br />

aby naszym pracownikom i studentom zapewnić<br />

jak najlepsze warunki do pracy i nauki. Przy ul.<br />

Franciszkańskiej powstaje także nowocześnie wyposażone<br />

studio telewizyjne, które służyć będzie studentom

dziennikarstwa i komunikacji społecznej. Równocześnie<br />

chciałbym w tym miejscu podziękować Centrum<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> oraz Krakowskiej Kapitule Katedralnej,<br />

zwłaszcza ks. infułatowi Bronisławowi Fidelusowi – wikariuszowi<br />

generalnemu i ks. prałatowi Janowi Kabzińskiemu<br />

– wikariuszowi biskupiemu za udostępnienie<br />

nam sal w budynku przy ul. Kanoniczej 18.<br />

Otwarcie nowego roku akademickiego jest dobrym<br />

momentem, aby przedstawić najważniejsze wydarzenia<br />

mijających miesięcy. W grudniu ubiegłego roku świętowaliśmy<br />

uroczyście 30. rocznicę powołania <strong>Papieski</strong>ej<br />

Akademii Teologicznej w Krakowie. Był to także pierwszy<br />

rok działalności cieszącego się ogromnym zainteresowaniem<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Trzeciego Wieku oraz Stowarzyszenia<br />

Absolwentów Academia Nostra, którego celem<br />

jest integracja środowiska absolwentów naszej uczelni.<br />

Ważnym wydarzeniem było nadanie przez <strong>Uniwersytet</strong><br />

<strong>Papieski</strong> godności doktora honoris causa kard.<br />

prof. Tarcisio Bertonemu. Warto wspomnieć także pobłogosławienie<br />

organów dla Międzyuczelnianego Instytutu<br />

Muzyki Kościelnej przez księdza kardynała Stanisława<br />

Dziwisza. Są to największe w Krakowie organy<br />

mechaniczne, zakupione i odnowione przez Fundację<br />

im. Świętej Królowej Jadwigi dla UPJP<strong>II</strong>, które od tamtej<br />

pory służą studentom muzyki kościelnej. Ponownie<br />

dziękuję wszystkim, którzy włączyli się w to dzieło.<br />

Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym<br />

rozpoczęliśmy dostosowywanie naszych programów<br />

studiów do Krajowych Ram Kwalifikacji. Wymaga to<br />

wielkich nakładów pracy od naszych pracowników dydaktycznych<br />

i administracyjnych, dlatego już teraz bardzo<br />

serdecznie dziękuję wszystkim za zaangażowanie<br />

i pomoc w realizacji tego zadania.<br />

Wciąż rozwija się nasza współpraca międzynarodowa.<br />

W ubiegłym roku akademickim przebywali u nas<br />

z wykładami gościnnymi prof. Adrian Reimers z University<br />

of Notre Dame oraz Brian Groves z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Sacro Cuore w Mediolanie. Coraz więcej studentów<br />

wyjeżdża na studia lub staż zagraniczny w ramach programu<br />

Erasmus; z możliwości tego programu korzystają<br />

też nasi pracownicy.<br />

Gratuluję naszemu studentowi, który w ubiegłym<br />

roku akademickim otrzymał stypendium Ministra Nauki<br />

i Szkolnictwa Wyższego – klerykowi Krzysztofowi<br />

Porosło.<br />

Intensywnie rozwijają się wszystkie wydziały uczelni:<br />

Wydział Teologiczny otworzył nowe studia podyplomowe<br />

z franciszkanizmu oraz podyplomowe studia<br />

pastoralne. Gratuluję sukcesu s. dr Annie Emmanueli<br />

Klich – dyrektor Międzyzakonnego Wyższego Instytutu<br />

Katechetycznego w Krakowie, która znalazła się<br />

w gronie ekspertów Synodu Biskupów. W tym roku Instytut<br />

proponuje także zajęcia z języka chińskiego. Natomiast<br />

Instytut Prawa Kanonicznego rozpoczął starania<br />

o przekształcenie w wydział.<br />

Wydział Filozoficzny otworzył nową specjalność:<br />

Philosophy in Science oraz podyplomowe studia Nauka<br />

i religia. Ogromnie cieszy mnie sukces Koła Naukowego<br />

Studentów Filozofii, które wygrało konkurs<br />

Struna 2011 na Koło Naukowe Roku. Dzięki staraniom<br />

wspomnianego Koła zaczęło ukazywać się nowe<br />

czasopismo: „Racjonalia. Z Punktu Widzenia Humanistyki”.<br />

Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego uruchomił<br />

podyplomowe studia semiologiczne. Godne<br />

pochwały są także warsztaty historyczne, które pracownicy<br />

Wydziału prowadzą z młodzieżą szkół średnich.<br />

Dzięki takim działaniom Wydział czynnie włącza się<br />

w promocję uczelni, za co bardzo mu dziękuję.<br />

Wydział Nauk Społecznych otworzył studia podyplomowe<br />

Asystent rodziny oraz Superwizja w zawodach<br />

wsparcia społecznego. Pracownicy Wydziału podejmują<br />

także współpracę międzynarodową − Instytut<br />

Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej bierze udział<br />

w Programie Unii Europejskiej Leonardo da Vinci. Natomiast<br />

w Instytucie Nauk o Rodzinie przygotowywany<br />

jest międzynarodowy projekt dotyczący edukacji z pracy<br />

socjalnej dla studiów <strong>II</strong> stopnia. Warto wspomnieć<br />

zaawansowane starania Wydziału o otwarcie studiów<br />

<strong>II</strong>I stopnia w zakresie nauk o rodzinie i nauk o mediach.<br />

W planach jest także powołanie Instytutu Pracy<br />

Socjalnej i Profilaktyki Społecznej.<br />

Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie zorganizował<br />

wiele ogólnopolskich konferencji naukowych i aktywnie<br />

współpracuje z licznymi ośrodkami naukowymi<br />

w kraju i za granicą, co zaowocowało wieloma publikacjami<br />

oraz projektami badawczymi.<br />

Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej może<br />

poszczycić się organizacją V<strong>II</strong> Dni Muzyki Kościelnej<br />

i wielu wspaniałych koncertów.<br />

Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu<br />

kontynuując przedsięwzięcia z lat ubiegłych, współorganizował<br />

m.in. XV Dzień Judaizmu i X<strong>II</strong> Dzień Islamu<br />

w Kościele katolickim w Polsce oraz IV Ekumeniczny<br />

Maraton Biblijny. Niezwykle cenną inicjatywą jest<br />

wykład monograficzny przygotowany we współpracy<br />

z Ministerstwem Spraw Zagranicznych: ABC relacji<br />

chrześcijańsko- i polsko-żydowskich. W nadchodzącym<br />

roku Instytut zaprasza także na wykład w języku angielskim,<br />

który będą prowadzić profesorowie z włoskiego<br />

Sophia University Institute.<br />

z życia uczelni<br />

7

z życia uczelni<br />

8<br />

Nasz uniwersytet oferuje<br />

młodym ludziom nie<br />

tylko studia w sercu Krakowa,<br />

ale także szerokie<br />

możliwości rozwijania<br />

swoich pasji. Zachęcam<br />

wszystkich studentów<br />

do korzystania z naszych<br />

propozycji spędzania czasu<br />

wolnego od zajęć. Przy<br />

uczelni działa uświetniający<br />

dzisiejszą uroczystość<br />

śpiewem chór Psalmodia,<br />

któremu gratuluję wszystkich<br />

sukcesów, zwłaszcza<br />

zdobycia Grand Prix XIV<br />

Małopolskiego Konkurs<br />

Chórów „O złotą strunę...” oraz Grand Prix <strong>II</strong>I Ogólnopolskiego<br />

Festiwalu Muzyki Chóralnej „Sacra Ecclesiae<br />

Cantio” i udziału w Międzynarodowym Kongresie Pueri<br />

Cantores w Granadzie. Młodzi adepci dziennikarstwa<br />

mogą stawiać pierwsze kroki w zawodzie, tworząc<br />

internetowe Radio Bonus, które do dyspozycji ma profesjonalnie<br />

wyposażone studio radiowe lub współpracując<br />

z biuletynem informacyjnym „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”.<br />

Na uczelni działa także Samorząd Studencki, 8 kół naukowych<br />

oraz Duszpasterstwo Akademickie.<br />

Aktywnie pracuje nasze Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych,<br />

organizując obozy integracyjne, szkolenia,<br />

zajęcia sportowe, kursy języka migowego oraz uczestnicząc<br />

w organizacji Krakowskich Dni Integracji. Biuro<br />

Karier przygotowało liczne warsztaty rozwojowe i doradztwa<br />

zawodowego. Prężnie rozwija się Wydawnictwo<br />

Naukowe, którego siedziba została przeniesiona z ul.<br />

Franciszkańskiej na ul. Bobrzyńskiego. W tym miejscu<br />

chciałbym serdecznie podziękować wszystkim pracownikom<br />

Wydawnictwa za zaangażowanie i sprawną przeprowadzkę<br />

oraz złożyć wyrazy uznania za paroletnią<br />

pracę i duże poświęcenie dotychczasowemu dyrektorowi<br />

− o. dr. Jerzemu Brusiło. W ubiegłym roku akademickim<br />

Wydawnictwo prowadziło bogatą działalność wydawniczą,<br />

a swoje publikacje promowało m.in. na targach<br />

książki w Krakowie i Warszawie. Aktywnie działa też Biblioteka<br />

poprzez organizację wystaw okolicznościowych,<br />

Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół<br />

Polskich oraz ciągłą pracę nad gromadzeniem dokumentów<br />

i klasyfikowaniem księgozbioru.<br />

Nasza uczelnia od dwunastu lat organizuje konferencje<br />

Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji<br />

europejskiej, w których uczestniczą hierarchowie Kościoła,<br />

politycy, parlamentarzyści europejscy oraz publicyści.<br />

Włączamy się także w organizację Dni <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> oraz Dni Tischnerowskich, które gromadzą<br />

wielu krakowskich studentów.<br />

Jako rektor pragnąłbym, aby nowy rok akademicki<br />

był czasem dobrze wykorzystanym przez nas wszystkich:<br />

na rozwój projektów badawczych, zacieśnienie<br />

współpracy ze znanymi ośrodkami naukowymi w Polsce<br />

i za granicą, połączenie sił w celu polepszenia wyników<br />

rekrutacji oraz zdynamizowanie wszystkich sfer<br />

życia uniwersyteckiego. Jako uczelnia kościelna aktywnie<br />

włączymy się w obchody Roku Wiary poprzez organizację<br />

konferencji naukowych i ożywione duszpasterstwo<br />

mające na celu odnowienie i pogłębienie naszej<br />

wiary. Już teraz serdecznie zapraszam na organizowane<br />

z tej okazji wydarzenia.<br />

Szanowni Państwo!<br />

Najbliższe miesiące niosą ze sobą nowe wyzwania,<br />

które cała nasza społeczność akademicka podejmuje<br />

z optymizmem i nadzieją.<br />

Pracownikom i studentom serdecznie dziękuję za<br />

wspólnie przepracowany ubiegły rok. Mam nadzieję, że<br />

nie zabraknie Wam energii do podejmowania nowych<br />

wyzwań, a sprostanie im będzie źródłem satysfakcji<br />

i kolejnych sukcesów. Pracownikom życzę wszelkiej pomyślności<br />

i twórczej pracy dla rozwoju naszej uczelni.<br />

Młodzieży akademickiej, która dzisiaj przystępuje do<br />

immatrykulacji, składam serdeczne życzenia radości ze<br />

studiowania oraz satysfakcji ze zdobywania wiedzy.<br />

Z ufnością wkraczamy w nowy rok akademicki<br />

2012/2013, który uważam za otwarty.<br />

Quod bonum, felix, faustum fortunatumque sit.

Nagrody Rektora<br />

dla pracowników, wykładowców oraz studentów<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

z życia uczelni<br />

1. Nagroda Rektora za osiągnięcia<br />

w pracy naukowo-dydaktycznej i organizacyjnej<br />

Wydział Filozoficzny<br />

ks. prof. dr hab. Józef Makselon<br />

o. dr hab. Stanisław Bafia CSsR<br />

o. dr Marek Urban CSsR<br />

dr Joanna Mysona Byrska<br />

ks. dr Wojciech Grygiel FSSP<br />

Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego<br />

ks. prof. dr hab. Stanisław Piech<br />

ks. prof. dr hab. Bogdan Stanaszek<br />

ks. dr hab. Andrzej Witko, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

s. dr Susi Ferfoglia<br />

dr Józef Cezary Kałużny<br />

Wydział Nauk Społecznych<br />

prof. dr hab. Walery Pisarek<br />

dr Maria Ligęza<br />

Wydział Teologiczny<br />

ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

o. dr hab. Dariusz Kasprzak OFMCap, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

ks. dr hab. Jan Dziedzic<br />

o. dr Jerzy Brusiło OFM<br />

ks. dr Wojciech Węgrzyniak<br />

Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie<br />

ks. dr hab. Piotr Łabuda<br />

ks. dr hab. Andrzej Michalik<br />

Międzywydziałowe Studium Języków Obcych<br />

mgr Estera Matuszewska<br />

2. Nagroda Rektora dla pracowników administracji<br />

mgr Iwona Bąk<br />

mgr Barbara Chmielek<br />

mgr Edyta Czerwińska CHR<br />

Feliks Jaworski<br />

mgr Anna Nowak<br />

mgr Aleksandra Parafińska<br />

mgr Beata Wieczorek<br />

Elżbieta Wnęk<br />

Urszula Zajgier<br />

3. Nagroda Rektora za najlepszą pracę doktorską<br />

• ks. dr Dariusz Grelecki (WT), Doskonałość chrześcijańska<br />

w nauczaniu pasterskim biskupa i arcybiskupa Stanisława<br />

Szymeckiego, promotor: ks. prof. dr hab. Kazimierz<br />

Panuś<br />

• dr Marta Ficoń (WT), Od piekła do nadziei zbawienia.<br />

Rozwój kwestii zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu świętego<br />

w teologii katolickiej i jej egzystencjalna doniosłość,<br />

promotor: ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

• dr Paweł Such (WF), Analogia u Mistrza Eckharta, promotor:<br />

prof. dr hab. Karol Tarnowski<br />

4. Nagroda Rektora za najlepszą pracę magisterską<br />

• mgr Tomasz Białokurec (WT), Umrzeć z Chrystusem,<br />

aby żyć z Nim dla Boga. Analiza literacko-retoryczna<br />

Rz 6, 1–7, 6, promotor: ks. prof. dr hab. Roman Pindel<br />

• s. mgr Alicja Rutkowska CHR (WT), Miejsce chrztu<br />

i jego teologia, promotor: ks. dr Jarosław Superson SAC<br />

• ks. mgr Mateusz Świstak (WTSwT), Kanon Rzymski<br />

w Mszale bł. <strong>Jana</strong> XX<strong>II</strong>I, promotor: ks. dr Bolesław<br />

Margański<br />

• mgr Piotr Urbańczyk (WF): O logicznych aspektach zagadnienia<br />

oszukiwania samego siebie, promotor: ks. dr<br />

hab. Adam Olszewski<br />

• mgr Bożena Bąk (WNS), Rola rodziny w rehabilitacji<br />

osoby po udarze mózgu, promotor: dr Bożena Gulla<br />

• mgr Marlena Sędłak (WHiDK), Działalność misyjna<br />

o. Józefa Markiewicza SI w latach 1903−1908, promotor:<br />

ks. prof. dr hab. Jacek Urban<br />

• mgr Dawid Rzepka (WHiDK), Wpływ systemu komunistycznego<br />

i marksistowskiej estetyki muzycznej na<br />

twórczość kompozytorów polskich w latach 1945−1956,<br />

promotor: ks. prof. dr hab. Andrzej Zając<br />

5. Nagroda Rektora za najlepszą pracę licencjacją<br />

(licencjat zawodowy)<br />

• Piotr Bystranowski (WF), Kontrfaktyczna teoria przyczynowości<br />

i jej metafizyka. Tło historyczne i niektóre<br />

problemy, promotor: ks. prof. dr hab. Stanisław Wszołek<br />

• Karol Chlipalski (WNS), Prawo przedruku w internetowych<br />

serwisach informacyjnych, promotor: dr Elżbieta<br />

Czarny-Drożdżejko<br />

• Urszula Miernik, Motywy osób zaskarżających małżeństwo<br />

przed sądem kościelnym, promotor: ks. dr hab.<br />

Piotr Kroczek<br />

• Paweł Gofron (WHiDK), Kwestia Senatu w koncepcjach<br />

ustrojowych klubów Sejmu Ustawodawczego <strong>II</strong> Rzeczypospolitej<br />

w świetle debaty konstytucyjnej, promotor: ks.<br />

prof. dr hab. Bogdan Stanaszek<br />

Złote Medale za długoletnią służbę otrzymali:<br />

ks. prof. dr hab. Tadeusz Mieczysław Borutka<br />

ks. prof. dr hab. Stanisław Pamuła<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

Srebrne Medale za długoletnią służbę otrzymali:<br />

ks. dr hab. Andrzej Marek Baczyński, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

ks. dr hab. Andrzej Mirosław Bruździński, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

ks. prof. dr hab. Krzysztof Tadeusz Kościelniak<br />

ks. prof. dr hab. Józef Krzywda CM<br />

ks. dr Antoni Andrzej Świerczek<br />

ks. dr hab. Wojciech Życiński SDB, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

9

Uchwała nr 18/2012 Senatu<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

z dnia 21 maja 2012 w sprawie<br />

nadania stopnia doktora honoris causa<br />

ks. prof. Wendelinowi Knochowi<br />

– emerytowanemu profesorowi teologii <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum<br />

Działając na podstawie Statutu <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie (pkt. 20, 8), Senat UPJP<strong>II</strong> zebrany na<br />

posiedzeniu zwyczajnym w dniu 21 maja 2012 roku, po uzyskaniu nihil obstat Kongregacji Edukacji Katolickiej z dnia<br />

4 października 2011 roku i zapoznaniu się z jednomyślną uchwałą Rady Wydziału Teologicznego o przyznaniu ks. prof.<br />

Wendelinowi Knochowi doktoratu honoris causa WT UPJP<strong>II</strong>, a także pozytywnymi recenzjami ks. prof. Thomasa Marschlera<br />

i o. prof. dr. hab. Andrzeja Napiórkowskiego OSPPE, postanawia nadać ks. prof. Wendelinowi Knochowi stopień<br />

doktora honoris causa Wydziału Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, w szczególności za:<br />

––<br />

promowanie uniwersalnych wartości chrześcijańskich w Niemczech w latach po Soborze Watykańskim <strong>II</strong>;<br />

––<br />

wybitne osiągnięcia naukowe na polu teologii dogmatycznej, zwłaszcza w zakresie sakramentologii, jak również<br />

teologii fundamentalnej, szczególnie w zakresie eklezjologii, odzwierciedlające się w przekładach na język włoski,<br />

francuski i polski;<br />

––<br />

życzliwość i aktywne wspieranie <strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej w Krakowie w czasach nieuznawania naszej<br />

uczelni przez władze PRL;<br />

––<br />

całościowe i wieloletnie zaangażowanie w organizowanie współpracy pomiędzy naszymi uczelniami oraz wymianę<br />

pracowników naukowo-dydaktycznych i studentów.<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

rektor<br />

Kraków, 21 maja 2012<br />

10<br />

zdjęcia: Sebastian Wojnowski

ks. prof. dr hab. dr h. c. Adam Kubiś<br />

<strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

Laudacja dla ks. prof. Wendelina Knocha<br />

z okazji przyznania mu<br />

stopnia doktora honoris causa<br />

przez Wydział Teologiczny<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie<br />

Eminencjo, Ekscelencje, Magnificencje, czcigodni Profesorowie<br />

i Studenci Wydziału Teologicznego, szanowni zebrani<br />

– Panie i Panowie, drodzy Goście!<br />

Senat i Rektor <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie zwrócił się do mnie z prośbą o wygłoszenie<br />

laudacji dla szanownego ks. prof. dr. hab. Wendelina Knocha<br />

z Wydziału Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry<br />

w Bochum z racji przyznania mu honorowego doktoratu<br />

przez Wydział Teologiczny naszej uczelni. Czynię to z głębokim<br />

przekonaniem, jak też i wielkim szacunkiem dla<br />

dostojnego Gościa.<br />

Należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na okoliczność<br />

nadania ks. prof. Wendelinowi Knochowi zaszczytnej<br />

godności doktora honorowego naszego uniwersytetu.<br />

Obie uczelnie obchodzą w tym roku trzydziestolecie<br />

współpracy naukowej. Jest to okoliczność bardzo ważna.<br />

Otóż kiedy <strong>Uniwersytet</strong> Jagielloński w Krakowie i <strong>Uniwersytet</strong><br />

Ruhry w Bochum zawarły umowę o wzajemnej współpracy<br />

w 1979, ówczesny dziekan Wydziału Teologii Katolickiej<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum Richard Schaeffler<br />

w porozumieniu ze swoimi kolegami z Wydziału Teologicznego<br />

zwrócił się do prof. dr. Knuta Ipsena, rektora <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum, z postulatem nawiązania współpracy<br />

naukowej z Wydziałem Teologicznym <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego. Uzasadniając swoją prośbę, dziekan Schaeffler<br />

stwierdził, że taki wydział istnieje i jest odnotowywany<br />

w Annuario Pontificio przy UJ w rubryce zatytułowanej<br />

„Wydziały teologiczne przy uniwersytetach państwowych”.<br />

Rektor Knut Ipsen z wielką życzliwością przyjął propozycję<br />

Wydziału Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum.<br />

Odpowiedni wniosek skierował do kompetentnych<br />

władz <strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego, które także pozytywnie<br />

odniosły się do wzmiankowanej propozycji, ale nie otrzymał<br />

na nią pisemnej odpowiedzi. W związku z tym drogą<br />

bezpośredniej korespondencji pomiędzy Papieską Akademią<br />

Teologiczną w Krakowie (działającą wówczas faktycznie<br />

dopiero od dwóch miesięcy) i <strong>Uniwersytet</strong>em Ruhry<br />

w Bochum doszło do uzgodnienia tekstów niemieckiego<br />

i polskiego o wzajemnej naukowej współpracy między wymienionymi<br />

uczelniami. Podpisanie umowy 2 xi 1982 miało<br />

bardzo uroczysty charakter.<br />

W związku z tym należy odnotować znamienny szczegół.<br />

Dotyczy on przyznania godności doktora honorowego<br />

(11 vii 1985) biskupowi Marianowi Jaworskiemu, rektorowi<br />

<strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej przez Wydział Teolo-<br />

gii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum. <strong>Uniwersytet</strong><br />

obchodził w tym czasie dwudziestolecie swego istnienia.<br />

Z jego strony nadano wówczas doktorat honoris causa prof.<br />

Stanisławowi Nahlikowi z wydziału prawa UJ. Ambasador<br />

PRL zapowiedział swoją obecność na uroczystości wręczenia,<br />

ale w międzyczasie dotarła doń wiadomość, że i rektor<br />

<strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej – nieuznawanej przed<br />

PRL uczelni teologicznej – otrzymuje również doktorat honoris<br />

causa na Uniwersytecie Ruhry. Było to przyczyną, jak<br />

mniemam, że ambasador polski odwołał swój udział w uroczystości<br />

nadania doktoratu honorowego prof. Nahlikowi.<br />

Na tym sprawa się nie zakończyła. Rektor <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum Knut Ipsen został poproszony do ambasady<br />

polskiej, by wyjaśnić sprawę przyznania doktoratu honoris<br />

causa biskupowi Jaworskiemu. Odpowiedź rektora Ipsena<br />

była bardzo prosta: w Republice Federalnej Niemiec<br />

w tego rodzaju sprawach uczelnie nie kierują się instrukcjami<br />

władz państwowych. Informację tę przekazał mi osobiście<br />

Knut Ipsen. Tak więc umowa między naszymi uczelniami<br />

miała, jak widać, również aspekt polityczny.<br />

Istnieją wszakże inne ważniejsze wymiary zawartej<br />

umowy. Mówili o nich rektorzy Knut Ipsen i Marian Jaworski<br />

w czasie jej podpisania. Prof. Ipsen wyznał: „Nie można<br />

bowiem zapomnieć koszmarnych wydarzeń [grauenhafte<br />

Ereignisse] z przeszłości Polaków, których sprawcami<br />

byli Niemcy. […] Dzisiaj pragniemy uczcić niemieckich<br />

i polskich naukowców, którzy chcą służyć współczesnemu<br />

rozwojowi wspólnego dziedzictwa naukowego i kulturowego<br />

Europy”. Z kolei Marian Jaworski oświadczył, że we<br />

wzajemnych kontaktach „chodzi o ubogacenie naukowego<br />

postępu i wzajemnego pojednania naszych narodów. […]<br />

Umowa jest wprawdzie małym, ale niewątpliwie ważnym<br />

kamykiem w mozaice wzajemnej naukowej współpracy”.<br />

Ks. prof. dr hab. Wendelin Knoch zapewne nie tylko<br />

znał, lecz także bardzo dokładnie widział i doceniał współpracę<br />

pomiędzy naszymi uczelniami. Recenzenci: ks. prof.<br />

Thomas Marschler z <strong>Uniwersytet</strong>u w Augsburgu i o. prof.<br />

Andrzej Napiórkowski z UPJP<strong>II</strong> położyli nacisk na naukowy<br />

dorobek odznaczonego. W mojej laudacji pragnę<br />

przede wszystkim przedstawić całościowe zaangażowanie<br />

Wendelina Knocha we współpracę naszych uczelni.<br />

Prof. Knoch urodził się 20 viii 1943 w rodzinie profesora<br />

akademickiego, święcenia kapłańskie przyjął przez posługę<br />

kard. Josepha Höffnera 2 vi 1969 w katedrze w Ko-<br />

11

lonii. Posługiwał najpierw jako subsydiar do specjalnych<br />

zadań w dekanacie Bonn-Południe, a następnie jako wikariusz<br />

w parafii św. Sebastiana w Bonn-Poppelsdorf. Równocześnie<br />

podjął studia z teologii, uwieńczone doktoratem,<br />

a następnie habilitacją na uniwersytecie Wilhelma Fryderyka<br />

w Bonn. W 1983 rozpoczął wykłady z teologii fundamentalnej<br />

w Arcybiskupim Teologicznym Fakultecie w Paderborn.<br />

W latach 1991 do 2008 jako profesor był kierownikiem<br />

Katedry (Lehrstuhl) Dogmatyki i Historii Dogmatów<br />

na Wydziale Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry w Bochum.<br />

