19.01.2015 Views

190115

190115

190115

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

PunjabiDailyOnLine<br />

PunjabiDaily<br />

Website;<br />

www.PunjabiDaily.com<br />

Email;<br />

Newsroom@PunjabiDaily.com<br />

Monday, January 19, 2015, 5 mfG, nfnksLfhI sMmq 547 Vol. 7, No. 2393, Tel: 416-661-7272, Fax: 416-661-7272<br />

kYmrUn ivc boko hrfm df hmlf<br />

kYmrUn/pI zI ibAUro/jnvrI 18-2015- amrIkI dyÈ kYmrUn<br />

ivc nfeIjIrIaf dy ieslfmI sMgTn boko hrfm dy kwtVpMQIaF<br />

ny hmlf krky 50 lokF ƒ agvf kr ilaf hY. surwiKaf<br />

aiDkfrIaF muqfbk kwtVpMQIaF ny sImf pfr dy ipMz qy hmlf<br />

kIqf, ies hmly ivc keI lok mfry gey hn. kwtVpMQIaF ny<br />

ijhnF ƒ agvf kIqf, AuhnF ivc iËafdfqr aOrqF aqy bwcy hn.<br />

iek puils aiDkfrI ny dwisaf ik ÈwkI kwtVpMQIaF ny<br />

qoXUrfE ielfky ivc do ipMzF qy hmlf kIqf hY. AuhnF ny GrF ƒ<br />

awg lgf idwqI aqy swT qoN iËafdf lokF ƒ pkV lY gey.<br />

aiDkfrIaF muqfbk agvf kIqy lokF dI igxqI 80 qoN vwD ho<br />

skdI hY, iehnF ivc 30 qoN 50 sfl dy purÈ aqy aOrqF hn.<br />

boko hrfm ny 2009 ivc ieslfimk rfj dy gTn dy<br />

leI sYink muihMm afrMB kIqI sI. ies qoN bad ipiCly sfl Ausny<br />

Auqr pUrbI keI ksibaF aqy ipMzF qy kbjf kr ilaf sI. ies<br />

KUnI sMGrÈ ivc hux qwk 15 lwK lok AujV cuwky hn aqy isrP<br />

ipCly sfl do hËfr qoN iËafdf lok mfry gey sn.<br />

trFto/pI zI ibAUro/jnvrI 18-2015-<br />

AuntfrIE mYnUPYkcirMg ivc kYnyzf df hux<br />

vI pihly nMbr df sUbf<br />

hY. ies sUby dy AudXog<br />

aqy vpfr dy kfrn<br />

kYnyzf srkfr ƒ sB qoN<br />

iËafdf mflIaf imldf<br />

sI. ipCly smyN ivc<br />

albrtf ivc qyl dy<br />

KUhF dI afmdn ny<br />

AuntfrIE ƒ ipwCy Dwk<br />

idwqf sI pr qyl dIaF<br />

izwgdIaF kImqF<br />

albrtf dy leI<br />

muÈikl bx geIaF<br />

hn. ies krky iek<br />

vfr iPr kYnyzf srkfr<br />

AuntfrIE vwl dyK rhI<br />

hY, ijhVf mulk dy<br />

arQcfry df Bfr cuwkx dI smrwQf awj vI<br />

rwKdf hY. kYnyzf ivc mYnUPYkcirMg ivc<br />

mMdvfVf af igaf. cIn aqy kuJ hor mulkF<br />

dI cuxOqI dy kfrn AuntfrIE dy vpfr<br />

kfrobfr ƒ kfPI Tys lwgI hY.<br />

qyl dIaF izwgdIaF kImqF ny<br />

aYn zI pI ny PYzrl ivwq mMqrI<br />

ƒ idwqI afpxI bjtI ilst<br />

aOtvf/pI zI ibAUro/jnvrI<br />

18-2015- bjt ivc<br />

ivroDI iDr vwloN idwqy gey su-<br />

JfvF dI ilst aYn zI pI ny<br />

PYzrl ivwq mMqrI dy hvfly<br />

kr idwqI hY. ies ilst ivc<br />

ivroDI pfrtI ny ienkm<br />

spilitMg plfn ivc soD dI<br />

mMg kIqI hY aqy ies ivc<br />

pirvfr aqy bwicaF ƒ lY ky<br />

Elz eyj sikAUrtI leI Aumr dI Xogqf<br />

GtfAux dI mMg kIqI hY. aYn zI pI dy ivwq ikRtk<br />

