You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
PunjabiDailyOnLine<br />
PunjabiDaily<br />
Website;<br />
www.PunjabiDaily.com<br />
Email;<br />
Newsroom@PunjabiDaily.com<br />
Monday, January 19, 2015, 5 mfG, nfnksLfhI sMmq 547 Vol. 7, No. 2393, Tel: 416-661-7272, Fax: 416-661-7272<br />
kYmrUn ivc boko hrfm df hmlf<br />
kYmrUn/pI zI ibAUro/jnvrI 18-2015- amrIkI dyÈ kYmrUn<br />
ivc nfeIjIrIaf dy ieslfmI sMgTn boko hrfm dy kwtVpMQIaF<br />
ny hmlf krky 50 lokF ƒ agvf kr ilaf hY. surwiKaf<br />
aiDkfrIaF muqfbk kwtVpMQIaF ny sImf pfr dy ipMz qy hmlf<br />
kIqf, ies hmly ivc keI lok mfry gey hn. kwtVpMQIaF ny<br />
ijhnF ƒ agvf kIqf, AuhnF ivc iËafdfqr aOrqF aqy bwcy hn.<br />
iek puils aiDkfrI ny dwisaf ik ÈwkI kwtVpMQIaF ny<br />
qoXUrfE ielfky ivc do ipMzF qy hmlf kIqf hY. AuhnF ny GrF ƒ<br />
awg lgf idwqI aqy swT qoN iËafdf lokF ƒ pkV lY gey.<br />
aiDkfrIaF muqfbk agvf kIqy lokF dI igxqI 80 qoN vwD ho<br />
skdI hY, iehnF ivc 30 qoN 50 sfl dy purÈ aqy aOrqF hn.<br />
boko hrfm ny 2009 ivc ieslfimk rfj dy gTn dy<br />
leI sYink muihMm afrMB kIqI sI. ies qoN bad ipiCly sfl Ausny<br />
Auqr pUrbI keI ksibaF aqy ipMzF qy kbjf kr ilaf sI. ies<br />
KUnI sMGrÈ ivc hux qwk 15 lwK lok AujV cuwky hn aqy isrP<br />
ipCly sfl do hËfr qoN iËafdf lok mfry gey sn.<br />
trFto/pI zI ibAUro/jnvrI 18-2015-<br />
AuntfrIE mYnUPYkcirMg ivc kYnyzf df hux<br />
vI pihly nMbr df sUbf<br />
hY. ies sUby dy AudXog<br />
aqy vpfr dy kfrn<br />
kYnyzf srkfr ƒ sB qoN<br />
iËafdf mflIaf imldf<br />
sI. ipCly smyN ivc<br />
albrtf ivc qyl dy<br />
KUhF dI afmdn ny<br />
AuntfrIE ƒ ipwCy Dwk<br />
idwqf sI pr qyl dIaF<br />
izwgdIaF kImqF<br />
albrtf dy leI<br />
muÈikl bx geIaF<br />
hn. ies krky iek<br />
vfr iPr kYnyzf srkfr<br />
AuntfrIE vwl dyK rhI<br />
hY, ijhVf mulk dy<br />
arQcfry df Bfr cuwkx dI smrwQf awj vI<br />
rwKdf hY. kYnyzf ivc mYnUPYkcirMg ivc<br />
mMdvfVf af igaf. cIn aqy kuJ hor mulkF<br />
dI cuxOqI dy kfrn AuntfrIE dy vpfr<br />
kfrobfr ƒ kfPI Tys lwgI hY.<br />
qyl dIaF izwgdIaF kImqF ny<br />
aYn zI pI ny PYzrl ivwq mMqrI<br />
ƒ idwqI afpxI bjtI ilst<br />
aOtvf/pI zI ibAUro/jnvrI<br />
18-2015- bjt ivc<br />
ivroDI iDr vwloN idwqy gey su-<br />
JfvF dI ilst aYn zI pI ny<br />
PYzrl ivwq mMqrI dy hvfly<br />
kr idwqI hY. ies ilst ivc<br />
ivroDI pfrtI ny ienkm<br />
spilitMg plfn ivc soD dI<br />
mMg kIqI hY aqy ies ivc<br />
pirvfr aqy bwicaF ƒ lY ky<br />
Elz eyj sikAUrtI leI Aumr dI Xogqf<br />
GtfAux dI mMg kIqI hY. aYn zI pI dy ivwq ikRtk<br />
nfQn kUlYn ny ivwq mMqrI ƒ suJfa idwqf ik<br />
AuhnF dI pfrtI agly bjt ivc jo cfhuMdI hY,<br />
qyl dIaF GtdIaF kImqF kfrn AuntfrIE<br />
iPr bx skdf hY kYnyzf dI afriQk ieMjx<br />
Aus qy ivcfr kIqf jfvy.<br />
PYzrl bjt jo ik afm qOr<br />
qy PrvrI jFmfrc ivc pyÈ<br />
kIqf jFdf sI, ies vfr<br />
apRYl ivc pyÈ kIqf<br />
jfvygf. ies pwqr ivc<br />
kulYn ny sRI ElIvr ƒ<br />
bynqI kIqI ik bjt ivc<br />
dyrI nf kIqI jfvy aqy<br />
afs pRgt kIqI ik qyl<br />
dIaF kImqF iPr dubfrf vwD jfxgIaF.<br />
sRI kulyn ny ikhf ik AuhnF ny ElIvr<br />
mUhry icMqf pRgtfeI ik qyl dIaF kImqF dy kfrn<br />
ivBfgI phuMc ƒ Aultfieaf nf jfvy.<br />
sfrf isstm AulJf ky rwK idwqf hY. hux<br />
amrIkf vI qyl ƒ lY ky kYnyzf vwl dyKx<br />
leI mjbUr nhIN irhf. kYnyzf ny qyl dI<br />
splfeI leI nvIaF mfrkItF dI Bfl kIqI<br />
hY aqy ies idÈf ivc kfPI sPlqf vI<br />
imlI hY pr qyl dIaF kImqF ieMnIaF izwg<br />
geIaF ik ies df Auqpfdn hI hux mihMgf<br />
pYx lwg ipaf hY.<br />
aijhy ivc kYnyzf ƒ iPr afpxy<br />
rvfieqI AudXogF vwl dyKxf pvygf. hfl<br />
hI ivc pYrIË plfsitk<br />
PYbrIkyÈn vrgIaF<br />
kMpnIaF ny vwzy invyÈ df<br />
aYlfn kIqf hY. mfihrF<br />
dI rfey hY ik aijhIaF<br />
kMpnIaF kYnyzf dy<br />
arQcfry ƒ kfPI hulfrf<br />
dy skdIaF hn. pr<br />
cuxOqIaF bhuq iËafdf<br />
hn. AuntfrIE ivc ijMny<br />
vwzy AudXog sn, ipCly<br />
mMdvfVy dy kfrn hux<br />
qwk sihk-sihk ky cwl<br />
rhy hn. nvyN invyÈ qoN<br />
iPlhfl afnfkfnI kIqI<br />
jf rhI hY. srkfrF Ëor<br />
lgf rhIaF hn pr<br />
mfrkIt dy ruJfn kMpnIaF ƒ hOslf nhIN dy<br />
rhy hn. ies dy bfvjUd vI AuntfrIE<br />
Auqpfdn pwKoN kYnyzf dI hwb bixaf hoieaf<br />
hY aqy albrtf qoN bfad iPr PYzrl<br />
srkfr AuntfrIE vwl dyKx leI<br />
mjbUr hovygI.<br />
trFto dI rihx vflI bfsktbfl<br />
iKzfrn dI pYnslvynIaf ivc lfÈ imlI<br />
kYlIPornIaf/pI zI<br />
ibAUro/jnvrI 18-<br />
2015- vYstrn<br />
pYnsylvynIaf XUnIvristI<br />
ivc pVHdI<br />
trFto vfsI Putbfl<br />
iKzfrn dI lfÈ ies<br />
vIkaYNz qy AuhnF dy<br />
hostl ivcoN brfmd<br />
kIqI geI hY.<br />
vfiÈMgtn puils<br />
muqfbk 21 sflF df<br />
ÈFins klfrk dI lfÈ df krIb svyry3 vjy<br />
pqf lwigaf. XUnIvristI dy aiDkfrIaF<br />
muqfbk ieh bhuq duwK<br />
vflI gwl hY. 6 Puwt lMmI<br />
ieh iKzfrn suBfa dI<br />
bhuq cMgI sI aqy do<br />
drjn qoN iËafdf mukfb<br />
ilaF ivc Bfg lY cuwky hn.<br />
aYQlYitk zfierYktr<br />
kryn hYrpb ny dwisaf<br />
ieh iek cMgI ividafrQI<br />
aqy vDIaf iKzfrn sI.<br />
kYlIPornIaf puils hux<br />
mOq dy kfrnF dI ivafiKaf<br />
leI mYzIkl irport AuzIk rhI hY ik ieh mOq<br />
hfdsy vws hoeI jF koeI hor kfrn hY.
January 19, 2015 (2)<br />
26 jnvrI Ebfmf jI dI Bfrq PyrI smyN Xfd-pwqr<br />
amrIkf dy siqkfrXog rfÈtrpqI sRI brfk<br />
Ebfmf jIE:- goiraF dI DrqI amrIkf qoN,<br />
gMDmI rMg dy vsnIkF dI DrqI Bfrq `qy, mhfn<br />
kfly rfÈtrpqI df kdm rwKxf, gurU nfnk dy<br />
``nf ko ihMdU nf muslmfn`` dy ivcfrF df pRqIk<br />
vI hY aqy ajoky ivigafnk Xuwg ivc gurU goibMd<br />
isMG jI dy kQn ``mfns kI jfq sBY eyko<br />
pihcfnbo`` df amlI rUp ivc rfjnIiqk<br />
pRgtfvf vI hY. afp jI afpxy 50 pRFqF ivc<br />
anyk rMgF, nslF, iPrikaF, bolIaF aqy ivcfrF<br />
vfly vsnIkF vwloN, lokqMqrI pRxflI rfhIN cuxy<br />
hoey ies DrqI dy sB qoN ÈkqIÈflI ivakqI ho.<br />
125 kroV dI hËfrF vrgF ivc vMzI hoeI BfrqI<br />
vsoN quhfzIaF Auprokq ipCokVF sdkf sfzf<br />
iDafn, pUrI gMBIrqf nfl iKwcdI hY. afp jI dy<br />
iek iek vrqfry vwl sfzf iDafn rhygf,<br />
ikAuNØik afp jI qoN sfzIaF afsF aqy afp jI<br />
pRqI sfzy ÈMky bhuq zUMGy hn.<br />
rfÈtrpqI jIE:- asIN afpxI gwl<br />
AuGy ilKfrI sRI vI[ aYs[ nfeypfldI pusqk<br />
`ieMzIaf: ey imlIan imAUtnIs nfE` ivc AuhnF<br />
dy drj hyT ilKy hvfly nfl afrMBdy hF.<br />
The Hindu idea is that government<br />
must have every right to do as it<br />
pleases. This is how the violations of<br />
the constitution are tolerated by<br />
everybody. The Hindu idea whatever<br />
the government does is the law. It is<br />
more susceptible (easily influenced) to<br />
dictatorship.<br />
The Sikh idea is that God is<br />
the only true sovereign and that the<br />
governments have a mandate to govern<br />
on the condition that they do justice."<br />
From- "India Mutinies Now"<br />
authored by V. S. Naipaual."<br />
AulQf:<br />
``ihMdU ivcfr hY ik srkfr jo cfhy Ausƒ Auh<br />
krn df hwk hY. iesy kfrn hr ivakqI hr idn<br />
ivDfn dI AulMGxf shfrI jFdf hY. iesy sdkf<br />
izktytriÈp df rfh pwDrf huMdf hY.<br />
iswK ivcfr ieh hY ik pRmfqmf hI aslI<br />
ÈihnÈfh hY aqy srkfr ƒ iensfP dyx dI Èrq<br />
qy rfj krn df hwk hY.<br />
(ivcoN pusqk `ieMzIaf: ey imlIan<br />
imAUtnIs nfE`<br />
Ebfmf jIE! iswK rihbr nfnk jI ny<br />
DrqI `qy lwgBwg 550 sfl pihlF ieh<br />
ivigafnk ivcfr idwqf sI, ik bRihmMz dI<br />
isrjxf qoN pihlF hnyr-Guwp vylyvI koeI ÈkqI<br />
sI, ijsny bRihmMz isrijaf<br />
Bfv isrjxhfr. aqy iPr<br />
bRihmMz dy ivÈfl iKlfry<br />
aqy AusdI isKr `qy mnuwK<br />
dI isrjxf kIqI. ajoky vrqfry qfeIN kyvl Ausy<br />
hI ÈkqI dI kfrvfeI hY.Auh ÈkqI hI sBnF df<br />
rwb, gurU aqy pIr hY. ajoky ivigafnI, bhuq<br />
pwCV ky, awj ieh gwl kihMdy hn ik kudrq iek<br />
ivkfsmeI vrqfrf hY. ijsƒ iswD krn aqy<br />
smJx leI nfnk jI sBnF ƒ igafn dI pRfpqI<br />
`qy jor idwqf sI. nfeypfl jI dI Auprokq itwpxI<br />
ƒ iswD krn leI gurU nfnk jI vwloN Bfrq Aupr<br />
hfvI bRfhmxvfdI DwkV soc dI ivafiKaf ivc<br />
ieh kihxf bxdf hY ik mnUwKI soc kflpink hY<br />
aqy kudrqI vrqfrf ivigafnk, aslI aqy<br />
inrol swc.<br />
`nIcf aMdir nIc jfiq nIcI hU aiq nIcu..<br />
nfnku iqn kY sMig sfiQ vizaf isAu ikaf rIs..<br />
ijQY nIc smflIain iqQY ndir qyrI<br />
bKsIs..4..1..<br />
aqy hor<br />
nfnk nfm cVHdI klf qyry Bfxy srbwq df Blf`<br />
Ebfmf jIE. iehnF scfeIaF dy<br />
smrQkF ƒ ipCly 500 sfl dy ieiqhfs ivc jo<br />
kihr Jwlxy pey, iewQy asIN Auh ivsQfr ivc<br />
ibafn nhIN kr skdy, pr ieiqhfs qF gvfh hY<br />
hI nf. isKrlI ieko Ganf jo 1984 ivc<br />
lVIvfr vfprI aqy nfnk-goibMd smrQkF ny<br />
hMZfeI, Auh sI `iswKF aqy iswKI dI kulnfs` jo<br />
BfrqI rfjnIiqkF aqy srkfrF vwloN isrijaf<br />
igaf `GwlUGfrf` sI, ijsdI iksy vI srkfr ny<br />
ivDfnk prK krvf ky iensfP dyx df Auprflf<br />
nhIN kIqf. iehI duwK Ebfmf jI, iswK quhfzy pfs<br />
krdy hoey shfieqf dI mMg krdy hn. ipCly 60<br />
sflF ivc sfzy hfkmF ny mohn lfl krm cMd<br />
gFDI, nF dy iek lIzr ƒ JUT dy afDfr `qy<br />
cirwqrhIx ƒ `mhfqmf` drsf ky sfzf `bfpU`<br />
bxf, sfry dyÈ ivc lokF ƒ AusdIaF mUrqIaF ƒ<br />
awj qwk pUjx `qy lfieaf hoieaf hY. iesdf<br />
ivsQfr afp jI `inAUXfrk tfeImË` dy azItr<br />
vwloN ilKI hoeI pusqk ivc vyK skdy ho. ieh<br />
jfx ky sfƒ bVI Èrm afeI<br />
hY. QoVHy idn pihlF gujrfq<br />
ivc sfzy pRDfn mMqrI sRI<br />
nirMdr modI jI vwloN ivkfs<br />
dy nF qy swdy gey iek iekwT ivc XU[ aYn[ E[ dy<br />
siqkfrXog sYktrI jnrl, bFkI mUn jI ny jd<br />
`gFDI` dy icwqr awgy isr Jukfieaf qF sfƒ<br />
jfipaf ik, kI hux XU[ aYn dI hsqI vI ieMnI<br />
inGr geI hY iewQy kuJ hor GtnfvF afp jI dy<br />
iDafn ivc ilafAuxIaF ËrUrI hn. awj ieh<br />
spÈt hY ik Bfrq dI ho cuwkI pRDfn mMqrI aqy<br />
kFgrsI pRDfn mMqrI ieMdrf gFDI `sfkf nIlf<br />
qfrf` dI doÈI sI aqy Ausdf bytf pRDfn mMqrI<br />
rfjIv gFDI iswKF dy vwzy kqlyafm df doÈI sI.<br />
pr dohF ƒ BfrqI hfkmF ny `Bfrq rqn` dy<br />
snmfn dy ky invfijaf sI. awq dI Èrmsfr<br />
Gtnf AudoN hoeI jdoN kOmFqrI mnuwKI aiDkfr<br />
sMgTn dI muKI, lyzI roibnsn ny ieMdrf gFDI<br />
pfsoN `ÈFqI purskfr` pRfpq kIqf. ieMglYNz dI<br />
pRDfn mMqrI mfrgryt QYcr vwloN 1984 ivc iswKF<br />
df Dfrimk asQfn `sRI akfl qKq` aqy iswK<br />
