Warunki życia i pracy - region T-Beskydy - Eures - praca.gov.pl
Warunki życia i pracy - region T-Beskydy - Eures - praca.gov.pl
Warunki życia i pracy - region T-Beskydy - Eures - praca.gov.pl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I. INFORMACJE OGÓLNIE<br />
O RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ<br />
n Nazwa oficjalna: Rzeczpospolita Polska<br />
n Data powstania:<br />
966 (historyczna data powstania Państwa Polskiego)<br />
1918r. (odzyskanie niepodległości)<br />
n Ustrój państwowy: demokracja parlamentarna<br />
n System polityczny: parlamentarno - gabinetowy<br />
n Podział administracyjny:<br />
• 16 województw<br />
• 379 powiatów<br />
• 2 478 gmin<br />
n Język państwowy: polski<br />
n Stolica państwa: Warszawa (1 711 466 mieszkańców)<br />
n Sąsiedzi: Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina,<br />
Republika Słowacka, Republika Czeska, Niemcy<br />
n Obszar: 322 575 km 2<br />
n<br />
Liczba ludności: 38 173 000 (31.12.2009 r.)<br />
n Gęstość zaludnienia: 118,2/km 2<br />
n Waluta: polski złoty, 1 PLN = 100 groszy<br />
n Święta państwowe:<br />
• 1 maja – Święto Państwowe 1 Maja<br />
• 3 maja - Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja<br />
• 11 listopada – Rocznica Odzyskania Niepodległości<br />
Innymi dniami wolnymi od <strong>pracy</strong>, oprócz niedziel, są:<br />
• 1 stycznia – Nowy Rok<br />
• Wielkanoc<br />
• Poniedziałek Wielkanocny<br />
• Boże Ciało<br />
• 15 sierpnia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny<br />
• 1 listopada Święto Wszystkich Świętych<br />
• 25 grudnia Pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />
• 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />
Więcej informacji: http://<strong>pl</strong>.wikipedia.org/wiki/Polska<br />
Wydział Handlowy<br />
tel. 0048 22 525 81 10<br />
obeo.varsava@economy.<strong>gov</strong>.sk<br />
Konsulat Generalny Republiki Słowacji:<br />
31-023 Kraków, ul. Św. Tomasza 34, tel. (0-12) 425 49 70<br />
Konsulaty honorowe znajdują się w:<br />
Sopocie (ul. Grunwaldzka 12-16, tel. 058 551 10 02),<br />
Gliwicach (ul. Rynek 6, tel.: 032 257 06 00),<br />
Poznaniu (ul. Św. Marcina 80/82, tel.: 061 853 72 51),<br />
Rzeszowie (ul. Karola Lewakowskiego 10, tel. 017 853 45 86),<br />
Wrocławiu (ul. Armii Ludowej 21, tel. 071 785 03 69),<br />
Zakopanem (ul. Tadeusza Kościuszki 19, tel. 018 202 45 16).<br />
Instytut Słowacki:<br />
ul. Krzywe Koło 12/14a, 00-270 Warszawa,<br />
tel.: 00 48 22 635 77 74<br />
e-mail: instytut_slowacki@wp.<strong>pl</strong><br />
www.instytutslowacki.<strong>pl</strong><br />
Czeskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Polsce:<br />
Ambasada Republiki Czeskiej<br />
00-555 Warszawa, ul. Koszykowa 18<br />
tel. 0048 22 525 18 50, fax 0048 22 525 18 98<br />
warsaw@embassy.mzv.cz<br />
www.mfa.cz/warsaw<br />
Wydział Konsularny<br />
al. Róż 12, 00-556 Warszawa<br />
tel. 0048 22 525 18 78<br />
Wydział Ekonomiczny i Handlowy<br />
tel. 0048 22 525 18 58<br />
commerce_warsaw@mzv.cz<br />
Słowackie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Polsce:<br />
Ambasada Republiki Słowackiej<br />
00-581 Warszawa, ul. Litewska 6,<br />
tel. 0048 22 525 81 10, fax.0048 22 525 81 22<br />
emb.warsaw@mzv.sk<br />
www.ambasada-slowacji.<strong>pl</strong><br />
Wydział Konsularny<br />
tel. 0048 22 525 81 10<br />
cons.warsaw@mzv.sk<br />
Konsulaty Generalne Republiki Czeskiej:<br />
60-810 Poznań, ul. Bukowska 285<br />
tel.(0-61) 849 22 92<br />
42-200 Częstochowa, Al. Najświętszej Maryi Panny 24/18<br />
tel. (034) 372 05 51<br />
Centrum Czeskie w Polsce - Warszawa<br />
Al. Róż 16, 00-556 Warszawa<br />
tel: +48-22-6297271, +48-22-6283320<br />
ccwarszawa@czech.cz<br />
www.czechcentres.cz/warsaw
Polskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Czechach<br />
i na Słowacji:<br />
Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Czechach:<br />
118 00 Praga, Valdštejnska,<br />
Tel.: 00420 257 099 500, 00420 257 099 500<br />
praga.amb.sekretariat@msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
http://www.prague.polemb.net<br />
Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie<br />
Ostrawa, Blahoslavova 4, 701 00<br />
Tel.: 00420596118074<br />
Konsulatrp.ostrava@iol.cz<br />
www.ostrawakg.polemb.net<br />
Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej na Słowacji:<br />
814 91 Bratysława, Hummelova 4,<br />
Tel.: 00 421 2 59490211, 00 421 2 59490211<br />
bratyslawa.amb.sekretariat@msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
http://www.bratyslawa.polemb.net/<br />
II. CHARAKTERYSTYKA<br />
REGIONU EURES – T BESKYDY<br />
EURES-T <strong>Beskydy</strong> po stronie polskiej obejmuje cześć<br />
województwa śląskiego i część województwa opolskiego.<br />
Województwo śląskie zajmuje powierzchnię 12 334 km 2<br />
(w tym obszar wchodzący w skład partnerstwa, czyli<br />
3 146,91 km 2 ), co stanowi 3,9% powierzchni Polski.<br />
Łączna długość granic województwa wynosi 957 km,<br />
z czego południową granicę stanowi granica państwa<br />
z Republiką Czeską o długości 141 km i Republiką<br />
Słowacką o długości 85 km.<br />
Pod względem administracyjnym województwo śląskie<br />
dzieli się na 36 powiatów, w tym 19 powiatów grodzkich<br />
(miast na prawach powiatów) i 17 powiatów ziemskich.<br />
Partnerstwo EURES-T <strong>Beskydy</strong> obejmuje swoim zasięgiem<br />
następujące powiaty: cieszyński, bielski, żywiecki,<br />
wodzisławski, raciborski oraz miasta Bielsko – Biała<br />
i Jastrzębie Zdrój.<br />
W Województwie śląskim wg stanu na 31 grudnia 2008 r.<br />
mieszkało 4,65 mln osób, co stanowiło 12,18% ludności<br />
kraju (w tym 835 980 osób na obszarze objętym<br />
Partnerstwem). Województwo śląskie jest drugim najludniejszym<br />
(po województwie mazowieckim) województwem<br />
w Polsce.<br />
Województwo opolskie jest położone w południowozachodnim<br />
<strong>region</strong>ie Polski i graniczy z Czechami.<br />
Obszar Stan na 31.12.2008 r.<br />
Polska 38 173 000<br />
Województwo Śląskie 4 654 115<br />
Powiat i miasto Bielsko-Biała 153 987<br />
Cieszyn 172 027<br />
Jastrzębie Zdrój 93 455<br />
Racibórz 110 591<br />
Wodzisław Śląski 155 566<br />
Żywiec 150 354<br />
Województwo Opolskie 1 044 000<br />
Głubczyce 49 580<br />
Nysa 146 606<br />
Prudnik 60 430<br />
Obejmuje obszar 9 412 km 2 (3% powierzchni kraju),<br />
który zamieszkuje około 1 044 000 osób (co stanowi<br />
około 2,7 % ludności kraju). Region objęty Partnerstwem<br />
obejmuje 2 468,13 km 2 i jest zamieszkany przez 256 616 osób.<br />
Województwa śląskie i opolskie znajdują się w grupie<br />
województw o najgorszej sytuacji demograficzną<br />
w Polsce: przyrost naturalny w śląskim wyniósł w 2008<br />
r. (– 0,2), w opolskim (– 0,6), podczas gdy średnia krajowa<br />
w wyniosła 0,9. W województwach śląskim i opolskim<br />
mieszka ponad 70% ogółu ludności niepolskiej<br />
w kraju. Według danych ze spisu powszechnego w 2001<br />
r. w województwie śląskim żyje 20 tys. Niemców (głównie<br />
w pow. raciborskim, gliwickim w większych miastach)<br />
oraz wielu przedstawicieli innych narodowości (Francuzi,<br />
Amerykanie, Ukraińcy, jedyna w Polsce mniejszość czeska<br />
i morawska itd.). Corocznie do województwa emigruje<br />
ponad 2 tys. obcokrajowców, natomiast z innych<br />
województw napływa blisko 50 tys. osób rocznie (trzecie<br />
miejsce w kraju). Na terenie województwa opolskiego<br />
najliczniejszą mniejszością narodową jest mniejszość<br />
niemiecka, etniczną - romska. Osoby należące do mniejszości<br />
niemieckiej mieszkają na terenie 50 gmin województwa<br />
opolskiego, w tym w 27 gminach powyżej 20%<br />
mieszkańców, zadeklarowało narodowość niemiecką.<br />
Według ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego<br />
spośród osób zamieszkałych w województwie opolskim<br />
106,9 tys. osób zadeklarowało narodowość niemiecką.<br />
Według danych szacunkowych województwo opolskie<br />
zamieszkuje ok. 2.200 osób pochodzenia romskiego.
III. OFERTY PRACY<br />
W PARTNERSTWIE EURES<br />
- T <strong>Beskydy</strong><br />
1. Charakterystyka rynku <strong>pracy</strong><br />
1.1 Stopa bezrobocia<br />
Obszar<br />
Ludność<br />
aktywna<br />
ekonomicznie<br />
Liczba<br />
osób<br />
bezrobotnych<br />
Stopa<br />
bezrobocia<br />
rejestrowanego<br />
(w %)<br />
Polska 17 356 000 1893 100 11,9<br />
Województwo śląskie 3 043 430 168 425 5,5<br />
Powiat bielski 99 118 4 678 4,7<br />
Miasto Bielsko - Biała 114 311 5 466 4,8<br />
Powiat cieszyński 109 865 5 987 5,4<br />
Miasto Jastrzębie Zdrój 61 147 3 312 5,4<br />
Powiat raciborski 72 791 2 554 3,5<br />
Powiat wodzisławski 99 893 4 969 5,0<br />
Powiat żywiecki 67 108 6 750 7,2<br />
Województwo opolskie 424 000 47 129 12,7<br />
Powiat głubczycki Brak danych 2 845 16,1<br />
Powiat nyski Brak danych 8 479 18,0<br />
Powiat prudnicki Brak danych 3 235 16,5<br />
Dane na 31.12.2009 r.<br />
1.2 Wolne miejsca <strong>pracy</strong><br />
Liczba ofert <strong>pracy</strong> zgłoszonych do śląskich urzędów<br />
<strong>pracy</strong> spadła z 159 604 w 2008 r. do 106257 w roku<br />
2009. W województwie opolskim w roku 2008 zgłoszono<br />
łącznie 39 266 ofert <strong>pracy</strong> a w roku 2009: 32 823 oferty.<br />
W I półroczu 2009 r. najbardziej poszukiwani byli pracownicy<br />
na stanowiska: śpawacz, ślusarz, lektor języka<br />
angielskiego, doradca personalny, operator linii produkcyjnej<br />
w przemysle elektromaszynowym (województwo<br />
opolskie) oraz pracownik biurowo- administracyjny, pracownik<br />
ochrony, przedstawiciel handlowy, telemarketer,<br />
brukarz, operator koparek (województwo śląskie).<br />
1.3 Średnie nominalne wynagrodzenie miesięczne:<br />
Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w województwie<br />
śląskim wyniosło 3 239,09 zł (w sektorze przemysłowym<br />
i budownictwa – 3 577,34 zł, w sektorze usług<br />
– 2 758,92 zł). W pod<strong>region</strong>ie bielskim (powiaty: bielski,<br />
cieszyński, żywiecki, miasto Bielsko – Biała) średnie<br />
wynagrodzenie wynosiło 2 893,30 zł, natomiast w mieście<br />
Jastrzębie Zdrój – aż 4 822,06 zł.<br />
W województwie opolskim w 2008r. średnie miesięczne<br />
wynagrodzenie brutto wynosiło 2 873,22 zł (w sektorze<br />
przemysłowym i budownictwa – 2 867,96 zł, w sektorze<br />
usług – 2 501,89 zł).<br />
2. Zasady dostępu polskich i czeskich obywateli<br />
do słowackiego rynku <strong>pracy</strong>.<br />
Obywatele Czech i Słowacji mają nieograniczony dostęp<br />
do polskiego rynku <strong>pracy</strong>, mogą korzystać z ofert polskich<br />
i czeskich urzędów <strong>pracy</strong>. Czesi i Słowacy mogą<br />
pracować legalnie na równi z obywatelami polskimi, co<br />
oznacza brak konieczności uzyskiwania zezwolenia na<br />
pracę lub innej rejestracji<br />
3. Sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />
3.1 Media (krajowe i <strong>region</strong>alne)<br />
Informacje o rynku <strong>pracy</strong>, ofertach, szkoleniach dla bezrobotnych,<br />
warsztatach dla przedsiębiorców zamieszczane<br />
są w prasie, radiu i telewizji. W województwie<br />
śląskim najwięcej informacji o <strong>pracy</strong> znaleźć można<br />
w Dzienniku Zachodnim (w dodatku Giełda Pracy),<br />
w województwie opolskim – w Nowej Trybunie Opolskiej.<br />
W ogólnopolskich dziennikach, takich jak Gazeta<br />
Wyborcza czy Rzeczpospolita zamieszczane są dodatki<br />
tematyczne poświęcone <strong>pracy</strong>, ze stronami lokalnymi<br />
zawierającymi oferty <strong>pracy</strong>. O <strong>pracy</strong> też piszą lokalne<br />
media, m.in. Nowiny Rybnickie, Kronika Beskidzka, Głos<br />
Cieszyński, Tygodnik Prudnicki. Giełdy <strong>pracy</strong> organizowane<br />
są także przez lokalne rozgłośnie- Radio Katowice<br />
i Radio eM.<br />
3.2 Publiczne służby zatrudnienia, sieć EURES<br />
Polskie, słowackie i czeskie urzędy <strong>pracy</strong> w <strong>region</strong>ie<br />
przygranicznym tworzą Partnerstwo EURES-T<br />
„<strong>Beskydy</strong>“, którego misją jest stworzenie wspólnego<br />
przygranicznego rynku <strong>pracy</strong>. Ze strony polskiej do<br />
Partnerstwa przygranicznego włączone są powiatowe<br />
urzędy <strong>pracy</strong> w:
Cieszynie<br />
ul. Kochanowskiego 8, Cieszyn 43-400, tel. (33) 8514991<br />
Bielsku – Białej<br />
ul. Partyzantów 55, 43 – 300 Bielsko – Biała, tel. (33) 496-51-50)<br />
Głubczycach<br />
ul. Pocztowa 6, 48-100 Głubczyce, tel. (77) 485-20-37<br />
Jastrzębiu Zdroju<br />
ul. Pszczyńska 134, Jastrzębie Zdrój 44-335, tel. (32) 47 14 405<br />
Nysie<br />
ul. Słowiańska nr 19, 48-300 Nysa, tel. (77) 4489911<br />
Prudniku<br />
ul. Jagiellońska 21, 48-200 Prudnik, tel. (77) 436 23 04)<br />
Raciborzu<br />
ul. Klasztorna 6, 47-400 Racibórz, tel. (32) 415-45-50<br />
Wodzisławiu Śląskim<br />
ul. Michalskiego 12, 44-300 Wodzisław Śląski,<br />
tel. (32) 455-46-78<br />
Żywcu<br />
ul. Łączna 28, 34-300 Żywiec, tel. (33) 475-58-80<br />
W Polsce od 1 maja 2004 roku funkcjonuje sieć EURES.<br />
Jej celem jest wspieranie mobilności osób poszukujących<br />
<strong>pracy</strong> na terenie Unii Europejskiej i EOG. Sieć<br />
bezpłatnie informuje i doradza - zarówno poszukującym<br />
<strong>pracy</strong>, jak i pracodawcom, oraz udostępnia oferty <strong>pracy</strong><br />
w Europie. Na obszarze Polski główne zadania EURES<br />
w zakresie świadczenia usług informacyjnych i doradczych<br />
na rzecz osób poszukujących <strong>pracy</strong> i pracodawców<br />
są realizowane w wojewódzkich urzędach <strong>pracy</strong><br />
przez doradców EURES i asystentów EURES oraz<br />
w każdym powiatowym urzędzie <strong>pracy</strong> przez pośredników<br />
<strong>pracy</strong> realizujących zadania EURES.<br />
Doradcy EURES w województwie śląskim<br />
i opolskim:<br />
Bielsko – Biała - Anna Jonkisz – Zacny<br />
(ajonkisz@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />
Katowice - Monika Hepner – Jaworska<br />
(mhepner@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />
Katowice - Aleksandra Kopczyk<br />
(akopczyk@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />
Katowice - Joanna Stokłosa<br />
(jstoklosa@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />
Opole - Sebastian Krajewski<br />
(eures@wup.opole.<strong>pl</strong>)<br />
3.3 Portale internetowe z ofertami <strong>pracy</strong><br />
http://www.psz.<strong>praca</strong>.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
http://www.jobs.<strong>pl</strong><br />
http:// www.hrk.<strong>pl</strong><br />
http://www.jobpilot.<strong>pl</strong><br />
http://www.pracuj.<strong>pl</strong><br />
http://www.<strong>praca</strong>.onet.<strong>pl</strong><br />
http://www.gazeta.<strong>pl</strong>/<strong>praca</strong><br />
http://www.cvonline.<strong>pl</strong><br />
http://www.topjobs.<strong>pl</strong><br />
http://www.<strong>praca</strong>.bielsko.<strong>pl</strong>/<br />
http://www.radiobielsko.<strong>pl</strong>/<strong>praca</strong>/<br />
http://www.mbp.ohp.<strong>pl</strong>/index.php/default/szukaj<br />
http://www.wup.opole.<strong>pl</strong>/<strong>praca</strong>/start.html<br />
3.4 Inne sposoby szukania <strong>pracy</strong><br />
W Polsce funkcjonują niepubliczne agencje pośrednictwa<br />
<strong>pracy</strong>. Wszystkie legalnie działające agencje zatrudnienia,<br />
tj: agencje prowadzące pośrednictwo <strong>pracy</strong> na terenie<br />
Rzeczpospolitej Polskiej, agencje prowadzące<br />
pośrednictwo do <strong>pracy</strong> za granicą, agencje doradztwa<br />
personalnego, agencje <strong>pracy</strong> tymczasowej, agencje<br />
poradnictwa zawodowego powinny posiadać stosowny<br />
certyfikat potwierdzający wpis do rejestru agencji zatrudnienia,<br />
prowadzonego przez właściwego marszałka<br />
województwa. Wykazy takich agencji zatrudnienia<br />
znaleźć można się na stronie: www.kraz.<strong>praca</strong>.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> (klikając<br />
na ikonę lupy).<br />
4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,<br />
zawody regulowane<br />
Uznawanie kwalifikacji zawodowych, które zostały<br />
nabyte w innych państwach UE odbywa się w Polsce<br />
w oparciu o:<br />
• sektorowy system uznawania kwalifikacji lub<br />
• ogólny system uznawania kwalifikacji.<br />
1. Sektorowy system uznawania kwalifikacji zawodowych<br />
to system automatycznego uznawania kwalifikacji,<br />
który obejmuje siedem zawodów regulowanych -<br />
lekarz (ogólny i specjalista), lekarz dentysta, farmaceuta,<br />
pielęgniarka ogólna,położna, lekarz weterynarz i architekt.<br />
Posiadanie przez daną osobę legitymującą się konkretnym<br />
tytułem zawodowym (np. lekarz, architekt, położna)<br />
dy<strong>pl</strong>omu ujętego w dyrektywie UE jest warunkiem<br />
wystarczającym do uznania kwalifikacji i podjęcia zatrudnienia.