nfQn kUlYn ny ivwq mMqrI ƒ suJfa idwqf ik<br />

AuhnF dI pfrtI agly bjt ivc jo cfhuMdI hY,<br />

qyl dIaF GtdIaF kImqF kfrn AuntfrIE<br />

iPr bx skdf hY kYnyzf dI afriQk ieMjx<br />

Aus qy ivcfr kIqf jfvy.<br />

PYzrl bjt jo ik afm qOr<br />

qy PrvrI jFmfrc ivc pyÈ<br />

kIqf jFdf sI, ies vfr<br />

apRYl ivc pyÈ kIqf<br />

jfvygf. ies pwqr ivc<br />

kulYn ny sRI ElIvr ƒ<br />

bynqI kIqI ik bjt ivc<br />

dyrI nf kIqI jfvy aqy<br />

afs pRgt kIqI ik qyl<br />

dIaF kImqF iPr dubfrf vwD jfxgIaF.<br />

sRI kulyn ny ikhf ik AuhnF ny ElIvr<br />

mUhry icMqf pRgtfeI ik qyl dIaF kImqF dy kfrn<br />

ivBfgI phuMc ƒ Aultfieaf nf jfvy.<br />

sfrf isstm AulJf ky rwK idwqf hY. hux<br />

amrIkf vI qyl ƒ lY ky kYnyzf vwl dyKx<br />

leI mjbUr nhIN irhf. kYnyzf ny qyl dI<br />

splfeI leI nvIaF mfrkItF dI Bfl kIqI<br />

hY aqy ies idÈf ivc kfPI sPlqf vI<br />

imlI hY pr qyl dIaF kImqF ieMnIaF izwg<br />

geIaF ik ies df Auqpfdn hI hux mihMgf<br />

pYx lwg ipaf hY.<br />

aijhy ivc kYnyzf ƒ iPr afpxy<br />

rvfieqI AudXogF vwl dyKxf pvygf. hfl<br />

hI ivc pYrIË plfsitk<br />

PYbrIkyÈn vrgIaF<br />

kMpnIaF ny vwzy invyÈ df<br />

aYlfn kIqf hY. mfihrF<br />

dI rfey hY ik aijhIaF<br />

kMpnIaF kYnyzf dy<br />

arQcfry ƒ kfPI hulfrf<br />

dy skdIaF hn. pr<br />

cuxOqIaF bhuq iËafdf<br />

hn. AuntfrIE ivc ijMny<br />

vwzy AudXog sn, ipCly<br />

mMdvfVy dy kfrn hux<br />

qwk sihk-sihk ky cwl<br />

rhy hn. nvyN invyÈ qoN<br />

iPlhfl afnfkfnI kIqI<br />

jf rhI hY. srkfrF Ëor<br />

lgf rhIaF hn pr<br />

mfrkIt dy ruJfn kMpnIaF ƒ hOslf nhIN dy<br />

rhy hn. ies dy bfvjUd vI AuntfrIE<br />

Auqpfdn pwKoN kYnyzf dI hwb bixaf hoieaf<br />

hY aqy albrtf qoN bfad iPr PYzrl<br />

srkfr AuntfrIE vwl dyKx leI<br />

mjbUr hovygI.<br />

trFto dI rihx vflI bfsktbfl<br />

iKzfrn dI pYnslvynIaf ivc lfÈ imlI<br />

kYlIPornIaf/pI zI<br />

ibAUro/jnvrI 18-<br />

2015- vYstrn<br />

pYnsylvynIaf XUnIvristI<br />

ivc pVHdI<br />

trFto vfsI Putbfl<br />

iKzfrn dI lfÈ ies<br />

vIkaYNz qy AuhnF dy<br />

hostl ivcoN brfmd<br />

kIqI geI hY.<br />

vfiÈMgtn puils<br />

muqfbk 21 sflF df<br />

ÈFins klfrk dI lfÈ df krIb svyry3 vjy<br />

pqf lwigaf. XUnIvristI dy aiDkfrIaF<br />

muqfbk ieh bhuq duwK<br />

vflI gwl hY. 6 Puwt lMmI<br />

ieh iKzfrn suBfa dI<br />

bhuq cMgI sI aqy do<br />

drjn qoN iËafdf mukfb<br />

ilaF ivc Bfg lY cuwky hn.<br />

aYQlYitk zfierYktr<br />

kryn hYrpb ny dwisaf<br />

ieh iek cMgI ividafrQI<br />

aqy vDIaf iKzfrn sI.<br />

kYlIPornIaf puils hux<br />

mOq dy kfrnF dI ivafiKaf<br />

leI mYzIkl irport AuzIk rhI hY ik ieh mOq<br />

hfdsy vws hoeI jF koeI hor kfrn hY.