W katedrze w Kolonii 15 xii 2006 kard. Joachim Meissner<br />

wręczył mu nadaną przez papieża Benedykta XVI<br />

godność Prałata Honorowego Jego Świątobliwości.<br />

Od chwili objęcia Katedry Dogmatyki i Historii Dogmatów<br />

na Wydziale Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum profesor był głęboko przekonany o doniosłości<br />

umowy zawartej między jego wydziałem a ówczesną<br />

Papieską Akademią Teologiczną w Krakowie i aktywnie<br />

zaangażował się w jej realizację. Rzecz zrozumiała,<br />

że potrzebował do tego własnej przekonujacej motywacji.<br />

W tym czasie ze strony Wydziału Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry w Bochum współpracą z Papieską Akademią<br />

Teologiczną oprócz dziekanów – co jest zrozumiałe<br />

– zajmował się z wielkim oddaniem i życzliwością prof.<br />

dr Günter Lange. Tutaj składam mu jeszcze raz w imieniu<br />

własnym i uczelni wyrazy autentycznej wdzięczności. Regularną<br />

obecność w Krakowie w ramach swojej specjalności<br />

Wendelin Knoch rozpoczął w 1991. Nie zadowoliła<br />

go jednak tylko naukowa wymiana na szczeblu wyłącznie<br />

profesorskim. Kiedy przejął odpowiedzialność za współpracę,<br />

postarał się instytucjonalne partnerstwo rozszerzyć<br />

także o wymianę studentów. Zapewne owocem tego trudu<br />

było odznaczenie przez Papieską Akademię Teologiczną<br />

godnością doktora honoris causa prof. dr. hab. Hermanna<br />

Josefa Pottmeyera, wybitnego profesora teologii fundamentalnej.<br />

Nie można wreszcie pominąć faktu, że prof.<br />

Knoch był teologiem (Kollege) cenionym przez kard. Josepha<br />

Ratzingera, prefekta Kongregacji Nauki Wiary,<br />

a obecnie papieża Benedykta XVI.<br />

Wendelin Knoch jest autorem wielu prac naukowych<br />

i popularnonaukowych, recenzji profesorskich i doktorskich.<br />

Brał udział między innymi w opracowaniu zbiorowym<br />

dzieł wszystkich słynnego teologa K. Rahnera. Na<br />

szczególną uwagę zasługują dzieła: Ustanowienie sakramentów<br />

przez Chrystusa: przyczynek do teologii sakramentów<br />

wczesnej scholastyki od Anzelma z Laon do Wilhelma<br />

z Auxerre oraz Wczesna scholastyka i jej eklezjologia.<br />

Wprowadzenie. Wydawnictwo Pallottinum wydało w języku<br />

polskim jego pracę pt. Bóg szuka człowieka.<br />

Dewizą ks. prof. Knocha posługującego w Kościele<br />

równocześnie w wielu miejscach i funkcjach: duchowych,<br />

pastoralnych i naukowych było adagium wypowiedziane<br />

przy okazji przejścia na emeryturę w 2008: „Czas był dla<br />

mnie ważny i zarazem stawiający wymagania”. I mógł też,<br />

patrząc na swoją posługę w Kościele, powiedzieć: „Rzeczywistym<br />

celem mojego życia jako nauczyciela akademickiego<br />

i duchowego przewodnika było prowadzenie<br />

kolejnych pokoleń studentów do źródeł teologii i do fundamentów<br />

wiary”.<br />

Będąc uczonym, rozumiał, jak wspomniałem, także posługę<br />

pastoralną, co szczególnie uwidacznia się w jego zaangażowaniu<br />

na rzecz Rodziny Kolpinga w parafii w Hattingen,<br />

a także w prowadzeniu w randze przeora przez wiele<br />

lat członków Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu w Jeruzalem<br />

w Essen. Ten papieski zakon, wspólnota modlitwy<br />

i duchowości, wspiera ideą i materialnymi środkami potrzeby<br />

katolickiego Kościoła w Ziemi Świętej.<br />

Tytuł doktora honoris causa otrzymywany dzisiaj<br />

przez ks. prof. Knocha na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, uniwersytecie, który powołał do życia<br />

Benedykt XVI, papież z Niemiec, następca na Stolicy<br />

Piotrowej papieża z Polski, <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, stanowi dla obu<br />

uczelni z całą pewnością wielki zaszczyt. Tym bardziej że<br />

nadaje go Wydział Teologiczny, powołany do życia przez<br />

papieża Bonifacego IX na prośbę królowej Jadwigi pod<br />

koniec XIV wieku. Wydział ten należy do najstarszych<br />

w Europie (siódmy z kolei). Wydaje się, że dynamicznie<br />

rozwijająca się współpraca – jakiś znak czasu (signum<br />

temporis) – największej uczelni Zagłębia Ruhry powinna<br />

się w jej trzydziestolecie poszerzyć de jure – moim<br />

zdaniem – o współpracę na innych obszarach nauki. Ze<br />

strony UPJP<strong>II</strong> mam na myśli Wydział Historii i Dziedzictwa<br />

Kulturowego oraz Nauk Społecznych. Współpraca de<br />

facto istnieje już z Wydziałem Filozoficznym <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry. Trzeba bowiem, żeby ziarno gorczycy, wrzucone<br />

w glebę polskiej i niemieckiej nauki, rozrastało się<br />

w krzew, na którym będą zasiadały ptaki przyszłych pokoleń,<br />

owoc nowej ewangelizacji.<br />

12

ks. prof. dr hab. Wendelin Knoch<br />

Uroczystość<br />

przyznania stopnia doktora honoris causa<br />

na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

Podziękowanie<br />

Eminencjo, Czcigodny Księże Kardynale, Magnificencjo,<br />

Księże Rektorze, Dziekani, Szanowne Koleżanki i Koledzy,<br />

Szanowni Państwo.<br />

Odpowiednie podziękowanie za przyznany mi tytuł<br />

akademicki doktora honoris causa musi po pierwsze<br />

– aby podkreślić wagę tego wyróżnienia – uwzględnić<br />

historię <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie,<br />

pierwszego uniwersytetu papieskiego w Polsce.<br />

<strong>Uniwersytet</strong> Jagielloński założony 12 v 1364 roku przez<br />

króla Kazimierza Wielkiego (<strong>II</strong>I) 1 , zaledwie parę lat po praskim,<br />

początkowo obejmował tylko trzy wydziały: artes liberales,<br />

tj. gramatykę, retorykę i dialektykę, czyli trivium, oraz<br />

jako quadrivium muzykę, astronomię, arytmetykę i geometrię,<br />

a także wydział medyczny i prawniczy 2 . Wkrótce jednak<br />

wraz z rozpoczynającą się właśnie chrystianizacją Litwy pojawiła<br />

się potrzeba dobrego wykształcenia duchowieństwa.<br />

Po ustanowieniu (11 i 1397) z inicjatywy królowej Jadwigi,<br />

a za aprobatą papieża Bonifacego IX jako czwartego fakultetu<br />

wydziału teologicznego nastąpiło, konieczne na skutek<br />

trudnych kolei losu, odnowienie uniwersytetu w 1400 3 .<br />

Kształcenie studentów odbywało się nie według modelu<br />

włoskiego, lecz paryskiego i praskiego 4 . Zgodnie<br />

z nim warunkiem studiowania na wszystkich fakultetach,<br />

z których najważniejszym był wydział teologii, było ukończenie<br />

studium artes, były one bowiem traktowane jako<br />

część filozofii, a więc jednocześnie jako wstęp do teologii<br />

5 . Od tamtej pory profesura z teologii ma w hierarchii<br />

akademickiej najwyższą rangę 6 .<br />

Po drugie: patrząc w szerszej perspektywy, uniwersytet<br />

od swych początków związany jest trwale nie tylko<br />

z historią Krakowa, lecz również z jego kulturą. Dlatego<br />

1 Por. F. Cardini, M. T. Fumagalli Beonio-Borcchieri, Universitäten<br />

im Mittelalter. Die europäischen Stätten des Wissens,<br />

Milano 1991, s. 120.<br />

2 <strong>Uniwersytet</strong> został zatwierdzony przez Urbana<br />

V 1 ix 1364 roku bullą, w której papież ustanowił biskupa krakowskiego<br />

kanclerzem uniwersytetu. „Kazimierz zobowiązuje<br />

się do opłacania trzech profesorów prawa kanonicznego i pięciu<br />

profesorów praca cywilnego, dwóch profesorów medycyny,<br />

jednego nauczyciela sztuk wyzwolonych i rektora (którym musiał<br />

być student)”, tamże.<br />

3 Dokument Władysława Jagiełły o odnowie uniwersytetu<br />

datowany na 16 lipca 1400, por. tamże, przyp. 1, s. 122 – ślub Jadwigi<br />

z Wielkim Księciem Litewskim odbył się w roku 1386.<br />

4 W Pradze studiowało wielu profesorów; por. tamże, s. 122.<br />

5 Autorytetami byli tu: Jean Buridan, Albert Wielki i Jan<br />

Duns Szkot; por. tamże.<br />

6 S. Waltoś, The Jagiellonian University; ancient and modern,<br />

Kraków 1998, s. 1–6.<br />

także horyzont wydziału teologicznego od swego zarania<br />

ma zasięg europejski 7 . Weźmy na przykład – w odniesieniu<br />

do Krakowa – Wita Stwosza i jego dzieła, które są<br />

sztuką najwyższych lotów 8 . Przede wszystkim wymienić<br />

należy ołtarz główny w kościele Mariackim, który nawet<br />

bez pierwotnego zwieńczenia, jak napisano we współczesnym<br />

Stwoszowi źródle, „w całym chrześcijańskim świecie<br />

i po wieki” 9 ugruntował sławę swego twórcy. Zatrudniony<br />

przez krakowską radę miejską z inicjatywy norymberskiego<br />

towarzystwa handlowego Stromerów, Kamererów<br />

i Seilerów do wykonania największego retabulum tamtych<br />

czasów, Stwosz rozpoczął pracę na tym dziełem 25 v 1477<br />

w najważniejszym kościele parafialnym miasta, a ukończył<br />

w święto św. Jakuba, 25 vii 1489. Za swoją pracę otrzymał<br />

zapłatę w wysokości 2008 guldenów węgierskich 10 .<br />

Po trzecie: europejska ranga Krakowa, która ówczesnej<br />

stolicy Polski przyniosła także rozkwit ekonomiczny,<br />

uchroniła wydział teologiczny przed zamknięciem się duchowym<br />

i intelektualnym na przemiany zewnętrzne. Przypomnijmy,<br />

że – co było ważne nie tylko z perspektywy kościelno-politycznej<br />

– przed pięć dekad XV wieku swoją<br />

ostoję miał tu koncyliaryzm 11 . Do spektrum akademickie-<br />

7 „Biskupi krakowscy utrzymywali intensywne kontakty<br />

szczególnie z Kolonią i Liège”; J. Purchla, Krakau. Mitten in<br />

Europa, Kraków 2008, s. 20, 42n, tu także informacje dotyczące<br />

handlu i kultury.<br />

8 Na ten temat zob.: J. Fajt; M. Hörsch, Die Blütezeit spätgotischer<br />

Skulptur in Krakau, [w:] Tür an Tür. Polen–Deutschland.<br />

1000 Jahre Kunst und Geschichte. Ausstellungskatalog, Köln<br />

u.a. 2011, s. 180–185; ilustracje z komentarzem s. 186–201.<br />

9 Tamże, s. 184; por. także: V. Funk, V. Stoß, Der Krakauer<br />

Marienaltar, Freiburg 1985.<br />

10 Zob. dokładnie na ten temat: Fajt, Hörsch, Die Blütezeit<br />

spätgotischer Skulptur in Krakau, dz. cyt., por. przyp. 8, s. 183n.<br />

11 „Nauczający w Krakowie niemiecki dominikanin Johann<br />

Falkenberg stawał w obronie monarchii uniwersalnej papieża,<br />

podczas gdy profesorowie stojący po stronie kanclerza<br />

Piotra Wysza i Mateusza z Krakowa – wówczas profesora w Heidelbergu<br />

– krytykowali system fiskalny kurii i opowiadali się<br />

za usunięciem kupczących godnościami papieży” (F. Cardini, M.<br />

T. Fumagalli Beonio-Borcchieri, Universitäten im Mittelalter…,<br />

13

14<br />

go jako katedra fundowana (założona przed rokiem 1405)<br />

należała także profesura matematyki i astronomii, która<br />

spośród swoich studentów może się pochwalić m.in. Mikołajem<br />

Kopernikiem. Znana jest ponadto katedra astrologii<br />

– która będąc sławną na cały świat, przyciągała do<br />

Krakowa uczniów z różnych krajów 12 .<br />

Po czwarte: należy wspomnieć o ścisłych kontaktach,<br />

które z Krakowa poprzez Niemcy i Italię prowadziły<br />

do Rzymu 13 . Przypomnijmy: zróżnicowanie refleksji teologicznej<br />

w okresie wczesnej scholastyki, którego symbolem<br />

w XI wieku jako przeciwległe bieguny mogą być Bernard<br />

z Clairvaux i Piotr Abelard 14 , konkurująca różnorodność<br />

szkół teologicznych od klasycznej scholastyki po schyłek<br />

tej naznaczonej przez sławne umysły – a mianowicie Bonawenturę,<br />

Alberta Wielkiego, Tomasza z Akwinu i <strong>Jana</strong><br />

Dunsa Szkota aż po Franciszka Suareza 15 – szkoły teologicznej,<br />

splatają się z „klasycznym” wykształceniem greckim,<br />

przekazanym poprzez arabskich uczonych – największy<br />

wpływ mają tu przede wszystkim Awicenna i Rajmund<br />

Lullus 16 – oraz tyleż głębokie, co pewne siebie badania<br />

astrologiczne. W połączeniu z nadzwyczajną radością życia<br />

i surową duchowością mistyki 17 tworzy się niepowtarzalny<br />

dz. cyt., przyp. 1, s. 128). Dopiero po 50 latach, w roku 1449 pod<br />

naciskiem króla i papieża nastąpił odwrót od koncyliaryzmu.<br />

12 Tu bierze swój początek opowieść Mann im Mond<br />

[Człowiek na księżycu], por. E. Bassiura, Das legendäre Krakau<br />

(deutsch–polnisch), Kraków 2000, s. <strong>70</strong>.<br />

13 Por. J. Purchla, Krakau. Mitten in Europa, dz. cyt., s. 11.<br />

14 S. Ernst, Petrus Abaelardus, Münster 2003; ponadto:<br />

W. Knoch, Der Streit zwischen Bernhard von Clairvaux und Petrus<br />

Abaelard – ein exemplarisches Ringen um verantworteten<br />

Glauben, „Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie“<br />

38 (1991), s. 299–315.<br />

15 Przykładowo na ten temat: Thomas Marschler, Die spekulative<br />

Trinitätslehre des Francisco Suarez SJ in ihrem philosophisch-theologischen<br />

Kontext, Münster 2007 (Beiträge zur Geschichte<br />

der Philosophie und Theologie des Mittelalters, Neue<br />

Folge tom 71).<br />

16 L. Hödl, Averroes, Averroismus I. i <strong>II</strong>.; [w:] Lexikon des Mittelalters,<br />

t. I, s. 1291–1295 (Lit.); H. Rietlinger, Raymundus Lullus<br />

(1232/33–1316), [w:] Lexikon des Mittelalters, t. V<strong>II</strong>, s. 490–494 (Lit.).<br />

17 Wymieńmy przykładowo opata Joachima z Fiore<br />

(1130/35–1202), Johannesa Taulera (1300–1361) oraz Jakuba Böhme<br />

(1575–1624), mrocznego wizjonera z Görlitz.<br />

klimat intelektualny i duchowy, z którego pełni renesans<br />

i barok czerpią w fascynujący sposób w sztuce i kulturze,<br />

w architekturze i pomnikach. Jakże imponująco prezentuje<br />

się w tym względzie Kraków. „Bodaj najznamienitszym<br />

przykładem sztuki włoskiej w Krakowie jest powstały na<br />

przełomie XV<strong>II</strong>/XV<strong>II</strong>I wieku kościół św. Anny, będący jednocześnie<br />

kościołem uniwersyteckim. Został on zaprojektowany<br />

przez Tylmana van Gamerena, spolonizowanego<br />

Holendra, który wykształcenie zdobył we Włoszech. Kościół<br />

ten jest szczytowym osiągnięciem baroku rzymskiego<br />

i stanowi przykład jedności sztuk” 18 .<br />

Po piąte: nie dziwi fakt, że w owym czasie wewnątrz<br />

Kościoła dochodzi do konfliktów o dużym znaczeniu,<br />

w swych konsekwencjach aż po dziś obecnych na wielu<br />

płaszczyznach. Fale reformacji 19 i oświecenia z wyzwaniami<br />

wynikającymi z kształtujących się właśnie nauk<br />

przyrodniczych z ich kryterium falsyfikalności jako relatywizowania<br />

roszczenia do prawdy absolutnej 20 uformowały<br />

i określiły horyzont duchowy Europy nowożytnej.<br />

Stąd wzięła się dla Kościoła konieczność zrobienia przełomowego<br />

kroku, na który odważył się Sobór Watykański<br />

<strong>II</strong> (1962–1965) pod wpływem postulowanego przez<br />

błogosławionego papieża <strong>Jana</strong> XX<strong>II</strong>I aggiornamento. Dokumenty<br />

tego soboru, jego konstytucje i dekrety są nie<br />

tylko zobowiązującą wytyczną dla badań i nauczania teologicznego.<br />

Uzasadniają one jednocześnie konieczność<br />

i owocność wewnątrzteologicznej, międzynarodowej wymiany<br />

intelektualnej i duchowej w obrębie zasobu wiedzy<br />

teologicznej postulowanego dla solidnego kształcenia.<br />

To przekonanie przenika trwające już 30 lat partnerstwo<br />

pomiędzy Wydziałem Teologicznym <strong>Uniwersytet</strong>u Ruhry<br />

w Bochum a Papieską Akademią Teologiczną w Krakowie,<br />

podniesioną przez papieża do rangi uniwersytetu.<br />

Dzisiejsza uroczystość, której centralną częścią jest wyróżnienie<br />

mojej osoby, potwierdza dobitnie owocność tej<br />

wymiany, która wykraczając poza teologiczno-naukowy<br />

wymiar, od lat poszerza również horyzont intelektualny<br />

i życiowy naszych studentów.<br />

Po szóste: w tym miejscu nie wolno zapomnieć o patronie<br />

tego uniwersytetu, błogosławionym Janie Pawle <strong>II</strong>,<br />

któremu – co było wyjątkowym wydarzeniem – rektor<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego w czerwcu 1983 roku nadał<br />

tytuł doktora honoris causa wszystkich wydziałów 21 . Trzeba<br />

bowiem z wielką wdzięcznością przypomnieć, że Karol<br />

Wojtyła już w czasach krakowskich (jako wikariusz kapitularny,<br />

a później jako biskup) aż po wybór na papieża<br />

domagał się konsekwentnie kontynuacji tradycji dawne-<br />

18 J. Purchla, Krakau. Mitten in Europa, dz. cyt., s. 117.<br />

19 W roku 1591 król Zygmunt <strong>II</strong>I Waza kazał zniszczyć kościół<br />

kalwiński i ariański w Krakowie, por. J. Purchla, Krakau.<br />

Mitten in Europa, dz. cyt., s. 97.<br />

20 Na ten temat: Opat Prof. Dr. M. Heim OCist, Der Platz<br />

der Theologie in der universitas scientiarum, [w:] G. Ratzinger,<br />

R. Zörb (Hrsg.), Zum 85. Geburtstag. Festschrift für den Heiligen<br />

Vater Papst Benedikt XVI., s. 127–138, tu zwłaszcza s. 132n, Rohrbach<br />

b. Weimar 2012.<br />

21 S. Dziedzic, Alma Mater Jagiellonica, Kraków, brw, s. 69.

go wydziału teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego 22 .<br />

Jestem pewny, że papież Jan Paweł <strong>II</strong> jako niebieski orędownik<br />

poprzez swoje błogosławieństwo będzie prowadził<br />

ten uniwersytet dobrą drogą.<br />

Eminencjo, Magnificencjo, Ekscelencje, Dziekani,<br />

Szanowne Koleżanki i Koledzy, Szanowni Państwo, czując<br />

się zakorzenionym w sprawdzonym, a także osobiście<br />

ubogacającym środowisku, moje podziękowania za przyznaną<br />

mi godność akademicką kieruję do wszystkich, którzy<br />

zdecydowali o wyróżnieniu mojej osoby.<br />

Pomijając fakt, że jako prałat Jego Świątobliwości mogę<br />

być pewny – także kolegialnej – życzliwości papieża Benedykta<br />

XVI, nie bez znaczenia była dla mnie rekomendacja<br />

w Watykanie ze strony Waszej Eminencji jako Wielkiego<br />

Kanclerza tego uniwersytetu i wieloletniego najbliższego<br />

współpracownika błogosławionego papieża <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>.<br />