lfiebRyrI lutvfAux aqy sVvfAux ivc afpxI<br />
hvfeI sYnf dI vDIaf tukVI Byj ky jo byÈrmI<br />
kfrvfeI kIqI, Ausdf awj qwk iswK BfeIcfry ƒ<br />
koeI ihsfb nhIN idwqf igaf. asIN afp vI<br />
Èrmsfr hF ik iehnF axmnuwKI vrqfiraF dI<br />
kfrvfeI krn vflI POj ƒ sfzy pRFq pMjfb dy<br />
muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl afp swdf dy ky afey<br />
sn aqy swc dy pRqIk khy jFdy sfzy Dfrimk<br />
asQfn sRI akfl qKq sfihb dy jQydfr AuhnF<br />
ƒ `pMQ rqn` df isropf idwqf sI.<br />
Ebfmf jI! quhfzf Bfrq afAuxf sfzy<br />
leI lfhyvMdf<br />
vI ho skdf hY<br />
qy `ivnfÈkfrI`<br />
vI. iKmf krnf<br />
asIN awKr<br />
sKq vriqaf<br />
dlbIr isMG pwqrkfr<br />
99145-71713<br />
hY. Audfhrx<br />
kyvl ieMnI dyxI<br />
locdy hF ik QoVy<br />
idn pihlF sfzy<br />
vwzy kfrobfrI<br />
Èihr muMbeI<br />
ivKy do vwzy<br />
iekwT hoey. iek<br />
sI `ieiqhfs<br />
s b M D I<br />
kfnPrMs` aqy<br />
dUjI sI `Bfrq<br />
dy isKr dy<br />
amIr aMbfnIaF<br />
dI sMsQf<br />
irlfieMs vwloN<br />
iek vwzy<br />
hspqfl df<br />
A u d G f t n ` ,<br />
ijsdI prcI<br />
kwtx qy hI<br />
kyvl 1100<br />
rupey lwgdy<br />
hn. iehnF dovyN<br />
sMmylnF df<br />
AudGftn sfzy<br />
pRDfn mMqrI jI<br />
ny kIqI sI. AuQy<br />
AuhnF jo<br />
q k r I r F<br />
kIqIaF, AuhdI<br />
crcf kyvl<br />
Bfrq ivc hI nhIN hoeI sgoN sfrI DrqI dy<br />
mIzIaf ivc vI hoeI hY. kihxf AuhnF df ieh sI<br />
ik lwKF kroVF sfl pihlF Bfrq aMdr Auzx<br />
XMqr, mnuwKI Aupj dy XMg qrIky qy sfDn aqy<br />
rog mukq pRxflIaF, dvfeIaF aqy vwZy gey aMg<br />
joVn dIaF krfmfqI ÈkqIaF pRfpq sn.<br />
ieiqhfs dIaF pusqkF dI ivafiKaf vI AuhnF<br />
dI srkfr vwloN kuJ iesy qrHF kIqI jf rhI hY.<br />
kyNdrI mMqrI siqkfrXog bIbI ismrqI ierfnI<br />
jI, jo afp bhuqIaF izgrIaF pRfpq krn ivc<br />
ivÈvfs nhIN rwKdI, ies dyÈ dIaF isKrlIaF<br />
ividak sMsQfvF ƒ jo moVy dyx jf rhI hY, Auh<br />
mËfk dy muwdy bxdy jf rhy hn. kI afp jI BfrqI<br />
igafn ivigafn dI syD bxI rihx ivc koeI<br />
Xogdfn nhIN pf skdy BfrqI hfkmF dIaF Gwt<br />
igxqI vsoN vfly lokF pRqI keI sfijÈF qF<br />
pRcwilq hn, pr iesdI iek imsfl asIN quhfzy<br />
iDafn ivc ilafAux cfhuMdy hF. 1984 ivc<br />
aMimRqsr dy iswK Dfrimk asQfn hirmMdr<br />
sfihb ivKy jo vwzf kqlyafm iswKF df hoieaf,<br />
AusdI ivAuNqbMdI krn vfly sn, kiQq `qIjI<br />
eyjMsI` qy Ausdy muKI afr[ aYn[ kfE. mgroN<br />
1988 ivc BfrqI afeI[ bI[ dy muKI ajIq zovl<br />
jo awjklH modI srkfr dy sikAUrtI aYzvfeIËr<br />
hn, ny pfiksqfn ivcoN BfrqI sPfrqKfny ivcoN<br />
aMimRqsr af ky, do iswK KfVkUaF, inrvYr isMG<br />
qy jgIr isMG, nfl BfeIcfrf aqy sMprk bxf,<br />
sikAUrtI gfrzF dI shfieqf nfl kiQq `blYk<br />
QMzr` kfrvfeI ƒ isry lfieaf. ijs leI AuhnF<br />
ƒ vwzf purskfr imilaf. ieh sI hirmMdr<br />
sfihb ivruwD dUjI sfijÈ.<br />
amrIkI rfÈtrpqI jIE. mnuwKI<br />
aiDkfrF df awj sfrI DrqI `qy Gfx ho irhf hY.<br />
qusIN afpxf ahudf sFBx vyly `guaFtnfmf-by` dI<br />
bdnfm jylH ƒ bMd krn df vcn idwqf sI aqy<br />
ieh vI ikhf sI ik amrIkf vwloN bMdIaF ƒ idwqy<br />
jFdy qsIhy bMd kIqy jfxgy. pr ieh dovyN msly<br />
awj vI mUMh awzI KVHy hn. Aultf quhfzIaF<br />
KuPIaf eyjMsIaF vwloN axmnuwKI qsIhy dyx dIaF<br />
kfrvfeIaF sfrI DrqI `qy nPrq df ivÈf<br />
bxIaF hoeIaF hn. afp jI dy dyÈ dy lok vwzI<br />
pwDr `qy mnuwKI aiDkfrF dy rKvfly hn. afp jI<br />
ƒ vI pd sFBx smyN `ÈFqI nobl ienfm` ies<br />
leI idwqf igaf sI ik DrqI dy anyk iKwiqaF<br />
ivc afp jI qoN pihlF pRDfn jfrj buÈ vwloN kIqy<br />
jf rhy pfp qy vDIkIaF bMd hoxgIaF. pr pUrn<br />
rUp ivc aijhf nhIN hoieaf. quhfzy icMn pwdF qy<br />
hI Bfrq dy hfkm awj cwlx leI kfhly ny.<br />
mIzIaf ies gwl df rOlf qF pfeI jFdf hY ik<br />
AuhnF bolx qy pRcfr dI KuwlHI CuwtI hoxI cfhIdI<br />
hY pr jy Auh nyk purKF dI pwq lfhux leI qur<br />
pey qF afm mnuwKF df kI hÈr hovygf PrFs ivc<br />
afp jI ny pwqrkfrF dIaF hwiqafvF huMdIaF<br />
prKIaF hoxgIaF. sfzy dyÈ aMdr iehnF bdnfm<br />
kfrvfeIaF leI sfDF dy vwzy toly vrqy jf rhy<br />
hn. ivsQfr dyx dI loV ies leI nhIN, ik ieh<br />
sB kuJ nvIn sfDnF rfhIN quhfƒ AuplbD hY.<br />
aMq ivc afp jI df iDafn asIN<br />
amrIkf aqy hor dyÈF ivc vsdy iswK BfeIcfry<br />
dI Aus aOkV vwl idvfAuxf locdy hF ik pgVI<br />
bMnHx vfly iswK `pfpI` huMdy ny. nhIN jI. sgoN ieh<br />
Boly Bfly mnuwK ÈuwD ihrdy vfly lok hn. hF iehnF<br />
aMdr srkrI eyjMsIaF ny aYsy ÈYqfn lok Byjy<br />
hoey hn, jo muwK rUp vjoN qF iswK lwgdy hn pr<br />
krqUq vjoN kwtV `Twg`. pMjfb aMdr isKrly<br />
pulsI-kfql ky[ pI[ aYs[ igwl ny sfkf nIlf<br />
qfrf ipwCoN hrnfm isMG DuMmf aqy Drm isMG nF<br />
dy do purfxy `dmdmI tksfl` dy kirMdy amrIkf<br />
Byj ky AuQy kYlIPornIaf ivc AuhnF df gurduafrf<br />
bxvf idwqf hY. tksfl Èbd dI ivafiKaf gurU<br />
nfnk dyv jI ny afpxI mÈhUr bfxI `jpu jI<br />
sfihb` dI ivafiKaf afKrI quk ivc kIqI hY.<br />
gurU goibMd isMG jI ipwCoN ÈhId bfbf dIp isMG<br />
jI ny `dmdmI tksfl` sMsQf df afrMB qlvMzI<br />
sfboN qoN kIqI sI. ijs qy sMq krqfr isMG jI ny<br />
pihrf idwqf aqy isKr qy 20vIN sdI dy mhfn<br />
iswK sMq jrnYl isMG iBMzrFvfly ny ÈhIdI pRfpq<br />
krky BfrqI POj dy dMd Kwty kIqy sn. DuMmf nF df<br />
(bfkI agly sPy qy)
January 19, 2015 (3)<br />
mnuwKI aiDkfr jQybMdIaF BfeI qfrf nUM qsLwdd qoN bcfAux leI awgy afAux –brqfnvI iswK jQybMdIaF<br />
lMzn- QfeIlYNz qoN igRPqfr krn AuprMq Bfrq<br />
ilaFdy KfVkU BfeI jgqfr isMG qfrf qy pMjfb<br />
puils vloN axmnuwKI qsLwdd arMB kIqf jf cuwkf<br />
hY. byloVI aqy byqwkI puwCigwC dy bhfny qIjy drjy<br />
dy qsIhy idwqy jf rhy hn. ies vfsqy vwK vwK<br />
qrIky aml ivwc ilaFdy jf rhy hn . brqfnvI<br />
iswK jQybMdIaF vloN pMjfb puils dy ies GtIey<br />
aqy nIvyN pwDr dI puwCigwC dI afV hyT BfeI qfrf<br />
qy cwl rhy jLulmIN kuhfVy dI inKyDI kIqI geI hY<br />
.aKMz kIrqnI jQf XU,ky dy isafsI ivMg dy<br />
jnrl skwqr BfeI jogf isMG , XUnfeIitz<br />
Kflsf dl XU, ky dy jnrl skwqr BfeI<br />
lvisMdr isMG zwlyvfl vloN mnuwKI aiDkfrF<br />
dIaF alMbrdfr jQybMdIaF nUM sinmr apIl<br />
aMimRqsr- qKq sRI dmdmf sfihb dy<br />
jwQydfr igafnI blvMq isMG nMdgVH nUM<br />
htfAux dy mfmly `c krnYl isMG pMjolI ny<br />
afiKaf ik nfnkÈfhI kYlMzr iswK kOm dI<br />
awzrI hoˆd df pRqIk hY aqy ies hoˆd nUM Éqm<br />
krn leI keI qfkqfˆ vwloˆ sfiËÈfˆ rcIafˆ<br />
jf rhIafˆ hn. iesy qihq jQydfr nMdgVH<br />
nUM htfieaf igaf hY jo ik mMdBfgf<br />
vrqfrf hY.<br />
nfnkÈfhI kYlMzr smrQk<br />
jQydfr igafnI blvMq isMG nMdgVH nUM<br />
ÈRomxI kmytI dI aMqirMg kmytI vwloˆ ahudy<br />
qoˆ htfAux nfl ijwQy mUl nfnkÈfhI kYlMzr<br />
nUM lfgU krn dy Xqnfˆ nUM Zfh lwgI hY, AuwQy<br />
kIqI geI hY ik<br />
Auh BfeI<br />
jgqfr isMG nUM<br />
puils dy aMnHy<br />
qswLdd qoN bcfAux<br />
leI avfjL<br />
bulMd krn aqy<br />
mnuwKI aiDkfrF<br />
dI rKvflI<br />
krn df PrjL<br />
adf krn. gOr<br />
qlb hY ik<br />
pMjfb puils df<br />
ieh afm<br />
iswK kOm dy inafrypn dy pRqIk nfnkÈfhI kYlMzr dI hoˆd nUM Kqm krn leI sfiËÈfˆ rcIafˆ jf rhIafˆ hn: pMjOlI<br />
ies mfmly ivwc aMqirMg kmytI mYˆbrfˆ ivwc<br />
mqByd vI sfhmxy afey hn. iesy leI awj<br />
aMqirMg kmytI dy do mYˆbr mIitMg ivwc Èfml<br />
nhIˆ hoey. vwK-vwK iswK jQybMdIafˆ ny ÈRomxI<br />
kmytI dy ies ÌYsly df ivroD kIqf hY.<br />
aMqirMg kmytI dI ÌqihgVH<br />
sfihb ivwc hoeI mIitMg ivwc mYˆbr krnYl<br />
isMG pMjolI aqy jnrl skwqr suKdyv isMG<br />
BOr Èfml nhIˆ hoey. dwsxXog hY ik jnvrI<br />
2010 ivwc jdoˆ soDy hoey nfnkÈfhI kYlMzr<br />
nUM lfgU kIqf igaf sI qfˆ Audoˆ vI ienHfˆ mYˆbrfˆ<br />
ny ivroD kIqf sI aqy ilKqI ieqrfË drj<br />
krfieaf sI. ies dOrfn vwK-vwK iswK<br />
jQybMdIafˆ ny aMqirMg kmytI dy ies ÌYsly<br />
df ivroD kIqf hY. idwlI kmytI dy sfbkf<br />
pRDfn qy idwlI akflI dl dy pRDfn prmjIq<br />
isMG srnf ny ies ÌYsly df ivroD kridafˆ<br />
ikhf ik Auh ies mfmly nUM lY ky suprIm<br />
kort ivwc jfxgy. AunHfˆ doÈ lfieaf ik<br />
ÈRomxI akflI dl ny afr[ aYs[ aYs[ nUM ÉuÈ<br />
kr ky idwlI ivwc Bfjpf koloˆ vwD sItfˆ lYx<br />
leI ieh ÌYslf ilaf hY. pMQk qflmyl dl<br />
dy muKI qy sfbkf jQydfr igafnI kyvl isMG<br />
ny ies ÌYsly dI inKyDI kridafˆ ies nUM<br />
isafsI ihwqfˆ qoˆ pRyirq ÌYslf krfr idwqf hY.<br />
dl Éflsf vwloˆ ies ÌYsly df ivroD kridafˆ<br />
jQybMdI dy bulfry kMvrpfl isMG ny afiKaf<br />
ik ieh ÌYslf anYiqk qy ÊYr sMivDfnk hY.<br />
vrqfr irhf hY<br />
ik ieh<br />
hwQkVIaF aqy<br />
byVIaF ivwc<br />
jkVy hoey isMGF<br />
nUM vI Prfr hox<br />
dy zrfmy aksr<br />
hI krdI rhI<br />
hY. sRI akfl<br />
qKq sfihb dy<br />
jQydfr isMG<br />
sfihb BfeI<br />
gurdyv isMG<br />
kfAuNky, BfeI<br />
mnbIr isMG chyVU, BfeI sqnfm isMG bfvf, BfeI<br />
suKdyv isMG suwKf smyq anykF Audfhrxf hn jdoN<br />
puils vloN kIqy gey byqhfsLf qsLwdd nfl srIrk<br />
qOr qy aDmoey ho cuwky isMGF nUM hiQafrF dI<br />
brfmdI krn iljfNdy vkq piuls ihrfsq ivwcoN<br />
Prfr hox dIaF zrfmeI khfxIaF pysL kIqIaF<br />
geIaF aqy aslIaq ivwc puils ihrfsq ivwc<br />
iehnF isMGF nUM sLhId kIqf igaf sI. ijs qrF<br />
QfeIlYNx srkfr vloN iewk iewk isMG igRPqfr<br />
krky Bfrq hvfly kIqy gey hn Aus qoN iswK kOm<br />
nUM smJ lYxf cfhIdf hY ik kOm nUM ajfd<br />
krvfAux leI afpxI lVfeI Kud lVnI pYxI hY<br />
ik ivdysLI srkfrF ny sfQ nhIN dyxf iehnF nUM qF<br />
afpxy vpfrk ihwq hI ipafry hn.<br />
sPf 2 dI bfkI<br />
26 jnvrI Ebfmf jI dI Bfrq PyrI smyN Xfd-pwqr<br />
ieh ivakqI awjklH sfry pMjfb qy dyÈ aMdr bRfhmxvfdI iswK<br />
sfDF dy toly iekwTy krky pMjfb aMdr iswKF dI nmoÈI df muwdf<br />
bixaf hoieaf hY. ikAuNik iesdI mfiek ÈkqI amrIkf dy<br />
Auprokq cricq gurduafry qoN imldI hY. ies leI asIN afp jI<br />
ƒ bynqI krdy hF ik AuQy iehnF df ieh awzf bMd krvfieaf<br />
jfvy. siqkfrXog Ebfmf jIE1 aMq ivc iek CotI ijhI bynqI<br />
quhfzy iDafn ivc ilafAuxI ËrUrI smJdf hF. sfzy dyÈ dI<br />
afËfdI ipwqoN lMmy smyN qwk asIN afm lokF ny Bfrq ƒ iek jUeyKfny<br />
dy rUp ivc hMZfieaf hY, ijwQy ikrqI luMitaf igaf bdmfÈF hwQoN.<br />
hux 2014 ivc nvIN qbdIlI ieh afeI hY ik ies dyÈ ƒ iek<br />
pfglKfnf bxfAux dIaF Ëbrdsq cflF vwzI pwDr qy cwlIaF<br />
jf rhIaF hn. afp jI ikrpf krky sfnuM hfkmF dIaF AuhnF<br />
cflU qoN bcfE ijhnF aDIn Auh ies dyÈ nuM iek<br />
pfglKfny/jUeyKfny df rUp dyxf cfhuMdy hn. DMnvfdI hovFgy.
