Manos Gavras - Xalkiadakis

| Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΤΟΝ ΑΤΤΙΛΑ
πέντε, και οι άλλοι στρατιώτες, οι σύντροφοί του, νόμιζαν πως ήταν
σκοτωμένος. Ο Μανώλης ήξερε να επιβιώνει σε πολύ αντίξοες συνθήκες,
άλλωστε ήταν τέτοια η εκπαίδευσή του. Πολλές φορές μου
έλεγε ότι δεν είχε βάλει τίποτε στο στόμα του, ούτε φαγητό, ούτε
νερό…» Χωρίς νερό, λοιπόν. Και ήταν Αύγουστος μήνας. Στο θερμό
κλίμα της Κύπρου.
Όταν η περιπέτειά του έφτασε στο τέλος της ο μικρός ήρωας ήταν
εξαντλημένος…
«Μόλις είδε τους συντρόφους του ζήτησε φαΐ και νερό…»
Η Νίκη
Επιστρέφοντας από την Κύπρο ο ήρωας του 1974 πήγε στην Αγιά
Φωτιά της Μεσαράς κι από κει στην Αθήνα. Τη Νίκη την ήξερε από
πριν αλλά εκείνη ήταν κοριτσάκι ακόμη, κόρη μαραγκού που είχε
τύχει να συναντήσει τον Μανώλη και να τον συμπαθήσει. Έρωτας
μετά τη μάχη. Η άλλη πλευρά της ζωής. Ή, μάλλον, η ίδια η ζωή που
δείχνει πότε το σκληρό πρόσωπό
της και πότε καλοσυνεύει
και χαμογελά.
Κλέβει ο Μανώλης τη Νίκη,
έτσι όπως έκαναν στην Κρήτη
του παλιού καιρού και τη φέρνει
στην Κρήτη. Η οικογένεια
της κοπελιάς δεν αντιδρά, τον
καλοδέχεται. Ο γάμος έγινε
στην Κρήτη.
Από τότε οι δρόμοι τους δεν
χώρισαν πια. Ως τον Οκτώβριο
του 1994. Εκείνος δούλευε
στην Τρίπολη εκείνη την εποχή.
Ένα Σάββατο ξεκίνησε για να
τη συναντήσει. Δεν έφτασε
ποτέ στον προορισμό του. Ένα
μεγάλο φορτηγό, μια νταλίκα…
Τροχαίο. Έτσι γιατί μια λέξη
μπορεί να κλείσει το βιβλίο
μιας ολόκληρης ζωής. Τροχαίο! Ο Μανώλης άφησε πίσω του δυο
παιδιά. Αν ζούσε σήμερα, στα 56 του, θα ήταν παππούς. Και θα μπορούσε
να λέει στα εγγόνια του παραμύθια, σαν εκείνα που άκουγε
στα Αστερούσια όταν ήταν κι εκείνος παιδί. Πιθανόν, όμως, να μην
τους έλεγε ποτέ, ή να μην τους έλεγε συχνά, τη δική του ιστορία που
μοιάζει σαν συναρπαστικό παραμύθι. Έτσι γιατί πίστευε ότι έκανε
αυτό που έπρεπε να κάνει. Είναι λόγια δικά του. Και η Νίκη του δεν
θα τα ξεχάσει ποτέ. Σκέφτεται, όμως, πόσο δύσκολη ήταν η ζωή και
πόσο σκληρή απέναντί του: «Αν ζούσε θα χαιρόταν τώρα το εγγονάκι
μας», λέει.
