Per me teper informacione -kliko ketu - South East European ...

Ismail Zejneli | Adnan Jashari | Jeton Shasivari | Besa Arifi | Elena Basheska
Kështu, dallimet që janë bërë në mes grupeve etnike që përbëjnë Maqedoninë
ku shteti përkufizohet si një shtet kombëtar i etnitetit maqedonas, ndërsa
grupeve tjera u është garantuar e drejta për të jetuar në paqe ishte diskriminues
që në fillim dhe ka shërbyer si burim i problemeve madhore politike. Për fat të
keq kjo mbetet një nga mësimet më të rëndësishme të pamësuara gjatë gjithë
kësaj periudhë.
Sot, 10 vjet pas konfliktit të armatosur, Kushtetuta e Maqedonisë ende
përmban dhe bën një dallim ekspresiv midis etnitetit maqedonas që përkufizohet
si komb dhe popullsive tjera që jetojnë në Maqedoni dhe të cilat sipas Kushtetutës
janë pjesë e kombeve tjera. Me këtë çështje do të merrem më vonë.
Për të vazhduar me raportin e cituar 180 në 1995 Departamenti i Shtetit
identifikon katër kategori të shkeljes të drejtave të popullsisë etnike shqiptare në
Maqedoni:
- Brutalitet i policisë dhe përdorim i tepruar i forcës (Ladorishtë 1991, Shkup
dhe Dibër 1992, Tetovë 1995, Gostivar 1997 etj);
- Të drejta të kufizuara politike në kuadër të praktikave të mbivotimit dhe
majorizimit në Parlamentin e Maqedonisë, mohim të shtetësisë të plotë dhe
të drejtës të votimit, regjistrimit dhe numërim diskriminues të popullsisë,
etj.;
- Edukim dhe të drejtat gjuhësore të kufizuara: problemi me edukim të lartë
në gjuhën shqipe ishte një çështje e pazgjidhur për momentin që doli nga
nevoja për edukim të lartë në gjuhën amtare që pas shpërbërjes së ish-
Jugosllavisë, kufijtë me Kosovën dhe Prishtinën, si dhe situata e re e krijuar
aty, i la pjesët tjera të Maqedonisë të banuara me shqiptarë pa asnjë
mundësi për të ndjekur arsim të lartë në gjuhën amtare në vendin ku ata
jetojnë. Për më tepër, atëherë kishte protesta dhe mospajtime publike në
lidhje me hapjen e paraleleve të shkollës së mesme që do të ofronin mësim
në gjuhën shqipe në disa qytete, ku popullsia shumicë ishte maqedonase, si
p.sh. në Manastir;
- Punësimet e qeverisë: deri në vitin 2001 popullsia shqiptare ka qenë e
përfaqësuar në administratën shtetërore në shifra skandaloze. Ata kishin
shumë më pak se 10 për qind të pozitave në punësimet e qeverisë dhe
veçanërisht ishin të nën-përfaqësuar në shkallët e larta … në administratën
lokale … dhe në forcat ushtarake dhe policore”. 181
Pas vitit 2001, shumë gjëra ndryshuan, por ende ka disa probleme madhore
që shfaqen dhe për të cilat nuk mund të arrihet zgjidhje, edhe pse është shumë e
qartë se ka një zgjidhje të arsyeshme dhe përmbushëse për këto probleme.
180 Ibid.
181 Departamenti i Shtetit të Amerikës, raportet për të drejtat e njeriut për vitin 1993 (Uashington:
Departamenti i shtetit i Shteteve të Bashkuara, shkurt 1994), fq 965,969.
148