02.11.2014 Views

Warunki życia i pracy - region T-Beskydy - Eures - praca.gov.pl

Warunki życia i pracy - region T-Beskydy - Eures - praca.gov.pl

Warunki życia i pracy - region T-Beskydy - Eures - praca.gov.pl

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

I. INFORMACJE OGÓLNIE<br />

O RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ<br />

n Nazwa oficjalna: Rzeczpospolita Polska<br />

n Data powstania:<br />

966 (historyczna data powstania Państwa Polskiego)<br />

1918r. (odzyskanie niepodległości)<br />

n Ustrój państwowy: demokracja parlamentarna<br />

n System polityczny: parlamentarno - gabinetowy<br />

n Podział administracyjny:<br />

• 16 województw<br />

• 379 powiatów<br />

• 2 478 gmin<br />

n Język państwowy: polski<br />

n Stolica państwa: Warszawa (1 711 466 mieszkańców)<br />

n Sąsiedzi: Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina,<br />

Republika Słowacka, Republika Czeska, Niemcy<br />

n Obszar: 322 575 km 2<br />

n<br />

Liczba ludności: 38 173 000 (31.12.2009 r.)<br />

n Gęstość zaludnienia: 118,2/km 2<br />

n Waluta: polski złoty, 1 PLN = 100 groszy<br />

n Święta państwowe:<br />

• 1 maja – Święto Państwowe 1 Maja<br />

• 3 maja - Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja<br />

• 11 listopada – Rocznica Odzyskania Niepodległości<br />

Innymi dniami wolnymi od <strong>pracy</strong>, oprócz niedziel, są:<br />

• 1 stycznia – Nowy Rok<br />

• Wielkanoc<br />

• Poniedziałek Wielkanocny<br />

• Boże Ciało<br />

• 15 sierpnia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny<br />

• 1 listopada Święto Wszystkich Świętych<br />

• 25 grudnia Pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />

• 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />

Więcej informacji: http://<strong>pl</strong>.wikipedia.org/wiki/Polska<br />

Wydział Handlowy<br />

tel. 0048 22 525 81 10<br />

obeo.varsava@economy.<strong>gov</strong>.sk<br />

Konsulat Generalny Republiki Słowacji:<br />

31-023 Kraków, ul. Św. Tomasza 34, tel. (0-12) 425 49 70<br />

Konsulaty honorowe znajdują się w:<br />

Sopocie (ul. Grunwaldzka 12-16, tel. 058 551 10 02),<br />

Gliwicach (ul. Rynek 6, tel.: 032 257 06 00),<br />

Poznaniu (ul. Św. Marcina 80/82, tel.: 061 853 72 51),<br />

Rzeszowie (ul. Karola Lewakowskiego 10, tel. 017 853 45 86),<br />

Wrocławiu (ul. Armii Ludowej 21, tel. 071 785 03 69),<br />

Zakopanem (ul. Tadeusza Kościuszki 19, tel. 018 202 45 16).<br />

Instytut Słowacki:<br />

ul. Krzywe Koło 12/14a, 00-270 Warszawa,<br />

tel.: 00 48 22 635 77 74<br />

e-mail: instytut_slowacki@wp.<strong>pl</strong><br />

www.instytutslowacki.<strong>pl</strong><br />

Czeskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Polsce:<br />

Ambasada Republiki Czeskiej<br />

00-555 Warszawa, ul. Koszykowa 18<br />

tel. 0048 22 525 18 50, fax 0048 22 525 18 98<br />

warsaw@embassy.mzv.cz<br />

www.mfa.cz/warsaw<br />

Wydział Konsularny<br />

al. Róż 12, 00-556 Warszawa<br />

tel. 0048 22 525 18 78<br />

Wydział Ekonomiczny i Handlowy<br />

tel. 0048 22 525 18 58<br />

commerce_warsaw@mzv.cz<br />

Słowackie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Polsce:<br />

Ambasada Republiki Słowackiej<br />

00-581 Warszawa, ul. Litewska 6,<br />

tel. 0048 22 525 81 10, fax.0048 22 525 81 22<br />

emb.warsaw@mzv.sk<br />

www.ambasada-slowacji.<strong>pl</strong><br />

Wydział Konsularny<br />

tel. 0048 22 525 81 10<br />

cons.warsaw@mzv.sk<br />

Konsulaty Generalne Republiki Czeskiej:<br />

60-810 Poznań, ul. Bukowska 285<br />

tel.(0-61) 849 22 92<br />

42-200 Częstochowa, Al. Najświętszej Maryi Panny 24/18<br />

tel. (034) 372 05 51<br />

Centrum Czeskie w Polsce - Warszawa<br />

Al. Róż 16, 00-556 Warszawa<br />

tel: +48-22-6297271, +48-22-6283320<br />

ccwarszawa@czech.cz<br />

www.czechcentres.cz/warsaw


Polskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Czechach<br />

i na Słowacji:<br />

Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Czechach:<br />

118 00 Praga, Valdštejnska,<br />

Tel.: 00420 257 099 500, 00420 257 099 500<br />

praga.amb.sekretariat@msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

http://www.prague.polemb.net<br />

Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie<br />

Ostrawa, Blahoslavova 4, 701 00<br />

Tel.: 00420596118074<br />

Konsulatrp.ostrava@iol.cz<br />

www.ostrawakg.polemb.net<br />

Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej na Słowacji:<br />

814 91 Bratysława, Hummelova 4,<br />

Tel.: 00 421 2 59490211, 00 421 2 59490211<br />

bratyslawa.amb.sekretariat@msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

http://www.bratyslawa.polemb.net/<br />

II. CHARAKTERYSTYKA<br />

REGIONU EURES – T BESKYDY<br />

EURES-T <strong>Beskydy</strong> po stronie polskiej obejmuje cześć<br />

województwa śląskiego i część województwa opolskiego.<br />

Województwo śląskie zajmuje powierzchnię 12 334 km 2<br />

(w tym obszar wchodzący w skład partnerstwa, czyli<br />

3 146,91 km 2 ), co stanowi 3,9% powierzchni Polski.<br />

Łączna długość granic województwa wynosi 957 km,<br />

z czego południową granicę stanowi granica państwa<br />

z Republiką Czeską o długości 141 km i Republiką<br />

Słowacką o długości 85 km.<br />

Pod względem administracyjnym województwo śląskie<br />

dzieli się na 36 powiatów, w tym 19 powiatów grodzkich<br />

(miast na prawach powiatów) i 17 powiatów ziemskich.<br />

Partnerstwo EURES-T <strong>Beskydy</strong> obejmuje swoim zasięgiem<br />

następujące powiaty: cieszyński, bielski, żywiecki,<br />

wodzisławski, raciborski oraz miasta Bielsko – Biała<br />

i Jastrzębie Zdrój.<br />

W Województwie śląskim wg stanu na 31 grudnia 2008 r.<br />

mieszkało 4,65 mln osób, co stanowiło 12,18% ludności<br />

kraju (w tym 835 980 osób na obszarze objętym<br />

Partnerstwem). Województwo śląskie jest drugim najludniejszym<br />

(po województwie mazowieckim) województwem<br />

w Polsce.<br />

Województwo opolskie jest położone w południowozachodnim<br />

<strong>region</strong>ie Polski i graniczy z Czechami.<br />

Obszar Stan na 31.12.2008 r.<br />

Polska 38 173 000<br />

Województwo Śląskie 4 654 115<br />

Powiat i miasto Bielsko-Biała 153 987<br />

Cieszyn 172 027<br />

Jastrzębie Zdrój 93 455<br />

Racibórz 110 591<br />

Wodzisław Śląski 155 566<br />

Żywiec 150 354<br />

Województwo Opolskie 1 044 000<br />

Głubczyce 49 580<br />

Nysa 146 606<br />

Prudnik 60 430<br />

Obejmuje obszar 9 412 km 2 (3% powierzchni kraju),<br />

który zamieszkuje około 1 044 000 osób (co stanowi<br />

około 2,7 % ludności kraju). Region objęty Partnerstwem<br />

obejmuje 2 468,13 km 2 i jest zamieszkany przez 256 616 osób.<br />

Województwa śląskie i opolskie znajdują się w grupie<br />

województw o najgorszej sytuacji demograficzną<br />

w Polsce: przyrost naturalny w śląskim wyniósł w 2008<br />

r. (– 0,2), w opolskim (– 0,6), podczas gdy średnia krajowa<br />

w wyniosła 0,9. W województwach śląskim i opolskim<br />

mieszka ponad 70% ogółu ludności niepolskiej<br />

w kraju. Według danych ze spisu powszechnego w 2001<br />

r. w województwie śląskim żyje 20 tys. Niemców (głównie<br />

w pow. raciborskim, gliwickim w większych miastach)<br />

oraz wielu przedstawicieli innych narodowości (Francuzi,<br />

Amerykanie, Ukraińcy, jedyna w Polsce mniejszość czeska<br />

i morawska itd.). Corocznie do województwa emigruje<br />

ponad 2 tys. obcokrajowców, natomiast z innych<br />

województw napływa blisko 50 tys. osób rocznie (trzecie<br />

miejsce w kraju). Na terenie województwa opolskiego<br />

najliczniejszą mniejszością narodową jest mniejszość<br />

niemiecka, etniczną - romska. Osoby należące do mniejszości<br />

niemieckiej mieszkają na terenie 50 gmin województwa<br />

opolskiego, w tym w 27 gminach powyżej 20%<br />

mieszkańców, zadeklarowało narodowość niemiecką.<br />

Według ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego<br />

spośród osób zamieszkałych w województwie opolskim<br />

106,9 tys. osób zadeklarowało narodowość niemiecką.<br />

Według danych szacunkowych województwo opolskie<br />

zamieszkuje ok. 2.200 osób pochodzenia romskiego.


III. OFERTY PRACY<br />

W PARTNERSTWIE EURES<br />

- T <strong>Beskydy</strong><br />

1. Charakterystyka rynku <strong>pracy</strong><br />

1.1 Stopa bezrobocia<br />

Obszar<br />

Ludność<br />

aktywna<br />

ekonomicznie<br />

Liczba<br />

osób<br />

bezrobotnych<br />

Stopa<br />

bezrobocia<br />

rejestrowanego<br />

(w %)<br />

Polska 17 356 000 1893 100 11,9<br />

Województwo śląskie 3 043 430 168 425 5,5<br />

Powiat bielski 99 118 4 678 4,7<br />

Miasto Bielsko - Biała 114 311 5 466 4,8<br />

Powiat cieszyński 109 865 5 987 5,4<br />

Miasto Jastrzębie Zdrój 61 147 3 312 5,4<br />

Powiat raciborski 72 791 2 554 3,5<br />

Powiat wodzisławski 99 893 4 969 5,0<br />

Powiat żywiecki 67 108 6 750 7,2<br />

Województwo opolskie 424 000 47 129 12,7<br />

Powiat głubczycki Brak danych 2 845 16,1<br />

Powiat nyski Brak danych 8 479 18,0<br />

Powiat prudnicki Brak danych 3 235 16,5<br />

Dane na 31.12.2009 r.<br />

1.2 Wolne miejsca <strong>pracy</strong><br />

Liczba ofert <strong>pracy</strong> zgłoszonych do śląskich urzędów<br />

<strong>pracy</strong> spadła z 159 604 w 2008 r. do 106257 w roku<br />

2009. W województwie opolskim w roku 2008 zgłoszono<br />

łącznie 39 266 ofert <strong>pracy</strong> a w roku 2009: 32 823 oferty.<br />

W I półroczu 2009 r. najbardziej poszukiwani byli pracownicy<br />

na stanowiska: śpawacz, ślusarz, lektor języka<br />

angielskiego, doradca personalny, operator linii produkcyjnej<br />

w przemysle elektromaszynowym (województwo<br />

opolskie) oraz pracownik biurowo- administracyjny, pracownik<br />

ochrony, przedstawiciel handlowy, telemarketer,<br />

brukarz, operator koparek (województwo śląskie).<br />

1.3 Średnie nominalne wynagrodzenie miesięczne:<br />

Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w województwie<br />

śląskim wyniosło 3 239,09 zł (w sektorze przemysłowym<br />

i budownictwa – 3 577,34 zł, w sektorze usług<br />

– 2 758,92 zł). W pod<strong>region</strong>ie bielskim (powiaty: bielski,<br />

cieszyński, żywiecki, miasto Bielsko – Biała) średnie<br />

wynagrodzenie wynosiło 2 893,30 zł, natomiast w mieście<br />

Jastrzębie Zdrój – aż 4 822,06 zł.<br />

W województwie opolskim w 2008r. średnie miesięczne<br />

wynagrodzenie brutto wynosiło 2 873,22 zł (w sektorze<br />

przemysłowym i budownictwa – 2 867,96 zł, w sektorze<br />

usług – 2 501,89 zł).<br />

2. Zasady dostępu polskich i czeskich obywateli<br />

do słowackiego rynku <strong>pracy</strong>.<br />

Obywatele Czech i Słowacji mają nieograniczony dostęp<br />

do polskiego rynku <strong>pracy</strong>, mogą korzystać z ofert polskich<br />

i czeskich urzędów <strong>pracy</strong>. Czesi i Słowacy mogą<br />

pracować legalnie na równi z obywatelami polskimi, co<br />

oznacza brak konieczności uzyskiwania zezwolenia na<br />

pracę lub innej rejestracji<br />

3. Sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />

3.1 Media (krajowe i <strong>region</strong>alne)<br />

Informacje o rynku <strong>pracy</strong>, ofertach, szkoleniach dla bezrobotnych,<br />

warsztatach dla przedsiębiorców zamieszczane<br />

są w prasie, radiu i telewizji. W województwie<br />

śląskim najwięcej informacji o <strong>pracy</strong> znaleźć można<br />

w Dzienniku Zachodnim (w dodatku Giełda Pracy),<br />

w województwie opolskim – w Nowej Trybunie Opolskiej.<br />

W ogólnopolskich dziennikach, takich jak Gazeta<br />

Wyborcza czy Rzeczpospolita zamieszczane są dodatki<br />

tematyczne poświęcone <strong>pracy</strong>, ze stronami lokalnymi<br />

zawierającymi oferty <strong>pracy</strong>. O <strong>pracy</strong> też piszą lokalne<br />

media, m.in. Nowiny Rybnickie, Kronika Beskidzka, Głos<br />

Cieszyński, Tygodnik Prudnicki. Giełdy <strong>pracy</strong> organizowane<br />

są także przez lokalne rozgłośnie- Radio Katowice<br />

i Radio eM.<br />

3.2 Publiczne służby zatrudnienia, sieć EURES<br />

Polskie, słowackie i czeskie urzędy <strong>pracy</strong> w <strong>region</strong>ie<br />

przygranicznym tworzą Partnerstwo EURES-T<br />

„<strong>Beskydy</strong>“, którego misją jest stworzenie wspólnego<br />

przygranicznego rynku <strong>pracy</strong>. Ze strony polskiej do<br />

Partnerstwa przygranicznego włączone są powiatowe<br />

urzędy <strong>pracy</strong> w:


Cieszynie<br />

ul. Kochanowskiego 8, Cieszyn 43-400, tel. (33) 8514991<br />

Bielsku – Białej<br />

ul. Partyzantów 55, 43 – 300 Bielsko – Biała, tel. (33) 496-51-50)<br />

Głubczycach<br />

ul. Pocztowa 6, 48-100 Głubczyce, tel. (77) 485-20-37<br />

Jastrzębiu Zdroju<br />

ul. Pszczyńska 134, Jastrzębie Zdrój 44-335, tel. (32) 47 14 405<br />

Nysie<br />

ul. Słowiańska nr 19, 48-300 Nysa, tel. (77) 4489911<br />

Prudniku<br />

ul. Jagiellońska 21, 48-200 Prudnik, tel. (77) 436 23 04)<br />

Raciborzu<br />

ul. Klasztorna 6, 47-400 Racibórz, tel. (32) 415-45-50<br />

Wodzisławiu Śląskim<br />

ul. Michalskiego 12, 44-300 Wodzisław Śląski,<br />

tel. (32) 455-46-78<br />

Żywcu<br />

ul. Łączna 28, 34-300 Żywiec, tel. (33) 475-58-80<br />

W Polsce od 1 maja 2004 roku funkcjonuje sieć EURES.<br />

Jej celem jest wspieranie mobilności osób poszukujących<br />

<strong>pracy</strong> na terenie Unii Europejskiej i EOG. Sieć<br />

bezpłatnie informuje i doradza - zarówno poszukującym<br />

<strong>pracy</strong>, jak i pracodawcom, oraz udostępnia oferty <strong>pracy</strong><br />

w Europie. Na obszarze Polski główne zadania EURES<br />

w zakresie świadczenia usług informacyjnych i doradczych<br />

na rzecz osób poszukujących <strong>pracy</strong> i pracodawców<br />

są realizowane w wojewódzkich urzędach <strong>pracy</strong><br />

przez doradców EURES i asystentów EURES oraz<br />

w każdym powiatowym urzędzie <strong>pracy</strong> przez pośredników<br />

<strong>pracy</strong> realizujących zadania EURES.<br />

Doradcy EURES w województwie śląskim<br />

i opolskim:<br />

Bielsko – Biała - Anna Jonkisz – Zacny<br />

(ajonkisz@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />

Katowice - Monika Hepner – Jaworska<br />

(mhepner@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />

Katowice - Aleksandra Kopczyk<br />

(akopczyk@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />

Katowice - Joanna Stokłosa<br />

(jstoklosa@wup-katowice.<strong>pl</strong>)<br />

Opole - Sebastian Krajewski<br />

(eures@wup.opole.<strong>pl</strong>)<br />

3.3 Portale internetowe z ofertami <strong>pracy</strong><br />

http://www.psz.<strong>praca</strong>.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

http://www.jobs.<strong>pl</strong><br />

http:// www.hrk.<strong>pl</strong><br />

http://www.jobpilot.<strong>pl</strong><br />

http://www.pracuj.<strong>pl</strong><br />

http://www.<strong>praca</strong>.onet.<strong>pl</strong><br />

http://www.gazeta.<strong>pl</strong>/<strong>praca</strong><br />

http://www.cvonline.<strong>pl</strong><br />

http://www.topjobs.<strong>pl</strong><br />

http://www.<strong>praca</strong>.bielsko.<strong>pl</strong>/<br />

http://www.radiobielsko.<strong>pl</strong>/<strong>praca</strong>/<br />

http://www.mbp.ohp.<strong>pl</strong>/index.php/default/szukaj<br />

http://www.wup.opole.<strong>pl</strong>/<strong>praca</strong>/start.html<br />

3.4 Inne sposoby szukania <strong>pracy</strong><br />

W Polsce funkcjonują niepubliczne agencje pośrednictwa<br />

<strong>pracy</strong>. Wszystkie legalnie działające agencje zatrudnienia,<br />

tj: agencje prowadzące pośrednictwo <strong>pracy</strong> na terenie<br />

Rzeczpospolitej Polskiej, agencje prowadzące<br />

pośrednictwo do <strong>pracy</strong> za granicą, agencje doradztwa<br />

personalnego, agencje <strong>pracy</strong> tymczasowej, agencje<br />

poradnictwa zawodowego powinny posiadać stosowny<br />

certyfikat potwierdzający wpis do rejestru agencji zatrudnienia,<br />

prowadzonego przez właściwego marszałka<br />

województwa. Wykazy takich agencji zatrudnienia<br />

znaleźć można się na stronie: www.kraz.<strong>praca</strong>.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> (klikając<br />

na ikonę lupy).<br />

4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,<br />

zawody regulowane<br />

Uznawanie kwalifikacji zawodowych, które zostały<br />

nabyte w innych państwach UE odbywa się w Polsce<br />

w oparciu o:<br />

• sektorowy system uznawania kwalifikacji lub<br />

• ogólny system uznawania kwalifikacji.<br />

1. Sektorowy system uznawania kwalifikacji zawodowych<br />

to system automatycznego uznawania kwalifikacji,<br />

który obejmuje siedem zawodów regulowanych -<br />

lekarz (ogólny i specjalista), lekarz dentysta, farmaceuta,<br />

pielęgniarka ogólna,położna, lekarz weterynarz i architekt.<br />

Posiadanie przez daną osobę legitymującą się konkretnym<br />

tytułem zawodowym (np. lekarz, architekt, położna)<br />

dy<strong>pl</strong>omu ujętego w dyrektywie UE jest warunkiem<br />

wystarczającym do uznania kwalifikacji i podjęcia zatrudnienia.