January 19, 2015 (2)<br />

26 jnvrI Ebfmf jI dI Bfrq PyrI smyN Xfd-pwqr<br />

amrIkf dy siqkfrXog rfÈtrpqI sRI brfk<br />

Ebfmf jIE:- goiraF dI DrqI amrIkf qoN,<br />

gMDmI rMg dy vsnIkF dI DrqI Bfrq `qy, mhfn<br />

kfly rfÈtrpqI df kdm rwKxf, gurU nfnk dy<br />

``nf ko ihMdU nf muslmfn`` dy ivcfrF df pRqIk<br />

vI hY aqy ajoky ivigafnk Xuwg ivc gurU goibMd<br />

isMG jI dy kQn ``mfns kI jfq sBY eyko<br />

pihcfnbo`` df amlI rUp ivc rfjnIiqk<br />

pRgtfvf vI hY. afp jI afpxy 50 pRFqF ivc<br />

anyk rMgF, nslF, iPrikaF, bolIaF aqy ivcfrF<br />

vfly vsnIkF vwloN, lokqMqrI pRxflI rfhIN cuxy<br />

hoey ies DrqI dy sB qoN ÈkqIÈflI ivakqI ho.<br />

125 kroV dI hËfrF vrgF ivc vMzI hoeI BfrqI<br />

vsoN quhfzIaF Auprokq ipCokVF sdkf sfzf<br />

iDafn, pUrI gMBIrqf nfl iKwcdI hY. afp jI dy<br />

iek iek vrqfry vwl sfzf iDafn rhygf,<br />

ikAuNØik afp jI qoN sfzIaF afsF aqy afp jI<br />

pRqI sfzy ÈMky bhuq zUMGy hn.<br />

rfÈtrpqI jIE:- asIN afpxI gwl<br />

AuGy ilKfrI sRI vI[ aYs[ nfeypfldI pusqk<br />

`ieMzIaf: ey imlIan imAUtnIs nfE` ivc AuhnF<br />

dy drj hyT ilKy hvfly nfl afrMBdy hF.<br />

The Hindu idea is that government<br />

must have every right to do as it<br />

pleases. This is how the violations of<br />

the constitution are tolerated by<br />

everybody. The Hindu idea whatever<br />

the government does is the law. It is<br />

more susceptible (easily influenced) to<br />

dictatorship.<br />

The Sikh idea is that God is<br />

the only true sovereign and that the<br />

governments have a mandate to govern<br />

on the condition that they do justice."<br />

From- "India Mutinies Now"<br />

authored by V. S. Naipaual."<br />

AulQf:<br />

``ihMdU ivcfr hY ik srkfr jo cfhy Ausƒ Auh<br />

krn df hwk hY. iesy kfrn hr ivakqI hr idn<br />

ivDfn dI AulMGxf shfrI jFdf hY. iesy sdkf<br />

izktytriÈp df rfh pwDrf huMdf hY.<br />

iswK ivcfr ieh hY ik pRmfqmf hI aslI<br />

ÈihnÈfh hY aqy srkfr ƒ iensfP dyx dI Èrq<br />

qy rfj krn df hwk hY.<br />

(ivcoN pusqk `ieMzIaf: ey imlIan<br />

imAUtnIs nfE`<br />

Ebfmf jIE! iswK rihbr nfnk jI ny<br />

DrqI `qy lwgBwg 550 sfl pihlF ieh<br />

ivigafnk ivcfr idwqf sI, ik bRihmMz dI<br />

isrjxf qoN pihlF hnyr-Guwp vylyvI koeI ÈkqI<br />

sI, ijsny bRihmMz isrijaf<br />

Bfv isrjxhfr. aqy iPr<br />

bRihmMz dy ivÈfl iKlfry<br />

aqy AusdI isKr `qy mnuwK<br />

dI isrjxf kIqI. ajoky vrqfry qfeIN kyvl Ausy<br />

hI ÈkqI dI kfrvfeI hY.Auh ÈkqI hI sBnF df<br />

rwb, gurU aqy pIr hY. ajoky ivigafnI, bhuq<br />

pwCV ky, awj ieh gwl kihMdy hn ik kudrq iek<br />

ivkfsmeI vrqfrf hY. ijsƒ iswD krn aqy<br />

smJx leI nfnk jI sBnF ƒ igafn dI pRfpqI<br />

`qy jor idwqf sI. nfeypfl jI dI Auprokq itwpxI<br />

