Vita Academica 1(71) - Uniwersytet Papieski Jana PawÅa II

More documents

Recommendations

Info

konferencje 12 inie Zachodniej, podlega ideologicznej instrumentalizacji w kierunku apoteozy ukraińskiego nacjonalizmu, deformując metodycznie wiele tematów, a zwłaszcza z najnowszych dziejów polsko-ukraińskich. Pomimo tego podejmowane są próby naukowej współpracy pomiędzy uniwersyteckimi ośrodkami Rzeszowa i Krakowa z najbardziej liczącym się w polskim sąsiedztwie Uniwersytetem im. Iwana Franka we Lwowie (dawnym Jana Kazimierza), choć najczęściej starannie omija się wówczas problemy dyskusyjne bądź niewygodne dla strony ukraińskiej, np. eksterminację Polaków i Kościoła łacińskiego podczas wojny ukraińsko-polskiej (1918– 1919), ludobójstwo polskiej i żydowskiej ludności kresowej (1943–1945), świadomą dewastację dóbr kultury materialnej i duchowej przez czynniki ukraińskie po 1945 roku. Skromną – choć obliczoną na systematyczną kontynuację spotkań – próbą rekonstrukcji prezentacji wyników badań historycznych na gruncie lwowskim stała się w dniach 15–16 listopada 2012 roku konferencja naukowa Kościół katolicki w Europie Środkowo-Wschodniej w obliczu dwóch totalitaryzmów (1917–1990). Organizatorami byli: Instytut Pamięci Narodowej – Oddział w Rzeszowie, Katedra Historii Europy Środkowo-Wschodniej XIX i XX wieku Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz Seminarium Duchowne obrządku łacińskiego we Lwowie. Miejscem obrad była sala konferencyjna Bazyliki Metropolitalnej ob. łac., niegdyś pełniąca funkcję skarbca katedralnego, zaadaptowana do nowych celów z powodu braków lokalowych. Grono referentów stanowili historycy z wielu ośrodków naukowych: Białegostoku, Budapesztu, Gdańska, Krakowa, Lublina, Lwowa, Rzeszowa i Warszawy. Poza interesującymi tematami zaprezentowanymi w trakcie obrad sesja dała okazję do nieformalnych spotkań, rozmów, wymiany poglądów, a nade wszystko zaowocowała podjęciem decyzji o regularnej kontynuacji tego typu zjazdów we Lwowie. Być może z czasem przerodzą się one w dobrą tradycję, tym bardziej, że już wkrótce poprawią się warunki lokalowe Kościoła rzymskokatolickiego w granicach miasta. Dwudniowe debaty okazały się nader intensywne, bowiem wygłoszono 22 referaty, wzbogacone ożywioną dyskusją. Tematyka wystąpień prelegentów zamykała się w kilku kręgach problemowych. I tak niemal połowę wystąpień zdominowały zagadnienia związane z rzeczywistością kościelno-narodową katolików pod dominacją Związku Sowieckiego: ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII – Tajny biskup Jan Cieński (1905–1992) dla katolików obrządku łacińskiego Ukrainy Sowieckiej; dr hab. Maria Dębowska, prof. KUL – Ks. bp Adolf Szelążek wobec dwóch totalitaryzmów; ks. dr Józef Szymański (Lublin) – Przejawy oporu społecznego wiernych Kościoła rzymskokatolickiego wobec władz komunistycznych na terenie obwodu winnickiego USSR w latach 1944–1965; mgr Adam Hlebowicz (Gdańsk) – Rola laikatu w Kościele rzymskokatolickim na Ukrainie Sowieckiej w latach 1945–1991; ks. mgr Władysław Grymski (Lwów) – Sytuacja Kościoła rzymskokatolickiego na Bukowinie północnej w okresie ZSRS; dr Grzegorz Chajko (Kraków) – Duchowieństwo archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego wobec faszyzmu i komunizmu w lapierwszy rząd od lewej: ks. Oleg Salamon, ks. dr hab. Józef Wołczański, prof. UPJPII, abp dr Mieczysław Mokrzycki, s. dr hab. Agata Mirek, prof. KUL, Katarzyna Michno (KUL) tach 1918–1945; mgr Katarzyna Michno (Lublin) – Ewakuacja kościołów i klasztorów lwowskich w 1946 roku; o. dr hab. Zdzisław Gogola OFMConv (Kraków) – Ks. bp Władysław Rafał Kiernicki (1912–1995); ks. mgr Oleg Salamon (Lwów) – Ks. Henryk Mosing „Ojciec Paweł” (1910–1999); dr Krzysztof Kaczmarski (Rzeszów) – Ks. Bronisław Mirecki (1903–1986); ks. prof. dr hab. Stanisław Nabywaniec (Rzeszów) – Hierarchia Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie Sowieckiej. Jak wynika z tegoż zestawienia, znaczna grupa tematów dotyczyła biografistyki. Mocnym atutem prezentowanych referatów okazały się dwa punkty: odniesienie do znanych