2. Ogólny system uznawania kwalifikacji zawodowych<br />

to system uznawania kwalifikacji dla tych regulowanych<br />

zawodów i działalności, które nie zostały objęte<br />

sektorowym systemem uznawania kwalifikacji zawodowych.<br />

Nie są one zatem uznawane automatycznie, ale są<br />

rozpatrywane indywidualnie przez odpowiednie władze<br />

kraju przyjmującego. Jeżeli różnice w zakresie kształcenia<br />

w danym zawodzie są znaczące, wówczas organ właściwy<br />

może uzależnić uznanie kwalifikacji od spełnienia<br />

jednego ze środków wyrównawczych tj. odbycia stażu<br />

adaptacyjnego lub zdania egzaminu tzw. testu umiejętności,<br />

przy czym w większości przypadków wybór należy<br />

do wnioskodawcy. Pod uwagę brane jest także doświadczenie<br />

zawodowe osoby ubiegającej się o uznanie kwalifikacji.<br />

Obywatel UE, który posiada kwalifikacje zawodowe zdobyte<br />

w jednym z krajów UE i pragnie wykonywać swój<br />

zawód w Polsce, powinien najpierw sprawdzić, czy jego<br />

zawód jest w Polsce zawodem regulowanym (wykaz<br />

można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa<br />

Nauki i Szkolnictwa Wyższego: www.nauka.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>).<br />

W Polsce regulowanych jest ponad 300 zawodów.<br />

Uznawanie kwalifikacji dla celów zawodowych dotyczy<br />

wyłącznie zawodów regulowanych, a więc tych,<br />

których wykonywanie uzależnione jest od posiadania<br />

określonych kwalifikacji. Jeżeli zawód nie jest regulowany,<br />

nie ma potrzeby formalnego uznania posiadanych<br />

kwalifikacji, a o ich uznaniu decyduje wyłącznie pracodawca.<br />

W Polsce ośrodkiem informacji o uznawaniu kwalifikacji<br />

zawodowych uzyskanych w Unii Europejskiej jest:<br />

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ul. Wspólna<br />

1/3, 00-529 Warszawa, tel.: + 48 22 628 67 76, fax: + 48<br />

22 628 35 34, e-mail: kwalifikacje@mnisw.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami<br />

spamującymi. W przeglądarce musi być włączona<br />

obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.<br />

IV. WARUNKI PRACY<br />

1. Umowa o pracę i czas trwania<br />

stosunku <strong>pracy</strong><br />

Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę,<br />

która może być zawarta na czas nie określony, na czas<br />

określony lub na czas wykonania określonej <strong>pracy</strong>. Każda<br />

z tych umów może być poprzedzona umową o pracę na<br />

okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy.<br />

Umowa o pracę może być zawarta z osobą, która ukończyła<br />

18 lat. Mogą być także zatrudniane osoby w wieku<br />

16 – 18 lat (młodociani).<br />

Najczęściej zawierane są w Polsce umowy o pracę na<br />

czas nie określony w pełnym wymiarze czasu <strong>pracy</strong>.<br />

Jednakże w ostatnim czasie coraz częściej są stosowane<br />

umowy o pracę na czas określony. Dopuszczalne jest<br />

zawarcie tylko dwóch umów między tymi samymi podmiotami,<br />

zawarcie kolejnej (trzeciej) umowy między tymi<br />

stronami jest równoznaczne w skutkach prawnych<br />

z zawarciem umowy na czas nie określony.<br />

Innymi występującymi rodzajami niestandardowych form<br />

zatrudnienia są :<br />

• <strong>praca</strong> w niepełnym wymiarze czasu <strong>pracy</strong>,<br />

• tzw. outsourcing, czyli realizowane przez zlecanie<br />

wykonywania pewnych prac firmom zewnętrznym lub<br />

poprzez umowy zlecenia i umowy o dzieło,<br />

• <strong>praca</strong> tymczasowa, tj. w drodze umowy o pracę zwartą<br />

przez pracownika tymczasowego z agencją <strong>pracy</strong> tymczasowej<br />

na podstawie, której wykonuje on pracę na<br />

rzecz innego pracodawcy, tzw. pracodawcy użytkownika<br />

o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub<br />

niemożliwym do wykonania przez pracowników pracodawcy<br />

użytkownika,<br />

• tele<strong>praca</strong> czyli <strong>praca</strong>, która może być wykonywana<br />

regularnie poza zakładem <strong>pracy</strong>, z wykorzystaniem środków<br />

komunikacji elektronicznej.<br />

2. Niestandartowe zatrudnienie<br />

– umowy o prace wykonywane<br />

poza stosunkiem <strong>pracy</strong><br />

Do niestandardowych form zatrudnienia w Polsce należą<br />

między innymi: umowa zlecenia i umowa o dzieło.<br />

Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie<br />

zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła,<br />

a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.<br />

Na podstawie umowy zlecenia można powierzyć zleceniobiorcy<br />

wykonanie zadania lub czynności, które nie są<br />

pracą na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem.<br />

Inne niestandardowe formy zatrudnienia to: „użyczanie<br />

pracowników” – polega na udostępnianiu przez agencję<br />

<strong>pracy</strong> tymczasowej, własnego pracownika innemu pracodawcy,<br />

tele<strong>praca</strong> – forma zatrudnienia wykorzystująca<br />

technologie telekomunikacyjne i infor-matyczne, umożliwiająca<br />

wykonywanie zadań przez pracownika całkowicie<br />

lub częściowo poza siedzibą firmy.


3. Podpisanie umowy o pracę<br />

Umowa o pracę powinna określać strony umowy, rodzaj<br />

umowy, datę jej zawarcia oraz warunki <strong>pracy</strong> i płacy,<br />

a w szczególności: rodzaj <strong>pracy</strong>, miejsce jej wykonywania,<br />

wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi<br />

<strong>pracy</strong> (ze wskazaniem składników wynagrodzenia),<br />

wymiar czasu <strong>pracy</strong>, termin rozpoczęcia <strong>pracy</strong>. Umowę<br />

o pracę zawiera się na piśmie. Pracodawca powinien<br />

również poinformować pracownika na piśmie, nie później<br />

niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę,<br />

o obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu<br />

<strong>pracy</strong>, częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę,<br />

urlopie wypoczynkowym oraz długości okresu wypowiedzenia<br />

umowy. Zmiana warunków umowy o pracę<br />

wymaga formy pisemnej.<br />

4. Rozwiązanie umowy o pracę<br />

Zgodnie z art. 30 Kodeksu <strong>pracy</strong> umowa o pracę rozwiązuje<br />

się: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej<br />

ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia, przez<br />

oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia<br />

(rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),<br />

z upływem czasu, na który była zawarta, z dniem<br />

ukończenia <strong>pracy</strong>, dla której wykonania była zawarta.<br />

Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu<br />

umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno<br />

nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu<br />

umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub<br />

o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna<br />

być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub<br />

rozwiązanie umowy. Przy zawieraniu umowy o pracę na<br />

czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć<br />

dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej<br />

umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.<br />

5. Przepisy dotyczące <strong>pracy</strong> kobiet<br />

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy<br />

o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego<br />

pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające<br />

rozwiązanie umowy wskazane w Kodeksie<br />

<strong>pracy</strong>. Kobiety w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach<br />

nadliczbowych ani w porze nocnej. Nie wolno również bez<br />

jej zgody delegować jej poza stałe miejsce <strong>pracy</strong> ani<br />

zatrudniać, w tzw. przerywanym systemie czasu <strong>pracy</strong>.<br />

6. Czas <strong>pracy</strong>, urlop wypoczynkowy<br />

W Polsce czas <strong>pracy</strong> nie może przekraczać 8 godzin na<br />

dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu<br />

<strong>pracy</strong>. W niektórych systemach czasu <strong>pracy</strong> dobowy<br />

wymiar czasu <strong>pracy</strong> może zostać przedłużony.<br />

Tygodniowy czas <strong>pracy</strong> łącznie z godzinami nadliczbowymi<br />

nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin<br />

w przyjętym okresie rozliczeniowym.<br />

Istnieje wymóg zagwarantowania każdemu pracownikowi<br />

nieprzerwanego odpoczynku dobowego w wymiarze<br />

11 godzin oraz tygodniowego w wymiarze 35 godzin.<br />

Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni - jeżeli<br />

pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat lub 26 dni<br />

- jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.<br />

7. Wynagrodzenie.<br />

Wynagrodzenie może składać się z różnych składników:<br />

z wynagrodzenia podstawowego, premii, prowizji oraz<br />

dodatków - funkcyjnego, za pracę nocną, zmianową, za<br />

uciążliwe lub szkodliwe warunki pacy, za staż <strong>pracy</strong><br />

i innych. Określone ustawowo minimalne wynagrodzenie<br />

dla pełnoetatowego pracownika w Polsce w 2010 r. roku<br />

wynosi 1 317 zł brutto.<br />

7.1 Otwarcie konta w banku<br />

W Polsce obywatel czeski i słowacki może założyć konto<br />

w banku. Aby to zrobić musi ukończyć 18 lat i przedstawić<br />

dwa dokumenty tożsamości, w tym jeden ze<br />

zdjęciem. Każdy bank posiada sieć bankomatów,<br />

zwłaszcza w centrach handlowych i centralnych punktach<br />

miast.<br />

8. Podatek dochodowy od osób<br />

fizycznych<br />

Podatek dochodowy od osób fizycznych mają obowiązek<br />

opłacać wszystkie osoby fizyczne osiągające dochód.<br />

Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych<br />

regulują ustawy: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.<br />

o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa z 20<br />

listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym<br />

od niektórych przychodów osiąganych przez<br />

osoby fizyczne.


SKALA PODATKU DOCHODOWEGO NA 2010 r.<br />

Podstawa obliczenia podatku<br />

ponad<br />

do<br />

Podatek wynosi<br />

85 528 zł 18% minus kwota zmniejszająca podatek<br />

556 zł 02 gr<br />

85 528 zł 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki<br />

ponad 85 528 zł<br />

Nieopodatkowana część zarobku: Roczny dochód nie<br />

powodujący obowiązku zapłaty podatku wynosi 3 091 zł.<br />

8.1 Rozliczenie podatku dochodowego z <strong>pracy</strong><br />

wykonywanej przez pracownika przygranicznego<br />

Osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce, do<br />

których ma zastosowanie zasada tzw. nieograniczonego<br />

obowiązku podatkowego, podlegają obowiązkowi podatkowemu<br />

od całości swoich dochodów bez względu na<br />

miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast, osoby<br />

które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce, podlegają<br />

tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.<br />

Oznacza to, że opodatkowują wyłącznie dochody z <strong>pracy</strong><br />

wykonywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku<br />

służbowego lub stosunku <strong>pracy</strong>, niezależnie od<br />

miejsca wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów<br />

uzyskiwanych w Polsce.<br />

Wynagrodzenie z tytułu <strong>pracy</strong> za granicą może być opodatkowane<br />

zarówno w państwie zamieszkania, jak<br />

i w państwie, w którym wykonywano pracę. Podwójnemu<br />

opodatkowaniu tego dochodu zapobiega się poprzez<br />

zastosowanie właściwej metody unikania podwójnego<br />

opodatkowania. W zawartych przez Polskę, Czechy<br />

i Słowację umowach występuje metoda określana jako<br />

metoda wyłączenia z progresją (podatnik ma obowiązek<br />

składania zeznania rocznego, jeżeli w kraju zamieszkania<br />

osiągnie dochody podlegające opodatkowaniu. Jeśli pracownik<br />

osiąga dochody tylko za granicą, nie ma obowiązku<br />

składania zeznania podatkowego w kraju zamieszkania).<br />

9. Powninności zapłacenia<br />

z pracowno-prawnego stosunku:<br />

9.1 Ubezpieczenie społeczne:<br />

Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane są<br />

do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (www.zus.<strong>pl</strong>).<br />

W ramach poszczególnych rodzajów ubezpieczeń społecznych<br />

w Polsce, wyróżniamy następujące wysokości<br />

składek:<br />

• ubezpieczenie emerytalne - 19,52 % podstawy<br />

wymiaru składki;<br />

• ubezpieczenie rentowe - 6 % podstawy wymiaru składki;<br />

• ubezpieczenie chorobowe - 2,45 % podstawy<br />

wymiaru składki;<br />

• ubezpieczenie wypadkowe - 0,67 – 3,33 %<br />

podstawy wymiaru składki;<br />

• składka na Fundusz Pracy - 2,45 % podstawy<br />

wymiaru składki.<br />

Umowa o pracę jest podstawą wymiaru składek na<br />

wszystkie cztery ubezpieczenia społeczne. Umowa zlecenia<br />

lub umowa prawa cywilnego, co do której stosuje<br />

się odpowiednio przepisy o zleceniu podlega obowiązkowo<br />

ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a ubezpieczeniu<br />

wypadkowemu tylko wtedy, gdy <strong>praca</strong> wykonywana<br />

jest w siedzibie zlecającego. Ubezpieczenie chorobowe<br />

jest w tym wypadku dobrowolne i dana osoba<br />

może do niego przystąpić dobrowolnie i samodzielnie<br />

opłacając zadeklarowaną składkę.<br />

9.2 Ubezpieczenie zdrowotne:<br />

Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2010 r., wynosi 9 %.<br />

Obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym objęte są<br />

osoby:<br />

• pracujące na podstawie umowy o pracę lub<br />

umowy zlecenia,<br />

• zarejestrowane w powiatowym urzędzie <strong>pracy</strong> jako<br />

osoby bezrobotne,<br />

• prowadzące działalność gospodarczą.<br />

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne nie obejmuje<br />

osób, które pracują w oparciu o umowę o dzieło.<br />

Pierwsza wizyta w ośrodku zdrowia wiąże się z rejestracją<br />

oraz wyborem lekarza pierwszego kontaktu, zwanego<br />

inaczej lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.<br />

W celu dokonania rejestracji potrzebne są następujące<br />

dokumenty: dokument potwierdzający fakt opłacania<br />

składki na ubezpieczenie zdrowotne (dokumentem tym<br />

może być, na przykład, zaświadczenie od pracodawcy<br />

albo dokument z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,<br />

tzw. pasek wynagrodzenia, na którym są wyszczególnione<br />

składki) oraz numer PESEL.<br />

9.3 Ubezpieczenie pracowników przygranicznych<br />

Pracownicy transgraniczni objęci są prawodawstwem


unijnym w zakresie zabezpieczenia społecznego, tak<br />

samo jak inne kategorie osób objęte tymi przepisami.<br />

Jednak do świadczeń chorobowych i zasiłków dla bezrobotnych<br />

mają zastosowanie szczególne zasady. Dają one<br />

prawo do świadczeń chorobowych w kraju stałego<br />

zamieszkania albo w kraju zatrudnienia. Pracownik transgraniczny<br />

ma prawo do korzystania z opieki zdrowotnej<br />

tak w kraju zatrudnienia jak i stałego zamieszkania.<br />

W przypadku korzystania z usług lekarza w Polsce<br />

należy przedstawić mu Europejską Kartę Ubezpieczenia<br />

Zdrowotnego oraz dowód tożsamości.<br />

10. Świadczenie usług przygranicznych<br />

Możliwość czasowego świadczenia usług w Polsce dotyczy<br />

podmiotów z państw objętych swobodą świadczenia<br />

usług, tj. państw Unii Europejskiej, a także Norwegii,<br />

Islandii, Liechtensteinu oraz Szwajcarii. Usługodawcy<br />

z w/w państw, którzy w jednym z tych państw prowadzą<br />

działalność gospodarczą, zwolnieni są z obowiązku uzyskania<br />

wpisu w polskich rejestrach. Obowiązek wpisu<br />

w Ewidencji Działalności Gospodarczej lub Krajowego<br />

Rejestru Sądowego dotyczy tylko usługodawcy – obywatela<br />

jednego z w/w państw, który nie wykonuje działalności<br />

gospodarczej w żadnym z tych państw. Usługodawca<br />

taki rejestrowany będzie w Ewidencji Działalności<br />

Gospodarczej, którą prowadzi urząd miasta lub gminy,<br />

w której dana osoba ma miejsce zamieszkania, a jeżeli<br />

usługodawca nie ma miejsca zamieszkania w Polsce (co<br />

z reguły będzie miało miejsce), w ewidencji prowadzonej<br />

przez gminę, na obszarze której usługi będą głównie<br />

świadczone. Usługodawca winien ponadto poinformować<br />

Zakład Ubezpieczeń Społecznych o świadczeniu<br />

usług transgraniczych przed ich rozpoczęciem.<br />

Polsko-Słowacka Izba Przemysłowo-Handlowa<br />

30-074 Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 43/12<br />

tel/fax. +48 12633 56 57, e-mail:<br />

office@proslovakia.com.<strong>pl</strong><br />

Akademia Biznesu Polsko-Czeskie Stowarzyszenie<br />

Przedsiębiorców<br />

40-074 Katowice, ul. Szeligiewicza 26/12,<br />

tel. 032608 56 57, fax 032608 56 56,<br />

e-mail: biuro@akademiabiznesu.<strong>pl</strong><br />

Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości<br />

43 – 400 Cieszyn, ul. Zamkowa 3<br />

tel. 033 8510821, e-mail: info@zamekcieszyn.<strong>pl</strong>.<br />

Tłumacze przysięgli – język czeski i słowacki:<br />

Lista tłumaczy przysięgłych z języka czeskiego i słowackiego<br />

dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa<br />

Sprawiedliwości pod adresem:<br />

http://tlumacze.ms.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

(należy wybrać województwo i język).<br />

Prawnicy, którzy specjalizują się w prawie handlowym<br />

i władają językiem czeskim lub słowackim:<br />

Kancelaria Adwokacka Hajduk I Wspólnicy<br />

Český Těšín PSČ 737 01, Havlíčkova 12,<br />

Tel.: +420 558 711 529, e-mail: hajduk@hajduk.cz<br />

Kancelaria Radcy Prawnego “Traktat”<br />

Tomasz Szkaradnik,<br />

43-400 Cieszyn, uL. Limanowskiego 3/3<br />

tel: +48 33 488 04 77, e-mail: kancelaria@traktat.<strong>pl</strong><br />

Więcej informacji:<br />

Pojedynczy punkt kontaktowy - www.eu-go.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Enterprise Europe Network -http://www.enterprise.garr.<strong>pl</strong>/<br />

11. Instytucje i organizacje doradcze dla<br />

przedsiębiorców w <strong>region</strong>ie Partnerstwa<br />

EURES – T <strong>Beskydy</strong><br />

Beskidzka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości<br />

43-300 Bielsko – Biała, ul. 3 Maja 13,<br />

tel. + 48 33 861 4261, e-mail: c.r.r.ip@neostrada.<strong>pl</strong>


V. WARUNKI ŻYCIA<br />

1. Pozwolenie na pobyt (procedury,<br />

wymagane dokumenty)<br />

Obywatele Republiki Czeskiej i Słowacji podobnie jak<br />

wszyscy obywatele UE do wjazdu i pobytu na terenie<br />

Rzeczpospolitej Polskiej potrzebują ważnego dokumentu<br />

podróży lub innego dokumentu potwierdzającego ich<br />

tożsamość i obywatelstwo.<br />

Obywatel UE i członek jego rodziny przebywający poza<br />

zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia<br />

w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub<br />

wypoczynkiem jest obowiązany zameldować się we właściwym<br />

miejscowo urzędzie miasta lub gminy na pobyt<br />

czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby licząc<br />

od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej<br />

Polskiej.<br />

Jeżeli pobyt na terytorium Polski jest dłuższy niż 3 miesiące<br />

to obywatel UE jest obowiązany zarejestrować swój<br />

pobyt. Wniosek o zarejestrowanie należy złożyć osobiście<br />

do wojewody właściwego ze względu na miejsce<br />

pobytu. W urzędzie należy okazać ważny dokument podróży<br />

lub inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo.<br />

Więcej informacji wraz z wnioskami można uzyskać<br />

w Wydziałach Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców<br />

Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego: (www.katowice.uw.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>)<br />

oraz Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego:<br />

(www.opole.uw.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>).<br />

2. Sytuacja mieszkaniowa<br />

Mieszkanie można wynająć poprzez pośrednictwo<br />

wyspecjalizowanych agencji nieruchomości lub we własnym<br />

zakresie. Agencje pośrednictwa pobierają opłatę<br />

zwykle w wysokości 1 miesięcznego czynszu.<br />

Ceny wynajmu zależne są od wielkości miejscowości (im<br />

większa miejscowość, tym wyższa cena), standardu,<br />

położenia w danej miejscowości, wielkości mieszkania<br />

itp. Przykładowo w Bielsku-Białej wynajem 2 pokojowego<br />

mieszkania kosztuje od 800 zł do 1500 zł. W skład ceny<br />

wchodzi czynsz oraz odstępne dla właściciela mieszkania.<br />

Do ceny tej należy doliczyć opłaty za media (prąd,<br />

gaz, telefon - średnie opłaty dla takiego mieszkania dla<br />

3 osobowej rodziny to za prąd i gaz łącznie ok. 200 – 300<br />

zł). Bardzo często właściciel mieszkania pobiera kaucję<br />

(zwykle w wysokości 1-krotnego czynszu), która podlega<br />

zwrotowi w terminie miesiąca od opuszczenia mieszkania.<br />

Najprostszym samodzielnym sposobem szukania mieszkania<br />

do wynajęcia jest korzystanie z wyszukiwarek internetowych.<br />

Innym sposobem jest korzystanie z lokalnych<br />

gazet lub lokalnych dodatków wydań gazet ogólnopolskich<br />

np. Gazety Wyborczej, Dziennika Polska. W wielu<br />

miejscowościach ukazują się również wyspecjalizowane<br />

czasopisma reklamowo-ogłoszeniowe - na terenie<br />

Podbeskidzia np. „Jarmark”.<br />

Zasady kupna nieruchomości przez cudzoziemców reguluje<br />

Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców<br />

z dnia 24 marca 1920 roku. Informacje dotyczące<br />

zakupu nieruchomości przez cudzoziemców znajdują<br />

się m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Spraw<br />

Wewnętrznych i Administracji www.mswia.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>, podstrona<br />