Proszę pozwolić mi, Księże Kardynale, wspomnieć przy<br />

okazji serdecznego podziękowania dla Księdza Kardynała<br />

o ubogacającym zdarzeniu, które zawdzięczam przychylności<br />

Waszej Eminencji. Nazwa tego uniwersytetu przywodzi<br />

mi bowiem na myśl dwa spotkania z papieżem Janem<br />

Pawłem <strong>II</strong>, które miały miejsce po koncelebrowanej liturgii<br />

w jego prywatnej kaplicy. Podczas nich papież wyraził<br />

najpierw swoje uznanie dla Wydziału Teologicznego w Bochum,<br />

dla niego nierozerwalnie związanego z nadaniem<br />

doktoratu honoris causa jego wieloletniemu przyjacielowi<br />

kardynałowi Jaworskiemu. Podarowany mi następnie w antykamerze<br />

różaniec jako duchowy testament tego błogosławionego<br />

papieża stał się dla mnie zobowiązaniem do bratersko-kapłańskiej<br />

pamięci w modlitwie, którą, wyrażając<br />

moją wdzięczność, obejmuję także Waszą Eminencję.<br />

Serdeczne podziękowanie jestem winien również Magnificencji,<br />

Rektorowi tego <strong>Uniwersytet</strong>u, Senatowi wraz<br />

ze wszystkimi kolegami w gremiach decydujących o wyróżnieniu<br />

całokształtu mojej działalności naukowej. Jestem<br />

świadom, że wraz ze mną wyróżniony i uczczony zostaje<br />

jednocześnie Wydział Teologii Katolickiej <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Ruhry. Fakt ten podkreśla także obecność naszego<br />

dziekana prof. Frevela i delegacji profesorskiej z Bochum.<br />

Uznanie dla naszego partnerstwa, którego tło historyczne<br />

i znaczenie opisał w znamiennych słowach czcigodny<br />

laudator, były wieloletni rektor <strong>Papieski</strong>ej Akademii<br />

Teologicznej, doktor honorowy Wydziału Teologicznego<br />

w Bochum, ks. prof. dr hab. Adam Kubiś, podkreśla jednocześnie<br />

obopólne zobowiązanie do pielęgnowania i pogłębiania<br />

naszej współpracy.<br />

Na zakończenie nie mogę nie podziękować osobie,<br />

która od wielu lat zaangażowana jest w nasze partnerstwo<br />

i przyczyniła się do zorganizowania tej uroczystości,<br />

a mianowicie ks. Janowi Dziedzicowi, oraz recenzentom:<br />

o. Andrzejowi Napiórkowskiemu i Thomasowi Marschlerowi,<br />

a także laudatorowi.<br />

Dziękuję także tym wszystkim, którzy przez wszystkie<br />

te lata wspierali nasze partnerstwo, poprzez swój wkład<br />

ubogacali i organizacyjnie w sposób kompetentny i taktownie<br />

mu towarzyszyli.<br />

Dziękuje wreszcie wszystkim, którzy zatroszczyli się<br />

o godne przygotowanie uroczystości promocji.<br />

Do słów podziękowania dołączam serdeczne życzenia<br />

błogosławieństwa dla wszystkich Państwa, zwłaszcza<br />

zaś dla intelektualnego i duchowego rozwoju <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie w badaniach naukowych<br />

i pracy dydaktycznej: Deo adiuvante: Ad multos<br />

annos felicissimos!<br />

22 A. Kubiś, Bischof Karl Wojtyla, der Domkapitular der Krakauer<br />

Erzdiözese und die neue Etappe der Geschichte der ehemaligen<br />

Theologischen Fakultät der Jagiellonen-Universität – streszczenie,<br />

„Wrocławski Przegląd Teologiczny”, 19 (2011) nr 1, s. 50n.<br />

15

konferencje<br />

X<strong>II</strong> konferencja z cyklu<br />

Rola Kościoła katolickiego<br />

w procesie integracji europejskiej<br />

tekst: Monika Wiertek<br />

zdjęcia: Sebastian Wojnowski<br />

16<br />

W dniach 14−15 września br. w podkrakowskich Tomaszowicach<br />

odbyła się kolejna konferencja z cyklu Rola<br />

Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej.<br />

W tym roku jej uczestnicy: hierarchowie Kościoła, politycy,<br />

parlamentarzyści europejscy oraz publicyści pochylili<br />

się nad tematem Chrześcijańskie oczekiwania wobec<br />

kształtu Europy.<br />

Konferencje z tego cyklu zwoływane są co roku<br />

w połowie września w celu poddania publicznej debacie<br />

roli polityka chrześcijańskiego w jednoczącej się Europie.<br />

Ich wysoki poziom merytoryczny i prestiż sprawia,<br />

że przybywają na nią licznie wybitni politycy i działacze<br />

społeczni, znaczący ludzie Kościoła, przedstawiciele<br />

uczelni, a także duże grono słuchaczy, również z zagranicy.<br />

Organizowane są przez <strong>Uniwersytet</strong> <strong>Papieski</strong> <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, Fundację Konrada Adanauera<br />

w Polsce, Fundację Roberta Schumana w Luksemburgu,<br />

Frakcję Europejskiej Partii Ludowej w Parlamencie Europejskim<br />

oraz Wydawnictwo Wokół nas z Gliwic.<br />

Pierwszego dnia obrad uczestników przywitał bp<br />

prof. Tadeusz Pieronek – pomysłodawca konferencji<br />

oraz przewodniczący komitetu organizacyjnego, Marszałek<br />

Województwa Małopolskiego Marek Sowa, wiceprzewodniczący<br />

Grupy EPL (Chrześcijańscy Demokraci)<br />

w Parlamencie Europejskim oraz członek Zarządu<br />

Fundacji Roberta Schumana dr Jan Olbrycht, a także<br />

kard. Stanisław Dziwisz. Metropolita krakowski podkreślił,<br />

że w debacie dotyczącej przyszłości Europy głos<br />

Kościoła powinien być słyszalny, gdyż jej obywatele<br />

nie mogą żyć bez duchowego zaplecza. Następnie Tomasz<br />

Arabski – szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów<br />

odczytał list premiera Donalda Tuska skierowany do<br />

uczestników konferencji. „Europy, jaką znamy i w której<br />

żyjemy, nie można zrozumieć bez odniesienia do wartości<br />

chrześcijańskich. Wolność polityczna, rządy prawa,<br />

idea godności człowieka, największe europejskie wartości<br />

i instytucje są owocem dziedzictwa Zachodu, które<br />

głęboko tkwi w chrześcijaństwie” – napisał premier.<br />

Po przywitaniach nastąpiło wprowadzenie do tematyki<br />

spotkania. Najpierw zaprezentowano nagranie wideo<br />

z wystąpieniem Viviane Reding – komisarz ds. Sprawiedliwości<br />

UE, która niestety nie mogła osobiście uczestniczyć<br />

w konferencji. Później przemawiał Władysław<br />

Bartoszewski – Sekretarz Stanu oraz pełnomocnik ds.<br />

Dialogu Międzynarodowego w Kancelarii Prezesa Rady<br />

Ministrów. Podkreślił on, iż Europejczycy powinni zastanowić<br />

się, czy chcą pozostać wierni ideom założycieli<br />

Unii. Zaznaczył też, iż duchowym ojcem Europy jest nie<br />

tylko Konrad Adenauer, Alcide De Gasperi czy Robert<br />

Schuman, ale także Jan Paweł <strong>II</strong> ze względu na postulaty<br />

fundowania wspólnoty europejskiej na fundamencie<br />

Ewangelii i wartości chrześcijańskich. Bartoszewski<br />

stwierdził też, iż integracji gospodarczej powinno towarzyszyć<br />

bliskie Polakom pojęcie solidarności i że kryzys<br />

ekonomiczny może stać się szansą do refleksji nad zasadami,<br />

według których funkcjonują społeczeństwa.<br />

W panelu dyskusyjnym Jaki kształt polityczny przyjmie<br />

UE – czy koncepcja „ojców Europy” jest jeszcze aktualna?<br />

udział wzięli: Romana De Gasperi – córka jednego<br />

z twórców powojennego ładu w Europie, Alcide’a De<br />

Gasperiego i wiceprezydent Fundacji jego imienia, Klaus<br />

Otto Skibowski – publicysta i pisarz, były doradca Kanclerza<br />

RFN Konrada Adenauera oraz dr Jacek Saryusz-<br />

-Wolski – wiceprzewodniczący Europejskiej Partii Ludowej<br />

(Chrześcijańskiej Demokracji). Debatę moderował<br />

dr Jan Olbrycht. Romana De Gasperi mówiła o zamierzeniach<br />

jej ojca, który chciał zbudować Europę bezpieczną<br />

i rozwijającą się, uwypukliła, iż podstawą jego działań<br />

wraz z Konradem Adenauerem oraz Robertem Schumanem<br />

było oparcie w chrześcijaństwie. Poparł ją Jacek Saryusz-Wolski,<br />

dodając, iż u źródeł kryzysu politycznego<br />

i ekonomicznego leży kryzys wartości – kwestionowanie<br />

zasady dobra wspólnego, solidarności i odpowiedzialności.<br />

„Albo Europa będzie odwoływała się do wartości, albo<br />

jej nie będzie” – zaznaczył w swoim wystąpieniu.

konferencje<br />

Salem Kaku, Ziyad Raoof, Jarosław Gowin<br />

W drugiej sesji dyskusyjnej prelegenci pochylili się<br />

nad zagadnieniem Świeckość – wartość czy zagrożenie?<br />

Prof. Rocco Buttiglione, wiceprzewodniczący parlamentu<br />

Włoch przedstawił referat Ewolucja pojęcia laicite, w którym<br />

przedstawił różne rodzaje świeckości. Prof. Libero<br />

Gerosa, dyrektor Instytutu Prawa Kanonicznego i Porównawczego<br />

Religii w Lugano mówił na temat świeckości<br />

i religii, a Krzysztof Zanussi zaprezentował zagadnienie<br />

Sacrum i profanum w sztuce. Zwrócił on uwagę słuchaczy<br />

na fakt, że pojęcie sacrum, jak również świętokradztwa<br />

staje się dla ludzi niezrozumiałe. „Świętość zniknęła<br />

ze sztuki i ona cierpi z tego powodu, a pojęcie świętości<br />

oznaczające, że coś nas przekracza, właściwie w sztuce nie<br />

istnieje” – mówił reżyser.<br />

Drugi dzień konferencji organizatorzy poświęcili<br />

na debatę Oczekiwania wobec kształtu Europy – chrześcijańska<br />

wizja przyszłości Europy. W dyskusji wzięli<br />

udział: Jean-Claude Hollerich – arcybiskup Luksemburga,<br />

dr Jarosław Gowin – polski minister sprawiedliwości,<br />

Zbigniew Derdziuk – prezes ZUS, Zbigniew Nosowski<br />

– redaktor naczelny miesięcznika „Więź” oraz Elmar<br />

Brok – przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych<br />

w Parlamencie Europejskim. Dyskusję moderował<br />

dziennikarz Marek Zając. Interesujące było wystąpienie<br />

abp. Hollericha, który przedstawił swój sposób postrzegania<br />

Europy z perspektywy kilkuletniego pobytu w Japonii.<br />

Stwierdził, że zauważalne<br />

jest spychanie chrześcijan<br />

na margines życia<br />

publicznego: „Wielu chrześcijan<br />

w Europie nie czuje<br />

się traktowanymi serio.<br />

Chrześcijanin jest «wiecznie<br />

wczorajszy», czyli zapatrzony<br />

w przeszłość,<br />

a jego wiara spychana jest<br />

wyłącznie w sferę prywatną”.<br />

Zwrócił uwagę, iż Europę<br />

z kryzysu może wyprowadzić<br />

właśnie oparcie<br />

w wartościach chrześcijańskich:<br />

wzmacnianie rodziny,<br />

obrona praw człowieka,<br />

opowiadanie się za życiem.<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

W czasie konferencji zaprezentowano także książkę<br />

Wartości chrześcijańskiej demokracji autorstwa dr.<br />

Norberta Neuhausa, eksperta ds. gospodarki i Horsta<br />

Langesa, byłego posła do PE. Spotkanie zakończyły<br />

dwa wystąpienia: dr. Christiana Schmitza – dyrektora<br />

Fundacji Konrada Adenauera w Polsce oraz ks.<br />

dr. hab. Władysława Zuziaka, prof. UPJP<strong>II</strong> – rektora<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Rektor UPJP<strong>II</strong> powiedział: „W dobie sekularyzacji<br />

niejednokrotnie można odnieść wrażenie, że głos<br />

chrześcijan, odnoszący się także do prawa naturalnego,<br />

często nie jest respektowany, a wręcz bywa usuwany<br />

z debaty publicznej ze względu na tzw. neutralność<br />

aksjologiczną. Być może zresztą to sami chrześcijanie,<br />

poprzez swoich przedstawicieli w parlamentach<br />

czy innych instytucjach publicznych, są za mało obecni<br />

w dyskursie społecznym i zdecydowani w obronie<br />

swoich poglądów? Chrześcijańska tożsamość Europy<br />

nie określa bowiem niczyich przywilejów ani prerogatyw,<br />

ale mówi przede wszystkim o zadaniach stojących<br />

przed wierzącymi. Dlatego uważam, że temat<br />

tegorocznej konferencji był bardzo potrzebny, gdyż<br />

trzeba wspólnie zastanowić się nad kształtem przyszłej<br />

Europy, ale i nad tym, co chrześcijanie jako obywatele<br />

mogą i powinni w sposób twórczy wnieść we<br />

wspólne europejskie dziedzictwo”.<br />

od prawej: Monika Wiertek, Małgorzata Wojewoda, Władysław Bartoszewski, Małgorzata Sroka<br />

17

konferencje<br />

XX Międzynarodowe Seminarium<br />

Sacrum i przyroda<br />

Człowiek w ogrodzie Pana<br />

tekst: Elżbieta Zastawnik<br />

zdjęcie: Maciej Z. Maśliński<br />

W dniach 13−14 października br. odbyło się XX Międzynarodowe<br />

Seminarium Sacrum i przyroda zorganizowane<br />

przez Katedrę Teologii Pastoralnej Szczegółowej Wydziału<br />

Teologicznego UPJP<strong>II</strong> przy współpracy Greckokatolickiego<br />

Fakultetu Teologicznego <strong>Uniwersytet</strong>u w Preszowie, Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego oraz Oddziału Krakowskiego<br />

PTTK im. ks. Karola Wojtyły, Koła nr 1 „Pielgrzym”. Wzięli<br />

w nim udział także przedstawiciele <strong>Uniwersytet</strong>u Lwowskiego.<br />

Podczas tegorocznego spotkania uczestnicy pochylili<br />

się nad tematem Człowiek w ogrodzie Pana. W odkrywaniu,<br />

czym dla człowieka jest obcowanie z naturą daną mu jako<br />

dar od Stwórcy, pomagały zebranym nie tylko wystąpienia<br />

zaproszonych gości z kraju i zagranicy, ale także okolica Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego. Różnorodność krajobrazu<br />

oraz znajdujące się na terenie Parku miejsca sakralne wspierały<br />

słuchaczy w otwarciu się na zaproponowaną przez organizatorów<br />

tematykę. Prelegenci, choć reprezentowali różne<br />

środowiska, kraje i zawody, podkreślali wzajemne oddziaływanie<br />

na siebie człowieka i otaczającego go środowiska.<br />

Reprezentanci <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie w swoich wystąpieniach skupili się na przedstawieniu<br />

kondycji i życia człowieka. Mówili o człowieku<br />

umieszczonym przez Boga w biblijnym ogrodzie Eden<br />

(ks. prof. dr hab. Roman Pindel), zwrócili też uwagę, w jaki<br />

sposób przyroda wpływa na rozwój ludzkiej osobowości<br />

(ks. dr hab. Jan Dziedzic) i na zdrowie psychiczne człowieka<br />

(ks. dr Jan Klimek).<br />

Goście z Ukrainy (Zvenysłava Mamčur, Jurij Zinko, Inna<br />

Sirenko, Maria Nadraga, Andrij Prokopiw) w swoich pierwszym,<br />

wspólnym referacie zaprezentowali historyczny i obecny<br />

stan przyrodniczych obszarów chronionych w Galicji oraz<br />

rolę Ukraińskiej Cerkwi w rozwoju działalności ochronnej<br />

celem zachowania dziedzictwa przyrodniczego na poziomie<br />

krajowym i regionalnym. Prelegenci zwrócili uwagę, iż w tę<br />

działalność zaangażowane są organizacje zarówno społeczne,<br />

jak i religijne, skupione przy Ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej.<br />

Drugi z referatów koncentrował się wokół roślin<br />

biblijnych w Ogrodzie Botanicznym Lwowskiego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Narodowego im. Iwana Franki. Mówcy zwrócili w nim<br />

uwagę m.in. na walory tego rodzaju ekspozycji dla osób odwiedzających<br />

ogród, jak też dla naukowców. Wykład ten dobrze<br />

współbrzmiał z wcześniejszym przedłożeniem dr Zofii<br />

Włodarczyk z <strong>Uniwersytet</strong>u Rolniczego w Krakowie, która<br />

zwróciła uwagę na funkcję, jaką spełniają założone przez nią<br />

Ogrody Biblijne w Myczkowcach i Proszowicach. Mówczyni<br />

zaprezentowała ich rolę przyrodniczą, kulturową, a przede<br />

wszystkim duchową. Pozwalają one bowiem lepiej zrozumieć<br />

Ziemię Świętą i poznać przesłanie Biblii.<br />

Goście ze Słowacji w swoich referatach skupili się na przedstawieniu<br />

wspólnych zależności, jakie łączą każdego człowieka<br />

ze światem przyrody. Pierwszy z prelegentów, dr Peter Tirpák,<br />

skoncentrował się na wychowawczo-formacyjnej roli<br />

kontaktu z naturą. Natomiast doc. dr hab. Marek Petro przybliżył<br />

zgromadzonym dokumenty wydane przez Konferencję<br />

Biskupów Słowacji dotyczące problematyki ochrony przyrody<br />

oraz inne akty łączące się z omawianym podczas seminarium<br />

problemem. Kolejny mówca, dr Gabriel Pal’a, w prezentowanym<br />

przedłożeniu zastanawiał się, czy ów kontakt człowieka<br />

z przyrodą nie stanowi manipulacji ze strony człowieka.<br />

Kolejni prelegenci skupiali się na różnych innych ważnych<br />

aspektach bytności człowieka „w ogrodzie Pana”.<br />

Prof. dr hab. Zbigniew Mirek z Instytutu Botaniki PAN im.<br />

W. Szafera w Krakowie swoją uwagę skoncentrował na ekotycznej<br />

i ekoteologicznej bytności człowieka w przyrodzie.<br />

Wraz ze słuchaczami zastanawiał się, co naprawdę dla człowieka<br />

oznacza bycie „w ogrodzie Pana” i jaka jest jego od-<br />

18

powiedzialność za to miejsce. Zwrócił też uwagę, iż ludzie<br />

mogą reprezentować różne modele bycia w nim (np. bycie<br />

turystą lub krajoznawcą). Jak w pełni rozkoszować się<br />

korzystaniem z daru przebywania w przyrodzie przedstawił<br />

w swoim referacie uczeń I Liceum Ogólnokształcącego<br />

w Krakowie Kajetan Rajski, przybliżając zgromadzonym<br />

osobę i życie św. Teresy Wielkiej.<br />

Joanna Pociask-Karteczka, profesor Instytutu Geografii<br />

i Gospodarki Przestrzennej UJ, zwróciła uwagę na problem<br />

gospodarki wodnej, który zaczyna dotykać coraz<br />

większych obszarów ziemi. W swoim przedłożeniu odniosła<br />

się nie tylko do przedstawienia genezy kwestii hydrologicznej<br />

w ujęciu kosmicznym (budując analogie z tekstami<br />

biblijnymi np. Rdz. 1, 1−2.7; 21, 17; 22, 11; 37, 35), ale<br />

także odwołując się do Księgi Rodzaju (2, 8−14), zapoznała<br />

zebranych z hydrologią „ogrodu Pana”. Jako specjalista<br />

w swojej dziedzinie zilustrowała skutki gospodarowania<br />

człowieka zasobami wodnymi oraz wzajemne relacje: człowiek<br />

– woda, zwłaszcza na obszarze Azji Mniejszej.<br />

Nad genezą kształtowania przestrzeni przyrodniczej<br />

w czasach średniowiecza i współczesnych na przykładzie<br />

dwóch zakonów: cystersów z Milicza i marianów z Lichenia<br />

zastanawiał się mgr Maciej Maśliński z Zespołu Szkół Specjalnych<br />

im. Janusza Korczaka w Ostrowie Wielkopolskim. Jak<br />

mówił, cystersi zagospodarowując przyrodę, pozyskiwali produkty<br />

do utrzymania i wyżywienia współbraci; marianie − dla<br />

usług pielgrzymkowo-turystycznych. Zatem oba zgromadzenia<br />

w ten sposób przyczyniły się do rozwoju swojego regionu.<br />

Idąc po myśli przedmówcy, dr Józef Partyka, zastępca dyrektora<br />

Ojcowskiego Parku Narodowego, w swoim referacie<br />

skupił się na pytaniu, czy działania człowieka podejmowane<br />

na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej powodują<br />

konflikty z tamtejszą przyrodą, czy też prowadzą do symbiozy<br />

z nią. Uczestnicy mogli zapoznać się z problemami, z którymi<br />

na co dzień zmagają się pracownicy nie tylko Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego, ale także innych parków narodowych<br />

i krajobrazowych w Polsce. Wyraził nadzieję, iż seminaria takie<br />

jak Sacrum i przyroda mogą służyć łączeniu wiedzy teoretycznej<br />

z praktycznymi inicjatywami ochrony środowiska.<br />

Ostatni wykład poświęcony był regionowi samego Ojcowa.<br />

Dr Dominik Ziarkowski z <strong>Uniwersytet</strong>u Ekonomicznego<br />

w Krakowie przedstawił Ojców w XIX i na początku<br />

XX wieku jako „ogród Boży i ludzki”. Zwrócenie uwagi<br />

na walory tej miejscowości w aspekcie historycznym było<br />

podprowadzeniem do kolejnych punktów seminarium,<br />

które miały prowadzić do bezpośredniego poznania wartości<br />

przyrodniczych i kulturowych Ojcowskiego Parku<br />

Narodowego. Wieczorną porą w sobotę uczestnicy odwiedzili<br />

zabytkowe obiekty sakralne w Grodzisku.<br />

Natomiast niedziela, 14 października, była połączeniem<br />

wspólnej Eucharystii i modlitwy z wędrówką szlakami Ojcowskiego<br />

Parku Narodowego. Jak co roku intencją tego dnia było<br />

połączenie teorii z praktyką oraz zilustrowanie prezentowanych<br />

poprzedniego dnia w referatach treści. Był to też czas,<br />

kiedy uczestnicy seminarium mieli okazję uczyć się, jak efektywnie<br />

i z pożytkiem można wykorzystywać czas wolny, korzystając<br />

z daru Stwórcy, jakim jest piękno stworzonego świata.<br />

Konferencja<br />

Oblicza chciwości<br />

a życie publiczne<br />

tekst: Agnieszka Słodyczka<br />

zdjęcie: Archiwum Katedry Etyki<br />

To już V konferencja z cyklu Etyka i życie publiczne organizowana<br />

przez Katedrę Etyki Wydziału Filozoficznego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie. Patronem<br />

wydarzenia niezmiennie była sekcja Etyki Życia Publicznego<br />

Polskiego Towarzystwa Etycznego. Tym razem badacze<br />

naukowi zajęli się chciwością. Dwudniowa konferencja<br />

(23−24 października br.) pt. Oblicza chciwości a życie publiczne<br />

odbyła się przy ul. Kanoniczej 9. Nad jej właściwym<br />

przebiegiem czuwała dr Joanna Mysona Byrska. Uroczystego<br />

otwarcia konferencji dokonał ks. dr hab. Arkadiusz<br />

Baron, prof. UPJP<strong>II</strong>, który przedstawił zdanie <strong>Jana</strong> Chryzostoma<br />