January 19, 2015 (4)<br />
Prfˆs dy 42 PIsdI lok muhMmd df kfrtUn Cfpx ivruwD<br />
pYirs/inafmy- Prfˆs ivwc krvfey srvyKx<br />
anusfr dyÈ dy 42 PIsdI lok muhMmd df kfrtUn<br />
Cfpy jfx ivruwD hn jdoˆik ivÈv ivwc ieh bihs<br />
Ëor PVdI jf rhI hY ik Dfrimk mfmilafˆ ivwc<br />
iksy dy ivÈvfs nUM ivaMg rfhIˆ Tys<br />
phuMcxfAuxf mnuwKI afËfdI df ihwsf hoxf cfhIdf<br />
hY jfˆ nhIˆ. `afeIPOp` nfˆ hyT krvfey srvyKx<br />
ivwc Auprokq lokfˆ df kihxf hY ik Drmfˆ Aupr<br />
Tys phuMcfAux vflf ivaMg TIk nhIˆ aqy nf hI<br />
aijhf krn nUM bolx jfˆ ilKx dI afËfdI mMinaf<br />
jf skdf hY.<br />
ieh aprfD hY. krIb 57 PIsdI lokfˆ<br />
df kihxf hY ik musilm BfeIcfry dy ivroD kfrn<br />
aijhy kfrtUn Cpx qoˆ roky nhIˆ jfxy cfhIdy.<br />
ienHfˆ df ieh vI kihxf hY ik Prfˆs nUM ilbIaf,<br />
sIrIaf, Xmn vrgy dyÈfˆ dy ivvfd ivwc POjI<br />
dKl nhIˆ dyxf cfhIdf. ienHfˆ 57 PIsdI lokfˆ ny<br />
ieh vI ikhf ik ijhVy dyÈ vfsI ieslfimk styt<br />
vfsqy jhfd `c jfx leI Prfˆs Cwzxf cfhuMdy<br />
hn, AunHfˆ dy aijhf krn Aupr pfbMdI lwgxI<br />
cMzIgVH- pMjfb rfj mnuwKI aiDkfr<br />
kimÈn ny kyˆdrI jylH jlMDr `c kYdI<br />
divMdr isMG AurÌ romI dI ÊYr kudrqI<br />
mOq leI srkfr nUM do lwK rupey df<br />
hrjfnf Brn leI ikhf hY. kimÈn ny<br />
hrjfny dI rkm imRqk dy vfrsfˆ nUM<br />
muafvËy vjoˆ dyx dI isÌfrÈ kIqI hY. jylH<br />
dy suprzYˆt ny kimÈn nUM Byjy jvfbnfmy `c<br />
doÈfˆ nUM rwd kridafˆ ikhf sI ik ihrfsqI<br />
mOq leI jylH aiDkfrIafˆ nUM doÈI nhIˆ<br />
Tihrfieaf jf skdf hY. isrÌ ies krky<br />
aiDkfrIafˆ isr iËMmyvfrI mVHnf ik kYdI<br />
dy srIr `coˆ kIVy mfr dvfeI dy qwq imly<br />
hn, ÊYr vfjb hY. Aus ny ikhf sI ik jylH<br />
`c bMd kYdIafˆ nUM jbrI Ëihr dyxf<br />
nf-mumikn hY. dUjy pfsy kimÈn ny izAUtI<br />
mYijstryt dI irport nUM afDfr bxf ky<br />
hrjfnf kIqf hY. inafîeq jfĉ `c divMdr<br />
isMG dI mOq nUM ÊYr kudrqI dwisaf<br />
igaf sI.<br />
pRfpq jfxkfrI anusfr kyˆdrI<br />
jylH jlMDr `c kYdI divMdr isMG dI cfr<br />
jUn 2010 nUM mOq ho geI sI. Aus nUM zyZ<br />
mhInf pihlfˆ hI ihrfsq `c Byijaf igaf<br />
nvIˆ idwlI- kyˆdr vwloˆ pMjfb smyq Gwto-Gwt Cy rfjfˆ `c nvyˆ rfjpfl<br />
agly 15 qoˆ 20 idnfˆ `c inXukq kIqy jf skdy hn. kyˆdrI gRih mMqrI<br />
rfjnfQ isMG ny pItIafeI nUM dwisaf ik srkfr nvyˆ gvrnrfˆ dI<br />
qfienfqI bfry ivcfr kr rhI hY. pMjfb dy rfjpfl 21 jnvrI nUM<br />
syvfmukq hox jf rhy hn jdik ihmfcl pRdyÈ dI rfjpfl Aurimlf<br />
isMG dI pMj sflfˆ dI imafd 24 jnvrI nUM muwkxI hY. ibhfr, asfm,<br />
mnIpur, myGfilaf aqy iqRpurf `c vI rfjpflfˆ dy ahudy KflI pey hn.<br />
nirMdr modI srkfr dy swqf sMBflx dy kuJ hÌiqafˆ bfad hI ivvfd<br />
pYdf ho igaf sI jdoˆ kyˆdrI gRih skwqr ainl gosvfmI ny keI<br />
rfjpflfˆ nUM sunyhy idwqy ik nvIˆ srkfr AunHfˆ dy asqIÌy cfhuMdI hY.<br />
aYnzIey srkfr dI swqf `c afAux qoˆ bfad XUpIey vwloˆ inXukq kIqy<br />
gey rfjpflfˆ ÈIlf dIkÈq (kyrlf), aYm[ky[ nrfiexnn (pwCmI<br />
bMgfl), aÈvnI kumfr (nfgflYˆz), bI[aYl[joÈI (XUpI), bI[vI[ vfˆcU<br />
(goaf), ÈyKr dwq (CwqIsgVH) aqy vI[ky[duwgl (mnIpur) ny asqIÌy<br />
dy idwqy sn. imËorm dy rfjpfl vI pursoqmn nUM nfgflYˆz Byjy jfx<br />
`qy AunHfˆ asqIÌf dy idwqf sI. iesy qrHfˆ, mhfrfÈtr dy rfjpfl ky[<br />
ÈMkr nrfiexnn ny vI asqIÌf dy idwqf sI jdik gujrfq dI rfjpfl<br />
kmlf bynIvfl nUM ahudy qoˆ htf idwqf igaf sI.<br />
nvIˆ idwlI- kfĝrs ny awj aYlfn kIqf<br />
hY ik idwlI pRdyÈ kfˆgrs kmytI dy<br />
muKI arivMdr isMG lvlI ivDfn sBf<br />
coxfˆ nhIˆ lVngy. Auh pfrtI dI idwlI<br />
cfhIdI hY.<br />
rUs ivwc vI keI<br />
QfeI pRdrÈn `ÈfrlI<br />
aYbdo` dÌqr `qy hmly<br />
bfad pihlf aMk Cpx<br />
mgroˆ qIjy idn vI keI<br />
dyÈfˆ ivwc ros pRgtfvy qy<br />
ihMsk pRdrÈn jfrI rhy.<br />
Prfˆs dI bsqI rih cuwky<br />
nfeIjr ivwc ihMsk<br />
pRdrÈn Gt nhIˆ rhy.<br />
ihMsk BIV ny iewQy<br />
Èinwcrvfr swq crc sfV<br />
idwqy. ihMsk JVpfˆ ivwc 5<br />
ivakqI mfry gey.<br />
iewQoˆ dI rfjDfnI inafmy<br />
ivwc keI QfeIˆ ihMsk pRdrÈnkfrIafˆ ny<br />
iesfeIafˆ dy Gr luwt ley. Èuwkrvfr nUM ihMsf ivwc<br />
iek pulIs aiDkfrI qy iqMn afm lok mfry gey<br />
sn. mulfixafˆ ny muslmfnfˆ nUM amn kfiem rwKx<br />
sI. kOmI mnuwKI aiDkfr kimÈn ny pMjfb<br />
kimÈn nUM ihrfsqI mOq dI sUcnf dy idwqI<br />
sI. kimÈn ny ies nUM gMBIrqf nfl lYîdafˆ<br />
rfj gRih ivBfg qy zfierYktr jnrl<br />
pulIs jylHfˆ nUM irport dyx leI ikhf sI<br />
aqy juzIÈl qy postmfrtm irport mMg<br />
leI sI. juzIÈl mYijstryt ny afpxI jfĉ<br />
irport `c ikhf sI ik kYdI divMdr isMG<br />
dI mOq ÈwkI hlfq `c hoeI hY. Aus ny<br />
irport iqafr krn qoˆ pihlfˆ imRqk dy<br />
ipqf gurcrn isMG aqy mfmy kuldIp isMG<br />
dy ibafn ley sn. dohfˆ ny divMdr isMG dI<br />
mOq nUM ÊYr kudrqI dwisaf sI. juzIÈl<br />
mYijstryt ny jylH dy zfktrfˆ aqy vfrz<br />
`c izAUtI dyx vfly do mulfËmfˆ Auˆkfr isMG<br />
aqy Em pRkfÈ koloˆ vI jfxkfrI leI sI.<br />
izAUtI mYijstryt ny kimÈn nUM ByjI<br />
irport `c ikhf sI ik kYdI divMdr sMG<br />
dI mOq kudrqI nhIˆ aqy Aus ÈwkI hflq<br />
`c miraf hY.<br />
kimÈn ny inafˆiek irport `qy<br />
iewkqrÌf ÌYslf lYx qoˆ pihlfˆ jylH dy<br />
suprzYˆt nUM afpxf pwK rwKx df mOkf idwqf<br />
sI. jylH suprzYˆt ny afpxI irport `c<br />
iekfeI dy kMmkfj nUM hI vyKxgy. AunHfˆ<br />
nUM gfˆDI ngr hlky qoˆ htx leI ikhf<br />
igaf hY. ieh jfxkfrI sInIar pfrtI<br />
afgU pI[sI[ cfko ny idwqI.<br />
aMimRqsr- `sRI dmdmf sfihb dy jQydfr<br />
igafnI blvMq isMG nMdgVH nUM ahudy qoˆ<br />
htfAux dy PYsly iÉlfP 19 jnvrI nUM<br />
suprIm kort df drvfËf KVkfieaf<br />
jfvygf. ies rfhIˆ ies PYsly `qy rok lfAux<br />
dI mMg kIqI jfvygI.`<br />
ies Kulfsf ÈRomxI kmytI dy<br />
sfbkf skwqr qy iswK ivdvfn mnjIq isMG<br />
klkwqf ny kIqf. ies dOrfn ies PYsly df<br />
iswK jQybMdIaf vwloˆ ivroD jfrI hY qy iswK<br />
sMgqfˆ vI jQydfr nMdgV HnUM Kud iml ky ros<br />
df pRgtfvf kr rhIafˆ hn. sRI klkwqf ny<br />
dwisaf ik iswK sMgq ny ies PYsly df sKq<br />
ivroD kIqf hY.<br />
ies sbMD ivwc pihlfˆ hI iswK<br />
BfeIcfry vwlo iek arËI suprIm kort ivwc<br />
dfier kIqI geI sI ik ÈRomxI kmytI vwloˆ<br />
jQydfr nMdgVH nUM ahudy qo Pfrg kIqy jfx<br />
df KdÈf hY pr Aus vyly adflq ny ieh<br />
kYdI dI mOq nUM kudrqI dwsidafˆ ikhf sI<br />
ik Auh cfr jUn 2010 nUM acfnk ibmfr<br />
ho igaf sI ijs `qy Aus nUM isvl hspqfl<br />
rYÌr kIqf igaf sI ijwQy Aus ny afÉrI<br />
sfh ilaf sI. Aus ny ikhf sI ik kYdI dI<br />
postmfrtm irport `c ijhVI kIVymfr<br />
dvfeI dy qwq imlx dI ÈMkf dwsI geI hY<br />
Aus df kfrn sprya vflIafˆ dvfeIafˆ dI<br />
vrqoˆ hY. Aus ny dUjIafˆ jylHfˆ `c vI iesy<br />
kfrn ho rhIafˆ mOqfˆ df hvflf vI<br />
idwqf sI.<br />
jylH suprzYˆt aqy juzIÈl<br />
mYijstryt dIafˆ irportfˆ df aiDaYn<br />
krn mgroˆ kimÈn ies nqIjy `qy puwijaf<br />
hY ik divMdr isMG dI mOq ÊYr kudrqI hY<br />
aqy ieh mnuwKI aiDkfrfˆ dI AulMGxf hY.<br />
kimÈn ny divMdr dy kys `c suxfey ÌYsly<br />
`c ikhf hY ik 32 sflfˆ dy nOjuafn dI mOq<br />
nfl vwzf Gftf ipaf hY. Aus ny jylH ivwcoˆ<br />
irhfa hox mgroˆ pirvfr nUM roËI- rotI<br />
kmf ky dyxI sI. ies krky pulIs nUM sbk<br />
isKfAux leI hrjfnf lfieaf jfˆdf hY aqy<br />
ieh rkm Aus dy vfrsfˆ nUM muafvËy dy rUp<br />
`c idwqI jfvy.<br />
sRI cfko ny dwisaf ik pfrtI<br />
dy jQybMd Zfˆcy nUM kfiem rwKxf bhuq<br />
ËrUrI hY qy AunHfˆ dI syvfvfˆ ies kfrj<br />
vfsqy leIafˆ jfxgIafˆ.<br />
dIafˆ apIlfˆ kIqIafˆ hn. pfiksqfn dy Èihr<br />
krfcI ivwc Èuwkrvfr nUM PrfˆsIsI kOˆslyt dy<br />
sfhmxy vI ihMsk pRdrÈn hoieaf.<br />
rUs dy musilm bhu-igxqI vfly Kyqr<br />
mnuwKI aiDkfr kimÈn vwloˆ pMjfb srkfr nUM do lwK rupey hrjfnf<br />
Cy rfjfˆ `c nvyˆ rfjpfl agly 15 qoˆ<br />
20 idnfˆ `c inXukq hoxgy: rfjnfQ<br />
nvIˆ idwlI ivwc lvlI nhIˆ lVngy cox<br />
nfrQ kOkfsus ivwc vI pRdrÈn jfrI hn. rUs dy<br />
mIzIaf Auwpr nËr rwKx vflI sMsQf ny aÉbfrfˆ<br />
nUM cyqfvnI idwqI ik Auh hËrq muhMmd dy kfrtUn<br />
nf Cfpx, ikAuîk ieh kfnUMn qy nYiqkqf dy ivruwD<br />
hY. cycnIaf ivwc vI vwzy pRdrÈn hoey hn. aijhy<br />
pRdrÈn gfËf pwtI qy hor musilm dyÈfˆ ivwc vI<br />
jfrI hn.<br />
pRdrÈnkfrI sfzf pwK smJx df Xqn<br />
krn: aOlfˆd<br />
Prfˆs dy rfÈtrpqI Prfˆsvf aOlfˆd ny<br />
dyÈ dy pwCmI Èihr tUwly dI PyrI dOrfn ikhf,<br />
``sfzf dyÈ muslmfnfˆ dy iÉlfÌ nhIˆ hY. jdoˆ vI<br />
muslmfnfˆ nUM AunHfˆ dy dyÈ ivwc kwtVpMQIafˆ ny<br />
Ëulm dy iÈkfr bxfieaf, Prfˆs AuwQy aiqvfd dy<br />
iÉlfÌ zwt ky KiVHaf qy musilm BfeIcfry dy hwk<br />
ivwc zitaf hY, pRMqU pRdrÈnkfrI ieh nhIˆ smJ<br />
rhy ik PrfˆsIsIafˆ nUM bolx qy ilKx dI afËfdI<br />
nfl ikMnf lgfv hY. sfzI pRdrÈnfˆ Auwpr pUrI<br />
nËr hY. asIˆ sfry Dfrimk ivÈvfsfˆ df snmfn<br />
krdy hfˆ.``<br />
jhfË agvf kfˆz dy pIVqfˆ<br />
nUM modI-Ebfmf imlxI qoˆ afsfˆ<br />
vfiÈMgtn- pYn aYm Auzfx 73 dy pIVqfˆ dy irÈqydfrfˆ nUM AumId<br />
hY ik amrIkI rfÈtrpqI brfk Ebfmf aqy Bfrq dy pRDfn mMqrI<br />
nirMdr modI ivckfr hox vflI imlxI nfl AunHfˆ nUM iensfP<br />
imlygf. Bfrq aqy amrIkf `c dr-dr dIafˆ Tokrfˆ Kfx dy<br />
bfvjUd AunHfˆ dy muafvËy df mfmlf nhIˆ suliJaf hY.<br />
amrIkI jhfË pYn aYm 73 nUM 5 sqMbr, 1986 nUM<br />
krfcI hvfeI awzy `qy cfr PlsqInI dihÈqgrdfˆ ny agvf kIqf<br />
sI aqy ies Gtnf `c 13 BfrqIafˆ aqy do amrIkIafˆ smyq kuwl<br />
20 musfPr mfry gey sn jdik 120 qoˆ vwD ËKmI hoey sn.<br />
ienHfˆ pIVqfˆ dy nËdIkIafˆ ny rfÈtrpqI brfk Ebfmf<br />
dy Bfrq dOry smyˆ AunHfˆ nfl mulfkfq df smfˆ mMigaf hY. BfrqI aqy<br />
BfrqI amrIkn pIVqfˆ df doÈ hY ik amrIkf muafvËy dy msly<br />
`qy AunHfˆ nfl ivqkrf kr irhf hY. amrIkf ny dlIl idwqI hY ik<br />
hmly dy smyˆ amrIkI nfgirk nf hox krky Auh pIVqfˆ nUM muafvËf<br />
nhIˆ dy skdy. Auˆj hux nvyˆ kdm qihq amrIkf dy dwKxI aqy mwD<br />
eyÈIaf mfmilafˆ bfry shfiek ivdyÈ mMqrI inÈf dysfeI ibsvfl<br />
ny pI[tI[afeI[nUM dwisaf ik Auh muafvËy dy msly `qy Bfrq<br />
srkfr nfl inwT ky kMm krn nUM iqafr hn.<br />
jhfË agvf kfˆz `c mfrI geI nIrjf Bnot dy Brf<br />
anIÈ Bnot ny ies sbMDI nvIˆ idwlI `c amrIkI sPfrqKfny nUM<br />
eImyl vI ByjI hY qfˆ jo sRI Ebfmf nfl iml ky AunHfˆ dy muafvËy df<br />
mslf hwl ho sky.<br />
jQydfr nMdgVH nUM htfAux iÉlfÌ suprIm kort df drvfËf KVkfvfˆgy: klkwqf<br />
kih ky arËI vfps kr idwqI sI ik jdo<br />
ies sMbDI koeI PYslf hovygf qfˆ dubfrf<br />
arËI dfier kIqI jfvy. ies dy afDfr `qy<br />
hux Blky muV arËI dfier krky ies<br />
PYsly nUM cuxoqI idwqI jfvygI.<br />
AunHfˆ ies PYsly dI sKq inKydI<br />
kridafˆ afiKaf ik ieh PYslf gYr<br />
sivMDfnk hY ikAuˆik ÈomxI kmytI dy mOjUdf<br />
hfAUs dI mfnqf df PYslf ies vyly adflq<br />
dy ivcfr aDIn hY qy pRbMDkI kMm vfsqy<br />
bxfeI geI aYzhfk kmytI nUM ies qrHfˆ df<br />
PYslf krn df koeI hwk nhIˆ hY.<br />
AunHfˆ ny afiKaf ik Auh lMmf smfˆ<br />
ies sMsQf dy skwqr rhy hn pr pihlfˆ<br />
kdy vI ies qrHfˆ jQydfr nUM apmfinq<br />
krky Pfrg krn df PYslf nhIˆ kIqf<br />
igaf, pr hux hfkm iDr ny jQydfrfˆ nUM<br />
kwZx dI rvfieq ÈurU kr idwqI hY. AunHfˆ<br />
cyqfvnI idwqI hY ik ies qrHfˆ dIafˆ rvfieqfˆ<br />
BivK ivwc vwzy lok roh df<br />
kfrn hoxgIafˆ.<br />
ies dOrfn ieQy iek pwqrkfr<br />
sMmyln ivwc akflI dl 1920 dy pRDfn<br />
rvIieMdr isMG ny afiKaf ik ieh PYslf<br />
aMiqRMg kmytI kol krn df koeI aiDkfr<br />
nhIˆ hY. ieh PYslf isrP jnrl hfAus vwlo<br />
hI kIqf jf skdf hY. AunHfˆ ny ies PYsly nUM<br />
qÉq dy vwkfr nUM Zfh lfAux vflf PYslf<br />
krfr idwqf. AunHfˆ dwisaf ik jQybMdI vwlo<br />
iswK mfmilaf bfry ivcfr krn leI<br />
PrvrI `c pMQk kMnvYnÈn krn df PYslf<br />
kIqf igaf hY.<br />
ies dOrfn awj jQydfr nMdgVH<br />
nUM imln vfilafˆ ny vI ies PYsly dI<br />
muKflPq kIqI hY. AunHfˆ dy sihXogIafˆ ny<br />
dwisaf ik vwzI igxqI ivwc iswK sMgq ny<br />
awj jQydfr nfl mulfkfq kIqI hY qy ies<br />
PYsly df ivroD kIqf hY.