„nabywanie nieruchomości” (wersja w języku<br />

angielskim - acquisition of real estate).<br />

3. Koszty utrzymania<br />

Koszty utrzymania w Polsce są zróżnicowane, wyższe są<br />

w dużych miastach. Ceny poszczególnych produktów<br />

zależą również od ich jakości – wielkie sieci handlowe<br />

chcąc przyciągnąć klientów często wymuszają na swoich<br />

dostawcach obniżanie jakości. Z kolei małe sklepy<br />

musząc podołać konkurencji supermarketów zrzeszają<br />

się i w efekcie mogą proponować produkty bardziej interesujące<br />

jakościowo i cenowo.<br />

Godziny otwarcia sklepów ustalane są przez ich właścicieli,<br />

najczęściej jednak:<br />

• sklepy spożywcze czynne są od 6:00 rano do 18:00<br />

wieczorem.<br />

• supermarkety czynne są zazwyczaj od 9:00 rano do<br />

co najmniej 22:00 wieczorem, najczęściej czynne<br />

są 7 dni w tygodniu.<br />

• sklepy inne niż spożywcze – zazwyczaj otwierane<br />

są od 10:00 i czynne są do 18:00<br />

• coraz powszechniejsze są sklepy całodobowe na<br />

stacjach benzynowych – można nabyć tam<br />

podstawowe produkty żywnościowe, jednak ceny<br />

są w nich zdecydowanie wyższe niż w zwykłych<br />

sklepach.<br />

W 2008 roku przyjęto nowelizację Kodeksu Pracy wprowadzającą<br />

zakaz <strong>pracy</strong> w <strong>pl</strong>acówkach handlowych<br />

w wybrane dni świąteczne: w Nowy Rok, w święta<br />

Wielkiej Nocy, 1 maja, 3 maja, w pierwszy dzień


Zielonych Świątek, w Boże Ciało, w święto<br />

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Wszystkich<br />

Świętych, Święto Niepodległości, a także święta Bożego<br />

Narodzenia.<br />

4. Nauczanie języka polskiego<br />

dla obcokrajowców<br />

Obcokrajowcy, którzy chcą uczyć się w Polsce języka<br />

polskiego mają ku temu wiele możliwości. W kraju działa<br />

wiele szkół językowych dla cudzoziemców, prowadzone<br />

są też kursy językowe.<br />

W województwie śląskim cudzoziemcy mogą się uczyć<br />

polskiego w:<br />

• Szkole Języka i Kultury Polskiej na Uniwersytecie<br />

Śląskim w Katowicach (tel. 032/200-94-24)<br />

• i jej oddziale w Cieszynie (Letnia Szkoła Języka,<br />

Literatury i Kultury Polskiej<br />

(e-mail: szkoła@homer.fi.us.edu.<strong>pl</strong>)<br />

• i w Akademii Ekonomicznej w Katowicach<br />

(tel. 032/257-71-24).<br />

Naukę polskiego prowadzą też prywatne szkoły, np.<br />

• COSMOPOLITAN w Bielsku – Białej<br />

(ul. Jaworzańska 17, tel. 0 693 842 652,<br />

e-mail: cosmopolitan.bielsko@gmail.com),<br />

• czy Slavica Centrum Języków Słowiańskich<br />

(Racibórz, ul. Stefana Batorego 7,<br />

tel. 0663 363 184, e-mail: szkola@slavica.net.<strong>pl</strong>).<br />

5. System edukacji i rok szkolny<br />

Na system oświaty w Polsce składają się:<br />

• przedszkole - dla dzieci w wieku 3-6 lat;<br />

• sześcioletnia szkoła podstawowa - dla dzieci<br />

w wieku 7-13 lat;<br />

• trzyletnie gimnazjum - dla dzieci w wieku 13-16 lat;<br />

Na zakończenie nauki w gimnazjum uczniowie zdają<br />

obowiązkowy sprawdzian gimnazjalny obejmujący<br />

wiadomości i umiejętności z zakresu przedmiotów<br />

humanistycznych i z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych.<br />

• szkoły ponadgimnazjalne - trzyletnie liceum profilowane,<br />

czteroletnie technikum, 2 lub 3 - letnia szkoła<br />

zawodowa, dwuletnie liceum uzupełniające oraz trzyletnie<br />

technikum uzupełniające (dwa ostatnie typy<br />

szkół przeznaczone są dla absolwentów zasadniczej<br />

szkoły zawodowej). <strong>Warunki</strong>em przyjęcia do szkół<br />

ponadgimnazjalnych - (3-letniego liceum ogólnokształcącego,<br />

4-letniego technikum lub 2-3-letniej zasadniczej<br />

szkoły zawodowej) jest posiadanie świadectwa<br />

ukończenia gimnazjum. Absolwenci szkół (z wyjątkiem<br />

zasadniczej szkoły zawodowej) mają prawo<br />

przystąpić do egzaminu maturalnego. Osoby, które<br />

zdadzą ten egzamin, otrzymują świadectwo dojrzałości<br />

niezbędne do ubiegania się o przyjęcie na studia<br />

wyższe. Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych<br />

otrzymują świadectwo ukończenia szkoły zasadniczej<br />

umożliwiające dostęp do rynku <strong>pracy</strong>, a także mogą<br />

kontynuować naukę w 2-letnim uzupełniającym<br />

liceum ogólnokształcącym oraz 3-letnim technikum<br />

uzupełniającym,<br />

• szkoły policealne - do tych szkół mogą uczęszczać<br />

osoby, które ukończyły liceum lub liceum profilowane,<br />

• kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia<br />

języków obcych - kształcą przyszłych nauczycieli<br />

przedszkoli, szkół podstawowych i <strong>pl</strong>acówek opiekuńczo-wychowawczych,<br />

a w wypadku nauczycieli języków<br />

obcych również nauczycieli gimnazjów i szkół<br />

ponadgimnazjalnych.<br />

Na system szkolnictwa wyższego w Polsce składają się:<br />

• wyższe studia zawodowe - trwają 3-3,5 roku, a na<br />

kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych<br />

3,5-4 lata,<br />

• uzupełniające studia magisterskie - trwają 2-2,5<br />

roku,<br />

• jednolite studia magisterskie - trwają 5-6 lat.<br />

Tytuły nadawane absolwentom szkół wyższych:<br />

• licencjat - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych,<br />

• inżynier - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych<br />

na kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych,<br />

• magister - po ukończeniu 5-6-letnich jednolitych studiów<br />

magisterskich (lub po ukończeniu 2-2,5-letnich<br />

uzupełniających studiów magisterskich przez osoby<br />

legitymujące się dy<strong>pl</strong>omem ukończenia wyższych studiów<br />

zawodowych).<br />

5.1 Szkolenia, kursy, podnoszenie kwalifikacji<br />

Do najbardziej popularnych pozaszkolnych form kształcenia<br />

należą kursy i szkolenia doskonalące oraz specjalizujące.<br />

Katalog instytucji szkoleniowych z możliwością<br />

wyszukiwania kursów według: tematyki, lokalizacji,<br />

nazwy instytucji znajdziemy na stronie:<br />

http://www.psz.<strong>praca</strong>.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> oraz www.wup-katowice.<strong>pl</strong>.


6. Prawo jazdy<br />

Prawa jazdy wydane w Czechach i na Słowacji są uznawane<br />

w Polsce i zachowują ważność do daty określonej<br />

w dokumencie.<br />

Podróżowanie:<br />

www.poland.travel, www.pkp.<strong>pl</strong>, www.wakacje.<strong>pl</strong>,<br />

ww.zobaczpolske.<strong>pl</strong><br />

VI. GDZIE SZUKAĆ<br />

DODATKOWYCH INFORMACJI?<br />

1. Adresy stron internetowych, gdzie<br />

osoby zainteresowane mogą znaleźć<br />

szczegółowe informacje<br />

www.kprm.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> – oficjalna strona Kancelarii Prezesa<br />

Rady Ministrów i Rządu<br />

www.prezydent.<strong>pl</strong> – oficjalna strona internetowa<br />

prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej<br />

www.poland.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> – oficjalny portal promocyjny<br />

Rzeczpospolitej Polskiej<br />

Ministerstwo Finansów – www.mofnet.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ministerstwo Gospodarki – www.mg.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej<br />

– www.mpips.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ministerstwo Sprawiedliwości – www.ms.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ministerstwo Edukacji Narodowej – www.men.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego<br />

– www.nauka.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ministerstwo Spraw Zagranicznych – www.msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ministerstwo Zdrowia – www.mz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

Ogłoszenia dotyczące mieszkania: www.gumtree.<strong>pl</strong>,<br />

http://www.oferty.net/agencje, www.gratka.<strong>pl</strong>,<br />

Wolny czas (kina, teatry, wydarzenia kulturalne):<br />

www.poland.<strong>pl</strong>, www.mkis.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong> (wykaz teatrów,<br />

muzeów itp: Kultura i dziedzictwo/ instytucje kultury),<br />

www.stopklatka.<strong>pl</strong>, www.teatry.art.<strong>pl</strong>,<br />

www.culture.<strong>pl</strong>, www.cojestgrane.<strong>pl</strong><br />

Edukacja:<br />

www.perspektywy.<strong>pl</strong>, www.szkoly.info.<strong>pl</strong>,<br />

http://eszkola.<strong>pl</strong>/szkoly<br />

Zabezpieczenie społeczne:<br />

www.mpips.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong>, www.zus.<strong>pl</strong>


I. OGÓLNE INFORMACJE<br />

O REPUBLICE CZESKIEJ<br />

n Oficjalna nazwa: Republika Czeska<br />

(ČR - Česká republika)<br />

n Data powstania republiki: 1. 1. 1993<br />

n Ustrój państwa: republika<br />

n System polityczny: demokracja parlamentarna<br />

n Podział administracyjny:<br />

• 14 krajów samorządowych (vyšších územních<br />

samosprávných celků),<br />

• 593 miast oraz 5661 gmin (obcí)<br />

• 14 krajów<br />

Stolica Praga (Hlavní město Praha), Kraj środkowo czeski<br />

(Středočeský kraj) - stolica Praga, Kraj południowoczeski<br />

(Jihočeský kraj) - stolica Czeskie Budziejowice<br />

(České Budějovice), Kraj pilzneński (Plzeňský kraj) - stolica<br />

Pilzno (Plzeň), Kraj karlowarski (Karlovarský kraj) -<br />

stolica Karlowe Wary (Karlovy Vary), Kraj ustecki<br />

(Ústecký kraj) - stolica Ujście nad Łabą (Ústí nad Labem),<br />

Kraj liberecki (Liberecký kraj) - stolica Liberec, Kraj hradecki<br />

(Královéhradecký kraj) - stolica Hradec Králové,<br />

Kraj pardubicki (Pardubický kraj) - stolica Pardubice, Kraj<br />

wysoczyzna (Kraj Vysočina) - stolica Igława (Jihlava),<br />

Kraj południowomorawski (Jihomoravský kraj) - stolica<br />

Brno, Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj) - stolica<br />

Ołomuniec (Olomouc), Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský<br />

kraj) - stolica Ostrawa (Ostrava), Kraj zliński<br />

(Zlínský kraj) - stolica Zlín.<br />

n Język urzędowy: czeski<br />

n Stolica (hlavní město): Praga (Praha) - 1 249 026<br />

mieszkańców<br />

n Państwa ościenne: Republika Federalna Niemiec<br />

(Spolková republika Německo), Rzeczypospolita<br />

Polska, Republika Austrii (Republika Rakousko),<br />

Republika Słowacka<br />

n Powierzchnia: 78 867 km 2<br />

n Liczba ludności: 10 506 813 (stan na 31.12.2009)<br />

n Gęstość zaludnienia: 129/km 2<br />

n<br />

n<br />

Jednostka monetarna: Korona, 1 CZK (Kč - korona<br />

česka) = 100 halerzy<br />

Święta państwowe:<br />

• 1. stycznia Dzień odrodzenia samodzielnego<br />

państwa czeskiego (Den obnovy samostatného<br />

českého státu)<br />

• 8. maja Dzień zwycięstwa (Den vítězství)<br />

n<br />

• 5. lipca Dzień słowiańskich ojców wiary Cyryla<br />

i Metodego (Den slovanských věrověstů Cyrila<br />

a Metoděje)<br />

• 6. lipca Dzień spalenia mistrza Jana Husa<br />

(Den upálení mistra Jana Husa)<br />

• 28. września Dzień czeskiej państwowości<br />

(Den české státnosti)<br />

• 28. października Dzień powstania samodzielnego<br />

państwa czechosłowackiego<br />

(Den vzniku samostatného československého<br />

státu)<br />

• 17. listopada Dzień walki za wolność i demokrację<br />

(Den boje za svobodu a demokracii)<br />

Inne święta:<br />

• Poniedziałek wielkanocny<br />

• 1. maja Święto <strong>pracy</strong><br />

• 24. grudnia Wigilia<br />

• 25. grudnia 1. dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />

• 26. grudnia 2. dzień Świąt Bożego Narodzenia<br />

Polskie <strong>pl</strong>acówki zagraniczne<br />

Ambasada RP w Pradze<br />

Valdštejnská 8, 118 01 Praha 1<br />

tel.: +420 257 099 500, +420 257 099 523, +420 257 099 524<br />

fax: +420 257 530 399<br />

email: praga.amb.sekretariat@msz.<strong>gov</strong>.<strong>pl</strong><br />

strona internetowa: www.prague.polemb.net<br />

Konsulat Generalny RP w Pradze<br />

V úžlabině 14/884, 100 00 Praha 10<br />

tel.: +420 224 228 722-3-4, fax: +420 224 227 320<br />

email: konspol@mbox.vol.cz<br />

strona internetowa: www.prague.polemb.net<br />

Konsulat Generalny RP w Ostrawie<br />

ul. Blahoslavova 4, 701 00 Ostrava<br />

tel.: +420 596 118 074, +420596 118 076 76;<br />

fax: +420 596 118 073<br />

email: konsulatrp.ostrava@iol.cz<br />

strona internetowa: http://www.konsulatrp.eu,<br />

www.ostrawakg.polemb.net<br />

Konsulat Honorowy RP w Brnie<br />

ul. Koliště 13, 602 00 Brno<br />

tel.: +420 545 534 268, fax: +420 545 534 268<br />

email: konsulatrp@email.cz


Instytut Polski w Pradze<br />

Malé náměstí 1, 110 00 Praha 1<br />

tel.: +420 224 214 708, fax: +420 224 223 010<br />

strona internetowa: www.polskyinstitut.cz<br />

Słowackie <strong>pl</strong>acówki zagraniczne<br />

Ambasada SR (Slovenská republika) w Pradze<br />

Pelléova 12, 160 00 Praha 6<br />

tel.: +420 233 113 051, fax: +420 233 113 054<br />

email: emb.prague@mzv.sk<br />

strona internetowa: www.mzv.sk/praha<br />

Placówki zagraniczne Czech w Polsce<br />

i na Słowacji<br />

Ambasada Republiki Czeskiej w Polsce<br />

ul. Koszykowa 18, 00-555 Warszawa<br />

tel.: +48 225251-850,890, fax: +48 225251-898<br />

email: warsaw.embassy@mzv.cz<br />

strona internetowa: www.mzv.cz/warsaw,<br />

www.republikaczeska.<strong>pl</strong><br />

Ambasada Republiki Czeskiej na Słowacji<br />

Hviezdoslavovo nám. 8, 811 02 Bratislava<br />

tel.: +421 2 59203301<br />

email: bratislava@embassy.mzv.cz<br />

strona internetowa: www.mzv.cz/bratislava<br />

II. CHARAKTERYSTYKA<br />

REGIONU EURES - T BESKYDY (ČR)<br />

Region EURES - T <strong>Beskydy</strong> w ČR<br />

Rejon EURES - T <strong>Beskydy</strong> na terytorium ČR zajmuje<br />

powierzchnię wielkości 8 605 km2, co stanowi 11,05%<br />

z całkowitej powierzchni państwa.<br />

Ilość mieszkańców w rejonie partnerstwa EURES - T<br />

<strong>Beskydy</strong> w ČR to 1 562 022, czyli 14,92% ludności ČR.<br />

Stan na 1.1.2009 - Czeski urząd statystyczny<br />

POWIATY<br />

NALEŻĄCE DO<br />

REJONU EURES-T<br />

BESKYDY<br />

KRAJ<br />

POWIERZCHNIA<br />

w km 2<br />

(ČSÚ - Český statistický úřad)<br />

Stan na 1.1.2009 - Czeski urząd statystyczny<br />

LICZBA LUDNOŚCI<br />

na dzień 1.1.2009<br />

Bruntál MSK 1 549 97 868<br />

Frýdek-Místek MSK 1 273 211 070<br />

Karviná MSK 347 274 863<br />

Nový Jičín MSK 918 152 506<br />

Opava MSK 1 126 177 213<br />

Ostrava MSK 214 336 735<br />

Jeseník OLK 719 41 404<br />

Šumperk OLK 1 316 124 513<br />

Vsetín ZLK 1 143 145 850<br />

RAZEM 8 605 1 562 022<br />

Do <strong>region</strong>u EURES - T <strong>Beskydy</strong> na terytorium ČR należą:<br />

Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský kraj - MSK):<br />

Bruntál, Frýdek-Místek, Karviná,<br />

Nowy Jiczyn (Nový Jičín), Opawa<br />

(Opava), Ostrawa (Ostrava)<br />

Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj - OLK):<br />

Jeseník, Ołomuniec (Olomouc),<br />

Prościejów (Prostějov), Przerów<br />

(Přerov), Šumperk<br />

Kraj zliński (Zlínský kraj - ZLK):<br />

Kromieryż (Kroměříž), Uherské<br />

Hradiště, Vsetín, Zlín<br />

Do partnerstwa EURES - T <strong>Beskydy</strong> należą powiaty:<br />

Bruntál, Karviná, Frýdek-Místek, Nowy Jiczyn (Nový<br />

Jičín), Opawa (Opava), Ostrawa (Ostrava), Jeseník,<br />

Šumperk, Vsetín.<br />

Terytorium<br />

(ČSÚ - Český statistický úřad)<br />

POWIERZCHNIA<br />

w km 2<br />

III. OFERTY PRACY W RAMACH<br />

PARTNERSTWA EURES - T<br />

BESKYDY<br />

1. Charakterystyka rynku <strong>pracy</strong><br />

LICZBA LUDNOŚCI<br />

na dzień 1.1.2009<br />

Republika Czeska 78 867 10 467 542<br />

Region EURES-T <strong>Beskydy</strong> ČR 8 713 1 562 022<br />

Udział <strong>region</strong> EURES-T w ramach<br />

ČR w %<br />

11,05 14,92<br />

1.1 Poziom bezrobocia<br />

Poziom bezrobocia w ČR na dzień 28.2.2010 wzrósł do


poziomu 9,9%. Poziom bezrobocia rejestrowanego<br />

w <strong>region</strong>ie EURES-T <strong>Beskydy</strong> w ČR wyniósł na dzień<br />

28.2.2010 14,2%. We wszystkich powiatach, które należą<br />

do <strong>region</strong>u EURES-T <strong>Beskydy</strong> w ČR, lokalny poziom bezrobocia<br />

był wyższy niż średnia krajowa, najwyższy<br />

w powiecie Jeseník (19,4%) oraz Bruntál (17,3%)<br />

(Informacje o ilości bezrobotnych w Czechach na dzień<br />

28.2.2010).<br />

TERYTORIUM<br />

Mieszkańcy aktywni<br />

zawodowo<br />

Osoby<br />

poszukujące <strong>pracy</strong><br />

Liczba dostępnych osób<br />

poszukujących <strong>pracy</strong><br />

Procentowa miara bezrobocia<br />

na podstawie osób<br />

poszukujących <strong>pracy</strong><br />

Wysokość rejestrowanego<br />

bezrobocia (w %)<br />

Bruntál 50 753 9 044 8 763 17,82 17,30<br />

Frýdek-Místek 106 057 11 649 11 336 10,98 10,70<br />

Karviná 142 629 21 832 21 159 15,31 14,80<br />

Nový Jičín 77 278 10 785 10 559 13,96 13,70<br />

Opava 92 714 11 082 10 482 11,95 11,30<br />

Ostrava 177 392 21 760 21 052 12,27 11,90<br />

Jeseník 19 459 4 005 3 769 20,58 19,40<br />

Šumperk 62 392 9 769 9 501 15,66 15,20<br />

Vsetín 76 742 10 217 10 021 13,31 13,10<br />

RAZEM 805 419 110 143 106 642 12,67 14,16<br />

Stan na dzień 28.2.2010 - według Ministerstwa Pracy<br />

i Polityki Społecznej (MPSV - Ministerstvo práce a sociálních<br />

věcí ČR), 2010<br />

1.2 Oferty <strong>pracy</strong> (Volná pracovní místa)<br />

Rozwój bezrobocia jest ściśle powiązany z rozwojem ilości<br />

zgłoszeń wolnych miejsc <strong>pracy</strong> (VPM - volné pracovní<br />

místo). W ciągu 2009 roku nastąpił największy spadek<br />

ilości VPM, który rozpoczął się już pod koniec 2008 roku,<br />

w konsekwencji światowego kryzysu gospodarczego.<br />

Pracodawcy w pierwszej kolejności rezygnowali z ofert<br />

<strong>pracy</strong>. W dalszym rozwoju sytuacji, w którym rejestrowali<br />

spadek ilości zamówień, przystąpili do działań, które prowadziły<br />

do zwalniania pracowników.<br />

Po stronie popytu na rynku <strong>pracy</strong> było w MSK na dzień<br />

31.12.2009 zarejestrowanych 2 756 VPM (8 795 VPM na<br />

końcu 2008 roku), co oznacza spadek o 69% w stosunku do<br />

TERYTORIUM<br />

Republika<br />

Czeska<br />

Region EURES<br />

- T <strong>Beskydy</strong> (ČR)<br />

Mieszkańcy aktywni<br />

zawodowo<br />

Osoby<br />

poszukujące <strong>pracy</strong><br />

Liczba dostępnych osób<br />

poszukujących <strong>pracy</strong><br />

Procentowa miara bezrobocia<br />

na podstawie osób<br />

poszukujących <strong>pracy</strong><br />

Wysokość rejestrowanego<br />

bezrobocia (w %)<br />

5 719 850 583 135 568 486 10,19 9,94<br />

805 419 110 143 106 642 12,67 14,16<br />

poprzedniego roku. I tak na 1 VPM było 29,2 oczekujących.<br />

W kraju ołomunieckim, w powiecie Jeseník popyt pozostał<br />

na prawie identycznym poziomie - 93 VPM pod<br />

koniec 2009 roku oraz 94 VPM pod koniec 2008 roku. Na<br />

1 VPM było 36,7 oczekujących. W powiecie Šumperk<br />

ilość VPM spadła w porównaniu z rokiem poprzednim z 703<br />

na dzień 31.12.2008 do 241 na dzień 31.12.2009, co jest<br />

spadek o 66%. I tak na 1 VPM było 38,2 oczekujących.<br />

Powiat Vsetín, który należy do ZLK, rejestrował na dzień<br />

31.12.2008 776 VPM, na dzień 31.12.2009 już tylko 250<br />

VPM, czyli nastąpił spadek o 68%. Na 1 VPM było 37,6<br />

oczekujących. Dla całego <strong>region</strong>u EURES-T <strong>Beskydy</strong><br />

w ČR, do którego należą powiaty: Bruntál, Karviná,<br />

Frýdek-Místek, Nový Jičín, Opava, Ostrava, Jeseník,<br />

Šumperk a Vsetín, rozwój popytu był następujący: na<br />

dzień 31.12.2008 było 10 368 VPM, na dzień 31.12.2009<br />

ilość miejsc spadła do 3 340, co oznacza spadek<br />

o więcej niż 2/3 (67,8%). Na jedno wolne miejsce <strong>pracy</strong><br />

teoretycznie przypadało 35,4 poszukujących <strong>pracy</strong>.<br />

Terytorium<br />

na dzień<br />

31.12.2008<br />

wolne<br />

miejsca<br />

<strong>pracy</strong><br />

na dzień 31.12.2009<br />

wolne<br />

miejsca<br />

<strong>pracy</strong><br />

oczekujących<br />

na 1 miejsce<br />

<strong>pracy</strong><br />

MSK 8 795 2 756 29,2<br />

Jeseník 94 93 36,7<br />

Šumperk 703 241 38,2<br />

Vsetín 776 250 37,6<br />

Region EURES-T<br />

<strong>Beskydy</strong> w ČR<br />

ČSÚ, 2010<br />

10 368 3 340 35,4


1.3 Średnie krajowe wynagrodzenie<br />

(Průměrná mzda)<br />

Średnia miesięczna pensja w 2009 roku w Czechach<br />

wynosiła 23 598 CZK. V MSK średnia krajowa pensja<br />

w 2009 roku wynosiła 21 524 CZK, w OLK 20 289 CZK,<br />

oraz w ZLK 20 049 CZK.<br />

Czeski urząd statystyczny nie rejestruje danych o wysokości<br />

średniej pensji według poszczególnych powiatów.<br />

Średnia pensja w 2009 roku, w krajach, których powiaty<br />

należą do <strong>region</strong>u EURES - T <strong>Beskydy</strong> w ČR, jest niższa<br />