2. Ogólny system uznawania kwalifikacji zawodowych<br />
to system uznawania kwalifikacji dla tych regulowanych<br />
zawodów i działalności, które nie zostały objęte<br />
sektorowym systemem uznawania kwalifikacji zawodowych.<br />
Nie są one zatem uznawane automatycznie, ale są<br />
rozpatrywane indywidualnie przez odpowiednie władze<br />
kraju przyjmującego. Jeżeli różnice w zakresie kształcenia<br />
w danym zawodzie są znaczące, wówczas organ właściwy<br />
może uzależnić uznanie kwalifikacji od spełnienia<br />
jednego ze środków wyrównawczych tj. odbycia stażu<br />
adaptacyjnego lub zdania egzaminu tzw. testu umiejętności,<br />
przy czym w większości przypadków wybór należy<br />
do wnioskodawcy. Pod uwagę brane jest także doświadczenie<br />
zawodowe osoby ubiegającej się o uznanie kwalifikacji.<br />
Obywatel UE, który posiada kwalifikacje zawodowe zdobyte<br />
w jednym z krajów UE i pragnie wykonywać swój<br />
zawód w Polsce, powinien najpierw sprawdzić, czy jego<br />
zawód jest w Polsce zawodem regulowanym (wykaz<br />
można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa<br />
Nauki i Szkolnictwa Wyższego: www.nauka.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>).<br />
W Polsce regulowanych jest ponad 300 zawodów.<br />
Uznawanie kwalifikacji dla celów zawodowych dotyczy<br />
wyłącznie zawodów regulowanych, a więc tych,<br />
których wykonywanie uzależnione jest od posiadania<br />
określonych kwalifikacji. Jeżeli zawód nie jest regulowany,<br />
nie ma potrzeby formalnego uznania posiadanych<br />
kwalifikacji, a o ich uznaniu decyduje wyłącznie pracodawca.<br />
W Polsce ośrodkiem informacji o uznawaniu kwalifikacji<br />
zawodowych uzyskanych w Unii Europejskiej jest:<br />
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ul. Wspólna<br />
1/3, 00-529 Warszawa, tel.: + 48 22 628 67 76, fax: + 48<br />
22 628 35 34, e-mail: kwalifikacje@mnisw.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami<br />
spamującymi. W przeglądarce musi być włączona<br />
obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.<br />
IV. WARUNKI PRACY<br />
1. Umowa o pracę i czas trwania<br />
stosunku <strong>pracy</strong><br />
Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę,<br />
która może być zawarta na czas nie określony, na czas<br />
określony lub na czas wykonania określonej <strong>pracy</strong>. Każda<br />
z tych umów może być poprzedzona umową o pracę na<br />
okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy.<br />
Umowa o pracę może być zawarta z osobą, która ukończyła<br />
18 lat. Mogą być także zatrudniane osoby w wieku<br />
16 – 18 lat (młodociani).<br />
Najczęściej zawierane są w Polsce umowy o pracę na<br />
czas nie określony w pełnym wymiarze czasu <strong>pracy</strong>.<br />
Jednakże w ostatnim czasie coraz częściej są stosowane<br />
umowy o pracę na czas określony. Dopuszczalne jest<br />
zawarcie tylko dwóch umów między tymi samymi podmiotami,<br />
zawarcie kolejnej (trzeciej) umowy między tymi<br />
stronami jest równoznaczne w skutkach prawnych<br />
z zawarciem umowy na czas nie określony.<br />
Innymi występującymi rodzajami niestandardowych form<br />
zatrudnienia są :<br />
• <strong>praca</strong> w niepełnym wymiarze czasu <strong>pracy</strong>,<br />
• tzw. outsourcing, czyli realizowane przez zlecanie<br />
wykonywania pewnych prac firmom zewnętrznym lub<br />
poprzez umowy zlecenia i umowy o dzieło,<br />
• <strong>praca</strong> tymczasowa, tj. w drodze umowy o pracę zwartą<br />
przez pracownika tymczasowego z agencją <strong>pracy</strong> tymczasowej<br />
na podstawie, której wykonuje on pracę na<br />
rzecz innego pracodawcy, tzw. pracodawcy użytkownika<br />
o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub<br />
niemożliwym do wykonania przez pracowników pracodawcy<br />
użytkownika,<br />
• tele<strong>praca</strong> czyli <strong>praca</strong>, która może być wykonywana<br />
regularnie poza zakładem <strong>pracy</strong>, z wykorzystaniem środków<br />
komunikacji elektronicznej.<br />
2. Niestandartowe zatrudnienie<br />
– umowy o prace wykonywane<br />
poza stosunkiem <strong>pracy</strong><br />
Do niestandardowych form zatrudnienia w Polsce należą<br />
między innymi: umowa zlecenia i umowa o dzieło.<br />
Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie<br />
zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła,<br />
a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.<br />
Na podstawie umowy zlecenia można powierzyć zleceniobiorcy<br />
wykonanie zadania lub czynności, które nie są<br />
pracą na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem.<br />
Inne niestandardowe formy zatrudnienia to: „użyczanie<br />
pracowników” – polega na udostępnianiu przez agencję<br />
<strong>pracy</strong> tymczasowej, własnego pracownika innemu pracodawcy,<br />
tele<strong>praca</strong> – forma zatrudnienia wykorzystująca<br />
technologie telekomunikacyjne i infor-matyczne, umożliwiająca<br />
wykonywanie zadań przez pracownika całkowicie<br />
lub częściowo poza siedzibą firmy.
3. Podpisanie umowy o pracę<br />
Umowa o pracę powinna określać strony umowy, rodzaj<br />
umowy, datę jej zawarcia oraz warunki <strong>pracy</strong> i płacy,<br />
a w szczególności: rodzaj <strong>pracy</strong>, miejsce jej wykonywania,<br />
wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi<br />
<strong>pracy</strong> (ze wskazaniem składników wynagrodzenia),<br />
wymiar czasu <strong>pracy</strong>, termin rozpoczęcia <strong>pracy</strong>. Umowę<br />
o pracę zawiera się na piśmie. Pracodawca powinien<br />
również poinformować pracownika na piśmie, nie później<br />
niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę,<br />
o obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu<br />
<strong>pracy</strong>, częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę,<br />
urlopie wypoczynkowym oraz długości okresu wypowiedzenia<br />
umowy. Zmiana warunków umowy o pracę<br />
wymaga formy pisemnej.<br />
4. Rozwiązanie umowy o pracę<br />
Zgodnie z art. 30 Kodeksu <strong>pracy</strong> umowa o pracę rozwiązuje<br />
się: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej<br />
ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia, przez<br />
oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia<br />
(rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),<br />
z upływem czasu, na który była zawarta, z dniem<br />
ukończenia <strong>pracy</strong>, dla której wykonania była zawarta.<br />
Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu<br />
umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno<br />
nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu<br />
umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub<br />
o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna<br />
być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub<br />
rozwiązanie umowy. Przy zawieraniu umowy o pracę na<br />
czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć<br />
dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej<br />
umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.<br />
5. Przepisy dotyczące <strong>pracy</strong> kobiet<br />
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy<br />
o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego<br />
pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające<br />
rozwiązanie umowy wskazane w Kodeksie<br />
<strong>pracy</strong>. Kobiety w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach<br />
nadliczbowych ani w porze nocnej. Nie wolno również bez<br />
jej zgody delegować jej poza stałe miejsce <strong>pracy</strong> ani<br />
zatrudniać, w tzw. przerywanym systemie czasu <strong>pracy</strong>.<br />
6. Czas <strong>pracy</strong>, urlop wypoczynkowy<br />
W Polsce czas <strong>pracy</strong> nie może przekraczać 8 godzin na<br />
dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu<br />
<strong>pracy</strong>. W niektórych systemach czasu <strong>pracy</strong> dobowy<br />
wymiar czasu <strong>pracy</strong> może zostać przedłużony.<br />
Tygodniowy czas <strong>pracy</strong> łącznie z godzinami nadliczbowymi<br />
nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin<br />
w przyjętym okresie rozliczeniowym.<br />
Istnieje wymóg zagwarantowania każdemu pracownikowi<br />
nieprzerwanego odpoczynku dobowego w wymiarze<br />
11 godzin oraz tygodniowego w wymiarze 35 godzin.<br />
Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni - jeżeli<br />
pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat lub 26 dni<br />
- jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.<br />
7. Wynagrodzenie.<br />
Wynagrodzenie może składać się z różnych składników:<br />
z wynagrodzenia podstawowego, premii, prowizji oraz<br />
dodatków - funkcyjnego, za pracę nocną, zmianową, za<br />
uciążliwe lub szkodliwe warunki pacy, za staż <strong>pracy</strong><br />
i innych. Określone ustawowo minimalne wynagrodzenie<br />
dla pełnoetatowego pracownika w Polsce w 2010 r. roku<br />
wynosi 1 317 zł brutto.<br />
7.1 Otwarcie konta w banku<br />
W Polsce obywatel czeski i słowacki może założyć konto<br />
w banku. Aby to zrobić musi ukończyć 18 lat i przedstawić<br />
dwa dokumenty tożsamości, w tym jeden ze<br />
zdjęciem. Każdy bank posiada sieć bankomatów,<br />
zwłaszcza w centrach handlowych i centralnych punktach<br />
miast.<br />
8. Podatek dochodowy od osób<br />
fizycznych<br />
Podatek dochodowy od osób fizycznych mają obowiązek<br />
opłacać wszystkie osoby fizyczne osiągające dochód.<br />
Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych<br />
regulują ustawy: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.<br />
o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa z 20<br />
listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym<br />
od niektórych przychodów osiąganych przez<br />
osoby fizyczne.
SKALA PODATKU DOCHODOWEGO NA 2010 r.<br />
Podstawa obliczenia podatku<br />
ponad<br />
do<br />
Podatek wynosi<br />
85 528 zł 18% minus kwota zmniejszająca podatek<br />
556 zł 02 gr<br />
85 528 zł 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki<br />
ponad 85 528 zł<br />
Nieopodatkowana część zarobku: Roczny dochód nie<br />
powodujący obowiązku zapłaty podatku wynosi 3 091 zł.<br />
8.1 Rozliczenie podatku dochodowego z <strong>pracy</strong><br />
wykonywanej przez pracownika przygranicznego<br />
Osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce, do<br />
których ma zastosowanie zasada tzw. nieograniczonego<br />
obowiązku podatkowego, podlegają obowiązkowi podatkowemu<br />
od całości swoich dochodów bez względu na<br />
miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast, osoby<br />
które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce, podlegają<br />
tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.<br />
Oznacza to, że opodatkowują wyłącznie dochody z <strong>pracy</strong><br />
wykonywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku<br />
służbowego lub stosunku <strong>pracy</strong>, niezależnie od<br />
miejsca wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów<br />
uzyskiwanych w Polsce.<br />
Wynagrodzenie z tytułu <strong>pracy</strong> za granicą może być opodatkowane<br />
zarówno w państwie zamieszkania, jak<br />
i w państwie, w którym wykonywano pracę. Podwójnemu<br />
opodatkowaniu tego dochodu zapobiega się poprzez<br />
zastosowanie właściwej metody unikania podwójnego<br />
opodatkowania. W zawartych przez Polskę, Czechy<br />
i Słowację umowach występuje metoda określana jako<br />
metoda wyłączenia z progresją (podatnik ma obowiązek<br />
składania zeznania rocznego, jeżeli w kraju zamieszkania<br />
osiągnie dochody podlegające opodatkowaniu. Jeśli pracownik<br />
osiąga dochody tylko za granicą, nie ma obowiązku<br />
składania zeznania podatkowego w kraju zamieszkania).<br />
9. Powninności zapłacenia<br />
z pracowno-prawnego stosunku:<br />
9.1 Ubezpieczenie społeczne:<br />
Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane są<br />
do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (www.zus.<strong>pl</strong>).<br />
W ramach poszczególnych rodzajów ubezpieczeń społecznych<br />
w Polsce, wyróżniamy następujące wysokości<br />
składek:<br />
• ubezpieczenie emerytalne - 19,52 % podstawy<br />
wymiaru składki;<br />
• ubezpieczenie rentowe - 6 % podstawy wymiaru składki;<br />
• ubezpieczenie chorobowe - 2,45 % podstawy<br />
wymiaru składki;<br />
• ubezpieczenie wypadkowe - 0,67 – 3,33 %<br />
podstawy wymiaru składki;<br />
• składka na Fundusz Pracy - 2,45 % podstawy<br />
wymiaru składki.<br />
Umowa o pracę jest podstawą wymiaru składek na<br />
wszystkie cztery ubezpieczenia społeczne. Umowa zlecenia<br />
lub umowa prawa cywilnego, co do której stosuje<br />
się odpowiednio przepisy o zleceniu podlega obowiązkowo<br />
ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a ubezpieczeniu<br />
wypadkowemu tylko wtedy, gdy <strong>praca</strong> wykonywana<br />
jest w siedzibie zlecającego. Ubezpieczenie chorobowe<br />
jest w tym wypadku dobrowolne i dana osoba<br />
może do niego przystąpić dobrowolnie i samodzielnie<br />
opłacając zadeklarowaną składkę.<br />
9.2 Ubezpieczenie zdrowotne:<br />
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2010 r., wynosi 9 %.<br />
Obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym objęte są<br />
osoby:<br />
• pracujące na podstawie umowy o pracę lub<br />
umowy zlecenia,<br />
• zarejestrowane w powiatowym urzędzie <strong>pracy</strong> jako<br />
osoby bezrobotne,<br />
• prowadzące działalność gospodarczą.<br />
Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne nie obejmuje<br />
osób, które pracują w oparciu o umowę o dzieło.<br />
Pierwsza wizyta w ośrodku zdrowia wiąże się z rejestracją<br />
oraz wyborem lekarza pierwszego kontaktu, zwanego<br />
inaczej lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.<br />
W celu dokonania rejestracji potrzebne są następujące<br />
dokumenty: dokument potwierdzający fakt opłacania<br />
składki na ubezpieczenie zdrowotne (dokumentem tym<br />
może być, na przykład, zaświadczenie od pracodawcy<br />
albo dokument z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,<br />
tzw. pasek wynagrodzenia, na którym są wyszczególnione<br />
składki) oraz numer PESEL.<br />
9.3 Ubezpieczenie pracowników przygranicznych<br />
Pracownicy transgraniczni objęci są prawodawstwem
unijnym w zakresie zabezpieczenia społecznego, tak<br />
samo jak inne kategorie osób objęte tymi przepisami.<br />
Jednak do świadczeń chorobowych i zasiłków dla bezrobotnych<br />
mają zastosowanie szczególne zasady. Dają one<br />
prawo do świadczeń chorobowych w kraju stałego<br />
zamieszkania albo w kraju zatrudnienia. Pracownik transgraniczny<br />
ma prawo do korzystania z opieki zdrowotnej<br />
tak w kraju zatrudnienia jak i stałego zamieszkania.<br />
W przypadku korzystania z usług lekarza w Polsce<br />
należy przedstawić mu Europejską Kartę Ubezpieczenia<br />
Zdrowotnego oraz dowód tożsamości.<br />
10. Świadczenie usług przygranicznych<br />
Możliwość czasowego świadczenia usług w Polsce dotyczy<br />
podmiotów z państw objętych swobodą świadczenia<br />
usług, tj. państw Unii Europejskiej, a także Norwegii,<br />
Islandii, Liechtensteinu oraz Szwajcarii. Usługodawcy<br />
z w/w państw, którzy w jednym z tych państw prowadzą<br />
działalność gospodarczą, zwolnieni są z obowiązku uzyskania<br />
wpisu w polskich rejestrach. Obowiązek wpisu<br />
w Ewidencji Działalności Gospodarczej lub Krajowego<br />
Rejestru Sądowego dotyczy tylko usługodawcy – obywatela<br />
jednego z w/w państw, który nie wykonuje działalności<br />
gospodarczej w żadnym z tych państw. Usługodawca<br />
taki rejestrowany będzie w Ewidencji Działalności<br />
Gospodarczej, którą prowadzi urząd miasta lub gminy,<br />
w której dana osoba ma miejsce zamieszkania, a jeżeli<br />
usługodawca nie ma miejsca zamieszkania w Polsce (co<br />
z reguły będzie miało miejsce), w ewidencji prowadzonej<br />
przez gminę, na obszarze której usługi będą głównie<br />
świadczone. Usługodawca winien ponadto poinformować<br />
Zakład Ubezpieczeń Społecznych o świadczeniu<br />
usług transgraniczych przed ich rozpoczęciem.<br />
Polsko-Słowacka Izba Przemysłowo-Handlowa<br />
30-074 Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 43/12<br />
tel/fax. +48 12633 56 57, e-mail:<br />
office@proslovakia.com.<strong>pl</strong><br />
Akademia Biznesu Polsko-Czeskie Stowarzyszenie<br />
Przedsiębiorców<br />
40-074 Katowice, ul. Szeligiewicza 26/12,<br />
tel. 032608 56 57, fax 032608 56 56,<br />
e-mail: biuro@akademiabiznesu.<strong>pl</strong><br />
Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości<br />
43 – 400 Cieszyn, ul. Zamkowa 3<br />
tel. 033 8510821, e-mail: info@zamekcieszyn.<strong>pl</strong>.<br />
Tłumacze przysięgli – język czeski i słowacki:<br />
Lista tłumaczy przysięgłych z języka czeskiego i słowackiego<br />
dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa<br />
Sprawiedliwości pod adresem:<br />
http://tlumacze.ms.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
(należy wybrać województwo i język).<br />
Prawnicy, którzy specjalizują się w prawie handlowym<br />
i władają językiem czeskim lub słowackim:<br />
Kancelaria Adwokacka Hajduk I Wspólnicy<br />
Český Těšín PSČ 737 01, Havlíčkova 12,<br />
Tel.: +420 558 711 529, e-mail: hajduk@hajduk.cz<br />
Kancelaria Radcy Prawnego “Traktat”<br />
Tomasz Szkaradnik,<br />
43-400 Cieszyn, uL. Limanowskiego 3/3<br />
tel: +48 33 488 04 77, e-mail: kancelaria@traktat.<strong>pl</strong><br />
Więcej informacji:<br />
Pojedynczy punkt kontaktowy - www.eu-go.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Enterprise Europe Network -http://www.enterprise.garr.<strong>pl</strong>/<br />
11. Instytucje i organizacje doradcze dla<br />
przedsiębiorców w <strong>region</strong>ie Partnerstwa<br />
EURES – T <strong>Beskydy</strong><br />
Beskidzka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości<br />
43-300 Bielsko – Biała, ul. 3 Maja 13,<br />
tel. + 48 33 861 4261, e-mail: c.r.r.ip@neostrada.<strong>pl</strong>
V. WARUNKI ŻYCIA<br />
1. Pozwolenie na pobyt (procedury,<br />
wymagane dokumenty)<br />
Obywatele Republiki Czeskiej i Słowacji podobnie jak<br />
wszyscy obywatele UE do wjazdu i pobytu na terenie<br />
Rzeczpospolitej Polskiej potrzebują ważnego dokumentu<br />
podróży lub innego dokumentu potwierdzającego ich<br />
tożsamość i obywatelstwo.<br />
Obywatel UE i członek jego rodziny przebywający poza<br />
zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia<br />
w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub<br />
wypoczynkiem jest obowiązany zameldować się we właściwym<br />
miejscowo urzędzie miasta lub gminy na pobyt<br />
czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby licząc<br />
od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej<br />
Polskiej.<br />
Jeżeli pobyt na terytorium Polski jest dłuższy niż 3 miesiące<br />
to obywatel UE jest obowiązany zarejestrować swój<br />
pobyt. Wniosek o zarejestrowanie należy złożyć osobiście<br />
do wojewody właściwego ze względu na miejsce<br />
pobytu. W urzędzie należy okazać ważny dokument podróży<br />
lub inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo.<br />
Więcej informacji wraz z wnioskami można uzyskać<br />
w Wydziałach Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców<br />
Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego: (www.katowice.uw.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>)<br />
oraz Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego:<br />
(www.opole.uw.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>).<br />
2. Sytuacja mieszkaniowa<br />
Mieszkanie można wynająć poprzez pośrednictwo<br />
wyspecjalizowanych agencji nieruchomości lub we własnym<br />
zakresie. Agencje pośrednictwa pobierają opłatę<br />
zwykle w wysokości 1 miesięcznego czynszu.<br />
Ceny wynajmu zależne są od wielkości miejscowości (im<br />
większa miejscowość, tym wyższa cena), standardu,<br />
położenia w danej miejscowości, wielkości mieszkania<br />
itp. Przykładowo w Bielsku-Białej wynajem 2 pokojowego<br />
mieszkania kosztuje od 800 zł do 1500 zł. W skład ceny<br />
wchodzi czynsz oraz odstępne dla właściciela mieszkania.<br />
Do ceny tej należy doliczyć opłaty za media (prąd,<br />
gaz, telefon - średnie opłaty dla takiego mieszkania dla<br />
3 osobowej rodziny to za prąd i gaz łącznie ok. 200 – 300<br />
zł). Bardzo często właściciel mieszkania pobiera kaucję<br />
(zwykle w wysokości 1-krotnego czynszu), która podlega<br />
zwrotowi w terminie miesiąca od opuszczenia mieszkania.<br />
Najprostszym samodzielnym sposobem szukania mieszkania<br />
do wynajęcia jest korzystanie z wyszukiwarek internetowych.<br />
Innym sposobem jest korzystanie z lokalnych<br />
gazet lub lokalnych dodatków wydań gazet ogólnopolskich<br />
np. Gazety Wyborczej, Dziennika Polska. W wielu<br />
miejscowościach ukazują się również wyspecjalizowane<br />
czasopisma reklamowo-ogłoszeniowe - na terenie<br />
Podbeskidzia np. „Jarmark”.<br />
Zasady kupna nieruchomości przez cudzoziemców reguluje<br />
Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców<br />
z dnia 24 marca 1920 roku. Informacje dotyczące<br />
zakupu nieruchomości przez cudzoziemców znajdują<br />
się m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Spraw<br />
Wewnętrznych i Administracji www.mswia.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>, podstrona<br />
„nabywanie nieruchomości” (wersja w języku<br />
angielskim - acquisition of real estate).<br />
3. Koszty utrzymania<br />
Koszty utrzymania w Polsce są zróżnicowane, wyższe są<br />
w dużych miastach. Ceny poszczególnych produktów<br />
zależą również od ich jakości – wielkie sieci handlowe<br />
chcąc przyciągnąć klientów często wymuszają na swoich<br />
dostawcach obniżanie jakości. Z kolei małe sklepy<br />
musząc podołać konkurencji supermarketów zrzeszają<br />
się i w efekcie mogą proponować produkty bardziej interesujące<br />
jakościowo i cenowo.<br />
Godziny otwarcia sklepów ustalane są przez ich właścicieli,<br />
najczęściej jednak:<br />
• sklepy spożywcze czynne są od 6:00 rano do 18:00<br />
wieczorem.<br />
• supermarkety czynne są zazwyczaj od 9:00 rano do<br />
co najmniej 22:00 wieczorem, najczęściej czynne<br />
są 7 dni w tygodniu.<br />
• sklepy inne niż spożywcze – zazwyczaj otwierane<br />
są od 10:00 i czynne są do 18:00<br />
• coraz powszechniejsze są sklepy całodobowe na<br />
stacjach benzynowych – można nabyć tam<br />
podstawowe produkty żywnościowe, jednak ceny<br />
są w nich zdecydowanie wyższe niż w zwykłych<br />
sklepach.<br />
W 2008 roku przyjęto nowelizację Kodeksu Pracy wprowadzającą<br />
zakaz <strong>pracy</strong> w <strong>pl</strong>acówkach handlowych<br />
w wybrane dni świąteczne: w Nowy Rok, w święta<br />
Wielkiej Nocy, 1 maja, 3 maja, w pierwszy dzień
Zielonych Świątek, w Boże Ciało, w święto<br />
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Wszystkich<br />
Świętych, Święto Niepodległości, a także święta Bożego<br />
Narodzenia.<br />
4. Nauczanie języka polskiego<br />
dla obcokrajowców<br />
Obcokrajowcy, którzy chcą uczyć się w Polsce języka<br />
polskiego mają ku temu wiele możliwości. W kraju działa<br />
wiele szkół językowych dla cudzoziemców, prowadzone<br />
są też kursy językowe.<br />
W województwie śląskim cudzoziemcy mogą się uczyć<br />
polskiego w:<br />
• Szkole Języka i Kultury Polskiej na Uniwersytecie<br />
Śląskim w Katowicach (tel. 032/200-94-24)<br />
• i jej oddziale w Cieszynie (Letnia Szkoła Języka,<br />
Literatury i Kultury Polskiej<br />
(e-mail: szkoła@homer.fi.us.edu.<strong>pl</strong>)<br />
• i w Akademii Ekonomicznej w Katowicach<br />
(tel. 032/257-71-24).<br />
Naukę polskiego prowadzą też prywatne szkoły, np.<br />
• COSMOPOLITAN w Bielsku – Białej<br />
(ul. Jaworzańska 17, tel. 0 693 842 652,<br />
e-mail: cosmopolitan.bielsko@gmail.com),<br />
• czy Slavica Centrum Języków Słowiańskich<br />
(Racibórz, ul. Stefana Batorego 7,<br />
tel. 0663 363 184, e-mail: szkola@slavica.net.<strong>pl</strong>).<br />
5. System edukacji i rok szkolny<br />
Na system oświaty w Polsce składają się:<br />
• przedszkole - dla dzieci w wieku 3-6 lat;<br />
• sześcioletnia szkoła podstawowa - dla dzieci<br />
w wieku 7-13 lat;<br />
• trzyletnie gimnazjum - dla dzieci w wieku 13-16 lat;<br />
Na zakończenie nauki w gimnazjum uczniowie zdają<br />
obowiązkowy sprawdzian gimnazjalny obejmujący<br />
wiadomości i umiejętności z zakresu przedmiotów<br />
humanistycznych i z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych.<br />
• szkoły ponadgimnazjalne - trzyletnie liceum profilowane,<br />
czteroletnie technikum, 2 lub 3 - letnia szkoła<br />
zawodowa, dwuletnie liceum uzupełniające oraz trzyletnie<br />
technikum uzupełniające (dwa ostatnie typy<br />
szkół przeznaczone są dla absolwentów zasadniczej<br />
szkoły zawodowej). <strong>Warunki</strong>em przyjęcia do szkół<br />
ponadgimnazjalnych - (3-letniego liceum ogólnokształcącego,<br />
4-letniego technikum lub 2-3-letniej zasadniczej<br />
szkoły zawodowej) jest posiadanie świadectwa<br />
ukończenia gimnazjum. Absolwenci szkół (z wyjątkiem<br />
zasadniczej szkoły zawodowej) mają prawo<br />
przystąpić do egzaminu maturalnego. Osoby, które<br />
zdadzą ten egzamin, otrzymują świadectwo dojrzałości<br />
niezbędne do ubiegania się o przyjęcie na studia<br />
wyższe. Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych<br />
otrzymują świadectwo ukończenia szkoły zasadniczej<br />
umożliwiające dostęp do rynku <strong>pracy</strong>, a także mogą<br />
kontynuować naukę w 2-letnim uzupełniającym<br />
liceum ogólnokształcącym oraz 3-letnim technikum<br />
uzupełniającym,<br />
• szkoły policealne - do tych szkół mogą uczęszczać<br />
osoby, które ukończyły liceum lub liceum profilowane,<br />
• kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia<br />
języków obcych - kształcą przyszłych nauczycieli<br />
przedszkoli, szkół podstawowych i <strong>pl</strong>acówek opiekuńczo-wychowawczych,<br />
a w wypadku nauczycieli języków<br />
obcych również nauczycieli gimnazjów i szkół<br />
ponadgimnazjalnych.<br />
Na system szkolnictwa wyższego w Polsce składają się:<br />
• wyższe studia zawodowe - trwają 3-3,5 roku, a na<br />
kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych<br />
3,5-4 lata,<br />
• uzupełniające studia magisterskie - trwają 2-2,5<br />
roku,<br />
• jednolite studia magisterskie - trwają 5-6 lat.<br />
Tytuły nadawane absolwentom szkół wyższych:<br />
• licencjat - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych,<br />
• inżynier - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych<br />
na kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych,<br />
• magister - po ukończeniu 5-6-letnich jednolitych studiów<br />
magisterskich (lub po ukończeniu 2-2,5-letnich<br />
uzupełniających studiów magisterskich przez osoby<br />
legitymujące się dy<strong>pl</strong>omem ukończenia wyższych studiów<br />
zawodowych).<br />
5.1 Szkolenia, kursy, podnoszenie kwalifikacji<br />
Do najbardziej popularnych pozaszkolnych form kształcenia<br />
należą kursy i szkolenia doskonalące oraz specjalizujące.<br />
Katalog instytucji szkoleniowych z możliwością<br />
wyszukiwania kursów według: tematyki, lokalizacji,<br />
nazwy instytucji znajdziemy na stronie:<br />
http://www.psz.<strong>praca</strong>.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> oraz www.wup-katowice.<strong>pl</strong>.