ƒ iswD krn leI gurU nfnk jI vwloN Bfrq Aupr<br />

hfvI bRfhmxvfdI DwkV soc dI ivafiKaf ivc<br />

ieh kihxf bxdf hY ik mnUwKI soc kflpink hY<br />

aqy kudrqI vrqfrf ivigafnk, aslI aqy<br />

inrol swc.<br />

`nIcf aMdir nIc jfiq nIcI hU aiq nIcu..<br />

nfnku iqn kY sMig sfiQ vizaf isAu ikaf rIs..<br />

ijQY nIc smflIain iqQY ndir qyrI<br />

bKsIs..4..1..<br />

aqy hor<br />

nfnk nfm cVHdI klf qyry Bfxy srbwq df Blf`<br />

Ebfmf jIE. iehnF scfeIaF dy<br />

smrQkF ƒ ipCly 500 sfl dy ieiqhfs ivc jo<br />

kihr Jwlxy pey, iewQy asIN Auh ivsQfr ivc<br />

ibafn nhIN kr skdy, pr ieiqhfs qF gvfh hY<br />

hI nf. isKrlI ieko Ganf jo 1984 ivc<br />

lVIvfr vfprI aqy nfnk-goibMd smrQkF ny<br />

hMZfeI, Auh sI `iswKF aqy iswKI dI kulnfs` jo<br />

BfrqI rfjnIiqkF aqy srkfrF vwloN isrijaf<br />

igaf `GwlUGfrf` sI, ijsdI iksy vI srkfr ny<br />

ivDfnk prK krvf ky iensfP dyx df Auprflf<br />

nhIN kIqf. iehI duwK Ebfmf jI, iswK quhfzy pfs<br />

krdy hoey shfieqf dI mMg krdy hn. ipCly 60<br />

sflF ivc sfzy hfkmF ny mohn lfl krm cMd<br />

gFDI, nF dy iek lIzr ƒ JUT dy afDfr `qy<br />

cirwqrhIx ƒ `mhfqmf` drsf ky sfzf `bfpU`<br />

bxf, sfry dyÈ ivc lokF ƒ AusdIaF mUrqIaF ƒ<br />

awj qwk pUjx `qy lfieaf hoieaf hY. iesdf<br />

ivsQfr afp jI `inAUXfrk tfeImË` dy azItr<br />

vwloN ilKI hoeI pusqk ivc vyK skdy ho. ieh<br />

jfx ky sfƒ bVI Èrm afeI<br />

hY. QoVHy idn pihlF gujrfq<br />

ivc sfzy pRDfn mMqrI sRI<br />

nirMdr modI jI vwloN ivkfs<br />

dy nF qy swdy gey iek iekwT ivc XU[ aYn[ E[ dy<br />

siqkfrXog sYktrI jnrl, bFkI mUn jI ny jd<br />

`gFDI` dy icwqr awgy isr Jukfieaf qF sfƒ<br />

jfipaf ik, kI hux XU[ aYn dI hsqI vI ieMnI<br />

inGr geI hY iewQy kuJ hor GtnfvF afp jI dy<br />

iDafn ivc ilafAuxIaF ËrUrI hn. awj ieh<br />

spÈt hY ik Bfrq dI ho cuwkI pRDfn mMqrI aqy<br />

kFgrsI pRDfn mMqrI ieMdrf gFDI `sfkf nIlf<br />

qfrf` dI doÈI sI aqy Ausdf bytf pRDfn mMqrI<br />

rfjIv gFDI iswKF dy vwzy kqlyafm df doÈI sI.<br />

pr dohF ƒ BfrqI hfkmF ny `Bfrq rqn` dy<br />

snmfn dy ky invfijaf sI. awq dI Èrmsfr<br />

Gtnf AudoN hoeI jdoN kOmFqrI mnuwKI aiDkfr<br />

sMgTn dI muKI, lyzI roibnsn ny ieMdrf gFDI<br />

pfsoN `ÈFqI purskfr` pRfpq kIqf. ieMglYNz dI<br />

pRDfn mMqrI mfrgryt QYcr vwloN 1984 ivc iswKF<br />

df Dfrimk asQfn `sRI akfl qKq` aqy iswK<br />

lfiebRyrI lutvfAux aqy sVvfAux ivc afpxI<br />

hvfeI sYnf dI vDIaf tukVI Byj ky jo byÈrmI<br />

kfrvfeI kIqI, Ausdf awj qwk iswK BfeIcfry ƒ<br />

koeI ihsfb nhIN idwqf igaf. asIN afp vI<br />

Èrmsfr hF ik iehnF axmnuwKI vrqfiraF dI<br />

kfrvfeI krn vflI POj ƒ sfzy pRFq pMjfb dy<br />

muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl afp swdf dy ky afey<br />