Terytorium<br />

średnia miesięczna<br />

pensja w 2009 roku<br />

Różnica w CZK<br />

względem średniej<br />

krajowej<br />

Republika Czeska 23 598 CZK x<br />

Moravskoslezský 21 524 CZK -2 074<br />

Olomoucký 20 289 CZK -3 309<br />

Zlínský 20 049 CZK -3 549<br />

w porównaniu ze średnią krajową.<br />

2. <strong>Warunki</strong> dostępu obywateli Polski<br />

i Słowacji do rynku <strong>pracy</strong> w Czechach<br />

Od 1.5.2004 mieszkańcy Unii Europejskiej (EU -<br />

Evropská unie) oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego<br />

(EHP - Evropský hospodářský prostor) uzyskali<br />

dostęp do rynku <strong>pracy</strong> w Czechach.<br />

Mieszkańcy EU/EHP są zatrudniani na takich samych<br />

warunkach jak obywatele ČR, za wyjątkiem obowiązku<br />

informacji o rozpoczęciu <strong>pracy</strong> obcokrajowca u czeskiego<br />

pracodawcy lub informacji o wysłaniu obcokrajowca<br />

zagranicznego pracodawcy do wykonywania<br />

<strong>pracy</strong> do osoby fizycznej lub prawnej w ČR.<br />

Monitoring obcokrajowców, dla których nie jest wymagane<br />

pozwolenia na pracę, prowadzi się za pośrednictwem<br />

Karty informacyjnej (Informační karty), którą wypełnia<br />

pracodawca lub czeska osoba fizyczna lub prawna,<br />

do którego był wysłany obcokrajowiec do wykonywania<br />

<strong>pracy</strong> swym zagranicznym pracodawcą, którą należy<br />

dostarczyć nie później niż w dzień rozpoczęcie <strong>pracy</strong><br />

takiej osoby, i to w urzędzie właściwym według terytorium<br />

wykonywania <strong>pracy</strong> obcokrajowca.<br />

Wszystkie zmiany lub ukończenie stosunku <strong>pracy</strong> pracodawca<br />

lub osoba fizyczna lub prawna powinien zgłosić<br />

nie później niż do 10 dni kalendarzowych od ukończenia<br />

stosunku <strong>pracy</strong>.<br />

3. Sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />

(Způsoby hledání práce)<br />

3.1 Media (ogólne oraz lokalne)<br />

Popyt na nowych pracowników zgłaszany jest w ogólnokrajowej<br />

prasie (np. w dziennikach Mladá fronta Dnes,<br />

Právo, Hospodářské noviny, Lidové noviny) lub w <strong>region</strong>alnej<br />

lub miejscowej prasie (np. Moravskoslezský deník,<br />

Region Opavsko, Zlínské noviny, Týden na severu, Šumperský<br />

a Jesenický deník).<br />

3.2 Publiczne usługi w trakcie poszukiwania<br />

<strong>pracy</strong>, sieć EURES<br />

Słowackie, Polskie i Czeskie pograniczne urzędy <strong>pracy</strong><br />

tworzą partnerstwo EURES-T <strong>Beskydy</strong>, którego celem<br />

jest stworzenie jednego wspólnego rynku <strong>pracy</strong>.<br />

W Czechach do transgranicznego partnerstwa należą<br />

urzędy <strong>pracy</strong> w:<br />

Bruntál Květná 1457/64, 792 01 Bruntál,<br />

tel: + 420 950 106 111,<br />

Frýdek-Místek Nádražní 1088, 738 01 Frýdek-Místek,<br />

tel: + 420 950 113 111),<br />

Karviná tř. Osvobození 1388/60a, Nové město,<br />

735 06 Karviná 6, tel: + 420 950 126 111,<br />

Nový Jičín Msgr. Šrámka 1030/8, 741 01 Nový Jičín,<br />

tel: + 420 950 139 111,<br />

Opava Bochenkova 2712/4, 74601 Opava,<br />

tel: + 420 553 608 111,<br />

Ostrava 30. Dubna 3130/2c, Moravská Ostrava,<br />

720 00 Ostrava 2, tel: + 420 950 143 511,<br />

Jeseník Karla Čapka 1147/10, 790 01 Jeseník,<br />

tel: + 420 950 121 111,<br />

Šumperk Starobranská 2700/19, 787 01 Šumperk,<br />

tel: + 420 950 164 111,<br />

Vsetín Pod Žamboškou 1024, 755 01 Vsetín 1<br />

tel: + 420 173 111.<br />

Usługi EURES świadczą doradcy EURES, których głównym<br />

zadaniem jest doradztwo oraz pomoc tak dla osób<br />

tak dla pracodawców, którzy chcą pracować lub zatrudnić<br />

pracowników z innego kraju EHP. Informacje dotyczące<br />

sieci EURES można znaleźć na stronach internetowych<br />

www.EURES.europa.eu a www.EURES.cz .<br />

Osoby, które są zainteresowane pracą w Czechach,<br />

mogą skorzystać z pomocy doradców EURES; konkretnie<br />

w <strong>region</strong>ie EURES-T <strong>Beskydy</strong> są to:


Ostrava (Ing. Andrea Janásová,<br />

mailto:andrea.janasova@ot.mpsv.cz),<br />

Frýdek-Místek (Lucie Holubová,<br />

mailto:lucie.holubova@fm.mpsv.cz).<br />

3.3 Portale internetowe z ofertami <strong>pracy</strong><br />

Niektóre czeskie portale internetowe, zajmujące się przekazem<br />

informacji o <strong>pracy</strong>:<br />

http://portal.mpsv.cz, www.jobpilot.cz,<br />

www.kellyservices.cz, http://www.jobs.cz/,<br />

http://kariera.ihned.cz/, www.cvmarket.cz,<br />

www.cvonline.cz, www.grafton.cz, www.eu-dat.cz,<br />

www.hotjobs.cz, www.hledampraci.cz,<br />

www.chcipraci.net, www.hr-server.cz,<br />

www.jobcity.cz, www.itjobs.cz, www.jobs.cz,<br />

www.joblist.cz, www.neziskovky.cz, www.job-tip.cz,<br />

www.doprace.cz, www.prace.cz,<br />

www.superkariera.cz, www.careerjet.cz,<br />

www.agentka.cz, aj.<br />

3.4 Inne sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />

Pracę można szukać korzystając także z usług agencji<br />

<strong>pracy</strong>. Według czeskiego ustawodawstwa, działalność<br />

agencji <strong>pracy</strong> wymaga uzyskania pozwolenia na pośrednictwo<br />

<strong>pracy</strong>, które wydaje Ministerstwo <strong>pracy</strong> i Polityki<br />

społecznej Czech (Ministerstvo práce a sociálních věcí)<br />

- http://portal.mpsv.cz/sz/zamest/zpr_prace. Listę agencji,<br />

które mają ważne pozwolenie na pośrednictwo<br />

<strong>pracy</strong>, można znaleźć na stronie internetowej http://portal.mpsv.cz/sz/zamest/zpr_prace.<br />

Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej<br />

http://www.msmt.cz/mezinarodni-vztahy/uznavani-kvalifikaci.<br />

Bazę regulowanych profesji oraz działalności w Czechach,<br />

jak i bazę regulowanych profesji w państwach<br />

członkowskich EU, można znaleźć na stronie internetowej:<br />

http://www.msmt.cz/mezinarodnivztahy/databazeregulovanych-povolani.<br />

IV. WARUNKI PRACY (PRACOVNÍ<br />

PODMÍNKY)<br />

Praca z tytułu umowy o pracę może być wykonywana<br />

wyłącznie na podstawie stosunku prawnego.<br />

Stosunek <strong>pracy</strong> jest podstawowym wymiarem prawnym<br />

oraz stosunkiem na podstawie innych umów<br />

o prace wykonywanych poza głównym etatem.<br />

1. Umowa o pracę oraz długość<br />

stosunku <strong>pracy</strong><br />

Stosunek <strong>pracy</strong> u czeskiego pracodawcy powstaje na<br />

podstawie umowy o pracę, która musi być zawarta na<br />

piśmie. Stosunek <strong>pracy</strong> powstaje w dniu, który według<br />

umowy o pracę jest pierwszym dniem <strong>pracy</strong>. Stosunek<br />

<strong>pracy</strong> jest zawarty na okres nieokreślony, jeżeli w umowie<br />

nie jest postanowione o innym okresie.<br />

2. Praca niestandardowa - umowy<br />

o <strong>praca</strong>ch wykonywanych poza etatem<br />

4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,<br />

zawody regulowane (regulované profese)<br />

Sprawy związane z uznawaniem kwalifikacji zawodowych<br />

reguluje ustawa nr. 18/2004 Dz.U.<br />

Dla wykonywania regulowanych zawodów (są to takie<br />

zawody czy działalności, które według ustawy państwa<br />

członkowskiego EU mogą być wykonywane tylko po spełnieniu<br />

warunków, inaczej osoba nie może pracować<br />

w danym zawodzie lub prowadzić daną działalność - jak<br />

np. stopień i kierunek wykształcenia, praktyka zawodowa,<br />

bezkarność, stan zdrowia, ubezpieczenie OC, itp.)<br />

urzędy administracji i izby zawodowe mogą wymagać od<br />

obywatela kraju członkowskiego spełnienia tychże<br />

warunków, które są wymagane również od obywateli<br />

Republiki Czeskiej według specjalnego rozporządzenia.<br />

Pracodawca może zawrzeć z osobą fizyczna umowę<br />

o dzieło (dohodu o provedení práce), jeżeli zakres prac<br />

nie będzie większy niż 150 godzin w jednym roku kalendarzowym.<br />

Zawarcie takiej umowy nie jest wymagane na<br />

piśmie. Umowa powinna określać zakres prac, miejsce<br />

wykonywania <strong>pracy</strong>, szacowaną długość wykonywania<br />

<strong>pracy</strong>, szacowany zakres godzin konieczny do wykonania<br />

<strong>pracy</strong>, wynagrodzenie, sposób odstąpienia od<br />

umowy, oraz możliwość jednostronnego wypowiedzenia<br />

umowy.<br />

Na podstawie umowy zlecenia (dohody o pracovní činnosti)<br />

możliwe jest wykonywanie <strong>pracy</strong> w zakresie nieprzekraczającym<br />

średnio połowę ustanowionego tygodniowego<br />

wymiaru godzin, czyli 20 godzin tygodniowo.<br />

Umowa musi być zawarta na piśmie pod rygorem ważności.


3. Wymagania dotyczące umowy o pracę<br />

(Náležitosti pracovní smlouvy)<br />

Umowa o pracę zawarta pomiędzy pracodawcą i pracownikiem<br />

powinna spełniać następujące warunki: rodzaj<br />

<strong>pracy</strong>, miejsce lub miejsca wykonywania <strong>pracy</strong>, dzień rozpoczęcia<br />

<strong>pracy</strong>. Jeżeli w umowie o pracę nie jest ustalone<br />

regularne miejsce <strong>pracy</strong>, dla potrzeb pokrycia kosztów<br />

podróży, regularnym miejscem <strong>pracy</strong> jest miejsce<br />

ustalone w umowie o pracę. Jeżeli miejsce <strong>pracy</strong> jest<br />

w umowie o pracę ustalone szerzej niż jedna miejscowość,<br />

za miejsce regularnej <strong>pracy</strong> uważa się miejscowość,<br />

z której pracownik najczęściej rozpoczyna podróże<br />

służbowe. W umowie może być również ustalony okres<br />

próbny, który nie może być dłuższy niż 3 kolejne miesiące<br />

kalendarzowe. Jeżeli w umowie o prace nie są<br />

zawarte prawa i obowiązki wynikające ze stosunku <strong>pracy</strong>,<br />

pracodawca ma obowiązek poinformować na piśmie pracownika<br />

do 1 miesiąca od powstania stosunku <strong>pracy</strong>;<br />

taka sama zasada obowiązuje dla zmian tychże danych.<br />

W informacji musi być zwarte imię, lub imiona, oraz<br />

nazwisko pracownika, nazwa i siedziba pracodawcy,<br />

jeżeli jest to osoba prawna, lub imię, imiona i nazwisko<br />

oraz adres pracodawcy, jeżeli jest to osoba fizyczna,<br />

określenie rodzaju i miejsca wykonywania <strong>pracy</strong>, określenie<br />

długości urlopu, ewentualnie wraz z ustaleniem sposobu<br />

ustalania urlopu, informacje o okresie wypowiedzenia,<br />

informacje o tygodniowym czasie <strong>pracy</strong> i jej harmonogramu,<br />

informacja o wynagrodzeniu lub pensji i sposobu<br />

wynagradzania, terminu płatności wynagrodzenia<br />

lub pensji, informacja o układach zbiorowych, które określają<br />

warunki <strong>pracy</strong> pracownika, i określenie uczestników<br />

tych układów zbiorowych.<br />

4. Ukończenie stosunku <strong>pracy</strong><br />

Kodeks <strong>pracy</strong> przewiduje różne formy zakończenia stosunku<br />

<strong>pracy</strong> wynikającego z umowy o pracę. Stosunek<br />

może być ukończony oprócz innego na podstawie: za porozumieniem<br />

obydwóch stron, wypowiedzeniem jednej ze<br />

strony, przy czym pracodawca może wypowiedzieć umowę<br />

tylko na podstawie powodów określonych w kodeksie<br />

<strong>pracy</strong>, natychmiastowego wypowiedzenia stosunku <strong>pracy</strong>,<br />

również tylko z powodów określonych w kodeksie <strong>pracy</strong>,<br />

oraz ukończeniem stosunku <strong>pracy</strong> skończeniem się okresu,<br />

na który była umowa o pracę zawarta. Okres wypowiedzenia<br />

dla pracownika oraz pracodawcy wynosi 2 miesiące.<br />

Umowę o pracę można wypowiedzieć za porozumieniem<br />

stron na dzień według porozumienia, w przypadku jednostronnego<br />

wypowiedzenia z jakiegokolwiek powodu lub<br />

bez określenia powodu z zachowaniem 15 dni okresu<br />

wypowiedzenia.<br />

5. Praca kobiet (Práce žen)<br />

W ČR obowiązuje zakaz dyskryminacji przy zatrudnianiu<br />

wobec płci. Jednak kobiety mają specjalne prawa i to<br />

głównie w okresie ciąży. Od momentu zgłoszenia na<br />

piśmie tego faktu pracodawcy, kobieta podlega pod specjalną<br />

ochronę. Pracodawca w tym okresie nie może<br />

zwolnić kobiety, podobnie jest w ciągu urlopu macierzyńskiego<br />

lub wychowawczego, oczywiście za wyjątkiem<br />

sytuacji określonych w kodeksie <strong>pracy</strong>.<br />

6. Czas <strong>pracy</strong> i urlopy<br />

(Pracovní doba a dovolená)<br />

Według kodeksu <strong>pracy</strong> wymiar godzin tygodnia <strong>pracy</strong> nie<br />

może być większy niż 40 godzin tygodniowo. Jest to najpowszechniejszy<br />

wymiar tygodniowego czasu <strong>pracy</strong>.<br />

Według kodeksu <strong>pracy</strong> w pewnych zakładach oraz przy<br />

wykonywaniu pewnych prac, normalny wymiar czasu<br />

<strong>pracy</strong> mieści się w przedziale od 37 i 1/2 do 40 godzin<br />

tygodniowo. Pracownicy zazwyczaj pracują 5 dni w tygodniu.<br />

Przerwa w <strong>pracy</strong>, która trwa 30 minut, nie liczy się<br />

do czasu <strong>pracy</strong> i pracownik ma na nią prawo po 6 godzinach<br />

nieprzerwanej <strong>pracy</strong>. Przerwa bezpieczeństwa,<br />

jeżeli pracownik ma na nią prawo, wlicza się do czasu<br />

<strong>pracy</strong>. Inne ustalenia dotyczące czasu <strong>pracy</strong> (na korzyść<br />

pracowników) mogą być ustalone w układzie zbiorowym<br />

lub w wewnętrznych przepisach pracodawcy. Kodeks<br />

<strong>pracy</strong> określa również nieprzerwany wypoczynek między<br />

dwiema zmianami, czyli przynajmniej 12 godzin w ciągu<br />

24 kolejnych godzin, nieprzerwana przerwa w tygodniu,<br />

czyli 35 godzin po 7 kolejnych dniach kalendarzowych,<br />

warunki, według których może pracodawca polecić pracę<br />

w święta, pracę w nocy, pracę w nadgodzinach oraz<br />

wykonywanie dyżuru. Praca w nadgodzinach może być<br />

wykonywana tylko wyjątkowo. Za pracę w nadgodzinach<br />

należy się pracownikowi oprócz wynagrodzenia, za prace<br />

wykonywaną w tych godzinach, również dodatek i to<br />

w wysokości, co najmniej 25% średniego wynagrodzenia,<br />

jeżeli pracownik i pracodawca nie postanowili o odebraniu<br />

urlopu za nadgodziny w zamian za dodatek.