6. Prawo jazdy<br />
Prawa jazdy wydane w Czechach i na Słowacji są uznawane<br />
w Polsce i zachowują ważność do daty określonej<br />
w dokumencie.<br />
Podróżowanie:<br />
www.poland.travel, www.pkp.<strong>pl</strong>, www.wakacje.<strong>pl</strong>,<br />
ww.zobaczpolske.<strong>pl</strong><br />
VI. GDZIE SZUKAĆ<br />
DODATKOWYCH INFORMACJI?<br />
1. Adresy stron internetowych, gdzie<br />
osoby zainteresowane mogą znaleźć<br />
szczegółowe informacje<br />
www.kprm.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> – oficjalna strona Kancelarii Prezesa<br />
Rady Ministrów i Rządu<br />
www.prezydent.<strong>pl</strong> – oficjalna strona internetowa<br />
prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej<br />
www.poland.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> – oficjalny portal promocyjny<br />
Rzeczpospolitej Polskiej<br />
Ministerstwo Finansów – www.mofnet.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ministerstwo Gospodarki – www.mg.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej<br />
– www.mpips.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ministerstwo Sprawiedliwości – www.ms.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ministerstwo Edukacji Narodowej – www.men.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego<br />
– www.nauka.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ministerstwo Spraw Zagranicznych – www.msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ministerstwo Zdrowia – www.mz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
Ogłoszenia dotyczące mieszkania: www.gumtree.<strong>pl</strong>,<br />
http://www.oferty.net/agencje, www.gratka.<strong>pl</strong>,<br />
Wolny czas (kina, teatry, wydarzenia kulturalne):<br />
www.poland.<strong>pl</strong>, www.mkis.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> (wykaz teatrów,<br />
muzeów itp: Kultura i dziedzictwo/ instytucje kultury),<br />
www.stopklatka.<strong>pl</strong>, www.teatry.art.<strong>pl</strong>,<br />
www.culture.<strong>pl</strong>, www.cojestgrane.<strong>pl</strong><br />
Edukacja:<br />
www.perspektywy.<strong>pl</strong>, www.szkoly.info.<strong>pl</strong>,<br />
http://eszkola.<strong>pl</strong>/szkoly<br />
Zabezpieczenie społeczne:<br />
www.mpips.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>, www.zus.<strong>pl</strong>
I. OGÓLNE INFORMACJE<br />
O REPUBLICE CZESKIEJ<br />
n Oficjalna nazwa: Republika Czeska<br />
(ČR - Česká republika)<br />
n Data powstania republiki: 1. 1. 1993<br />
n Ustrój państwa: republika<br />
n System polityczny: demokracja parlamentarna<br />
n Podział administracyjny:<br />
• 14 krajów samorządowych (vyšších územních<br />
samosprávných celků),<br />
• 593 miast oraz 5661 gmin (obcí)<br />
• 14 krajów<br />
Stolica Praga (Hlavní město Praha), Kraj środkowo czeski<br />
(Středočeský kraj) - stolica Praga, Kraj południowoczeski<br />
(Jihočeský kraj) - stolica Czeskie Budziejowice<br />
(České Budějovice), Kraj pilzneński (Plzeňský kraj) - stolica<br />
Pilzno (Plzeň), Kraj karlowarski (Karlovarský kraj) -<br />
stolica Karlowe Wary (Karlovy Vary), Kraj ustecki<br />
(Ústecký kraj) - stolica Ujście nad Łabą (Ústí nad Labem),<br />
Kraj liberecki (Liberecký kraj) - stolica Liberec, Kraj hradecki<br />
(Královéhradecký kraj) - stolica Hradec Králové,<br />
Kraj pardubicki (Pardubický kraj) - stolica Pardubice, Kraj<br />
wysoczyzna (Kraj Vysočina) - stolica Igława (Jihlava),<br />
Kraj południowomorawski (Jihomoravský kraj) - stolica<br />
Brno, Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj) - stolica<br />
Ołomuniec (Olomouc), Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský<br />
kraj) - stolica Ostrawa (Ostrava), Kraj zliński<br />
(Zlínský kraj) - stolica Zlín.<br />
n Język urzędowy: czeski<br />
n Stolica (hlavní město): Praga (Praha) - 1 249 026<br />
mieszkańców<br />
n Państwa ościenne: Republika Federalna Niemiec<br />
(Spolková republika Německo), Rzeczypospolita<br />
Polska, Republika Austrii (Republika Rakousko),<br />
Republika Słowacka<br />
n Powierzchnia: 78 867 km 2<br />
n Liczba ludności: 10 506 813 (stan na 31.12.2009)<br />
n Gęstość zaludnienia: 129/km 2<br />
n<br />
n<br />
Jednostka monetarna: Korona, 1 CZK (Kč - korona<br />
česka) = 100 halerzy<br />
Święta państwowe:<br />
• 1. stycznia Dzień odrodzenia samodzielnego<br />
państwa czeskiego (Den obnovy samostatného<br />
českého státu)<br />
• 8. maja Dzień zwycięstwa (Den vítězství)<br />
n<br />
• 5. lipca Dzień słowiańskich ojców wiary Cyryla<br />
i Metodego (Den slovanských věrověstů Cyrila<br />
a Metoděje)<br />
• 6. lipca Dzień spalenia mistrza Jana Husa<br />
(Den upálení mistra Jana Husa)<br />
• 28. września Dzień czeskiej państwowości<br />
(Den české státnosti)<br />
• 28. października Dzień powstania samodzielnego<br />
państwa czechosłowackiego<br />
(Den vzniku samostatného československého<br />
státu)<br />
• 17. listopada Dzień walki za wolność i demokrację<br />
(Den boje za svobodu a demokracii)<br />
Inne święta:<br />
• Poniedziałek wielkanocny<br />
• 1. maja Święto <strong>pracy</strong><br />
• 24. grudnia Wigilia<br />
• 25. grudnia 1. dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />
• 26. grudnia 2. dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />
Polskie <strong>pl</strong>acówki zagraniczne<br />
Ambasada RP w Pradze<br />
Valdštejnská 8, 118 01 Praha 1<br />
tel.: +420 257 099 500, +420 257 099 523, +420 257 099 524<br />
fax: +420 257 530 399<br />
email: praga.amb.sekretariat@msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />
strona internetowa: www.prague.polemb.net<br />
Konsulat Generalny RP w Pradze<br />
V úžlabině 14/884, 100 00 Praha 10<br />
tel.: +420 224 228 722-3-4, fax: +420 224 227 320<br />
email: konspol@mbox.vol.cz<br />
strona internetowa: www.prague.polemb.net<br />
Konsulat Generalny RP w Ostrawie<br />
ul. Blahoslavova 4, 701 00 Ostrava<br />
tel.: +420 596 118 074, +420596 118 076 76;<br />
fax: +420 596 118 073<br />
email: konsulatrp.ostrava@iol.cz<br />
strona internetowa: http://www.konsulatrp.eu,<br />
www.ostrawakg.polemb.net<br />
Konsulat Honorowy RP w Brnie<br />
ul. Koliště 13, 602 00 Brno<br />
tel.: +420 545 534 268, fax: +420 545 534 268<br />
email: konsulatrp@email.cz
Instytut Polski w Pradze<br />
Malé náměstí 1, 110 00 Praha 1<br />
tel.: +420 224 214 708, fax: +420 224 223 010<br />
strona internetowa: www.polskyinstitut.cz<br />
Słowackie <strong>pl</strong>acówki zagraniczne<br />
Ambasada SR (Slovenská republika) w Pradze<br />
Pelléova 12, 160 00 Praha 6<br />
tel.: +420 233 113 051, fax: +420 233 113 054<br />
email: emb.prague@mzv.sk<br />
strona internetowa: www.mzv.sk/praha<br />
Placówki zagraniczne Czech w Polsce<br />
i na Słowacji<br />
Ambasada Republiki Czeskiej w Polsce<br />
ul. Koszykowa 18, 00-555 Warszawa<br />
tel.: +48 225251-850,890, fax: +48 225251-898<br />
email: warsaw.embassy@mzv.cz<br />
strona internetowa: www.mzv.cz/warsaw,<br />
www.republikaczeska.<strong>pl</strong><br />
Ambasada Republiki Czeskiej na Słowacji<br />
Hviezdoslavovo nám. 8, 811 02 Bratislava<br />
tel.: +421 2 59203301<br />
email: bratislava@embassy.mzv.cz<br />
strona internetowa: www.mzv.cz/bratislava<br />
II. CHARAKTERYSTYKA<br />
REGIONU EURES - T BESKYDY (ČR)<br />
Region EURES - T <strong>Beskydy</strong> w ČR<br />
Rejon EURES - T <strong>Beskydy</strong> na terytorium ČR zajmuje<br />
powierzchnię wielkości 8 605 km2, co stanowi 11,05%<br />
z całkowitej powierzchni państwa.<br />
Ilość mieszkańców w rejonie partnerstwa EURES - T<br />
<strong>Beskydy</strong> w ČR to 1 562 022, czyli 14,92% ludności ČR.<br />
Stan na 1.1.2009 - Czeski urząd statystyczny<br />
POWIATY<br />
NALEŻĄCE DO<br />
REJONU EURES-T<br />
BESKYDY<br />
KRAJ<br />
POWIERZCHNIA<br />
w km 2<br />
(ČSÚ - Český statistický úřad)<br />
Stan na 1.1.2009 - Czeski urząd statystyczny<br />
LICZBA LUDNOŚCI<br />
na dzień 1.1.2009<br />
Bruntál MSK 1 549 97 868<br />
Frýdek-Místek MSK 1 273 211 070<br />
Karviná MSK 347 274 863<br />
Nový Jičín MSK 918 152 506<br />
Opava MSK 1 126 177 213<br />
Ostrava MSK 214 336 735<br />
Jeseník OLK 719 41 404<br />
Šumperk OLK 1 316 124 513<br />
Vsetín ZLK 1 143 145 850<br />
RAZEM 8 605 1 562 022<br />
Do <strong>region</strong>u EURES - T <strong>Beskydy</strong> na terytorium ČR należą:<br />
Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský kraj - MSK):<br />
Bruntál, Frýdek-Místek, Karviná,<br />
Nowy Jiczyn (Nový Jičín), Opawa<br />
(Opava), Ostrawa (Ostrava)<br />
Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj - OLK):<br />
Jeseník, Ołomuniec (Olomouc),<br />
Prościejów (Prostějov), Przerów<br />
(Přerov), Šumperk<br />
Kraj zliński (Zlínský kraj - ZLK):<br />
Kromieryż (Kroměříž), Uherské<br />
Hradiště, Vsetín, Zlín<br />
Do partnerstwa EURES - T <strong>Beskydy</strong> należą powiaty:<br />
Bruntál, Karviná, Frýdek-Místek, Nowy Jiczyn (Nový<br />
Jičín), Opawa (Opava), Ostrawa (Ostrava), Jeseník,<br />
Šumperk, Vsetín.<br />
Terytorium<br />
(ČSÚ - Český statistický úřad)<br />
POWIERZCHNIA<br />
w km 2<br />
III. OFERTY PRACY W RAMACH<br />
PARTNERSTWA EURES - T<br />
BESKYDY<br />
1. Charakterystyka rynku <strong>pracy</strong><br />
LICZBA LUDNOŚCI<br />
na dzień 1.1.2009<br />
Republika Czeska 78 867 10 467 542<br />
Region EURES-T <strong>Beskydy</strong> ČR 8 713 1 562 022<br />
Udział <strong>region</strong> EURES-T w ramach<br />
ČR w %<br />
11,05 14,92<br />
1.1 Poziom bezrobocia<br />
Poziom bezrobocia w ČR na dzień 28.2.2010 wzrósł do
poziomu 9,9%. Poziom bezrobocia rejestrowanego<br />
w <strong>region</strong>ie EURES-T <strong>Beskydy</strong> w ČR wyniósł na dzień<br />
28.2.2010 14,2%. We wszystkich powiatach, które należą<br />
do <strong>region</strong>u EURES-T <strong>Beskydy</strong> w ČR, lokalny poziom bezrobocia<br />
był wyższy niż średnia krajowa, najwyższy<br />
w powiecie Jeseník (19,4%) oraz Bruntál (17,3%)<br />
(Informacje o ilości bezrobotnych w Czechach na dzień<br />
28.2.2010).<br />
TERYTORIUM<br />
Mieszkańcy aktywni<br />
zawodowo<br />
Osoby<br />
poszukujące <strong>pracy</strong><br />
Liczba dostępnych osób<br />
poszukujących <strong>pracy</strong><br />
Procentowa miara bezrobocia<br />
na podstawie osób<br />
poszukujących <strong>pracy</strong><br />
Wysokość rejestrowanego<br />
bezrobocia (w %)<br />
Bruntál 50 753 9 044 8 763 17,82 17,30<br />
Frýdek-Místek 106 057 11 649 11 336 10,98 10,70<br />
Karviná 142 629 21 832 21 159 15,31 14,80<br />
Nový Jičín 77 278 10 785 10 559 13,96 13,70<br />
Opava 92 714 11 082 10 482 11,95 11,30<br />
Ostrava 177 392 21 760 21 052 12,27 11,90<br />
Jeseník 19 459 4 005 3 769 20,58 19,40<br />
Šumperk 62 392 9 769 9 501 15,66 15,20<br />
Vsetín 76 742 10 217 10 021 13,31 13,10<br />
RAZEM 805 419 110 143 106 642 12,67 14,16<br />
Stan na dzień 28.2.2010 - według Ministerstwa Pracy<br />
i Polityki Społecznej (MPSV - Ministerstvo práce a sociálních<br />
věcí ČR), 2010<br />
1.2 Oferty <strong>pracy</strong> (Volná pracovní místa)<br />
Rozwój bezrobocia jest ściśle powiązany z rozwojem ilości<br />
zgłoszeń wolnych miejsc <strong>pracy</strong> (VPM - volné pracovní<br />
místo). W ciągu 2009 roku nastąpił największy spadek<br />
ilości VPM, który rozpoczął się już pod koniec 2008 roku,<br />
w konsekwencji światowego kryzysu gospodarczego.<br />
Pracodawcy w pierwszej kolejności rezygnowali z ofert<br />
<strong>pracy</strong>. W dalszym rozwoju sytuacji, w którym rejestrowali<br />
spadek ilości zamówień, przystąpili do działań, które prowadziły<br />
do zwalniania pracowników.<br />
Po stronie popytu na rynku <strong>pracy</strong> było w MSK na dzień<br />
31.12.2009 zarejestrowanych 2 756 VPM (8 795 VPM na<br />
końcu 2008 roku), co oznacza spadek o 69% w stosunku do<br />
TERYTORIUM<br />
Republika<br />
Czeska<br />
Region EURES<br />
- T <strong>Beskydy</strong> (ČR)<br />
Mieszkańcy aktywni<br />
zawodowo<br />
Osoby<br />
poszukujące <strong>pracy</strong><br />
Liczba dostępnych osób<br />
poszukujących <strong>pracy</strong><br />
Procentowa miara bezrobocia<br />
na podstawie osób<br />
poszukujących <strong>pracy</strong><br />
Wysokość rejestrowanego<br />
bezrobocia (w %)<br />
5 719 850 583 135 568 486 10,19 9,94<br />
805 419 110 143 106 642 12,67 14,16<br />
poprzedniego roku. I tak na 1 VPM było 29,2 oczekujących.<br />
W kraju ołomunieckim, w powiecie Jeseník popyt pozostał<br />
na prawie identycznym poziomie - 93 VPM pod<br />
koniec 2009 roku oraz 94 VPM pod koniec 2008 roku. Na<br />
1 VPM było 36,7 oczekujących. W powiecie Šumperk<br />
ilość VPM spadła w porównaniu z rokiem poprzednim z 703<br />
na dzień 31.12.2008 do 241 na dzień 31.12.2009, co jest<br />
spadek o 66%. I tak na 1 VPM było 38,2 oczekujących.<br />
Powiat Vsetín, który należy do ZLK, rejestrował na dzień<br />
31.12.2008 776 VPM, na dzień 31.12.2009 już tylko 250<br />
VPM, czyli nastąpił spadek o 68%. Na 1 VPM było 37,6<br />
oczekujących. Dla całego <strong>region</strong>u EURES-T <strong>Beskydy</strong><br />
w ČR, do którego należą powiaty: Bruntál, Karviná,<br />
Frýdek-Místek, Nový Jičín, Opava, Ostrava, Jeseník,<br />
Šumperk a Vsetín, rozwój popytu był następujący: na<br />
dzień 31.12.2008 było 10 368 VPM, na dzień 31.12.2009<br />
ilość miejsc spadła do 3 340, co oznacza spadek<br />
o więcej niż 2/3 (67,8%). Na jedno wolne miejsce <strong>pracy</strong><br />
teoretycznie przypadało 35,4 poszukujących <strong>pracy</strong>.<br />
Terytorium<br />
na dzień<br />
31.12.2008<br />
wolne<br />
miejsca<br />
<strong>pracy</strong><br />
na dzień 31.12.2009<br />
wolne<br />
miejsca<br />
<strong>pracy</strong><br />
oczekujących<br />
na 1 miejsce<br />
<strong>pracy</strong><br />
MSK 8 795 2 756 29,2<br />
Jeseník 94 93 36,7<br />
Šumperk 703 241 38,2<br />
Vsetín 776 250 37,6<br />
Region EURES-T<br />
<strong>Beskydy</strong> w ČR<br />
ČSÚ, 2010<br />
10 368 3 340 35,4
1.3 Średnie krajowe wynagrodzenie<br />
(Průměrná mzda)<br />
Średnia miesięczna pensja w 2009 roku w Czechach<br />
wynosiła 23 598 CZK. V MSK średnia krajowa pensja<br />
w 2009 roku wynosiła 21 524 CZK, w OLK 20 289 CZK,<br />