January 19, 2015 (5)<br />
isWK jIvn qy ÈhIdI<br />
isWK jIvn jFc iek anoKI qy axmuwlI jIvn<br />
dfq hY jo gurU nfnk sfihb jI ny mnuwKqf ƒ<br />
bKÈI. ies ƒ jfx ky ies qrHF df anuBv huMdf<br />
hY ik sMsfr aMD ivÈvfsF aqy inrfrQk<br />
ivÈvfÈF aqy krm kFzF ivc Pisaf afpxf<br />
jIvn aJfeI hI gvf rhy sn. gurU nfnk sfihb<br />
dI bfxI qy igafn pRsfr ny jIvn dIaF kImqF<br />
hI bdl idwqIaF. jIvn dy mnorQ df pqf lwgf,<br />
ieh inrHf pfT pUjf df Drm hI nhIN sgoN jIvn<br />
dy sfry hI KyqrF-Dfrimk, smfijk, afriQk<br />
aqy rfjnIqk jIvn ƒ TIk syD dyxf sI. gurU<br />
sfihb ƒ smyN dy pRcilq DrmF aqy rfjsI<br />
afgUaF df ivroD vI sihn krnf ipaf. gurU<br />
nfnk sfihb ny AuhnF dy glq ivsvfsF aqy<br />
glq kMmF df bVI dlyrI aqy inzrqf nfl KMzn<br />
kIqf aqy swc df mfrg dwisaf.<br />
gurU sfihb ny sMsfr ƒ kyvl iek nvIN<br />
ivcfrDfrf hI nhIN idwqI sgoN ies rwbI qy ielfhI<br />
jIvn jFc dy pRcfr,pRsfr df pRbMD vI kIqf.<br />
AuhnF ny afp jIvn Br Bfrq aqy nfl lgdy<br />
dysF ivc ivcr ky lokF ƒ jfgirq kIqf. Aus<br />
smyN dy vwzy Drm asQfnF qy phuMc ky swc dy mgr<br />
lfieaf. ieQy hI bs nhINN sgoN do sO qIh sfl dy<br />
smyN qk srIrk rUp bdl ky mnuwK ƒ pRBU lV<br />
lfieaf. afrMB qoN hI purfqn vfdI aqy lok<br />
duÈmx qfkqF 'swc` ƒ dbfAux leI XqnÈIl<br />
sn. rfj-swqf aqy Dfrimk kwtVvfd jdoN iekwTy<br />
ho jfx qF jnqf qy kihr guËrdf hY. Aus kihr<br />
nMU TwlHx leI gurU arjn dyv sfihb jI aqy gurU<br />
qyg bhfdr sfihb jI ƒ kurbfnI dyxI peI.<br />
iehnF mhfn ÈhIdIaF ny isK pMQ dI mfnvI<br />
ivcfrDfrf ƒ hor bl bKiÈaf. Kflsf pMQ dI<br />
sfjxf hoeI aqy Éflsy ƒ gurU gRMQ sfihb aDIn<br />
smrwQ ÈkqI pRdfn kr idwqI.<br />
sMn 1469 qoN 1608 qwk df sÌr<br />
mnuwKI nfm ƒ syD dyx svfrx qy ismrn mgroN<br />
ies qrHF df swjx isK iqafr ho igaf, ijs qrHF<br />
df gurU arjn dyv sfihb ny icVfieaf sI, jF<br />
bxn nMU ikhf sI, Auh "joiq srUp” ho igaf. gurU<br />
goibMd isMG sfihb jI Aus Éflsy ƒ vyK prK,<br />
gd gd ho gey sn aqy afpxy muKfribMd qoN bcn<br />
kIqy sn ik "Kflsf myro rUp hY Kfs«Éflsy mY<br />
hUM krUM invfs”« ieQy hI bs nhINN sgoN gurU<br />
hukmF bfxI anusfr jIvq jIvn ƒ qF pRmfqmf<br />
df rUp hI Purmfieaf.<br />
ieho hI mukqI hY, aByd hoxf hY, pRBU<br />
ƒ pf lYxf hY, ies qoN vwKrf qy kuJ vI nhINN. ivÈyÈ<br />
gwl ieh hY ik ihMdU jF hor pUrbI DrmF dy<br />
anusfr ieh mOq qoN bfad dI avsQf nhINN sgoN<br />
jIv dy sMsfr sfgr ivc ivcrdy mnuwK dI hI hY.<br />
afpxf kfr ivhfr krdy, igRsq Bogdy mnuwK dI<br />
hY. ieh hI ijMdgI df mksd hY, ies avsQf qy<br />
phuMcx dI dOV ivc isK, sMgq krdf hY, syvf<br />
ismrn krdf hY aqy gurbfxI dy lV lwgf<br />
rihMdf hY.<br />
ÈhIdI- mOq ÈhIdF dy jIvn df iek<br />
pVf hY. ÈhId mOq qoN mgroN vI jIvq huMdf hY.<br />
afm afdmI jdoN gujr jFdf hY qF asIN kih idMdy<br />
hF "ies df aMq af igaf”. ÈhIdF bfry asIN ies<br />
qrHF nhINN kihMdy aqy nf hI kih skdy hF. mrnf<br />
qy afKr sB ny hI hY. gurbfxI Purmfx:-<br />
mrxu muxsF sUiraf hku hY jo hoie mrin<br />
prvfxo«pMnf 579<br />
mrn df hwk kyvl AunHF sUrimaF ƒ hI<br />
huMdf hY jo pRvfn ho ky mrdy hn. pRvfn hox vflf<br />
afpxy inÈfny qy isDFq nfl ieMnf ipafr krdf<br />
hY ik mOq Aus ƒ zrfAuxI nhINN lgdI, Auh BY iBMn<br />
nhINN huMdf, Aus ƒ "afrf ipafrf lgq hY” qd<br />
hI Bgq kbIr jI PrmONdy hn:-<br />
kbIr muih mrny kf cfAu hY mrAu q hir kY<br />
duafr«pMnf 1367<br />
ieh 'hrI df duafr` iksy mMdr, msijd jF<br />
gurduafry df dr nhINN, sgoN hrI qF hr iksy<br />
ivc, hr jgHf qy afpxf nUr ivKf irhf hY. Bgq<br />
kbIr jI dI bfxI:-<br />
hir my qin hY qin my hir hY srb inrMqr<br />
soie ry«<br />
jnqf qy ho rhy Ëulm aqy ainafey ƒ rokxf,<br />
axK aqy svY-mfx nfl ijAUx df rfh hI`hrI<br />
ky duafr` ƒ jFdf hY.<br />
gurU sfihb mrn ƒ ssqI ijhI Gtnf<br />
nhINN bnfAuxf cfhuMdy sn. ieh TIk hY ik mrnf<br />
bhuq aOKf lgdf hY pr ieiqhfs ivc lok vfh<br />
vfh dI Kfqr jF lok lfj dI Kfqr, jF hT jF<br />
ijd ivc af ky rx ivwc lVdy sUrmgqI krky<br />
mr jFdy hn. srDfvfn vihm jF Dfrimk<br />
kwtVvfd kFsI dy klvqr nfl afpxy toty-toty<br />
krvf lYNdy hn. ieh sfry ÈhId qF nhINN ho skdy.<br />
gurU arjn dyv sfihb jI ÌrmfAuNdy hn:-<br />
inmK inmK kir srIru ktfvY, qAu BI hAUmY mYlu<br />
n jfvY«<br />
ies qrHF ieh "hoie mrin prvfxo” dI pDr qoN<br />
bhuq Qwly rih jFdy hn. ÈhId df drjf bhuq<br />
Auwcf hY. gurbfxI Purmfx:-<br />
mrnO mrnu khY sBu koeI«shjy mrY amru hoie<br />
soeI« pMnf 327<br />
mrnf qy sB ny hI hY, arQ Auh huMdf<br />
hY mrnf Aus df pRvfn hY jo shj ivwc mrdf hY.<br />
shj ƒ pRfpq krnf pihlI Èrq hY ÈhIdI dI<br />
dsqfr pihnx leI« ieh iek aYsI qrHF df<br />
mrnf hY ik iPr kdI mrnf hI nhIN pYNdf. kmËor,<br />
zrfkl, bygYrq iek idn ivwc keI keI vyrF<br />
mrdy vyKy gey hn. ijvyN Aupr iliKaf hY gurU<br />
mhfrfj mrn df hwk kyvl sUrmy ƒ idMdy hn.<br />
aQvf jo shj ivwc mrdf hY, Aus dy jIvn ivwc<br />
sihj af igaf hY. Aus dI ÈKsIaq aYsI AuwcI<br />
qy suwcI ho geI hY ik Aus ivc swc, pRym, inmrqf,<br />
iKmf, sMqoK, DIrj, Brosf afid dYvI pRbl rUp<br />
ivc pRvyÈ kr<br />
gey hox. BfeI<br />
gurdfs jI dy<br />
bcn hn:-<br />
sfbr isdik<br />
shIdu Brm BAu<br />
Kvoxf«<br />
ies qoN<br />
do gwlF AuBrdIaF<br />
hn, do<br />
ÈrqF sfhmxy<br />
af KloNdIaF<br />
hn. pihlI ieh<br />
ik ÈhId df<br />
afpxf jIvn<br />
sMpUrn swcf qy<br />
Auwcf hovy. dUsrI<br />
ieh ik Auh<br />
Drm (ivsfl<br />
arQF nfl) dy<br />
iksy vwzy kfrj<br />
leI jfn qy Kyz<br />
jfvy. ajoky smyN<br />
ivc pMQ iek<br />
sMkt meI hflq<br />
ivwc gujr irhf<br />
hY, sMn 1984 dy<br />
sRI drbfr<br />
sfihb qy hmly<br />
qy Aus mgroN<br />
pRDfn mMqrI<br />
ieMdrf gFDI df<br />
kql, isK kOm<br />
dy hËfrF hI<br />
nOjvfnF df<br />
kql, iksy vI<br />
jfieË mMg df<br />
nf mMinaF jfxf,<br />
iek aYsf mhOl<br />
isrj igaf hY,<br />
jo bVf duKdfeI<br />
qy pIVdfiek hY.<br />
aYsI hflq ivwc<br />
inklx leI iswKF<br />
dI Dfrimk<br />
agvfeI inslH<br />
hoeI peI hY. Coty<br />
Coty kfrjF ivwc<br />
rwuJI qy jfqI<br />
Pfiedy leI BwjI<br />
iPr rhI hY.<br />
r f j n I q k<br />
BfeI suKivMdr isMG nfgoky<br />
agvfeI vfly<br />
lIzr afpxI gwdI aqy votF AugrfAux leI hwQ<br />
pYr mfrdy iPrdy hn. ieMJ lgdf hY iswKI df ,<br />
pMQ df koeI vflI vfrs hI nhIN hY. eyho hI<br />
khfvq df rfj hY AuwcV jf bytf sUlI rwb Blf<br />
krUgf” anykF nOjvfn vIr iBMnF kfrn jylHF ivc<br />
rul rhy hn, kys vI nhINN cl rhy Cwz vI nhIN<br />
rhy hn ijhVy idwqI hoeI kYd vI pUrI kr gey<br />
hn AunHF ƒ vI Cwizaf nhIN jf irhf, jfx buJ ky<br />
isK jvfnI ƒ roilaf jf irhf hY. ijnHF qy kys<br />
hn AunHF ƒ aYsIaF ÉbrF pVfeIaF jf rhIaF hn<br />
ik Auh afps ivc hI iek dUsry dy ivruD ibafn<br />
dy ky Put pf rhy hn, duÈmxI pYdf kr rhy hn.<br />
drasl kOm dy shI doKIaF dI<br />
pihcfx hI nhIN hox idwqI jf rhI. iesy hI sbMD<br />
ivc sfbkf mwuK mMqrI byaMq isMG dy kql kys<br />
ivc jyl bYTy nOjvfn vIrF dI gwl hY. byaMq isMG<br />
kFgrs pfrtI dI vÌfdfrI ivwc ieqnf awgy cly<br />
gey ik, ky[pI[aYs igwl qy puils aPsrF rfhI<br />
jo Ëulm nOjvfnF qy hoieaf Auh ieiqhfs df ihsf<br />
bx igaf hY. Aus jflm hwQ ƒ rokx leI nOjvfn<br />
afpxI hoxI ƒ smJ ky "Auh hwQ rokx” qury sn.<br />
iek isMG BfeI idlfvr isMG bwbr mOky qy hI<br />
ÈhId ho igaf, bfkI bfad ivc PVy gey. ijMnF<br />
ƒ mgroN PfsI dI sjf idwqI geI ieh Èfied<br />
kuimitz jUzIsrI df PYslf sI, jo mgroN ijnHF kys<br />
liVaf AunHF dI mOq dI sjf twut geI BfeI blvMq<br />
isMG rfjoafxf ny apIl krnoN ienkfr kr idwqf<br />
ies mmUlI Prk ivc hI eyjMsIaF ny pftk pf ky<br />
iek dUsry iÉlfÌ ibafn dfgxy isrU kIqy jo aqI<br />
aPsosnfk sn. sfƒ ieiqhfs qoN jrUr kuJ<br />
vfcxf cfhIdf hY aqy syD lYxI cfhIdI hY.<br />
ÈhId dI ivafiKaf sMKyp ivc Aupr<br />
idwqI geI hY. Coty sfihbËfidaF ƒ pwuiCaf igaf<br />
sI ik jy quhfƒ Cwz idwqf jfvy qF kI krogy, afpF<br />
sfry ieiqhfs qoN jfxU hF ik sfihbËfidaF df<br />
juafb sI ik asIN isK iekwTy krFgy hiQafr<br />
lvFgy qy Ëulm iÉlfÌ lVdy rhFgy. ÈhId Bgq<br />
isMG jI ny vI ikhf sI mYN iPr jnm lvFgf aqy<br />
dys dI aËfdI leI qd qk lVdf rhFgf jd qk<br />
dys afËfd nhINN ho jFdf. ivsQfr ivc nf<br />
jfieaf, ieh jfx lYxf cfhIdf hY ik ijMdgI bVI<br />
kImqI hY ies ƒ jy lyKy lAuxf hY qF hr hIlf<br />
vrq ky dys aqy kOm dy kMm afAuxf cfhIdf hY.<br />
iek hI kMm qy gwl bs Kqm afpxy BrfvF df<br />
mfVf jF burf nhIN icqvxf cfhIdf . gurU goibMd<br />
isMG jI ny aOrMgËyb dy aOgxF ivcoN pRmwuK aOgx<br />
Aus dy ipAu qy BrfvF nfl kIqy Pryb qy byvÌfeI<br />
dwisaf sI.<br />
qU Kfik ipdr rf ib ikrdfry ijsq«<br />
bKUny ibgdr ibdrI sirsuq« (Pqih nfmf)<br />
qUM afpxy ipAu dI imwtI Krfb krky afpxy<br />
ieKlfk df sbUq idwqf aqy Brf dy KUn ivc Aus<br />
ƒ gMuinHaF.<br />
pMjfb aqy iswKF dIaF aOiKafeIaF qy<br />
ho rhIaF byiensfÌIaF nhINN sgoN vD hI rhIaF<br />
hn. isK Drm dunIaf df sB qoN afDuink<br />
ÈFqmeI aqy sFJI vflqf df Drm hY. ijs ivc<br />
iksy qrHF df iksy nfl vI koeI ivqkrf jF mqByd<br />
nhIN rwKdf. ies dy bfvjUd vI iswKF dIaF<br />
smwiÈafvf vD rhIaF hn. mhfn ivdvfn aYc[<br />
aYl[ brfzÈfh df mn hY. iswKI iek srb<br />
ivafpk sMpUrn Drm hY aqy mnwuK mfqr ƒ<br />
smfn idMdf hY. gurU nfnk sfihb vwloN pRcfiraf<br />
Drm hI nvyN Xug df Drm hY. Èfied ies leI<br />
hI eIrKf vs ies dy mMnx vfilaF ƒ<br />
byiensfÌIaF aqy pryÈfnIaF df sfhmxf krnf<br />
pYNdf hY.
January 19, 2015 (6)<br />
golzn stfr mlkIq dI DI nUM sËf hox `qy ipMz husYnpur Audfs<br />
jlMDr - 'guV nfloˆ ieÈk imwTf`<br />
aqy `qUqk qUqk qUqIafˆ` vrgy<br />
gIqfˆ nfl dunIafˆ Br `c afpxI<br />
vwKrI pCfx bxfAux vfly golzn<br />
stfr mlkIq isMG dy jwdI ipMz<br />
husYnpur nUM jfˆdy sfry rfh Audfs ny.<br />
pihly pMjfbI pOp gfiek vjoˆ jfxy<br />
jfˆdy mlkIq isMG dI 28 sflf DI<br />
amndIp bopfrfey nUM ieMglYˆz dI<br />
iewk adflq ny do sfl dI sËf<br />
suxfeI hY. Aus `qy doÈ sI ik Aus ny iewk<br />
nfbflg muMzy nfl Aus dI iewCf qoˆ ibnfˆ<br />
srIrk sbMD bxfey sn. husYnpur ipMz df<br />
nfˆa dunIafˆ `c isrP mlkIq isMG krky<br />
hI jfixaf jfˆdf sI. hux ies ipMz dy lok<br />
vfprI ies Gtnf nfl ijwQy ÈrimMdgI<br />
mihsUs kr rhy hn AuQy ipMz `c hr pfsy<br />
AudfsI Cfa geI hY.<br />
amrdIp jo ik iewk tIcr hY ny<br />
afpxy hI iewk 16 sflf ividafrQI nfl<br />
srIrk sbMD bxf ley sn. ieh<br />
mfmlf Audoˆ sfhmxy afieaf sI<br />
jdoˆ dsMbr 2013 ivwc amndIp<br />
nUM Aus dy Groˆ igRÌqfr kIqf igaf<br />
sI. bIqy Èukrvfr nUM hI<br />
brimMGm dI krfAun kort ny<br />
amndIp bopfrfey nUM do sfl dI<br />
sËf suxfeI hY.<br />
amndIp jo iewk afrt tIcr hY<br />
qy Auh 2012 qoˆ brimMGm dy iewk<br />
spYÈl skUl ivwc bwicafˆ nUM klf<br />
dI iswiKaf idMdI sI. QoVHy smyˆ<br />
bfad hI Aus dI nyVqf iewk 16<br />
sflf dy lVky nfl ho geI.<br />
amndIp Aus lVky nUM idwloˆ<br />
ipafr krdI sI aqy Aus nfl<br />
srIrk sbMD vI bxf ley sn.<br />
Auh lVky nUM afpxy koloˆ mihMgy<br />
qohÌy vI lY ky idMdI sI qy Aus nUM<br />
GmfAux iPrfAux Auwqy vI Krc<br />
krdI sI pr lVky ny jdoˆ iewk<br />
hor kuVI nUM afpxI dosq bxf<br />
ilaf qfˆ sfrI gwl ivgV geI.<br />
nvIˆ idwlI- iewQoˆ dI ivDfn sBf<br />
dIafˆ coxfˆ leI srgrmIafˆ<br />
qyËI PVn vwl vD rhIafˆ hn.<br />
isafsI pfrtIafˆ vwloˆ aYlfny<br />
AumIdvfr aqy Bfjpf vwloˆ<br />
AumIdvfrfˆ dI cox BlHky kIqy<br />
jfx dy afsfr kfrn agly do<br />
ku idnfˆ qwk pRcfr hor qyË hox<br />
dy afsfr hn. nfmËdgIafˆ<br />
dfÉl ÈurU hox df idn vI nyVy<br />
af igaf hY. sfbkf pulIs<br />
aiDkfrI ikrn bydI vwloˆ Bfjpf<br />
ivwc Èfml hox aqy mIzIaf<br />
sfhmxy afpxy afp nUM pfrtI dy<br />
muwK mMqrI vjoˆ AumIdvfr<br />
hux krnYl isMG vI hoxgy eIzI qoˆ lfˆBy<br />
nvIˆ idwlI- pMjfb dy mfl mMqrI ibkrm mjITIaf nUM aYnPorsmYˆt<br />
zfierYktoryt (eIzI) vwloˆ puwCigwC qoˆ bfad shfiek inrdyÈk<br />
inrMjx isMG dy qbfdly nfl AuwiTaf qUÌfn ajy QMimHaf vI nhIˆ<br />
sI ik hux eIzI vwloˆ ivÈyÈ inrdyÈk krnYl isMG nUM lfˆBy kIqf<br />
jf irhf hY.<br />
eIzI ny Cy hËfr kroV dy nÈf qskrI mfmly `c<br />
inrMjx isMG dy qbfdly df kfrn dwsidafˆ ikhf hY ik AunHfˆ nUM<br />
kolkfqf `c aihm kMm leI Aucycy qOr `qy cuixaf igaf hY, ijwQy<br />
Èfrdf vrgy<br />
hor keI vwzy<br />
Gutfilafˆ dI<br />
jfˆc cwl rhI<br />
hY. eIzI dy<br />
i z p t I<br />
zfierYktr<br />
rfjyÈvr isMG<br />
vwloˆ jfrI<br />
ibafn `c<br />
ikhf igaf hY<br />
ik inrMjx isMG dI kfblIaq aqy muÈkl kysfˆ nUM hwl krn df<br />
irkfrz cMgf hox `qy kolkfqf Byijaf igaf hY.<br />
jfˆc eyjMsI ny Auˆj ienHfˆ irportfˆ qoˆ vI ienkfr kIqf<br />
hY ik ivÈyÈ inrdyÈk (AuwqrI) krnYl isMG nUM bdilaf jf irhf<br />
hY. pr nfl hI ikhf ik AunHfˆ kol ieh vfDU cfrj sI aqy Auh<br />
CyqI hI ahudy `qy inXukq nvyˆ aiDkfrI nUM ieh cfrj sOˆp dyxgy.<br />
ibafn `c ikhf igaf hY ik krnYl isMG dI Qfˆ `qy sIvIsI dI<br />
agvfeI hyTlI kmytI vwloˆ cuxy aqy srkfr vwloˆ inXukq sMjy<br />
sRInyq (afeIafraYs) nUM ivÈyÈ inrdyÈk (AuwqrI Kyqr) cMzIgVH<br />
bxfieaf igaf hY aqy Auh agly hÌqy ahudf sMBfl skdy hn.<br />
eIzI aiDkfrI ny ienHfˆ irportfˆ nUM vI Éfrj kIqf ik iksy<br />
sInIar eIzI aiDkfrI dI kuJ isafsfqdfnfˆ nfl Ìon `qy<br />
gwlbfq hoeI hY aqy iesy afDfr `qy qbfdlf kIqf igaf hY.<br />
idwlI leI muwK mMqrI AumIdvfr df ÌYslf<br />
Bfjpf sMsdI borz krygf: rfjnfQ<br />
aiswDy ZMg nfl AuBfry jfx<br />
bfad awj sInIar afgU<br />
rfjnfQ isMG ny spÈt kr<br />
idwqf ik ieh PYslf Bfjpf<br />
sMsdI borz hI krygf. AunHfˆ<br />
ikhf ik ajy qwk ies sbMDI<br />
koeI inrxf nhIˆ hoieaf. ikrn<br />
bydI ny ijs ZMg nfl afpxI<br />
pRDfn mMqrI nirMdr modI nfl<br />
pfrtI ivwc Èfml hox qoˆ pihlfˆ<br />
dI imlxI nUM AuBfiraf aqy<br />
idwlI ivwc afpxIafˆ BivwKI<br />
Xojnfvfˆ df pRcfr ÈurU hoieaf<br />
hY, pfrtI dI idwlI iekfeI dy<br />
sInIar afgU KuÈ nhIˆ hn.<br />
ikrn bydI ny awj iewQy dupihr<br />
smyˆ roz Èoa krnf sI, jo<br />
afÉrI plfˆ dOrfn rwd kr idwqf<br />
igaf. sMBv hY ik BlHky Bfjpf<br />
sMsdI borz dI mIitMg ivwc muwK<br />
mMqrI AumIdvfr qy afp dy<br />
pRmuwK arivMd kyjrIvfl iÉlfÌ<br />
pfrtI AumIdvfr dI siQqI<br />
spÈt ho jfvy. ies dOrfn afm<br />
afdmI pfrtI ivwcoˆ bfÊI ivnod<br />
ibMnI awj Bfjpf ivwc Èfml ho<br />
gey. ies dOrfn idwlI kfˆgrs<br />
dy sInIar afgU ajY mfkn ny<br />
awj afeIeyaYnaYs Ébr eyjMsI<br />
nUM ieMtrivAU dOrfn sfbkf muwK<br />
mMqrI ÈIlf dIkiÈq dI<br />
aflocnf kIqI hY.<br />
AunHfˆ ikhf ik ÈIlf<br />
dIkiÈq dy muwK mMqrI vjoˆ iqMny<br />
kfrjkflfˆ ivwc jo vI PYsly ley<br />
gey AunHfˆ `coˆ bhuiqafˆ nfl Auh<br />
sihmq nhIˆ sn. AunHfˆ ikhf ik<br />
pRfeIvyt ibjlI vMz kMpnIafˆ<br />
Aupr sÉq ingrfnI rwKI jfxI<br />
cfhIdI sI, jo nhIˆ hoieaf. AunHfˆ<br />
ikhf ik ÈIlf dIkiÈq dy rfj<br />
smyˆ ibjlI corI 54 PIsdI qoˆ<br />
Gwt ky 13 PIsdI rih geI sI<br />
aqy sflfnf afmdn vI cfr<br />
hËfr qoˆ pMj hËfr kroV<br />
drimafn izskfm nUM vfDU hoeI<br />
pRMqU ieh lfB AupBogqfvfˆ qwk<br />
nhIˆ phuMicaf.<br />
AunHfˆ ÊYr-kfnUMnI<br />
klonIafˆ dy vsnIkfˆ nUM rYgUlr<br />
hox dy srtIiPkyt dyx ivwc<br />
dyrI leI vI ÈIlf dIkiÈq nUM<br />
ksUrvfr Tihrfieaf.<br />
AunHfˆ hor vI kfPI doÈ<br />
lfey hn. iËkrXog hY ik ÈIlf<br />
dIkiÈq ny ipCly idnIˆ ikhf sI<br />
ik ajY mfkn pfrtI dy nOjvfn<br />
afgU hn qy AunHfˆ nUM idwlI ivwc<br />
pRcfr dI agvfeI krnI<br />
cfhIdI hY. dovfˆ ivwc nf bxdI<br />
hox dI gwl iksy koloˆ iCpI hoeI<br />
nhIˆ hY.