Specjalne ustalenia dotyczą <strong>pracy</strong> osób młodocianych,<br />

kobiet ciężarnych oraz pracowników z opieką nad dzieckiem.<br />

Urlop w jednym roku kalendarzowym wynosi przynajmniej<br />

4 tygodnie. Urlopy pracowników państwa, gmin, krajów,<br />

funduszy państwowych, osób prawnych edukacji,<br />

publicznych niezyskownych ustawowych zakładów zdrowotnych<br />

są w wymiarze 5 tygodni w roku kalendarzowym.<br />

7. Wynagrodzenie (mzda)<br />

Wynagrodzenie minimalne od 1.1. 2010 jest ustanowione<br />

w wysokości 8 000 CZK. Z wynagrodzenia brutto pracownika<br />

odprowadzane są składki na ubezpieczenie<br />

socjalne, składka na państwową politykę zatrudnienia,<br />

składka na publiczne ubezpieczenie zdrowotne oraz<br />

zaliczka na podatek dochodowy.<br />

7.1 Otwarcie konta bankowego<br />

Konto bankowe może pracownik - obywatel kraju członkowskiego<br />

EU otworzyć w którymkolwiek banku na terytorium<br />

Czech. Przy otwarciu konta wymagane są dwa<br />

dokumenty tożsamości oraz wkład początkowy w wysokości<br />

200 CZK.<br />

8. Podatek dochodowy od osób<br />

fizycznych (Daň z příjmů fyzických osob)<br />

Podatek dochodowy od osób fizycznych obowiązuje<br />

wszystkich rezydentów ČR. Rezydentem jest osoba<br />

z pobytem trwałym na terytorium Czech lub osoba, która<br />

przebywa w państwie 183 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy<br />

kalendarzowych.<br />

Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych (bez<br />

względu na wysokość dochodu) wynosi 15%.<br />

Opodatkowane są następujące przychody:<br />

• z tytułu umowy o prace oraz innych dochodów<br />

zależnych,<br />

• z działalności gospodarczej oraz innych czynności<br />

gospodarczych,<br />

• z tytułu majątku kapitałowego,<br />

• z tytułu wynajmu,<br />

• innych dochodów.<br />

Nieopodatkowana część dochodu<br />

Płatnikom obniżana jest podstawa podatkowa dla<br />

podatku od dochodów, i to<br />

a) 24 840 CZK na płatnika,<br />

b) 24 840 CZK na małżonkę (małżonka), która żyje w jednym<br />

gospodarstwie domowym, jeżeli drugi z małżonków<br />

nie osiągnął dochodów za okres podatkowy większych<br />

niż 68 000 CZK; jeżeli małżonka (małżonek) ma przyznany<br />

status wyjątkowych wygód III. stopnia (szczególnie<br />

ciężkie upośledzenia z potrzebą prowadzącego) - kartę<br />

ZTP/P, wysokość kwoty, czyli 24 840 CZK, podwaja się.<br />

Do własnego dochodu małżonki (małżonka) nie są wliczane<br />

zasiłki socjalne, zasiłki opieki socjalnej, zasiłki<br />

pomocy w materialnej potrzebie, dodatek na opiekę,<br />

państwowe dodatki według ustawy o oszczędzaniu<br />

mieszkaniowym oraz o państwowym wsparciu<br />

oszczędzania mieszkaniowego, dochód z tytułu opieki<br />

o osobę bliską lub inną osobę, która ma prawo do zasiłku<br />

na opiekę według ustawy o usługach socjalnych,<br />

który jest wyjęty spod obowiązku podatkowego. Jeżeli<br />

małżonkowie mają majątek we wspólnej własności<br />

małżonków, do własnego dochodu małżonki (małżonka)<br />

nie wlicza się dochód, które osiąga drugi z małżonków<br />

lub dla potrzeb podatku dochodowego zaliczany jest do<br />

dochodu drugiego małżonka,<br />

c) 2 520 CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką<br />

pierwszego lub drugiego stopnia z tytułu ubezpieczenia<br />

emerytalnego i rentowego według ustawy o ubezpieczeniu<br />

emerytalnym i rentowym, lub jeżeli zaniknęło<br />

prawo na częściową rentę w związku z równoczesnym<br />

wystąpieniem renty z emeryturą,<br />

d) 5 040 CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką<br />

dla inwalidę trzeciego stopnia lub inny dochód<br />

z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego według<br />

ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym,<br />

w którym jednym z warunków przyznania jest inwalidztwo<br />

trzeciego stopnia, jeżeli zanikło prawo na pełną rentę<br />

z powodu nałożenia się prawa do renty inwalidzkiej dla<br />

inwalidztwa trzeciego stopnie oraz emerytury, lub jeżeli<br />

płatnik według specjalnych ustaw jest pełnym inwalidą,<br />

ale jego wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej był<br />

odrzucony z innych powodów niż dla niespełnienia<br />

warunku inwalidztwa,<br />

e) 16 140 CZK jeżeli płatnik ma kartę ZTP/P,<br />

f) 4 020 CZK dla płatnika w trakcie ciągłego przygotowywania<br />

na przyszły zawód studiami lub innym przepisanym<br />

szkoleniem, i to do skończenia 26 roku <strong>życia</strong>, lub<br />

w trakcie studiów doktoranckich w trybie dziennym na<br />

programie studyjnym, który zabezpiecza edukację


wyższą i to do skończenia 28 roku <strong>życia</strong>. Za okres<br />

ciągłego przygotowania na przyszły zawód studiami lub<br />

przepisanym szkoleniem uważa się okres określony<br />

według specjalnych przepisów prawa dla potrzeb zasiłku<br />

socjalnego.<br />

8.1 Rozliczenie podatku od dochodu z działalności<br />

zarobkowej pracownika zagranicznego<br />

Są dwie podstawowe zasady opodatkowania dochodów<br />

uzyskanych za granicą:<br />

1. Dochody z tego samego źródła nie mogą być opodatkowane<br />

dwa razy, czy np. w ČR i za granicą.<br />

2. Sposób opodatkowania dochodów z działalności<br />

dochodowej wykonywanej za granicą określa się na<br />

podstawie dwustronnych umów między państwami<br />

dotyczących unikaniu podwójnego opodatkowania.<br />

Dla unikania podwójnemu opodatkowaniu, używane są<br />

dwie metody:<br />

1. Metoda odliczenia z progresją - z podstawy podatku<br />

wyklucza się dochód osiągnięty za granicą, albo jest<br />

zwolniony z podatku na podstawie umów o unikaniu<br />

podwójnego opodatkowania lub innych umów<br />

międzynarodowych.<br />

2. Metoda równoważnego odliczenia - dochody osiągnięte<br />

za granicą są w kraju pobytu pracownika opodatkowane,<br />

jednak od tak wyliczonego podatku odlicza<br />

się podatek zapłacony za granicą.<br />

Polska, ČR i Słowacja zawarły umowę o unikaniu<br />

podwójnego opodatkowania, z wykorzystaniem<br />

metody wyłączenia z progresją. Jeżeli jednak dochód<br />

był osiągnięty w kraju, z którym ČR nie ma zawartej<br />

umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, podstawą<br />

podatku płatnika jest dochód z <strong>pracy</strong> lub<br />

dochód z wykonywania funkcji wykonywany w danym<br />

państwie. Podstawa ta jest powiększona o obowiązkowe<br />

ubezpieczenie (ubezpieczenie socjalne, składkę<br />

na państwową politykę zatrudnienia oraz ubezpieczenie<br />

na publiczne ubezpieczenie zdrowotne) a jest<br />

obniżona o podatek zapłacony z tego dochodu za<br />

granicą.<br />

9. Składki z dochodów osiągniętych<br />

z tytułu stosunku <strong>pracy</strong> oraz umowy<br />

o pracę w ČR<br />

9.1 Ubezpieczenie społeczne (Sociální pojištění)<br />

Składki na ubezpieczenia socjalne pracowników potrąca<br />

oraz odprowadza z ich wynagrodzenia pracodawca.<br />

Konkretnie dotyczy to ubezpieczenia rentowego i emerytalnego.<br />

Pracownicy nie płacą składek na ubezpieczenie<br />

chorobowe oraz na państwową politykę zatrudnienia.<br />

Stawka ubezpieczenia na zabezpieczenie socjalne<br />

wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest suma<br />

dochodów z <strong>pracy</strong> oraz innych korzyści, które pracodawca<br />

naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem.<br />

Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.<br />

Minimalna podstawa wymiaru, jest ustanowiona w wysokości<br />

2 000 CZK umówionego wynagrodzenia miesięcznego<br />

(czyli jest to tzw. zdecydowany dochód, <strong>pl</strong>anowo<br />

granica ta będzie się zwiększała z rosnącym wynagrodzeniem<br />

średnim, kiedy to nowe decydujące wynagrodzenie<br />

w takim wypadku określi rząd swym rozporządzeniem).<br />

Maksymalna podstawa wymiaru pracownika liczy się,<br />

jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych miesiącach<br />

w roku kalendarzowym, za które liczy się maksymalną<br />

podstawę wymiaru. Maksymalna podstawa<br />

wymiaru pracownika określona jest jako 72krotność średniego<br />

wynagrodzenia, czyli 1 707 048 CZK. Jeżeli pracownik<br />

pracujący u jednego pracodawcy przekroczy ten<br />

pułap, od sumy, o którą został on przekroczony nie<br />

odprowadza już składki na ubezpieczenia.<br />

9.2 Ubezpieczenie zdrowotne (Zdravotní pojištění)<br />

Stawka ubezpieczenia na publiczne ubezpieczenie zdrowotne<br />

wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest<br />

sumą dochodów z <strong>pracy</strong> oraz innych korzyści, które pracodawca<br />

naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem.<br />

Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.<br />

Minimalną podstawą wymiaru jest wynagrodzenie minimalne<br />

(czyli od 1.1.2010 kwota 8 000 CZK).<br />

Maksymalna podstawa wymiaru pracownika jest określona<br />

jako 48krotność średniego wynagrodzenia, czyli 1<br />

138 032 CZK. Maksymalna podstawa wymiaru pracownika<br />

liczy się, jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych<br />

miesiącach w roku kalendarzowym, za które<br />

liczy się maksymalną podstawę wymiaru.<br />

Lista zakładów ubezpieczeń zdrowotnych w ČR:<br />

• Odborová zdravotní pojišťovna zaměstnanců<br />

bank, pojišťoven a stavebnictví<br />

www.ozp.cz<br />

email: https://portal.ozp.cz/cpod825ano.phtml.