oraz w ZLK 20 049 CZK.<br />
Czeski urząd statystyczny nie rejestruje danych o wysokości<br />
średniej pensji według poszczególnych powiatów.<br />
Średnia pensja w 2009 roku, w krajach, których powiaty<br />
należą do <strong>region</strong>u EURES - T <strong>Beskydy</strong> w ČR, jest niższa<br />
Terytorium<br />
średnia miesięczna<br />
pensja w 2009 roku<br />
Różnica w CZK<br />
względem średniej<br />
krajowej<br />
Republika Czeska 23 598 CZK x<br />
Moravskoslezský 21 524 CZK -2 074<br />
Olomoucký 20 289 CZK -3 309<br />
Zlínský 20 049 CZK -3 549<br />
w porównaniu ze średnią krajową.<br />
2. <strong>Warunki</strong> dostępu obywateli Polski<br />
i Słowacji do rynku <strong>pracy</strong> w Czechach<br />
Od 1.5.2004 mieszkańcy Unii Europejskiej (EU -<br />
Evropská unie) oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego<br />
(EHP - Evropský hospodářský prostor) uzyskali<br />
dostęp do rynku <strong>pracy</strong> w Czechach.<br />
Mieszkańcy EU/EHP są zatrudniani na takich samych<br />
warunkach jak obywatele ČR, za wyjątkiem obowiązku<br />
informacji o rozpoczęciu <strong>pracy</strong> obcokrajowca u czeskiego<br />
pracodawcy lub informacji o wysłaniu obcokrajowca<br />
zagranicznego pracodawcy do wykonywania<br />
<strong>pracy</strong> do osoby fizycznej lub prawnej w ČR.<br />
Monitoring obcokrajowców, dla których nie jest wymagane<br />
pozwolenia na pracę, prowadzi się za pośrednictwem<br />
Karty informacyjnej (Informační karty), którą wypełnia<br />
pracodawca lub czeska osoba fizyczna lub prawna,<br />
do którego był wysłany obcokrajowiec do wykonywania<br />
<strong>pracy</strong> swym zagranicznym pracodawcą, którą należy<br />
dostarczyć nie później niż w dzień rozpoczęcie <strong>pracy</strong><br />
takiej osoby, i to w urzędzie właściwym według terytorium<br />
wykonywania <strong>pracy</strong> obcokrajowca.<br />
Wszystkie zmiany lub ukończenie stosunku <strong>pracy</strong> pracodawca<br />
lub osoba fizyczna lub prawna powinien zgłosić<br />
nie później niż do 10 dni kalendarzowych od ukończenia<br />
stosunku <strong>pracy</strong>.<br />
3. Sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />
(Způsoby hledání práce)<br />
3.1 Media (ogólne oraz lokalne)<br />
Popyt na nowych pracowników zgłaszany jest w ogólnokrajowej<br />
prasie (np. w dziennikach Mladá fronta Dnes,<br />
Právo, Hospodářské noviny, Lidové noviny) lub w <strong>region</strong>alnej<br />
lub miejscowej prasie (np. Moravskoslezský deník,<br />
Region Opavsko, Zlínské noviny, Týden na severu, Šumperský<br />
a Jesenický deník).<br />
3.2 Publiczne usługi w trakcie poszukiwania<br />
<strong>pracy</strong>, sieć EURES<br />
Słowackie, Polskie i Czeskie pograniczne urzędy <strong>pracy</strong><br />
tworzą partnerstwo EURES-T <strong>Beskydy</strong>, którego celem<br />
jest stworzenie jednego wspólnego rynku <strong>pracy</strong>.<br />
W Czechach do transgranicznego partnerstwa należą<br />
urzędy <strong>pracy</strong> w:<br />
Bruntál Květná 1457/64, 792 01 Bruntál,<br />
tel: + 420 950 106 111,<br />
Frýdek-Místek Nádražní 1088, 738 01 Frýdek-Místek,<br />
tel: + 420 950 113 111),<br />
Karviná tř. Osvobození 1388/60a, Nové město,<br />
735 06 Karviná 6, tel: + 420 950 126 111,<br />
Nový Jičín Msgr. Šrámka 1030/8, 741 01 Nový Jičín,<br />
tel: + 420 950 139 111,<br />
Opava Bochenkova 2712/4, 74601 Opava,<br />
tel: + 420 553 608 111,<br />
Ostrava 30. Dubna 3130/2c, Moravská Ostrava,<br />
720 00 Ostrava 2, tel: + 420 950 143 511,<br />
Jeseník Karla Čapka 1147/10, 790 01 Jeseník,<br />
tel: + 420 950 121 111,<br />
Šumperk Starobranská 2700/19, 787 01 Šumperk,<br />
tel: + 420 950 164 111,<br />
Vsetín Pod Žamboškou 1024, 755 01 Vsetín 1<br />
tel: + 420 173 111.<br />
Usługi EURES świadczą doradcy EURES, których głównym<br />
zadaniem jest doradztwo oraz pomoc tak dla osób<br />
tak dla pracodawców, którzy chcą pracować lub zatrudnić<br />
pracowników z innego kraju EHP. Informacje dotyczące<br />
sieci EURES można znaleźć na stronach internetowych<br />
www.EURES.europa.eu a www.EURES.cz .<br />
Osoby, które są zainteresowane pracą w Czechach,<br />
mogą skorzystać z pomocy doradców EURES; konkretnie<br />
w <strong>region</strong>ie EURES-T <strong>Beskydy</strong> są to:
Ostrava (Ing. Andrea Janásová,<br />
mailto:andrea.janasova@ot.mpsv.cz),<br />
Frýdek-Místek (Lucie Holubová,<br />
mailto:lucie.holubova@fm.mpsv.cz).<br />
3.3 Portale internetowe z ofertami <strong>pracy</strong><br />
Niektóre czeskie portale internetowe, zajmujące się przekazem<br />
informacji o <strong>pracy</strong>:<br />
http://portal.mpsv.cz, www.jobpilot.cz,<br />
www.kellyservices.cz, http://www.jobs.cz/,<br />
http://kariera.ihned.cz/, www.cvmarket.cz,<br />
www.cvonline.cz, www.grafton.cz, www.eu-dat.cz,<br />
www.hotjobs.cz, www.hledampraci.cz,<br />
www.chcipraci.net, www.hr-server.cz,<br />
www.jobcity.cz, www.itjobs.cz, www.jobs.cz,<br />
www.joblist.cz, www.neziskovky.cz, www.job-tip.cz,<br />
www.doprace.cz, www.prace.cz,<br />
www.superkariera.cz, www.careerjet.cz,<br />
www.agentka.cz, aj.<br />
3.4 Inne sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />
Pracę można szukać korzystając także z usług agencji<br />
<strong>pracy</strong>. Według czeskiego ustawodawstwa, działalność<br />
agencji <strong>pracy</strong> wymaga uzyskania pozwolenia na pośrednictwo<br />
<strong>pracy</strong>, które wydaje Ministerstwo <strong>pracy</strong> i Polityki<br />
społecznej Czech (Ministerstvo práce a sociálních věcí)<br />
- http://portal.mpsv.cz/sz/zamest/zpr_prace. Listę agencji,<br />
które mają ważne pozwolenie na pośrednictwo<br />
<strong>pracy</strong>, można znaleźć na stronie internetowej http://portal.mpsv.cz/sz/zamest/zpr_prace.<br />
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej<br />
http://www.msmt.cz/mezinarodni-vztahy/uznavani-kvalifikaci.<br />
Bazę regulowanych profesji oraz działalności w Czechach,<br />
jak i bazę regulowanych profesji w państwach<br />
członkowskich EU, można znaleźć na stronie internetowej:<br />
http://www.msmt.cz/mezinarodnivztahy/databazeregulovanych-povolani.<br />
IV. WARUNKI PRACY (PRACOVNÍ<br />
PODMÍNKY)<br />
Praca z tytułu umowy o pracę może być wykonywana<br />
wyłącznie na podstawie stosunku prawnego.<br />
Stosunek <strong>pracy</strong> jest podstawowym wymiarem prawnym<br />
oraz stosunkiem na podstawie innych umów<br />
o prace wykonywanych poza głównym etatem.<br />
1. Umowa o pracę oraz długość<br />
stosunku <strong>pracy</strong><br />
Stosunek <strong>pracy</strong> u czeskiego pracodawcy powstaje na<br />
podstawie umowy o pracę, która musi być zawarta na<br />
piśmie. Stosunek <strong>pracy</strong> powstaje w dniu, który według<br />
umowy o pracę jest pierwszym dniem <strong>pracy</strong>. Stosunek<br />
<strong>pracy</strong> jest zawarty na okres nieokreślony, jeżeli w umowie<br />
nie jest postanowione o innym okresie.<br />
2. Praca niestandardowa - umowy<br />
o <strong>praca</strong>ch wykonywanych poza etatem<br />
4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,<br />
zawody regulowane (regulované profese)<br />
Sprawy związane z uznawaniem kwalifikacji zawodowych<br />
reguluje ustawa nr. 18/2004 Dz.U.<br />
Dla wykonywania regulowanych zawodów (są to takie<br />
zawody czy działalności, które według ustawy państwa<br />
członkowskiego EU mogą być wykonywane tylko po spełnieniu<br />
warunków, inaczej osoba nie może pracować<br />
w danym zawodzie lub prowadzić daną działalność - jak<br />
np. stopień i kierunek wykształcenia, praktyka zawodowa,<br />
bezkarność, stan zdrowia, ubezpieczenie OC, itp.)<br />
urzędy administracji i izby zawodowe mogą wymagać od<br />
obywatela kraju członkowskiego spełnienia tychże<br />
warunków, które są wymagane również od obywateli<br />
Republiki Czeskiej według specjalnego rozporządzenia.<br />
Pracodawca może zawrzeć z osobą fizyczna umowę<br />
o dzieło (dohodu o provedení práce), jeżeli zakres prac<br />
nie będzie większy niż 150 godzin w jednym roku kalendarzowym.<br />
Zawarcie takiej umowy nie jest wymagane na<br />
piśmie. Umowa powinna określać zakres prac, miejsce<br />
wykonywania <strong>pracy</strong>, szacowaną długość wykonywania<br />
<strong>pracy</strong>, szacowany zakres godzin konieczny do wykonania<br />
<strong>pracy</strong>, wynagrodzenie, sposób odstąpienia od<br />
umowy, oraz możliwość jednostronnego wypowiedzenia<br />
umowy.<br />
Na podstawie umowy zlecenia (dohody o pracovní činnosti)<br />
możliwe jest wykonywanie <strong>pracy</strong> w zakresie nieprzekraczającym<br />
średnio połowę ustanowionego tygodniowego<br />
wymiaru godzin, czyli 20 godzin tygodniowo.<br />
Umowa musi być zawarta na piśmie pod rygorem ważności.
3. Wymagania dotyczące umowy o pracę<br />
(Náležitosti pracovní smlouvy)<br />
Umowa o pracę zawarta pomiędzy pracodawcą i pracownikiem<br />
powinna spełniać następujące warunki: rodzaj<br />
<strong>pracy</strong>, miejsce lub miejsca wykonywania <strong>pracy</strong>, dzień rozpoczęcia<br />
<strong>pracy</strong>. Jeżeli w umowie o pracę nie jest ustalone<br />
regularne miejsce <strong>pracy</strong>, dla potrzeb pokrycia kosztów<br />
podróży, regularnym miejscem <strong>pracy</strong> jest miejsce<br />
ustalone w umowie o pracę. Jeżeli miejsce <strong>pracy</strong> jest<br />
w umowie o pracę ustalone szerzej niż jedna miejscowość,<br />
za miejsce regularnej <strong>pracy</strong> uważa się miejscowość,<br />
z której pracownik najczęściej rozpoczyna podróże<br />
służbowe. W umowie może być również ustalony okres<br />
próbny, który nie może być dłuższy niż 3 kolejne miesiące<br />
kalendarzowe. Jeżeli w umowie o prace nie są<br />
zawarte prawa i obowiązki wynikające ze stosunku <strong>pracy</strong>,<br />
pracodawca ma obowiązek poinformować na piśmie pracownika<br />
do 1 miesiąca od powstania stosunku <strong>pracy</strong>;<br />
taka sama zasada obowiązuje dla zmian tychże danych.<br />
W informacji musi być zwarte imię, lub imiona, oraz<br />
nazwisko pracownika, nazwa i siedziba pracodawcy,<br />
jeżeli jest to osoba prawna, lub imię, imiona i nazwisko<br />
oraz adres pracodawcy, jeżeli jest to osoba fizyczna,<br />
określenie rodzaju i miejsca wykonywania <strong>pracy</strong>, określenie<br />
długości urlopu, ewentualnie wraz z ustaleniem sposobu<br />
ustalania urlopu, informacje o okresie wypowiedzenia,<br />
informacje o tygodniowym czasie <strong>pracy</strong> i jej harmonogramu,<br />
informacja o wynagrodzeniu lub pensji i sposobu<br />
wynagradzania, terminu płatności wynagrodzenia<br />
lub pensji, informacja o układach zbiorowych, które określają<br />
warunki <strong>pracy</strong> pracownika, i określenie uczestników<br />
tych układów zbiorowych.<br />
4. Ukończenie stosunku <strong>pracy</strong><br />
Kodeks <strong>pracy</strong> przewiduje różne formy zakończenia stosunku<br />
<strong>pracy</strong> wynikającego z umowy o pracę. Stosunek<br />
może być ukończony oprócz innego na podstawie: za porozumieniem<br />
obydwóch stron, wypowiedzeniem jednej ze<br />
strony, przy czym pracodawca może wypowiedzieć umowę<br />
tylko na podstawie powodów określonych w kodeksie<br />
<strong>pracy</strong>, natychmiastowego wypowiedzenia stosunku <strong>pracy</strong>,<br />
również tylko z powodów określonych w kodeksie <strong>pracy</strong>,<br />
oraz ukończeniem stosunku <strong>pracy</strong> skończeniem się okresu,<br />
na który była umowa o pracę zawarta. Okres wypowiedzenia<br />
dla pracownika oraz pracodawcy wynosi 2 miesiące.<br />
Umowę o pracę można wypowiedzieć za porozumieniem<br />
stron na dzień według porozumienia, w przypadku jednostronnego<br />
wypowiedzenia z jakiegokolwiek powodu lub<br />
bez określenia powodu z zachowaniem 15 dni okresu<br />
wypowiedzenia.<br />
5. Praca kobiet (Práce žen)<br />
W ČR obowiązuje zakaz dyskryminacji przy zatrudnianiu<br />
wobec płci. Jednak kobiety mają specjalne prawa i to<br />
głównie w okresie ciąży. Od momentu zgłoszenia na<br />
piśmie tego faktu pracodawcy, kobieta podlega pod specjalną<br />
ochronę. Pracodawca w tym okresie nie może<br />
zwolnić kobiety, podobnie jest w ciągu urlopu macierzyńskiego<br />
lub wychowawczego, oczywiście za wyjątkiem<br />
sytuacji określonych w kodeksie <strong>pracy</strong>.<br />
6. Czas <strong>pracy</strong> i urlopy<br />
(Pracovní doba a dovolená)<br />
Według kodeksu <strong>pracy</strong> wymiar godzin tygodnia <strong>pracy</strong> nie<br />
może być większy niż 40 godzin tygodniowo. Jest to najpowszechniejszy<br />
wymiar tygodniowego czasu <strong>pracy</strong>.<br />
Według kodeksu <strong>pracy</strong> w pewnych zakładach oraz przy<br />
wykonywaniu pewnych prac, normalny wymiar czasu<br />
<strong>pracy</strong> mieści się w przedziale od 37 i 1/2 do 40 godzin<br />
tygodniowo. Pracownicy zazwyczaj pracują 5 dni w tygodniu.<br />
Przerwa w <strong>pracy</strong>, która trwa 30 minut, nie liczy się<br />
do czasu <strong>pracy</strong> i pracownik ma na nią prawo po 6 godzinach<br />
nieprzerwanej <strong>pracy</strong>. Przerwa bezpieczeństwa,<br />
jeżeli pracownik ma na nią prawo, wlicza się do czasu<br />
<strong>pracy</strong>. Inne ustalenia dotyczące czasu <strong>pracy</strong> (na korzyść<br />
pracowników) mogą być ustalone w układzie zbiorowym<br />
lub w wewnętrznych przepisach pracodawcy. Kodeks<br />
<strong>pracy</strong> określa również nieprzerwany wypoczynek między<br />
dwiema zmianami, czyli przynajmniej 12 godzin w ciągu<br />
24 kolejnych godzin, nieprzerwana przerwa w tygodniu,<br />
czyli 35 godzin po 7 kolejnych dniach kalendarzowych,<br />
warunki, według których może pracodawca polecić pracę<br />
w święta, pracę w nocy, pracę w nadgodzinach oraz<br />
wykonywanie dyżuru. Praca w nadgodzinach może być<br />
wykonywana tylko wyjątkowo. Za pracę w nadgodzinach<br />
należy się pracownikowi oprócz wynagrodzenia, za prace<br />
wykonywaną w tych godzinach, również dodatek i to<br />
w wysokości, co najmniej 25% średniego wynagrodzenia,<br />
jeżeli pracownik i pracodawca nie postanowili o odebraniu<br />
urlopu za nadgodziny w zamian za dodatek.