sn aqy swc dy pRqIk khy jFdy sfzy Dfrimk<br />

asQfn sRI akfl qKq sfihb dy jQydfr AuhnF<br />

ƒ `pMQ rqn` df isropf idwqf sI.<br />

Ebfmf jI! quhfzf Bfrq afAuxf sfzy<br />

leI lfhyvMdf<br />

vI ho skdf hY<br />

qy `ivnfÈkfrI`<br />

vI. iKmf krnf<br />

asIN awKr<br />

sKq vriqaf<br />

dlbIr isMG pwqrkfr<br />

99145-71713<br />

hY. Audfhrx<br />

kyvl ieMnI dyxI<br />

locdy hF ik QoVy<br />

idn pihlF sfzy<br />

vwzy kfrobfrI<br />

Èihr muMbeI<br />

ivKy do vwzy<br />

iekwT hoey. iek<br />

sI `ieiqhfs<br />

s b M D I<br />

kfnPrMs` aqy<br />

dUjI sI `Bfrq<br />

dy isKr dy<br />

amIr aMbfnIaF<br />

dI sMsQf<br />

irlfieMs vwloN<br />

iek vwzy<br />

hspqfl df<br />

A u d G f t n ` ,<br />

ijsdI prcI<br />

kwtx qy hI<br />

kyvl 1100<br />

rupey lwgdy<br />

hn. iehnF dovyN<br />

sMmylnF df<br />

AudGftn sfzy<br />

pRDfn mMqrI jI<br />

ny kIqI sI. AuQy<br />

AuhnF jo<br />

q k r I r F<br />

kIqIaF, AuhdI<br />

crcf kyvl<br />

Bfrq ivc hI nhIN hoeI sgoN sfrI DrqI dy<br />

mIzIaf ivc vI hoeI hY. kihxf AuhnF df ieh sI<br />

ik lwKF kroVF sfl pihlF Bfrq aMdr Auzx<br />

XMqr, mnuwKI Aupj dy XMg qrIky qy sfDn aqy<br />

rog mukq pRxflIaF, dvfeIaF aqy vwZy gey aMg<br />

joVn dIaF krfmfqI ÈkqIaF pRfpq sn.<br />

ieiqhfs dIaF pusqkF dI ivafiKaf vI AuhnF<br />

dI srkfr vwloN kuJ iesy qrHF kIqI jf rhI hY.<br />

kyNdrI mMqrI siqkfrXog bIbI ismrqI ierfnI<br />

jI, jo afp bhuqIaF izgrIaF pRfpq krn ivc<br />

ivÈvfs nhIN rwKdI, ies dyÈ dIaF isKrlIaF<br />

ividak sMsQfvF ƒ jo moVy dyx jf rhI hY, Auh<br />

mËfk dy muwdy bxdy jf rhy hn. kI afp jI BfrqI<br />

igafn ivigafn dI syD bxI rihx ivc koeI<br />

Xogdfn nhIN pf skdy BfrqI hfkmF dIaF Gwt<br />

igxqI vsoN vfly lokF pRqI keI sfijÈF qF<br />

pRcwilq hn, pr iesdI iek imsfl asIN quhfzy<br />

iDafn ivc ilafAux cfhuMdy hF. 1984 ivc<br />

aMimRqsr dy iswK Dfrimk asQfn hirmMdr<br />

sfihb ivKy jo vwzf kqlyafm iswKF df hoieaf,<br />

AusdI ivAuNqbMdI krn vfly sn, kiQq `qIjI<br />

eyjMsI` qy Ausdy muKI afr[ aYn[ kfE. mgroN<br />

1988 ivc BfrqI afeI[ bI[ dy muKI ajIq zovl<br />

jo awjklH modI srkfr dy sikAUrtI aYzvfeIËr<br />

hn, ny pfiksqfn ivcoN BfrqI sPfrqKfny ivcoN<br />

aMimRqsr af ky, do iswK KfVkUaF, inrvYr isMG<br />

qy jgIr isMG, nfl BfeIcfrf aqy sMprk bxf,<br />

sikAUrtI gfrzF dI shfieqf nfl kiQq `blYk<br />

QMzr` kfrvfeI ƒ isry lfieaf. ijs leI AuhnF<br />

ƒ vwzf purskfr imilaf. ieh sI hirmMdr<br />

sfihb ivruwD dUjI sfijÈ.<br />

amrIkI rfÈtrpqI jIE. mnuwKI<br />

aiDkfrF df awj sfrI DrqI `qy Gfx ho irhf hY.<br />

qusIN afpxf ahudf sFBx vyly `guaFtnfmf-by` dI<br />

bdnfm jylH ƒ bMd krn df vcn idwqf sI aqy<br />

ieh vI ikhf sI ik amrIkf vwloN bMdIaF ƒ idwqy<br />

jFdy qsIhy bMd kIqy jfxgy. pr ieh dovyN msly<br />

awj vI mUMh awzI KVHy hn. Aultf quhfzIaF<br />

KuPIaf eyjMsIaF vwloN axmnuwKI qsIhy dyx dIaF<br />

kfrvfeIaF sfrI DrqI `qy nPrq df ivÈf<br />

bxIaF hoeIaF hn. afp jI dy dyÈ dy lok vwzI<br />

pwDr `qy mnuwKI aiDkfrF dy rKvfly hn. afp jI<br />

ƒ vI pd sFBx smyN `ÈFqI nobl ienfm` ies<br />

leI idwqf igaf sI ik DrqI dy anyk iKwiqaF<br />

ivc afp jI qoN pihlF pRDfn jfrj buÈ vwloN kIqy<br />

jf rhy pfp qy vDIkIaF bMd hoxgIaF. pr pUrn<br />

rUp ivc aijhf nhIN hoieaf. quhfzy icMn pwdF qy<br />

hI Bfrq dy hfkm awj cwlx leI kfhly ny.<br />

mIzIaf ies gwl df rOlf qF pfeI jFdf hY ik<br />

AuhnF bolx qy pRcfr dI KuwlHI CuwtI hoxI cfhIdI<br />

hY pr jy Auh nyk purKF dI pwq lfhux leI qur<br />

pey qF afm mnuwKF df kI hÈr hovygf PrFs ivc<br />

afp jI ny pwqrkfrF dIaF hwiqafvF huMdIaF<br />

prKIaF hoxgIaF. sfzy dyÈ aMdr iehnF bdnfm<br />

kfrvfeIaF leI sfDF dy vwzy toly vrqy jf rhy<br />

hn. ivsQfr dyx dI loV ies leI nhIN, ik ieh<br />

sB kuJ nvIn sfDnF rfhIN quhfƒ AuplbD hY.<br />

aMq ivc afp jI df iDafn asIN<br />

amrIkf aqy hor dyÈF ivc vsdy iswK BfeIcfry<br />

dI Aus aOkV vwl idvfAuxf locdy hF ik pgVI<br />

bMnHx vfly iswK `pfpI` huMdy ny. nhIN jI. sgoN ieh<br />

Boly Bfly mnuwK ÈuwD ihrdy vfly lok hn. hF iehnF<br />

aMdr srkrI eyjMsIaF ny aYsy ÈYqfn lok Byjy<br />

hoey hn, jo muwK rUp vjoN qF iswK lwgdy hn pr<br />

krqUq vjoN kwtV `Twg`. pMjfb aMdr isKrly<br />

pulsI-kfql ky[ pI[ aYs[ igwl ny sfkf nIlf<br />

qfrf ipwCoN hrnfm isMG DuMmf aqy Drm isMG nF<br />

dy do purfxy `dmdmI tksfl` dy kirMdy amrIkf<br />

Byj ky AuQy kYlIPornIaf ivc AuhnF df gurduafrf<br />

bxvf idwqf hY. tksfl Èbd dI ivafiKaf gurU<br />

nfnk dyv jI ny afpxI mÈhUr bfxI `jpu jI<br />

sfihb` dI ivafiKaf afKrI quk ivc kIqI hY.<br />

gurU goibMd isMG jI ipwCoN ÈhId bfbf dIp isMG<br />

jI ny `dmdmI tksfl` sMsQf df afrMB qlvMzI<br />

sfboN qoN kIqI sI. ijs qy sMq krqfr isMG jI ny<br />

pihrf idwqf aqy isKr qy 20vIN sdI dy mhfn<br />

iswK sMq jrnYl isMG iBMzrFvfly ny ÈhIdI pRfpq<br />

krky BfrqI POj dy dMd Kwty kIqy sn. DuMmf nF df<br />

(bfkI agly sPy qy)