• Revírní bratrská pokladna<br />

www.rbp-zp.cz<br />

email: http://www.rbp-zp.cz/index.php?com=dot<br />

• Všeobecná zdravotní pojišťovna<br />

www.vzp.cz<br />

email: info@vzp.cz<br />

• Zdravotní pojišťovna ministerstva vnitra ČR<br />

www.zpmvcr.cz<br />

email: info@zpmvcr.cz<br />

• Vojenská zdravotní pojišťovna ČR<br />

www.vozp.cz<br />

email: info@vozp.cz<br />

• Zaměstnanecká pojišťovna Škoda<br />

www.zpskoda.cz<br />

email: https://portal.zpskoda.cz/cpod825ano.phtml<br />

• Zdravotní pojišťovna METAL-ALIANCE<br />

www.zpma.cz<br />

email: info@zpma.cz<br />

• Česká průmyslová zdravotní pojišťovna<br />

www.cpzp.cz<br />

email: posta@cpzp.cz<br />

• Zdravotní pojišťovna Média<br />

www.mediazp.cz<br />

email: info@mediazp.cz<br />

9.3 Ubezpieczenie transgranicznych pracowników<br />

Transgraniczny pracownik podlega ubezpieczeniu socjalnemu<br />

tego kraju, w którym wykonuje swoją pracę.<br />

Składki na ubezpieczenie chorobowe oraz bezrobotne,<br />

regulują specjalne przepisy. Według tychże przepisów<br />

prawo do zasiłku chorobowego należy się pracownikowi<br />

transgranicznemu w kraju jego trwałego pobytu lub<br />

w kraju <strong>pracy</strong>. W przypadku kiedy transgraniczny pracownik<br />

zarejestruje się jako bezrobotny przysługuje mu<br />

prawo do zasiłku dla bezrobotnych wyłącznie w kraju<br />

trwałego pobytu.<br />

Transgraniczny pracownik ma prawo do korzystania<br />

z usług służby zdrowia zarówno w miejscu zatrudnienia,<br />

jak i trwałego pobytu. W przypadku korzystania z usług<br />

medycznych w ČR konieczne jest okazanie Europejskiej<br />

Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz dowodu osobistego.<br />

Jeżeli pracownik korzysta z opieki zdrowotnej<br />

w kraju zamieszkania, musi okazać formularz E 106,<br />

który potwierdza jego prawo do korzystania z usług<br />

opieki zdrowotnej.<br />

10. Świadczenie usług transgranicznych<br />

Od 28.12.2009 rozpoczęła obowiązywać nowa ustawa<br />

o swobodnym przepływie usług (nr 222/2009 Dz.u.),<br />

która to wniosła kilka podstawowych zmian. Głównie<br />

dotyczy zasady transgranicznego przepływu usług, która<br />

umożliwia przedsiębiorcy na podstawie pozwolenia, które<br />

uzyskał w kraju macierzystym, świadczyć tymczasowo<br />

i okazjonalnie usługi na terenie innego państwa członkowskiego,<br />

niż tego, w którym jest osiedlony. Usługi te<br />

dotyczą 4 rodzajów działalności: przemysłowej, handlowej,<br />

działalności rzemieślniczej oraz wykonywania wolnych<br />

zawodów. Ustawa również wprowadza<br />

tzw. Centralne punkty kontaktowe (JKM - jednotná kontaktní<br />

místa), którymi w ČR są 15 wybranych urzędów<br />

indywidualnej działalności gospodarczej (živnostenský<br />

úřad). W tym punkcie można uzyskać wszystkie informacje<br />

oraz załatwić wszystkie formalności związane z działalnością<br />

usługową. JKM działają również elektronicznie.<br />

Dalszą zmianą jest system uznawania dokumentów oraz<br />

uznawania wymogów dla świadczenia usług z innych<br />

krajów członkowskich.<br />

Indywidualną działalność gospodarczą w ČR reguluje<br />

całkowicie ustawa nr 455/1999 Dz.U., o indywidualnej<br />

działalności gospodarczej (o živnostenském podnikání).<br />

Przedsiębiorca z kraju członkowskiego EU może prowadzić<br />

działalność gospodarczą na tych samych warunkach<br />

i w takim samy zakresie jak obywatel ČR. Zgłoszenie lub<br />

wniosek o koncesję należy złożyć osobiście w odpowiednim<br />

urzędzie ds. indywidualnej działalności gospodarczej<br />

(gminny urząd ds. indywidualnej działalności<br />

gospodarczej jest wydział urzędu gminnego gminy<br />

z poszerzonym zakresem administracyjnym). Zagraniczna<br />

osoba fizyczna składa zgłoszenie lub wniosek<br />

o wydanie koncesji w urzędzie indywidualnej działalności<br />

gospodarczej (živnostenský úřad) według miejsca<br />

pozwolenia na pobyt na terenie ČR, lub (jeżeli nie można<br />

go określić) według miejsca prowadzenia działalności na<br />

terenie ČR.<br />

Dokumenty załączane do wniosku, który nie były wydane<br />

w języku czeskim, muszą być przetłumaczone przez tłumacza<br />

przysięgłego oraz opatrzone wyższym potwierdzeniem<br />

- superlegalizacją lub powierzeniem (apostilla).<br />

• Urzędy ds. indywidualnej działalności gospodarczej<br />

w ČR: http://firmy.finance.cz/databaze-firem/zivnostenske-urady/


• Rejestr handlowy (Obchodní rejstřík):<br />

http://www.justice.cz/or/<br />

• Rejestr indywidualnej działalności gospodarczej<br />

(Živnostenský rejstřík):<br />

http://zivnostensky-rejstrik.i-online.cz/<br />

• Centralny portal administracji państwowej (Ústřední<br />

portál veřejné správy): http://portal.<strong>gov</strong>.cz/<br />

• Asocjacja małych i średnie przedsiębiorstw i przedsiębiorców<br />

indywidualnych (Asociace malých<br />

a středních podniků a živnostníků ČR):<br />

http://www.amsp.cz/<br />

11. Instytucje oraz organizacje<br />

informacyjne dla przedsiębiorców<br />

w <strong>region</strong>ie partnerstwa EURES - T<br />

<strong>Beskydy</strong><br />

Izby handlowe (Obchodní komory) - lista linków:<br />

www.businessinfo.cz<br />

Izby globalne (Globálně zaměřená komora):<br />

Mezinárodní obchodní komora (Česká republika)<br />

/ International Chamber of Commerce Czech Republic<br />

(ICC)<br />

adres (siedziba razem z biurem): Thunovská 12, Praha 1,<br />

Malá Strana, 118 00<br />

tel./fax: +420 257 217 744<br />

email: icc@icc-cr.cz<br />

strona internetowa: www.icc-cr.cz<br />

Izby <strong>region</strong>alne (Regionálně zaměřené komory):<br />

Česko-polská smíšená obchodní komora<br />

/ Czesko-Polska Mieszana Izba Handlowa<br />

adres: ul. 28. října 112,700 30 Ostrava<br />

tel.: +420 596 612 230, fax: +420 596 612 231<br />

email: cpok@volny.cz<br />

strona internetowa: www.opolsku.cz<br />

Slovensko-česká obchodní komora<br />

/ Słowacko-Czeska izba handlowa<br />

adres: Ovocný trh 572/11, 110 00 Praha 1<br />

tel.: +420 226 002 302<br />

email:scok@scok.cz<br />

strona internetowa: www.scok.cz<br />

Wydział gospodarczo-handlowy Ambasady RP w Pradze<br />

Hradešínská 1931/58, 101 00 Praha 10<br />

Tel.: +420 271 73 23 42<br />

Wydział gospodarczo-handlowy<br />

Konsulatu generalnego RP w Ostrawe<br />

Blahoslavova 4, 701 00 Ostrava<br />

Tel./fax: +420 596 120 460<br />

Agencja rozwoju aktywności i inwestycji gospodarczych<br />

(Agentura rozvoje podnikatelských aktivit a investic)<br />

Štěpánská 15, 120 00 Praha 2<br />

Tel.: +420 296 342 500, fax: +420 296 342 502<br />

Centrum informacji gospodarczych<br />

(Centrum hospodářských informací, a.s.)<br />

K Botiči 1453/6, 101 00 Praha 10<br />

Tel: +420 271 745 123, +420 271 745 124, +420 271 745 173<br />

Fax: +420 271 745 126, info@centin.cz<br />

Tłumacz przysięgły - język polski i czeski<br />

Mgr. Filgasová Katarzyna, Horní 10, 140 00 Praha 4,<br />

Tel./fax: +420 261 224 927<br />

Email: filgasova@veltron.cz , www.veltron.eu<br />

Czeska izba adwokacka (Česká advokátní komora) -<br />

lista wszystkich adwokatów według ich siedziby, specjalizacji,<br />

czy znajomości języków: www.cak.cz<br />

Prawnik ze specjalizacją w prawie handlowym,<br />

znający język polski:<br />

Mgr. Pavel Pěnkava, email: penkava@fmp-advokati.cz<br />

Kancelarie adwokackie:<br />

Mgr. Hana Poláchová - advokátní kancelář<br />

Siedziba: 1. máje 1000,<br />

756 61 Rožnov pod Radhoštěm<br />

Oddział: Nad Točnou 1183, 756 54 Zubří<br />

P.O. Box: P.O. Box 147,<br />

756 61 Rožnov pod Radhoštěm<br />

Tel.: +420 571 603 533<br />

Email: hana.polachova@valachnet.cz<br />

Advokátní kancelář Reclíková & Kaniok<br />

Bílovecká 62, 747 06 Opava<br />

Tel.: +420 553 628 887, Email: reckan@volny.cz<br />

Advokátní kancelář Světlany Var<strong>gov</strong>é<br />

Musorgského 14, 702 00 Moravská Ostrava<br />

Tel.: +420 596 121 188, Email: judr.var<strong>gov</strong>a@atlas.cz


V. WARUNKI ŻYCIA<br />

1. Pobyt obywatela EU oraz członków<br />

jego rodziny na terenie ČR.<br />

Pozwolenie na pobyt czasowy i trwały (Povolení<br />

k přechodnému a trvalému pobytu)<br />

<strong>Warunki</strong> pobytu obcokrajowców na terenie ČR reguluje<br />

ustawa nr. 326/1999 Dz.U., o pobycie obcokrajowców na<br />

terenie ČR, z późniejszymi zmianami. Obcokrajowcy<br />

dzielą się na dwie grupy:<br />

a) obywatele EU i członkowie ich rodzin<br />

b) obywatele z trzecich krajów.<br />

Obywatel EU może w ČR przebywać bez jakichkolwiek<br />

pozwoleń w dowolnie długim okresie. Zapisy ustawy<br />

o obcokrajowcach dotyczą również członków rodziny<br />

(małżonka/małżonki, dziecka do 21 roku <strong>życia</strong> oraz zależny<br />

krewny) oraz osób, które z obywatelem EU żyją we<br />

wspólnym gospodarstwie domowym (ważne również dla<br />

partnerstwa rejestrowanego) lub z powodów zdrowotnych<br />

nie mogą o siebie zadbać samodzielnie, lub członek<br />

rodziny jest obywatelem ČR.<br />

Zgłoszenie miejsca pobytu<br />

Każdy obcokrajowiec, w tym obywatel EU, ma obowiązek<br />

zgłosić miejsce pobytu oraz szacowaną długość<br />

pobytu i to do 30 dni od dnia wkroczenia na terytorium<br />

ČR. Jeżeli jest to zakwaterowanie odpłatne (np. w hotelu,<br />

noclegowni) obowiązek zgłoszenia jest po stronie<br />

zakładu. Wypełniony i podpisany formularz można przesłać<br />

policji, lub przekazać hotelarzowi.<br />

Policja ds. obcokrajowców (Cizinecká policie)<br />

www.mvcr/policie/cizinecka.html<br />

Telefoniczna linia informacyjna Usługi policji ds. obcokrajowców<br />

oraz straży granicznej: +420 974 841 356,<br />

+420 974 841 357<br />

2. <strong>Warunki</strong> mieszkaniowe<br />

W Czechach można znaleźć różnorodne możliwości<br />

zakwaterowania. W trakcie odwiedzin, czy krótkiego<br />

pobytu, można skorzystać z usług mieszkaniowych, od<br />

tych najtańszych (hostele, kempy), po pięciogwiazdkowe<br />

hotele. W przypadku długiego pobytu można zakupić<br />

mieszkanie/dom na własność (zakup reguluje kodeks<br />

cywilny, ustawa nr. 40/1964 Dz.u.), co jednak wymaga<br />

większych środków finansowych. Bardziej powszechne<br />

jest wynajęcie mieszkania. Ceny są zależne głównie od<br />

wielkości mieszkania oraz jego lokalizacji. Aktualnie<br />

można powiedzieć, że czym większe miasto, tym rośnie<br />

także cena za wynajem. Jeżeli obywatel innego kraju<br />

EU/EHP chce w ČR kupić nieruchomość, musi posiadać<br />

kartę pobytu obywatela państwa członkowskiego EU.<br />

Informacje dotyczące zakupu lub najmu mieszkania czy<br />

domu, można znaleźć na stronach internetowych,<br />

np. www.cenybytu.idnes.cz , www.nemovitosti.cz ,<br />

www.pronajem-bytu.info, lub w gazetach informacyjnych,<br />

np. Avízo, Annonce,..<br />

3. Koszty <strong>życia</strong><br />

W wyniku rosnących cen usług, z których muszą korzystać<br />

i odbierać gospodarstwa domowe (np. wynajem,<br />

woda, prąd, ciepło, gaz), koszty <strong>życia</strong> rosną z roku na<br />

rok. Według Czeskiego Urzędu Statystycznego w roku<br />

2000 średnie koszty osiągnęły wysokość 10 545 CZK<br />

gosp. domowe/osoba, a w roku 2006 już 14 856 CZK.<br />

Ceny jednak zależą od <strong>region</strong>u, oczywiście, we większych<br />

miastach są proporcjonalnie wyższe.<br />

4. Nauka języka czeskiego<br />

dla obcokrajowców<br />

Od 1. stycznia 2009 roku obcokrajowiec musi przedstawić<br />

znajomość języka czeskiego, aby mógł uzyskać pozwolenie<br />

na pobyt stały na terytorium ČR. Obowiązek ten nie<br />

mają obywatele Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii,<br />

Lichtensztajnu, Szwajcarii oraz członkowie ich rodzin.<br />

Niektóre szkoły językowe w ČR prowadzą kursy języka<br />

czeskiego dla obcokrajowców:<br />

• Jazyková škola hlavního města Prahy<br />

Školská 15, 116 72 Praha 1<br />

Tel.: + 420 222 230 016<br />

• Charles University in Prague<br />

Institute for Language and Preparatory Studies<br />

Vratislavova 10, 128 00 Praha 2, Tel.: + 420 224 990 420<br />

• Department of Foreign Languages at Masaryk<br />

University<br />

Žerotinovo náměstí 9, 601 77 Brno<br />

Tel.: + 420 542 128 376<br />

• Prague Language Centre<br />

Štěpánská 24, 110 00 Praha 1<br />

Tel.: + 420 222 232 932


5. Edukacja i rok szkolny<br />

System edukacyjny w ČR jest podzielony następująco:<br />

• Edukacja przedszkolna (Předškolní vzdělávání) -<br />

czyli edukacja dzieci z reguły w wieku od 3 do 6 lat,<br />

którą zapewniają przedszkola (mateřské školy).<br />

• Edukacja podstawowa (Základní vzdělávání) -<br />

stopień edukacji podstawowej uzyskuje uczeń ukończeniem<br />

programu edukacji podstawowej w szkole<br />

podstawowej lub ukończeniem niższego 6 letniego<br />

stopnia lub 8 letniego liceum (gymnázium) lub konserwatoria.<br />

Edukacja podstawowa trwa 9 lat (zazwyczaj<br />

od 6 do 15 roku dziecka) i jest podzielona na dwa<br />

stopnie. Pierwszy stopień (pięcioletni) zabezpieczają<br />

szkoły podstawowe. Drugi stopień (czteroletni) mogą<br />

oprócz szkół podstawowych również zabezpieczać<br />

więcej letnie licea (gymnáziá) czy ośmioletnie konserwatoria.<br />

• Edukacja średnia (Střední vzdělávání) - edukację<br />

średnią z egzaminem maturalnym można osiągnąć<br />

ukończeniem programów edukacyjnych 8, 6 lub 4 letniego<br />

liceum (gymnázium) lub programu edukacyjnego<br />

szkoły średniej 4 letniej dziennej formy edukacji<br />

- studia ukończone egzaminem maturalnym oraz<br />

dokumentem o zdaniu egzaminu maturalnego.<br />

Uzyskanie wykształcenia średniego z świadectwem<br />

zawodowym trwa 2-3 lata w dziennej formie edukacji<br />

- studia kończą się egzaminem końcowym oraz dokumentem<br />

potwierdzającym o zdaniu egzaminu końcowego<br />

oraz świadectwem zawodowym.<br />

• Wyższe wykształcenie zawodowe (Vyšší odborné<br />

vzdělávání) - poziom ten można osiągną poprzez<br />

studia na wyższej uczelni zawodowej (vyšší odborná<br />

škola). Studia trwają w dziennej formie 3 lata (przy<br />

kwalifikacjach związanych ze służbą zdrowia 3,5 roku)<br />

wliczając praktykę. Studenci płacą opłatę szkolną.<br />

Program edukacyjny kończy się absolutorium,<br />

w ramach którego jest również obrona <strong>pracy</strong> absolwenckiej.<br />

Absolwenci uzyskują tytuł „certyfikowany<br />

specjalista” (DiS - di<strong>pl</strong>omovaný specialista).<br />

• Wykształcenie wyższe (Vysokoškolské<br />

vzdělávání) - realizuje się w szkołach wyższych,<br />

które dzielą się na publiczne, państwowe i prywatne.<br />

Wyższe szkoły publiczne są instytucjami publicznymi<br />

i są ustanawiane oraz zamykane ustawą. Państwowe<br />

wyższe szkoły (wojskowe i policyjne) nie mają osobowości<br />

prawnej, ale są częścią ministerstwa, które je<br />

założyło. Większość publicznych i państwowych<br />

szkół wyższych oferuje wszystkie rodzaje programów.<br />

Prywatne szkoły wyższe oferują przede wszystkim<br />

programy licencjackie.<br />

Rok szkolny w szkołach podstawowych, średnich<br />

i wyższych szkołach zawodowych rozpoczyna się 1<br />

września i kończy się 31 sierpnia kolejnego roku, przy<br />

czym ostatnie dwa miesiące są to szkolne wakacje.<br />

Zajęcia prowadzone są 5 dni w tygodniu, jedna godzina<br />

zajęć trwa 45 minut. Na wyższych szkołach rok akademicki<br />

trwa 12 miesięcy, przy czym jego początek oraz<br />

koniec określa rektor danej szkoły wyższej.<br />

Świadectwa oraz certyfikaty wydane przez szkoły<br />

państwowe, z którymi ČR zawarła międzynarodowe<br />

umowy o wzajemnym uznawaniu dy<strong>pl</strong>omu i kwalifikacji<br />

(również z Polską i Słowacją) nie podlegają nostryfikacji.<br />

Szczególną pomoc w zakresie informacji dotyczących<br />

uznawania dy<strong>pl</strong>omów oraz kwalifikacji<br />

można uzyskać w Centrum ds. studia szkolnictwa<br />

wyższego (CSVS - Centrum pro studium vysokého<br />

školství) - Oddział ds. ekwiwalencji dokumentów<br />

i wykształcenia (Středisko pro ekvivalenci dokladů<br />

a vzdělání) - ul. U Lužického semináře 13, 117 00<br />

Praha 1, Malá Strana, tel.: + 420 257 011 335.<br />

5.1 Szkolenia, kursy, powiększanie kwalifikacji<br />

W ČR istnieje system pozaszkolnej edukacji działający<br />

na podobnych zasadach jak w Polsce czy na Słowacji.<br />

Z różnorodnych możliwości szkoleń dostępne są<br />

np. kursy zawodowe lub językowe. Również organizowane<br />

są kursy dla osób posiadających pewną kwalifikację,<br />

które chcą zgłębić, dopełnić lub uzyskać nową, dla<br />

lepszego wykorzystania w swoich codziennych na rynku<br />

<strong>pracy</strong>. Informacje o tych kursach można uzyskać<br />

w urzędach <strong>pracy</strong>.<br />

6. Prawo jazdy (Řidičský průkaz)<br />

Aktualnie prawo jazdy wydawane jest w formacie <strong>pl</strong>astikowej<br />

karty. Na terytorium ČR jest ważnych 7 wzorów<br />

prawa jazdy, które były wydawane od roku 1964. W ČR<br />

są uznawane polskie, słowackie oraz międzynarodowe<br />

prawa jazdy.<br />

Podstawowe informacje dotyczące ruchu drogowego w ČR:<br />

• Ograniczenie prędkości w terenie zabudowanym do<br />

50 km/godz., poza terenem zabudowanym do 90<br />

km/godz. i na autostradach do 130 km/godz.


• Za korzystanie z autostrad należy uiścić opłatę autostradową,<br />

dokumentem potwierdzającym jest przyklejona<br />

na przedniej szybie samochodu winieta.<br />

VI. GDZIE POSZUKIWAĆ<br />

KOLEJNE INFORMACJE?<br />

Podstawowe informacje o ČR<br />

http://www.czech.cz/cz/88070-politicky-systemceske-republiky<br />

- ogólne informacje o systemie politycznym<br />

w ČR<br />

http://www.klaus.cz/ - oficjalna strona internetowa<br />

obecnego prezydenta ČR<br />

http://www.vlada.cz/ - oficjalna strona internetowa<br />

Rządu ČR (Vláda ČR)<br />

http://www.statnisprava.cz/ - portal administracji<br />

państwowej (státní správa)<br />

http://www.czso.cz/ - ČR w numerach<br />

Szczegółowe informacje o administracji<br />

państwowej w ČR<br />

A) Władza ustawodawcza (moc zákonodárná)<br />

Sejm (Poslanecká sněmovna):<br />

http://www.psp.cz/sqw/hp.sqw<br />

Senat: http://www.senat.cz/<br />

B) Władza wykonawcza (Moc výkonná)<br />

Prezydent ČR: http://www.hrad.cz/cs/index.shtml<br />

Rząd (Vláda): http://www.vlada.cz/<br />

Ministerstwo infrastruktury (Ministerstvo dopravy):<br />

http://www.mdcr.cz/<br />

Ministerstwo finansów: http://www.mfcr.cz/<br />

Ministerstwo kultury: http://www.mkcr.cz/<br />

Ministerstwo obrony: http://www.army.cz/<br />

Ministerstwo <strong>pracy</strong> oraz polityki społecznej (Ministerstvo<br />

práce a sociálních věcí): http://www.mpsv.cz/<br />

Ministerstwo rozwoju <strong>region</strong>alnego<br />

(Ministerstvo pro místní rozvoj): http://www.mmr.cz/<br />

Ministerstwo gospodarki (Ministerstvo průmyslu<br />

a obchodu): http://www.mpo.cz/<br />

Ministerstwo sprawiedliwości: http://portal.justice.cz/<br />

Ministerstwo edukacji, młodzieży i rozwoju fizycznego<br />

(Ministerstvo školství, mládeže a tělovýchovy):<br />

http://www.msmt.cz/<br />

Ministerstwo spraw wewnętrznych (Ministerstvo vnitra):<br />

http://www.mvcr.cz/<br />

Ministerstwo spraw zagranicznych (Ministerstvo zahraničních<br />

věcí): http://www.mzv.cz/jnp/<br />

Ministerstwo zdrowia (Ministerstvo zdravotnictví):<br />

http://www.mzcr.cz/<br />

Ministerstwo rolnictwa (Ministerstvo zemědělství):<br />

http://eagri.cz/public/eagri/<br />

Ministerstwo środowiska<br />

(Ministerstvo životního prostředí): http://www.mzp.cz/<br />

C) Włada sądownicza (Moc soudní)<br />

Trybunał Konstytucyjny (Ústavní soud):<br />

http://www.concourt.cz/clanek/internetcs<br />

Sąd Najwyższy (Nejvyšší soud):<br />

http://www.nsoud.cz/<br />

Naczelny sąd administracyjny (Nejvyšší správní soud):<br />

http://www.nssoud.cz/<br />

System sądownictwa ČR: http://www.ilaw.cas.cz/<br />

Informacje z innych dziedzin<br />

Zakwaterowanie (hotele, pensjonaty):<br />

http://www.hotely.cz/<br />

http://www.ubytovanivcr.cz/<br />

Wolny czas (kina, teatry, itp.):<br />

http://www.ubytovanivcr.cz/<br />

http://www.proculture.cz/cultureinfo/kulturni-politika-v-cr/<br />

http://www.tourism.cz/encyklopedie/objekty1.phtml?id<br />

=114842<br />

Edukacja (Vzdělávání):<br />

http://www.icm.cz/taxonomy_menu/4/145<br />

http://www.stredniskoly.cz/ http://www.vyssiodborneskoly.com/index.asp?menu=1093<br />

http://www.vysokeskoly.com/index.asp?menu=1092<br />

http://www.msmt.cz/odkazy/servery-verejnych-statnich-a-soukromych-vysokych-skol<br />

Zabezpieczenie socjalne (Sociální zabezpečení):<br />

http://www.cssz.cz<br />

http://www.icm.cz/system-socialniho-zabezpeceni-v-cr<br />

http://www.domavcr.cz/rady-pro-zivot-v-ceskerepublice/socialni-zabezpeceni<br />

http://www.mpsv.cz/cs/1349<br />

Podróże (Cestování):<br />

http://www.czlist.cz/ http://www.turistik.cz/<br />

http://www.e-cesko.cz/<br />

http://www.caramba.cz/page.php?PgID=419


I. INFORMACJE OGÓLNIE<br />

O REPUBLICE SŁOWACKIEJ<br />

n Nazwa oficjalna: Republika Słowacka<br />

n Data powstania: 01. 01. 1993 r.<br />

n Ustroj państwowy: republika<br />

n System polityczny: demokracja parlamentarna<br />

n Podział administracyjny:<br />

• 8 dużych <strong>region</strong>ów, 138 miast, 2883 gminy<br />

• 8 województw (Bratysławski, Trnawski,<br />

Nitrianski, Trencziański, Żiliński,<br />

Bańskobystricki, Preszowski, Koszycki),<br />

• 79 powiatów<br />

n Język państwowy: słowacki<br />

n Stolica państwa: Bratysława (428 672 mieszkańców)<br />

n Sąsiedzi: Republika Czeska, Rzeczpospolita<br />

Polska, Ukraina, Republika Węgierska, Austria<br />

n Obszar: 49 035 km 2<br />

n<br />

Liczba ludności: 5 389 180 (31.12.2005 r.)<br />

n Gęstość zaludnienia: 109/km 2<br />

n Waluta: Euro, 1 € = 100 centów<br />

n Święta państwowe:<br />

• 1 stycznia Dzień Powstania Republiki<br />

Słowackiej<br />

• 5 lipca Święto Św. Cyryla i Metodego<br />

• 29 sierpnia Rocznica SNP (Słowackiego<br />

Narodowego Powstania)<br />

• 1 września Dzień Konstytucji Republiki<br />

Słowackiej<br />

• 17 listopada Dzień Walki o Wolność<br />

i Demokrację<br />

Innymi dniami wolnymi od <strong>pracy</strong>, oprócz niedziel, są dni<br />

nierobocze:<br />

• 6 stycznia Objawienie Pańskie (Święto Trzech Króli)<br />

• Wielki Piątek<br />

• Poniedziałek Wielkanocny<br />

• 1 maja Święto Pracy<br />

• 8 maja Dzień Zwycięstwa Nad Faszyzmem<br />

• 15 września Święto Matki Boskiej Bolesnej<br />

• 1 listopad Święto Wszystkich Świętych<br />

• 24 grudnia Wigilia Bożego Narodzenia<br />

(Gwiazdka)<br />

• 25 grudnia Pierwszy dzień Świąt Bożego<br />

Narodzenia<br />

• 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego<br />

Narodzenia<br />

Więcej informacji: http://<strong>pl</strong>.wikipedia.org/wiki/Słowacja<br />

Polskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne:<br />

Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej:<br />

ul. Hummelova 4, 814 91 Bratysława<br />

tel. 00421 254 413 175, fax. 00421 254 413 184,<br />

e-mail: bratam<strong>pl</strong>@nextra.sk<br />

www.polishembassy.sk<br />

Polski konsulat honorowy znajduje się w Liptowskim<br />

Mikulaszu (Nám. osloboditeľov 1, tel. 00 421 445 528<br />

810; fax: 00421 445 528 811, konzulat@verex.sk).<br />

Polski instytut:<br />

Námestie SNP č.27, 811 01 Bratysława<br />

tel. 00421 254 432 013<br />

e-mail: informacie@polinst.sk<br />

www.polinst.sk<br />

W <strong>region</strong>ie żylińskim w mieście Martin działa Klub Polski,<br />

w którym odbywają się spotkanie Polonii, lekcje języka<br />

polskiego, działa również przedszkole z językiem polskim.<br />

Adres Klubu: Centrum kulturalne, ul. P.O. Hviezdoslava 5,<br />

036 01 Martin,<br />

tel.: 043/ 4293655<br />

www.polonia.sk<br />

e-mail: pirin@nextra.sk<br />

Czeskie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne:<br />

Ambasada Republiki Czeskiej:<br />

Hviezdoslavovo nám. 8, 811 02 Bratysława – dzielnica<br />

miasta Staré Mesto,<br />

Tel: +421 2 59203301 , Fax: +421 2 59203330<br />

e-mail: bratislava@embassy.mzv.cz<br />

www.mzv.cz/bratislava<br />

Centrum Czeskie na Słowacji - Bratysława<br />

Na vŕšku 1, Bratislava 811 01<br />

Tel: +421 2 54418215, Fax: +421 2 54417423<br />

E-mail: ccbratislava@czech.cz<br />

www.czc.sk<br />

Centrum Czeskie na Słowacji - Koszyce<br />

Rázusova 13, 040 01 Košice<br />

Tel: +421 55 6231801-2<br />

Mobil: +421 903 267 017<br />

fax: +421 55 6231799<br />

e-mail: cckosice@czech.cz<br />

www.czechcentres.cz/kosice


Słowackie <strong>pl</strong>acówki dy<strong>pl</strong>omatyczne w Czechach<br />

i w Polsce :<br />

Ambasada Republiki Słowackiej w Polsce<br />

ul. Litewska 6, 00-581 Warszawa,<br />

tel. 0048 22 525 81 10,<br />

www.warsaw.mfa.sk, www.ambasada-slowacji.<strong>pl</strong><br />

e- mail: embassy@varsava.mfa.sk<br />

Konsulat generalny ma siedzibę w Krakowie<br />

ul. Św. Tomasza 34, 31-027 Kraków,<br />

tel. 0048 12 425 49 70,<br />

e-mail: krakov@konto.<strong>pl</strong><br />

Ambasada Republiki Słowackiej w Czechach:<br />

Pod Hradbami 1, 160 00, Praha 6,<br />

tel. 00420 233 113 051,<br />

www.prague.mfa.sk<br />

e-mail: skembassy@praha.mfa.sk<br />

Konsulat generalny w Brnie - Vodová 10, 612 00, Brno,<br />

tel. 00420 541 429 911, konzulat.sr@volny.cz,<br />

www.cgbrno.mfa.sk.<br />

II. CHARAKTERYSTYKA<br />

REGIONU EURES – T BESKYDY<br />

(SŁOWACJA)<br />

spowolnienie wzrostu populacji ogólnej. Pozytywny jest<br />

jednak fakt, że Námestovo jest trzecim powiatem<br />

Słowacji o największej liczbie urodzeń na 1 000<br />

mieszkańców.<br />

Obszar Stan na 30.06.2009 r.<br />

Republika Słowacka 5 416 958<br />

Województwo Żilińskie 696 836<br />

Bytcza 31 050<br />

Ćadca 92 425<br />

Kisuckie Nowe Miasto 34 034<br />

Namestowo 59 161<br />

Twrdoszin 35 950<br />

Żilina 158 177<br />

Województwo Żilińskie zamieszkuje głównie ludność<br />

narodowości słowackiej, do której należy 676 073<br />

mieszkańców, co stanowi 97,18 % ludności województwa.<br />

Z innych narodowości najliczniej reprezentowana<br />

jest narodowość czeska, morawska i śląska, razem 6 916<br />

osób, czyli 0,99 % ludności województwa. Do narodowości<br />

romskiej przynależy 2 822 mieszkańców (0,41 %<br />

ogółu).<br />

Województwo żilińskie z obszarem 6 809 km 2 stanowi<br />

13,9 % terytorium Państwa i jest trzecim największym<br />

województwem Słowacji. Północno-zachodnia granica<br />

województwa jest granicą z Republiką Czeską, a na<br />

południu województwo sąsiaduje z Rzeczpospolitą<br />

Polską. Województwo żilińskie dzieli się pod względem<br />

administracyjnym na 11 powiatów: Bytcza, Ćadca, Dolny<br />

Kubin, Kysuckie Nowe Miasto, Liptovski Mikulasz,<br />

Martin, Namestowo, Rużomberok, Turczańskie Te<strong>pl</strong>ice,<br />

Twardoszyn i Żilina. W województwie jest 315 gmin,<br />

w tym 18 miast.<br />

W Partnerstwie EURES-T <strong>Beskydy</strong> współpracują<br />

powiaty: Bytcza, Ćadca, Kysuckie Nowe Miasto,<br />

Namestowo, Twardoszyn i Żilina.<br />

Województwo żilińskie z liczbą 696 836 mieszkańców<br />

(30.6.2009 r.) jest czwartym największym województwem<br />

na Słowacji, stanowi to 12,9 % ludności.<br />

Trendy demograficzne w województwie żilińskim<br />

charakteryzują się stopniowym spowolnieniem reprodukcji<br />

ludności. Niższy przyrost naturalny powoduje


III. OFERTY PRACY W PARTNER-<br />

STWIE EURES - T BESKYDY<br />

1. Charakterystyka rynku <strong>pracy</strong><br />

1.1 Stopa bezrobocia<br />

Stopa bezrobocia na Słowacji przekroczyła 12% w roku<br />

2009. Nawiększą grupę wśród bezrobotnych stanowią<br />

osoby z wykształceniem podstawowym i średnim.<br />

<strong>region</strong>ów, według sektora gospodarki i w ramach<br />

poszczególnych sektorów. Na przykład w sektorze<br />

produkcji przemysłowej: w branży produkcji odzieżowej<br />

to 402,68 euro, w branży produkcji samochodów wynagrodzenie<br />

jest wyższe i wynosi 807,51 euro.<br />

Region/powiat<br />

Średnie miesięczne nominalne<br />

wynagrodzenie (EUR)<br />

Republika Słowacka 786,30<br />

TERYTORIUM<br />

Mieszkańcy aktywni<br />

zawodowo<br />

Osoby<br />

poszukujące <strong>pracy</strong><br />

Liczba dostępnych osób<br />

poszukujących <strong>pracy</strong><br />

Procentowa miara bezrobocia<br />

na podstawie osób<br />

poszukujących <strong>pracy</strong><br />

Wysokość rejestrowanego<br />

bezrobocia (w %)<br />

Województwo Żilińskie 689,45<br />

Bytcza 635,41<br />

Ćadca 501,79<br />

Kisuckie Nowe Miasto 754,81<br />

Namestowo 540,66<br />

Twrdoszin 564,36<br />

Republika<br />

Słowacka<br />

2 649 998 379 553 335 490 14,32 12,66<br />

Żilina 775,98<br />

Województwo<br />

Żilińskie<br />

330 697 40 351 35 997 12,20 10,89<br />

Bytcza 14 128 2 426 2 235 17,17 15,82<br />

Ćadca 42 632 5 616 4 739 13,17 11,12<br />

Kysuckie<br />

Nowe Miasto<br />

15 710 2 304 2 109 14,67 13,42<br />

Namestowo 23 436 3 503 3 138 14,95 13,39<br />

Twardoszyn 15 985 2 302 2 110 14,40 13,20<br />

Żilina 76 403 6 144 5 640 8,04 7,38<br />

Dane na 30.9.2009 r.<br />

1.2 Wolne miejsca <strong>pracy</strong><br />

Liczba zgłoszonych ofert <strong>pracy</strong> znacznie się zmniejszyła<br />

w 2009 roku. Najwięcej ofert <strong>pracy</strong> zgłoszono w branży<br />

przemysłowej. Najbardziej poszukiwane zawody<br />

związane są z przemysłem samochodowym<br />

i budowlanym (obsługa maszyn, pracownik linii produkcyjnej).<br />

Do innych zawodów w których zgłaszane są<br />

oferty <strong>pracy</strong> zaliczyć można: przedstawiciel handlowy,<br />

krawcowa, kucharz, kelner, lekarz i pielęgniarka.<br />

1.3 Średnie nominalne wynagrodzenie<br />

miesięczne:<br />

Średnie miesięczne nominalne wynagrodzenie według<br />

2. Zasady dostępu polskich i czeskich<br />

obywateli do słowackiego rynku <strong>pracy</strong>.<br />

Od 1.5.2004r. mieszkańcy Unii Europejskiej (UE)<br />

i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG)<br />

otrzymali dostęp do słowackiego rynku <strong>pracy</strong>.<br />

Przy zatrudnianiu obywateli UE/EOG stosuje się takie<br />

same zasady jak przy zatrudnianiu obywateli Słowacji,<br />

z wyjątkiem kontroli przyjazdu i wyjazdu zagranicznych<br />

pracowników na terenie Republiki Słowackiej (dotyczy to<br />

zarówno pracowników stałych i sezonowych, jak<br />

i zatrudnionych w <strong>region</strong>ie przygranicznym czy świadczących<br />

usługi). Monitoring pracowników zagranicznych<br />

odbywa się poprzez Karty informacyjne, które<br />

pracodawca wypełnia i oddaje w włąsciwym ze względu<br />

na miejsce wykonywania <strong>pracy</strong> lokalnym Urzędzie Pracy,<br />

Spraw Socjalnych i Rodziny (ÚPSVaR) w dwóch egzem<strong>pl</strong>arzach,<br />

w terminie 7 dni roboczych od rozpoczęcia lub<br />

zakończenia <strong>pracy</strong> przez pracownika zagranicznego.<br />

Jeśli pracodawcą jest firma zagraniczna, która deleguje<br />

swoich pracowników do realizacji na terenie Słowacji<br />

np. usług budowlano – montażowych, obowiązek<br />

wypełnienia i oddania Karty Informacyjnej spoczywa na<br />

słowackiej osobie prawnej lub fizycznej, która podpisała<br />

umowę z zagranicznym pracodawcą.