Specjalne ustalenia dotyczą <strong>pracy</strong> osób młodocianych,<br />
kobiet ciężarnych oraz pracowników z opieką nad dzieckiem.<br />
Urlop w jednym roku kalendarzowym wynosi przynajmniej<br />
4 tygodnie. Urlopy pracowników państwa, gmin, krajów,<br />
funduszy państwowych, osób prawnych edukacji,<br />
publicznych niezyskownych ustawowych zakładów zdrowotnych<br />
są w wymiarze 5 tygodni w roku kalendarzowym.<br />
7. Wynagrodzenie (mzda)<br />
Wynagrodzenie minimalne od 1.1. 2010 jest ustanowione<br />
w wysokości 8 000 CZK. Z wynagrodzenia brutto pracownika<br />
odprowadzane są składki na ubezpieczenie<br />
socjalne, składka na państwową politykę zatrudnienia,<br />
składka na publiczne ubezpieczenie zdrowotne oraz<br />
zaliczka na podatek dochodowy.<br />
7.1 Otwarcie konta bankowego<br />
Konto bankowe może pracownik - obywatel kraju członkowskiego<br />
EU otworzyć w którymkolwiek banku na terytorium<br />
Czech. Przy otwarciu konta wymagane są dwa<br />
dokumenty tożsamości oraz wkład początkowy w wysokości<br />
200 CZK.<br />
8. Podatek dochodowy od osób<br />
fizycznych (Daň z příjmů fyzických osob)<br />
Podatek dochodowy od osób fizycznych obowiązuje<br />
wszystkich rezydentów ČR. Rezydentem jest osoba<br />
z pobytem trwałym na terytorium Czech lub osoba, która<br />
przebywa w państwie 183 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy<br />
kalendarzowych.<br />
Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych (bez<br />
względu na wysokość dochodu) wynosi 15%.<br />
Opodatkowane są następujące przychody:<br />
• z tytułu umowy o prace oraz innych dochodów<br />
zależnych,<br />
• z działalności gospodarczej oraz innych czynności<br />
gospodarczych,<br />
• z tytułu majątku kapitałowego,<br />
• z tytułu wynajmu,<br />
• innych dochodów.<br />
Nieopodatkowana część dochodu<br />
Płatnikom obniżana jest podstawa podatkowa dla<br />
podatku od dochodów, i to<br />
a) 24 840 CZK na płatnika,<br />
b) 24 840 CZK na małżonkę (małżonka), która żyje w jednym<br />
gospodarstwie domowym, jeżeli drugi z małżonków<br />
nie osiągnął dochodów za okres podatkowy większych<br />
niż 68 000 CZK; jeżeli małżonka (małżonek) ma przyznany<br />
status wyjątkowych wygód III. stopnia (szczególnie<br />
ciężkie upośledzenia z potrzebą prowadzącego) - kartę<br />
ZTP/P, wysokość kwoty, czyli 24 840 CZK, podwaja się.<br />
Do własnego dochodu małżonki (małżonka) nie są wliczane<br />
zasiłki socjalne, zasiłki opieki socjalnej, zasiłki<br />
pomocy w materialnej potrzebie, dodatek na opiekę,<br />
państwowe dodatki według ustawy o oszczędzaniu<br />
mieszkaniowym oraz o państwowym wsparciu<br />
oszczędzania mieszkaniowego, dochód z tytułu opieki<br />
o osobę bliską lub inną osobę, która ma prawo do zasiłku<br />
na opiekę według ustawy o usługach socjalnych,<br />
który jest wyjęty spod obowiązku podatkowego. Jeżeli<br />
małżonkowie mają majątek we wspólnej własności<br />
małżonków, do własnego dochodu małżonki (małżonka)<br />
nie wlicza się dochód, które osiąga drugi z małżonków<br />
lub dla potrzeb podatku dochodowego zaliczany jest do<br />
dochodu drugiego małżonka,<br />
c) 2 520 CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką<br />
pierwszego lub drugiego stopnia z tytułu ubezpieczenia<br />
emerytalnego i rentowego według ustawy o ubezpieczeniu<br />
emerytalnym i rentowym, lub jeżeli zaniknęło<br />
prawo na częściową rentę w związku z równoczesnym<br />
wystąpieniem renty z emeryturą,<br />
d) 5 040 CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką<br />
dla inwalidę trzeciego stopnia lub inny dochód<br />
z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego według<br />
ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym,<br />
w którym jednym z warunków przyznania jest inwalidztwo<br />
trzeciego stopnia, jeżeli zanikło prawo na pełną rentę<br />
z powodu nałożenia się prawa do renty inwalidzkiej dla<br />
inwalidztwa trzeciego stopnie oraz emerytury, lub jeżeli<br />
płatnik według specjalnych ustaw jest pełnym inwalidą,<br />
ale jego wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej był<br />
odrzucony z innych powodów niż dla niespełnienia<br />
warunku inwalidztwa,<br />
e) 16 140 CZK jeżeli płatnik ma kartę ZTP/P,<br />
f) 4 020 CZK dla płatnika w trakcie ciągłego przygotowywania<br />
na przyszły zawód studiami lub innym przepisanym<br />
szkoleniem, i to do skończenia 26 roku <strong>życia</strong>, lub<br />
w trakcie studiów doktoranckich w trybie dziennym na<br />
programie studyjnym, który zabezpiecza edukację
wyższą i to do skończenia 28 roku <strong>życia</strong>. Za okres<br />
ciągłego przygotowania na przyszły zawód studiami lub<br />
przepisanym szkoleniem uważa się okres określony<br />
według specjalnych przepisów prawa dla potrzeb zasiłku<br />
socjalnego.<br />
8.1 Rozliczenie podatku od dochodu z działalności<br />
zarobkowej pracownika zagranicznego<br />
Są dwie podstawowe zasady opodatkowania dochodów<br />
uzyskanych za granicą:<br />
1. Dochody z tego samego źródła nie mogą być opodatkowane<br />
dwa razy, czy np. w ČR i za granicą.<br />
2. Sposób opodatkowania dochodów z działalności<br />
dochodowej wykonywanej za granicą określa się na<br />
podstawie dwustronnych umów między państwami<br />
dotyczących unikaniu podwójnego opodatkowania.<br />
Dla unikania podwójnemu opodatkowaniu, używane są<br />
dwie metody:<br />
1. Metoda odliczenia z progresją - z podstawy podatku<br />
wyklucza się dochód osiągnięty za granicą, albo jest<br />
zwolniony z podatku na podstawie umów o unikaniu<br />
podwójnego opodatkowania lub innych umów<br />
międzynarodowych.<br />
2. Metoda równoważnego odliczenia - dochody osiągnięte<br />
za granicą są w kraju pobytu pracownika opodatkowane,<br />
jednak od tak wyliczonego podatku odlicza<br />
się podatek zapłacony za granicą.<br />
Polska, ČR i Słowacja zawarły umowę o unikaniu<br />
podwójnego opodatkowania, z wykorzystaniem<br />
metody wyłączenia z progresją. Jeżeli jednak dochód<br />
był osiągnięty w kraju, z którym ČR nie ma zawartej<br />
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, podstawą<br />
podatku płatnika jest dochód z <strong>pracy</strong> lub<br />
dochód z wykonywania funkcji wykonywany w danym<br />
państwie. Podstawa ta jest powiększona o obowiązkowe<br />
ubezpieczenie (ubezpieczenie socjalne, składkę<br />
na państwową politykę zatrudnienia oraz ubezpieczenie<br />
na publiczne ubezpieczenie zdrowotne) a jest<br />
obniżona o podatek zapłacony z tego dochodu za<br />
granicą.<br />
9. Składki z dochodów osiągniętych<br />
z tytułu stosunku <strong>pracy</strong> oraz umowy<br />
o pracę w ČR<br />
9.1 Ubezpieczenie społeczne (Sociální pojištění)<br />
Składki na ubezpieczenia socjalne pracowników potrąca<br />
oraz odprowadza z ich wynagrodzenia pracodawca.<br />
Konkretnie dotyczy to ubezpieczenia rentowego i emerytalnego.<br />
Pracownicy nie płacą składek na ubezpieczenie<br />
chorobowe oraz na państwową politykę zatrudnienia.<br />
Stawka ubezpieczenia na zabezpieczenie socjalne<br />
wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest suma<br />
dochodów z <strong>pracy</strong> oraz innych korzyści, które pracodawca<br />
naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem.<br />
Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.<br />
Minimalna podstawa wymiaru, jest ustanowiona w wysokości<br />
2 000 CZK umówionego wynagrodzenia miesięcznego<br />
(czyli jest to tzw. zdecydowany dochód, <strong>pl</strong>anowo<br />
granica ta będzie się zwiększała z rosnącym wynagrodzeniem<br />
średnim, kiedy to nowe decydujące wynagrodzenie<br />
w takim wypadku określi rząd swym rozporządzeniem).<br />
Maksymalna podstawa wymiaru pracownika liczy się,<br />
jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych miesiącach<br />
w roku kalendarzowym, za które liczy się maksymalną<br />
podstawę wymiaru. Maksymalna podstawa<br />
wymiaru pracownika określona jest jako 72krotność średniego<br />
wynagrodzenia, czyli 1 707 048 CZK. Jeżeli pracownik<br />
pracujący u jednego pracodawcy przekroczy ten<br />
pułap, od sumy, o którą został on przekroczony nie<br />
odprowadza już składki na ubezpieczenia.<br />
9.2 Ubezpieczenie zdrowotne (Zdravotní pojištění)<br />
Stawka ubezpieczenia na publiczne ubezpieczenie zdrowotne<br />
wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest<br />
sumą dochodów z <strong>pracy</strong> oraz innych korzyści, które pracodawca<br />
naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem.<br />
Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.<br />
Minimalną podstawą wymiaru jest wynagrodzenie minimalne<br />
(czyli od 1.1.2010 kwota 8 000 CZK).<br />
Maksymalna podstawa wymiaru pracownika jest określona<br />
jako 48krotność średniego wynagrodzenia, czyli 1<br />
138 032 CZK. Maksymalna podstawa wymiaru pracownika<br />
liczy się, jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych<br />
miesiącach w roku kalendarzowym, za które<br />
liczy się maksymalną podstawę wymiaru.<br />
Lista zakładów ubezpieczeń zdrowotnych w ČR:<br />
• Odborová zdravotní pojišťovna zaměstnanců<br />
bank, pojišťoven a stavebnictví<br />
www.ozp.cz<br />
email: https://portal.ozp.cz/cpod825ano.phtml.
• Revírní bratrská pokladna<br />
www.rbp-zp.cz<br />
email: http://www.rbp-zp.cz/index.php?com=dot<br />
• Všeobecná zdravotní pojišťovna<br />
www.vzp.cz<br />
email: info@vzp.cz<br />
• Zdravotní pojišťovna ministerstva vnitra ČR<br />
www.zpmvcr.cz<br />
email: info@zpmvcr.cz<br />
• Vojenská zdravotní pojišťovna ČR<br />
www.vozp.cz<br />
email: info@vozp.cz<br />
• Zaměstnanecká pojišťovna Škoda<br />
www.zpskoda.cz<br />
email: https://portal.zpskoda.cz/cpod825ano.phtml<br />
• Zdravotní pojišťovna METAL-ALIANCE<br />
www.zpma.cz<br />
email: info@zpma.cz<br />
• Česká průmyslová zdravotní pojišťovna<br />
www.cpzp.cz<br />
email: posta@cpzp.cz<br />
• Zdravotní pojišťovna Média<br />
www.mediazp.cz<br />
email: info@mediazp.cz<br />
9.3 Ubezpieczenie transgranicznych pracowników<br />
Transgraniczny pracownik podlega ubezpieczeniu socjalnemu<br />
tego kraju, w którym wykonuje swoją pracę.<br />
Składki na ubezpieczenie chorobowe oraz bezrobotne,<br />
regulują specjalne przepisy. Według tychże przepisów<br />
prawo do zasiłku chorobowego należy się pracownikowi<br />
transgranicznemu w kraju jego trwałego pobytu lub<br />
w kraju <strong>pracy</strong>. W przypadku kiedy transgraniczny pracownik<br />
zarejestruje się jako bezrobotny przysługuje mu<br />
prawo do zasiłku dla bezrobotnych wyłącznie w kraju<br />
trwałego pobytu.<br />
Transgraniczny pracownik ma prawo do korzystania<br />
z usług służby zdrowia zarówno w miejscu zatrudnienia,<br />
jak i trwałego pobytu. W przypadku korzystania z usług<br />
medycznych w ČR konieczne jest okazanie Europejskiej<br />
Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz dowodu osobistego.<br />
Jeżeli pracownik korzysta z opieki zdrowotnej<br />
w kraju zamieszkania, musi okazać formularz E 106,<br />
który potwierdza jego prawo do korzystania z usług<br />
opieki zdrowotnej.<br />
10. Świadczenie usług transgranicznych<br />
Od 28.12.2009 rozpoczęła obowiązywać nowa ustawa<br />
o swobodnym przepływie usług (nr 222/2009 Dz.u.),<br />
która to wniosła kilka podstawowych zmian. Głównie<br />
dotyczy zasady transgranicznego przepływu usług, która<br />
umożliwia przedsiębiorcy na podstawie pozwolenia, które<br />
uzyskał w kraju macierzystym, świadczyć tymczasowo<br />
i okazjonalnie usługi na terenie innego państwa członkowskiego,<br />
niż tego, w którym jest osiedlony. Usługi te<br />
dotyczą 4 rodzajów działalności: przemysłowej, handlowej,<br />
działalności rzemieślniczej oraz wykonywania wolnych<br />
zawodów. Ustawa również wprowadza<br />
tzw. Centralne punkty kontaktowe (JKM - jednotná kontaktní<br />
místa), którymi w ČR są 15 wybranych urzędów<br />
indywidualnej działalności gospodarczej (živnostenský<br />
úřad). W tym punkcie można uzyskać wszystkie informacje<br />
oraz załatwić wszystkie formalności związane z działalnością<br />
usługową. JKM działają również elektronicznie.<br />
Dalszą zmianą jest system uznawania dokumentów oraz<br />
uznawania wymogów dla świadczenia usług z innych<br />
krajów członkowskich.<br />
Indywidualną działalność gospodarczą w ČR reguluje<br />
całkowicie ustawa nr 455/1999 Dz.U., o indywidualnej<br />
działalności gospodarczej (o živnostenském podnikání).<br />
Przedsiębiorca z kraju członkowskiego EU może prowadzić<br />
działalność gospodarczą na tych samych warunkach<br />
i w takim samy zakresie jak obywatel ČR. Zgłoszenie lub<br />
wniosek o koncesję należy złożyć osobiście w odpowiednim<br />
urzędzie ds. indywidualnej działalności gospodarczej<br />
(gminny urząd ds. indywidualnej działalności<br />
gospodarczej jest wydział urzędu gminnego gminy<br />
z poszerzonym zakresem administracyjnym). Zagraniczna<br />
osoba fizyczna składa zgłoszenie lub wniosek<br />
o wydanie koncesji w urzędzie indywidualnej działalności<br />
gospodarczej (živnostenský úřad) według miejsca<br />
pozwolenia na pobyt na terenie ČR, lub (jeżeli nie można<br />
go określić) według miejsca prowadzenia działalności na<br />
terenie ČR.<br />
Dokumenty załączane do wniosku, który nie były wydane<br />
w języku czeskim, muszą być przetłumaczone przez tłumacza<br />
przysięgłego oraz opatrzone wyższym potwierdzeniem<br />
- superlegalizacją lub powierzeniem (apostilla).<br />
• Urzędy ds. indywidualnej działalności gospodarczej<br />
w ČR: http://firmy.finance.cz/databaze-firem/zivnostenske-urady/
• Rejestr handlowy (Obchodní rejstřík):<br />
http://www.justice.cz/or/<br />
• Rejestr indywidualnej działalności gospodarczej<br />
(Živnostenský rejstřík):<br />
http://zivnostensky-rejstrik.i-online.cz/<br />
• Centralny portal administracji państwowej (Ústřední<br />
portál veřejné správy): http://portal.<strong>gov</strong>.cz/<br />
• Asocjacja małych i średnie przedsiębiorstw i przedsiębiorców<br />
indywidualnych (Asociace malých<br />
a středních podniků a živnostníků ČR):<br />
http://www.amsp.cz/<br />
11. Instytucje oraz organizacje<br />
informacyjne dla przedsiębiorców<br />
w <strong>region</strong>ie partnerstwa EURES - T<br />
<strong>Beskydy</strong><br />
Izby handlowe (Obchodní komory) - lista linków:<br />
www.businessinfo.cz<br />
Izby globalne (Globálně zaměřená komora):<br />
Mezinárodní obchodní komora (Česká republika)<br />
/ International Chamber of Commerce Czech Republic<br />
(ICC)<br />
adres (siedziba razem z biurem): Thunovská 12, Praha 1,<br />
Malá Strana, 118 00<br />
tel./fax: +420 257 217 744<br />
email: icc@icc-cr.cz<br />
strona internetowa: www.icc-cr.cz<br />
Izby <strong>region</strong>alne (Regionálně zaměřené komory):<br />
Česko-polská smíšená obchodní komora<br />
/ Czesko-Polska Mieszana Izba Handlowa<br />
adres: ul. 28. října 112,700 30 Ostrava<br />
tel.: +420 596 612 230, fax: +420 596 612 231<br />
email: cpok@volny.cz<br />
strona internetowa: www.opolsku.cz<br />
Slovensko-česká obchodní komora<br />
/ Słowacko-Czeska izba handlowa<br />
adres: Ovocný trh 572/11, 110 00 Praha 1<br />
tel.: +420 226 002 302<br />
email:scok@scok.cz<br />
strona internetowa: www.scok.cz<br />
Wydział gospodarczo-handlowy Ambasady RP w Pradze<br />
Hradešínská 1931/58, 101 00 Praha 10<br />
Tel.: +420 271 73 23 42<br />
Wydział gospodarczo-handlowy<br />
Konsulatu generalnego RP w Ostrawe<br />
Blahoslavova 4, 701 00 Ostrava<br />
Tel./fax: +420 596 120 460<br />
Agencja rozwoju aktywności i inwestycji gospodarczych<br />
(Agentura rozvoje podnikatelských aktivit a investic)<br />
Štěpánská 15, 120 00 Praha 2<br />
Tel.: +420 296 342 500, fax: +420 296 342 502<br />
Centrum informacji gospodarczych<br />
(Centrum hospodářských informací, a.s.)<br />
K Botiči 1453/6, 101 00 Praha 10<br />
Tel: +420 271 745 123, +420 271 745 124, +420 271 745 173<br />
Fax: +420 271 745 126, info@centin.cz<br />
Tłumacz przysięgły - język polski i czeski<br />
Mgr. Filgasová Katarzyna, Horní 10, 140 00 Praha 4,<br />
Tel./fax: +420 261 224 927<br />
Email: filgasova@veltron.cz , www.veltron.eu<br />
Czeska izba adwokacka (Česká advokátní komora) -<br />
lista wszystkich adwokatów według ich siedziby, specjalizacji,<br />
czy znajomości języków: www.cak.cz<br />
Prawnik ze specjalizacją w prawie handlowym,<br />
znający język polski:<br />
Mgr. Pavel Pěnkava, email: penkava@fmp-advokati.cz<br />
Kancelarie adwokackie:<br />
Mgr. Hana Poláchová - advokátní kancelář<br />
Siedziba: 1. máje 1000,<br />
756 61 Rožnov pod Radhoštěm<br />
Oddział: Nad Točnou 1183, 756 54 Zubří<br />
P.O. Box: P.O. Box 147,<br />
756 61 Rožnov pod Radhoštěm<br />
Tel.: +420 571 603 533<br />
Email: hana.polachova@valachnet.cz<br />
Advokátní kancelář Reclíková & Kaniok<br />
Bílovecká 62, 747 06 Opava<br />
Tel.: +420 553 628 887, Email: reckan@volny.cz<br />
Advokátní kancelář Světlany Var<strong>gov</strong>é<br />
Musorgského 14, 702 00 Moravská Ostrava<br />
Tel.: +420 596 121 188, Email: judr.var<strong>gov</strong>a@atlas.cz
V. WARUNKI ŻYCIA<br />
1. Pobyt obywatela EU oraz członków<br />
jego rodziny na terenie ČR.<br />
Pozwolenie na pobyt czasowy i trwały (Povolení<br />
k přechodnému a trvalému pobytu)<br />
<strong>Warunki</strong> pobytu obcokrajowców na terenie ČR reguluje<br />
ustawa nr. 326/1999 Dz.U., o pobycie obcokrajowców na<br />
terenie ČR, z późniejszymi zmianami. Obcokrajowcy<br />
dzielą się na dwie grupy:<br />
a) obywatele EU i członkowie ich rodzin<br />
b) obywatele z trzecich krajów.<br />
Obywatel EU może w ČR przebywać bez jakichkolwiek<br />
pozwoleń w dowolnie długim okresie. Zapisy ustawy<br />
o obcokrajowcach dotyczą również członków rodziny<br />
(małżonka/małżonki, dziecka do 21 roku <strong>życia</strong> oraz zależny<br />
krewny) oraz osób, które z obywatelem EU żyją we<br />
wspólnym gospodarstwie domowym (ważne również dla<br />
partnerstwa rejestrowanego) lub z powodów zdrowotnych<br />
nie mogą o siebie zadbać samodzielnie, lub członek<br />
rodziny jest obywatelem ČR.<br />
Zgłoszenie miejsca pobytu<br />
Każdy obcokrajowiec, w tym obywatel EU, ma obowiązek<br />
zgłosić miejsce pobytu oraz szacowaną długość<br />
pobytu i to do 30 dni od dnia wkroczenia na terytorium<br />
ČR. Jeżeli jest to zakwaterowanie odpłatne (np. w hotelu,<br />
noclegowni) obowiązek zgłoszenia jest po stronie<br />
zakładu. Wypełniony i podpisany formularz można przesłać<br />
policji, lub przekazać hotelarzowi.<br />
Policja ds. obcokrajowców (Cizinecká policie)<br />
www.mvcr/policie/cizinecka.html<br />
Telefoniczna linia informacyjna Usługi policji ds. obcokrajowców<br />
oraz straży granicznej: +420 974 841 356,<br />
+420 974 841 357<br />
2. <strong>Warunki</strong> mieszkaniowe<br />
W Czechach można znaleźć różnorodne możliwości<br />
zakwaterowania. W trakcie odwiedzin, czy krótkiego<br />
pobytu, można skorzystać z usług mieszkaniowych, od<br />
tych najtańszych (hostele, kempy), po pięciogwiazdkowe<br />
hotele. W przypadku długiego pobytu można zakupić<br />
mieszkanie/dom na własność (zakup reguluje kodeks<br />
cywilny, ustawa nr. 40/1964 Dz.u.), co jednak wymaga<br />
większych środków finansowych. Bardziej powszechne<br />
jest wynajęcie mieszkania. Ceny są zależne głównie od<br />
wielkości mieszkania oraz jego lokalizacji. Aktualnie<br />
można powiedzieć, że czym większe miasto, tym rośnie<br />
także cena za wynajem. Jeżeli obywatel innego kraju<br />
EU/EHP chce w ČR kupić nieruchomość, musi posiadać<br />
kartę pobytu obywatela państwa członkowskiego EU.<br />
Informacje dotyczące zakupu lub najmu mieszkania czy<br />
domu, można znaleźć na stronach internetowych,<br />
np. www.cenybytu.idnes.cz , www.nemovitosti.cz ,<br />
www.pronajem-bytu.info, lub w gazetach informacyjnych,<br />
np. Avízo, Annonce,..<br />
3. Koszty <strong>życia</strong><br />
W wyniku rosnących cen usług, z których muszą korzystać<br />
i odbierać gospodarstwa domowe (np. wynajem,<br />
woda, prąd, ciepło, gaz), koszty <strong>życia</strong> rosną z roku na<br />
rok. Według Czeskiego Urzędu Statystycznego w roku<br />
2000 średnie koszty osiągnęły wysokość 10 545 CZK<br />
gosp. domowe/osoba, a w roku 2006 już 14 856 CZK.<br />
Ceny jednak zależą od <strong>region</strong>u, oczywiście, we większych<br />
miastach są proporcjonalnie wyższe.<br />
4. Nauka języka czeskiego<br />
dla obcokrajowców<br />
Od 1. stycznia 2009 roku obcokrajowiec musi przedstawić<br />
znajomość języka czeskiego, aby mógł uzyskać pozwolenie<br />
na pobyt stały na terytorium ČR. Obowiązek ten nie<br />
mają obywatele Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii,<br />
Lichtensztajnu, Szwajcarii oraz członkowie ich rodzin.<br />
Niektóre szkoły językowe w ČR prowadzą kursy języka<br />
czeskiego dla obcokrajowców:<br />
• Jazyková škola hlavního města Prahy<br />
Školská 15, 116 72 Praha 1<br />
Tel.: + 420 222 230 016<br />
• Charles University in Prague<br />
Institute for Language and Preparatory Studies<br />
Vratislavova 10, 128 00 Praha 2, Tel.: + 420 224 990 420<br />
• Department of Foreign Languages at Masaryk<br />
University<br />
Žerotinovo náměstí 9, 601 77 Brno<br />
Tel.: + 420 542 128 376<br />
• Prague Language Centre<br />
Štěpánská 24, 110 00 Praha 1<br />
Tel.: + 420 222 232 932
5. Edukacja i rok szkolny<br />
System edukacyjny w ČR jest podzielony następująco:<br />
• Edukacja przedszkolna (Předškolní vzdělávání) -<br />
czyli edukacja dzieci z reguły w wieku od 3 do 6 lat,<br />
którą zapewniają przedszkola (mateřské školy).<br />
• Edukacja podstawowa (Základní vzdělávání) -<br />
stopień edukacji podstawowej uzyskuje uczeń ukończeniem<br />
programu edukacji podstawowej w szkole<br />
podstawowej lub ukończeniem niższego 6 letniego<br />
stopnia lub 8 letniego liceum (gymnázium) lub konserwatoria.<br />
Edukacja podstawowa trwa 9 lat (zazwyczaj<br />
od 6 do 15 roku dziecka) i jest podzielona na dwa<br />
stopnie. Pierwszy stopień (pięcioletni) zabezpieczają<br />
szkoły podstawowe. Drugi stopień (czteroletni) mogą<br />
oprócz szkół podstawowych również zabezpieczać<br />
więcej letnie licea (gymnáziá) czy ośmioletnie konserwatoria.<br />
• Edukacja średnia (Střední vzdělávání) - edukację<br />
średnią z egzaminem maturalnym można osiągnąć<br />
ukończeniem programów edukacyjnych 8, 6 lub 4 letniego<br />
liceum (gymnázium) lub programu edukacyjnego<br />
szkoły średniej 4 letniej dziennej formy edukacji<br />
- studia ukończone egzaminem maturalnym oraz<br />
dokumentem o zdaniu egzaminu maturalnego.<br />
Uzyskanie wykształcenia średniego z świadectwem<br />
zawodowym trwa 2-3 lata w dziennej formie edukacji<br />
- studia kończą się egzaminem końcowym oraz dokumentem<br />
potwierdzającym o zdaniu egzaminu końcowego<br />
oraz świadectwem zawodowym.<br />
• Wyższe wykształcenie zawodowe (Vyšší odborné<br />
vzdělávání) - poziom ten można osiągną poprzez<br />
studia na wyższej uczelni zawodowej (vyšší odborná<br />
škola). Studia trwają w dziennej formie 3 lata (przy<br />
kwalifikacjach związanych ze służbą zdrowia 3,5 roku)<br />
wliczając praktykę. Studenci płacą opłatę szkolną.<br />
Program edukacyjny kończy się absolutorium,<br />
w ramach którego jest również obrona <strong>pracy</strong> absolwenckiej.<br />
Absolwenci uzyskują tytuł „certyfikowany<br />
specjalista” (DiS - di<strong>pl</strong>omovaný specialista).<br />
• Wykształcenie wyższe (Vysokoškolské<br />
vzdělávání) - realizuje się w szkołach wyższych,<br />
które dzielą się na publiczne, państwowe i prywatne.<br />
Wyższe szkoły publiczne są instytucjami publicznymi<br />
i są ustanawiane oraz zamykane ustawą. Państwowe<br />
wyższe szkoły (wojskowe i policyjne) nie mają osobowości<br />
prawnej, ale są częścią ministerstwa, które je<br />
założyło. Większość publicznych i państwowych<br />
szkół wyższych oferuje wszystkie rodzaje programów.<br />
Prywatne szkoły wyższe oferują przede wszystkim<br />
programy licencjackie.<br />
Rok szkolny w szkołach podstawowych, średnich<br />
i wyższych szkołach zawodowych rozpoczyna się 1<br />
września i kończy się 31 sierpnia kolejnego roku, przy<br />
czym ostatnie dwa miesiące są to szkolne wakacje.<br />
Zajęcia prowadzone są 5 dni w tygodniu, jedna godzina<br />
zajęć trwa 45 minut. Na wyższych szkołach rok akademicki<br />
trwa 12 miesięcy, przy czym jego początek oraz<br />
koniec określa rektor danej szkoły wyższej.<br />
Świadectwa oraz certyfikaty wydane przez szkoły<br />
państwowe, z którymi ČR zawarła międzynarodowe<br />
umowy o wzajemnym uznawaniu dy<strong>pl</strong>omu i kwalifikacji<br />
(również z Polską i Słowacją) nie podlegają nostryfikacji.<br />
Szczególną pomoc w zakresie informacji dotyczących<br />
uznawania dy<strong>pl</strong>omów oraz kwalifikacji<br />
można uzyskać w Centrum ds. studia szkolnictwa<br />
wyższego (CSVS - Centrum pro studium vysokého<br />
školství) - Oddział ds. ekwiwalencji dokumentów<br />
i wykształcenia (Středisko pro ekvivalenci dokladů<br />
a vzdělání) - ul. U Lužického semináře 13, 117 00<br />
Praha 1, Malá Strana, tel.: + 420 257 011 335.<br />
5.1 Szkolenia, kursy, powiększanie kwalifikacji<br />
W ČR istnieje system pozaszkolnej edukacji działający<br />
na podobnych zasadach jak w Polsce czy na Słowacji.<br />
Z różnorodnych możliwości szkoleń dostępne są<br />
np. kursy zawodowe lub językowe. Również organizowane<br />
są kursy dla osób posiadających pewną kwalifikację,<br />
które chcą zgłębić, dopełnić lub uzyskać nową, dla<br />
lepszego wykorzystania w swoich codziennych na rynku<br />
<strong>pracy</strong>. Informacje o tych kursach można uzyskać<br />
w urzędach <strong>pracy</strong>.<br />
6. Prawo jazdy (Řidičský průkaz)<br />
Aktualnie prawo jazdy wydawane jest w formacie <strong>pl</strong>astikowej<br />
karty. Na terytorium ČR jest ważnych 7 wzorów<br />
prawa jazdy, które były wydawane od roku 1964. W ČR<br />
są uznawane polskie, słowackie oraz międzynarodowe<br />
prawa jazdy.<br />
Podstawowe informacje dotyczące ruchu drogowego w ČR:<br />
• Ograniczenie prędkości w terenie zabudowanym do<br />
50 km/godz., poza terenem zabudowanym do 90<br />
km/godz. i na autostradach do 130 km/godz.