na temat chciwości, a także życzył wszystkim udanego<br />

i owocnego sympozjum oraz twórczych publikacji.<br />

Pierwszą część Chciwością sterowani rozpoczął dr hab.<br />

Jan Poleszczuk, prof. UwB prelekcją Chciwość i racjonalność<br />

zachowań społecznych. Prelegent przedstawił oblicze chciwości<br />

z punktu widzenia socjologicznego, skupiając się na powstawaniu<br />

„kultury cwaniactwa” i interakcjach definiujących<br />

zjawisko chciwości: egoizmie, samokontroli, izolacji społecznej<br />

czy pragnieniach. Jak sam podkreślał, wszystko zależy<br />

o tego, czy człowiek w swoich dążeniach przekroczy pewną<br />

miarę, a problem polega na tym, co definiuje ową miarę i jakiego<br />

jest typu. Następny prelegent, dr hab. Piotr Bartula (UJ)<br />

w referacie Cena absolutu humorystycznie przedstawił jakże<br />

poważny obraz chciwości, opowiadając historię uczonego,<br />

filozofa i wynalazcy Józefa Hoene-Wrońskiego i bogatego<br />

kupca Piotra Arsona. Arson był tak zafascynowany ideologią<br />

Wrońskiego, że zaczął sponsorować jego badania, co<br />

tamten chytrze umiał wykorzystać. W zamian za długoletnie<br />

nauki i wspieranie majątkiem filozofa, ów miał mu wyjawić<br />

tajemnicę Absolutu, czego oczywiście w końcu nie zrobił.<br />

Arson założył swojemu mistrzowi proces, który niestety<br />

haniebnie przegrał. Chciwość jednak zabrała Wrońskiemu<br />

wszystko i ostatecznie zmarł w nędzy. Dr Bartula doskonale<br />

ukazał w swoim wystąpieniu obraz gnostycyzmu, pokusę<br />

„stawania się bogami”. Chciwość ma wiele twarzy i wielu<br />

teoretyków rozpatrywało ten problem, co przedstawiła kolejna<br />

referentka – dr hab. Magdalena Żardecka-Nowak, prof.<br />

UR (Rzeszów) w referacie Chciwość jak egzemplifikacja racjonalności<br />

nierozumnej. Zarys historyczny i literacki omówiony<br />

przez prelegentkę szeroko przedstawił różne odmiany pojęcia<br />

chciwości, skupiając się przede wszystkim na dorobku<br />

J. Rawlsa, wielkiego teoretyka sprawiedliwości.<br />

Dr hab. Witold Nowak, prof. UR (Rzeszów) w wystąpieniu<br />

Chciwość – imaginarium dawne i współczesne w sposób<br />

klarowny ukazał zmianę omawianej przywary na przestrzeni<br />

dziejów. Prelegent rozpoczął od starożytnych rozważań<br />

wielkich filozofów, analizując następnie chciwość<br />

w kontekście teologii grzechu w średniowieczu, a na ko-<br />

konferencje<br />

19

konferencje<br />

20<br />

kulturowym, ale może być również niebezpieczna, gdyż<br />

„tworzy” ludzi jako produkty, sama tworzy własnych odbiorców,<br />

wpływa na nas nieustannie. Szczególnie niebezpieczne<br />

jest to dla dzieci, które są najbardziej podatną grupą<br />

pod względem psychicznego odbioru bodźców, więcej<br />

pamiętają, lepiej znają marki. Niewątpliwie ważna jest tutaj<br />

rola rodzica. Reklama ma niezwykłą siłę, powinna być<br />

zatem uczynna – propagować także wartości. Problem polega<br />

na tym, że nasze wartości są zaburzone. Ten aspekt<br />

rozwinął ks. dr hab. Zbigniew Waleszczuk (Niemcy), którego<br />

zdaniem kapitalizm jest przyczyną rozwoju chciwości.<br />

Ludzie biorą udział w wyścigu, w pogoni za tym, aby<br />

być lepszym. Mamy do czynienia z ekonomizacją społeczeństwa,<br />

w której człowiek jest „urzeczowiony” – traktowany<br />

jak przedmiot. Po tym wystąpieniu miała miejsce<br />

dyskusja, która zakończyła pierwszą część sesji.<br />

Drugi dzień konferencji rozpoczął się od projekcji filmu<br />

Chciwość w reżyserii J. C. Chandora, wyświetlonego w Kinie<br />

Pod Baranami. Następnie uczestnicy udali się ponownie<br />

na Kanoniczą 9 na dyskusję „po filmie i o filmie”, prowadzoną<br />

przez dr. Adama Workowskiego (UPJP<strong>II</strong>). Część<br />

druga wystąpień odbywała się jednocześnie w dwóch salach,<br />

zatem słuchacz miał do wyboru, na którą prelekcję<br />

się udać. W pierwszej sali początkowe wystąpienie przypadło<br />

ks. prof. Pavolowi Dancakowi (UP Preszów, Słowacja),<br />

który w referacie Skromność w kontekście wolności<br />

i odpowiedzialności poruszył kwestię konsumpcjonizmu<br />

jako owocu chciwości, ale przede wszystkim zajął się cnotą,<br />

jaką jest skromność, o której nie można nie wspomnieć,<br />

chcąc mówić o chciwości. Prelegent podkreślił, iż ową szlachetną<br />

cechę warunkują granice. Człowiek bowiem musi<br />

umieć wyznaczać sobie granice, aby nie popaść w niewolę.<br />

To właśnie ograniczenie sobie dobrobytu, aby „nie mieć<br />

więcej niż potrzeba” jest rozwiązaniem, prowadzi do wolności.<br />

Powinniśmy na nowo nauczyć się, jak być pokornym.<br />

Problematykę tę w kontekście technologicznym poruszyła<br />

dr Barbara Koc-Kozłowiec (WSEiI, Lublin), omawiając<br />

swoje badania na temat treści przekazywanych w sieci przez<br />

internautów. Prelegentka podkreśliła, iż w sieci narażeni jesteśmy<br />

na zainteresowanie oraz agresję ze strony nieprzyjaznych<br />

nam osób. Dlatego także zdaniem badanych absolutnie<br />

nie powinniśmy podawać w internecie swoich osobistych<br />

danych, a także informacji o bliskich. Prelegentka<br />

podkreśla, że to właśnie przede wszystkim w sieci musimy<br />

być ostrożni, gdyż dostęp do informacji nigdy przedtem nie<br />

był tak łatwy jak w dobie internetu. Kolejne wystąpienie<br />

– mgr Agnieszki Wloki (UŚ, Katowice) Chciwość – konieczność<br />

czy wybór? miało na celu przypomnienie dawnych,<br />

zapomnianych wartości, w których miejsce pojawiają się<br />

pseudowartości. Przyczyna jest jedna – chciwość. Autorka<br />

porusza zagadnienie mechanizmu „błędnego koła”, w jaki<br />

popada ludzkość poprzez sztucznie generowane potrzeby.<br />

Ważnym aspektem jest tutaj skupienie się na freudowskiej<br />

zasadzie rzeczywistości oraz konsekwencjach wywołanych<br />

przez chciwość w życiu każdej jednostki. Kolejny prelegent<br />

natomiast przedstawił słuchaczom niezwykle ciekawy<br />

punkt do dyskusji. Dr Adam Workowski (UPJP<strong>II</strong>) w swodr<br />

hab. Piotr Bartula, UJ; dr Sławomir Drelich, UMK Toruń; dr hab. Magdalena<br />

Żardecka-Nowak, prof. UR (Rzeszów); dr hab. Jan Poleszczuk, prof. UwB (Białystok)<br />

niec ukazał rolę chciwości w czasach nowożytnych – poprzez<br />

dowartościowanie tego zjawiska – gdyż jest swoistym<br />

motorem działań, który pobudza rozwój technologiczny<br />

i ideowy w świecie konsumpcyjnym. Dr Robert Piechowicz<br />

(UPJP<strong>II</strong>) w interesujący sposób rozwinął tę koncepcję w referacie<br />

Powinność chcenia, czyli jak perswazja pobudza nasze<br />

potrzeby, pokazując w nietuzinkowy sposób (na przykładzie<br />

reklam), jak konsumpcja generuje chciwość. Slogany<br />

reklamowe atakują nas wszędzie i to one wyzwalają w nas<br />

potrzebę posiadania danego produktu. Tego typu komunikaty<br />

tworzą specyficzny „świat chcenia”. Ważna przy tym<br />

jest reakcja odbiorcy, od której żywotność reklamy zależy.<br />

Takie slogany jak np.: „dołącz do nas”, „dołącz do najlepszych”,<br />

„zmieniamy jutro… dziś” czy wizja, że mogą do nas<br />

mówić „panie kierowniku” – niewątpliwie kuszą. Odnosi<br />

się to z kolei do chciwej natury człowieka. Prelegent obnażył<br />

ten świat ułudy, który sami tworzymy, gdyż każdy z nas<br />

pragnie dążyć do ideału – chcemy dobrze wyglądać, czuć<br />

się potrzebni i ważni. Kolejny mówca, dr Mariusz Makowski<br />

(UEK) ukazał słuchaczom niekonwencjonalny sposób<br />

odbierania chciwości, mianowicie z punktu widzenia psychologii.<br />

Powołując się na koncepcję psychoanalityczki Melanie<br />

Klein, odwołał się do wczesnego okresu życia człowieka<br />

− karmienia go piersią przez matkę. Dziecko „pożąda”<br />

piersi, jest chciwe, a gdy jej nie dostaje, wpada we frustrację.<br />

Można zatem poniekąd stwierdzić, że chciwość wysysamy<br />

wraz z mlekiem matki. W naszych życiowych działaniach<br />

dążymy po prostu do redukcji owej frustracji poprzez np.:<br />

materializm, pracoholizm, narcyzm, infoholizm czy dążenie<br />

do nadkontroli własnego ciała. Ponadto prelegent swoje<br />

rozważania odnosił do psychospołecznej teorii rozwoju<br />

Erika Eriksona, teorii potrzeb Abrahama Maslowa czy innych<br />

teoretyków psychoanalitycznych.<br />

Dr Piotr Michalik (UPJP<strong>II</strong>) przedstawił jeden z aspektów<br />

swoich badań nad opodatkowaniem związków wyznaniowych<br />

w USA w referacie: Między fiskusem, chciwością<br />

i hojnością – darowizny na cele charytatywne w federalnym<br />

systemie podatkowym USA. Zdaniem autora<br />

chciwość ukazuje się również podczas odliczenia podatkowego<br />

darowizny na cele charytatywne. Odnosi to do<br />

problematyki amerykańskiego prawa podatkowego, gdzie<br />

związki wyznaniowe klasyfikowane są jako organizacje<br />

pożytku publicznego. Kolejna prelegentka przeniosła słuchaczy<br />

ponownie w świat reklamy. Dr Maria Klobusicka<br />

(UKF Nitra, Słowacja) w prelekcji Człowiek w niewoli reklamy<br />

przedstawiła ciekawy punkt rozpatrywania chciwości.<br />

To reklama szuka nas, jest naszym stałym elementem

im referacie Moralisty walka z chciwością skupił się na pozytywnych<br />

aspektach chciwości, podając w wątpliwość, czy<br />

owa przywara wywołuje tylko negatywne skutki. Przecież,<br />

jak było wspomniane, zachęca do działania. Ponadto – co<br />

jest w złego w posiadaniu dóbr? Moralista powie, że istotą<br />

życia jest „być”, a nie „mieć”, ale dlaczego potępia się własność<br />

prywatną? Może być ona dobra, jeśli będziemy się nią<br />

dzielić, korzystać z niej, a nie tylko ją gromadzić. Prelegent<br />

wysnuł istotną kwestię do rozważania. Kalwin zalecał zarabianie<br />

i pomnażanie majątku na chwałę Bożą, ponieważ<br />

likwidacja dóbr wcale nie zlikwiduje przyczyny złych skutków.<br />

Pieniądze, które napędzają gospodarkę, mogą być dobre,<br />

o ile nie niszczą relacji międzyludzkich.<br />

W drugiej sali rozważano w tym czasie kwestię finansową<br />

chciwości, między innymi w prelekcjach: dr Agnieszki<br />

Łukasiewicz-Kamińskiej z UKSW (Chciwość na rynkach<br />

usług finansowych jedną z przyczyn kryzysu finansowego),<br />

mgr Małgorzaty Korbaś (Ekonomiczne uwarunkowania<br />

chciwości) czy mgr. Michała Miklasa, który w referacie<br />

Chciwość jako wartość – „mito-ontologia” wolnego rynku<br />

w ekonomii i polityce poruszył problem źródeł współczesnych<br />

kryzysów, ale także legitymizacji chciwości i konsekwencji,<br />

do jakich ona prowadzi nie tylko w sferze ekonomii.<br />

Kolejna część wystąpień dotyczyła mediów, problematykę<br />

tą poruszył w swoim wystąpieniu ks. dr hab. Michał<br />

Drożdż, prof. UPJP<strong>II</strong> (Chciwość w kontekście komercyjności<br />

jako zagrożenie dla misyjności mediów) oraz dr Sławomir<br />

Drelich (UMK, Toruń) w prelekcji Media żarłoczne i krwiopijcze,<br />

czyli o sensacyjności przekazów medialnych, w której<br />

przedstawił dążenia mediów do zdobywania mas ludzkich.<br />

Aby to osiągnąć, bazują na sensacyjności, gdyż to ona najbardziej<br />

przyciąga widzów. Prelegent omówił funkcje mediów<br />

i ich hierarchii, która z czasem uległa zmianie. Początkowo<br />

najważniejsza była funkcja informacyjna, która<br />

jednak zeszła na drugi plan na rzecz funkcji rozrywkowej.<br />

Ponadto media w swej chciwości pragną spełniać rolę wychowawczą<br />

i osiągają na tym polu sukcesy − to one kształtują<br />

społeczeństwo, kontrolują poglądy, manipulują i wywołują<br />

pewne zachowania, bo w końcu wiemy tyle o świecie,<br />

ile zobaczymy za pomocą mediów. Nieco odmienny punkt<br />

widzenia przedstawił mgr Paweł Wieczorek (SWPS, Warszawa)<br />

w prelekcji Chciwość mediów czy odbiorców? Dla kogo<br />

ścigają się dziennikarze, którą przygotował razem z mgr<br />

Marceliną Szumer. Autorzy referatu, którzy sami pracują<br />

w mediach jako redaktorzy i dziennikarze, poruszyli kwestię<br />

walki mediów o widza polegającą na proponowaniu im<br />

banalnych i brukowych tematów, przy jednoczesnym konkurowaniu<br />

z innymi mediami.<br />

W ostatniej części konferencji uczestnicy pochylili się<br />

nad konsumpcyjnym aspektem chciwości. Mgr Wojciech<br />

Zieliński (UPJP<strong>II</strong>) w prelekcji O tym, jak Platon, Marks<br />

i Baudrillard spotkali się w galerii handlowej ukazał wymiar<br />

filozoficzny tego zjawiska, mgr Katarzyna Cikała (UPJP<strong>II</strong>)<br />

skupiła się na potrzebach konsumenta, a mgr Zofia Węgrzyn<br />

(UR) w wystąpieniu Konsumowanie w społeczeństwie<br />

płynnej nowoczesności jako nowe oblicze chciwości<br />

szeroko przedstawiła rozważania Zygmunta Baumana dotyczące<br />

konsumpcji. Dr Joanna Mysona Byrska w prelekcji<br />

Chciwość jako motor konsumpcji omówiła istotę tego zjawiska,<br />

w którym góruje stale nienasycony konsument, dzięki<br />

czemu konsumpcja stale rośnie, a świat się rozwija.<br />

Konferencję zakończono dyskusją, a także pewnymi<br />

wnioskami i podsumowaniem. Dr Joanna Mysona Byrska<br />

podziękowała wszystkim za przybycie i tak owocne<br />

prelekcje, dzięki którym mogliśmy poznać różne oblicza<br />

chciwości, zgodnie z intencjami organizatorów.<br />

Pozostali prelegenci: dr Irena Trzcieniecka-Schneider<br />

(UR, Kraków), Czy chciwość jest mierzalna?; dr Anna Marek-Bieniasz<br />

(AJD, Częstochowa), Etyka środowiskowa a problem<br />

konsumpcjonizmu w dobie kryzysu ekologicznego; mgr<br />

Anna Markiewicz (UPJP<strong>II</strong>), Chciwość niejedno ma imię; mgr<br />

Sylwia Zydek (UW Wrocław), O niestarzejącym się obliczu<br />

chciwości. Próba analizy kaznodziejstwa A. Węgrzynowicza<br />

(1658-1721); mgr Bogumił Strączek (Ignatianum, Kraków),<br />

Chciwość jako forma pragnienia mimetycznego w ujęciu René<br />

Girarda; mgr Anna Piotrowska-Kiełb (UW Wrocław),<br />

Łakomstwo jest to jako wór dziurawy, który nigdy napełniony<br />

być nie może. Obrazowanie pojęcia chciwości w świetle osiemnastowiecznych<br />

wybranych kazań z jezuickiej drukarni w Kaliszu;<br />

mgr Grażyna Bilik (UPJP<strong>II</strong>), Nienasyceni adrenaliną.<br />

Aspekt etyczny sportów ekstremalnych.<br />

Zachęcamy do śledzenia informacji o cyklu konferencji<br />

Etyka a życie publiczne na profilu: www.facebook.<br />

com/Ethicsandthepubliclife<br />

Wokół wyzwań<br />

współczesnej pracy socjalnej<br />

tekst: Małgorzata Duda<br />

Dokonujące się przeobrażenia społeczno-ekonomiczne<br />

i gospodarcze, które przynoszą wyraźnie i niepodważalnie<br />

pozytywne efekty w wielu dziedzinach życia, stały się również<br />

źródłem niekorzystnych zjawisk społecznych, osłabiających<br />

poczucie bezpieczeństwa socjalnego i generujących<br />

na niespotykaną skalę takie zjawiska jak bezrobocie, bezdomność,<br />

ubóstwo, alkoholizm, narkomania. W procesie<br />

polskiej transformacji wiele grup społecznych, w tym polska<br />

rodzina, znalazło się w sytuacji marginalnej, wzrasta<br />

systematycznie liczba osób, które tracą zdolność do samodzielnego<br />

zaspokajania swoich potrzeb na poziomie minimum<br />

egzystencjalnego i wymagają pomocy socjalnej.<br />

Starzenie się społeczeństwa, postępująca pauperyzacja<br />

i ograniczenie funkcji opiekuńczej państwa sprawiły,<br />

że coraz więcej osób korzysta ze wsparcia specjalistów<br />

zatrudnionych w różnych instytucjach lub organizacjach<br />

przy rozwiązywaniu życiowych problemów. Wzrasta więc<br />

społeczne zapotrzebowanie na profesjonalistów wyposażonych<br />

w określoną wiedzę i umiejętności, którzy mogą<br />

wspomagać jednostki, rodziny, grupy, środowiska lokalne<br />

w usuwaniu przeszkód uniemożliwiających aktywne<br />

uczestniczenie w życiu społecznym.<br />

konferencje<br />

21

konferencje<br />

22<br />

Aby sprostać narastającemu zapotrzebowaniu na pomoc<br />

społeczną i pracę socjalną, w ostatnich latach zapoczątkowano<br />

proces przeobrażania polityki społecznej.<br />

Wprowadza się zmiany prawno-organizacyjne systemu<br />

pomocy społecznej i intensyfikuje prace nad nowym modelem<br />

roli zawodowej pracowników socjalnych, tj. osób,<br />

które tradycyjne już zajmują się zorganizowanym i celowym<br />

działaniem prospołecznym. W poszukiwaniach tych<br />

akcentuje się wyraźną potrzebę profesjonalizacji, widząc<br />

w niej podstawę procesu przekształcania nie tylko tej grupy<br />

zawodowej, ale całego systemu społecznego kraju.<br />

6 listopada 2012 roku Teatr Bagatela w Krakowie otworzył<br />

swoje drzwi dla pracowników socjalnych, studentów<br />

i gości seminarium naukowego zorganizowanego przez<br />

Katedrę Pracy Socjalnej i Profilaktyki Społecznej <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie oraz Regionalny<br />

Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie. Pretekstem<br />

do spotkania, wymiany myśli i dyskusji było zbliżające<br />

się Święto Pracownika Socjalnego, w ramach którego<br />

zostały wręczone nagrody i wyróżnienia pracownikom socjalnym,<br />

laureatom drugiej już edycji konkursu na najlepszego<br />

Pracownika Socjalnego Małopolski 2012 roku.<br />

W wymianie myśli na temat wyzwań współczesnej pracy<br />

socjalnej w Polsce uczestniczyli: prof. dr hab. Krzysztof<br />

Frysztacki z Instytutu Socjologii UJ, mgr Krystyna Wyrwicka<br />

− dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej<br />

MPiPS, dr Marta Łuczyńska z Zakładu Teorii i Metod<br />

Pracy Socjalnej UW oraz dr Katarzyna Ponikowska-<br />

-Cichoń z Instytutu Socjologii UŚ.<br />

Zawód pracownika socjalnego na przestrzeni kilkudziesięciu<br />

lat bardzo ewoluował: od opiekuna społecznego,<br />

który został powołany w gminach na mocy Rozporządzenia<br />

Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928<br />

roku, aż do pracownika socjalnego. Oficjalnie wprowadzenie<br />

zawodu pracownika socjalnego do nomenklatury<br />

zawodów nastąpiło w Polsce dopiero w 1966 roku zarządzeniem<br />

Ministra Oświaty. Natomiast Ministerstwo Pracy<br />

i Polityki Społecznej rozporządzeniem z dnia 20 kwietnia<br />

1995 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności<br />

dla potrzeb rynku pracy, w części „Zawody i specjalności”<br />

wpisało w grupie zawodów 34 – pracownicy pozostałych<br />

specjalności, symbol 346 – czyli zawód pracownik socjalny,<br />

co ostatecznie umiejscowiło ten rodzaj działalności zawodowej<br />

w odpowiednim miejscu.<br />

W tym duchu uczestnicy seminarium zwrócili szczególną<br />

uwagę na kształcenie do profesji społecznych,<br />

w których chodzi o uzyskanie efektu finalnego, jakim jest<br />

posiadanie przez absolwentów instytucji kształcących wysokiego<br />

poziomu kompetencji zawodowych, nie tyle mających<br />

wymiar formalny w postaci dyplomu ukończenia<br />

szkoły, ile przede wszystkim tych, których istotę stanowi<br />

system wiedzy, umiejętności i predyspozycji osobowych.<br />

Opanowanie kompetencji właściwych profesjom społecznym<br />

jest zasadniczym celem procesu edukacji i jednocześnie<br />

efektem jego przebiegu. Wskazano na konieczność<br />

współpracy pomiędzy ośrodkami akademickimi a dysponentami<br />

polityki społecznej państwa, na szczeblu Ministerstwa<br />

Pracy i Polityki Społecznej, jak również Regionalnych<br />

Ośrodków Polityki Społecznej.<br />

W obliczu pojawiających się nowych kwestii społecznych<br />

jednym z poważniejszych dylematów jest ten dotyczący<br />

problemu: kim ma być pracownik socjalny XXI wieku – czy<br />

ma to być pracownik administracyjny czy terenowy? Czy<br />

ma to być social worker czy community worker? Odpowiedzi<br />

na te pytania są o tyle istotne, że w dużym stopniu zależy od<br />

nich zarówno sposób organizacji systemu pomocy społecznej,<br />

jak i sposób edukowania służb społecznych.<br />

Jeśli przyjmiemy, że pracownik socjalny sprowadza<br />

swoją aktywność do problemów jednostki, rodziny i/lub<br />

gospodarstwa domowego, to powinniśmy powołać w ramach<br />

innych służb publicznych takie nowe zawody jak animator<br />

społeczności lokalnej czy edukator środowiskowy.<br />

Jeśli natomiast pracownik socjalny ma być także organizatorem<br />

społeczności lokalnej, to redefinicji wymaga przypisanie<br />

zadań poszczególnych podmiotom pomocy społecznej<br />

i jej służbom. Tak czy inaczej, pracowników socjalnych<br />

trzeba jednak wyprowadzić zza biurek, gdyż w tej chwili<br />

nie mają oni bardzo często czasu na realizację pracy socjalnej<br />

czy środowiskowej. To z kolei wiąże się z koniecznością<br />

ograniczania biurokracji albo z koniecznością wprowadzenia<br />

do OPS i PCPR pracowników administracyjnych, którzy<br />

przejmą od pracowników socjalnych zadania związane<br />

ze sprawozdawczością i monitoringiem.<br />

Zawód pracownika socjalnego niesie z sobą ogromny<br />

potencjał emocjonalny, stąd przedstawiono stan prac nad<br />

wprowadzeniem w obszar pracy socjalnej profesjonalnych<br />

superwizorów, których zadaniem ma być m.in. ograniczenie<br />

rozmiarów wypalenia zawodowego. Uczestnicy seminarium<br />

mogli zapoznać się z interesującym wystąpieniem<br />

na temat klastrów społecznych − współczesnych wariantów<br />

znanej i stosowanej metody pracy środowiskowej.<br />

W toku dyskusji zgromadzeni podkreślili konieczność<br />

podejmowania dalszych działań na rzecz popularyzacji<br />

profesjonalnej pracy socjalnej, wskazywanie na jego misję<br />

wzmacniania człowieczeństwa i poszanowania dla ludzkiej<br />

godności.<br />

S. dr Anna Emmanuela Klich OSU<br />

ekspertem na Synodzie Biskupów<br />

Miło nam poinformować, iż s. dr Anna Emmanuela<br />

Klich OSU − adiunkt w Katedrze Teologii<br />

i Informatyki Biblijnej UPJP<strong>II</strong> oraz dyrektor<br />

Międzyzakonnego Wyższego Instytutu Katechetycznego<br />

w Krakowie została mianowana<br />

przez Ojca Świętego Benedykta XVI ekspertem<br />

na X<strong>II</strong>I Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów<br />

na temat Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary<br />

chrześcijańskiej. Synod odbył się w Rzymie<br />

w dniach 7−28 października 2012 roku. Wywiad<br />

na temat uczestnictwa siostry w synodzie ukaże<br />

się w kolejnym numerze.<br />

Siostrze Annie serdecznie gratulujemy!