January 19, 2015 (7)<br />
aOrq dlyr qy mwddgfr vI huMdI hY<br />
buwDIjIvIafˆ `qy mMzrfAuˆdf 'awqvfdI Kqrf`<br />
pYirs `c PRYˆc ivaMg rsfly `cfrlI hYbdo`<br />
(ÈfrlI aYbdo) dy dPqr `c jyhfdI ansrfˆ ny<br />
Prfˆs dy hI nhIˆ sgoˆ dunIaf Br dy pRiqBfÈflI<br />
iek drjn pwqrkfrfˆ qy kfrtUinstfˆ df jo<br />
kqlyafm kIqf hY, Aus dy leI PRYˆc puls dI<br />
lfprvfhI pUrI qrHfˆ iËMmyvfr hY. AunHfˆ dI ies<br />
nflfiekI nUM Kud PRYˆc srkfr ny vI kbUilaf<br />
hY—pwqrkfrfˆ dy kfiql dovyˆ PRYˆc musilm sky<br />
Brf sn.<br />
ienHfˆ dI nmkhrfmI dyKo, dovyˆ Prfˆs<br />
`c hI pYdf hoey, AuQy hI ply-vDy, mdrwisafˆ `c<br />
iswiKaf hfsl kIqI aqy AuQoˆ dI hI Drm<br />
inrpwK, zYmkRyitk afbohvf<br />
`c shUlqfˆ, irafieqfˆ<br />
aqy ivwqI vËIPy lY ky AunHfˆ<br />
ny Prfˆs dI afËfd swiBaqf nUM Drm dy nfˆ `qy<br />
Tukrf ky arb dy pRfcIn sOVypx df sB qoˆ<br />
iGnOxf pihlU apxfieaf aqy zRYmokRysI qy afËfd<br />
pRgtfvy dy kfiqlfˆ vjoˆ AuwBr ky dunIaf sfhmxy<br />
afey. PRYˆc puls ienHfˆ awqvfdI Brfvfˆ bfry bhuq<br />
kuJ jfxdI sI. PRYˆc puls qy ieMtYlIjYˆs eyjMsI<br />
ieh vI jfxdI sI ik ikMnI vfr alkfiedf dy<br />
gVH Xmn `c jf ky ienHfˆ ny kwtV Dfrimkqf dI<br />
iGnOxI mfniskqf gRihx kIqI. ieh vI pqf sI<br />
ik dohfˆ `coˆ iek Brf pihlfˆ vI kuJ awqvfdI<br />
vfrdfqfˆ kr cuwkf hY.<br />
iek vfr qfˆ juMmy vfly idn nmfËIafˆ<br />
nfl BrI msijd `c Aus ny AunHfˆ nUM ieh dwsxf<br />
cfihaf sI ik vot pfAuxf gYr-ieslfmI hY. ieh<br />
qfˆ Blf ohovy msijd dy iemfm df, ijs ny<br />
surwiKaf mulfËmfˆ dI shfieqf nfl Aus nUM ieh<br />
kihMidafˆ bfhr kwiZaf ik Auh afpxy vfhXfq<br />
pRfpygMzy nfl ieslfm nUM dUiÈq nf kry.<br />
ies bfry PRYˆc puls ny amrIkf nfl<br />
gwl kIqI huMdI qfˆ ieh vI pqf lwg jfˆdf ik AuQy<br />
ienHfˆ Brfvfˆ `qy hvfeI sPr dI pfbMdI lwgI hoeI<br />
sI. puls iPr vI pUrI qrHfˆ cOkMnI nhIˆ hoeI qy<br />
ieh dovyˆ awqvfdI Brf `cfrlI hYbdo` dy<br />
pwqrkfrfˆ dI hwiqaf krn dy hukm Xmn `c bYTy<br />
alkfiedf dy afikafˆ qoˆ AuQy jf-jf ky lYˆdy rhy.<br />
PRYˆc nyqf hux ÈrimMdf hn aqy kihMdy hn (AuhI<br />
purfxf bhfnf!) ik puls kuJ iËafdf gMBIr<br />
mfmilafˆ `c ruwJI hoeI sI.<br />
aihm svfl hY ik jd dunIaf Br dy<br />
jyhfdI ansrfˆ ny ienHfˆ PRfˆsIsI kfrtUinstfˆ qy<br />
inzr jrnilstfˆ nUM nysqonfbUd krn df bIVf<br />
cuwikaf hoieaf sI qfˆ AunHfˆ dI bdly dI awg kdoˆ<br />
qy ikwQy BVk AuwTygI, ies df ihsfb rwKxf vI<br />
puls df muwZlf PrË sI. ikhf jfˆdf hY ik cfrlI<br />
hYbdo dy dPqr dI puls surwiKaf vI isrP nfˆ<br />
dI sI. ies `c Èfied kuJ kuqfhI mIzIaf<br />
mulfËmfˆ dI vI sI. AunHfˆ ny srkfr `qy iËafdf<br />
dbfa ies krky nhIˆ pfieaf ik huxy-huxy<br />
kwtVvfdIafˆ vloˆ AunHfˆ `qy kIqy gey kys `c<br />
adflq ny PYslf AunHfˆ dy hwk `c idwqf sI.<br />
sB qoˆ vwzI gwl ieh vI sI ik ienHfˆ<br />
byksUrfˆ nUM afpxy dyÈ dIafˆ mhfn lokqMqirk<br />
rvfieqfˆ Kfs krky afËfdI dy pRgtfvy dI rfKI<br />
krn dI smrwQf `c pUrf Brosf sI, bs iesy<br />
KuÈPihmI `c Auh do KUMKfr awqvfdI Brfvfˆ vloˆ<br />
eIÈvr zfvrf<br />
dunIaf dI pwqrkfrI dy ieiqhfs `c kIqy gey<br />
KUnIkfˆz dI Byt cVH gey.<br />
ivcfrfˆ dy pRgtfvy dI afËfdI lfËmI<br />
Èrq hY pr ikMnI afËfdI hlkf gflI-gloc,<br />
nPrq df pRdrÈn, mirafdfpUrn ivaMgmeI<br />
CyVKfnI qfˆ TIk hY pr kwtV Drmfˆ dIafˆ<br />
asihxÈIl rvfieqfˆ nUM itwc jfx ky vfr-vfr<br />
AunHfˆ dy Drm qy pYgMbrfˆ df apmfn—ieh iksy<br />
lokqMqr leI koeI ËrUrI qwq nhIˆ qy awj jdoˆ<br />
musilm jgq df cMgf-Kfsf ihwsf awqvfd df<br />
rfh PV irhf hY qfˆ ienHfˆ dIafˆ Xojnfvfˆ qoˆ<br />
pwqrkfr Brf Kud nUM bcf ky hI rwKx. AuˆJ vI<br />
iksy Drm ivruwD nPrq jfˆ<br />
mKOl df pRdrÈn ishqmMd<br />
jrnilËm nhIˆ hY.<br />
PRYˆc puls dI nfkfmI df iËkr Èfied<br />
sfzy puls mulfËmfˆ nUM afpxIafˆ nfkfmIafˆ `c<br />
kuJ hOslf dyvy. ho skdf hY ik hryk nfkfmI<br />
ipwCy Zyr sfry isKlfeI itps vI hox. asIˆ AunHfˆ<br />
`qy ivÈlyÈxfqmk nËr mfrnI nf BuwlIey.<br />
awqvfd iek ivÈv pwDrI `plyg` hY, ijs dI<br />
rokQfm leI lgfqfr Koj krky ies nUM imtfAux<br />
dy nvyˆ-nvyˆ Aupfa lwBxy bhuq ËrUrI hn. asIˆ<br />
pMjfb `c afËfdI dy pRgtfvy dI blI `qy keI<br />
jrnilst pRiqBfvfˆ nUM guaf cuwky hfˆ. ivcfrfˆ dy<br />
pRgtfvy dI pUrI afËfdI sfzy bhu-DrmI dyÈ<br />
leI bhuq tyZI KIr hY— ijQy nf awqvfdI<br />
dKlaMdfËI df zr hovy qy nf hI kfnUMnI sËf df,<br />
AuQy Coty-moty isafsI qy Dfrimk smUh Kud hI<br />
`duKI Bfvnf` dy nfˆ hyT aKbfrfˆ dy dPqrfˆ, tI[<br />
vI[ styÈnfˆ qy isnymfGrfˆ `c BMn-qoV krky Kud<br />
nUM `sbk` isKf skdy hn, sMivDfn jo mrËI khy.<br />
ieh vI KUb rhI. iek hwtf-kwtf trwk zrfeIvr<br />
iksy ÈrfbKfny `c bYTf kfPI dyr qoˆ iek dublypqly<br />
nOjvfn dIafˆ ajIb hrkqfˆ not kr irhf<br />
sI. gwl ieh sI ik inrfÈ nËr afAux vflf Auh<br />
nOjvfn tybl `qy rwKy Èrfb nfl Bry iglfs nUM<br />
GUrI jf irhf sI. zrfeIvr Kud nUM rok nhIˆ<br />
sikaf qy iswDf Aus dy tybl qk igaf qy nfl<br />
dI kursI `qy bYT ky Auh iglfs cuwikaf qy Jwt<br />
KflI krky tybl `qy rwK idwqf.<br />
nOjvfn Aus vwl hYrfnI nfl dyKx<br />
lwgf. zrfeIvr ny hws ky Aus vwl iek nËr<br />
mfrI qy vytr qoˆ Èrfb df iek hor iglfs mMgvf<br />
ky Aus dy sfhmxy rwK idwqf qy boilaf, ``dosq<br />
mYˆ qfˆ mËfk kr irhf sI, hux ieh dws ik qyry<br />
ichry `qy AudfsI ikAuˆ hY`` sihmIafˆ nËrfˆ nfl<br />
Auh zrfeIvr nUM dyK ky boilaf, ``vwzy Brf mYˆ<br />
qfˆ bhuq iksmq df mfiraf hfˆ. ikwQoˆ ÈurU krfˆ<br />
qy quhfzy kol vI ieMnf smfˆ ikwQy myry leI qfˆ<br />
awj df idn hI mnhUs sI. pihlfˆ kMm `qy lyt<br />
phuMicaf qfˆ guwsy `c mflk ny nOkrI qoˆ kwZ idwqf.<br />
dPqr qoˆ Gr jfx leI bfhr inkilaf qfˆ<br />
dyiKaf ik myrf sfeIkl corI ho igaf sI. 6 mIl<br />
pYdl cwl ky Gr phuMicaf qfˆ pqf lwgf ik myrI<br />
pqnI myry hI `bYst PRYˆz` nfl Bwj cuwkI sI.<br />
iËMdgI qoˆ qMg af ky mYˆ ieQy phuMicaf. mYˆ KudkuÈI<br />
dI Xojnf bxf hI irhf sI ik qUM acfnk af ky<br />
gVbV kr idwqI qy iglfs cuwk ky Èrfb pI leI,<br />
ijs `c mYˆ Ëihr pfieaf hoieaf sI.<br />
1959 ivwc mYN purfxI bI[ ey[ dy qIjy sfl ivc sI.<br />
qIjy sfl ivc bhuqf pVHn dI loV nhIN sI pYNdI huMdI.<br />
ikAuNik pypr kflj ivc hI cYk huMdy sn qy qkrIbn<br />
sfry hI pfs ho jFdy sn. akqUbr df mhInf sI.<br />
idwlI ivc iek bhuq vwzI numfieÈ lwgI hoeI sI.<br />
asIN 3-4 sfQIaF ny numfieÈ dyKx df pRogrfm bxf<br />
ilaf. ieh pRogrfm myry nËdIkI dosq goibMdr isMG<br />
jo bfad ivc srpMc bxy. ny bxfieaf sI qy Auh<br />
kflj dy cOQy sfl ivc aQvf aKIrI<br />
sfl ivc sI. myry vwzy Brf dy smfn<br />
sR[ bKÈIÈ isMG cUMgI ieMspYktr sfzy<br />
ivc sB qoN vwzf aqy isafxf sI. AunHF<br />
df iewk sFZU joigMdr isMG idwlI puils<br />
ivc hYz kFstybl sI qy idwlI puils<br />
Aus ƒ tfeIgr kih ky bulfAuNdI sI.<br />
bKÈIÈ isMG ny Aus ƒ icwTI pf ky<br />
sfrf pRogrfm dws idwqf. Auh<br />
vflIbfl df kYptn sI.<br />
asIN cfry jfxy<br />
tryn rfhIN idwlI puwj gey.<br />
qkrIbn hm Aumr hox krky<br />
sÌr hfisaF qy KuÈIaF BrpUr<br />
hI irhf. joigMdr isMG ny srivs dy nfl afpxy iek<br />
irÈqydfr nfl rl ky vYst ptyl ngr ivc mwJF<br />
rwKIaF hoeIaF sn qy zfierI df kMm vI krdy sn.<br />
asIN Aus kol iek kmry ivc zyry lf ley. cfry<br />
jfixaF ny brfbr dy pYsy goibMdr isMG ƒ sONp idwqy<br />
sn. sfzy rxbIr kflj. sMgrUr ivc Aus smyN pYsy<br />
iekwTy krky Kfx pIx ƒ amrIkn isstm ikhf<br />
jFdf sI. ies dy nfl iksy iewk ‘qy boJ nhIN sI pYNdf<br />
aqy dUjy ieh vI nhIN sI kihMdy. ik awj Plfxf<br />
rgiVaf igaf. tfiegr ny iewk gwzI PV ky sfƒ<br />
numfieÈ cMgI qrHF idKfeI aqy Aus smyN dy idwlI dy<br />
rsiqaF dI vfkPIaq vI krfAuNdf irhf. mYN dyiKaf.<br />
ik Aus dI Kyz krky gjitz aÌsr vI Aus ƒ bhuq<br />
afdr qy mfx idMdy sn. Auhdf afdr Auhdy rYNk qoN<br />
vwD huMdf sI. mYN smJ nhIN sikaf ik joigMdr isMG<br />
afdr mfx vflI nOkrI Cwz ky bfad ivc<br />
pI[afr[tI[sI[ ivc cYkr ikAuN lwg igaf.<br />
Ausny sfƒ idwlI dy lfl ikly qoN kuwqb<br />
imnfr qwk sB QfvF idKfeIaF qy idwlI dy<br />
gurduafiraF dy drÈn vI krvfey. sfzy cfr-pMj<br />
idn bhuq vDIaf Gy aqy Auh afpxy ivwq qoN<br />
vwD syvf krdf irhf. myry sfQIaF ƒ hr roj pIx<br />
leI Èrfb vI iml jFdI sI. iek idn Aus ny sfƒ<br />
ikMgjvy kYNp dI puils lfeIn ivc cMgf Kfxf<br />
KvfAuxf sI. Aus idn Auh ivskI lY afieaf. mYN<br />
Èrfb nhIN sI pINdf. pr Aus idn sfiraF dy jor dyx<br />
qy mYN vI pI igaf. pr AunHF qoN bhuq QoVI sI. BfvyN<br />
Kfxf puils lfeIn dI mYs ivwcoN afieaf. pr vDIaf<br />
sI qy sfzI bYrk grfAUNz Plor qoN Auwpr pihlI<br />
mMjl qy sI. mMjy QoVHy sn aqy asIN iek mMjy ‘qy<br />
do-do pey. nÈy krky qurMq sO gey.<br />
qkrIbn awDI rfq qoN bfad mYƒ ipÈfb<br />
dI hfjq hoeI qF mYN dwsy hoey ipÈfb Gr vwl cilaf<br />
‘jQydfr` nMdgVH dI brÉfsqgI nUM smJx df Xqn<br />
ieh Ëfhr hY ik akflI dl, jo ik 1996 dI mogf<br />
kOnÌrMs qoˆ bfad akflI dl nhIˆ blik iewk<br />
pMjfbI pfrtI hY, dy pRDfn dIafˆ ihdfieqfˆ Auwqy<br />
ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI<br />
(suprIm kort dy hukm sdkf ijs<br />
df jnrl hfAUs hI ajy qfeIˆ<br />
giTq nhIˆ) dy 150 `mYˆbrfˆ` ny axgiTq ÈRomxI<br />
gurduafrf pRbMDk kmytI dy axcuxy pRDfn nUM<br />
`jQydfr` nUM iewk aijhy ahudy qoˆ brÉfsq krn<br />
leI Xfd-pwqr idwqf hY ijs df ÈRomxI gurduafrf<br />
pRbMDk kmytI dy kfnUMn jfˆ iswK rihq mirXfdf<br />
qihq koeI vjUd nhIˆ hY. Es nUM aYsy qÉq qoˆ<br />
brÉfsq kIqf jf irhf hY ijhVf 60 sfl pihlfˆ<br />
koeI qÉq nhIˆ sI.<br />
`jQydfr` Auwqy JUTf ielËfm hY ik Es<br />
ny sRI gurU gRMQ sfihb aqy pMj ipafirafˆ df<br />
siqkfr nhIˆ kIqf. ieh ielËfm bfdl dl ny<br />
lfieaf hY ijs nUM pMjfb ivwc afr[aYs[aYs[(RSS)<br />
aqy Bfjpf (BJP) df hwQ-Tokf jfixaf jfˆdf hY.<br />
ieh dovyˆ gurU gRMQ sfihb nUM suqMqr Drm-gRMQ<br />
hrdyv isMG DflIvfl,<br />
irt: aYs[ aYs[ pI[ pIrF vflf gyt,<br />
sunfm (mob[ nM: 98150-37279 )<br />
- sR[ gurqyj isMG<br />
igaf. AuWQo muiVaf qF mYN afpxI bYrk dy drvfjy<br />
nfl swjy hwQ pihly mMjy qy pYx hI lwigaf sI. qF<br />
mYƒ mihsUs hoieaf ik Aus mMjy qy goibMdr isMG<br />
srpMc dI QF iek nOjvfn kuVI suwqI peI hY. mYN hwkf<br />
bwkf rih igaf qy bihMdf-bihMdf qurq ruk igaf.<br />
mYN hYrfn sI ik ies mMjy qy kuVI ikvyN af geI nf hI<br />
mYƒ smJ afAuNdI sI ik kI ho igaf. BYa-BIq ijhf<br />
mYN bYrk dy bfhr gyt dy sfhmxy brFzy ivc KVHf ho<br />
igaf. mYƒ ieh pqf nf lwigaf. ik mYN<br />
afpxI bYrk ivwc nhIN iksy hor bYrk<br />
ivc af igaf hF. mYN KVHf vI socI jf<br />
irhf sI. ik goibMdr ikwDr cilaf<br />
igaf. kuwJ icr bfad AuhI lVkI AuWT<br />
ky bfhr af geI. aqy mYƒ dyK ky hws<br />
peI. ikhf ik qUM qF joigMdr tfiegr<br />
df gYst nhIN. mYN hF ivwc juafb idwqf.<br />
qF Auh hor hws peI qy kihx<br />
lwgI mYN qYƒ Èfm ƒ tfiegr<br />
nfl dyiKaf sI. ieh qF<br />
lVkIaF dI bYrk hY. qUM glq<br />
af igaf hYN. jdoN qUM mMjy ‘qy<br />
bYTx lwigaf sI. mYN qF AudoN<br />
hI smJ geI sI ik bYrk Buwl igaf hY. bdmfÈI<br />
nfl myry mMjy ‘qy nhIN afieaf. AuhdI dlyrI hYrfn<br />
krn vflI sI. Auh mYƒ sfzI bYrk qwk lY afeI. mYN<br />
Auhdf DMnvfd qF kI krnf sI. afpxf afp sMBfl<br />
vI nf sikaf. Auh pUrI bI ¨MJI sohxI kwdfvr<br />
muitafr sI.<br />
svyry asIN iqafr ho ky bfhr af gey<br />
AudoN AuWQy grfAUNz ivc iek afrjI ijhI dukfn bxI<br />
hoeIy sI. jo koeI mnjUr Èudf nhIN sI jfpdI.<br />
mulfjmF ny koeI ibTfieaf jfpdf sI. asIN Aus qoN<br />
prfAuNTy Kfx af gey. mYN rfq dI Gtnf krky cuwp<br />
hI sI qy iksy nfl koeI gwl nhIN sI kr irhf. awgy<br />
iek bYNc qy cfr lyzIË kFstybl bYTIaF sn.<br />
tfiegr ny dwisaf. ik ieh bhuqIaF pMjfb jF<br />