• Za korzystanie z autostrad należy uiścić opłatę autostradową,<br />
dokumentem potwierdzającym jest przyklejona<br />
na przedniej szybie samochodu winieta.<br />
VI. GDZIE POSZUKIWAĆ<br />
KOLEJNE INFORMACJE?<br />
Podstawowe informacje o ČR<br />
http://www.czech.cz/cz/88070-politicky-systemceske-republiky<br />
- ogólne informacje o systemie politycznym<br />
w ČR<br />
http://www.klaus.cz/ - oficjalna strona internetowa<br />
obecnego prezydenta ČR<br />
http://www.vlada.cz/ - oficjalna strona internetowa<br />
Rządu ČR (Vláda ČR)<br />
http://www.statnisprava.cz/ - portal administracji<br />
państwowej (státní správa)<br />
http://www.czso.cz/ - ČR w numerach<br />
Szczegółowe informacje o administracji<br />
państwowej w ČR<br />
A) Władza ustawodawcza (moc zákonodárná)<br />
Sejm (Poslanecká sněmovna):<br />
http://www.psp.cz/sqw/hp.sqw<br />
Senat: http://www.senat.cz/<br />
B) Władza wykonawcza (Moc výkonná)<br />
Prezydent ČR: http://www.hrad.cz/cs/index.shtml<br />
Rząd (Vláda): http://www.vlada.cz/<br />
Ministerstwo infrastruktury (Ministerstvo dopravy):<br />
http://www.mdcr.cz/<br />
Ministerstwo finansów: http://www.mfcr.cz/<br />
Ministerstwo kultury: http://www.mkcr.cz/<br />
Ministerstwo obrony: http://www.army.cz/<br />
Ministerstwo <strong>pracy</strong> oraz polityki społecznej (Ministerstvo<br />
práce a sociálních věcí): http://www.mpsv.cz/<br />
Ministerstwo rozwoju <strong>region</strong>alnego<br />
(Ministerstvo pro místní rozvoj): http://www.mmr.cz/<br />
Ministerstwo gospodarki (Ministerstvo průmyslu<br />
a obchodu): http://www.mpo.cz/<br />
Ministerstwo sprawiedliwości: http://portal.justice.cz/<br />
Ministerstwo edukacji, młodzieży i rozwoju fizycznego<br />
(Ministerstvo školství, mládeže a tělovýchovy):<br />
http://www.msmt.cz/<br />
Ministerstwo spraw wewnętrznych (Ministerstvo vnitra):<br />
http://www.mvcr.cz/<br />
Ministerstwo spraw zagranicznych (Ministerstvo zahraničních<br />
věcí): http://www.mzv.cz/jnp/<br />
Ministerstwo zdrowia (Ministerstvo zdravotnictví):<br />
http://www.mzcr.cz/<br />
Ministerstwo rolnictwa (Ministerstvo zemědělství):<br />
http://eagri.cz/public/eagri/<br />
Ministerstwo środowiska<br />
(Ministerstvo životního prostředí): http://www.mzp.cz/<br />
C) Włada sądownicza (Moc soudní)<br />
Trybunał Konstytucyjny (Ústavní soud):<br />
http://www.concourt.cz/clanek/internetcs<br />
Sąd Najwyższy (Nejvyšší soud):<br />
http://www.nsoud.cz/<br />
Naczelny sąd administracyjny (Nejvyšší správní soud):<br />
http://www.nssoud.cz/<br />
System sądownictwa ČR: http://www.ilaw.cas.cz/<br />
Informacje z innych dziedzin<br />
Zakwaterowanie (hotele, pensjonaty):<br />
http://www.hotely.cz/<br />
http://www.ubytovanivcr.cz/<br />
Wolny czas (kina, teatry, itp.):<br />
http://www.ubytovanivcr.cz/<br />
http://www.proculture.cz/cultureinfo/kulturni-politika-v-cr/<br />
http://www.tourism.cz/encyklopedie/objekty1.phtml?id<br />
=114842<br />
Edukacja (Vzdělávání):<br />
http://www.icm.cz/taxonomy_menu/4/145<br />
http://www.stredniskoly.cz/ http://www.vyssiodborneskoly.com/index.asp?menu=1093<br />
http://www.vysokeskoly.com/index.asp?menu=1092<br />
http://www.msmt.cz/odkazy/servery-verejnych-statnich-a-soukromych-vysokych-skol<br />
Zabezpieczenie socjalne (Sociální zabezpečení):<br />
http://www.cssz.cz<br />
http://www.icm.cz/system-socialniho-zabezpeceni-v-cr<br />
http://www.domavcr.cz/rady-pro-zivot-v-ceskerepublice/socialni-zabezpeceni<br />
http://www.mpsv.cz/cs/1349<br />
Podróże (Cestování):<br />
http://www.czlist.cz/ http://www.turistik.cz/<br />
http://www.e-cesko.cz/<br />
http://www.caramba.cz/page.php?PgID=419
I. INFORMACJE OGÓLNIE<br />
O REPUBLICE SŁOWACKIEJ<br />
n Nazwa oficjalna: Republika Słowacka<br />
n Data powstania: 01. 01. 1993 r.<br />
n Ustroj państwowy: republika<br />
n System polityczny: demokracja parlamentarna<br />
n Podział administracyjny:<br />
• 8 dużych <strong>region</strong>ów, 138 miast, 2883 gminy<br />
• 8 województw (Bratysławski, Trnawski,<br />
Nitrianski, Trencziański, Żiliński,<br />
Bańskobystricki, Preszowski, Koszycki),<br />
• 79 powiatów<br />
n Język państwowy: słowacki<br />
n Stolica państwa: Bratysława (428 672 mieszkańców)<br />
n Sąsiedzi: Republika Czeska, Rzeczpospolita<br />
Polska, Ukraina, Republika Węgierska, Austria<br />
n Obszar: 49 035 km 2<br />
n<br />
Liczba ludności: 5 389 180 (31.12.2005 r.)<br />
n Gęstość zaludnienia: 109/km 2<br />
n Waluta: Euro, 1 € = 100 centów<br />
n Święta państwowe:<br />
• 1 stycznia Dzień Powstania Republiki<br />
Słowackiej<br />
• 5 lipca Święto Św. Cyryla i Metodego<br />
• 29 sierpnia Rocznica SNP (Słowackiego<br />
Narodowego Powstania)<br />
• 1 września Dzień Konstytucji Republiki<br />
Słowackiej<br />
• 17 listopada Dzień Walki o Wolność<br />
i Demokrację<br />
Innymi dniami wolnymi od <strong>pracy</strong>, oprócz niedziel, są dni<br />
nierobocze:<br />
• 6 stycznia Objawienie Pańskie (Święto Trzech Króli)<br />
• Wielki Piątek<br />
• Poniedziałek Wielkanocny<br />
• 1 maja Święto Pracy<br />
• 8 maja Dzień Zwycięstwa Nad Faszyzmem<br />
• 15 września Święto Matki Boskiej Bolesnej<br />
• 1 listopad Święto Wszystkich Świętych<br />
• 24 grudnia Wigilia Bożego Narodzenia<br />
(Gwiazdka)<br />
• 25 grudnia Pierwszy dzień Świąt Bożego<br />
Narodzenia<br />
• 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego<br />
Narodzenia<br />
Więcej informacji: http://<strong>pl</strong>.wikipedia.org/wiki/Słowacja<br />
Polskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne:<br />
Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej:<br />
ul. Hummelova 4, 814 91 Bratysława<br />
tel. 00421 254 413 175, fax. 00421 254 413 184,<br />
e-mail: bratam<strong>pl</strong>@nextra.sk<br />
www.polishembassy.sk<br />
Polski konsulat honorowy znajduje się w Liptowskim<br />
Mikulaszu (Nám. osloboditeľov 1, tel. 00 421 445 528<br />
810; fax: 00421 445 528 811, konzulat@verex.sk).<br />
Polski instytut:<br />
Námestie SNP č.27, 811 01 Bratysława<br />
tel. 00421 254 432 013<br />
e-mail: informacie@polinst.sk<br />
www.polinst.sk<br />
W <strong>region</strong>ie żylińskim w mieście Martin działa Klub Polski,<br />
w którym odbywają się spotkanie Polonii, lekcje języka<br />
polskiego, działa również przedszkole z językiem polskim.<br />
Adres Klubu: Centrum kulturalne, ul. P.O. Hviezdoslava 5,<br />
036 01 Martin,<br />
tel.: 043/ 4293655<br />
www.polonia.sk<br />
e-mail: pirin@nextra.sk<br />
Czeskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne:<br />
Ambasada Republiki Czeskiej:<br />
Hviezdoslavovo nám. 8, 811 02 Bratysława – dzielnica<br />
miasta Staré Mesto,<br />
Tel: +421 2 59203301 , Fax: +421 2 59203330<br />
e-mail: bratislava@embassy.mzv.cz<br />
www.mzv.cz/bratislava<br />
Centrum Czeskie na Słowacji - Bratysława<br />
Na vŕšku 1, Bratislava 811 01<br />
Tel: +421 2 54418215, Fax: +421 2 54417423<br />
E-mail: ccbratislava@czech.cz<br />
www.czc.sk<br />
Centrum Czeskie na Słowacji - Koszyce<br />
Rázusova 13, 040 01 Košice<br />
Tel: +421 55 6231801-2<br />
Mobil: +421 903 267 017<br />
fax: +421 55 6231799<br />
e-mail: cckosice@czech.cz<br />
www.czechcentres.cz/kosice
Słowackie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Czechach<br />
i w Polsce :<br />
Ambasada Republiki Słowackiej w Polsce<br />
ul. Litewska 6, 00-581 Warszawa,<br />
tel. 0048 22 525 81 10,<br />
www.warsaw.mfa.sk, www.ambasada-slowacji.<strong>pl</strong><br />
e- mail: embassy@varsava.mfa.sk<br />
Konsulat generalny ma siedzibę w Krakowie<br />
ul. Św. Tomasza 34, 31-027 Kraków,<br />
tel. 0048 12 425 49 70,<br />
e-mail: krakov@konto.<strong>pl</strong><br />
Ambasada Republiki Słowackiej w Czechach:<br />
Pod Hradbami 1, 160 00, Praha 6,<br />
tel. 00420 233 113 051,<br />
www.prague.mfa.sk<br />
e-mail: skembassy@praha.mfa.sk<br />
Konsulat generalny w Brnie - Vodová 10, 612 00, Brno,<br />
tel. 00420 541 429 911, konzulat.sr@volny.cz,<br />
www.cgbrno.mfa.sk.<br />
II. CHARAKTERYSTYKA<br />
REGIONU EURES – T BESKYDY<br />
(SŁOWACJA)<br />
spowolnienie wzrostu populacji ogólnej. Pozytywny jest<br />
jednak fakt, że Námestovo jest trzecim powiatem<br />
Słowacji o największej liczbie urodzeń na 1 000<br />
mieszkańców.<br />
Obszar Stan na 30.06.2009 r.<br />
Republika Słowacka 5 416 958<br />
Województwo Żilińskie 696 836<br />
Bytcza 31 050<br />
Ćadca 92 425<br />
Kisuckie Nowe Miasto 34 034<br />
Namestowo 59 161<br />
Twrdoszin 35 950<br />
Żilina 158 177<br />
Województwo Żilińskie zamieszkuje głównie ludność<br />
narodowości słowackiej, do której należy 676 073<br />
mieszkańców, co stanowi 97,18 % ludności województwa.<br />
Z innych narodowości najliczniej reprezentowana<br />
jest narodowość czeska, morawska i śląska, razem 6 916<br />
osób, czyli 0,99 % ludności województwa. Do narodowości<br />
romskiej przynależy 2 822 mieszkańców (0,41 %<br />
ogółu).<br />
Województwo żilińskie z obszarem 6 809 km 2 stanowi<br />
13,9 % terytorium Państwa i jest trzecim największym<br />
województwem Słowacji. Północno-zachodnia granica<br />
województwa jest granicą z Republiką Czeską, a na<br />
południu województwo sąsiaduje z Rzeczpospolitą<br />
Polską. Województwo żilińskie dzieli się pod względem<br />
administracyjnym na 11 powiatów: Bytcza, Ćadca, Dolny<br />
Kubin, Kysuckie Nowe Miasto, Liptovski Mikulasz,<br />
Martin, Namestowo, Rużomberok, Turczańskie Te<strong>pl</strong>ice,<br />
Twardoszyn i Żilina. W województwie jest 315 gmin,<br />
w tym 18 miast.<br />
W Partnerstwie EURES-T <strong>Beskydy</strong> współpracują<br />
powiaty: Bytcza, Ćadca, Kysuckie Nowe Miasto,<br />
Namestowo, Twardoszyn i Żilina.<br />
Województwo żilińskie z liczbą 696 836 mieszkańców<br />
(30.6.2009 r.) jest czwartym największym województwem<br />
na Słowacji, stanowi to 12,9 % ludności.<br />
Trendy demograficzne w województwie żilińskim<br />
charakteryzują się stopniowym spowolnieniem reprodukcji<br />
ludności. Niższy przyrost naturalny powoduje
III. OFERTY PRACY W PARTNER-<br />
STWIE EURES - T BESKYDY<br />
1. Charakterystyka rynku <strong>pracy</strong><br />
1.1 Stopa bezrobocia<br />
Stopa bezrobocia na Słowacji przekroczyła 12% w roku<br />
2009. Nawiększą grupę wśród bezrobotnych stanowią<br />
osoby z wykształceniem podstawowym i średnim.<br />
<strong>region</strong>ów, według sektora gospodarki i w ramach<br />
poszczególnych sektorów. Na przykład w sektorze<br />
produkcji przemysłowej: w branży produkcji odzieżowej<br />
to 402,68 euro, w branży produkcji samochodów wynagrodzenie<br />
jest wyższe i wynosi 807,51 euro.<br />
Region/powiat<br />
Średnie miesięczne nominalne<br />
wynagrodzenie (EUR)<br />
Republika Słowacka 786,30<br />
TERYTORIUM<br />
Mieszkańcy aktywni<br />
zawodowo<br />
Osoby<br />
poszukujące <strong>pracy</strong><br />
Liczba dostępnych osób<br />
poszukujących <strong>pracy</strong><br />
Procentowa miara bezrobocia<br />
na podstawie osób<br />
poszukujących <strong>pracy</strong><br />
Wysokość rejestrowanego<br />
bezrobocia (w %)<br />
Województwo Żilińskie 689,45<br />
Bytcza 635,41<br />
Ćadca 501,79<br />
Kisuckie Nowe Miasto 754,81<br />
Namestowo 540,66<br />
Twrdoszin 564,36<br />
Republika<br />
Słowacka<br />
2 649 998 379 553 335 490 14,32 12,66<br />
Żilina 775,98<br />
Województwo<br />
Żilińskie<br />
330 697 40 351 35 997 12,20 10,89<br />
Bytcza 14 128 2 426 2 235 17,17 15,82<br />
Ćadca 42 632 5 616 4 739 13,17 11,12<br />
Kysuckie<br />
Nowe Miasto<br />
15 710 2 304 2 109 14,67 13,42<br />
Namestowo 23 436 3 503 3 138 14,95 13,39<br />
Twardoszyn 15 985 2 302 2 110 14,40 13,20<br />
Żilina 76 403 6 144 5 640 8,04 7,38<br />
Dane na 30.9.2009 r.<br />
1.2 Wolne miejsca <strong>pracy</strong><br />
Liczba zgłoszonych ofert <strong>pracy</strong> znacznie się zmniejszyła<br />
w 2009 roku. Najwięcej ofert <strong>pracy</strong> zgłoszono w branży<br />
przemysłowej. Najbardziej poszukiwane zawody<br />
związane są z przemysłem samochodowym<br />
i budowlanym (obsługa maszyn, pracownik linii produkcyjnej).<br />
Do innych zawodów w których zgłaszane są<br />
oferty <strong>pracy</strong> zaliczyć można: przedstawiciel handlowy,<br />
krawcowa, kucharz, kelner, lekarz i pielęgniarka.<br />
1.3 Średnie nominalne wynagrodzenie<br />
miesięczne:<br />
Średnie miesięczne nominalne wynagrodzenie według<br />
2. Zasady dostępu polskich i czeskich<br />
obywateli do słowackiego rynku <strong>pracy</strong>.<br />
Od 1.5.2004r. mieszkańcy Unii Europejskiej (UE)<br />
i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG)<br />
otrzymali dostęp do słowackiego rynku <strong>pracy</strong>.<br />
Przy zatrudnianiu obywateli UE/EOG stosuje się takie<br />
same zasady jak przy zatrudnianiu obywateli Słowacji,<br />
z wyjątkiem kontroli przyjazdu i wyjazdu zagranicznych<br />
pracowników na terenie Republiki Słowackiej (dotyczy to<br />
zarówno pracowników stałych i sezonowych, jak<br />
i zatrudnionych w <strong>region</strong>ie przygranicznym czy świadczących<br />
usługi). Monitoring pracowników zagranicznych<br />
odbywa się poprzez Karty informacyjne, które<br />
pracodawca wypełnia i oddaje w włąsciwym ze względu<br />
na miejsce wykonywania <strong>pracy</strong> lokalnym Urzędzie Pracy,<br />
Spraw Socjalnych i Rodziny (ÚPSVaR) w dwóch egzem<strong>pl</strong>arzach,<br />
w terminie 7 dni roboczych od rozpoczęcia lub<br />
zakończenia <strong>pracy</strong> przez pracownika zagranicznego.<br />
Jeśli pracodawcą jest firma zagraniczna, która deleguje<br />
swoich pracowników do realizacji na terenie Słowacji<br />
np. usług budowlano – montażowych, obowiązek<br />
wypełnienia i oddania Karty Informacyjnej spoczywa na<br />
słowackiej osobie prawnej lub fizycznej, która podpisała<br />
umowę z zagranicznym pracodawcą.
3. Sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />
3.1 Media (krajowe i <strong>region</strong>alne)<br />
Oferty <strong>pracy</strong> u słowackich pracodawców są publikowane<br />
w prasie krajowej (np. dziennik Pravda - www.pravda.sk,<br />
SME - www.sme.sk) albo <strong>region</strong>alnej, jak np. tygodniki<br />
Žilinské noviny, Žilinský večerník, Naša Orava albo<br />
Kysucké noviny (wersje internetowe są udostępnione na<br />
stronie: www.<strong>region</strong>alnenoviny.sk)<br />
3.2 Publiczne służby zatrudnienia, sieć EURES<br />
Słowackie, polskie i czeskie urządy <strong>pracy</strong> w <strong>region</strong>ie<br />
przygranicznym tworzą Partnerstwo EURES-T<br />
„<strong>Beskydy</strong>“, którego misją jest stworzenie wspólnego<br />
przygranicznego rynku <strong>pracy</strong>. Ze strony słowackiej do<br />
Partnerstwa przygranicznego włączone są następujące<br />
urzędy:<br />
w Żilinie<br />
(ul. Hurbanova 16, 010 01 Žilina,<br />
tel. 00421 41 2440 104),<br />
w Ćadcy (Matičné námestie 1617,<br />
022 01 Čadca, tel. 00421 41 2448 812)<br />
oraz w Namestowie (námestie A. Bernoláka 381/4,<br />
029 01 Námestovo,<br />
tel. 00421 432445303).<br />
Usługi EURES są świadczone przez doradców EURES,<br />
których głównym zadaniem jest doradztwo i pomoc dla<br />
osób indywidualnych i pracodawców, którzy chcą<br />
pracować, lub którzy chcą zatrudnić pracowników<br />
z innych państw EOG. Informacje dotyczące sieci<br />
EURES dostępne na stronie www.eures.europa.eu oraz<br />
www.eures.sk). Osoby, które chciałyby pracować na<br />
Słowacji, mogą skorzystać z pomocy doradców<br />
EURES; na obszarze EURES-T „<strong>Beskydy</strong>“ są to:<br />
Ćadca<br />
Eva Horeličanová<br />
(eva.horelicanova@upsvar.sk)<br />
Namestowo Ferdinand Bolibruch<br />
(ferdinand.bolibruch@upsvar.sk)<br />
Żilina<br />
Iveta Hluchá<br />
(iveta.hlucha@upsvar.sk)<br />
3.3 Portale internetowe z ofertami <strong>pracy</strong><br />
Największe słowackie portale internetowe, które<br />
zawierają oferty <strong>pracy</strong>: www.profesia.sk, www.upsvar.sk,<br />
www.<strong>praca</strong>.sk, www.moja<strong>praca</strong>.sk, www.ponuky.sk.<br />
3.4 Inne sposoby szukania <strong>pracy</strong><br />
Innym sposobem poszukiwania <strong>pracy</strong> może być skorzystanie<br />
z usług agencji pośrednictwa <strong>pracy</strong>. Zgodnie<br />
ze słowackim prawem, świadczenie usług pośrednictwa<br />
<strong>pracy</strong> wymaga uzyskania pozwolenia, które wydaje<br />
Urząd Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny (UPSVaR).<br />
Lista agencji, które pośredniczą w zatrudnieniu, dostępna<br />
jest na stronie internetowej www.upsvar.sk.<br />
4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,<br />
zawody regulowane<br />
Dy<strong>pl</strong>omy uzyskane na czeskich lub polskich<br />
uniwersytetach są na Słowacji uznawane automatycznie.<br />
W przypadku, kiedy przedmioty wykładane w ramach<br />
danego programu studiów na Słowacji są tylko częściowo<br />
zgodne z przedmiotmi, które kandydat studiował<br />
w Czechach albo w Polsce, wymagane są egzaminy<br />
uzupełniające z brakującego zakresu. O tym, czy te<br />
egzaminy są niezbędne, decyduje Centrum ds.<br />
równoważności dy<strong>pl</strong>omów przy Instytucie Informacji<br />
i Prognoz Szkolnictwa (842 44 Bratislava, ul. Staré<br />
Grunty 52). Aby wykonywać pracę w niektórych<br />
zawodach należy uzyskać odpowiednie kwalifikacje,<br />
potwierdzone dy<strong>pl</strong>omem lub certifikatem. Europejskie<br />
przepisy wyznaczają stopnie kwalifikacji, definują jaki typ<br />
szkolenia jeste niezbędny dla danego stopnia kwalifikacji<br />
i ustalają sposób występowania o uznanie kwalifikacji –<br />
odnosi się to tylko do tych zawodów, które są<br />
regulowane, to znaczy, że wymagają specjalnych<br />
kwalifikacji. Jeśli jednak nie ma obowiązku posiadania<br />
szczególnych kwalifikacji do wykonywania zawodu (np.<br />
sprzedawcy), nie ma powodu, aby wymagać ich uznania.<br />
Jeśli organy danego Państwa uznają, że ukończone<br />
kursy i szkolenia i ich poziom odbiegają od tych<br />
stosowanych lokalnie, mogą je uznać pod warunkiem<br />
dopełnienia dalszych wymagań (np. wykazanie praktyki<br />
w danym zawodzie w Państwie czasowego pobytu albo<br />
zdanie uzupełniającego testu znajomości). Organy są<br />
zobowiązane do podjęcia decyzji w ciągu 4 miesięcy od<br />
otrzymania kom<strong>pl</strong>etnego wniosku. Za uznanie kwalifikacji<br />
można żądać opłaty. Informacje dotyczące zawodów<br />
regulowanych i uznania kwalifikacji zawodowych na<br />
Słowacji można uzyskać w Ministerstwie Szkolnictwa.<br />
Kom<strong>pl</strong>etna lista zawodów regulowanych dostępna jest na<br />
stronie internetowej: http://www.minedu.sk/SUDV/UDV -<br />
/UDVdoc/20050818_Zoznam_regulovanych_povolani_v_SR.pdf.
IV. WARUNKI PRACY<br />
1. Umowa o pracę i czas trwania<br />
stosunku <strong>pracy</strong><br />
Przyjęcie <strong>pracy</strong> u słowackiego pracodawcy łączy się<br />
z podpisaniem umowy o pracę. Ze względu na długość<br />
trwania stosunku <strong>pracy</strong> wyróżniamy umowę o pracę na<br />
czas określony i czas nieokreślony.<br />
2. Niestandartowe zatrudnienie<br />
– umowy o prace wykonywane poza<br />
stosunkiem <strong>pracy</strong><br />
Pracodawca może podpisać z osobą fizyczną umowę<br />
zlecenie, jeśli czas wykonywania danej <strong>pracy</strong> nie jest<br />
dłuższy niż 350 godzin w roku kalendarzowym. Umowa<br />
zlecenie jest zawierana na piśmie, najpóźniej na jeden<br />
dzień przed rozpoczęciem wykonywanych <strong>pracy</strong> i określa<br />
rodzaj <strong>pracy</strong>, czas w którym ma być wykonywana,<br />
<strong>pl</strong>anowany zakres <strong>pracy</strong> i ustalone wynagrodzenie za<br />
wykonanie zadania.<br />
Na podstawie umowy o wykonanie <strong>pracy</strong> można świadczyć<br />
pracę przez nie więcej niż 10 godzin tygodniowo.<br />
Pracodawca może zatrudnić osobę fizyczną, która ma<br />
statut studenta na podstawie umowy o pracę studenta.<br />
Praca wykonywana w ramach takiej umowy nie może<br />
przekraczać połowy tygodniowego czasu <strong>pracy</strong>. Umowa<br />
o prace tymczasowa z osoba fizyczna posiadającą status<br />
studenta musi być sporządzona na piśmie i zawierać<br />
następujące informacje: rodzaj <strong>pracy</strong>, wynagrodzenie,<br />
godziny <strong>pracy</strong> i czas trwania umowy. Umowa taka może<br />
zostać zawarta na czas określony lub nieokreślony.<br />
Pracodawca może, po pisemnym uzgodnieniu<br />
z pracownikiem, przenieść go czasowo na stanowisko<br />
<strong>pracy</strong> u innego pracodawcy (pracodawcy tymczasowego).<br />
Umowa powinna wówczas określać nazwę<br />
pracodawcy tymczasowego, u którego będzie<br />
wykonywał prace pracownik, datę rozpoczęcia <strong>pracy</strong>,<br />
stanowisko i miejsce wykonywania <strong>pracy</strong>, wynagrodzenie<br />
oraz czas wykonywania <strong>pracy</strong> czasowej.<br />
3. Podpisanie umowy o pracę<br />
Umowa zawierana między pracodawcą i pracownikiem<br />
musi obejmować następujące informacje: rodzaj <strong>pracy</strong>,<br />
miejsce wykonywania <strong>pracy</strong>, dzień rozpoczęcia <strong>pracy</strong>,<br />
warunki płacy, czas trwania umowy, termin wypłacenia<br />
wynagrodzenia, czas <strong>pracy</strong>, liczba dni urlopu i długość<br />
okresu wypowiedzenia. W umowie może też być zawarty<br />
okres próbny, nie dłuższy niż 3 miesiące.<br />
4. Rozwiązanie umowy o pracę<br />
Stosunek <strong>pracy</strong> potwierdzony umową o pracę może być<br />
rozwiązany za porozumieniem stron, po wypowiedzeniu,<br />
w trybie natychmiastowym, lub po zakończeniu okresu<br />
próbnego. Umowa na czas określony kończy się<br />
z upływem czasu na jaki była zawarta. Pracodawca może<br />
wypowiedzieć umowę pracownikowi tylko z powodów<br />
określonych w prawie. Okres wypowiedzenia dla<br />
pracodawcy i pracownika jest taki sam i wynosi dwa<br />
miesiące. Jeśli wypowiedzenie dotyczy pracownika, który<br />
u danego pracodawcy pracował co najmniej pięć lat,<br />
okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące.<br />
5. Przepisy dotyczące <strong>pracy</strong> kobiet<br />
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę<br />
pracownicy, która jest w ciąży (od momentu, w którym<br />
poinformuje o tym pisemnie i przedłoży potwierdzenie<br />
lekarskie) lub w czasie trwania urlopu macierzyńskiego<br />
lub urlopu wychowawczego. Kobiety mają prawo do<br />
urlopu macierzyńskiego i wychowawczego.<br />
6. Czas <strong>pracy</strong>, urlop wypoczynkowy<br />
Zgodnie z prawem, czas <strong>pracy</strong> na Słowacji wynosi nie<br />
więcej niż 40 godz. tygodniowo. W zależności od typu<br />
<strong>pracy</strong> normalny czas <strong>pracy</strong> wynosi od 37 i ½ godziny do<br />
40 godzin tygodniowo. Pracownicy zazwyczaj wykonują<br />
pracę przez 5 dni tygodniowo. Przerwa w <strong>pracy</strong> wynosi<br />
30 minut i nie jest wliczana do czasu <strong>pracy</strong>. Prawo do<br />
przerwy przysługuje pod warunkiem wykonywania <strong>pracy</strong><br />
dłużej niż przez 6 godzin dziennie. Inny układ czasu<br />
<strong>pracy</strong> może być negocjowany w układzie zbiorowym lub<br />
umowie o pracę. Kodeks <strong>pracy</strong> określa również<br />
nieprzerwany dzienny wypoczynek w liczbie 12<br />
następujących po sobie godzin w ciągu 24 godzin,<br />
nieprzerwany wypoczynek w tygodniu przez<br />
2 następujące po sobie dni raz na tydzień, warunki<br />
wykonywania <strong>pracy</strong> w dniach wolnych do <strong>pracy</strong>, <strong>pracy</strong><br />
w nocy i <strong>pracy</strong> w nadgodzinach. W przypadku <strong>pracy</strong><br />
w nadgodzinach pracownikowi przysługuje, poza wyna-
grodzeniem, dodatek do płacy. Jeśli pracownik ustali<br />
z pracodawcą, że za nadgodziny otrzyma czas wolny, nie<br />
przysługuje mu dodatek do płacy. Średni tygodniowy<br />
czas <strong>pracy</strong> nie może być dłuższy niż 48 godzin.<br />
Specjalne przepisy dotyczą osób młodych, kobiet<br />
w ciąży, kobiet i mężczyzn opiekujących się dziećmi<br />
i pracowników niepełnosprawnych.<br />
W roku kalendarzowym przysługuje minimum 4 tygodnie<br />
płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik zatrudniony<br />
na podstawie umowy o prace dłużej niż<br />
15 lat korzysta z 5 tygodni płatnego urlopu, nauczyciele<br />
- z 8 tygodni urlopu w ciągu roku. Przedłużenie wymiaru<br />
urlopu wypoczynkowego jest możliwe w umowie<br />
zbiorowej.<br />
7. Wynagrodzenie.<br />
Płaca minimalna od 1.1.2010 r. wynosi 307,70 euro.<br />
Z wynagrodzenia brutto się potrącane jest ubezpieczenie<br />
społeczne i podatek dochodowy.<br />
7.1 Otwarcie konta w banku<br />
Konto w banku można otworzyć w dowolnym banku na<br />
terenie całej Słowacji; wymagany jest tylko dowód<br />
osobisty.<br />
8. Podatek dochodowy od osób<br />
fizycznych<br />
Podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi<br />
19% (bez wzglądu na wysokość dochodu).<br />
Podatek płaci się od dochodów pochodzących z:<br />
• wykonywania <strong>pracy</strong>,<br />
• wykonywania działalności gospodarczej, innej<br />
<strong>pracy</strong> na własne konto i najmu,<br />
• kapitału,<br />
• innych źródeł.<br />
Nieopodatkowana część zarobku:<br />
Podstawę opodatkowania pomniejsza się o 22,5<br />
– krotność minimum życiowego, obowiązującego<br />
1 stycznia roku podatkowego (jest to minimum życiowe<br />
dla osób dorosłych, wg stanu na dzień 1 lipca 2009<br />
r. minimum życiowe wynosiło 185,19 euro).<br />
Taką samą kwotę może odliczyć na współmałżonka,<br />
który nie posiada własnych dochodów. Jeśli współmałżonek/współmałżonka<br />
osiąga zarobek niższy niż 22,5<br />
krotność minimum życiowego, odlicza się różnicę pomiędzy<br />
tym zarobkiem a tą sumą. Powyższe zasady dotyczą<br />
tylko podatników posiadających nieograniczony<br />
obowiązek podatkowy, którzy mają prawo stałego pobytu<br />
na terenie Słowacji. Do dochodów nie zalicza się renty<br />
inwalidzkiej, innych zasiłków socjalnych i stypendiów<br />
socjalnych.<br />
Więcej informacji: www.drsr.sk/wps/portal.sk.<br />
8.1 Rozliczenie podatku dochodowego z <strong>pracy</strong><br />
wykonywanej przez pracownika przygranicznego<br />
Podatnik nie może wybrać państwa, w którym będzie<br />
płacił podatki z dochodów z działalności. Umowa<br />
o unikaniu podwójnego opodatkowania (dotycząca<br />
Polski i Czech) określa warunki, po spełnieniu których<br />
dane Państwo ma prawo do opodatkowanie dochodów<br />
z działalności. Ogólna zasada stanowi, że wynagrodzenia,<br />
zarobki i inne dochody z wykonywania <strong>pracy</strong><br />
najemnej podlegają opodatkowaniu w państwie<br />
wykonywania <strong>pracy</strong> (w państwie źródła). Podobnie jeśli<br />
rezydent słowacki wykonuje działalność za granicą,<br />
dochód z tej działalności jest – według umowy -<br />
opodatkowany za granicą. Metody opodatkowania określają<br />
krajowe wewnętrzne przepisy obowiązujące za<br />
granicą.<br />
Przedmiotowa umowa wskazuje także wyjątek od tej<br />
zasady – dochody uzyskane z tytułu wykonywania <strong>pracy</strong><br />
za granicą (w drugim Umawiającym się państwie), podlegają<br />
opodatkowaniu tylko w państwie zamieszkania<br />
(rezydencji) podatnika, jeżeli podatnik spełnia<br />
jednocześnie następujące warunki:<br />
a) pracownik jest zatrudniony za granicą przez 1 lub<br />
więcej okresów, które nie są dłuższe niż 183 dni<br />
w jakimkolwiek dwunastomiesięcznym okresie, ewentualnie<br />
w roku kalendarzowym (w zależności od zapisu<br />
we właściwej umowie o unikaniu podwójnego<br />
opodatkowania) i b) wynagrodzenie wypłacane jest przez<br />
pracodawcę albo w imieniu pracodawcy, który jest<br />
rezydentem za granicą, i c) Premia nie jest wypłacana<br />
przez słowacki oddział firmy, która ma siedzibę za<br />
granicą<br />
9. Składki na ubezpieczenie zdrowotne<br />
i społeczne wynikające ze stosunku<br />
<strong>pracy</strong> na Słowacji<br />
9.1 Ubezpieczenie społeczne:
Składki na ubezpieczenie chorobowe, emerytalne<br />
i z tytułu bezrobocia płaci za pracownika pracodawca.<br />
Pracodawca dokonuje potrąceń na poszczególne rodzaje<br />
ubezpieczenia, które jest zobowiązany płacić pracownik.<br />
Pracownik płaci ubezpieczenie:<br />
• chorobowe: 1,4 % podstawy wymiaru,<br />
• emerytalne: 4 % podstawy wymiaru,<br />
• na wypadek inwalidztwa: 3 % podstawy wymiaru,<br />
• z tytułu bezrobocia: 1 % podstawy wymiaru.<br />
Podstawą wymiaru jest wynagrodzenie pracownika za<br />
wykonywaną pracę. Minimalną podstawą wymiaru jest<br />
płaca minimalna - od 1.1.2010r. - 307,7 euro.<br />
Więcej informacji: www.socpoist.sk<br />
9.2 Ubezpieczenie zdrowotne:<br />
Pracownik płaci ubezpieczenie w wysokości 4% swojego<br />
wynagrodzenia.<br />
Minimalną podstawą wymiaru jest płaca minimalna<br />
- od 1.1.2010 r. - 307,7 euro.<br />
Wykaz kas ubezpieczenia zdrowotnego na Słowacji:<br />
DÔVERA ubezpieczalnia chorobowa s.a.,<br />
www.dovera.sk<br />
Všeobecná zdravotná poisťovňa, a.s., www.vszp.sk<br />
Union zdravotná poisťovňa, a.s., www.unionzp.sk<br />
9.3 Ubezpieczenie pracowników przygranicznych<br />
Pracownik wykonujący pracę na obszarze jednego państwa<br />
podlega ubezpieczeniu według prawodawstwa tego<br />
państwa, nawet jeśli mieszka w innym państwie albo jeśli<br />
frima albo pracodawca, który go zatrudnia, ma zarejestrowaną<br />
siedzibę lub miejsce wykonywania działalności<br />
na obszarze innego państwa członkowskiego. Osoba<br />
samozatrudniona działająca w jednym Państwie podlega<br />
prawodawstwu tego państwa, nawet jeśli mieszka na<br />
obszarze innego państwa.<br />
10. Świadczenie usług przygranicznych<br />
Obywatel polski, który zamierza prowadzić działalność<br />
na terenie Słowacji jako osoba fizyczna, musi zgłosić się<br />
w Urzędzie ds. Działalności Gospodarczej w miejscu,<br />
w którym zamierza wykonywać i zgłosić fakt<br />
wykonywania działalności lub złożyć wniosek o wydanie<br />
właściwych zezwoleń.<br />
Urzędy ds. Działalności Gospodarczej na Słowacji:<br />
www.zivnostensky.urad-online.sk/<br />
Rejestr handlowy:<br />
www.orsr.sk<br />
Rejestr działalności gospodarczej www.zrsr.sk<br />
Centralny portal administracji publicznej:<br />
www.portal.<strong>gov</strong>.sk<br />
Narodowa agencja dla małych i średnich<br />
przedsiębiorstw: www.nadsme.sk<br />
11. Instytucje i organizacje doradcze dla<br />
przedsiębiorców w <strong>region</strong>ie Partnerstwa<br />
EURES – T <strong>Beskydy</strong><br />
SŁOWACKA IZBA HANDLOWO - PRZEMYSŁOWA:<br />
www.sopk.sk<br />
Żilińskie biuro <strong>region</strong>alne SOPK:<br />
Adres: Hálkova 31, 010 01 Žilina,<br />
tel.: 041/7235655, fax: 041/7235653,<br />
email: sekrza@za.scci.sk<br />
SŁOWACKO - POLSKA IZBA HANDLOWA:<br />