Konferencja<br />

Indywidualizacja procesu<br />

nauczania języków obcych<br />

– badania naukowe i praktyka<br />

tekst: Monika Małecka<br />

zdjęcie: Bożena Tuszewska<br />

Dynamicznie zmieniający się świat stawia przed młodymi<br />

ludźmi nowe wyzwania: korzystanie z technologii informacyjnej,<br />

umiejętność komunikacji w różnorodnym<br />

środowisku, zrozumienie podobieństw i różnic kulturowych.<br />

W tym kontekście nauczanie języków obcych<br />

to już nie tylko zapoznawanie z nowym systemem językowym,<br />

ale przede wszystkim zaznajomienie słuchacza<br />

z różnymi strategiami uczenia się, rozwijanie jego autonomii<br />

oraz budowanie kompetencji interkulturowych.<br />

(z informatora konferencyjnego)<br />

Piątkowy poranek 26 października br. przywitał nas rześką,<br />

słoneczną aurą. Do budynku głównego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie przy ul. Franciszkańskiej<br />

1 przybyli pracownicy naukowi, doktoranci, lektorzy<br />

z różnych uczelni krakowskich oraz z innych stron<br />

Polski, a nawet z tak bliskiego naszemu sercu Lwowa. To<br />

uczestnicy konferencji pod hasłem Indywidualizacja procesu<br />

nauczania języków obcych − badania naukowe i praktyka,<br />

pierwszej w murach naszej szacownej Almae Matris<br />

konferencji z dziedziny dydaktyki języków obcych, zorganizowanej<br />

z inicjatywy Międzywydziałowego Studium<br />

Języków Obcych przy współudziale Biura Współpracy<br />

z Zagranicą oraz Biura ds. Osób Niepełnosprawnych.<br />

Szczególne słowa uznania należą się naszym koleżankom:<br />

Joannie Małosze i Agnieszce Kościńskiej, które były pomysłodawczyniami<br />

i siłą napędową tegoż zjazdu.<br />

Obrady czas zacząć…<br />

Po otwarciu i ciepłym powitaniu wszystkich zgromadzonych<br />

przez mgr Marię Banach − kierownika MSJO oraz<br />

wygłoszeniu słowa wstępnego przez ks. prorektora Arkadiusza<br />

Barona, który trafnie podkreślił wagę, jaką w dzisiejszych<br />

czasach zyskuje konieczność zindywidualizowanego<br />

podejścia do procesu nauczania w każdej dyscyplinie<br />

wiedzy, gdyż quidquid recipitur ad modum recipientis recipitur<br />

(cokolwiek się przyjmuje, przyjmuje się na sposób<br />

przyjmującego), obrady zostały zainaugurowane dwoma<br />

wykładami plenarnymi.<br />

W pierwszym z nich prof. Katarzyna Karpińska-Szaj<br />

z <strong>Uniwersytet</strong>u im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,<br />

gość honorowy konferencji, przedstawiła rehabilitacyjne<br />

aspekty nauczania języków obcych, zwłaszcza w stosunku<br />

do osób z zaburzeniami mowy i słuchu. W jej innowacyjnym<br />

ujęciu nauka języka obcego od podstaw pozwala<br />

na swoisty „powrót” do wczesnych etapów przyswajania<br />

kategorii językowych i tym samym do uporządkowania<br />

pojęć w ramach poszczególnych podsystemów, również<br />

w odniesieniu do języka ojczystego.<br />

Zgoła odrębny temat poruszył ks. dr hab. Michał<br />

Drożdż, prof. UPJP<strong>II</strong> − dyrektor Instytutu Dziennikarstwa<br />

i Komunikacji Społecznej, który w swym wystąpieniu zatytułowanym<br />

Komunikacja i informacja naukowa w społeczeństwie<br />

budowanym na wiedzy i informacji wprowadził<br />

nas w świat nowych technologii, przybliżając problem<br />

wykorzystania zasobów internetowych w promocji badań<br />

naukowych oraz kwestię otwartego dostępu do treści i narzędzi<br />

wirtualnych, również w kontekście oprotestowanego<br />

porozumienia ACTA.<br />

Po wysłuchaniu wykładów plenarnych uczestnicy mieli<br />

możliwość śledzenia interesujących referatów (a było ich<br />

prawie 20) zgrupowanych w kilku sekcjach tematycznych.<br />

Poszczególne odczyty traktowały m.in. o miejscu technologii<br />

informacyjnych i komunikacyjnych w nauczaniu języków<br />

obcych, autonomii ucznia i nauczyciela w procesie<br />

dydaktycznym, rozwoju sprawności językowo-komunikacyjnych<br />

w kontekście uczestnictwa w programie LLP<br />

Erasmus, indywidualizacji treści, metod i środków stosowanych<br />

w nauczaniu językowym oraz dydaktyce języka<br />

w przypadku osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych.<br />

Nie sposób w tym miejscu wymienić szczegółowo<br />

prelegentów i poruszonych przez nich zagadnień, dlatego<br />

serdecznie zachęcam wszystkich zainteresowanych do lektury<br />

tomu pokonferencyjnego.<br />

W tanecznym rytmie esperanto<br />

Obradom towarzyszyła wystawa Ludwik Zamenhof − twórca<br />

esperanta, w 125. rocznicę powstania języka międzynarodowego<br />

oraz prezentacja oferty wydawniczej Wydawnictwa<br />

WSiP.<br />

Organizatorzy zadbali również o nasze doznania estetyczne,<br />

zapraszając wszystkich uczestników na występ<br />

grupy scenicznej Szkoły Tańca Jane Austen. W tanecznym<br />

rytmie francuskiej Gaillardy, włoskiego Leoncello, angielskiego<br />

Rufty Tufty czy szkockiego Cranberry Tart zostaliśmy<br />

porwani w fascynującą podróż historyczną po różnych<br />

kręgach językowo-kulturowych Europy.<br />

Wystąpienia okazały się udane, a obrady owocne<br />

i rokujące na przyszłość. Nie pozostaje więc nic innego,<br />

jak oczekiwać na kolejną konferencję.<br />

konferencje<br />

23

konferencje<br />

Wizyta delegacji<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

w Instytucie Teologicznym im. św. abp. Józefa Bilczewskiego we Lwowie<br />

tekst: ks. Józef Wołczański<br />

zdjęcia: Światosław Słobodian<br />

24<br />

W trakcie sympozjum – ks. dr Jacek Uliasz, ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong>,<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong>, ks. dr hab. Jacenty Mastej<br />

Przez wiele dziesięcioleci istniały ścisłe więzi pomiędzy krakowskim<br />

i lwowskim uniwersyteckim środowiskiem naukowo-teologicznym.<br />

Ograniczając się jedynie do XX stulecia,<br />

warto przywołać osobę krakowskiego duchownego ks. prof.<br />

dr. hab. Józefa Bilczewskiego (1860−1923), absolwenta Wydziału<br />

Teologicznego UJ, pełniącego w latach 1891−1900<br />

funkcję kierownika Katedry Teologii Dogmatycznej na Wydziale<br />

Teologicznym <strong>Uniwersytet</strong>u Lwowskiego oraz rektora<br />

Almae Matris w roku akademickim 1900/1901, a wreszcie<br />

metropolity lwowskiego w latach 1900−1923. Z kolei<br />

ks. prof. dr hab. Maciej Sieniatycki (1869−1949) przeniósł<br />

się w roku 1909 z <strong>Uniwersytet</strong>u Lwowskiego do Krakowa,<br />

obejmując w Uniwersytecie Jagiellońskim Katedrę Teologii<br />

Dogmatycznej. Podobnie jeden z najwybitniejszych w dobie<br />

najnowszej historyków Kościoła w Polsce ks. prof. dr<br />

hab. Jan Fijałek (1864−1936) pracował początkowo w Uniwersytecie<br />

Lwowskim (1896−1912), a następnie od roku<br />

1912 w Krakowskiej Wszechnicy.<br />

W dobie powojennej, naznaczonej dramatem ekspatriacji<br />

Polaków oraz całych polskich instytucji ze<br />

Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich na Zachód,<br />

fakultet teologiczny UJ wzmocniło kilku wybitnych<br />

uczonych, a zarazem pedagogów z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Jana</strong> Kazimierza we Lwowie. Jednym z nich był wybitny<br />

biblista i orientalista, ks. prof. dr hab. Aleksy Klawek<br />

(1890−1969), kierownik Katedry Starego Testamentu<br />

w UJK (1923−1939), a następnie na Wydziale Teologicznym<br />

(1945−1954) i Wydziale Filologicznym UJ od<br />

roku 1954. Podobny los przypadł w udziale ks. prof. dr.<br />

hab. Piotrowi Stachowi (1886−1961), którego zatrudniono<br />

w charakterze kierownika Katedry Nowego Testamentu<br />

w UJK (1919−1939), a następnie w Uniwersytecie<br />

Jagiellońskim po <strong>II</strong> wojnie światowej (1950−1953).<br />

Swoistą kontynuację tej krakowsko-lwowskiej tradycji<br />

przyniosły lata po rozpadzie Związku Sowieckiego.<br />

Z chwilą reaktywowania struktur Kościoła rzymskokatolickiego<br />

na Ukrainie 16 stycznia 1991 roku doszło do<br />

odbudowy podstawowych instytucji kościelnych w całej<br />

metropolii lwowskiej, w tym w jej stolicy – Lwowie. Z dużym<br />

opóźnieniem, bo dopiero w roku 1996, erygowano<br />

Seminarium Duchowne z siedzibą w zakupionym kompleksie<br />

budynków sowieckiego sanatorium „Elektron”<br />

w Brzuchowicach koło Lwowa (diecezja kamieniecko-<br />

-podolska dysponowała własnym seminarium duchownym<br />

już w październiku 1991 roku). Pierwsza inauguracja<br />

działalności instytucji miała miejsce 16 października<br />

1997 roku. Obsadę personalną wychowawców stanowili<br />

duchowni urodzeni i pracujący w granicach dotychczasowego<br />

ZSRR, jak również zaproszeni do współpracy kapłani<br />

z Polski. Podobnie rzecz się miała z kadrą dydaktyczno-naukową;<br />

niemal wszystkie dyscypliny wykładali<br />

wychowawcy, a jedynie wykłady z historii Kościoła powierzono<br />

w latach 1996−2000 ks. dr. Józefowi Wołczańskiemu<br />

z <strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej w Krakowie.<br />

Z biegiem lat okresowo pomocą służyli także inni krakowscy<br />

pracownicy naukowi, m.in. ówczesny rektor PAT<br />

ks. prof. dr hab. Jan Dyduch, ks. dr hab. Piotr Majer, ks.<br />

prof. dr hab. Tomasz Jelonek, ks. prof. dr hab. Andrzej<br />

Zwoliński. Aktualnie w roku akademickim 2012/13 zajęcia<br />

prowadzą dwaj dojeżdżający wykładowcy z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie: ks. dr<br />

hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong> oraz ks. prof. dr hab.<br />

Andrzej Zwoliński, natomiast ks. prof. dr hab. Jelonek<br />

w Krakowie finalizuje jako promotor kilka prac magisterskich<br />

lwowskich alumnów.<br />

Dobrą okazję do odnowienia, a zarazem wzmocnienia<br />

krakowsko-lwowskich relacji na gruncie naukowym<br />

stworzyła inauguracja roku akademickiego 2012/2013,<br />

która odbyła się 20 października w Seminarium Duchownym<br />

oraz Instytucie Teologicznym im. św. abp.<br />

Józefa Bilczewskiego we Lwowie. Instytucja ta została<br />

erygowana 25 stycznia 2009 roku przez metropolitę<br />

lwowskiego obrządku łacińskiego abp. dr. Mieczysława<br />

Mokrzyckiego z myślą o kształceniu alumnów oraz katolickiej<br />

inteligencji świeckiej. Formalnie studenci podzieleni<br />

są na dwa kursy: dla kleryków (6-letnie studia) i dla<br />

studentów świeckich i sióstr zakonnych (5-letnie studia).<br />

W grudniu bieżącego roku Instytut zostanie afiliowany<br />

do Katolickiego <strong>Uniwersytet</strong>u Lubelskiego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Lublinie. Natomiast alumni na ostatnim etapie<br />

studiów otrzymują indeksy studentów Wydziału Teologicznego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie,<br />

uzyskując tam dyplomy magisterskie. W roku<br />

akademickim 2011/2012 w Instytucie studiowało<br />

36 alumnów i 35 innych studentów, w roku akademickim

2012/2013 − 32 kleryków i 44 świeckich.<br />

Do dyspozycji Instytutu pozostaje<br />

nowoczesny gmach naukowo-<br />

-dydaktyczny z dobrze wyposażoną<br />

biblioteką, usytuowany w kompleksie<br />

budynków Seminarium Duchownego<br />

archidiecezji lwowskiej we Lwowie-Brzuchowicach.<br />

W uroczystościach inauguracyjnych<br />

uczestniczyli – obok innych<br />

gości – delegaci <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie:<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof.<br />

UPJP<strong>II</strong> – rektor, ks. dr hab. Piotr<br />

Majer (Instytut Prawa Kanonicznego<br />

na Wydziale Teologicznym), ks.<br />

dr Piotr Steczkowski (Instytut Prawa<br />

Kanonicznego na Wydziale Teologicznym),<br />

ks. dr hab. Józef Wołczański,<br />

prof. UPJP<strong>II</strong> (Wydział Historii<br />

i Dziedzictwa Kulturowego). Mszy<br />

św. przewodniczył bp dr Krzysztof<br />

Nitkiewicz (Sandomierz) w koncelebrze<br />

z abp. dr. Mieczysławem Mokrzyckim<br />

(Lwów), bp. dr. Leonem<br />

Małym (Lwów) oraz kilkudziesięcioma<br />

kapłanami z Polski i Ukrainy.<br />

W uroczystości brali także udział<br />

przedstawiciele Konsulatu Generalnego<br />

Rzeczpospolitej Polskiej we<br />

Lwowie, reprezentant Wydziału Teologii<br />

Katolickiego <strong>Uniwersytet</strong>u Lubelskiego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, a zarazem<br />

rektor Seminarium Duchownego<br />

w Rzeszowie ks. dr hab. Jacenty Mastej,<br />

dziennikarze z kręgu Kościoła<br />

rzymskokatolickiego we Lwowie,<br />

siostry i bracia zakonni, alumni, jak<br />

również studenci świeccy. Zaproszenie<br />

zignorowali jednak zwierzchnicy<br />

Cerkwi Greckokatolickiej Archieparchii<br />

Lwowskiej oraz biskupi innych<br />

wschodnich konfesji, rektorzy<br />

i wykładowcy ukraińskich seminariów<br />

duchownych we Lwowie. Rektor<br />

naszej uczelni ks. dr hab. Władysław<br />

Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong> wygłosił<br />

wykład inauguracyjny w języku polskim<br />

na temat: O potrzebie teologii<br />

i jej współczesnych wyzwaniach, który<br />

został z wielkim uznaniem przyjęty<br />

przez słuchaczy. Sprawozdanie<br />

z ubiegłego roku akademickiego złożył<br />

dyrektor Instytutu Teologicznego<br />

ks. dr Jacek Uliasz (diecezja sandomierska).<br />

Zarówno prelegent, jak<br />

i rektor lwowskiego Seminarium<br />

Podczas inauguracji - ks. dr Jacek Uliasz, ks. dr hab. Piotr Majer, ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong>,<br />

ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong>, ks. dr Oleg Salaman<br />

Duchownego ks. mgr lic. Oleg Salamon,<br />

a także krakowska delegacja<br />

wystąpili w togach uniwersyteckich,<br />

co przydało całej uroczystości rangi<br />

należnej tego typu wydarzeniom.<br />

Całości dopełnił obrzęd immatrykulacji<br />

nowych studentów, akt wręczenia<br />

nagród za osiągnięcia naukowo-<br />

-organizacyjne oraz przemówienia<br />

gospodarzy i niektórych gości.<br />

W przeddzień inauguracji, 19<br />

października, Instytut Teologiczny<br />

zorganizował konferencję naukową<br />

zainspirowaną rocznicą zwołania Soboru<br />

Watykańskiego <strong>II</strong>, jak również<br />

proklamacją Roku Wiary w Kościele<br />

katolickim. Animatorem spotkania<br />

był dyrektor Instytutu ks. dr Jacek<br />

Uliasz, który wygłosił wprowadzenie<br />

zatytułowane: Benedykt XVI<br />

dla utwierdzenia braci we wierze.<br />

Uczestnikom zaprezentowano 7 referatów<br />

z dziedziny teologii, historii<br />

oraz prawa kanonicznego. I tak<br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof.<br />

UPJP<strong>II</strong> wygłosił odczyt O potrzebie<br />

wiary w świecie ponowoczesnym.<br />

Rektor rzeszowskiego Seminarium<br />

Duchownego ks. dr hab. Jacenty Mastej<br />

przedstawił referat Eklezjotwórczy<br />

wymiar wiary. Ks. dr hab. Józef<br />

Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong> zapoznał<br />

słuchaczy z tematem Świadkowie<br />

wiary Kościoła rzymskokatolickiego<br />

na Ukrainie Sowieckiej 1945−1991,<br />

ilustrując wystąpienie licznymi fotografiami<br />

z epoki. Dyrektor Wyższego<br />

Instytutu Nauk Religijnych<br />

św. Tomasza z Akwinu w Kijowie<br />

o. mgr lic. Wojciech Surówka OP<br />

omówił zagadnienie Rola wspólnoty<br />

w przekazie wiary. Z kolei trzej<br />

prawnicy z ośrodków krakowskiego,<br />

lwowskiego i rzeszowskiego podjęli<br />

w swych wystąpieniach aspekty kanoniczno-teologiczne.<br />

Tak więc ks.<br />

dr hab. Piotr Majer (UPJP<strong>II</strong>) zajął<br />

się kwestią: Przepisy prawa kanonicznego<br />

o przechowywaniu Najświętszej<br />

Eucharystii – konsekwencją wiary<br />

w obecność Pana. Przedstawiciel<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Rzeszowskiego i UPJ-<br />

P<strong>II</strong> ks. dr Piotr Steczkowski przedstawił<br />

referat Skutki kanoniczne formuły<br />

„Wyznania wiary” z 1989 r. Ostatni<br />

z prelegentów – związany z ośrodkiem<br />

lwowskim ks. dr Leon Mały<br />

przedłożył wystąpienie na temat: Kościół<br />

jako Sakrament – punktem wyjścia<br />

dla wiary i prawa kościelnego.<br />

Wszystkie referaty z wyjątkiem<br />

ostatniego wygłoszono w zrozumiałym<br />

dla słuchaczy języku polskim,<br />

a tylko jeden w języku ukraińskim.<br />

Warto tu dodać, iż zdecydowana<br />

większość zajęć we lwowskim Instytucie<br />

Teologicznym i Seminarium Duchownym<br />

prowadzona jest w języku<br />

polskim. Decyduje o tym brak jakiejkolwiek<br />

literatury filozoficzno-teologicznej<br />

i prawno-historycznej Kościoła<br />

obrządku łacińskiego w języku<br />

ukraińskim, przewaga wykładowców<br />

z polskich środowisk uniwersyteckich,<br />

a wreszcie przydatność naszego<br />

języka ojczystego w pracy pastoralnej<br />

na terenie archidiecezji lwowskiej<br />

z wiernymi o polskim rodowodzie.<br />

Kilkudniowa wizyta we Lwowie<br />

pracowników naukowych krakowskiego<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie stałą się do-<br />

konferencje<br />

25

konferencje<br />

brą okazją do intensyfikacji obustronnej współpracy.<br />

Rzecz jasna instytucją bogatszą w doświadczenia, a zarazem<br />

w oferty kooperacji jest bez wątpienia uczelnia<br />

krakowska, choć nie wolno marginalizować roli lwowskich<br />

gospodarzy. To oni mogą ułatwić nawiązanie kontaktów<br />

z innymi instytucjami badawczo-naukowymi<br />

nie tylko w samym Lwowie, ale nawet w pozostałych obwodach<br />

Ukrainy zachodniej czy centralnej. Warto ten<br />

wątek brać pod uwagę w myśleniu o kierunkach rozwoju<br />

naszej uczelni zorientowanej głównie na zachodnioeuropejskie<br />

ośrodki uniwersyteckie, gdy tymczasem Europa<br />

Środkowo-Wschodnia wydaje się idealnym wręcz<br />

polem promocji idei leżących u fundamentów <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie. Niektóre<br />

polskie uczelnie od lat już z tej szansy korzystają.<br />

Literatura<br />

1. M. Skowyra, Działalność Wyższego Seminarium Duchownego<br />

archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego we Lwowie ze<br />

szczególnym uwzględnieniem lat 1996–2006, „Studia Leopoliensia”,<br />

2009, t. 2, s. 115–117.<br />

2. J. Uliasz, Sprawozdanie z działalności Instytutu Teologicznego<br />

za rok akademicki 2009/2010, „Studia Leopoliensia”, 2010,<br />

t. 3, s. 9.<br />

3. J. Uliasz, Sprawozdanie z działalności Instytutu Teologicznego<br />

Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego im. św. abp. Józefa<br />

Bilczewskiego za rok akademicki 2011/2012, „Studia Leopoliensia”,<br />

2012, t. 5, s. 9.<br />

4. J. Wołczański, Wydział Teologiczny <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Jana</strong> Kazimierza<br />

we Lwowie 1918–1939, Kraków 2002.<br />

5. J. Wołczański, Lwowskie Seminarium Duchowne po <strong>II</strong> wojnie<br />

światowej, „Cracovia Leopolis”, 1998, z. 2, s. 5-8.<br />

6. Relacja pisemna ks. dr. Jacka Uliasza dla autora, Lwów 1 XI 2012 r.<br />

7. Informacje własne.<br />

Jan Paweł <strong>II</strong> − Człowiek dialogu<br />

Relacja z V<strong>II</strong> Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

tekst: Piotr Guzdek<br />

zdjęcia: Krzysztof Mleczko, Sebastian Wojnowski<br />

26<br />

W dniach 6−8 listopada br. odbyła się w Krakowie<br />

siódma edycja Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>. Tematem rozważań<br />

uczyniono zagadnienie dialogu w nauczaniu Karola<br />

Wojtyły. W licznym gronie organizatorów, do którego<br />

należą wszystkie krakowskie uczelnie, znalazły<br />

się również: Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe<br />

„Fides et Ratio”, Instytut Dialogu Międzykulturowego<br />

im. <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, Centrum <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> „Nie lękajcie<br />

się”, a także państwowe wyższe szkoły zawodowe<br />

z Małopolski i Podkarpacia. Przewodniczącym komitetu<br />

organizacyjnego był ks. prof. dr hab. Maciej Ostrowski,<br />

prorektor <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie. Patronat honorowy sprawowali: Metropolita<br />

Krakowski kard. Stanisław Dziwisz, kard. Franciszek<br />

Macharski, Marszałek Województwa Małopolskiego<br />

Marek Sowa oraz Prezydent Miasta Krakowa Jacek<br />

Majchrowski.<br />

W bogaty program tegorocznych Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

wpisały się panele dyskusyjne: Szkoły ekonomiczne.<br />

Dialog czy konfrontacja? w Uniwersytecie Ekonomicznym<br />

oraz Jan Paweł <strong>II</strong> − papież dialogu w Państwowej<br />

Wyższej Szkole Zawodowej w Oświęcimiu. Akademia<br />

Wychowania Fizycznego zaprezentowała wystawę<br />

Ślady <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> są wokół nas alpinisty, dyplomaty<br />

i lekarza psychiatry prof. Zdzisława <strong>Jana</strong> Ryna. W Państwowej<br />

Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu<br />

wystawiono spektakl poezji śpiewanej Słowa najprostsze<br />

z tekstami i muzyką Jacka Mazaneca. W Uniwersytecie<br />

Rolniczym dialog uczyniono przedmiotem warsztatów<br />

komunikacji społecznej. Krakowska Akademia<br />

im. Frycza Modrzewskiego zaprezentowała wystawę<br />

prac artysty rzeźbiarza prof. Czesława Dźwigaja (autora<br />

ponad <strong>70</strong> pomników <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>) zatytułowanych<br />

Nieboskłony, a także zaprosiła zainteresowanych na pokaz<br />

filmu Nosiciele wiary przygotowanego przez studentów<br />

tej uczelni. W kościele św. Krzyża w Krakowie<br />

uczestnicy koncertu chóru Psalmodia UPJP<strong>II</strong> mogli<br />

wysłuchać m.in. utworów Józefa Świdra Modlitwa do<br />

Bogarodzicy i O, Ziemio polska czy Andrzeja Koszewskiego<br />

Zdrowaś, Królewno Wyborna. Akademia Górniczo-Hutnicza<br />

zorganizowała koncert zespołu Trzecia<br />

Godzina Dnia w Klubie Studio. Z inicjatywy Akademii<br />

Muzycznej w kościele św. Apostołów Piotra i Pawła<br />

odbył się koncert Missa in Angustiis (Msza Nelsońska)<br />

Hob XX<strong>II</strong>:11 Josepha Haydna w wykonaniu Chóru<br />

i Orkiestry Kameralnej Akademii oraz solistów studentów<br />

Wydziału Wokalno-Aktorskiego pod dyrygenturą<br />

Stanisława Krawczyńskiego. Na Scenie Klasycznej Państwowej<br />

Wyższej Szkoły Teatralnej wykonano program<br />

artystyczny Poezje Karola Wojtyły, w którym wystąpili<br />

Anna Polony i Jacek Romanowski.<br />

Liczne sesje naukowe, sympozja i konferencje dopełniły<br />

całości. Pośród nich najważniejszym wydarzeniem

pozostaje jak co roku Międzynarodowe<br />

Sympozjum Naukowe – tym<br />

razem na temat Wokół koncepcji<br />

dialogu <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Auli Collegium<br />

Novum UJ. Otwarcia sympozjum<br />

dokonali rektor <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego prof. dr hab.<br />

Wojciech Nowak oraz metropolita<br />

krakowski kard. Stanisław Dziwisz.<br />

Wśród zaproszonych prelegentów<br />

należy wskazać honorowego gościa<br />

metropolitę lwowskiego abp. Mieczysława<br />

Mokrzyckiego, ale również<br />

ks. prof. dr. hab. <strong>Jana</strong> Wala z <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie, prof. dr. hab. Stanisława<br />

Grygiela z <strong>Papieski</strong>ego <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Laterańskiego w Rzymie<br />

czy prof. dr. hab. Władysława Stróżewskiego<br />

z Akademii Ignatianum<br />

w Krakowie.<br />

Nieodzownym elementem Dni<br />

stał się studencki konkurs literacki,<br />

zawsze związany z tematem przewodnim<br />

edycji, którego przedmiotem<br />

jest analiza filozoficznych, teologicznych<br />

i literackich tekstów Karola<br />

Wojtyły, połączona z twórczym<br />

rozwinięciem jego myśli. Szczególny<br />

nacisk położono na znajomość<br />

nauczania <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> oraz samodzielność<br />

koncepcji autorskiej.<br />

Pośród nagrodzonych znaleźli się<br />

studenci teologii, filozofii historii,<br />

filologii angielskiej i lingwistyki stosowanej<br />

<strong>Uniwersytet</strong>u Adama Mickiewicza<br />

w Poznaniu, <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz<br />

Akademii Ignatianum. Laureatom<br />

wręczono nagrody po mszy świętej<br />

sprawowanej przez kard. Stanisława<br />

Dziwisza w Sanktuarium Błogosławionego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Dla profesjonalistów i amatorów fotografii<br />

dział promocji Politechniki<br />

Krakowskiej zorganizował konkurs<br />

fotograficzny, którego laureaci zostali<br />

uhonorowani nagrodami pieniężnymi<br />

oraz ekspozycją ich twórczych<br />

kompozycji autorskich na wystawie<br />

wernisażu.<br />

W wygłoszonych referatach i prowadzonych<br />

dyskusjach podjęto szereg<br />

zagadnień. Nakreślono stosunek<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> do dialogu międzykulturowego.<br />