3. Sposoby poszukiwania <strong>pracy</strong><br />

3.1 Media (krajowe i <strong>region</strong>alne)<br />

Oferty <strong>pracy</strong> u słowackich pracodawców są publikowane<br />

w prasie krajowej (np. dziennik Pravda - www.pravda.sk,<br />

SME - www.sme.sk) albo <strong>region</strong>alnej, jak np. tygodniki<br />

Žilinské noviny, Žilinský večerník, Naša Orava albo<br />

Kysucké noviny (wersje internetowe są udostępnione na<br />

stronie: www.<strong>region</strong>alnenoviny.sk)<br />

3.2 Publiczne służby zatrudnienia, sieć EURES<br />

Słowackie, polskie i czeskie urządy <strong>pracy</strong> w <strong>region</strong>ie<br />

przygranicznym tworzą Partnerstwo EURES-T<br />

„<strong>Beskydy</strong>“, którego misją jest stworzenie wspólnego<br />

przygranicznego rynku <strong>pracy</strong>. Ze strony słowackiej do<br />

Partnerstwa przygranicznego włączone są następujące<br />

urzędy:<br />

w Żilinie<br />

(ul. Hurbanova 16, 010 01 Žilina,<br />

tel. 00421 41 2440 104),<br />

w Ćadcy (Matičné námestie 1617,<br />

022 01 Čadca, tel. 00421 41 2448 812)<br />

oraz w Namestowie (námestie A. Bernoláka 381/4,<br />

029 01 Námestovo,<br />

tel. 00421 432445303).<br />

Usługi EURES są świadczone przez doradców EURES,<br />

których głównym zadaniem jest doradztwo i pomoc dla<br />

osób indywidualnych i pracodawców, którzy chcą<br />

pracować, lub którzy chcą zatrudnić pracowników<br />

z innych państw EOG. Informacje dotyczące sieci<br />

EURES dostępne na stronie www.eures.europa.eu oraz<br />

www.eures.sk). Osoby, które chciałyby pracować na<br />

Słowacji, mogą skorzystać z pomocy doradców<br />

EURES; na obszarze EURES-T „<strong>Beskydy</strong>“ są to:<br />

Ćadca<br />

Eva Horeličanová<br />

(eva.horelicanova@upsvar.sk)<br />

Namestowo Ferdinand Bolibruch<br />

(ferdinand.bolibruch@upsvar.sk)<br />

Żilina<br />

Iveta Hluchá<br />

(iveta.hlucha@upsvar.sk)<br />

3.3 Portale internetowe z ofertami <strong>pracy</strong><br />

Największe słowackie portale internetowe, które<br />

zawierają oferty <strong>pracy</strong>: www.profesia.sk, www.upsvar.sk,<br />

www.<strong>praca</strong>.sk, www.moja<strong>praca</strong>.sk, www.ponuky.sk.<br />

3.4 Inne sposoby szukania <strong>pracy</strong><br />

Innym sposobem poszukiwania <strong>pracy</strong> może być skorzystanie<br />

z usług agencji pośrednictwa <strong>pracy</strong>. Zgodnie<br />

ze słowackim prawem, świadczenie usług pośrednictwa<br />

<strong>pracy</strong> wymaga uzyskania pozwolenia, które wydaje<br />

Urząd Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny (UPSVaR).<br />

Lista agencji, które pośredniczą w zatrudnieniu, dostępna<br />

jest na stronie internetowej www.upsvar.sk.<br />

4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,<br />

zawody regulowane<br />

Dy<strong>pl</strong>omy uzyskane na czeskich lub polskich<br />

uniwersytetach są na Słowacji uznawane automatycznie.<br />

W przypadku, kiedy przedmioty wykładane w ramach<br />

danego programu studiów na Słowacji są tylko częściowo<br />

zgodne z przedmiotmi, które kandydat studiował<br />

w Czechach albo w Polsce, wymagane są egzaminy<br />

uzupełniające z brakującego zakresu. O tym, czy te<br />

egzaminy są niezbędne, decyduje Centrum ds.<br />

równoważności dy<strong>pl</strong>omów przy Instytucie Informacji<br />

i Prognoz Szkolnictwa (842 44 Bratislava, ul. Staré<br />

Grunty 52). Aby wykonywać pracę w niektórych<br />

zawodach należy uzyskać odpowiednie kwalifikacje,<br />

potwierdzone dy<strong>pl</strong>omem lub certifikatem. Europejskie<br />

przepisy wyznaczają stopnie kwalifikacji, definują jaki typ<br />

szkolenia jeste niezbędny dla danego stopnia kwalifikacji<br />

i ustalają sposób występowania o uznanie kwalifikacji –<br />

odnosi się to tylko do tych zawodów, które są<br />

regulowane, to znaczy, że wymagają specjalnych<br />

kwalifikacji. Jeśli jednak nie ma obowiązku posiadania<br />

szczególnych kwalifikacji do wykonywania zawodu (np.<br />

sprzedawcy), nie ma powodu, aby wymagać ich uznania.<br />

Jeśli organy danego Państwa uznają, że ukończone<br />

kursy i szkolenia i ich poziom odbiegają od tych<br />

stosowanych lokalnie, mogą je uznać pod warunkiem<br />

dopełnienia dalszych wymagań (np. wykazanie praktyki<br />

w danym zawodzie w Państwie czasowego pobytu albo<br />

zdanie uzupełniającego testu znajomości). Organy są<br />

zobowiązane do podjęcia decyzji w ciągu 4 miesięcy od<br />

otrzymania kom<strong>pl</strong>etnego wniosku. Za uznanie kwalifikacji<br />

można żądać opłaty. Informacje dotyczące zawodów<br />

regulowanych i uznania kwalifikacji zawodowych na<br />

Słowacji można uzyskać w Ministerstwie Szkolnictwa.<br />

Kom<strong>pl</strong>etna lista zawodów regulowanych dostępna jest na<br />

stronie internetowej: http://www.minedu.sk/SUDV/UDV -<br />

/UDVdoc/20050818_Zoznam_regulovanych_povolani_v_SR.pdf.


IV. WARUNKI PRACY<br />

1. Umowa o pracę i czas trwania<br />

stosunku <strong>pracy</strong><br />

Przyjęcie <strong>pracy</strong> u słowackiego pracodawcy łączy się<br />

z podpisaniem umowy o pracę. Ze względu na długość<br />

trwania stosunku <strong>pracy</strong> wyróżniamy umowę o pracę na<br />

czas określony i czas nieokreślony.<br />

2. Niestandartowe zatrudnienie<br />

– umowy o prace wykonywane poza<br />

stosunkiem <strong>pracy</strong><br />

Pracodawca może podpisać z osobą fizyczną umowę<br />

zlecenie, jeśli czas wykonywania danej <strong>pracy</strong> nie jest<br />

dłuższy niż 350 godzin w roku kalendarzowym. Umowa<br />

zlecenie jest zawierana na piśmie, najpóźniej na jeden<br />

dzień przed rozpoczęciem wykonywanych <strong>pracy</strong> i określa<br />

rodzaj <strong>pracy</strong>, czas w którym ma być wykonywana,<br />

<strong>pl</strong>anowany zakres <strong>pracy</strong> i ustalone wynagrodzenie za<br />

wykonanie zadania.<br />

Na podstawie umowy o wykonanie <strong>pracy</strong> można świadczyć<br />

pracę przez nie więcej niż 10 godzin tygodniowo.<br />

Pracodawca może zatrudnić osobę fizyczną, która ma<br />

statut studenta na podstawie umowy o pracę studenta.<br />

Praca wykonywana w ramach takiej umowy nie może<br />

przekraczać połowy tygodniowego czasu <strong>pracy</strong>. Umowa<br />

o prace tymczasowa z osoba fizyczna posiadającą status<br />

studenta musi być sporządzona na piśmie i zawierać<br />

następujące informacje: rodzaj <strong>pracy</strong>, wynagrodzenie,<br />

godziny <strong>pracy</strong> i czas trwania umowy. Umowa taka może<br />

zostać zawarta na czas określony lub nieokreślony.<br />

Pracodawca może, po pisemnym uzgodnieniu<br />

z pracownikiem, przenieść go czasowo na stanowisko<br />

<strong>pracy</strong> u innego pracodawcy (pracodawcy tymczasowego).<br />

Umowa powinna wówczas określać nazwę<br />

pracodawcy tymczasowego, u którego będzie<br />

wykonywał prace pracownik, datę rozpoczęcia <strong>pracy</strong>,<br />

stanowisko i miejsce wykonywania <strong>pracy</strong>, wynagrodzenie<br />

oraz czas wykonywania <strong>pracy</strong> czasowej.<br />

3. Podpisanie umowy o pracę<br />

Umowa zawierana między pracodawcą i pracownikiem<br />

musi obejmować następujące informacje: rodzaj <strong>pracy</strong>,<br />

miejsce wykonywania <strong>pracy</strong>, dzień rozpoczęcia <strong>pracy</strong>,<br />

warunki płacy, czas trwania umowy, termin wypłacenia<br />

wynagrodzenia, czas <strong>pracy</strong>, liczba dni urlopu i długość<br />

okresu wypowiedzenia. W umowie może też być zawarty<br />

okres próbny, nie dłuższy niż 3 miesiące.<br />

4. Rozwiązanie umowy o pracę<br />

Stosunek <strong>pracy</strong> potwierdzony umową o pracę może być<br />

rozwiązany za porozumieniem stron, po wypowiedzeniu,<br />

w trybie natychmiastowym, lub po zakończeniu okresu<br />

próbnego. Umowa na czas określony kończy się<br />

z upływem czasu na jaki była zawarta. Pracodawca może<br />

wypowiedzieć umowę pracownikowi tylko z powodów<br />

określonych w prawie. Okres wypowiedzenia dla<br />

pracodawcy i pracownika jest taki sam i wynosi dwa<br />

miesiące. Jeśli wypowiedzenie dotyczy pracownika, który<br />

u danego pracodawcy pracował co najmniej pięć lat,<br />

okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące.<br />

5. Przepisy dotyczące <strong>pracy</strong> kobiet<br />

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę<br />

pracownicy, która jest w ciąży (od momentu, w którym<br />

poinformuje o tym pisemnie i przedłoży potwierdzenie<br />

lekarskie) lub w czasie trwania urlopu macierzyńskiego<br />

lub urlopu wychowawczego. Kobiety mają prawo do<br />

urlopu macierzyńskiego i wychowawczego.<br />

6. Czas <strong>pracy</strong>, urlop wypoczynkowy<br />

Zgodnie z prawem, czas <strong>pracy</strong> na Słowacji wynosi nie<br />

więcej niż 40 godz. tygodniowo. W zależności od typu<br />

<strong>pracy</strong> normalny czas <strong>pracy</strong> wynosi od 37 i ½ godziny do<br />

40 godzin tygodniowo. Pracownicy zazwyczaj wykonują<br />

pracę przez 5 dni tygodniowo. Przerwa w <strong>pracy</strong> wynosi<br />

30 minut i nie jest wliczana do czasu <strong>pracy</strong>. Prawo do<br />

przerwy przysługuje pod warunkiem wykonywania <strong>pracy</strong><br />

dłużej niż przez 6 godzin dziennie. Inny układ czasu<br />

<strong>pracy</strong> może być negocjowany w układzie zbiorowym lub<br />

umowie o pracę. Kodeks <strong>pracy</strong> określa również<br />

nieprzerwany dzienny wypoczynek w liczbie 12<br />

następujących po sobie godzin w ciągu 24 godzin,<br />

nieprzerwany wypoczynek w tygodniu przez<br />

2 następujące po sobie dni raz na tydzień, warunki<br />

wykonywania <strong>pracy</strong> w dniach wolnych do <strong>pracy</strong>, <strong>pracy</strong><br />

w nocy i <strong>pracy</strong> w nadgodzinach. W przypadku <strong>pracy</strong><br />