www.spok.sk<br />
Adres: Hálkova 31, 010 01 Žilina,<br />
Tel. / Fax: 00421-41-7235 102,<br />
E-mail: polskoza@za.scci.sk<br />
CENTRA INFORMACJI GOSPODARCZYCH (BIC) -<br />
BIC Bratislava s.r.o. Adres: Zochova 5, 811 03<br />
Bratislava<br />
Tel. 00421-2-53175 95, 531 75 15<br />
Fax: 00421-2-53175 22<br />
E-mail: bic@ba.sknet.sk<br />
Pro - Orawa fundacja dla rozwoju Orawy<br />
Adres: Radlinského 30, 026 0l Dolný Kubín<br />
Tel.: 00421-43-864 054<br />
Fax: 00421-43-3096<br />
E-mail: jackulik@netlab.sk<br />
Tłumacze przysięgli – język polski i słowacki:<br />
Zbigniew Stebel, Tel.: 00 421 2 52 63 30 01 – 03<br />
Ryszard Zwiewka, Tel.: 00 421 2 64 36 17 43,<br />
00 421 908 746 709
Stanisława Handulová, Tel.: 00 421 2 53 41 41 74<br />
Prawnicy, którzy specjalizują się w prawie<br />
handlowym i władają językiem polskim:<br />
KANCELARIA ADWOKACKA: Mgr. Ľudmila Vorčáková<br />
Adres: Národná 4, 010 01 ŽILINA<br />
Tel.: +421-41-5652 816<br />
Fax.: +421-41-5652 816<br />
e-mail.: vorcakova2@hotmail.com<br />
http:// www.adwokatvorcakova.eu<br />
KANCELARIA ADWOKACKA:<br />
JUDr. Marianna Dobríková<br />
Adres: Rázusova 3, 036 01 MARTIN<br />
Tel.: +421-43-4220 305, Fax.: +421-43-4220 305<br />
e-mail: dobrikova@nextra.sk<br />
V. WARUNKI ŻYCIA<br />
1. Pozwolenie na pobyt<br />
(procedury, wymagane dokumenty)<br />
Wydawania zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców<br />
reguluje ustawa nr 48/2002 w sprawie pobytu<br />
cudzoziemców oraz o zmianie niektórych ustaw.<br />
Pobyt na terenie Słowacji dłuższy niż 90 dni musi być<br />
zarejestrowany w <strong>region</strong>alnym wydziale policji dla<br />
obcokrajowców (dotyczy to zarówno pracowników jak<br />
i członków ich rodzin). Przy rejestracji należy przedłożyć<br />
dokument podróży i dowód potwierdzający pobyt na<br />
terenie Słowacji (potwierdzenie pobytu w hotelu lub pensjonacie<br />
lub umowa najmu mieszkania). Na żądanie<br />
mieszkańca UE/EOG organ policyjny jest zobowiązany<br />
wydać potwierdzenie o rejestracji.<br />
2. Sytuacja mieszkaniowa<br />
Na Słowacji ceny mieszkań i domów są dość wysokie.<br />
W <strong>region</strong>alnych dziennikach zamieszczane są ogłoszenia<br />
o sprzedaży nieruchomości. Można też skorzystać<br />
z usług biura nieruchomości, który za swoje usługi<br />
pobierają opłaty (procent z transakcji). Oferty najmu<br />
domów są rzadkie, najczęściej wynajmuje się mieszkania.<br />
Ogłoszenia można znaleźć w prasie,<br />
w internecie (np. www.reality.sk, www.ubytujsa.sk,<br />
www.reality.sme.sk – oferty mieszkania) albo w biurach<br />
nieruchomości.<br />
Ceny za wynajem zależy od wielkości miasta. Te ceny nie<br />
obejmują opłat za media, które płacą lokatorzy. Czynsz<br />
jest płacony najczęściej co miesiąc. Niezbędne jest też<br />
podpisanie umowy najmu. Opłaty związane z utrzymaniem<br />
budynku (prąd, kanalizacja, wywóz odpadków<br />
itp), są pobierane przez lokalne firmy i płacone przez właściciela<br />
mieszkania.<br />
Informacje o mieszkaniach albo domach na wynajem do<br />
sprzedaży w <strong>region</strong>ie żilińskim można znaleźć na<br />
stronach http://www.zilina.sk/uvod-inzercia (sekcje: byty,<br />
ubytovanie), (prenájom, podnájom).<br />
Średnia cena za m² mieszkania według<br />
www.cupofcity.com<br />
3. Koszty utrzymania<br />
Koszty <strong>życia</strong> różnią się w zależności od <strong>region</strong>u<br />
i obowiązujących w nim cen, np. za energię elektryczną,<br />
wodę (w większych miastach te opłaty mogą wynosić tyle<br />
samo, co czynsz za mieszkanie).<br />
Zakupy można robić w sklepach (zazwyczaj otwartych od<br />
8:00 do 18:00) lub supermarketach (otwartych od 6:00 do<br />
21:00). Przy zakupach można płacić gotówką albo<br />
kartami kredytowymi (np. Maestro, Visa Electron).<br />
4. Nauczanie języka słowackiego dla<br />
obcokrajowców<br />
Kursy języka słowackiego są organizowane przez<br />
• Instytut słowacki w Pradze (ul. Jilská 450/16,<br />
11000 Praha 1, tel. 00420 224 948 135)<br />
• i Warszawie (ul. Krzywe Koło 12/14a, 00-270<br />
Warszawa, tel. 0048 22 635 76 12).<br />
Oprócz tego są kursy dla obcokrajowców organizowane<br />
przez słowackie firmy szkoleniowe, np.<br />
• BRAINY (Ružová 30, 010 01 Žilina,<br />
tel. 00421 417 645 826, brainy@brainy.sk,<br />
www.brainy.sk) albo<br />
• inFORM vydavateľstvo s.r.o<br />
(Slnečné námestie 3471, 010 15 Žilina<br />
tel.: 00421 905 335 574, inform@inform.sk,<br />
www.pragmazilina.sk).<br />
5. System edukacji i rok szkolny<br />
Wychowanie przedszkolne jest obowiązkowe dla<br />
dzieci w wieku od 2 do 6 lat i odbywa się w przed-
szkolach (Materska skola). Obowiązek szkolny rozpoczyna<br />
się na początku roku szkolnego po ukończeniu<br />
przez dziecko 6 roku <strong>życia</strong>. Szkoła podstawowa<br />
(Zakladna skola) trwa 9 lat. Po jej skończeniu uczniowie<br />
w wieku od 15 do 16 lat mogą kontynuować naukę<br />
w liceum (nauka trwa 4 lata i kończy się egzaminem),<br />
specjalistycznej szkole średniej (SOŠ, również 4 lata;<br />
przygotowanie do zawodów techniczno-ekonomicznych,<br />
ekonomicznych, pedagogicznych lub artystycznych które<br />
może być kontynuowane na uniwersytecie) albo<br />
w średniej szkolej zawodowej (SOU - 3 lata nauki<br />
ukończone egzaminem zawodowym; program nauki<br />
obejmuje część teoretyczną i praktyczną) do wieku 18/<br />
19 lat. Studia licencjackie trwają 3—4 lata i są zakończone<br />
obroną <strong>pracy</strong> dy<strong>pl</strong>omową, egzaminem państwowym<br />
i udzieleniem tytułu licencjata (Bachelor).<br />
Absolwenci mogą kontynuować naukę na uniwersytecie<br />
lub szkole wyższej, są też przygotowani do<br />
wejścia na rynek <strong>pracy</strong>. Tytuł magistra (Mgr.) oraz dy<strong>pl</strong>om<br />
inżyniera (Ing.) przysługuje po zakończeniu przynajmniej<br />
4-letnich studiów (dla osób posiadających tytuł licencjata<br />
maksymalnie 3-letnich). Studia medyczne i weterynaryjne<br />
trwają 6 lat, absolwenci otrzymują tytuł doktora<br />
medycyny (MUDr.) albo doktora medycyny<br />
weterynaryjnej (MVDr.).<br />
Ministerstwo Edukacji Republiki Słowackiej<br />
– www.minedu.sk<br />
Wojewódzki Urząd Edukacji w Żiline – www.ksuza.sk<br />
5.1 Szkolenia, kursy, podnoszenie kwalifikacji<br />
Szkolenia dla pracujących są organizowane głównie<br />
przez szkoły średnie i instytucje szkoleniowe i odbywają<br />
się na odległość (e-learning), w systemie wieczorowym<br />
albo korespondencyjnym. Oprócz tego organizowane są<br />
kursy dla osób z kwalifikacjami, które chcą je pogłębić,<br />
uzupełnić lub uzyskać nowe, bardziej dostosowane do<br />
aktualnej sytuacji na rynku <strong>pracy</strong>. Informacje o takich<br />
szkoleniach można uzyskać w Urzędzie Pracy, Spraw<br />
Socjalnych i Rodziny (UPSVaR) i na stronach<br />
internetowych (np. www.vzdelanie.sk, www.teledom.sk,<br />
www.aveducation.sk).<br />
6. Prawo jazdy<br />
VI. GDZIE SZUKAĆ<br />
DODATKOWYCH INFORMACJI?<br />
Adresy stron internetowych, gdzie osoby zainteresowane<br />
mogą znaleźć szczegółowe informacje:<br />
www.nrsr.sk – ogólne informacje o słowackim systemie<br />
politycznym i administracyjnym<br />
www.prezident.sk – oficjalna strona internetowa<br />
prezydenta Republiki Słowackiej<br />
www.<strong>gov</strong>ernment.<strong>gov</strong>.sk – oficjalna strona<br />
internetowa rządu słowackiego<br />
www.portal.<strong>gov</strong>.sk – centralny portal administracji<br />
państwowej<br />
Ministerstwo finansów - www.finance.<strong>gov</strong>.sk<br />
Ministerstwo gospodarki – www.economy.<strong>gov</strong>.sk<br />
Ministerstwo <strong>pracy</strong>, spraw socjalnych i rodziny<br />
– www.em<strong>pl</strong>oyment.<strong>gov</strong>.sk<br />
Ministerstwo sprawiedliwości – www.justice.<strong>gov</strong>.sk<br />
Ministerstwo edukacji – www.education.<strong>gov</strong>.sk<br />
Ministerstwo spraw zagranicznych<br />
– www.foreign.<strong>gov</strong>.sk<br />
Ministerstwo zdrowia – www.health.<strong>gov</strong>.sk<br />
Ogłoszenia dotycząca mieszkania (hotele, pensjonaty):<br />
www.inzeraty.sk, www.tourist-site.sk<br />
Wolny czas (kina, teatry, wydarzenia kulturalne):<br />
www.culture.<strong>gov</strong>.sk, www.kultura.sk, www.kino.sk,<br />
www.theatre.sk, www.divadlo.sk, www.zabava.sk,<br />
Edukacja:<br />
www.education.<strong>gov</strong>.sk, www.skoly-info.sk,<br />
www.education.sk, www.vzdelanie.sk,<br />
www.vysokaskola.sk, www.strednaskola.sk,<br />
Zabezpieczenie społeczne:<br />
www.em<strong>pl</strong>oyment.sk, www.socpoist.sk,<br />
www.vszp.sk, www.business-slovakia.sk<br />
Podróżowanie:<br />
www.travel.sk, www.cp.sk, www.cp.zoznam.sk,<br />
www.odchody.sk,<br />
Obywatele państw UE/EOG mogą przy poruszaniu się<br />
samochodami używać prawa jazdy wydanego w swoim<br />
państwie.
Status pracowników przygranicznych<br />
w kwestiach zabezpieczenia<br />
społecznego i opodatkowania<br />
1. Praca za granicą<br />
Stałe mieszkanie w jedym kraju i codzienne dojeżdżanie<br />
do innego kraju w celu wykonywania <strong>pracy</strong> ma w Unii<br />
Europejskiej specjalny status. Sytuacje takie często pojawiają<br />
się w <strong>region</strong>ach przygranicznych.<br />
Ludzi, którzy dojeżdżają do <strong>pracy</strong> za granicą w państwie<br />
członkowskim innym niż ich miejsca zamieszkania, określa<br />
się jako pracowników transgranicznych.<br />
Wg przepisów UE, pracownikiem przygranicznym jest<br />
osoba wykonująca pracę lub samozatrudniona w jednym<br />
kraju członkowskim, a mająca miejsce zamieszkania<br />
w innym kraju członkowskim, do którego wraca codziennie<br />
lub przynajmniej 1 raz w tygodniu. Pracownicy podlegają<br />
przepisom tego kraju, w którym są zatrudnieni.<br />
W tym kraju odprowadzają również składki na ubezpieczenie<br />
zdrowotne i chorobowe.<br />
W tym czasie oni oni ani nieubezpieczeni członkowie ich<br />
rodzin nie muszą płacić składek na ubezpieczenie zdrowotne<br />
w kraju zamieszkania. Zaletą jest to, że pracownik<br />
ma prawo pełnej opieki medycznej zarówno w kraju<br />
wykonywania <strong>pracy</strong> jak i kraju zamieszkania.<br />
2. Bezrobocie<br />
Po utracie zatrudnienia pracownik przygraniczny ma<br />
prawo do zasiłku dla bezrobotnych w kraju zamieszkania,<br />
z wyjątkiem częściowego bezrobocia lub przeniesienia<br />
interesów życiowych do kraju ostatniego zatrudnienia.<br />
Niezbędnym warunkiem jest posiadanie dokumentu<br />
wydanego przez instytucję właściwą kraju członkowskiego,<br />
którego przepisom podlegał pracownik, (dawniej<br />
formularz europejski E301), o wystawienie którego pracownik<br />
musi wystąpić do instytucji właściwej w kraju,<br />
w którym ostatnio był zatrudniony.<br />
3. Dokumenty europejskie:<br />
Dokument potwierdza zatrudnienia nabyte w różnych<br />
państwach UE w celu ewentualnego ubiegania się<br />
o świadczenia z tytułu bezrobocia. Formularz potwierdza<br />
okres, który należy brać pod uwagę przy przynawaniu<br />
prawa do zasiłku dla bezrobotnych, za jego pośrednictwem<br />
można także potwierdzić okresy ubezpieczenia<br />
zdrowotnego za granicą. Pracownik musi wystąpić<br />
o wydanie dokumentu do instytucji właściwej w kraju<br />
ostatniego zatrudnienia. O dokument można wystąpić<br />
także po powrocie do kraju zamieszkania. Do wniosku<br />
należy dołączyć kopie dokumentów takich jak: świadectwo<br />
<strong>pracy</strong>, paski wypłat, numer identyfikacyjny ubezpieczenia,<br />
umowa o pracę itp. Czas wydania dokumentu<br />
może być różny w róznych krajach.<br />
Dokument do transferu świadczeń z tytułu bezrobocia<br />
między poszczególnymi krajami /dawniej E303/. Ogólna<br />
zasada mówi, że bezrobotny, który ma prawo do zasiłku<br />
dla bezrobotnych i jest zarejestrowany w urzędzie <strong>pracy</strong><br />
przez 4 tygodnie ma prawo wystąpić z wnioskiem<br />
o transfer tego zasiłku do innego kraju UE, w którym chce<br />
szukać <strong>pracy</strong>. Wnioskodawca musi zwrócić się do właściwej<br />
instytucji o wydanie dokumentu. Po przyjeździe do<br />
innego kraju bezrobotny powinien zgłosić się w ciągu<br />
7 dni do właściwego urzędu <strong>pracy</strong> w tym kraju, w celu<br />
pobierania transferowanego zasiłku dla bezrobotnych.<br />
Maksymalny czas transferu zasiłku za granicę wynosi<br />
6 miesięcy. Jeśli w tym czasie bezrobotny nie znajdzie<br />
zatrudnienia w kraju poszukiwania <strong>pracy</strong>, powinien<br />
wrócić z powrotem do kraju, który wydał formularz E303.<br />
EMERYTURA<br />
Pracownik przygraniczny ma prawo do emerytury<br />
w kraju, w którym pracuje. Emeryturę może otrzymać<br />
z każdego państwa członkowskiego, w którym był ubezpieczony<br />
przez co najmniej 1 rok. O emeryturę wystaczy<br />
wystąpić w kraju zamieszkania, urząd będzie kontaktował<br />
się z odpowiednimi organami w innych krajach członkowskich.<br />
Pracownik będzie otrzymywał świadczenie,<br />
które jest wypłacane w wysokości proporcjonalnej, odpowiadającej<br />
proporcji okresów ubezpieczenia przebytych<br />
w danym państwie członkowskim do sumy okresów<br />
ubezpieczenia przebytych we wszystkich zainteresowanych<br />
państwach członkowskich. Wiek emerytaly jest<br />
różny w różnych państwach członkowskich.<br />
ŚWIADCZENIA CHOROBOWE, Z TYTUŁU<br />
MACIERZYŃSTWA I RÓWNOWAŻNE<br />
ŚWIADCZENIA DLA OJCA<br />
W przypadku choroby pracownik przygraniczny ma<br />
prawo wyboru. Może uzyskać świadczenia w państwie<br />
członkowskim, w którym mieszka, lub w państwie członkowskim,<br />
w którym pracuje.<br />
Specjalne zasady stosuje się do członków rodzin pracowników<br />
transgranicznych, którzy są uprawnieni do
świadczeń rzeczowych również podczas pobytu<br />
w państwie członkowskim, w którym pracownik jest<br />
zatrudniony.<br />
ŚWIADCZENIA RODZINNE<br />
Pracownik przygraniczny może ubiegać się o świadczenia<br />
rodzinne na dzieci w państwie, w którym jest ubezpieczony<br />
z tytułu zatrudnienia, chociaż mieszka w innym<br />
kraju. Przy ustalaniu państwa właściwego do wypłacania<br />
świadczenia bierze się również pod uwagę zatrudnienie<br />
drugiego rodzica i miejsce stałego pobytu dzieci.<br />
Dokumenty<br />
Zaświadczenie dotyczące składu rodziny dla potrzeb przyznania<br />
świadczeń rodzinnych /dawniej formularz E401 /.<br />
Wniosek o informacje dotyczące uprawnienia do świadczeń<br />
rodzinnych w państwie członkowskim, w którym<br />
mieszkają członkowie rodziny / dawniej formularz E411 /.<br />
OPIEKA ZDROWOTNA<br />
Do zabezpieczenia prawa do opieki zdrowotnej w obydwu<br />
krajach (<strong>pracy</strong> i zamieszkania) służy dokument<br />
/dawniej formularz E106/ potwierdzający status pracownika<br />
przygranicznego.<br />
Najpierw należy zwrócić się do zagranicznego zakładu<br />
ubezpieczeń o wydanie dwóch egzem<strong>pl</strong>arzy dokumentu<br />
/dawniej formularza E106 /. Dokument należy dostarczyć<br />
do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych (w Polsce – do<br />
Narodowego Funduszu Zdrowia), który wydaje poświadczenie.<br />
Poświadczenie jest ważne przez okres określony<br />
w dokumencie i należy się nim posługiwać podczas<br />
wizyty u lekarza, w szpitalu lub korzystania z innych<br />
usług medycznych.<br />
Dokumenty<br />
Dokument potwierdzający przebyte okresy ubezpieczenia<br />
lub zatrudnienia w krajach Unii Europejskiej /dawniej<br />
E104/.<br />
Obywatel wykonujący pracę za granicą występuje<br />
o dokument do instytucji właściwej w kraju, w którym<br />
zakończył zatrudnienie, i po powrocie przedstawia<br />
w swojej instytucji ubezpieczeniowej.<br />
Dokument potwierdzający prawo do świadczeń zdrowotnych<br />
dla osób zamieszkałych w innym państwie członkowskim<br />
UE, ale przebywają w kraju zamieszkania /dawniej<br />
E106/. Pracownik składa wniosek w zagranicznej<br />
instytucji, w której jest ubezpieczony. Wystawiony dokument<br />
przedkłada następnie ubezpieczalni zdrowotnej<br />
w kraju zamieszkania, w którym był ostatnio ubezpieczony.<br />
Na podstawie tego dokumentu ma prawo do<br />
pełnej opieki zdrowotnej w obydwu krajach.<br />
PODATKI<br />
Dochody pracowników przygranicznych mogą być opodatkowane<br />
w jednym lub obydwu państwach. Aby nie<br />
dochodziło do podwójnego opodatkowania stosuje się<br />
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte<br />
pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.<br />
Ponieważ kwestie związane z podatkiem dochodowym<br />
od osób fizycznych nie zostały ujednolicone na poziomie<br />
unijnym, sprawy te regulowane są przez ustawodawstwo<br />
krajowe i traktaty, jakie dane państwo zawarło z innymi<br />
państwami.<br />
Każdy przypadek opodatkowania jest indywidualny, dlatego<br />
najlepszą radą jest zachowywanie wszystkich<br />
potwierdzeń odprowadzania podatku i obowiązkowych<br />
składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.