Wskazano miejsce<br />

dialogu w sferze społecznej<br />

i politycznej oraz zakotwiczenie<br />

postaci polskiego papieża w muzyce<br />

popularnej i pieśni amatorskiej.<br />

Rozważono temat dialogu sztuki<br />

z wiecznością oraz dialogu jako<br />

ocalenia osoby i spotkania człowie-<br />

ka twarzą w twarz. Ukazano dialog<br />

chrześcijaństwa z ateizmem humanistycznym.<br />

Przedstawiano <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> jako figurę zbiorowej wyobraźni<br />

XIX i XX wieku. Poszukiwano<br />

źródeł i inspiracji teatru Karola<br />

Wojtyły oraz prezentowano<br />

jego zmaganie się z cierpieniem<br />

i umieraniem.<br />

Organizację Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

zaproponowały w rok po śmierci<br />

papieża uczelnie wyższe zrzeszone<br />

w Kolegium Rektorów Szkół Wyższych<br />

Krakowa. Pierwsza edycja odbyła<br />

się w 2006 roku, a jej przewodnim<br />

tematem była Wielowymiarowość<br />

Prawdy. W następnych latach<br />

przedmiotem refleksji organizatorzy<br />

uczynili Dobro w 2007, Piękno<br />

w 2008, Wiarę i Naukę w 2009, Wolność<br />

w 2010 roku. Inicjatywa ta ma<br />

na celu popularyzację dziedzictwa<br />

intelektualnego i kulturalnego Karola<br />

Wojtyły. V<strong>II</strong> Dni <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

zakończyły się na terenie Krakowa<br />

8 listopada, lecz swoim zasięgiem<br />

objęły również Krosno, Oświęcim,<br />

Tarnów i Nowy Sącz.<br />

konferencje<br />

27

nie tylko nauka<br />

Największą przyjemnością i pożytkiem<br />

było przeżywanie tego Soboru<br />

O Soborze Watykańskim <strong>II</strong> z bp. prof. dr. hab. Tadeuszem Pieronkiem – rektorem <strong>Papieski</strong>ej Akademii Teologicznej<br />

w Krakowie w latach 1998−2004 rozmawia Monika Wiertek.<br />

28<br />

11 października 1962 roku rozpoczął się Sobór Watykański<br />

<strong>II</strong>. Ksiądz Biskup przebywał wtedy w Rzymie. Co<br />

tam Księdza Biskupa sprowadziło? Jak Ksiądz Biskup<br />

wspomina ten dzień, jaka atmosfera panowała wtedy<br />

w Watykanie?<br />

Znalazłem się w Rzymie rok wcześniej, jesienią 1961<br />

roku. Rozpocząłem studia na Rocie Rzymskiej i byłem<br />

obecny przy ogłaszaniu przez kardynała Pericle Felici<br />

zapowiedzi Soboru Watykańskiego <strong>II</strong>. Nie tej pierwszej,<br />

której autorem był papież Jan XX<strong>II</strong>I, ale tego dokumentu,<br />

który został odczytany w przedsionku Bazyliki św.<br />

Piotra – mam nawet zdjęcie tego faktu, nienajlepsze, ale<br />

mam. I potem czekaliśmy na rozwój wydarzeń. Był to<br />

bardzo intensywny rok, pełen niepewności dotyczących<br />

tego, czym ten Sobór może być dla Kościoła. Były oczywiście<br />

różnego rodzaju doniesienia prasowe, pojawiały<br />

się książki, które pobudzały myślenie i takie, które stwarzały<br />

atmosferę sensacji. W każdym razie czuć było, że<br />

zbliża się coś wielkiego. Dotyczyło to zwłaszcza dwóch<br />

nurtów, które potem, na Soborze, stały się głośne: niektórzy<br />

postulowali otwarcie Kościoła, a inni chcieli go<br />

jeszcze bardziej obwarować murami. Rozpoczęcie Soboru<br />

było bardzo spektakularne. Proszę sobie wyobrazić<br />

setki biskupów, którzy się zjawili na otwarcie Soboru<br />

w uroczystych strojach biskupich z mitrami na głowach,<br />

i to chyba, o ile dobrze pamiętam, jednakowymi.<br />

Szli oni od Portone di Bronzo (Spiżowej Bramy) przez<br />

plac łukiem do Bazyliki św. Piotra. Drzwi się zamknęły.<br />

Było to niesamowite przeżycie. Sobór nie był otwarty<br />

dla takich przeciętniaków jak my – studenci. Była jednak<br />

pewna nowość, polegająca na tym, że przy Soborze<br />

działało biuro prasowe. Po każdym spotkaniu plenarnym<br />

biskupów, które odbywały się codziennie, ukazywał<br />

się komunikat prasowy i można było dowiedzieć<br />

się, co się działo. Ten biuletyn był także publikowany po<br />

polsku, redagował go późniejszy arcybiskup Szczepan<br />

Wesoły przy współudziale innych polskich księży.<br />

Dostać się na Sobór nie było łatwo, ale można też<br />

powiedzieć, że nie było to za trudne. Największy udział,<br />

ale techniczny, mieli tzw. assignatores locorum − czyli<br />

księża wskazujący miejsce. Cała główna ława Bazyliki<br />

była dostosowana do wszystkich obecnych na Soborze<br />

biskupów, można powiedzieć, że przypominała trybuny.<br />

Każdy uczestnik miał swoje miejsce, z którego też<br />

przemawiał. My nie braliśmy udziału w merytorycznych<br />

pracach Soboru, byliśmy co najwyżej do dyspozycji<br />

jego uczestników. Nadawaliśmy się do tego, żeby coś<br />

przepisać, coś przynieść, kupić, a przy okazji się czegoś<br />

dowiedzieć, ale nie były to rzeczy, które wychodziłyby<br />

poza tajemnicę soborową. Wielu rzeczy się nie wiedziało.<br />

Wiele rzeczy było ilustrowanych przez prasę na różne<br />

sposoby, szukano sensacyjek, prowokowano. Były<br />

rozdawane ulotki przez polskie służby specjalne, szkalujące<br />

Episkopat Polski. Szukano różnych sposobów.<br />

Był to pracowity czas dla biskupów, z całą pewnością.<br />

Musieli rano pojechać albo pójść na sesje. Część<br />

z nich mieszkała w <strong>Papieski</strong>m Kolegium Polskim na<br />

Piazza Remuria 2a, a większość w Polskim <strong>Papieski</strong>m<br />

Instytucie Kościelnym, tam, gdzie ja również mieszkałem<br />

jako student, na Via Pietro Cavallini 38. Stamtąd<br />

było do Bazyliki 10 minut. Niemniej jednak starsi ludzie<br />

nie pokonywali tych odległości pieszo – dowoziło<br />

się ich specjalnymi autobusami. Mam nawet zdjęcia biskupów,<br />

siedzących w tych autobusach, gdy po kilku godzinach<br />

pracy wracali na obiad. Po obiedzie mieli przerwę<br />

i niektórzy po prostu zostawali w domu, mogli sobie<br />

zagospodarować ten czas. Niektórzy byli zaangażowani<br />

w pracę różnych komisji. To była gonitwa bez przerwy<br />

na te komisje w Rzymie i poza nim. Oczywiście była też<br />

konieczność podejmować pracę w takich komisjach poza<br />

okresem sesji soborowych i przyjechać do Rzymu<br />

w innych miesiącach. W taki sposób biskup Wojtyła<br />

przyjeżdżał na sesje do Ariccia – miejscowości pod Rzymem<br />

koło Castel Gandolfo, gdzie niejednokrotnie z komisją<br />

siedział do późnej nocy nad dokumentami, żeby<br />

przedstawić później swoją opinię i redagować te dokumenty.<br />

Atrakcyjną stroną Soboru było to, że przyjeżdżali<br />

ludzie ze świata – było sporo Polaków, zwłaszcza księży,<br />

którzy prowadzili duszpasterstwo w Anglii, Niemczech<br />

czy w Stanach Zjednoczonych. To ożywiało nasze<br />

kontakty, także z uczestnikami Soboru. Nasi biskupi<br />

nie mieli pieniędzy – dostawali po pięć dolarów na wyjazd,<br />

a tamci byli w lepszej sytuacji pod tym względem,<br />

więc zapraszali nas od czasu do czasu na jakąś wycieczkę<br />

poza Rzym, trochę odetchnąć innym powietrzem,<br />

zjeść wspólnie obiad czy kolację. Toczyło się życie towarzyskie,<br />

do którego dołączali na przykład dziennikarze<br />

polscy, świeccy uczestnicy Soboru: pan prof. Świerzawski,<br />

Jerzy Turowicz, świeccy Polacy z zagranicy: prof.<br />

Habicht ze Szwajcarii, no i to grono ludzi, które towarzyszyło<br />

Soborowi z różnych względów: ze względu na<br />

swoją wiedzę fachową czy na możliwości pomocy biskupom.<br />

Było dosyć ciekawie. Taka stara emigracja.<br />

Które chwile Soboru najbardziej zapadły w pamięć Księdzu<br />

Biskupowi?<br />

To jest bardzo trudno powiedzieć. Były momenty, kiedy<br />

się szło uczestniczyć w sesjach – nie w czasie ob-

ad, tylko przed albo po. Trzeba było mieć specjalny<br />

bilet − można było pójść, zobaczyć, jak to wygląda czy<br />

iść do baru na kawę, porozmawiać, czasem coś im załatwić.<br />

Były takie momenty, kiedy odbywały się takie<br />

audiencje poszczególnych grup u Ojca Świętego.<br />

Kiedyś udało mi się dostać do Pawła VI. Biskupi zebrali<br />

się w Instytucie Polskim, żeby iść na taką popołudniową<br />

audiencję, więc biskup Wojtyła mi powiedział:<br />

„Pójdziesz ze mną”. „Dobrze, bardzo chętnie”.<br />

I znalazłem się na schodach w holu Instytutu, a kardynał<br />

Wyszyński pyta: „A ten gdzie?”. Biskup Wojtyła<br />

odpowiedział: „Idzie ze mną do Ojca Świętego”. „A, to<br />

dobrze”. Więc takie okazje były. Można było wpaść<br />

zrobić jakieś zdjęcie – ja dokumentowałem to na tyle,<br />

na ile mogłem. Zdjęć z Soboru mam około dwustu,<br />

ale były robione z pozycji dostępnych dla każdego,<br />

nie miałem wejścia specjalnego. Raz, drugi byłem<br />

w auli, to zrobiłem parę zdjęć. Najwięcej okazji było<br />

natomiast przy wyjściu z Bazyliki, na Placu św. Piotra,<br />

ewentualnie w tych dwóch domach, w których<br />

byliśmy, czy na jakiejś wycieczce. Największą przyjemnością<br />

i pożytkiem było przeżywanie tego Soboru.<br />

Nawet jeśli nie mieliśmy dostępu do „kuchni” – co<br />

potem okazało się najbardziej ciekawe − to ta atmosfera<br />

wynikała z wielkiego wydarzenia, na którym zawsze<br />

coś się dzieje. Tematyka była bardzo obszerna.<br />

Pierwszy dokument, który został opublikowany, dotyczył<br />

liturgii: zmiana języka, ustawienia księdza twarzą<br />

do ludzi, tłumaczenia tekstów, w ogóle sensacyjne<br />

rzeczy. Oczekiwanie, kiedy to wejdzie w życie – ale<br />

to już było w Polsce. Gdy wróciłem, obserwowałem,<br />

że te zmiany zachodziły bardzo wolno. Myślę, że podyktowane<br />

to było roztropnością, żeby nie „wywalać”<br />

wszystkiego od razu, tak jak się to stało na Zachodzie<br />

i skutkowało źle. Może zmiany były za wolne, przykrojone<br />

– ale może przykrojone do naszych możliwości?<br />

Przecież nawet soborowych dokumentów nie było<br />

– tłumaczenia ukazały się chyba dopiero w styczniu<br />

1968 roku. I to w ilości 10 tysięcy egzemplarzy na całą<br />

Polskę – co to było?<br />

Który z dokumentów soborowych miał według Księdza<br />

Biskupa największe znaczenie?<br />

To zależy od punktu widzenia. Jeżeli patrzymy na to,<br />

który z nich dał nową wizję Kościoła, to będzie to<br />

przede wszystkim Konstytucja dogmatyczna o Kościele<br />

Lumen gentium z wizją Kościoła jako wspólnoty i Konstytucja<br />

o Kościele w świecie współczesnym Gaudium<br />

et spes. Ale jeśli popatrzymy na skutki dalekosiężne<br />

i dotąd nieprzetrawione, to będzie Deklaracja o wolności<br />

religijnej Dignitatis humanae, której do tej pory ludzie<br />

nie mogą zrozumieć i z której można bardzo dużo<br />

zaczerpnąć, chociażby w kwestii dialogu ze współczesnym<br />

światem. Ta wolność jest często opacznie rozumiana,<br />

ale jest ona wielką wartością i trzeba z niej<br />

umiejętnie korzystać dla dobra wszystkich.<br />

Pięćdziesiąt lat to może jeszcze za mało na właściwą<br />

ocenę Soboru, ale co Ksiądz Biskup uważa za najważniejszą<br />

zmianę wprowadzoną przez niego: reformę liturgii,<br />

otwarcie ekumeniczne czy może coś jeszcze innego?<br />

Nie sądzę, aby na to pytanie można było dać sensowną<br />

odpowiedź. Co konkretnie? Wszystko. Sobór trzeba<br />

traktować jako całość. Wszędzie są jakieś zmiany<br />

– niektóre za słabe, inne mocniejsze, ale wydaje<br />

mi się, że ogromny przełom nastąpił czy ciągle następuje<br />

w Kościele poprzez asymilację tych treści doktrynalnych,<br />

pastoralnych, które przyniósł Sobór, także<br />

przez błędy, jakie zostały dokonane przy niewłaściwym<br />

stosowaniu Soboru. Pani mówi: pięćdziesiąt lat<br />

to jest za mało – nie, to nie jest za mało, to jest wystarczający<br />

czas, żeby dać ocenę. I ta ocena będzie przez<br />

różnych dawana różnie. Kilka lat po Soborze powstała<br />

myśl zwołania Soboru Watykańskiego <strong>II</strong>I, dlatego, że<br />

tamten nie poszedł dalej, że według niektórych trzeba<br />

iść jeszcze głębiej w reformie Kościoła, że wtedy będzie<br />

jakiś porządek. Uważam, że to jest myślenie błędne.<br />

Trzeba najpierw przyswoić sobie i zastosować to,<br />

co jest mądrego w tym Soborze, a jest tam niezmiernie<br />

dużo takich rzeczy. Gdybyśmy to zrozumieli i to<br />

wprowadzili w życie, byłoby idealnie. Nie ma ideałów<br />

na świecie, zawsze są pomieszane z jakimiś błędami,<br />

z niedopracowaniem. Żeby dać taki przykład – Deklaracja<br />

o wolności religijnej uznaje możliwość, a nawet<br />

obowiązek działania człowieka według jego sumienia.<br />

Sumienie może być dobrze lub źle ukształtowane – to<br />

trudno, sumienie jest bezpośrednią normą moralności<br />

i także wiary w pewnym sensie. I to w połączeniu<br />

z zasadą godności człowieka wymaga, żeby taki pogląd<br />

uszanować, tolerować. Tolerować nie w tym znaczeniu,<br />

że toleruję tylko to, co mi się podoba. Wymagana<br />

jest przede wszystkim zasadnicza obrona swojej<br />

tożsamości. A reszta – szanować u człowieka to, co on<br />

myśli, to, co on robi. Była taka kwestia małżeństw mieszanych.<br />

To problem od wieków – już św. Paweł o tym<br />

mówił. Dokumenty wykonawcze, które ukazały się po<br />

Soborze Watykańskim <strong>II</strong> na temat tych małżeństw, były<br />

rewolucją w stosunku do przepisów poprzednich,<br />

ale już po kilku latach trzeba było je zmieniać, żeby<br />

poszerzyć te rozwiązania o głębsze widzenie wolności.<br />

Tak jak dawniej narzucano, że małżeństwa mieszane<br />

mają obowiązek chrzczenia dzieci w wierze katolickiej,<br />

tak teraz się z tego obowiązku rezygnuje. Nie<br />

można narzucać żadnej praktyki religijnej siłą, jakimś<br />

rodzajem przymusu, chociażby moralnego. Ecclesia<br />

semper reformanda – Kościół zawsze jest w reformie.<br />

Czasem skręca źle, a czasem dobrze. Najlepiej, żeby to<br />

było jakieś continuum i pewnie w jakimś sensie jest.<br />

Kościół zmienia się na lepsze, chociaż przypina mu się<br />

wiele łatek, nie zdając sobie sprawy z tego, że to mu<br />

właściwie na dobre wychodzi.<br />

Dziękuję za rozmowę.<br />

nie tylko nauka<br />

29

30<br />

Sobór Watykański <strong>II</strong> w obiektywie b

p. prof. dr. hab. Tadeusza Pieronka<br />

31

nie tylko nauka<br />

32<br />

Erasmus Staff Week for Librarians w Budapeszcie<br />

tekst i zdjęcia: Danuta Gurdak, Agnieszka Dec<br />

W dniach 24–28 września br. odbyło się tygodniowe<br />

szkolenie dla bibliotekarzy (Erasmus Staff Week<br />

for Librarians) w ramach programu Erasmus. Miało<br />

ono miejsce w Bibliotece <strong>Uniwersytet</strong>u im. Loránda<br />

Eötvösa w Budapeszcie (ELTE Egyetemi Könyvtár)<br />

i wzięło w nim udział 55 osób z 31 bibliotek europejskich.<br />

Bibliotekę <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie reprezentowały: Agnieszka Dec − pracownik<br />

Działu Opracowania Formalnego Biblioteki<br />

oraz Danuta Gurdak − kierownik Działu Czasopism.<br />

Program obejmował wspólny udział bibliotekarzy<br />

akademickich bibliotek europejskich w wykładach,<br />

prezentacjach, dyskusjach i przedsięwzięciach związanych<br />

z bibliotekami, informacją naukową, rozwojem<br />

elektronicznych usług bibliotecznych oraz zastosowaniem<br />

nowoczesnej technologii cyfrowej w celu ochrony<br />

i zabezpieczenia dziedzictwa kulturowego.<br />

Biblioteka uniwersytecka ELTE, będąca gospodarzem<br />

spotkania, swą historią sięga roku 1561, zaś od<br />

roku 1876 mieści się w pałacu przy Ferencik tere. Posiada<br />

imponujące i cenne zbiory, w tym kolekcję 189<br />

kodeksów rękopiśmiennych oraz 1 200 inkunabułów.<br />

Obecnie Biblioteka posiada prawie 2 miliony jednostek<br />

bibliotecznych. Jej zbiory wespół z 8 bibliotekami wydziałowymi<br />

i ponad 50 bibliotekami instytutowymi liczą<br />

w sumie 3 600 000 dokumentów. Katalog komputerowy<br />

online Biblioteki, obecnie prowadzony w systemie<br />

bibliotecznym Aleph, zawiera prawie milion rekordów<br />

opisów bibliograficznych.<br />

Uczestnikom warsztatów zaprezentowano <strong>Uniwersytet</strong>,<br />

Bibliotekę wraz z jej historią, strukturą organizacyjną,<br />

pełnionymi funkcjami i usługami oraz biblioteki wydziałowe<br />

i instytutowe. Oczywiście nie zabrakło pokazywanych<br />

z dumą zabytków piśmienniczych. Dyrektor<br />

Biblioteki osobiście prezentował XIV-wieczny egzemplarz<br />

Divina Comedia Dantego Alighieriego, zdobiony<br />

niepoddającymi się upływowi czasu niezwykłymi, kolorowymi<br />

iluminacjami. Innym razem, zwiedzając wystawę<br />

zorganizowaną specjalnie dla uczestników programu<br />

Budynek Parlamentu na lewym brzegu Dunaju<br />

Agnieszka Dec i Danuta Gurdak w Bibliotece ELTE<br />

Erasmus, a poświęconą manuskryptom, inkunabułom<br />

i starodrukom, odnalazłyśmy między innymi pierwszy<br />

egzemplarz drukowany w języku węgierskim, pochodzący<br />

z krakowskiej drukarni Hieronima Wietora.<br />

Nie sposób było zwiedzić wszystkich wydziałów<br />

uczelni wraz z ich bibliotekami, zatem by móc porównać<br />

wrażenia, wybierałyśmy różne z oferowanych<br />

opcji. I tak Danuta Gurdak zwiedziła 9 bibliotek instytutowych<br />

na Wydziale Sztuki i Humanistyki. Każda<br />

z nich była jedyna w swoim rodzaju. Agnieszka Dec<br />

zwiedziła Bibliotekę Wydziału Pedagogiki i Psychologii,<br />

gdzie istnieje dział bardzo dobrze wyposażony<br />

w programy i urządzenia dla osób niewidomych i niedowidzących.<br />

Do bardzo miłych i ciekawych zaliczyć<br />

można wspólną wycieczkę całej grupy do uniwersyteckiego<br />

ogrodu botanicznego i jej maleńkiej, ale zabytkowej<br />

i niezwykle klimatycznej biblioteki.<br />

Istniała również możliwość wykazania swych kwalifikacji<br />

zawodowych, jak również porównania rodzajów<br />

i sposobów wykonywanych prac podczas zajęć panelowych<br />

w poszczególnych oddziałach Biblioteki ELTE. Goście<br />

z kolei chętnie prezentowali swoje rodzime uniwersytety<br />

i biblioteki na tak szerokim, międzynarodowym<br />

forum. Była to niebywała okazja do rozmów i wymiany<br />

poglądów nie tylko z węgierskimi kolegami po fachu, ale<br />

również z bibliotekarzami z całej niemal Europy.<br />

Warto nadmienić, że były tam osoby między innymi<br />

z Niemiec, Francji, Belgii, Hiszpanii, Portugalii, Włoch,<br />

Rumunii, Grecji, Estonii, Finlandii, a nawet Laponii. Grupa<br />

z Polski liczyła 5 osób (BUW, UMCS i UPJP<strong>II</strong>), natomiast<br />

jako jedyna z tej grupy, dokonana przed tak licznym<br />

audytorium, była właśnie prezentacja <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie i jego Biblioteki.<br />

Oczywiście nie zabrakło czasu na zwiedzanie pięknego<br />

Budapesztu, a ze względu na bardzo sprzyjającą<br />

i letnią pogodę oraz rzesze turystów przeciągało się ono<br />

do późnych godzin nocnych. Trzeba przyznać, że był<br />

to tydzień bardzo ciekawy. Efektem tego spotkania są<br />

nie tylko nawiązane kontakty i wyniesione doświadcze-

nie, ale także inspiracje i chęć zrealizowania ich w naszej Bibliotece. Owocem<br />

spotkania są także plany utworzenia wspólnej platformy do dalszych<br />

kontaktów, z wykorzystaniem nowoczesnych komunikatorów czy portali,<br />

na przykład Facebooka.<br />

Osoby organizujące i realizujące projekt w Bibliotece ELTE – na czele z dyrektorem<br />

Biblioteki dr. Szögi László oraz prowadzącą i koordynującą program<br />

Ewą Palfi − oprócz profesjonalizmu i kompetencji okazywały nieustannie niezwykle<br />

otwartą, serdeczną i bardzo gościnną postawę. Z pewnością projekt,<br />

w ramach którego odbywały się warsztaty, ze wszech miar wart jest polecenia.<br />

Program spotkania dostępny online: www.unica-network.eu/news/erasmus-staff-week-for-librarians-elte-budapest-24-28092012<br />

Strona domowa Biblioteki ELTE: www.elte.hu/en/university_library<br />

Sukces Psalmodii<br />

na Festiwalu w Tarnowie<br />

tekst: Monika Nowak<br />

zdjęcie: Marek Pawełek<br />

Kolejna nagroda na koncie chóru Psalmodia nie jest<br />

chyba dla nikogo zaskoczeniem. Tym razem zespół pod<br />

przewodnictwem znakomitego dyrygenta Włodzimierza<br />

Siedlika nowe trofeum przywiózł z Tarnowa.<br />

W sobotę 29 września br. miał tam miejsce <strong>II</strong>I Ogólnopolski<br />