pMjfbI lokF ivcoN hn qy Auh kuVI mYƒ vyK ky<br />
muskVIaF hws rhI sI. mYN Aus qoN awKF curf irhf<br />
sI. pr Auh Pyr vI nf htI qy cfh df glfs cuwkI<br />
sfzy kol af geI qy bVy hONsly nfl kihx lwgI.<br />
‘‘tfiegr. qyrf gYst rfqI rsqf Buwl igaf sI. ieh<br />
qF myry mMjy qy bYTx hI lwigaf sI. pr pqf nhIN<br />
iks qrHF ruk igaf.’’ Aus ny ieh sfrI gwl hfsI<br />
ivc hI kIqI. myry sfry sfQI vI hws pey qy mYƒ<br />
kihx lwgy ik qUM sfƒ ikAuN nhIN dwisaf. Aus ny sfrI<br />
khfxI nhIN sI dwsI. pr bfad ivc mYN myry sfQIaF<br />
ƒ sfrI khfxI dws idwqI. mYN Auhdy hONsly df hor vI<br />
kfiel ho igaf. qF Aus ny iek icwt mYƒ PVf idwqI.<br />
Aus qy Aus df azrYs sI. mYƒ smJ nhIN sI afAuNdI<br />
ik dyvI hY jF aOrq. myry ivc sfrI Aumr ieh afdq<br />
rhI hY. ik mYN kdy iksy aOrq ƒ pihlF nhIN<br />
bulfieaf. jykr Auh myrI mfqhq jF irÈqydfr nf<br />
hovy. awj kwl vI mYƒ ieh gwl Xfd krky JunJUnI<br />
ijhI iCV jFdI hY qy mYN idloN Aus aOrq ƒ nmskfr<br />
krdf hF.<br />
nhIˆ mMndy aqy ies dy dyhDfrI aqy inrijMd<br />
ÈrIk AuBfr ky ies dI gurUqf nUM Korf lfAux ivwc<br />
msrUÌ hn. drasl, blvMq isMG nMdgVH nUM pUry<br />
sMsfr dy iswKfˆ vwloˆ pRvfn kIqy jf<br />
cuwky nfnkÈfhI kYlMzr dy hwk `c<br />
ztx kfrx ahudy (ijs leI Auh<br />
svY-iewCf nfl koeI qnKfh nhI lY irhf) qoˆ<br />
lfihaf jf irhf hY. sMsfr dy smUh iswKfˆ nUM ies<br />
kmInI kfrvfeI leI bxdIafˆ lfhnqfˆ pfAuxIafˆ<br />
cfhIdIafˆ hn. bdly ivwc Auhnfˆ nUM bfkI aKOqI<br />
jQydfrfˆ nUM qslIm krnoˆ ienkfr kr dyxf<br />
cfhIdf hY ikAuˆik mUl qrk anusfr iehnfˆ nUM<br />
afr[aYs[aYs[(RSS) aqy Bfjpf (BJP) dy ihq<br />
vfcx leI inXukq kIqf igaf hY aqy ieh iswK<br />
msilafˆ ivwc Auhnfˆ dy hukmfˆ nUM bVI inpuMnqf<br />
nfl lfgU kr rhy hn. eysy gux sdkf ieh afpxy<br />
ahuidafˆ Auwqy ibrfjmfn hn. iswKfˆ nUM hr hfl<br />
srbwq Éflsf swd ky afpxy aihlkfr inXukq<br />
krny cfhIdy hn. kyvl Auh hI afpxy Drm dy<br />
ihq pflxgy.
January 19, 2015 (8)<br />
BfrqI mUl dy ivakqI qy nslI aqy kfqlfnf<br />
hmlf krky gMBIr rUp ivwc jKLmI kIqf<br />
jKLmI hflq ivwc BfrqI ivakqI nUM hspqfl iljFdy hoey aYMbUlYNs aiDkfrI aqy hmlfvr jLYk zyivs (qsvIrF: mnpRIq isMG bwDnI klF)<br />
lMzn (mnpRIq isMG bwDnI klF) dwKxI<br />
vyljL dy ielfky molz ivwc tYsko suprstor<br />
ivwc sLryafm 25 sflf jLYk zyivs nfm dy<br />
iewk ivakqI ny BfrqI mUl dy 24 sflf<br />
sLrndyv brfhmbrf nfm dy ivakqI qy<br />
qyjDfr hiQafrF nfl hmlf krky gMBIr<br />
rUp ivwc jKLmI kr idwqf.<br />
lMzn (mnpRIq isMG bwDnI klF) 6 lwK 80<br />
hjLfr pONz dI GrF dI mOrgyjL sbMDI<br />
DoKfDVI krn dy dosL ivwc kYd kwt rhy<br />
pMjfbI jspfl isMG jutlf nUM pIVq<br />
ivaqkI nUM 20 hjLfr pONz vfips krn jF<br />
12 mhIny hor kYd kwtx dy hukm suxfey<br />
hn. afeIjLlvrQ krfAUn kort ivwc hoeI<br />
suxvfeI dOrfn dwisaf igaf ik jutlf nUM<br />
jnvrI 2006 qoN dsMbr 2013 qwk 26 vwK<br />
vwK DoKfDVI dy mfmilaf ivwc 5 sfl kYd<br />
dI sjf suxfeI geI sI. hux adflq ny<br />
jutlf nUM 12 mhIinaf ivwc iewk pIVq nUM<br />
20 hjLfr pONz vfips krn jF 12 mhIny<br />
ies hmly dOrfn sLrndyv dy<br />
hwQ, bFh, ipwT aqy isr ivwc zUMGy kwt lwgy<br />
hn. tYsko suprmfrkIt ivwc KrIddfrI<br />
krn vfly sLrndyv qy ieh hmlf nslvfdI<br />
aqy kfqlfnf sI. puils ny ies sbMDI jLYk<br />
zyivs nUM igRPqfr krky jylH Byj idwqf hY.<br />
mOky dy gvfhF anusfr hmlfvr ies mOky<br />
hor kwtx dy hukm<br />
suxfey hn. adflq ny<br />
ieh vI ikhf ik<br />
650,000 pONz ajy<br />
pIVq lokF df bkfieaf<br />
rihMdf hY. jspfl isMG<br />
jutlf lokF nuM Gr<br />
KrIdx leI AuqsLfihq<br />
krdf sI, AuhnF nuM<br />
mfrgyjL lYx leI mdd<br />
krn df ZkvMj krdf<br />
sI, jutlf dy gfhk<br />
BfrqI mUl dy Auh lok<br />
AuwcI AuwcI “vfeIt pfvr (icwtI sLkqI)”<br />
pukfr irhf sI. zyivs nUM awj rYkshYm<br />
adflq ivwc pysL kIqf igaf, Aus qy<br />
kfqlfnf hmlf krn dy dosL lgf ky puils<br />
irmFz qy jylH Byj idwqf. agly mhIny molz<br />
vfsI zyivs nUM muV adflq ivwc pysL kIqf<br />
jfvygf.<br />
DoKf DVI ivwc jylH kwt rhy pMjfbI nUM 20 hjLfr pONz vfips krn jF hor kYd kwtx dy hukm<br />
huMdy sn ijhnF nuM aMgryjLI bhuqI<br />
nhIN afAuNdI sI. ajyhy pIVqF qoN<br />
jdoN jutlf kol pYsy af jFdy sn<br />
qF Auh AuhnF nfl sMprk qoV<br />
idMdf sI. lokF dy pYisaF nfl Auh<br />
Kud sLfhI ijMdgI bqIq krdf aqy<br />
mihMgIaF kfrF ivwc GuMmdf<br />
sI.puils aiDkfrI zI sI anIqf<br />
sLrmF ny ikhf hY ik jutlf vwloN<br />
gYr kfnUMnI ZMg nfl kmfieaf<br />
pYsf hI nhIN gvfieaf blik<br />
afpxy BfeIcfry ivwc afpxI<br />
iejLq mfx vI gvfieaf hY.<br />
lMzn ivwc iswK vkIl ny<br />
Dfrimk BydBfv df kys ijwiqaf<br />
lMzn (mnpRIq isMG bwDnI klF) lMzn dy iewk iswK vkIl ny<br />
Dfrimk BydBfv dy mfmly ‘c inaF mMqrfly ivruwD afpxf kys<br />
ijwiqaf hY. amrIk isMG ivlKU nfm df ieh iswK vkIl nUM dwKx<br />
pUrbI lMzn<br />
dI iewk jylH<br />
ivwc dfiKl<br />
hox qoN Aus<br />
vyly rok ilaf<br />
sI jdoN Auh<br />
afpxy muvwkl<br />
nUM imlx jylH<br />
ivwc jf rhy<br />
sn, ikAuNik<br />
Aus dI<br />
dsqfr ivwc<br />
ipMn lgfey<br />
hoey sn.<br />
iblKU ny<br />
dwisaf ik<br />
Aus nUM pihlF<br />
kdy vI jylH<br />
ivwc jfxo<br />
roikaf nhIN igaf sI, jy Auh dsqfr dy lV ivwcoN ipMn kwZdf sI<br />
qF Aus dI dsqfr KuwlH skdI sI. akqUbr 2013 nUM vfprI ies<br />
Gtnf bfry inaF mMqrfly ivruwD sLkfieq ieQoN dI adflq ivwc<br />
drj krvfeI sI. lykn hux ies mfmly nUM adflq dy bfhr hI<br />
inaF mMqrfly ny iblKU nUM muafvjLF dy ky rfjLInfmf kr ilaf hY.<br />
ieh mfmlf meI 2014 qoN adflq ivwc ivcfr aDIn ipaf sI.<br />
amrjIq isMG iblKU dy sfQI znkYn burtvYl ny ikhf ik ies<br />
mfmly nUM hor qrIky nfl nijwiTaf jf skdf sI, pr jylH<br />
aiDkfrIaF vwloN kIqI kfrvfeI inMdxXog hY. Aus ny ieh vI ikhf<br />
ik iblKU ies GtnF qoN bhuq duKI hoieaf sI. inaF mMqrfly dy<br />
bulfry ny ikhf ik “asIN hr iewk df snmfn krdy hF aqy hr<br />
iewk nUM Drimk pihrfvf pihnx df hwk hY, lykn mMqrfly vwloN<br />
iksy injI kys bfry koeI ivcfr nhIN idwqy jFdy.”
January 19, 2015 (9)<br />
imlygf PRI ieMtrnYt nhIˆ dyxy pYxgy pYsy<br />
nvIˆ idwlI- kI qusIˆ kdy soicaf hY ik qusIˆ cfh<br />
dI iek dukfn `qy cfh pI rhy ho aqy AuQy quhfnUM<br />
PRI ieMtrnYt df mËf iml sky.<br />
`muPq ieMtrnYt` nfm dy iek gYr<br />
srkfrI sMgTn ny 2016 qk<br />
Bfrq `c vfeI-PfeI dy ËrIey PRI<br />
ieMtrnYt dyx dI gwl khI hY. 15<br />
jnvrI nUM `muPq ieMtrnYt`<br />
aYn[jI[E[ ny iek pRYs irlIË<br />
jfrI krky ikhf asIˆ iek ies<br />
qrHfˆ dI tYknflojI ivkisq kIqI<br />
hY, ijs nfl Bfrq `c 2016 qk<br />
cfh stfls `qy vfeI-PfeI dy<br />
ËrIey PRI ieMtrnYt dI vrqoˆ<br />
kIqI jf sky. aYn[jI[E[ dy<br />
anusfr Bfrq `c lwgBg 500<br />
rupey dy ky iek mhIny qk 50 lok ieMtrnYt dI<br />
vrqoˆ kr pfAuxgy. ies ihsfb nfl iek ivakqI<br />
nUM pUry mhIny dy ieMtrnYt vrqoˆ dy leI isrP 10<br />
rupey cukfAuxy hoxgy. `muPq ieMtrnYt` dI Xojnf<br />
cfh dy stfls, kYPy, skUlfˆ, hspqflfˆ, klIink,<br />
rylvy styÈn aqy dUjIafˆ jnqk Qfvfˆ `qy afpxy<br />
ieMtrnYt aYksYs puafieMt sQfipq krn dI hY.<br />
`muPq ieMtrnYt` dy sih sMXojk<br />
ivpul ptyl ny ikhf hY ik<br />
ieMtrnYt dI vrqoˆ krn leI iksI<br />
qrHfˆ df koeI sbsikRpÈn Èulk jfˆ<br />
zftf Èulk nhIˆ lwgygf. qusIˆ pUrI<br />
qrHfˆ nfl PRI ieMtrnYt dI vrqoˆ<br />
kr pfEgy. quhfnUM isrP iek<br />
vfeI-PfeI akfAUˆt ikReyt krnf<br />
hovygf aqy iePr qusIˆ ijQy cfho<br />
AuQy ieMtrnYt dI vrqoˆ kr pfEgy.<br />
Bfrq `c ajy vI 85 PIsdI lok<br />
ajy vI ieMtrnYt dI vrqoˆ nhIˆ<br />
krdy hn. 1[3 arb lokfˆ `coˆ 1<br />
arb lokfˆ ny awj qk kdy<br />
ieMtrnYt dI vrqoˆ nhIˆ kIqI hY. ies aYn[jI[E[<br />
df mMnxf hY ik PRI ieMtrnYt mnuKI aiDkfr hoxf<br />
cfhIdf aqy `muPq ieMtrnYt` aYn[jI[E[ ies<br />
izjItl asmfnqf nUM Kqm krn leI kMm kr<br />
irhf hY.<br />
ienklfbI iDrfˆ vloˆ Ebfmf dI PyrI df ivroD krn df aYlfn<br />
jlMDr— iqMn ienklfbI iDrfˆ<br />
vloˆ 26 jnvrI nUM amrIkI<br />
rfÈtrpqI brfk Ebfmf dI<br />
PyrI df Ëordfr ivroD kIqf<br />
jfvygf. ies idn pUry pMjfb dy<br />
iËlf kyˆdrfˆ `qy kfly JMizafˆ nfl<br />
ros pRdrÈn kIqf jfvygf. ieh<br />
PYslf sI[ pI[ afeI[ (aYwmaYwl)<br />
inAU zYmokrysI, lok sMgrfm<br />
mMc aqy ienklfbI kyˆdr<br />
pMjfb vloˆ sfˆJy qOr `qy kIqf<br />
igaf. sI[ pI[ afeI[ (aYwmaYwl)<br />
inAU zYmokrysI dy sUbfeI<br />
afgU kfmryz ajmyr isMG, lok<br />
sMgrfm mMc dy blvMq mwKU aqy<br />
ienklfbI kyˆdr pMjfb dy kMvljIq KMnf ny ieQoˆ<br />
jfrI iek ibafn rfhIˆ ikhf ik dlfl BfrqI<br />
cMzIgVH-pMjfb srkfr ny ÈfˆqI BMg hox dI<br />
sMBfvnf kfrn zyrf sOdf dy muKI gurmIq rfm<br />
rhIm isMG<br />
nfl juVI<br />
ivvfidq iPlm<br />
`mYsyˆjr afP<br />
gOz` nUM<br />
idKfAux `qy<br />
bIqy ÈnIvfr<br />
nUM rok lgfAux<br />
df PYslf<br />
ilaf. muwK<br />
mMqrI dy<br />
s l f h k f r<br />
hrcrn bYˆs ny<br />
ikhf, ``pMjfb<br />
srkfr ny sUby<br />
`c `mYsyˆjr<br />
afP gOz`<br />
iPlm nUM<br />
idKfAux `qy<br />
rok lgfAux df<br />
PYslf kIqf<br />
hY.``<br />
AunHfˆ ny ikhf,<br />
``iPlm dy<br />
tRYlr jnqk<br />
hfkm aMnHyvfh sfmrfjI nIqIafˆ<br />
lfgU krky afm BfrqI lokfˆ df<br />
kcUMmr kwZ rhy hn. ivwqI Gfty<br />
nUM pUrf krn dy nfˆ `qy sbiszIafˆ<br />
`qy kwt lfey jf rhy hn.<br />
dUsry pfsy sfmrfjI<br />
lutyirafˆ qy dysI dlflfˆ nUM gwPy<br />
idwqy jf rhy hn. AunHfˆ ikhf ik<br />
bImf, kolf qy ËmIn pRfpqI sMb-<br />
MDI afrzInYˆs jfrI krky ijwQy<br />
modI srkfr ny pfrlImfnI<br />
pRMprfvfˆ dIafˆ DwjIafˆ AuzfeIafˆ<br />
hn, AuwQy hI kfrporyt sYktr<br />
pRqI afpxI vÌfdfrI df sbUq<br />
idwqf hY. hux pRmfxU Kqirafˆ<br />
sMbMDI kMpnIafˆ dI jvfbdyhI dI mMg nUM Kqm<br />
krn df mfhOl bxf rhI hY.<br />
ies leI pMjfb `c bYn hoeI 'mYsyˆjr afP gOz`<br />
hox `qy pYdf hoey qxfa vfly hflfq dIafˆ Kbrfˆ<br />
qoˆ bfad ieh kdm cuwikaf igaf hY. AunHfˆ ny<br />
ikhf, ``KuPIaf sUcnf imlI sI ik jykr ieh<br />
iPlm sUby<br />
`c idKfeI<br />
geI qfˆ ÈfˆqI<br />
BMg ho skdI<br />
hY. ies<br />
sUcnf dy<br />
bfad ies<br />
kfrvfeI dI<br />
loV peI.``<br />
aYqvfr nUM<br />
ies iPlm nUM<br />
p R s q f i v q<br />
irlIË dy<br />
i K l f P<br />
h i r a f x f<br />
aqy idwlI `c pRdrÈn hox qoˆ bfad pMjfb aqy<br />
hirafxf `c hfeI alrt aYlfn kr idwqf igaf<br />
hY. ÈRomxI akflI dl, ieMzIan nYÈnl lok dl<br />
aqy iswK sMgTn hirafxf, pMjfb aqy idwlI `c<br />
ies iPlm dy iKlfP sVkfˆ `qy Auqry sn.<br />
hirafxf dy isrsf `c vI pRdrÈn<br />
hoieaf sI, ijwQy zyrf muKI df muwK dPqr hY. zyrf<br />
muKI df iswKfˆ dI muwK sMsQf ÈRI akfl qKq nfl<br />
tkrfa hY.<br />
irÈvqKorI nUM lY ky kyjrIvfl<br />
ieMJ vrHy Bfjpf `qy<br />
nvIˆ idwlI- `afp` nyqf arivMd kyjrIvfl ny Bfjpf pfrtI nUM lMby<br />
hwQI ilaf. AunHfˆ ny Bfjpf pfrtI `qy vfr krdy hoey ikhf ik jykr<br />
asIˆ 49 idnfˆ ivc irÈvqKorI bMd kr skdy hfˆ, qfˆ kI Bfjpf 7<br />
mhIinafˆ ivc nhIˆ kr skdI ies dy nfl hI AunHfˆ ikhf ik jykr<br />
ienHfˆ nUM nhIˆ afAuˆdf qfˆ asIˆ isKf idMdy hfˆ.<br />
AunHfˆ ny ikhf ik coxfˆ df smfˆ hY. Bfjpf, kfˆgrs jykr<br />
quhfnUM pYsy dyx afAux qfˆ ienkfr nf krnf lY lYxf. nfl hI ikhf<br />
ik jykr koeI pfrtI pYsy nf dyx afey qfˆ AunHfˆ dy dPqr ivc jf<br />
ky lY lYxf. AunHfˆ ikhf ik Bfjpf, kfˆgrs dohfˆ pfrtIafˆ qoˆ pYsy lY<br />
lYxf pr vot `afp` nUM hI dyxf.<br />
kyjrIvfl bs iewQy hI nhIˆ ruwky. AunHfˆ ny ikhf ik Bfjpf<br />
`qy iqwKf vfr krdy hoey ikhf ik bydI nUM ieh soc ky Auqfiraf ik<br />
Bfjpf jdoˆ hfr jfvygI qfˆ khygI ik ikrn bydI ny hrf idwqf.<br />
iËkrXog hY ik sfbkf afeI[ pI[ aYs mihlf aiDkfrI ikrn bydI<br />
ny Bfjpf df pwlf PV ilaf hY.