słuchaczom postaci lokalnego środowiska lwowskiego i rzeczywistości egzystencji Kościoła w dobie sowieckiej, jak również rzetelna baza źródłowa opracowań często po raz pierwszy wydobyta na światło dzienne. Nie były to zatem powielane kolejny raz ustalenia badawcze, ale całkowicie oryginalne ujęcia, rzetelnie podbudowane kwerendą archiwalną i biblioteczną, wywiadami oraz fotografiami. Dzięki temu nabrały one wyrazistości, wzbogacając tym samym dotychczasowy stan badań nad dziejami Kościoła katolickiego w sowieckim imperium. Innej problematyce, nawiązującej do najnowszej historii Kościoła katolickiego w Polsce oraz kilku krajów środkowoeuropejskich, poświęcone zostały wystąpienia pozostałych prelegentów: dr Paweł Skibiński (Warszawa) – Kanonizacje i beatyfikacje osób związanych z Europą Środkową i Wschodnią przeprowadzone przez Jana Pawła II – analiza; mgr Janusz Kotański (Warszawa) – Prymas Stefan Wyszyński. Realista i świadek wiary; dr Pál Attila Illés (Budapeszt) – Próba analizy porównawczej drogi Stefana Wyszyńskiego i Józsefa Mindszentego; dr Tadeusz Karol Kopyś (Kraków) – Położenie Kościoła katolickiego i innych wyznań na Węgrzech po 1945 r.; dr hab. Agata Mirek, prof. KUL – Zgromadzenie Córek Maryi Niepokalanej na Wileńszczyźnie wobec dwóch totalitaryzmów (1939–1989); ks. dr Marcin A. Różański (Marki-Struga) – Zgromadzenie św. Michała Archanioła podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej; s. mgr Marta Komborska (Stara Wieś) – Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej (Starowiejskich) pod okupacją sowiecką i niemiecką (1939–1945); dr Krzysztof Sychowicz (Białystok) – Ks. bp Stanisław Kostka Łukomski wobec trzech okupacji; dr Mariusz Krzysztofiński (Rzeszów) – Bp
Tadeusz Błażkiewicz (1916–1993). Życie i działalność; mgr Artur Brożyniak (Rzeszów) – Cerkiew prawosławna jako narzędzie „zwalczania” Cerkwi greckokatolickiej w Polsce południowo-wchodniej w latach 1958–1990; mgr Małgorzata Gliwa (Rzeszów) – Dzieje parafii greckokatolickiej w Komańczy po II wojnie światowej (1945–1988). Tym razem dominowały akcenty polskie i węgierskie, traktujące zarówno o kluczowych postaciach Kościoła katolickiego, jak również dziejach instytucji kościelnych. Obrady zaszczyciło swą obecnością kilka osób publicznych. I tak nieobecnego z powodu konferencji wspólnej episkopatów łacińskiego i greckokatolickiego Ukrainy metropolitę lwowskiego ob. łac. abp. dr. Mieczysława Mokrzyckiego – honorowego patrona spotkania reprezentował ks. infułat Józef Pawliczek (Kuria Metropolitalna we Lwowie). Z kolei w imieniu rzeszowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie uczestników spotkania powitała pani dyrektor Ewa Leniart, deklarując zarazem sfinansowanie publikacji pokłosia konferencji. Nie mogło zabraknąć gospodarza Bazyliki Metropolitalnej we Lwowie ks. prałata Jana Nikla, który nie tylko udostępnił jej podwoje dla obrad, ale nadto zadbał o prozaiczny, choć nader przydatny ich wymiar, a mianowicie symboliczne menu serwowane w przerwach konferencji. Całości pozytywnych wrażeń dopełniła gościnność rektora Seminarium Duchownego ob. łac. we Lwowie-Brzuchowicach ks. mgr. Olega Salomona, jak również stanowczo zbyt krótki, a tym samym powierzchowny, rekonesans ulicami historycznego miasta. Zarówno organizatorzy, jak prelegenci oraz słuchacze nader wysoko ocenili poziom, atmosferę, a zarazem przydatność tego typu naukowych spotkań. Już sam genius loci Lwowa – miasta o bogatej, wielokulturowej historii stanowił niepodważalny argument na rzecz wyboru tegoż a nie innego miejsca konferencji. Ponadto urozmaicona, oryginalna, niekiedy wręcz pionierska tematyka referatów z najnowszej historii, znana z autopsji – choć nieusystematyzowana – najstarszym Polakom zamieszkałym we Lwowie inspirowała do dyskusji, dygresji czy uzupełnień. Bezcenny okazał się – jak zawsze zresztą przy tego typu wydarzeniach – aspekt interpersonalnych relacji pomiędzy prelegentami a lwowskimi słuchaczami, wykraczający poza czysto formalne stereotypy zdawkowych rozmów i spotkań. Wreszcie na podkreślenie zasługuje ambitna nadzieja