Festiwal Muzyki Chóralnej Sacra Ecclesiae<br />

Cantio zorganizowany pod patronatem Wydziału Muzyki<br />

Kościelnej Kurii Diecezjalnej w Tarnowie, Bazyliki<br />

Katedralnej w Tarnowie oraz kilku instytucji tego miasta<br />

zajmujących się propagowaniem muzyki kościelnej.<br />

Festiwal miał na celu upowszechnianie sakralnej muzyki<br />

chóralnej, podnoszenie kultury muzycznej, promocję<br />

miasta, a co najważniejsze − integrację między chórzystami.<br />

Założenia te zostały w pełni zrealizowane podczas<br />

XIV-wieczny egzemplarz<br />

„Divina Comedia” Dantego Alighieriego<br />

konkursu. Do Tarnowa przybyły chóry z Krakowa, Warszawy,<br />

Rzeszowa, Nowego Sącza i wielu innych miejsc<br />

w Polsce. Kościół Matki Bożej Fatimskiej, gdzie odbywały<br />

się konkursowe przesłuchania, wypełnił się tego<br />

dnia wspaniałą muzyką. Każdy z zespołów miał 15 minut<br />

na zaprezentowanie przygotowanego programu. Po<br />

ostatnim występie obchody Festiwalu przeniosły się do<br />

Bazyliki Katedralnej w Tarnowie, gdzie odbyła się msza<br />

święta pod przewodnictwem biskupa ordynariusza Andrzeja<br />

Jeża z udziałem wszystkich chórów przybyłych na<br />

konkurs. Gdy wybrzmiało finalne Gaude Mater Polonia,<br />

ogłoszono wyniki trwających cały dzień przesłuchań.<br />

Wszyscy czekali na ten moment z niecierpliwością.<br />

Grand Prix Festiwalu przypadło oczywiście Psalmodii!<br />

Jest to druga w tym roku nagroda Grand Prix dla<br />

chóru <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie.<br />

Już wkrótce ukaże się także kolejna płyta nagrana<br />

przez zespół − tym razem zaprezentowane nam zostaną<br />

utwory Stanisława Moniuszki.<br />

Serdecznie gratulujemy Psalmodii i czekamy na kolejne<br />

sukcesy, nagrody i nagrania!<br />

nie tylko nauka<br />

33

nie tylko nauka<br />

Nowa płyta<br />

Psalmodii<br />

tekst: Alicja Widzisz<br />

zdjęcia: Jan Klos<br />

22 listopada 2012 roku w ramach<br />

V<strong>II</strong>I Dni Muzyki Kościelnej<br />

w Archidiecezji Krakowskiej<br />

odbył się koncert promujący<br />

nową płytę CD chóru UPJP<strong>II</strong>,<br />

na której znajdują się utwory<br />

Stanisława Moniuszki.<br />

Warto się zaopatrzyć w nowy<br />

krążek naszego chóru. Dlaczego?<br />

Powodów jest co najmniej kilka! Chór Psalmodia pod batutą Włodzimierza<br />

Siedlika tchnął w utwory Moniuszki zupełnie nową energię. Każda kompozycja<br />

przesycona jest inną emocją, jest inaczej zinterpretowana i przedstawiona.<br />

Muzyka tego XIX-wiecznego kompozytora pełna jest natchnienia i uczuć. Pełna<br />

emocji jednocześnie porywa prostotą, przemawia do każdego, a dodatkowo<br />

dzięki swej przystępności łatwo wpada w ucho. Podczas pracy nad utworami<br />

byliśmy zachwyceni kompozycjami, ich siłą wyrazu oraz poruszeniem, jakie<br />

w nas wywołały.<br />

Na płycie znajduje się kilka mniej znanych utworów religijnych z dorobku<br />

twórczego Moniuszki. Najbardziej rozbudowaną formą jest Msza łacińska Des-<br />

-dur, bogata w różnego rodzaju środki muzyczne – począwszy od imitacji, po<br />

duety solistów czy też fakturalne zróżnicowanie tekstu. Ecce lignum crucis to<br />

motet w tonacji d-moll z Mszy Piotrowińskiej, wspaniały dialog pomiędzy czterogłosowym<br />

chórem a barytonem solo, obfitujący w wiele napięć harmonicznych i zmian dynamicznych. Do pozostałych<br />

kompozycji należą: motet Agnus Dei do słów Józefa Ignacego Kraszewskiego, Benedictus, Do Boga. Psalm 137 oraz dwa<br />

preludia organowe, w których zostały wykorzystane tematy z pieśni Kto się w opiekę odda Panu swemu i Gorzkie żale.<br />

Dyrygent starannie wydobył i podkreślił stronę wyrazową w każdym utworze. Na uwagę zasługują również śpiewne<br />

duety solistów oraz niezwykły i dyskretny akompaniament organowy Marka Pawełka.<br />

Nagrania płyty dokonano w kościele świętych Augustyna i <strong>Jana</strong> Chrzciciela w Krakowie w dniach 22, 23 i 26 marca<br />

2012 roku. Warto wspomnieć, że ów krążek otwiera cykl nagrań pod wspólnym tytułem Polska Muzyka Chóralna. Jest to<br />

projekt, który Stowarzyszenie Passionart (w skład którego wchodzą chórzyści Psalmodii) podjęło się realizować w najbliższych<br />

latach. Jego celem jest prezentacja utworów polskich kompozytorów wszystkich okresów jak najszerszemu gronu<br />

odbiorców.<br />

Oprócz naszego chóru na płycie można usłyszeć solistów: Annę Filimowską-Wolfinger (sopran), Elżbietę Król-Dryję<br />

(alt), Piotra Szewczyka (tenor) oraz Macieja Drużkowskiego (baryton).<br />

Płytę można nabyć w Księgarni Logos oraz drogą elektroniczną − wystarczy do nas napisać e-mail na adres: info@psalmodia.pl.<br />

Zachęcamy do zasłuchania się!<br />

Wielkie urodziny<br />

tekst: Alicja Widzisz<br />

zdjęcia: Marek Pawełek, Alicja Widzisz<br />

34<br />

Rok 2012 obfitował w wiele ważnych wydarzeń i jubileuszy<br />

znanych osób. Chór Psalmodia jak zawsze starał się w nich<br />

aktywnie uczestniczyć i uświetniać swoją obecnością chociaż<br />

niektóre. Na szczególną uwagę zasługują uroczystości jubileuszowe<br />

dwóch kompozytorów: Wojciecha Kilara, który skończył<br />

w tym roku 80 lat, oraz Juliusza Łuciuka, który obchodził<br />

85. rocznicę urodzin.<br />

Dedykacja dla Wojciecha Kilara

Warto bardzo krótko przybliżyć sylwetki obu kompozytorów,<br />

wspominając ich największe zasługi.<br />

Wojciech Kilar otrzymuje płytę Psalmodii<br />

Wojciech Kilar – nazwisko rozpoznawane na całym<br />

świecie, głównie za sprawą muzyki filmowej, którą,<br />

jak mawiają niektórzy, „pisze od ręki”. Bardzo mocno<br />

związany ze Śląskiem, szczególnie z Katowicami,<br />

w których mieszka. Prywatnie to niezwykle skromny<br />

i kulturalny człowiek, darzący każdego szacunkiem.<br />

W ostatnim okresie swojej twórczości dąży do<br />

znacznego uproszczenia formy, oszczędnych wypowiedzi<br />

muzycznych. Hołduje estetyce minimalizmu<br />

– jak sam twierdzi, nawiązuje w ten sposób do historii<br />

naszej cywilizacji, jak również do powtarzalności<br />

modlitw, litanii, koronki, różańca, psalmów. W jednym<br />

z wywiadów powiedział: „bo im coś jest prostsze,<br />

tym tak naprawdę trudniejsze, bo jest nagie”. Jego<br />

niedoścignionymi wzorami muzycznymi są kompozycje<br />

Ravela i Szostakowicza. O jego muzyce, sposobie<br />

komponowania, tworzenia kulminacji oraz stopniowej<br />

degradacji napięć w każdej kompozycji można<br />

wiele pisać i przytaczać wiele przykładów. Utwory Kilara<br />

popularne są nie tylko w Polsce. Co ciekawe, powstało<br />

(i powstaje) mnóstwo nowych opracowań jego<br />

dzieł – ostatnimi czasy chociażby Orawa w aranżacji<br />

na 12 saksofonów lub odważna aranżacja polskich DJ-<br />

-ów w tegorocznej edycji Festiwalu Sacrum Profanum<br />

– Polish Icons. W ten sposób dyrygenci, animatorzy<br />

Juliusz Łuciuk otrzymuje płytę Psalmodii<br />

muzyki cały czas odkrywają Kilara na nowo, próbują<br />

rozmaitych kombinacji brzmieniowych i czerpią z jego<br />

kompozycji niebywałą inspirację.<br />

Juliusz Łuciuk związany jest ze środowiskiem<br />

krakowskim. Był uczniem Stanisława Wiechowicza,<br />

uczestnikiem seminariów u samego Oliviera Messiaena.<br />

Podobnie jak Wojciecha Kilara cechuje go<br />

ogromna pokora wobec świata i ludzi, jak również dominacja<br />

duchowości w jego muzyce i inspiracja religią<br />

chrześcijańską. Bardzo trafna jest wypowiedź Macieja<br />

Negreja o Łuciuku, którą pozwolę sobie przytoczyć:<br />

„Wygląda na to, że Juliusz Łuciuk zawsze realizował<br />

cele własne. Zgodne z własnym sumieniem, upodobaniami,<br />

smakiem, wiedzą i wewnętrzną potrzebą.<br />

To droga zasługująca na szacunek. Nie ma w tym nic<br />

z próby narzucania komukolwiek własnego punktu<br />

widzenia”. Od samego początku jego kompozycjom<br />

muzycznym towarzyszyło brzmienie głosu ludzkiego.<br />

Niemal każdy chór ma jego utwory w swoim repertuarze.<br />

Od lat <strong>70</strong>. XX wieku można zauważyć znaczne<br />

uproszczenie stylu, nawiązania do brzmień neotonalnych,<br />

połączonych ze specyficznym rodzajem narracji<br />

i ekspresji.<br />

Włodzimierz Siedlik, Juliusz Łuciuk i część chórzystów<br />

Chór Psalmodia miał możliwość zaśpiewać wraz<br />

z Chórem i Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Częstochowskiej<br />

na koncercie z okazji jubileuszu 85. rocznicy<br />

urodzin Juliusza Łuciuka. Wykonaliśmy wtedy<br />

dzieło wokalno-instrumentalne na mezzosopran, tenor,<br />

baryton, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną<br />

– Sanctus Adalbertus Flos Purpureus (Święty Wojciech<br />

kwiat szkarłatny). Choć uroczystości w Filharmonii<br />

Częstochowskiej miały miejsce 17 listopada 2012<br />

roku, brzmienie utworu do dziś pozostaje w uszach<br />

wielu chórzystów.<br />

Obaj jubilaci zostali przez nas obdarowani naszą<br />

pierwszą płytą CD Totus Tuus, do której dołączyliśmy<br />

serdeczne życzenia z podpisami dyrygenta Włodzimierza<br />

Siedlika oraz chórzystów. Były to skromne wyrazy<br />

wielkiej wdzięczności, jakie mogliśmy złożyć na ich ręce,<br />

dziękując za wspaniałe kompozycje, których wiele<br />

mamy w swoim repertuarze.<br />

nie tylko nauka<br />

35

nie tylko nauka<br />

Uroczystość inauguracji roku akademickiego 2012/2013<br />

na Uniwersytecie Trzeciego Wieku<br />

tekst i zdjęcie: Teresa Partyka<br />

Uroczystość związana z rozpoczęciem roku akademickiego<br />

2012/2013 dla słuchaczy <strong>Uniwersytet</strong>u Trzeciego<br />

Wieku na Uniwersytecie <strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

w Krakowie odbyła się w dniu 25 października br. w kościele<br />

św. Mikołaja w Krakowie przy ul. Kopernika 9.<br />

Na początku ks. dr Tadeusz Nosek, proboszcz parafii<br />

św. Mikołaja w Krakowie powitał wszystkich, którzy<br />

pozytywnie odpowiedzieli na zaproszenie. Przywitał<br />

także rektora <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła<br />

<strong>II</strong> w Krakowie ks. dr. hab. Władysława Zuziaka, prof.<br />

UPJP<strong>II</strong>, dyrektora <strong>Uniwersytet</strong>u Trzeciego Wieku Akademii<br />

Ignatianum ks. prof. dr. hab. Romana Darowskiego<br />

SJ oraz duszpasterzy tej parafii, która na mocy bulli<br />

inkorporacyjnej papieża Piusa <strong>II</strong> w październiku 1462<br />

roku stała się beneficjum <strong>Uniwersytet</strong>u Jagiellońskiego.<br />

Słowa przywitania skierował także do innych dostojnych<br />

gości. Zaznaczył, że dzisiejsza uroczystość wpisu-<br />

je się także w obchody 550-lecia parafii św. Mikołaja, na<br />

terenie której znajduje się 6 uczelni krakowskich.<br />

Następnie ks. dr Tadeusz Nosek odczytał dwa listy<br />

od rektorów uczelni z terenu parafii: prof. dr. hab. inż.<br />

Kazimierza Furtaka – rektora Politechniki Krakowskiej<br />

oraz prof. dr. hab. Piotra Laidlera – prorektora <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum.<br />

Wykład inauguracyjny wygłosił prof. dr hab. med.<br />

Zdzisław Gajda (Collegium Medicum UJ). Uroczystej<br />

mszy świętej inaugurującej rok akademicki na Uniwersytecie<br />

Trzeciego Wieku przewodniczył rektor UPJP<strong>II</strong><br />

ks. dr hab. Władysław Zuziak, prof. UPJP<strong>II</strong>. Homilię<br />

wygłosił ks. dr Tadeusz Nosek.<br />

<strong>Uniwersytet</strong> Trzeciego Wieku na Uniwersytecie<br />

<strong>Papieski</strong>m <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie działa od<br />

ubiegłego roku akademickiego i cieszy się dużym<br />

zainteresowaniem osób po 50. roku życia,<br />

nieaktywnych zawodowo. Tak jak w poprzednim<br />

roku została przygotowana bogata oferta<br />

wykładów z różnych dziedzin, spotkań kulturalnych<br />

i towarzyskich, dni skupienia. Szczegółowe<br />

informacje: ul. Franciszkańska 1, 31–004<br />

Kraków, tel. 12 422 57 85, wew. 725, e-mail:<br />

utw@upjp2.edu.pl, www.utw.upjp2.edu.pl.<br />

Biblioteka <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

w latach 1989−2010 oraz 2010−2012<br />

36<br />

W dniu rozpoczęcia obrad dorocznej Konferencji<br />

Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich<br />

– 17 września br. w gmachu Biblioteki <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie otwarta<br />

została wystawa przedstawiająca jej rozwój w czasach,<br />

gdy funkcję dyrektora pełnił ks. dr hab. Jan Bednarczyk,<br />

w latach późniejszych wespół ze swym zastępcą<br />

mgr. Władysławem Szczęchem.<br />

Wystawę przygotowali bibliotekarze będący wieloletnimi<br />

i zasłużonymi pracownikami, biorącymi<br />

udział w zachodzących w niej przemianach, a tym samym<br />

− współtwórcy ukazanej części historii Biblioteki.<br />

Postery zawierające fotografie i towarzyszące im<br />

opisy ukazują najbardziej istotne aspekty związane<br />

z Biblioteką, poczynając od nieustannie powiększających<br />

się zbiorów, poprzez komputeryzację, wieloletnie<br />

zaangażowanie w działalność Federacji Bibliotek<br />

Kościelnych Fides, jak i wydawanie Biuletynu Bibliotek<br />

Kościelnych Fides. Zaakcentowano również aspekt<br />

budowania wzajemnych więzi między pracownikami<br />

podczas wspólnych wycieczek, których inicjatorem<br />

i gorącym zwolennikiem był także ks. dr hab. Jan Bednarczyk.<br />

Jednak najistotniejsza część wystawy dotyczy zaszczepionej<br />

również przez ówczesnego dyrektora Biblioteki<br />

idei budowy nowoczesnego gmachu bibliotecznego<br />

oraz kolejnych etapów jej realizacji, z punktem<br />

centralnym, czyli wizytą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, który poświęcił<br />

budynek. Ukazano też przeprowadzkę, związaną z reorganizacją<br />

całości zbiorów pod kątem wolnego dostępu<br />

do nich według opracowanego w Bibliotece systemu<br />

klasyfikacji.<br />

W Bibliotece została zainicjowana również działalność<br />

wystawiennicza, której obecna wystawa jest kolejną<br />

odsłoną. Zachęcamy do jej obejrzenia!<br />

Organizatorzy

Filozoficzny esej<br />

o prozaicznym życiu<br />

tekst i zdjęcie: Małgorzata Zawadzka<br />

studenci<br />

Akcja Biura ds. Osób Niepełnosprawnych UPJP<strong>II</strong><br />

Dzisiejszy świat promuje to, co silne, niezależne, zaradne.<br />

Człowiek sukcesu to taki, który nie potrzebuje niczyjej<br />

pomocy, który doskonale radzi sobie ze swoimi<br />

problemami i nie okazuje słabości. Chcemy żyć w świecie<br />

silnych herosów, nie znających strachu bohaterów<br />

i niezłomnych wojowników. Czy taki świat jest możliwy?<br />

Paradoks polega na tym, że czasem źle oceniamy<br />

siłę i słabość, nie dostrzegamy własnego strachu, a bezradność<br />

innych jest tylko złudna. Co oznacza siła, zaradność,<br />

niezależność?<br />

Śladami Tatarkiewicza<br />

Tak jak kiedyś Tatarkiewicz badał pochodzenie sześciu<br />

pojęć 1 , tak my dzisiaj rozpoczynamy cykl poświęcony<br />

trzem słowom, które zawojowały współczesny świat. Te<br />

słowa to: siła, zaradność i niezależność. Te trzy słowa<br />

stały się ostoją dzisiejszego społeczeństwa. Nie będziemy<br />

przeprowadzali aż tak rzetelnej analizy, jakiej dokonał<br />

Tatarkiewicz, ale spróbujemy zrozumieć, co oznaczają<br />

i odsłonić prawdziwe ich oblicze. Może przy okazji<br />

uda się odsłonić prawdziwe oblicze człowieka?<br />

Siła<br />

Kult siły i silnego człowieka panował właściwie od zawsze.<br />

I nie chodzi tutaj tylko o ćwiczoną przez Spartan<br />

siłę fizyczną, ale przede wszystkim o siłę duchową.<br />

Najpierw Grecy, a później chrześcijanie podkreślali siłę<br />

ducha jako największą siłę człowieka. Nawet potępiany<br />

przez wielu Nietzsche podkreślał wielkość, która miała<br />

być przede wszystkim wielkością ducha.<br />

Jak dziś rozumiemy siłę? Dziś siła to odporność na<br />

stres, umiejętność pracy pod presją, zdolność do walki<br />

o swoje miejsce w społeczeństwie. Jeśli ktoś nie potrafi<br />

zadbać o swoją pozycję, to zostaje nazwany słabeuszem<br />

bez charakteru. W takim społeczeństwie nie ma miejsca<br />

dla osób z problemami. Niepełnosprawność też się nie<br />

kwalifikuje, bo czy osoba z niepełnosprawnością potrafi<br />

zadbać o siebie, walczyć jak lew o swoje stanowisko, pokazać<br />

wszystkim, co potrafi? Osoba taka jest raczej zagubiona,<br />

samotna i nie potrafi walczyć o swoje. Trzeba<br />

jej ustępować, pomagać − nie jest silną jednostką, która<br />

może wiele zdziałać dla społeczeństwa. Czy aby na pewno?<br />

Przecież osoby z niepełnosprawnością świetnie odnajdują<br />

się na rynku pracy, są sumienne, doskonale radzą<br />

sobie z obowiązkami. Nie potrafią głośno krzyczeć?<br />

Gdyby chciały, to by potrafiły. Ale po co?<br />

1 W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2005.<br />

Czy w tym krzyku i agresywnej walce o posiadanie<br />

władzy i pieniędzy nie kryje się strach przed bezradnością,<br />

samotnością i myśl, że tak naprawdę brakuje nam<br />

pewności siebie?<br />

Kult siły to kult strachu, że opanuje nas niemoc.<br />

Ciężko przyznać się do błędów i słabości, ale tak naprawdę<br />

to emocje, słabość są tym, co zrównuje wszystkich<br />

ludzi. Należy pamiętać, że w życiu może być tak jak<br />

w ludowym powiedzeniu: „Tak się ten świat obraca, jednych<br />

podnosi, a drugich wywraca”. Nigdy nie wiadomo,<br />

kiedy z samego szczytu spadniemy na sam dół. Siła też<br />

ma swoje granice. I tą granicą nie musi być wózek, może<br />

być nią własny strach. Człowiek silny to nie taki, który<br />

jest w pełni sprawny. Człowiek silny to taki, który nie<br />

boi się być sobą i nie boi się własnych słabości.<br />

Moje duszpasterstwo<br />

tekst: Agnieszka Gawron<br />

Spotkaniem z wierzącym człowiekiem, wspólnotą,<br />

ludźmi, na których można liczyć, rozwojem, stylem życia<br />

i modlitwy − to kilka odpowiedzi studentów <strong>Uniwersytet</strong>u<br />

<strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie na pytanie,<br />

czym jest dla nich duszpasterstwo.<br />

Po wakacyjnej przerwie wszyscy przechodzimy do<br />

fazy intensywnych działań. Tak samo jest z Duszpasterstwem<br />

Akademickim Patmos, które przygotowało<br />

bogatą ofertę dla studentów naszej uczelni. Warsztaty,<br />

kursy, spotkania z członkami Juventus Christiana,<br />

współpraca z różnymi instytucjami − to tylko część niespodzianek.<br />

Warto zaznaczyć, że jedną z głównych zasad<br />

opiekuna ks. dr. Lucjana Bielasa jest kształtowanie<br />

oraz udoskonalanie duszpasterstwa według pomysłów<br />

jego członków. Duszpasterz nie narzuca niczego, jedynie<br />

pomaga w budowaniu wspólnoty.<br />

Gdzie możesz pójść i co zrobić?<br />

• W każdą niedzielę w kościele św. Marka (ul. św.<br />

Marka 10) o godz. 19.00 możesz uczestniczyć we<br />

mszy świętej.<br />

• W każdy drugi i czwarty piątek miesiąca o godz.<br />

17.00 odbywa się czytanie Pisma Świętego z pogłę-<br />

37

studenci<br />

bioną analizą wraz z benedyktynami w Tyńcu, po<br />

którym odprawiana jest msza święta o 18.30.<br />

• Codziennie o 13.15 odprawiana jest msza święta<br />

w kaplicy w budynku <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong><br />