Αν ο Μανώλης…
Η περιοχή στην οποία πολέμησε ο Μπικάκης υπήρξε κρίσιμη για την
τελική έκβαση της εισβολής. Σήμερα καλύπτεται από τη «νεκρή
ζώνη». Η σκόνη του χρόνου καλύπτει τα βήματα των ανθρώπων,
μια περιοχή χωρίς ζωή. Και του Μανώλη τα βήματα από τη σκόνη
του χρόνου καλύπτονται. Οι συμπολεμιστές και οι συγγενείς του
λένε με καμάρι ότι με τα χέρια, το μάτι, το μυαλό και την παλικαριά
του σταμάτησε την τουρκική επέλαση. Αυτός ο ένας! Η αλήθεια είναι
ότι δόθηκαν στην περιοχή του Αγίου Δομετίου σκληρές μάχες ανάμεσα
στην ΕΛΔΥΚ και τους εισβολείς. Ακολούθησαν οδομαχίες
σκληρές και άγριες. Μια από τις πιο σημαντικές άμυνες ήταν αυτή
του Μανώλη. Αν κατάφερναν να περνούσαν οι Τούρκοι εκείνη τη
μέρα θα ήταν αλλιώς η Κύπρος σήμερα. Η Πρωτεύουσα, η Λευκωσία,
θα ήταν κλεισμένη ασφυκτικά. Ο κυκλικός κόμβος Κολοκασίδη
που βρίσκεται στα δυτικά της πόλης, στο προάστειο Άγιος Δομέτιος,
οδηγούσε στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, αυτό το αεροδρόμιο που
από τότε παραμένει φάντασμα. Νεκρό κι εκείνο. Όπως και η «Σχολή
Γρηγορίου», ένα εκπαιδευτήριο που από τότε παραμένει με τα σημάδια
των εκρήξεων και των βολίδων μέσα στη νεκρή ζώνη. Το
τάγμα του πεζικού που είχε ξεπαστρέψει ο Μπικάκης είχε καταφύγει
στο σχολή. Το ισόγειο και έναν από τους ορόφους της είχε σημαδέψει
με τις δυο τελευταίες βολίδες του ο Κρητικός. Ποταμοί αιμάτων,
κραυγές και δάκρυα στοίχειωσαν σε ένα κτήριο που είχε ως
προορισμό του την παιδεία…
Για να επανέλθουμε: κανείς δεν ξέρει τι θα είχε συμβεί στη Λευκωσία
αν ο Μπικάκης δεν ήταν τόσο τολμηρός και τόσο εύστοχος.
Μένομε, λοιπόν, σ’ αυτή την
εκτίμηση που λέει ότι οι Τούρκοι
θα έλεγχαν ένα πολύ μεγαλύτερο
κομμάτι της Λευκωσίας
και ότι η ζωή στην διχοτομημένη
πόλη θα ήταν πιο μαρτυρική,
σχεδόν αβίωτη… Η
κατάληψη της περιοχής θα σήμαινε
τον εγκλωβισμό της
πόλης και από τα δυτικά, με
μόνο πλέον άνοιγμά της το
νότιο.
Σαν ήρωας
από τα παλιά…
Το αρχικό (καλογραμμένο και
λεπτομερές) κείμενο για τον
Μανώλη Μπικάκη δημοσιεύτηκε
στο διαδίκτυο από τον «Σύλλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα
οικογενειών αγνοουμένων και πεσόντων κυπριακής τραγωδίας
1974». Στάθηκε πλοηγός για τη έρευνά μου.
Ύστερα από μια σύντομη ραδιοφωνική εκπομπή διαπίστωσα ότι την
ιστορία του την ξέρουν πολλοί, οι συγγενείς, οι φίλοι, οι κοντοχωριανοί,
οι συμπολεμιστές του (που τον τιμούν και τον σέβονται). Την
ξέρουν και όσοι Έλληνες υπηρέτησαν έκτοτε στην Κύπρο. Τη λένε
με θαυμασμό, όσο κι αν ξέρουν αποσπασματικά κάποια από τα στοιχεία
που τη συνθέτουν. Μίλησα με πάνω από δεκαπέντε ανθρώπους.
Στα μάτια τους ο Μπικάκης δεν είναι ένας κοινός θνητός αλλά
ένας υπερφυσικός άνθρωπος που ζωντανεύει όλες εκείνες τις παλιές
ιστορίες, όσες ακούγονται στην Κρήτη από την εποχή της Τουρκοκρατίας.
Να, σαν τον άλλο μεθυσμένο με το κρασί της Λευτεριάς,
τον Ξωπατέρα. Ένα δημοτικό τραγούδι περιγράφει τη μάχη του λέγοντας
ότι οι σφαίρες περνούσαν δίπλα από το κορμί του σαν μύγες,
χωρίς να τον πετυχαίνουν.
Έτσι κι ο Μπικάκης. Καμιά σφαίρα δεν τον βρήκε. Και όπως λέει ο
άγνωστός μου συγγραφέας του διαδικτύου, ο ίδιος ενσαρκώνει τη
δύναμη του ανθρώπου απέναντι στη μηχανή.
Αλήθεια, θυμήθηκε να τιμήσει κανείς αυτόν τον ήρωα; x
44