w nadgodzinach pracownikowi przysługuje, poza wyna-


grodzeniem, dodatek do płacy. Jeśli pracownik ustali<br />

z pracodawcą, że za nadgodziny otrzyma czas wolny, nie<br />

przysługuje mu dodatek do płacy. Średni tygodniowy<br />

czas <strong>pracy</strong> nie może być dłuższy niż 48 godzin.<br />

Specjalne przepisy dotyczą osób młodych, kobiet<br />

w ciąży, kobiet i mężczyzn opiekujących się dziećmi<br />

i pracowników niepełnosprawnych.<br />

W roku kalendarzowym przysługuje minimum 4 tygodnie<br />

płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik zatrudniony<br />

na podstawie umowy o prace dłużej niż<br />

15 lat korzysta z 5 tygodni płatnego urlopu, nauczyciele<br />

- z 8 tygodni urlopu w ciągu roku. Przedłużenie wymiaru<br />

urlopu wypoczynkowego jest możliwe w umowie<br />

zbiorowej.<br />

7. Wynagrodzenie.<br />

Płaca minimalna od 1.1.2010 r. wynosi 307,70 euro.<br />

Z wynagrodzenia brutto się potrącane jest ubezpieczenie<br />

społeczne i podatek dochodowy.<br />

7.1 Otwarcie konta w banku<br />

Konto w banku można otworzyć w dowolnym banku na<br />

terenie całej Słowacji; wymagany jest tylko dowód<br />

osobisty.<br />

8. Podatek dochodowy od osób<br />

fizycznych<br />

Podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi<br />

19% (bez wzglądu na wysokość dochodu).<br />

Podatek płaci się od dochodów pochodzących z:<br />

• wykonywania <strong>pracy</strong>,<br />

• wykonywania działalności gospodarczej, innej<br />

<strong>pracy</strong> na własne konto i najmu,<br />

• kapitału,<br />

• innych źródeł.<br />

Nieopodatkowana część zarobku:<br />

Podstawę opodatkowania pomniejsza się o 22,5<br />

– krotność minimum życiowego, obowiązującego<br />

1 stycznia roku podatkowego (jest to minimum życiowe<br />

dla osób dorosłych, wg stanu na dzień 1 lipca 2009<br />

r. minimum życiowe wynosiło 185,19 euro).<br />

Taką samą kwotę może odliczyć na współmałżonka,<br />

który nie posiada własnych dochodów. Jeśli współmałżonek/współmałżonka<br />

osiąga zarobek niższy niż 22,5<br />

krotność minimum życiowego, odlicza się różnicę pomiędzy<br />

tym zarobkiem a tą sumą. Powyższe zasady dotyczą<br />

tylko podatników posiadających nieograniczony<br />

obowiązek podatkowy, którzy mają prawo stałego pobytu<br />

na terenie Słowacji. Do dochodów nie zalicza się renty<br />

inwalidzkiej, innych zasiłków socjalnych i stypendiów<br />

socjalnych.<br />

Więcej informacji: www.drsr.sk/wps/portal.sk.<br />

8.1 Rozliczenie podatku dochodowego z <strong>pracy</strong><br />

wykonywanej przez pracownika przygranicznego<br />

Podatnik nie może wybrać państwa, w którym będzie<br />

płacił podatki z dochodów z działalności. Umowa<br />

o unikaniu podwójnego opodatkowania (dotycząca<br />

Polski i Czech) określa warunki, po spełnieniu których<br />

dane Państwo ma prawo do opodatkowanie dochodów<br />

z działalności. Ogólna zasada stanowi, że wynagrodzenia,<br />

zarobki i inne dochody z wykonywania <strong>pracy</strong><br />

najemnej podlegają opodatkowaniu w państwie<br />

wykonywania <strong>pracy</strong> (w państwie źródła). Podobnie jeśli<br />

rezydent słowacki wykonuje działalność za granicą,<br />

dochód z tej działalności jest – według umowy -<br />

opodatkowany za granicą. Metody opodatkowania określają<br />

krajowe wewnętrzne przepisy obowiązujące za<br />

granicą.<br />

Przedmiotowa umowa wskazuje także wyjątek od tej<br />

zasady – dochody uzyskane z tytułu wykonywania <strong>pracy</strong><br />

za granicą (w drugim Umawiającym się państwie), podlegają<br />

opodatkowaniu tylko w państwie zamieszkania<br />

(rezydencji) podatnika, jeżeli podatnik spełnia<br />

jednocześnie następujące warunki:<br />

a) pracownik jest zatrudniony za granicą przez 1 lub<br />

więcej okresów, które nie są dłuższe niż 183 dni<br />

w jakimkolwiek dwunastomiesięcznym okresie, ewentualnie<br />

w roku kalendarzowym (w zależności od zapisu<br />

we właściwej umowie o unikaniu podwójnego<br />

opodatkowania) i b) wynagrodzenie wypłacane jest przez<br />

pracodawcę albo w imieniu pracodawcy, który jest<br />

rezydentem za granicą, i c) Premia nie jest wypłacana<br />

przez słowacki oddział firmy, która ma siedzibę za<br />

granicą<br />

9. Składki na ubezpieczenie zdrowotne<br />

i społeczne wynikające ze stosunku<br />

<strong>pracy</strong> na Słowacji<br />

9.1 Ubezpieczenie społeczne:


Składki na ubezpieczenie chorobowe, emerytalne<br />

i z tytułu bezrobocia płaci za pracownika pracodawca.<br />

Pracodawca dokonuje potrąceń na poszczególne rodzaje<br />

ubezpieczenia, które jest zobowiązany płacić pracownik.<br />

Pracownik płaci ubezpieczenie:<br />

• chorobowe: 1,4 % podstawy wymiaru,<br />

• emerytalne: 4 % podstawy wymiaru,<br />

• na wypadek inwalidztwa: 3 % podstawy wymiaru,<br />

• z tytułu bezrobocia: 1 % podstawy wymiaru.<br />

Podstawą wymiaru jest wynagrodzenie pracownika za<br />

wykonywaną pracę. Minimalną podstawą wymiaru jest<br />

płaca minimalna - od 1.1.2010r. - 307,7 euro.<br />

Więcej informacji: www.socpoist.sk<br />

9.2 Ubezpieczenie zdrowotne:<br />

Pracownik płaci ubezpieczenie w wysokości 4% swojego<br />

wynagrodzenia.<br />

Minimalną podstawą wymiaru jest płaca minimalna<br />

- od 1.1.2010 r. - 307,7 euro.<br />

Wykaz kas ubezpieczenia zdrowotnego na Słowacji:<br />

DÔVERA ubezpieczalnia chorobowa s.a.,<br />

www.dovera.sk<br />

Všeobecná zdravotná poisťovňa, a.s., www.vszp.sk<br />

Union zdravotná poisťovňa, a.s., www.unionzp.sk<br />

9.3 Ubezpieczenie pracowników przygranicznych<br />

Pracownik wykonujący pracę na obszarze jednego państwa<br />

podlega ubezpieczeniu według prawodawstwa tego<br />

państwa, nawet jeśli mieszka w innym państwie albo jeśli<br />

frima albo pracodawca, który go zatrudnia, ma zarejestrowaną<br />

siedzibę lub miejsce wykonywania działalności<br />

na obszarze innego państwa członkowskiego. Osoba<br />

samozatrudniona działająca w jednym Państwie podlega<br />

prawodawstwu tego państwa, nawet jeśli mieszka na<br />

obszarze innego państwa.<br />

10. Świadczenie usług przygranicznych<br />

Obywatel polski, który zamierza prowadzić działalność<br />

na terenie Słowacji jako osoba fizyczna, musi zgłosić się<br />

w Urzędzie ds. Działalności Gospodarczej w miejscu,<br />

w którym zamierza wykonywać i zgłosić fakt<br />

wykonywania działalności lub złożyć wniosek o wydanie<br />

właściwych zezwoleń.<br />

Urzędy ds. Działalności Gospodarczej na Słowacji:<br />

www.zivnostensky.urad-online.sk/<br />

Rejestr handlowy:<br />

www.orsr.sk<br />

Rejestr działalności gospodarczej www.zrsr.sk<br />

Centralny portal administracji publicznej:<br />

www.portal.<strong>gov</strong>.sk<br />

Narodowa agencja dla małych i średnich<br />

przedsiębiorstw: www.nadsme.sk<br />

11. Instytucje i organizacje doradcze dla<br />

przedsiębiorców w <strong>region</strong>ie Partnerstwa<br />

EURES – T <strong>Beskydy</strong><br />

SŁOWACKA IZBA HANDLOWO - PRZEMYSŁOWA:<br />

www.sopk.sk<br />

Żilińskie biuro <strong>region</strong>alne SOPK:<br />

Adres: Hálkova 31, 010 01 Žilina,<br />

tel.: 041/7235655, fax: 041/7235653,<br />

email: sekrza@za.scci.sk<br />

SŁOWACKO - POLSKA IZBA HANDLOWA:<br />

www.spok.sk<br />

Adres: Hálkova 31, 010 01 Žilina,<br />

Tel. / Fax: 00421-41-7235 102,<br />

E-mail: polskoza@za.scci.sk<br />

CENTRA INFORMACJI GOSPODARCZYCH (BIC) -<br />

BIC Bratislava s.r.o. Adres: Zochova 5, 811 03<br />

Bratislava<br />

Tel. 00421-2-53175 95, 531 75 15<br />

Fax: 00421-2-53175 22<br />

E-mail: bic@ba.sknet.sk<br />

Pro - Orawa fundacja dla rozwoju Orawy<br />

Adres: Radlinského 30, 026 0l Dolný Kubín<br />

Tel.: 00421-43-864 054<br />

Fax: 00421-43-3096<br />

E-mail: jackulik@netlab.sk<br />

Tłumacze przysięgli – język polski i słowacki:<br />

Zbigniew Stebel, Tel.: 00 421 2 52 63 30 01 – 03<br />

Ryszard Zwiewka, Tel.: 00 421 2 64 36 17 43,<br />

00 421 908 746 709


Stanisława Handulová, Tel.: 00 421 2 53 41 41 74<br />

Prawnicy, którzy specjalizują się w prawie<br />

handlowym i władają językiem polskim:<br />

KANCELARIA ADWOKACKA: Mgr. Ľudmila Vorčáková<br />

Adres: Národná 4, 010 01 ŽILINA<br />

Tel.: +421-41-5652 816<br />

Fax.: +421-41-5652 816<br />

e-mail.: vorcakova2@hotmail.com<br />

http:// www.adwokatvorcakova.eu<br />

KANCELARIA ADWOKACKA:<br />

JUDr. Marianna Dobríková<br />

Adres: Rázusova 3, 036 01 MARTIN<br />

Tel.: +421-43-4220 305, Fax.: +421-43-4220 305<br />

e-mail: dobrikova@nextra.sk<br />

V. WARUNKI ŻYCIA<br />

1. Pozwolenie na pobyt<br />

(procedury, wymagane dokumenty)<br />

Wydawania zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców<br />

reguluje ustawa nr 48/2002 w sprawie pobytu<br />

cudzoziemców oraz o zmianie niektórych ustaw.<br />

Pobyt na terenie Słowacji dłuższy niż 90 dni musi być<br />

zarejestrowany w <strong>region</strong>alnym wydziale policji dla<br />

obcokrajowców (dotyczy to zarówno pracowników jak<br />

i członków ich rodzin). Przy rejestracji należy przedłożyć<br />

dokument podróży i dowód potwierdzający pobyt na<br />

terenie Słowacji (potwierdzenie pobytu w hotelu lub pensjonacie<br />

lub umowa najmu mieszkania). Na żądanie<br />

mieszkańca UE/EOG organ policyjny jest zobowiązany<br />

wydać potwierdzenie o rejestracji.<br />

2. Sytuacja mieszkaniowa<br />

Na Słowacji ceny mieszkań i domów są dość wysokie.<br />

W <strong>region</strong>alnych dziennikach zamieszczane są ogłoszenia<br />

o sprzedaży nieruchomości. Można też skorzystać<br />

z usług biura nieruchomości, który za swoje usługi<br />

pobierają opłaty (procent z transakcji). Oferty najmu<br />

domów są rzadkie, najczęściej wynajmuje się mieszkania.<br />

Ogłoszenia można znaleźć w prasie,<br />

w internecie (np. www.reality.sk, www.ubytujsa.sk,<br />

www.reality.sme.sk – oferty mieszkania) albo w biurach<br />

nieruchomości.<br />

Ceny za wynajem zależy od wielkości miasta. Te ceny nie<br />

obejmują opłat za media, które płacą lokatorzy. Czynsz<br />

jest płacony najczęściej co miesiąc. Niezbędne jest też<br />

podpisanie umowy najmu. Opłaty związane z utrzymaniem<br />

budynku (prąd, kanalizacja, wywóz odpadków<br />

itp), są pobierane przez lokalne firmy i płacone przez właściciela<br />

mieszkania.<br />

Informacje o mieszkaniach albo domach na wynajem do<br />

sprzedaży w <strong>region</strong>ie żilińskim można znaleźć na<br />

stronach http://www.zilina.sk/uvod-inzercia (sekcje: byty,<br />

ubytovanie), (prenájom, podnájom).<br />

Średnia cena za m² mieszkania według<br />

www.cupofcity.com<br />

3. Koszty utrzymania<br />

Koszty <strong>życia</strong> różnią się w zależności od <strong>region</strong>u<br />

i obowiązujących w nim cen, np. za energię elektryczną,<br />

wodę (w większych miastach te opłaty mogą wynosić tyle<br />

samo, co czynsz za mieszkanie).<br />

Zakupy można robić w sklepach (zazwyczaj otwartych od<br />

8:00 do 18:00) lub supermarketach (otwartych od 6:00 do<br />

21:00). Przy zakupach można płacić gotówką albo<br />

kartami kredytowymi (np. Maestro, Visa Electron).<br />

4. Nauczanie języka słowackiego dla<br />

obcokrajowców<br />

Kursy języka słowackiego są organizowane przez<br />

• Instytut słowacki w Pradze (ul. Jilská 450/16,<br />

11000 Praha 1, tel. 00420 224 948 135)<br />

• i Warszawie (ul. Krzywe Koło 12/14a, 00-270<br />

Warszawa, tel. 0048 22 635 76 12).<br />

Oprócz tego są kursy dla obcokrajowców organizowane<br />

przez słowackie firmy szkoleniowe, np.<br />

• BRAINY (Ružová 30, 010 01 Žilina,<br />

tel. 00421 417 645 826, brainy@brainy.sk,<br />

www.brainy.sk) albo<br />

• inFORM vydavateľstvo s.r.o<br />

(Slnečné námestie 3471, 010 15 Žilina<br />

tel.: 00421 905 335 574, inform@inform.sk,<br />

www.pragmazilina.sk).<br />

5. System edukacji i rok szkolny<br />

Wychowanie przedszkolne jest obowiązkowe dla<br />

dzieci w wieku od 2 do 6 lat i odbywa się w przed-


szkolach (Materska skola). Obowiązek szkolny rozpoczyna<br />

się na początku roku szkolnego po ukończeniu<br />

przez dziecko 6 roku <strong>życia</strong>. Szkoła podstawowa<br />

(Zakladna skola) trwa 9 lat. Po jej skończeniu uczniowie<br />

w wieku od 15 do 16 lat mogą kontynuować naukę<br />

w liceum (nauka trwa 4 lata i kończy się egzaminem),<br />

specjalistycznej szkole średniej (SOŠ, również 4 lata;<br />

przygotowanie do zawodów techniczno-ekonomicznych,<br />

ekonomicznych, pedagogicznych lub artystycznych które<br />

może być kontynuowane na uniwersytecie) albo<br />

w średniej szkolej zawodowej (SOU - 3 lata nauki<br />

ukończone egzaminem zawodowym; program nauki<br />

obejmuje część teoretyczną i praktyczną) do wieku 18/<br />

19 lat. Studia licencjackie trwają 3—4 lata i są zakończone<br />

obroną <strong>pracy</strong> dy<strong>pl</strong>omową, egzaminem państwowym<br />

i udzieleniem tytułu licencjata (Bachelor).<br />

Absolwenci mogą kontynuować naukę na uniwersytecie<br />

lub szkole wyższej, są też przygotowani do<br />

wejścia na rynek <strong>pracy</strong>. Tytuł magistra (Mgr.) oraz dy<strong>pl</strong>om<br />

inżyniera (Ing.) przysługuje po zakończeniu przynajmniej<br />

4-letnich studiów (dla osób posiadających tytuł licencjata<br />

maksymalnie 3-letnich). Studia medyczne i weterynaryjne<br />

trwają 6 lat, absolwenci otrzymują tytuł doktora<br />

medycyny (MUDr.) albo doktora medycyny<br />

weterynaryjnej (MVDr.).<br />

Ministerstwo Edukacji Republiki Słowackiej<br />

– www.minedu.sk<br />

Wojewódzki Urząd Edukacji w Żiline – www.ksuza.sk<br />

5.1 Szkolenia, kursy, podnoszenie kwalifikacji<br />

Szkolenia dla pracujących są organizowane głównie<br />

przez szkoły średnie i instytucje szkoleniowe i odbywają<br />

się na odległość (e-learning), w systemie wieczorowym<br />

albo korespondencyjnym. Oprócz tego organizowane są<br />

kursy dla osób z kwalifikacjami, które chcą je pogłębić,<br />

uzupełnić lub uzyskać nowe, bardziej dostosowane do<br />

aktualnej sytuacji na rynku <strong>pracy</strong>. Informacje o takich<br />

szkoleniach można uzyskać w Urzędzie Pracy, Spraw<br />

Socjalnych i Rodziny (UPSVaR) i na stronach<br />

internetowych (np. www.vzdelanie.sk, www.teledom.sk,<br />

www.aveducation.sk).<br />

6. Prawo jazdy<br />

VI. GDZIE SZUKAĆ<br />

DODATKOWYCH INFORMACJI?<br />

Adresy stron internetowych, gdzie osoby zainteresowane<br />

mogą znaleźć szczegółowe informacje:<br />

www.nrsr.sk – ogólne informacje o słowackim systemie<br />

politycznym i administracyjnym<br />

www.prezident.sk – oficjalna strona internetowa<br />

prezydenta Republiki Słowackiej<br />

www.<strong>gov</strong>ernment.<strong>gov</strong>.sk – oficjalna strona<br />

internetowa rządu słowackiego<br />

www.portal.<strong>gov</strong>.sk – centralny portal administracji<br />

państwowej<br />

Ministerstwo finansów - www.finance.<strong>gov</strong>.sk<br />

Ministerstwo gospodarki – www.economy.<strong>gov</strong>.sk<br />

Ministerstwo <strong>pracy</strong>, spraw socjalnych i rodziny<br />

– www.em<strong>pl</strong>oyment.<strong>gov</strong>.sk<br />

Ministerstwo sprawiedliwości – www.justice.<strong>gov</strong>.sk<br />

Ministerstwo edukacji – www.education.<strong>gov</strong>.sk<br />

Ministerstwo spraw zagranicznych<br />

– www.foreign.<strong>gov</strong>.sk<br />

Ministerstwo zdrowia – www.health.<strong>gov</strong>.sk<br />

Ogłoszenia dotycząca mieszkania (hotele, pensjonaty):<br />

www.inzeraty.sk, www.tourist-site.sk<br />

Wolny czas (kina, teatry, wydarzenia kulturalne):<br />

www.culture.<strong>gov</strong>.sk, www.kultura.sk, www.kino.sk,<br />

www.theatre.sk, www.divadlo.sk, www.zabava.sk,<br />

Edukacja:<br />

www.education.<strong>gov</strong>.sk, www.skoly-info.sk,<br />

www.education.sk, www.vzdelanie.sk,<br />

www.vysokaskola.sk, www.strednaskola.sk,<br />

Zabezpieczenie społeczne:<br />

www.em<strong>pl</strong>oyment.sk, www.socpoist.sk,<br />

www.vszp.sk, www.business-slovakia.sk<br />

Podróżowanie:<br />

www.travel.sk, www.cp.sk, www.cp.zoznam.sk,<br />

www.odchody.sk,<br />

Obywatele państw UE/EOG mogą przy poruszaniu się<br />

samochodami używać prawa jazdy wydanego w swoim<br />

państwie.


Status pracowników przygranicznych<br />

w kwestiach zabezpieczenia<br />

społecznego i opodatkowania<br />

1. Praca za granicą<br />

Stałe mieszkanie w jedym kraju i codzienne dojeżdżanie<br />

do innego kraju w celu wykonywania <strong>pracy</strong> ma w Unii<br />

Europejskiej specjalny status. Sytuacje takie często pojawiają<br />

się w <strong>region</strong>ach przygranicznych.<br />

Ludzi, którzy dojeżdżają do <strong>pracy</strong> za granicą w państwie<br />

członkowskim innym niż ich miejsca zamieszkania, określa<br />

się jako pracowników transgranicznych.<br />

Wg przepisów UE, pracownikiem przygranicznym jest<br />

osoba wykonująca pracę lub samozatrudniona w jednym<br />

kraju członkowskim, a mająca miejsce zamieszkania<br />

w innym kraju członkowskim, do którego wraca codziennie<br />

lub przynajmniej 1 raz w tygodniu. Pracownicy podlegają<br />

przepisom tego kraju, w którym są zatrudnieni.<br />

W tym kraju odprowadzają również składki na ubezpieczenie<br />

zdrowotne i chorobowe.<br />

W tym czasie oni oni ani nieubezpieczeni członkowie ich<br />

rodzin nie muszą płacić składek na ubezpieczenie zdrowotne<br />

w kraju zamieszkania. Zaletą jest to, że pracownik<br />

ma prawo pełnej opieki medycznej zarówno w kraju<br />

wykonywania <strong>pracy</strong> jak i kraju zamieszkania.<br />

2. Bezrobocie<br />

Po utracie zatrudnienia pracownik przygraniczny ma<br />

prawo do zasiłku dla bezrobotnych w kraju zamieszkania,<br />

z wyjątkiem częściowego bezrobocia lub przeniesienia<br />

interesów życiowych do kraju ostatniego zatrudnienia.<br />

Niezbędnym warunkiem jest posiadanie dokumentu<br />

wydanego przez instytucję właściwą kraju członkowskiego,<br />

którego przepisom podlegał pracownik, (dawniej<br />

formularz europejski E301), o wystawienie którego pracownik<br />

musi wystąpić do instytucji właściwej w kraju,<br />

w którym ostatnio był zatrudniony.<br />

3. Dokumenty europejskie:<br />

Dokument potwierdza zatrudnienia nabyte w różnych<br />

państwach UE w celu ewentualnego ubiegania się<br />

o świadczenia z tytułu bezrobocia. Formularz potwierdza<br />

okres, który należy brać pod uwagę przy przynawaniu<br />

prawa do zasiłku dla bezrobotnych, za jego pośrednictwem<br />

można także potwierdzić okresy ubezpieczenia<br />

zdrowotnego za granicą. Pracownik musi wystąpić<br />

o wydanie dokumentu do instytucji właściwej w kraju<br />

ostatniego zatrudnienia. O dokument można wystąpić<br />

także po powrocie do kraju zamieszkania. Do wniosku<br />

należy dołączyć kopie dokumentów takich jak: świadectwo<br />

<strong>pracy</strong>, paski wypłat, numer identyfikacyjny ubezpieczenia,<br />

umowa o pracę itp. Czas wydania dokumentu<br />

może być różny w róznych krajach.<br />

Dokument do transferu świadczeń z tytułu bezrobocia<br />

między poszczególnymi krajami /dawniej E303/. Ogólna<br />

zasada mówi, że bezrobotny, który ma prawo do zasiłku<br />

dla bezrobotnych i jest zarejestrowany w urzędzie <strong>pracy</strong><br />

przez 4 tygodnie ma prawo wystąpić z wnioskiem<br />

o transfer tego zasiłku do innego kraju UE, w którym chce<br />

szukać <strong>pracy</strong>. Wnioskodawca musi zwrócić się do właściwej<br />

instytucji o wydanie dokumentu. Po przyjeździe do<br />

innego kraju bezrobotny powinien zgłosić się w ciągu<br />

7 dni do właściwego urzędu <strong>pracy</strong> w tym kraju, w celu<br />

pobierania transferowanego zasiłku dla bezrobotnych.<br />

Maksymalny czas transferu zasiłku za granicę wynosi<br />

6 miesięcy. Jeśli w tym czasie bezrobotny nie znajdzie<br />

zatrudnienia w kraju poszukiwania <strong>pracy</strong>, powinien<br />

wrócić z powrotem do kraju, który wydał formularz E303.<br />

EMERYTURA<br />

Pracownik przygraniczny ma prawo do emerytury<br />

w kraju, w którym pracuje. Emeryturę może otrzymać<br />

z każdego państwa członkowskiego, w którym był ubezpieczony<br />

przez co najmniej 1 rok. O emeryturę wystaczy<br />

wystąpić w kraju zamieszkania, urząd będzie kontaktował<br />

się z odpowiednimi organami w innych krajach członkowskich.<br />

Pracownik będzie otrzymywał świadczenie,<br />

które jest wypłacane w wysokości proporcjonalnej, odpowiadającej<br />

proporcji okresów ubezpieczenia przebytych<br />

w danym państwie członkowskim do sumy okresów<br />

ubezpieczenia przebytych we wszystkich zainteresowanych<br />

państwach członkowskich. Wiek emerytaly jest<br />

różny w różnych państwach członkowskich.<br />

ŚWIADCZENIA CHOROBOWE, Z TYTUŁU<br />

MACIERZYŃSTWA I RÓWNOWAŻNE<br />

ŚWIADCZENIA DLA OJCA<br />

W przypadku choroby pracownik przygraniczny ma<br />

prawo wyboru. Może uzyskać świadczenia w państwie<br />

członkowskim, w którym mieszka, lub w państwie członkowskim,<br />

w którym pracuje.<br />

Specjalne zasady stosuje się do członków rodzin pracowników<br />

transgranicznych, którzy są uprawnieni do


świadczeń rzeczowych również podczas pobytu<br />

w państwie członkowskim, w którym pracownik jest<br />

zatrudniony.<br />

ŚWIADCZENIA RODZINNE<br />

Pracownik przygraniczny może ubiegać się o świadczenia<br />

rodzinne na dzieci w państwie, w którym jest ubezpieczony<br />

z tytułu zatrudnienia, chociaż mieszka w innym<br />

kraju. Przy ustalaniu państwa właściwego do wypłacania<br />

świadczenia bierze się również pod uwagę zatrudnienie<br />

drugiego rodzica i miejsce stałego pobytu dzieci.<br />

Dokumenty<br />

Zaświadczenie dotyczące składu rodziny dla potrzeb przyznania<br />

świadczeń rodzinnych /dawniej formularz E401 /.<br />

Wniosek o informacje dotyczące uprawnienia do świadczeń<br />

rodzinnych w państwie członkowskim, w którym<br />

mieszkają członkowie rodziny / dawniej formularz E411 /.<br />

OPIEKA ZDROWOTNA<br />

Do zabezpieczenia prawa do opieki zdrowotnej w obydwu<br />

krajach (<strong>pracy</strong> i zamieszkania) służy dokument<br />

/dawniej formularz E106/ potwierdzający status pracownika<br />

przygranicznego.<br />

Najpierw należy zwrócić się do zagranicznego zakładu<br />

ubezpieczeń o wydanie dwóch egzem<strong>pl</strong>arzy dokumentu<br />

/dawniej formularza E106 /. Dokument należy dostarczyć<br />

do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych (w Polsce – do<br />

Narodowego Funduszu Zdrowia), który wydaje poświadczenie.<br />

Poświadczenie jest ważne przez okres określony<br />

w dokumencie i należy się nim posługiwać podczas<br />

wizyty u lekarza, w szpitalu lub korzystania z innych<br />

usług medycznych.<br />

Dokumenty<br />

Dokument potwierdzający przebyte okresy ubezpieczenia<br />

lub zatrudnienia w krajach Unii Europejskiej /dawniej<br />

E104/.<br />

Obywatel wykonujący pracę za granicą występuje<br />

o dokument do instytucji właściwej w kraju, w którym<br />

zakończył zatrudnienie, i po powrocie przedstawia<br />

w swojej instytucji ubezpieczeniowej.<br />

Dokument potwierdzający prawo do świadczeń zdrowotnych<br />

dla osób zamieszkałych w innym państwie członkowskim<br />

UE, ale przebywają w kraju zamieszkania /dawniej<br />

E106/. Pracownik składa wniosek w zagranicznej<br />

instytucji, w której jest ubezpieczony. Wystawiony dokument<br />

przedkłada następnie ubezpieczalni zdrowotnej<br />

w kraju zamieszkania, w którym był ostatnio ubezpieczony.<br />

Na podstawie tego dokumentu ma prawo do<br />

pełnej opieki zdrowotnej w obydwu krajach.<br />

PODATKI<br />

Dochody pracowników przygranicznych mogą być opodatkowane<br />

w jednym lub obydwu państwach. Aby nie<br />

dochodziło do podwójnego opodatkowania stosuje się<br />

umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte<br />

pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.<br />

Ponieważ kwestie związane z podatkiem dochodowym<br />

od osób fizycznych nie zostały ujednolicone na poziomie<br />

unijnym, sprawy te regulowane są przez ustawodawstwo<br />

krajowe i traktaty, jakie dane państwo zawarło z innymi<br />

państwami.<br />

Każdy przypadek opodatkowania jest indywidualny, dlatego<br />

najlepszą radą jest zachowywanie wszystkich<br />

potwierdzeń odprowadzania podatku i obowiązkowych<br />

składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!