January 19, 2015 (10)<br />
hux nfeIt iÈPt qoˆ bfad rhogy iekdm PrYwÈ!<br />
mfˆtIrIal- iks qrHfˆ rhygf, jdoˆ<br />
ieh dvfeI Kf ky qusIˆ nfeIt<br />
iÈPt qoˆ hox nfl kYˆsr smyq<br />
Kqrnfk bImfrIafˆ qoˆ dUr rih<br />
skogy. hfˆ, ieh sMBv hY.<br />
afstRylIaf dy KojkfrIafˆ dy iek<br />
dl ny ikhf hY ik gUkokotrI<br />
kvfeIz dy tYblyt dI shfieaf<br />
nfl aijhf sMBv ho skdf hY.<br />
ieh hfrmon df iek pRkfr hY,<br />
ijs dI vrqoˆ vwK-vwK rogfˆ dy<br />
ielfË `c ÈkqIÈflI sUjn roDI<br />
dvfeI dy qOr `qy kIqI jfˆdI hY.<br />
indyÈk zI[aYn[ bI boeIivn ny<br />
ikhf hY ik ies nvIˆ ivigafnk Koj<br />
nfl nvIn `qy asr pfvygf, ijs<br />
nfl sony dy pRogrfm nUM afpxy ihsfb<br />
nfl smfXoijq krn `c mdd<br />
imlygI. ÈoD dy leI dl ny KUn<br />
kixkf `c siQq kloˆs ijMs `qy<br />
glUkokoitklfeIzs dy asr df<br />
aiDaYn kIqf. iswty `c pihlI vfr<br />
ieh sfhmxy afieaf ik KUn kixkf<br />
pirDI jYivk GVIafˆ nUM glUko<br />
kitkvfeIz nfl smkfilk kIqf<br />
jf skdf hY. ieh aiDaYn pwqirkf<br />
`aYP[ ey[ aYs[ eI[ bI` `c pRkfiÈq<br />
hoieaf hY.<br />
jdoˆ ipwËf buafey nUM imlI svf lwK dI itp<br />
imÈIgn- aksr asIˆ hotl afid `c<br />
Kfxf Kfx jfˆ Gr `c iksy PUz zilvrI<br />
df afrzr idMdy hfˆ qfˆ itp dy qOr `qy dyx<br />
leI KuwlHy pYisafˆ leI jybfˆ Proldy hfˆ pr<br />
jykr quhfnUM ieh pqf lwgy ik iksy ipwËf<br />
zilvr buafey nUM itp dy qOr `qy lwgBg<br />
svf lwK rupey dI itp imlI qfˆ quhfzy<br />
hoÈ Auwzxy lfËmI hn.<br />
kuJ aijhf hI hoieaf rOb<br />
nfmI ipwËf zilvr buafey nfl. amrIkf<br />
dy imÈIgn `c lok Aus vyly hYrfn rih<br />
gey, jdoˆ rIal aYstyt eyjMts dy iek<br />
smUh ny ipwËf zilvr buafey rOb nUM 2084<br />
zflr (1, 28,418 rupey) dI itp idwqI.<br />
bqOr itp ieMnI vwzI rkm imlx `qy rOb<br />
vI hYrfn rih igaf ikAuˆik ieh rkm ipwËf<br />
dI kImq nfloˆ keI guxf iËafdf sI. Aus ny<br />
ikhf, ``mYˆ AunHfˆ nUM isrP iek ipwËf zilvr<br />
kIqf sI.``<br />
iËkrXog hY ik bIqy vIrvfr nUM<br />
kylr ivlIam rIaYiltI dy eyjMt<br />
kMpnI dI rIËnl kfnPrMs atYˆz<br />
krn phuMcy sn.<br />
stysI mYkvy ny ikhf ik Auh<br />
srivs ieMzstrI `coˆ iksy pRqI<br />
aYprIiseyÈn idKfAuxf cfhuMdy sn.<br />
dws dyeIey ik itwp `c rOb nUM kYÈ qoˆ<br />
ielfvf vIËf, igPt kfrz, lftrI<br />
itkt aqy aYnkryjmYˆt lYtr<br />
imilaf hY. aYn eyrbr ipwËf hfAUs<br />
dy zilvrI mYnyjr bRfien lIPyvr ny ikhf,<br />
``rOb KuÈiksmq hY. Aus nUM isrP ipwËf dyx<br />
dy bdly ieMnI vwzI itwp imlI.``<br />
bRfËIl aqy hflYˆz ny afpxf rfjdUq vfps bulfieaf<br />
jkfrqf : bRfËIl aqy hflYˆz ny nÈIlIafˆ<br />
dvfeIafˆ dy doÈ `c PVy gey 6 kYdIafˆ nUM<br />
mfP krn dI afpxI apIl dy nfmnËUr hox<br />
`qy AunHfˆ nUM awj PfˆsI dy dyx dI Gtnf dy<br />
ivroD `c dwKx-pUrbI eyÈIaf dy ies dyÈ<br />
`coˆ afpxy rfjdUqfˆ nUM vfps bulf ilaf hY.<br />
joko ivdydo dy rfÈtrpqI bxn qoˆ bfad<br />
ieMzonyÈIaf `c PfˆsI dI ieh pihlI Gtnf<br />
hY. pMj ivdyÈIafˆ aqy ieMzonyÈIafeI<br />
nfgirk nUM awDI rfq qoˆ kuJ hI smyˆ bfad<br />
PfieirMg skvYz ny golIafˆ nfl Auzf idwqf.<br />
ieh jfxkfrI atfrnI jnrl dy dPqr ny<br />
idwqI. ivdyÈI nfgirk nfeIjIrIaf, mlfvI,<br />
vIaqnfm, hflYˆz aqy bRfËIl dy sn.<br />
bRfËIl ny jkfrqf `coˆ afpxy rfjdUq nUM<br />
slfh leI bulfieaf hY pr ikhf hY ik ies<br />
Gtnf nfl dohfˆ dyÈfˆ dy dopwKI irÈqy ivgV<br />
skdy hn.<br />
PVy jfx dy zr qoˆ krfcI phuMicaf dfAUd<br />
ieslfmfbfd— aMzrvrlz dy zOn dfAUd nUM Èfied hux PVy jfx<br />
df zr sqfAux lwgf hY, ijs kfrn Auh dubfrf pfiksqfn dI<br />
Èrn ivc af igaf hY. sUqrfˆ dy muqfbk dfAUd vfps pfiksqfn<br />
phuMc cuwikaf hY. kuJ mhIny<br />
pihlfˆ muMbeI bMb Dmfikafˆ df<br />
ieh gunfhgfr aPgfinsqfn<br />
pfiksqfn srhwd dy nyVy iksy<br />
gupq itkfxy `qy rih irhf sI<br />
pr hux Auh vfps krfcI af<br />
irhf hY. irport dy muqfbk<br />
asl ivc pfiksqfn dIafˆ<br />
bdnfm KuPIaf eyjMsI afeI[<br />
aYws[ afeI[ nUM lwg irhf sI ik<br />
dfAUd dy leI srhwdI ielfkf surwiKaq nhIˆ hY.<br />
irport ivc dwisaf igaf ik srhwd dy kol<br />
pfiksqfnI POj dI qfilbfn nfl lVfeI cwl rhI hY. ies kfrn<br />
AunHfˆ nUM lwgf ik dfAUd iewQy surwiKaq nhIˆ hY.<br />
Kbr qfˆ ieh vI hY ik dfAUd afpxy pirvfr dy nfl<br />
sfAUdI arb jfxf cfhuMdf hY. ies leI Aus ny bkfiedf<br />
pfiksqfn dI srkfr qoˆ cfrtz jhfË dI mMg kIqI hY pr afeI[<br />
aYws[ afeI[ nUM lwgdf hY ik Bfrq aqy sfAUdI arb dy irÈqy<br />
kfPI gUVy ho rhy hn. ikqy aijhf nf hovy ik dohfˆ dyÈfˆ dI dosqI<br />
ivc dfAUd PiVaf jfvy.<br />
afeI[ aYs[ ny 200 XjIdIafˆ nUM kIqf irhfa<br />
bgdfd- ieslfimk styt awqvfdI sMgTn ny AuwqrI ierfk `c<br />
Gwt igxqI BfeIcfry XfijdI dy bMDk bxfey gey 200 bËurgfˆ nUM<br />
irhfa kr idwqf. sUqrfˆ ny dwisaf ik AunHfˆ nUM ikrkuk dy ishq<br />
kyˆdr ivc rwiKaf igaf sI aqy keI zfktr aqy smfjsyvI AunHfˆ<br />
nUM mYzIkl syvf muhweIaf krvfAux leI afAuˆdy sn. ipCly sfl<br />
agsq mhIny ivc ieslfimk styt ny isMjfr Èihr `qy kbËf kr<br />
ilaf sI aqy keI XfijdIafˆ nUM agvf kr ilaf sI. ajy qwk ieh<br />
sfP nhIˆ hoieaf hY ik awqvfdIafˆ ny ienHfˆ nUM irhfa ikAuˆ kIqf hY.<br />
irhfa kIqy gey lokfˆ `c iËafdfqr bËurg aqy bImfr Èfml hn.<br />
pihlfˆ aMdfËf lgfieaf igaf sI ik irhfa kIqy gey XjIdIafˆ dI<br />
igxqI 350 hY, pr bfad `c mIzIaf irportfˆ `c dwisaf igaf<br />
ik afeI[ aYs[ ny 200 lokfˆ nUM irhfa kIqf hY.<br />
irhfa kIqy gey lokfˆ `c kuJ lok bImfr vI hn. kurd<br />
pyÈmrgf Pors dy lok irhfa kIqy gey sfry bMdIafˆ nUM iswDf ielfj<br />
leI ishq kyˆdr `c ilafˆdf igaf.<br />
DUrI qoˆ ivDfiek arivMd<br />
KMnf ny iPr idwqf asqIPf<br />
sMgrUr : DUrI qoˆ kfˆgrs dy<br />
ivDfiek arivMd KMnf ny iek<br />
vfr iPr afpxy ahudy qoˆ<br />
asqIPf dy idwqf hY. kfˆgrs dy<br />
ivDfiek arivMd KMnf ny ies<br />
qoˆ iek vfr pihlfˆ vI lMGy meI<br />
mhIny ivDfn sBf cox nqIijafˆ<br />
qoˆ pihlfˆ afpxy ahudy qoˆ<br />
asqIPf idwqf sI.