organizatorów kolokwium reaktywowania naukowych tradycji polskiego środowiska Lwowa w diametralnie odmiennej od przedwojennej rzeczywistości, przy zgodnym współdziałaniu instytucji lokalnych ze środowiskami naukowymi w Polsce. konferencje Konferencja Ks. Szczepan Szydelski (1872−1967) Uczony, duszpasterz, działacz społeczny tekst: ks. Józef Wołczański zdjęcia: Bartosz Walicki Po roku 1989 na forum życia publicznego w Polsce powróciła nieobecna tam ze względów ideologicznych od zakończenia II wojny światowej problematyka Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej. Lawinowo wręcz pojawiały się liczne publikacje o zróżnicowanym poziomie merytorycznym, powoływano do życia stowarzyszenia kultywujące pamięć i dziedzictwo polskiej kultury kresowej, organizowano sympozja naukowe, wystawy, prezentacje czy wreszcie wyjazdy za wschodnią granicę. Z biegiem czasu rynek wydawniczy został nasycony, szeregi ekspatriantów ze Wschodu zaczęły topnieć wskutek naturalnych procesów biologicznych, a młodsze pokolenie będące spadkobiercami dziedzictwa przodków o kresowej proweniencji bynajmniej nie przejawiało entuzjazmu do kultywowania wielowiekowych tradycji. Dziś można ze smutkiem prorokować o nieuchronnej dekadencji stowarzyszeń i organizacji, wegetujących wprost z powodu braku dotacji finansowych na działalność, ale cierpiących też na uwiąd sił fizycznych. Jedyną racjonalną metodą utrwalania wielowiekowego dziedzictwa polskich Kresów Wschodnich wydaje się działalność naukowo-publicystyczna, prowadzona najlepiej w kręgach uniwersyteckich, co gwarantuje właściwy poziom badań i ich prezentację. W myśl tegoż postulatu Katedra Historii Europy Środkowo-Wschodniej XIX i XX wieku w Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie wespół z parafią rzymskokatolicką św. Jana Chrzciciela w Sokołowie Małopolskim oraz Miejską i Gminną Biblioteką Publiczną tamże zorganizowała w dniu 7 listopada 2012 roku konferencję naukową Ks. Szczepan Szydelski (1872–1967). Uczony, duszpasterz, działacz społeczny. Miejscem obrad stało się miasteczko na Podkarpaciu – Sokołów Małopolski k. Rzeszowa, skąd wywodził się wspomniany duchowny, a pretekstu do spotkania dostarczyły dwie rocznice: 140. urodzin i 45. śmierci tegoż. Patronat honorowy objęły osobistości z kręgu lokalnego życia publicznego: bp Kazimierz Górny – pasterz diecezji rzeszowskiej, Stanisław Ożóg – poseł na Sejm RP, Józef Jodłowski – starosta powiatu rzeszowskiego i Andrzej Ożóg – burmistrz Sokołowa Małopolskiego. Kim był bohater owej konferencji? Wspomniano już, że wywodził się z lokalnego środowiska, ale całe swoje dojrzałe, najbardziej twórcze lata życia spędził we Lwowie. Po studiach filozoficzno-teologicznych na Uniwersytecie Lwowskim i święceniach kapłańskich w roku 1896 przez kilka lat pracował na stanowiskach duszpasterza i katechety w Buczaczu, a potem w kilku parafiach lwowskich. W 1905 roku uzyskał doktorat z teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, po czym do roku 1911 zajmował się katechizacją młodzieży lwowskich szkół średnich. Z chwilą zdobycia 13
Page 1 and 2: Vita Academica nr 1 (71) 2013 stycz
Page 3 and 4: Wydarzyło się • 14 listopada 20
Page 5 and 6: Homilia wygłoszona przez ks. dr. h
Page 7 and 8: Promocje akademickie na Uniwersytec
Page 9 and 10: tekst: Monika Wiertek zdjęcia: Krz
Page 11: prof. dr hab. Walery Pisarek, ks. p
Page 15 and 16: od lewej: ks. dr hab. Józef Wołcz
Page 17 and 18: konferencje teologii poświęcony b
Page 19 and 20: konferencje ks. prof. dr hab. Józe
Page 21 and 22: Konferencja Koniec świata... i co
Page 23 and 24: Z badań interakcji międzyreligijn
Page 25 and 26: Projekt Efektywność zarządzania
Page 27 and 28: Cztery głosy, cztery dni, cztery k
Page 29 and 30: ne na forum i znów była szansa do
Page 31 and 32: Spotkanie z Katarzyną Łaniewską
Page 33 and 34: Długosza w Częstochowie), mgr Jar
Page 35 and 36: Studenci dziennikarstwa i komunikac

Vita Academica 1(71) - Uniwersytet Papieski Jana PawÅa II

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Vita Academica 1(71) - Uniwersytet Papieski Jana PawÅa II