You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Kriza globale financiare,<br />
Ndikimi i krizes ekonomike<br />
financiare ne ekonomine e Kosoves<br />
Jam nje student i ekonomlse ne<br />
prag te diplomimit. Gjate hulum-<br />
• timeve te mia ne internet, revista<br />
ekonomike, dhe shtypin ditore<br />
kame hasur ne disa artikuj qe e sqaronin<br />
ne menyre te thjeshte krlzen aktuale.<br />
Gjithcka filloi me sulmet e 2001, kur qeveria amerikane<br />
nga frika e nje recesioni i uli normat e interesit<br />
nga 6 ne 2%. Ulja enormes te interesit eshte praktike<br />
e njohur cdohere kur pritet nje nqadalesirn ekonomik<br />
pasi ne kete menyre stimulohet marrja e kredive<br />
dhe rritja ekonomike. Mirepo ulja nga 6 ne 2 % ishte<br />
shume e madhe . Kjo solli nje rritje te madhe te numrit<br />
te kredimarresve kryesisht per blerjen e shtepive,<br />
mes tyre kishte edhe njerez qe realisht nuk ishin negjendje<br />
te kthejne kredite. Rritja e kerkeses per shtepi<br />
logjikisht solli ne rritjen e crnimit te shtepive, dhe kjo<br />
zgjati disa vite rresht deri ne 2007.<br />
Ne 2007 filluan problemet, tregu u ngop, kerkesa per<br />
shtepi ra ndjeshern. Problem tjeter ishin kredimarresit<br />
te cilit nuk ishin ne gjendje t'i kthenin kredite keshtu<br />
qe cmimi i shtepive filloi te bie. Ne nje moment crnirni<br />
i shtepive te reja u be me i ulet sesa sasia e kredise<br />
qe u kishte ngelur atyre qe i blene shtepite ne kohen<br />
e bumit . Kjo beri qe shume kredirnarres t'i anulojne<br />
kontratat, kjo sepse hipoteka e vetme ishte shtepia te<br />
cilin e kishin biere vlera reale e te ciles tashme ishte me<br />
e ulet sesavlera qe u kishte ngelur per te paguar. Askush<br />
nuk do paguante 300.000$ per nje shtepi qe mund ta<br />
bien per 200.000$. U formua nje circulus viciosus, sa me<br />
teper kredi marres i anulonin kontratat aq me teper binte<br />
vlera e shtepive derisa disa banka bankrotuan.<br />
Ato 700 miliarde $ qeveria do t'I perder per bierjen e detyrimeve<br />
te kredi marresve, dmth nese une kam marre<br />
nje kredi ne nje banke,shteti do te paguan te gjitha detyrimet<br />
e mia ne ate banke, kurse une ne vend qe t'i paguaj<br />
bankes do t'i paguaj shtetit. Ne kete rnänyre bankat jane<br />
te sigurta ndersa rrezikun e moskthimit te kredise e merr<br />
shteti. pra eshte thjesht rrezik, por ka rnundesi qe shteti<br />
te fitoje nga e qjithe kjo, nese arrin te arketoje me teper<br />
sesavlera qe do tu paguan bankave.<br />
15
Change language