January 19, 2015 (3)<br />

mnuwKI aiDkfr jQybMdIaF BfeI qfrf nUM qsLwdd qoN bcfAux leI awgy afAux –brqfnvI iswK jQybMdIaF<br />

lMzn- QfeIlYNz qoN igRPqfr krn AuprMq Bfrq<br />

ilaFdy KfVkU BfeI jgqfr isMG qfrf qy pMjfb<br />

puils vloN axmnuwKI qsLwdd arMB kIqf jf cuwkf<br />

hY. byloVI aqy byqwkI puwCigwC dy bhfny qIjy drjy<br />

dy qsIhy idwqy jf rhy hn. ies vfsqy vwK vwK<br />

qrIky aml ivwc ilaFdy jf rhy hn . brqfnvI<br />

iswK jQybMdIaF vloN pMjfb puils dy ies GtIey<br />

aqy nIvyN pwDr dI puwCigwC dI afV hyT BfeI qfrf<br />

qy cwl rhy jLulmIN kuhfVy dI inKyDI kIqI geI hY<br />

.aKMz kIrqnI jQf XU,ky dy isafsI ivMg dy<br />

jnrl skwqr BfeI jogf isMG , XUnfeIitz<br />

Kflsf dl XU, ky dy jnrl skwqr BfeI<br />

lvisMdr isMG zwlyvfl vloN mnuwKI aiDkfrF<br />

dIaF alMbrdfr jQybMdIaF nUM sinmr apIl<br />

aMimRqsr- qKq sRI dmdmf sfihb dy<br />

jwQydfr igafnI blvMq isMG nMdgVH nUM<br />

htfAux dy mfmly `c krnYl isMG pMjolI ny<br />

afiKaf ik nfnkÈfhI kYlMzr iswK kOm dI<br />

awzrI hoˆd df pRqIk hY aqy ies hoˆd nUM Éqm<br />

krn leI keI qfkqfˆ vwloˆ sfiËÈfˆ rcIafˆ<br />

jf rhIafˆ hn. iesy qihq jQydfr nMdgVH<br />

nUM htfieaf igaf hY jo ik mMdBfgf<br />

vrqfrf hY.<br />

nfnkÈfhI kYlMzr smrQk<br />

jQydfr igafnI blvMq isMG nMdgVH nUM<br />

ÈRomxI kmytI dI aMqirMg kmytI vwloˆ ahudy<br />

qoˆ htfAux nfl ijwQy mUl nfnkÈfhI kYlMzr<br />

nUM lfgU krn dy Xqnfˆ nUM Zfh lwgI hY, AuwQy<br />

kIqI geI hY ik<br />

Auh BfeI<br />

jgqfr isMG nUM<br />

puils dy aMnHy<br />

qswLdd qoN bcfAux<br />

leI avfjL<br />

bulMd krn aqy<br />

mnuwKI aiDkfrF<br />

dI rKvflI<br />

krn df PrjL<br />

adf krn. gOr<br />

qlb hY ik<br />

pMjfb puils df<br />

ieh afm<br />

iswK kOm dy inafrypn dy pRqIk nfnkÈfhI kYlMzr dI hoˆd nUM Kqm krn leI sfiËÈfˆ rcIafˆ jf rhIafˆ hn: pMjOlI<br />