Pawła <strong>II</strong> w Krakowie przy ul. Franciszkańskiej 1.<br />

• We wtorki możesz udać się do kościoła św. Anny,<br />

gdzie o 7.30 w kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej<br />

odmawiana jest jutrznia, a po niej śniadanie<br />

i dyskusja na temat usłyszanych czytań.<br />

• W każdy drugi czwartek miesiąca masz możliwość<br />

spotkania się z członkami najstarszego duszpasterstwa<br />

(założonego w 1918 roku) − Juventus Christiana<br />

o godz. 17.00 w kolegiacie akademickiej św. Anny<br />

(ul. św. Anny 11).<br />

Czego możesz się dowiedzieć?<br />

Jak powiedział Arystoteles: „prawdziwa wiedza to<br />

znajomość przyczyn”, dlatego też podczas warsztatów<br />

Jestem kobietą, jestem mężczyzną i co dalej?, uczestnicy<br />

wraz z pomocą prowadzących będą analizować<br />

zagadnienia takie jak: antykoncepcja, seks, miłość,<br />

wolność jednostki, po to, aby zobaczyć, jak wpływają<br />

one na nasze życie i podejmowane przez nas decyzje.<br />

Warsztaty będą odbywać się w poniedziałki o godz.<br />

19.00 w Dziupli (kościół św. Marka). Chętni mogą dokonać<br />

zapisów poprzez wysłanie zgłoszenia na adres:<br />

wojtekj@op.pl.<br />

Kolejną propozycją dla studentów są rekolekcje adwentowe:<br />

Bóg stał się człowiekiem. Wiara po Auschwitz,<br />

które będą miały miejsce od 7 do 9 grudnia br. Ks. Lucjan<br />

Bielas oraz ks. Manfred Deselaers poprowadzą<br />

rozważania w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.<br />

Dodatkowe informacje o rekolekcjach są dostępne<br />

na stronie na www.cdim.pl.<br />

Jak 112<br />

Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, kiedy doznamy jakiegoś<br />

wypadku, choroby. W takich sytuacjach dzwonimy pod<br />

numer 112 i mamy pewność, że ktoś nas wysłucha oraz<br />

udzieli pomocy. Podobnie jest z naszym sumieniem. Ono<br />

również potrzebuje kontaktu ze specjalistą. Dzwoniąc pod<br />

numer 602 765 467 możemy otrzymać odpowiedni „opatrunek”<br />

dla naszego sumienia, ponieważ na całodobowym<br />

dyżurze czeka na zgłoszenia ks. Lucjan Bielas.<br />

To nie koniec<br />

Duszpasterstwo działające przy UPJP<strong>II</strong> nie ogranicza się<br />

tylko do spotkań modlitewnych, chce robić więcej, wykraczać<br />

poza przyjęte standardy, podkreślając tym swoją wyjątkowość.<br />

Mam tutaj na myśli m.in. zawiązanie współpracy<br />

z Dziełem Kolpinga oraz utworzenie Koła Misyjnego.<br />

„Żeby dokonać wielkich rzeczy, musimy nie tylko działać,<br />

ale także marzyć, nie tylko planować, ale także wierzyć”<br />

(J. A. Thibault). Działanie, planowanie, wiara − te wszystkie<br />

elementy charakteryzują duszpasterstwo. Chcesz przekonać<br />

się, o jakie wielkie rzeczy chodzi? Dołącz do nas!<br />

Byłaś Julią<br />

c<br />

Wiersze naszego studenta<br />

Marka Psonki<br />

Parmenidejski świat<br />

Jeden kamień<br />

odjąć<br />

kamień<br />

to<br />

Nieistnienie<br />

czy<br />

Jeden?<br />

Zaproszenie<br />

na uroczystość ślubną<br />

w niemodnej<br />

białej kopercie<br />

cierpliwy spacer<br />

po ogrodzie<br />

zamiast krwawego<br />

jabłka<br />

z Bogiem człowiekiem<br />

komunia<br />

przyjdziesz?<br />

Halinie Poświatowskiej<br />

Widziałem<br />

Jak na deskach teatru<br />

Odgrywałaś Julię<br />

Byłaś stara<br />

Pomarszczona<br />

Filiżanka kawy<br />

Zadrżała w dłoni<br />

Krzyczałaś<br />

Na wysokim balkonie<br />

Do zjawy<br />

Po spektaklu<br />

Za kurtyną<br />

Przygryzałaś wargi<br />

Dosypując cukru<br />

Podobno<br />

Wiesz jak zaparzyć miłość<br />

By miała smak kawy<br />

38

„Nie jestem żadnym mistrzem, jestem rzemieślnikiem”<br />

relacja ze spotkania z Marcinem Wroną<br />

studenci<br />

tekst: Aleksandra Wojdyła<br />

zdjęcia: Karolina Twardosz<br />

19 listopada br. w ramach cyklu spotkań Podsłuchaj mistrza. Radio Bonus<br />

zaprasza na… odbyło się spotkanie z redaktorem Marcinem Wroną. Była<br />

to już trzecia tego typu rozmowa zorganizowana przez nasze uczelniane<br />

Radio Bonus. Po Arturze Andrusie i Brygidzie Grysiak przyszła kolej na<br />

znanego z programu Pod napięciem reportera – Marcina Wronę.<br />

Marcin Wrona urodził się w Krakowie i tu studiował anglistykę na<br />

Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia przerwał, kiedy w roku 1988 spotkał<br />

na swojej drodze reportera Radia Kraków. „Mam duże szczęście<br />

w życiu. Na obozie językowym w Nowej Hucie poznałem dziennikarza<br />

Radia Kraków, któremu nasunąłem się pod mikrofon. Potem zaprosił<br />

mnie do studia. Powiedział, żeby przyjść za rok na praktyki, więc przyszedłem”<br />

– wspominał Marcin Wrona. To właśnie dziennikarstwo radiowe<br />

jest jego największą miłością: „Radio to przyjemność, telewizja<br />

to ciężka praca”. Od 2006 roku jest korespondentem Faktów w Stanach<br />

Zjednoczonych. Jak zaznacza, jest dziennikarzem mediów polskojęzycznych<br />

i w Ameryce jest tylko czasowo. Wrażenia z pobytu w USA opisał<br />

niedawno w swojej książce Wrony w Ameryce. Twierdzi, że jest „generalnie<br />

nieśmiałym człowiekiem”. Jako korespondent w Stanach Zjednoczonych<br />

z tą nieśmiałością walczy. Wielbiciel dobrego jedzenia, ostatnio pokochał<br />

szczególnie kuchnię etiopską. Ma żonę Aleksandrę i córkę Marię.<br />

Jeden z najbardziej znanych polskich korespondentów cierpliwie<br />

i z uśmiechem odpowiadał na wszystkie zadawane mu przez studentów<br />

pytania. O swoim zawodzie mówił: „Korespondent musi umieć mało<br />

spać. Ja żyję z momentu na moment. Mogę coś zaplanować na weekend,<br />

ale potem dzwoni telefon o piątej rano i nici z planów”. Mimo to dziennikarz<br />

zaznaczył, że swoją pracę kocha ponad wszystko: „Codziennie spotykam<br />

się z innymi zagadnieniami, sytuacjami. Nie wiem, co robiłbym,<br />

gdybym codziennie pracował nad podobnym tematem. Pewnie bym<br />

zwariował”. Zanim został korespondentem, prowadził popularny talk<br />

show Pod napięciem. To właśnie za ten program otrzymał w 1999 roku<br />

tytuł Hieny Roku, przyznawany przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich.<br />

Zapytany o to, skomentował: „Byłem oburzony otrzymaniem Hieny,<br />

bo nigdy nie byłem członkiem żadnego stowarzyszenia dziennikarzy.<br />

Dlaczego ktoś, kto nie ma ze mną nic wspólnego, ma mnie oceniać?<br />

Mnie oceniają moi szefowie”. Po 8 latach pracy nad programem pojawiła<br />

się propozycja wyjazdu do Stanów Zjednoczonych. Początki były trudne:<br />

„Musiałem uczyć się zawodu na nowo. Tam wszystko wygląda inaczej.<br />

Trzeba się nauczyć realiów pracy, tego, że jest się jednym z miliona korespondentów<br />

z dalekich krajów”. Także mentalność Amerykanów zaskoczyła<br />

nieśmiałego z natury Polaka: „Amerykanie bardzo rzadko uciekają<br />

przed kamerą. Nigdy się nie spotkałem z tym, żeby dziennikarstwo by-<br />

ło zawodem nielubianym. Amerykanie sami się<br />

garną do telewizji”. Jak podkreślał gość spotkania,<br />

Ameryka zdecydowanie nie jest już „krainą<br />

marzeń”. Szczególnie dla dziennikarzy. Marcin<br />

Wrona stwierdził: „Na amerykańskim rynku<br />

medialnym jest potworny kryzys. Mój kolega<br />

operator, który ma wszystkie potrzebne akredytacje<br />

i może wejść wszędzie o każdej porze, szuka<br />

pracy”. Na końcu redaktor Wrona opowiadał<br />

także o swoim życiu prywatnym, o swoich tęsknotach<br />

i marzeniach: „W Stanach najbardziej<br />

brakuje mi rodziców. Brakuje mi kontaktów<br />

z moimi przyjaciółmi z dawnych lat. Brakuje mi<br />

wyjścia na krakowski Rynek. Jestem krakusem,<br />

mam Kraków w żyłach, we krwi”.<br />

19 listopada br. trzy osoby zatrudnione w Bibliotece UPJP<strong>II</strong>: Danuta Rebech, Marta Wójtowicz-Kowalska<br />

oraz Danuta Gurdak zdały egzamin państwowy przed Komisją Egzaminacyjną do przeprowadzenia<br />

postępowania kwalifikacyjnego dla kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego<br />

pracownika dokumentacji i informacji naukowej powołaną przez Ministra Nauki i Szkolnictwa<br />

Wyższego. W ten sposób panie uzyskały kwalifikacje zawodowe dyplomowanego bibliotekarza.<br />

Serdecznie gratulujemy!<br />

39

Wydawnictwo Naukowe<br />

na Targach Książki<br />

Jesienią wszyscy entuzjaści literatury mają okazję odwiedzić dwie imprezy wydawnicze – Targi Książki w Krakowie oraz<br />

Kiermasz Wydawców Katolickich w Lublinie. Można tam nie tylko zapoznać się z różnorodną ofertą publikacji (w dobrej cenie!),<br />

ale także spotkać się z autorami, uczestniczyć w wykładach i konkursach z nagrodami.<br />

Wydawnictwo Naukowe <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie jak co roku prezentowało swoją ofertę i w Krakowie,<br />

i w Lublinie. Dużą popularnością cieszyły się nowe publikacje (Od piekła do zbawienia Marty Ficoń, Rozwój w trudzie<br />

egzystencji Joanny Mikołajczyk), ale także te objęte wyprzedażą. W sumie wydawnictwo sprzedało prawie 800 książek!<br />

Krakowskie targi obecnością uświetnili<br />

literaci – Andrzej Stasiuk,<br />

Andrzej Pilipiuk, Ewa Lipska i Dorota Masłowska<br />

Sferę sacrum reprezentowali m.in.<br />

ksiądz profesor Jan Kracik,<br />

ojciec Józef Augustyn SJ, ojciec Michał Olszewski SCJ oraz zawsze radosny ojciec Leon Knabit OSB. Możn<br />

Chwilowy powrót do czasów dzieciństwa – dzięki Wandzie Chotomskiej i Edwardowi Lutczynowi.<br />

Gwiazdy estrady – Urszula Dudziak i Artur Andrus.

Pracownicy wydawnictwa – Rafał Bober i Paulina Paduchowska.<br />

Redakcja – Marta Jaszczuk, Katarzyna Romanek i Lucyna Sterczewska.<br />

oraz publicyści i dziennikarze: Rafał Ziemkiewicz, Krzysztof Ziemiec, prof. Andrzej Nowak i Szymon Hołownia.<br />

a było również spotkać aktorów: Stanisława Mikulskiego i Małgorzatę Braunek,<br />

a nawet dwie byłe prezydentowe: Marię Wałęsę i Jolantę Kwaśniewską.<br />

Sportowcy i podróżnicy: Andrea Anastasi, Krzysztof Hołowczyc, Martyna Wojciechowska oraz bosonogi Wojciech Cejrowski.<br />

zdjęcia: Marta Jaszczuk

nie tylko nauka<br />

Biuro Informacji i Promocji<br />

mgr Monika Wiertek<br />

rzecznik prasowy<br />

mgr Krzysztof Mleczko<br />

kierownik<br />

Ukończył zarządzanie i marketing<br />

w Szkole Wyższej im. Bogdana Jańskiego.<br />

Człowiek, który musi ogarnąć<br />

dominujący w Biurze kobiecy żywioł.<br />

Dba o doskonałą organizację wszystkich<br />

uroczystości uniwersyteckich.<br />

Planuje, czuwa nad terminami, koordynuje<br />

wszystkie działania Biura.<br />

A gdy potrzeba, z wdziękiem pilnuje<br />

grilla. Na UPJP<strong>II</strong> pracuje od 2010 roku.<br />

Żonaty, ma dwie córki.<br />

Absolwentka filologii polskiej<br />

na Uniwersytecie Jagiellońskim.<br />

Na UPJP<strong>II</strong> pracuje<br />

od 2011 roku. Często na<br />

pierwszej linii ognia. Odpowiada<br />

za kontakty z mediami<br />

oraz prasą akademicką.<br />

Redaguje biuletyn „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”,<br />

Biuletyn Informacji<br />

Publicznej UPJP<strong>II</strong> oraz wiele<br />

drobiazgów, nie zapominając,<br />

że w słowie jest siła.<br />

Pracują czasem od wielu lat,<br />

a tak słabo ich znamy… Czas to zmienić!<br />

Rozpoczynamy nowy cykl na łamach „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”.<br />

W kolejnych numerach<br />

będziemy<br />

prezentować<br />

pracowników<br />

naszego uniwersytetu.<br />

Aby dać<br />

dobry przykład,<br />

zaczynamy<br />

od siebie.<br />

mgr lic.<br />

Monika<br />

Winiarska<br />

koordynator<br />

promocji<br />

Z wykształcenia teolog<br />

(po <strong>Papieski</strong>ej<br />

Akademii Teologicznej).<br />

Artystyczna dusza.<br />

Wydeptał do niej<br />

ścieżkę każdy, kto<br />

przygotowywał choć jedną konferencję na naszej uczelni.<br />

Przygotowuje projekty graficzne plakatów i innych materiałów<br />

promocyjnych, czuwa nad spójną promocją <strong>Uniwersytet</strong>u,<br />

kipi pomysłami podczas Festiwalu Nauki czy targów edukacyjnych,<br />

a także dba o piękną oprawę wszystkich ważnych<br />

imprez akademickich. Na uczelni pracuje od 2002 roku.<br />

mgr lic. Justyna Kastelik<br />

koordynator strony www<br />

Ukończyła historię Kościoła na <strong>Papieski</strong>ej<br />

Akademii Teologicznej. Dba o to, żeby<br />

strona internetowa uczelni była przejrzysta<br />

pod względem estetycznym i merytorycznym.<br />

Obdziela pracowników papierem<br />

firmowym lub wizytówkami. Zawsze<br />

pełna energii i skłonna do pomocy.<br />

Na uczelni pracuje od 8 lat.<br />

Przy okazji chcieliśmy podziękować studentom, którzy zawsze wspierają nasze działania!<br />

42

polecamy publikacje<br />

Roman Pałaszewski OFMConv, Bracia mniejsi konwentualni w archidiecezji<br />

wrocławskiej w latach 1945–1972, Kraków 2012<br />

Publikacja przedstawia w oparciu o źródła archiwalne historię braci mniejszych konwentualnych<br />

w archidiecezji wrocławskiej od czasu zakończenia <strong>II</strong> wojny światowej aż<br />

do reorganizacji placówek minoryckich na Dolnym Śląsku, dokonanej przez prowincjała<br />

o. prof. Joachima Bara w 1972 roku, a polegającej na likwidacji wszystkich placówek<br />

wiejskich. Dzięki życzliwości pary książęcej Henryka <strong>II</strong> Pobożnego i jego żony<br />

Anny pierwsi minoryci przybyli do Wrocławia i osiedlili się w klasztorze przy wzniesionym<br />

kościele św. Jakuba. Powstające zakony minorytów trwały aż do pruskiej sekularyzacji<br />

zakonów w 1810 roku. W 1945 roku po 135 latach od pruskiej kasaty powrócili do<br />

swoich klasztorów lub objęli nowe placówki przekazane im przez władze administracji<br />

apostolskiej Dolnego Śląska, włączając się do czynnej pracy duszpasterskiej, a zapotrzebowanie<br />

na polskich kapłanów na Ziemiach Odzyskanych było ogromne. Minoryci<br />

odnawiali powierzone im świątynie, restaurowali plebanie, wznosili nowe, prowadzili kancelarie, archiwa parafialne,<br />

zakładali biblioteki, cieszyli się dużym autorytetem wśród społeczności, w której działali. Rozwijali różne formy duszpasterstwa<br />

– od życia liturgiczno-sakramentalnego, poprzez wielką pracę katechetyczno-kaznodziejską z rekolekcjami<br />

i misjami parafialnymi, do działalności w okrojonych przez władze państwowe organizacjach i stowarzyszeniach religijnych,<br />

prowadzili także działalność charytatywną, szerzyli kult Maryjny, przybliżali wiernym postać o. Maksymiliana<br />

Kolbego. Prowadząc prace na wzór księży diecezjalnych, wypełniali swoje powinności zakonne.<br />

Renata Dulian<br />

Zdzisław Gogola OFMConv, Dzieje ruchu hippisowskiego, Kraków 2012<br />

Na rynku księgarskim ukazała się publikacja pracownika naukowego <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego<br />

<strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie, historyka o. dr. hab. Zdzisława Gogoli OFMConv poświęcona<br />

ruchowi hippisowskiemu – kontrkulturze kontestacyjnej Zachodu <strong>II</strong> połowy lat<br />

60. i początków lat <strong>70</strong>. XX stulecia. Nazwa ruchu wywodzi się z j. angielskiego: hippie; to be<br />

hip – żyć dniem dzisiejszym, a jego istotę stanowił gwałtowny bunt ludzi młodych przeciw<br />

instytucjom i wartościom świata ludzi dojrzałych, określanych mianem establishmentu.<br />

Krytykowano konsumpcjonizm, materializm, własność prywatną, kwestionowano normy<br />

moralne, sprzeciwiano się społecznym nakazom, obnażano hipokryzję i konformizm<br />

dominujące w sytych społeczeństwach Zachodu. Ruch ten zainicjował narodziny i eskalację<br />

ideologii pacyfistycznych oraz ekologicznych, wywołał zainteresowanie kulturą duchową<br />

Dalekiego Wschodu czy wreszcie zainicjował tzw. rewolucję seksualną.<br />

Prezentowana publikacja ujmuje problem w trzech aspektach: ruch hippisowski jako<br />

zjawisko społeczne, doktryna moralna oraz próba moralnej oceny hippizmu. Zawiera<br />

nadto odniesienia do recepcji ruchu na gruncie ówczesnego PRL-u. Pożytecznym<br />

novum omawianej pracy wydaje się refleksja autora na temat relacji Kościoła katolickiego już nie tyle względem historycznego<br />

hippizmu, ile współcześnie funkcjonujących subkultur, popularnych wśród młodego pokolenia. Tak więc owe<br />

dwa kręgi narracyjne: przeszłość i współczesność sprawiają, że lektura książki emocjonalnie angażuje czytelnika, a sugestywny<br />

język narracji ułatwia percepcję treści.<br />

ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJP<strong>II</strong><br />

Z okazji<br />

zbliżających się świąt<br />

Bożego Narodzenia<br />

redakcja „<strong>Vita</strong> <strong>Academica</strong>”<br />

składa wszystkim<br />

czytelnikom<br />

najserdeczniejsze życzenia,<br />

aby radość i pokój tych dni<br />

zagościły na zawsze<br />

w naszych sercach,<br />

rodzinach<br />

i miejscach pracy.

polecamy publikacje<br />

Wydawnictwa Naukowego <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie<br />

ą Ośrodskiego<br />

Jaykulturorezentacja<br />

lepszego<br />

ctwa <strong>Jana</strong><br />

Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

11<br />

Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

Maria Zboralska, Przekraczanie siebie jako podstawa antropologii teologicznej<br />

Karola Wojtyły – <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, Kraków 2012<br />

W serii Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> ukazały się:<br />

• Człowiek żyjący drogą Kościoła<br />

red. ks. Jan Daniel Szczurek<br />

• Niewyczerpane źródło świętości<br />

ks. Cezary Smuniewski<br />

• Św. Jan od Krzyża w recepcji Karola Wojtyły<br />

– <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>, red. ks. Jan Machniak<br />

• Krakowska szkoła antropologiczna<br />

red. o. Jarosław Kupczak OP, Jolanta Majka<br />

• Paradoks egzystencji etycznej<br />

Jan Galarowicz<br />

• Teologia kultury integralnej<br />

Dariusz Radziechowski<br />

• Kapłaństwo prezbiterów w nauczaniu <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

ks. Wojciech Zyzak<br />

• Czym jest „nowy feminizm” <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong>?<br />

red. Jarosław Kupczak OP, Maria Zboralska<br />

• Jan Paweł <strong>II</strong>. Posługa myślenia<br />

red. Jarosław Kupczak, Dariusz Radziechowski<br />

• Taka milcząca wzajemność. „Pieśń o Bogu ukrytym”<br />

Karola Wojtyły w świetle doktryny św. <strong>Jana</strong> od Krzyża<br />

Joanna Tebień<br />

W swojej dysertacji doktorskiej autorka stara się udowodnić, że „przekraczanie siebie”<br />

stanowi podstawę antropologii teologicznej Karola Wojtyły, analizując trzy wymiary tego<br />

pojęcia: autotranscendencję, transcendencję w kierunku drugiego człowieka oraz transcendencję<br />

w kierunku Boga. Pojęcia te przedstawia z perspektywy filozoficznej, poetycko-<br />

-dramatycznej i teologicznej. Stara się przedstawić, w jaki sposób horyzont przekraczania<br />

siebie jest obecny w tekstach w okresie przed pontyfikatem i w jego trakcie. Największym<br />

wzorem człowieczeństwa i najdoskonalszym wcieleniem przekraczania siebie w tych<br />

trzech wymiarach jest Jezus Chrystus. Potwierdzeniem tego są słowa zawarte w encyklice<br />

Redemptor hominis: „W Chrystusie i przez Chrystusa najpełniej objawił się ludzkości Bóg,<br />

najbardziej się do niej przybliżył – i równocześnie w Chrystusie i przez Chrystusa człowiek<br />

zdobył pełną świadomość swojej godności, swojego wyniesienia, transcendentnej<br />

wartości samego człowieczeństwa, sensu swojego bytowania”.<br />

Renata Dulian<br />

W serii Studia nad Myślą <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> ukażą się:<br />

• <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> teologia męczeństwa<br />

<strong>Vita</strong>li Siarko SchP<br />

• Pojęcie milczenia i jego funkcja w relacji między<br />

Bogiem i człowiekiem w homiliach <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong><br />

ks. Paweł Gabara<br />

Marta Ficoń<br />

Od piekła<br />

Marta Ficoń, Od piekła do nadziei Zbawienia. Rozwój kwestii zbawienia<br />

dzieci zmarłych bez chrztu świętego w teologii katolickiej i jej egzystencjalna<br />

doniosłość, Kraków 2012<br />

do nadziei<br />

zbawienia<br />

Rozwój kwestii zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu świętego<br />

w teologii katolickiej i jej egzystencjalna doniosłość<br />

Autorka w sposób wnikliwy przedstawia zagadnienie zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu<br />

świętego w całej historii chrześcijaństwa. W tym celu analizuje teksty, począwszy od Pisma<br />

Świętego, poprzez dzieła wczesnych ojców Kościoła, zarówno greckich, jak i łacińskich, teologów<br />

wczesnego średniowiecza, doktorów scholastycznych, autorów czasów przed- i potrydenckich,<br />

aż po współczesnych myślicieli katolickich. W ten sposób ukazuje, jak zabobonne<br />

i niegodne praktyki dotyczące sakramentu chrztu oraz pogrzebu ustąpiły miejsca<br />

pełnemu nadziei obrzędowi pochówku dziecka nieochrzczonego. W pierwszym tysiącleciu<br />

chrześcijaństwa nieochrzczone dzieci widziano w piekle pod wpływem popieranej przez<br />

św. Augustyna nauki o grzechu pierworodnym jako osobistym grzechu każdego człowieka<br />

„preegzystującym” w Adamie. Ten grzech mógł usunąć tylko chrzest święty jako źródło łaski.<br />

Tytuł rozprawy Od piekła do nadziei Zbawienia ukazuje przemianę, jaka dokonała się<br />

w myśleniu teologicznym na ten temat. Szczególny zwrot w tej kwestii teologicznej zaczyna się od czasów Soboru Watykańskiego<br />

<strong>II</strong>, który podkreślał Boże pragnienie zbawienia wszystkich ludzi. Teoria otchłani zaczęła znikać z publikacji teologicznych<br />

pod wpływem nauki o ostatecznym powołaniu człowieka oraz danej każdemu człowiekowi przez Ducha Świętego łączności<br />

z misterium paschalnym Chrystusa. Opublikowany w 2007 roku najważniejszy dokument dotyczący tego zagadnienia<br />

Nadzieja zbawienia dla dzieci umierających bez chrztu wskazuje na miłosierdzie Boże dla tych najmniejszych.<br />

Renata Dulian<br />

Stosunki kulturowe, etniczne i religijne na przestrzeni dziejów<br />

Культурные, этнические и религиозные отношения на протяжении веков<br />

REGIONES EUXINUM SPECTANTES<br />

REGIONES<br />

EUXINUM<br />

SPECTANTES<br />

Stosunki kulturowe, etniczne i religijne<br />

Regiones euxinum spectantes. Stosunki kulturowe, etniczne, religijne na<br />

przestrzeni dziejów, pod red. Łukasza Gędłka, Tomasza Krzyżowskiego<br />

i Michała Michalskiego, Kraków 2012<br />

na przestrzeni dziejów<br />

Region czarnomorski z jego bogatą kulturą i zawiłą historią budził zainteresowanie badaczy.<br />

Z inspiracji doktorantów <strong>Uniwersytet</strong>u <strong>Papieski</strong>ego <strong>Jana</strong> Pawła <strong>II</strong> w Krakowie powstała<br />

Культурные, этнические<br />

и религиозные отношения<br />

на протяжении веков<br />

publikacja, w której naukowcy z różnych ośrodków badawczych Polski, Ukrainy, Białorusi,<br />

Mołdawii oraz Rosji prezentują swoje artykuły. Obejmują one zagadnienia i problemy,<br />

z różnych okresów historycznych, a to, co je łączy, to obszar wokół Morza Czarnego. Wyodrębnione<br />

grupy tematyczne odsyłają do publikacji poświęconych starożytności, średniowieczu,<br />

obecności genueńskiej na Krymie, walce o dominację toczonej przez Rzeczpospolitą<br />

Obojga Narodów, Imperium Osmańskie i Carską Rosję. Zamieszczono również artykuły<br />

poświęcone stosunkom etnicznym i wyznaniowym, wśród których znajdziemy biografię<br />

sufragana tyraspolskiego Wincentego Lipskiego (1795–1875) czy literacko-artystyczny obraz<br />

relacji między państwami i narodami Azji Mniejszej a mieszkańcami Słowiańszczyzny Południowej na przestrzeni dziejów.<br />

Znajdziemy również artykuły poświęcone czasom najnowszym tego regionu, np. dziejom Kościoła rzymskokatolickiego<br />

w Odessie (1917–1991) czy polityce Unii Europejskiej wobec regionu czarnomorskiego.<br />

Renata Dulian

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!