January 19, 2015 (11)<br />
AudfsInqf dI jkV `c PsI lokfeI<br />
svyry hI tYlIivËn `qy 'eymË `c zfktrI dI<br />
pVHfeI krdy ividafrQI dI KudkuÈI` dI Ébr<br />
suxdy hI mUz Krfb ho igaf. afiKr nOjvfn vrg<br />
aijhf ikAuN kr irhf hY. kuJ mhIny pihlF vI<br />
afeI[afeI[tI[ `c pVHdy iewk ividafrQI ny<br />
'afeI hyt afeI[ afeI[ tI[' ilK ky afpxf jIvn<br />
smfpq kr ilaf sI. kuJ vrHy pihlF myrf iewk<br />
nOjvfn ieMjInIar irÈqydfr vI iesy rfh qur<br />
igaf sI. lihrfgfgf hlkf qF pMjfb aMdr<br />
iksfnF aqy mËdUrF dIaF KudkuÈIaF krky<br />
pihlF hI kOmI aqy kOmFqrI pwDr `qy mIzIaf<br />
dIaF surKIaF `c irhf hY. ies ielfky dIaF<br />
KudkuÈIaF dy msly ƒ Aujfgr krn vfly<br />
ieMdrjIq isMG jyjI dy nfl jf ky mYN vI bhuq<br />
sfry aijhy pirvfrF dy duwKVy suxy hn. KudkuÈI<br />
krn leI kI izprYÈn jF mfnisk rog iËMmyvfr<br />
hY jF lokF `c hflfq df mukfblf krn dI sihx<br />
ÈkqI Kqm ho rhI hY. ipMzF aMdr KudkuÈI krn<br />
vfly bhuqy kysF bfry ÈmÈfnGft `c rwKy cOkIdfrF<br />
vwloN rijstr `c ijwQy sfDfrn mOq ilK ky mrn<br />
df kfrn dwisaf jFdf hY, AuQy afm qOr `qy ryl<br />
gwzI hyT af ky afqm hwiqaf krn vfly lgBg<br />
sfry hI kysF `c 'mfnisk qOr `qy pRyÈfn` ilK ky<br />
174 Dfrf aDIn kfrvfeI krky mslf Kqm kIqf<br />
jFdf hY. qwQF anusfr KudkuÈI krn vfly 10 qoN<br />
15 pRqIÈq lok izprYÈn df<br />
iÈkfr ËrUr huMdy hn. svyry<br />
svyry skUl jFdy bwicaF dy<br />
moiZaF `qy BfrI JoilaF dy<br />
boJ Qwly dwby inrfÈ ichry,<br />
mMzI `c idhfVI nf imlx<br />
krky zUMGIaF socF `c zuwby<br />
mËdUrF dy ichry `qy AudfsI,<br />
gfhk dI AuzIk `c bYTy Coty<br />
dukfndfr dy mwQy `qy icMqF<br />
dIaF lkIrF, jvfn ho rhI<br />
lVkI dy ivafh ƒ lY ky<br />
icMqq bfp aqy afpxI<br />
aOlfd dI bdOlq imldI<br />
mfnisk vydnf ƒ dyK ky aYN<br />
lwgdY ijvyN hr pfsy hI AudfsI df aflm hY jF<br />
mnuwK Kud ies AudfsI leI hI bixaf hoieaf<br />
hY.afKr izprYÈn/AudfsInqf kI hY zfktrI<br />
BfÈf ivwc ies ƒ idmfg `c kYmIklF df asMquln<br />
aqy vfqfvrn/aflf duaflf afDfirq ivkfs Bfv<br />
izprYÈn hY. mYzIkl mfhrf anusfr hryk mnuwK<br />
dy srIr ivwc huMdy inAUrotrFsmItr hYpI<br />
kYmIkl Bfv, sIrotoinn dI Gft krky hI mnuwK<br />
izprYÈn df iÈkfr huMdf hY. ivÈv ishq sMsQf<br />
dy anusfr sMn 2020 qwk dunIaF Br aMdr<br />
izprYÈn aqy idl dy rog dUjI vwzI ibmfrI vjoN<br />
AuBr skdy hn.<br />
ies vyly dunIaF<br />
dy hr iKwqy `c<br />
izprYÈn dy kys<br />
imldy hn. srvy<br />
eyjMsI aYn[bI[tI[<br />
anusfr ies vyly<br />
dunIaF `c 34<br />
kroV qoN vwD lok<br />
ies df iÈkfr<br />
hn. aMkiVaF<br />
anusfr 10 mrdF<br />
aqy 5 aOrqF ipwCy<br />
iewk ies df<br />
jfxy-axjfxy rUp `c iÈkfr hn. skUl jFdy 2<br />
pRqIÈq bwcy aqy pMj pRqIÈq nOjvfn bwcy vI ies<br />
qoN pIVq hn. ies `coN bfhr inklx leI Èrfb,<br />
zrwgË aqy hor niÈaF dI vrqoN krn vfly lokF<br />
dI igxqI lgfqfr vwD rhI hY jo smfj aqy<br />
mnuwKI srIrF ƒ lgfqfr aMdroN KoKlf kr rhy<br />
hn. eymË aqy afeI[afeI[tI[ dy ividafrQI dI<br />
KudkuÈI ies pRqI gMBIr sMkyq krdI hY. KudkuÈI<br />
krn vfilaF `coN 10 qoN 35 pRqIÈq lok izprYÈn<br />
pIVq hn. 15 qoN 24 sfl qwk dy mrdF vwloN kIqI<br />
KudkuÈI dy kfrnF dI jFc smyN izprYÈn ƒ qIjf<br />
vwzf kfrn mMinaf igaf hY. surwiKaf PorsF `c<br />
vI sfl 2006 `c 61 jvfn kMm dy boJ krky<br />
afey izprYÈn krky afqm hwiqaf kr gey sn.<br />
ienHF `coN vDyry igxqI jMmU-kÈmIr aqy AuWqrpUrb<br />
rfjF `c qfienfq jvfn vDyry sn. pr<br />
ipCly hPqy afeI irport anusfr sfl 2011<br />
ivwc aiqvfdI afpryÈnF `c ÈhId hoey 65 jvfnF<br />
dy mukfbly KudkuÈI krn vfly jvfnF dI igxqI<br />
99 hY ijnHF `coN 76 qF ÈFqI vfly KyqrF `c<br />
qfienfq sn. sfl 2009 ivwc surwiKaf dlF `c<br />
110 aqy sfl 2010 `c 115 jvfn vI ies rsqy<br />
dunIaF qoN qur gey sn. ies smwisaf ƒ dyKdy<br />
hoey POj `c mnoicikqsf aqy Xogf kyNdr vI<br />
sQfpq kIqy gey hn.<br />
inrfÈqf/izprYÈn/AudfsI dy kfrnF<br />
leI afriQk, smfijk aqy rfjnIqk,<br />
byruËgfrI, vfqfvrn, asPl ipafr aqy nFhpwKI<br />
soc df vDxf vI kfrn ho skdy hn pr sB<br />
qoN vwzf kfrn smfijk irÈiqaF `c af rhy<br />
inGfr, inwjvfd aqy pdfrQvfd Xuwg df BfrU<br />
hoxf hY. mnuwK Kud ƒ iekwlf mihsUs kr irhf hY.<br />
pYsy dy psfr aqy qrwkI dI rPqfr qyË hox dy<br />
bfvjUd sFJy pirvfr aqy irÈqy tuwt rhy hn.<br />
lokF kol nf duwK sFJf krn df smF hY aqy nf hI<br />
koeI dUjy dI gwl smwisaf ƒ smJx leI iqafr<br />
hY. ipCly mhIny hoeIaF ivDfn sBf coxF `c<br />
(bfkI agly sPy qy)
January 19, 2015 (12)<br />
cIP Kflsf dIvfn duafrf nvyN mYnyjmYNt dPqr df AudGftn<br />
idwlI- awj cIP Kflsf dIvfn duafrf idwlI ivc<br />
gurduafrf rkfb gMj ivKy iek Dfrimk dIvfn<br />
qoN bfad nvyN cIP Kflsf dIvfn duafrf mYnyjmYNt<br />
dPqr df AudGftn kIqf igaf .ieh XfdgfrI<br />
AudGftn idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn<br />
s[ mnjIq isMG jI[ky[ dy kr kmlF nfl aqy<br />
hor AuGIaF sKsIaqF dI hfjrI ivc hoieaF.<br />
cIP Kflsf dIvfn dy pRDfn s[ crnjIq isMG<br />
cwZF ny KuÈI df pRgtfvf kridaF ikhf ik cIP<br />
Kflsf dIvfn<br />
hmyÈf qoN hI<br />
ies syvf ƒ qndyhI nfl inBfvygf. s[ mnjIq<br />
isMG jI[ ky[ ny nvy dPqr dI vDfeI idMidaF cIP<br />
Kflsf dIvfn vwlo idwlI ivKy iek vrlz klfs<br />
skUl KOlx leI hr sMBv suihXog dyx df Brosf<br />
idvfieaf aqy idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI dy<br />
iswKI dy pRcfr<br />
aqy pRsfr nuM<br />
pRcMz krn leI<br />
AudmÈIl irhf<br />
hY. ividak<br />
aqy Dfrimk<br />
Kyqr ivc<br />
mohrI rihx<br />
vflf cIP<br />
Kflsf dIvfn<br />
idwlI ivKy vI<br />
pRbMD aDIn idwlI ivc cl rhy skUlF ivcoN iek<br />
skUl cIP Kflsf dIvfn ƒ sOpx df vfadf<br />
kIqf. afnryrI skwqr s, nirMdr isMG Kurfnf ny<br />
ikhf ik mfzrn suivDfvf nfm lYs ieh nvF<br />
dPqr Èihr dy sYNtr ivc sQfpq hY ijQON cIP<br />
Kflsf dIvfn dy idWlI ivKy ivkfs aqy Dfrimk<br />
kfrj sMcfilq hoxgy. ies mOky s[ surjIq isMG,<br />
s[ amrjIq isMG, s[hrimMdr isMG, s[<br />
mnmohn isMG sfhnI, s[ bI aYs sfhnI , s[<br />
hrjIq isMG cwZf,s[ ieMdrpRIq isMG cwZf, zf:<br />
DrmvIr isMG aqy hor sKsIaqF hfjr sn.<br />
6 hËfr kroV dy isMQYitk zrwg rYkyt<br />
bfry pihlI vfr boly muwK mMqrI<br />
luiDafxf- 6 hËfr kroV dy<br />
isMQYitk zrwg mfmly `c pihlI<br />
vfr muwK mMqrI pRkfÈ isMG<br />
bfdl ny afpxI pRqIikiraf<br />
idMdy hoey ikhf ik kyˆdr ies dI<br />
jfˆc iksy vI eyjMsI aqy ikiqEˆ<br />
vI krvf lvy, AunHfˆ nUM koeI<br />
ieqrfË nhIˆ hY. AunHfˆ ny<br />
eI[ zI[ dy do aiDkfrIafˆ dy<br />
qbfdly bfry ikhf ik ieh<br />
ivBfg kyˆdr srkfr dy ivwq<br />
mMqrfly nfl juiVaf hoieaf<br />
hY. ienHfˆ aiDkfrIafˆ dIafˆ<br />
bdlIafˆ df PYslf kyˆdr<br />
srkfr df sI. pMjfb<br />
srkfr nUM ivÈvfs ivc<br />
nhIˆ ilaf igaf. AunHfˆ ny<br />
sfP ikhf ik jo aiDkfrIafˆ<br />
dy qbfdilafˆ nUM BfjpfakflI<br />
dl ivckfr zIl dwsdy<br />
hn, srfsr JUT hY.<br />
AudfsInqf dI jkV `c PsI lokfeI<br />
kfmyzIan BgvMq mfn jdoN vI mYƒ imldf qF kuJ mhIny pihlF<br />
myry bfeIpfs krvfey idl `qy hwQ mfr ky hr vfr ËrUr afKdf<br />
'jy idl KolH lYNdf afpxy XfrF nfl, qF awj KolHxf nf pYNdf aOËfrF<br />
nfl` gwl Aus dI TIk vI sI pr awj iksy kol dUjy leI smF hI<br />
nhIN hY. sfry irÈqy nfqy dosq-imwqr isrP rsmI bx ky rih gey<br />
hn. mYƒ awj vI Xfd hY ik purfxy smyN `c pirvfr dy sfry mYNbr<br />
glI jF ivhVy sbfq `c iekwTy mMjy zfh ky sONdy sI aqy ibjlI<br />
jfx jF hvf nf cwlx `qy 'pur` jF 'gVH` ipMzF dy nF igxdy awDI<br />
rfq lMGf idMdy sI. pirvfrF aqy XfrF dosqF `c apxwq dIaF gwlF<br />
huMdIaF sn Auh vI idl dI zUMGfeI qwk pr hux svyr dI sYr krn<br />
jFdy drjnF lok isrP plft/ËmIn/koTIaF dy rytF jF ikMny vDy<br />
Gty munfPy dI gwl ÈurU krdy hn aqy idn cVHdy hI keI vfr<br />
inrfÈqf ÈurU ho jFdI hY. ieh atwl swcfeI hY ik awj iksy qoN<br />
AumId rwKxf inrfÈqf ƒ swdf dyxf hY. pYsf pRDfn Xug ny ies<br />
pRivrqI `c hor vfDf kIqf hY. pYsy dI dOV `c mnuwK Aus nfloN qyË<br />
dOVn leI GoVy Bjf irhf hY aqy mMËl `qy nf phuMcx krky<br />
izprYÈn jF KudkuÈI ƒ hI afpxI mMËl bxf lYNdf hY.<br />
iehI kfrn hY ik ieh ibmfrI lgfqfr pYr psfr rhI<br />
hY. zfktrF anusfr 80 pRqIÈq mrIËF df ielfj sMBv hY. ies<br />
leI mrIË dy pirvfrk mYNbr, dosq, imwqr Aus ƒ smJf ky hr<br />
qrHF dI kiTnfeI df mukfblf krn dy smrwQ bxfAux aqy iËMdgI<br />
ƒ jIx leI iËMdgI df mhwqv smJf ky mfnisk qOr `qy mËbUq<br />
kr skdy hn. aYskort ieMstIicAUt dI iewk mnoicikqsk df<br />
kihxf hY ik hryk ivakqI ƒ izprYÈn dy mrIË dI mdd krnI<br />
cfhIdI hY. Aus dy idmfg ƒ AusfrU kMmF vwl lfAuxf cfhIdf hY.
January 19, 2015 (13)<br />
inrMjn isMG dy qbfdly nfl myrf koeI lYxf-dyxf nhIˆ : bfdl<br />
luiDafxf- nÈy dy qskrfˆ iKlfP vwzy pwDr `qy<br />
jfˆc kr rhI eI[ zI[ (ienPorsmYˆt zfierYktoryt)<br />
dy Auwc jfˆc aiDkfrI inrMjn isMG df jo<br />
klkwqy `c qbfdlf hoieaf hY, ieh kyˆdr srkfr<br />
df kMm hY, jo vI qbfdly hoey hn, AunHfˆ ipCy myrf<br />
jfˆ myrI srkfr df koeI sMbMD jfˆ koeI pRYwÈr nhIˆ<br />
aqy nf hI koeI iksy qrHfˆ dI zIl jfˆ smJOqf<br />
hoieaf hY. ieh Èbd pMjfb dy muwK mMqrI pRkfÈ<br />
isMG bfdl ny awj luiDafxf lfgy ibsilMg vuwz<br />
`c pRvfsI sMgq drÈn smfgm dy AuprMq<br />
pwqrkfrfˆ nfl gwlbfq kridafˆ khy.<br />
AunHfˆ ikhf ik swc puwCdy ho qfˆ ies<br />
mfmly `c nf sfnUM sYˆtr ny Brosy ivc ilaf aqy<br />
nf hI sfnUM ies dI iBxk pYx idwqI.<br />
isrsy vfly bfby dI `aYwm[ aYws[ jI[`<br />
iPlm `qy pfbMdI sMbMDI puwCy svfl `qy s[ bfdl<br />
ny spwÈt kIqf ik kyˆdr srkfr dIafˆ KuPIaf<br />
eyjMsIafˆ dIafˆ irportfˆ nUM mwdynËr rwKidafˆ<br />
pMjfb ivc amn kfnUMn dI siQqI nUM vwzf Kqrf<br />
hox dy zroˆ bfby dI iPlm `qy pfbMdI lgfAuxI<br />
peI hY.<br />
qyl dy ryt Gtx `qy bws ikrfieafˆ `c<br />
ktOqI krn dy mfmly `qy puwCy svfl `qy s[ bfdl<br />
ny ikhf ik ajy trfˆsport bwsfˆ df ikrfieaf<br />
GtfAux df koeI ivcfr nhIˆ.<br />
muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl ny awj<br />
ivsilMg vuzË irËorts ivc krvfey gey aYwn[<br />
afr[ afeI[ sMgq<br />
drÈn dOrfn<br />
ikhf ik dUsry<br />
dyÈfˆ ivc rihx<br />
vfly pMjfbI asl<br />
ivc pMjfb dy dUq<br />
hn. AunHfˆ ikhf<br />
ik pMjfb srkfr<br />
ny iqMn sMgq<br />
drÈn krvfey<br />
hn, ijnHfˆ ivc<br />
pRvfsIafˆ dy imly<br />
suJfvfˆ anusfr<br />
nIqIafˆ dI<br />
pVqfl kIqI<br />
jfvygI. AunHfˆ ny<br />
ikhf ik sMgq drÈnfˆ dOrfn AunHfˆ ny aYwn[ afr[<br />
afeIË dIafˆ smwisafvfˆ nUM nyiVEˆ dyiKaf hY.<br />
srkfr pRvfsIafˆ dy iKlfP puls kysfˆ dI jfˆc df<br />
aiDkfr sMbMDq aYws[ aYws[ pI[ nUM dyx `qy ivcfr<br />
kr rhI hY. AunHfˆ ny ikhf ik JUTIafˆ puls iÈkfieqfˆ<br />
kfrn hox vflI smyˆ dI brbfdI rokx leI<br />
aijhIafˆ iÈkfieqfˆ dI jfˆc ieMspYktr jnrl<br />
aYwn[ afr[<br />
afeI[ sYwl qoˆ<br />
krvfeI jf rhI<br />
hY. AunHfˆ ny rYvyinAU<br />
ivBfg<br />
dIafˆ adflqfˆ<br />
ivc bkfieaf<br />
pey mfmilafˆ dy<br />
inptfry bfry<br />
ikhf ik rfj<br />
srkfr ies<br />
bfbq Auicq<br />
kdm cuwk rhI<br />
hY.<br />
iek hor mfmly<br />
bfry AunHfˆ df<br />
kihxf sI ik rfj dy ivkfs ivc aYwn[ afr[<br />
afeIË dI BfeIvflI XkInI bxfAux leI pMjfb<br />
srkfr vloˆ mYicMg grfˆt skIm dIafˆ kmIafˆ dUr<br />
kIqIafˆ jf rhIafˆ hn qfˆ ik pRvfsI pMjfbI afpxy<br />
ipMzfˆ qy Èihr df iËafdf qoˆ iËafdf ivkfs krn<br />
ivc Xogdfn dy skx. AunHfˆ ny ieh vI aYlfn<br />
kIqf ik aYwn[ afr[ afeIË dIafˆ jfiedfdfˆ nUM<br />
KflI krvfAux dI pRikiraf nUM smwisaf rihq<br />
bxfieaf jfvygf qfˆ ik lokfˆ nUM iksy vI smwisaf<br />
df sfhmxf nf krnf pvy.<br />
isvl adflqfˆ ivc bkfieaf mfmilafˆ<br />
`qy icMqf Ëfihr krdy hoey AunHfˆ ny ikhf ik<br />
Auh ies mfmly nUM pMjfb qy hirafxf hfeIkort<br />
dy cIP jsits dy kol rwKxgy aqy AunHfˆ nUM apIl<br />
krngy ik aYwn[ afr[ afeIË dy mfmilafˆ nUM<br />
jldI hwl krvfieaf jfvy. AunHfˆ ny ies smyˆ aYwn[<br />
afr[ afeIË qoˆ byhqr kfrj pRxflI leI suJfa<br />
vI mMgy.<br />
ies mOky vwK-vwK iËilafˆ qoˆ 174<br />
iÈkfieqfˆ imlIafˆ, ijnHfˆ df mOky `qy inptfrf<br />
krvfieaf. ies mOky aYwn[ afr[ afeI[ mfmilafˆ<br />
dy mMqrI qoqf isMG, kYbint mMqrI ÈrnjIq isMG<br />
iZwloˆ, drÈn isMG iÈvfilk, mnpRIq isMG ieXflI<br />
qy rxjIq isMG iZwloˆ sfry ivDfiek kYnyzf dy<br />
ivDfiek pItr sMDU smyq keI iËilafˆ dy nyqf<br />
qy Auc aiDkfrI vI mOjUd sn.<br />
amrIkf vwloˆ pfik nUM sÉq icqfvnI<br />
Ebfmf dI PyrI dOrfn Bfrq `qy dihÈqI<br />
hmlf hox dI surq ivwc Bugqxy pYxgy nqIjy<br />
vfiÈMgtn- amrIkf dy rfÈtrpqI brfk Ebfmf dy Bfrq dOry nUM<br />
dyKidafˆ amrIkf ny pfiksqfn nUM ÈÉq lihËy `c icqfvnI idwqI<br />
hY ik jykr ies dOrfn srhwd pfroˆ dihÈqI hmly dI sfiËÈ GVI<br />
geI qfˆ Auh nqIjy Bugqx leI iqafr rhy. pfiksqfn `c amrIkI<br />
sPfrqKfny nUM vI cOks kr idwqf igaf hY.<br />
sRI Ebfmf Bfrq `c gxqMqr idvs mOky 26 jnvrI nUM<br />
muwK mihmfn vjoˆ nvIˆ idwlI `c pryz dyKxgy aqy Auh 24 jnvrI<br />
nUM Bfrq phuMcxgy.<br />
Auˆj BfrqI aqy amrIkI surwiKaf eyjMsIafˆ ny sRI Ebfmf<br />
dI ihÌfËq leI puKqf pRbMD kIqy hoey hn. mMinaf jf irhf hY ik<br />
amrIkf ny pfiksqfn nUM ieh XkInI bxfAux leI ikhf hY ik sRI<br />
Ebfmf dy dOry mOky srhwd pfr qoˆ koeI dihÈqI kfrvfeI jfˆ Aus<br />
dI koiÈÈ vI nf hovy.<br />
sUqrfˆ ny ikhf, ”pfiksqfn nUM icqfvnI idwqI geI hY ik<br />
jykr Ebfmf dy dOry smyˆ hoey dihÈqI hmly df sbMD pfiksqfn<br />
nfl hoeygf qfˆ AunHfˆ nUM nqIjy Bugqxy pYxgy.” pfiksqfn afDfirq<br />
dihÈqI guwtfˆ df irkfrz irhf hY ik jd vI amrIkf qoˆ koeI<br />
muÈhUr hsqI Bfrq afAuˆdI hY qfˆ Aus smyˆ hmly qyË kr idwqy jfˆdy<br />
hn. aijhI iewk Gtnf 20 mfrc 2000 `c vfprI sI jdoˆ qqkflI<br />
rfÈtrpqI ibwl kilMtn dy Bfrq dOry mOky jMmU- kÈmIr dy<br />
anMqnfg iËlHy `c dihÈqgrdfˆ ny 36 iswKfˆ nUM golIafˆ nfl ivMnH<br />
idwqf sI.<br />
aPgfinsqfn `c hfËr amrIkI POj iKwqy dy dihÈqI<br />
guwtfˆ dIafˆ srgrmIafˆ `qy nyiVAuˆ nËr rwK rhI hY. iksy vI<br />
axsuKfvIˆ Gtnf nUM vfprn qoˆ rokx leI Bfrq aqy amrIkf<br />
ivckfr ÉuPIaf sUcnfvfˆ dI vMz kIqI jf rhI hY.<br />
amrIkf vwloˆ dfAUUd dy nYwtvrk iÉlfÌ kfrvfeI<br />
vfiÈMgtn- rfÈtrpqI brfk Ebfmf dy Bfrq dOry qoˆ<br />
pihlfˆ amrIkf pRDfn mMqrI nirMdr modI nfl dihÈqgrdI dy<br />
Kfqmy leI kIqy vfady nUM pugfAux leI srgrm ho igaf hY.<br />
amrIkI KËfnf ivBfg ny ipCly hPqy Bfrq dy sB qoˆ vD loVIˆdy<br />
aMzr vrlz srgxy dfAUUd iebrfihm dy do sfQIafˆ iÉlfÌ<br />
pfbMdIafˆ lf idwqIafˆ hn. kotrI istI siQq pfiksqfn afDfrq<br />
mihrfn pypr imwl df mflk anIs iebrfihm hY jo dfAUUd df Brf<br />
hY. ies imwl nUM inÈfnf bxf ky amrIkf ny spÈt sMkyr dy idwqf<br />
hY ik zI-kMpnI ny pfiksqfn `c afpxf mËbUq gVH bxf ilaf hY.<br />
amrIkf ny hor vI kuJ kdm AuTfey hn.
PG 14<br />
advertisement