ies mfmly ivwc aMqirMg kmytI mYˆbrfˆ ivwc<br />

mqByd vI sfhmxy afey hn. iesy leI awj<br />

aMqirMg kmytI dy do mYˆbr mIitMg ivwc Èfml<br />

nhIˆ hoey. vwK-vwK iswK jQybMdIafˆ ny ÈRomxI<br />

kmytI dy ies ÌYsly df ivroD kIqf hY.<br />

aMqirMg kmytI dI ÌqihgVH<br />

sfihb ivwc hoeI mIitMg ivwc mYˆbr krnYl<br />

isMG pMjolI aqy jnrl skwqr suKdyv isMG<br />

BOr Èfml nhIˆ hoey. dwsxXog hY ik jnvrI<br />

2010 ivwc jdoˆ soDy hoey nfnkÈfhI kYlMzr<br />

nUM lfgU kIqf igaf sI qfˆ Audoˆ vI ienHfˆ mYˆbrfˆ<br />

ny ivroD kIqf sI aqy ilKqI ieqrfË drj<br />

krfieaf sI. ies dOrfn vwK-vwK iswK<br />

jQybMdIafˆ ny aMqirMg kmytI dy ies ÌYsly<br />

df ivroD kIqf hY. idwlI kmytI dy sfbkf<br />

pRDfn qy idwlI akflI dl dy pRDfn prmjIq<br />

isMG srnf ny ies ÌYsly df ivroD kridafˆ<br />

ikhf ik Auh ies mfmly nUM lY ky suprIm<br />

kort ivwc jfxgy. AunHfˆ doÈ lfieaf ik<br />

ÈRomxI akflI dl ny afr[ aYs[ aYs[ nUM ÉuÈ<br />

kr ky idwlI ivwc Bfjpf koloˆ vwD sItfˆ lYx<br />

leI ieh ÌYslf ilaf hY. pMQk qflmyl dl<br />

dy muKI qy sfbkf jQydfr igafnI kyvl isMG<br />

ny ies ÌYsly dI inKyDI kridafˆ ies nUM<br />

isafsI ihwqfˆ qoˆ pRyirq ÌYslf krfr idwqf hY.<br />

dl Éflsf vwloˆ ies ÌYsly df ivroD kridafˆ<br />

jQybMdI dy bulfry kMvrpfl isMG ny afiKaf<br />

ik ieh ÌYslf anYiqk qy ÊYr sMivDfnk hY.<br />

vrqfr irhf hY<br />

ik ieh<br />

hwQkVIaF aqy<br />

byVIaF ivwc<br />

jkVy hoey isMGF<br />

nUM vI Prfr hox<br />

dy zrfmy aksr<br />

hI krdI rhI<br />

hY. sRI akfl<br />

qKq sfihb dy<br />

jQydfr isMG<br />

sfihb BfeI<br />

gurdyv isMG<br />

kfAuNky, BfeI<br />

mnbIr isMG chyVU, BfeI sqnfm isMG bfvf, BfeI<br />

suKdyv isMG suwKf smyq anykF Audfhrxf hn jdoN<br />

puils vloN kIqy gey byqhfsLf qsLwdd nfl srIrk<br />

qOr qy aDmoey ho cuwky isMGF nUM hiQafrF dI<br />

brfmdI krn iljfNdy vkq piuls ihrfsq ivwcoN<br />

Prfr hox dIaF zrfmeI khfxIaF pysL kIqIaF<br />

geIaF aqy aslIaq ivwc puils ihrfsq ivwc<br />

iehnF isMGF nUM sLhId kIqf igaf sI. ijs qrF<br />

QfeIlYNx srkfr vloN iewk iewk isMG igRPqfr<br />

krky Bfrq hvfly kIqy gey hn Aus qoN iswK kOm<br />

nUM smJ lYxf cfhIdf hY ik kOm nUM ajfd<br />

krvfAux leI afpxI lVfeI Kud lVnI pYxI hY<br />

ik ivdysLI srkfrF ny sfQ nhIN dyxf iehnF nUM qF<br />

afpxy vpfrk ihwq hI ipafry hn.<br />

sPf 2 dI bfkI<br />

26 jnvrI Ebfmf jI dI Bfrq PyrI smyN Xfd-pwqr<br />

ieh ivakqI awjklH sfry pMjfb qy dyÈ aMdr bRfhmxvfdI iswK<br />

sfDF dy toly iekwTy krky pMjfb aMdr iswKF dI nmoÈI df muwdf<br />

bixaf hoieaf hY. ikAuNik iesdI mfiek ÈkqI amrIkf dy<br />

Auprokq cricq gurduafry qoN imldI hY. ies leI asIN afp jI<br />

ƒ bynqI krdy hF ik AuQy iehnF df ieh awzf bMd krvfieaf<br />

jfvy. siqkfrXog Ebfmf jIE1 aMq ivc iek CotI ijhI bynqI<br />

quhfzy iDafn ivc ilafAuxI ËrUrI smJdf hF. sfzy dyÈ dI<br />

afËfdI ipwqoN lMmy smyN qwk asIN afm lokF ny Bfrq ƒ iek jUeyKfny<br />

dy rUp ivc hMZfieaf hY, ijwQy ikrqI luMitaf igaf bdmfÈF hwQoN.<br />

hux 2014 ivc nvIN qbdIlI ieh afeI hY ik ies dyÈ ƒ iek<br />

pfglKfnf bxfAux dIaF Ëbrdsq cflF vwzI pwDr qy cwlIaF<br />

jf rhIaF hn. afp jI ikrpf krky sfnuM hfkmF dIaF AuhnF<br />

cflU qoN bcfE ijhnF aDIn Auh ies dyÈ nuM iek<br />

pfglKfny/jUeyKfny df rUp dyxf cfhuMdy hn. DMnvfdI hovFgy.


