Per me teper informacione -kliko ketu - South East European ...

Aspektet juridike të implementimit të Marrëveshjes Kornizë të Ohrit
1.4.1.3 Reformat në Maqedoni bazuar në Marrëveshjen e Ohrit
(me theks të veçantë për të drejtën e gjuhës dhe edukimit)
Ligji i ri për gjuhën është kritikuar shpesh si diskriminues, jo vetëm për
grupin më të madh jo maqedonas, por edhe për pakicat tjera që jetojnë në këtë
vend. Domethënë ligji i gjuhës përcakton përdorimin e gjuhës që flitet prej së
paku prej 20% të popullatës në Maqedoni, si gjuhë zyrtare.
Në nivel lokal, në çdo komunë në të cilën jetojnë 20% të popullatës që flasin
gjuhë të ndryshme nga gjuha maqedonase, mund ta përdorin gjuhën e tyre, si
gjuhë zyrtare. Megjithatë, përdorimi i gjuhëve tjera është shumë i kufizuar në
institucionet e pushtetit qendror.
Për shembull, anëtarët e parlamentit mund të përdorin gjuhën që flitet nga
20% e popullatës (pra vetëm gjuhën shqipe), kur ata paraqesin mendimet në
asamblenë e përgjithshme, apo në komisione, por ata nuk mund ta përdorin atë
kur udhëheqin seancat e parlamentit, apo të komisioneve të tij! Dhe gjithmonë
përkufizohet kështu: t’i mund ta bësh këtë, por nuk mund ta bësh atë! Është një
përdorim relativisht i kufizuar i gjuhës.
Dhe pa e përmendur se në realitet, përdorimi i gjuhës amtare është edhe më
pak i zbatueshëm, pasi në procedura të ndryshme ndodh që nëpunësi
administrativ që ka për detyrë të shkruajë raportin për diçka nuk e flet gjuhën
tjetër, dhe kështu e gjithë procedura zhvillohet në maqedonisht. Në përgjithësi ky
nuk është një ligj i përshtatshëm ashtu siç duhet të jetë.
Lidhur me të drejtën për edukim, ende ka një dallim diskriminues në ndarjen
e fondeve shtetërore për universitetet. Për arsye të paqarta, Universiteti Shtetëror
i Tetovës gjithmonë pranon më pak fonde në krahasim me universitetet tjera
shtetërore, dhe kjo gjithmonë ka qenë një subjekt kritike, më së shpeshti nga
opozita.
Në anën tjetër Universiteti i Evropës Juglindore, që përfaqëson një universitet
tjetër në të cilin shumica dërmuese e studentëve janë shqiptarë, edhe pse ka
grupe të mëdha të studentëve me prejardhje tjetër etnike, nuk pranon ndonjë
fond nga qeveria edhe pse statusi i tij është publik privat, pra kombinim midis
fondeve publike dhe private. Një gjë e tillë nuk respektohet nga qeveria dhe nuk
trajtohet me seriozitet.
Një çështje tjetër e rëndësishme është fakti se për shkak të përfaqësimit
proporcional të etniteteve tjera në institucionet shtetërore, një numër i madh i të
diplomuarve të rinj janë të punësuar formalisht në institucionet shtetërore, por
ata nuk shkojnë në punë, por vetëm marrin pagat e tyre dhe rijnë në shtëpi, sepse
nuk kanë ku të shkojnë në punë, sepse nuk janë krijuar parakushte për ta, por të
njëjtit trajtohen vetëm si numra, të cilët bëjnë që ky shtet të duket demokratik, në
mënyrë fiktive.
153