January 19, 2015 (4)<br />

Prfˆs dy 42 PIsdI lok muhMmd df kfrtUn Cfpx ivruwD<br />

pYirs/inafmy- Prfˆs ivwc krvfey srvyKx<br />

anusfr dyÈ dy 42 PIsdI lok muhMmd df kfrtUn<br />

Cfpy jfx ivruwD hn jdoˆik ivÈv ivwc ieh bihs<br />

Ëor PVdI jf rhI hY ik Dfrimk mfmilafˆ ivwc<br />

iksy dy ivÈvfs nUM ivaMg rfhIˆ Tys<br />

phuMcxfAuxf mnuwKI afËfdI df ihwsf hoxf cfhIdf<br />

hY jfˆ nhIˆ. `afeIPOp` nfˆ hyT krvfey srvyKx<br />

ivwc Auprokq lokfˆ df kihxf hY ik Drmfˆ Aupr<br />

Tys phuMcfAux vflf ivaMg TIk nhIˆ aqy nf hI<br />

aijhf krn nUM bolx jfˆ ilKx dI afËfdI mMinaf<br />

jf skdf hY.<br />

ieh aprfD hY. krIb 57 PIsdI lokfˆ<br />

df kihxf hY ik musilm BfeIcfry dy ivroD kfrn<br />

aijhy kfrtUn Cpx qoˆ roky nhIˆ jfxy cfhIdy.<br />

ienHfˆ df ieh vI kihxf hY ik Prfˆs nUM ilbIaf,<br />

sIrIaf, Xmn vrgy dyÈfˆ dy ivvfd ivwc POjI<br />

dKl nhIˆ dyxf cfhIdf. ienHfˆ 57 PIsdI lokfˆ ny<br />

ieh vI ikhf ik ijhVy dyÈ vfsI ieslfimk styt<br />

vfsqy jhfd `c jfx leI Prfˆs Cwzxf cfhuMdy<br />

hn, AunHfˆ dy aijhf krn Aupr pfbMdI lwgxI<br />

cMzIgVH- pMjfb rfj mnuwKI aiDkfr<br />

kimÈn ny kyˆdrI jylH jlMDr `c kYdI<br />

divMdr isMG AurÌ romI dI ÊYr kudrqI<br />

mOq leI srkfr nUM do lwK rupey df<br />

hrjfnf Brn leI ikhf hY. kimÈn ny<br />

hrjfny dI rkm imRqk dy vfrsfˆ nUM<br />

muafvËy vjoˆ dyx dI isÌfrÈ kIqI hY. jylH<br />

dy suprzYˆt ny kimÈn nUM Byjy jvfbnfmy `c<br />

doÈfˆ nUM rwd kridafˆ ikhf sI ik ihrfsqI<br />

mOq leI jylH aiDkfrIafˆ nUM doÈI nhIˆ<br />

Tihrfieaf jf skdf hY. isrÌ ies krky<br />

aiDkfrIafˆ isr iËMmyvfrI mVHnf ik kYdI<br />

dy srIr `coˆ kIVy mfr dvfeI dy qwq imly<br />

hn, ÊYr vfjb hY. Aus ny ikhf sI ik jylH<br />

`c bMd kYdIafˆ nUM jbrI Ëihr dyxf<br />

nf-mumikn hY. dUjy pfsy kimÈn ny izAUtI<br />

mYijstryt dI irport nUM afDfr bxf ky<br />

hrjfnf kIqf hY. inafîeq jfĉ `c divMdr<br />

isMG dI mOq nUM ÊYr kudrqI dwisaf<br />

igaf sI.<br />

pRfpq jfxkfrI anusfr kyˆdrI<br />

jylH jlMDr `c kYdI divMdr isMG dI cfr<br />

jUn 2010 nUM mOq ho geI sI. Aus nUM zyZ<br />

mhInf pihlfˆ hI ihrfsq `c Byijaf igaf<br />

nvIˆ idwlI- kyˆdr vwloˆ pMjfb smyq Gwto-Gwt Cy rfjfˆ `c nvyˆ rfjpfl<br />

agly 15 qoˆ 20 idnfˆ `c inXukq kIqy jf skdy hn. kyˆdrI gRih mMqrI<br />

rfjnfQ isMG ny pItIafeI nUM dwisaf ik srkfr nvyˆ gvrnrfˆ dI<br />

qfienfqI bfry ivcfr kr rhI hY. pMjfb dy rfjpfl 21 jnvrI nUM<br />

syvfmukq hox jf rhy hn jdik ihmfcl pRdyÈ dI rfjpfl Aurimlf<br />

isMG dI pMj sflfˆ dI imafd 24 jnvrI nUM muwkxI hY. ibhfr, asfm,<br />

mnIpur, myGfilaf aqy iqRpurf `c vI rfjpflfˆ dy ahudy KflI pey hn.<br />

nirMdr modI srkfr dy swqf sMBflx dy kuJ hÌiqafˆ bfad hI ivvfd<br />

pYdf ho igaf sI jdoˆ kyˆdrI gRih skwqr ainl gosvfmI ny keI<br />

rfjpflfˆ nUM sunyhy idwqy ik nvIˆ srkfr AunHfˆ dy asqIÌy cfhuMdI hY.<br />

aYnzIey srkfr dI swqf `c afAux qoˆ bfad XUpIey vwloˆ inXukq kIqy<br />

gey rfjpflfˆ ÈIlf dIkÈq (kyrlf), aYm[ky[ nrfiexnn (pwCmI<br />

bMgfl), aÈvnI kumfr (nfgflYˆz), bI[aYl[joÈI (XUpI), bI[vI[ vfˆcU<br />

(goaf), ÈyKr dwq (CwqIsgVH) aqy vI[ky[duwgl (mnIpur) ny asqIÌy<br />

dy idwqy sn. imËorm dy rfjpfl vI pursoqmn nUM nfgflYˆz Byjy jfx<br />

`qy AunHfˆ asqIÌf dy idwqf sI. iesy qrHfˆ, mhfrfÈtr dy rfjpfl ky[<br />

ÈMkr nrfiexnn ny vI asqIÌf dy idwqf sI jdik gujrfq dI rfjpfl<br />

kmlf bynIvfl nUM ahudy qoˆ htf idwqf igaf sI.<br />

nvIˆ idwlI- kfĝrs ny awj aYlfn kIqf<br />

hY ik idwlI pRdyÈ kfˆgrs kmytI dy<br />

muKI arivMdr isMG lvlI ivDfn sBf<br />

coxfˆ nhIˆ lVngy. Auh pfrtI dI idwlI<br />

cfhIdI hY.<br />

rUs ivwc vI keI<br />

QfeI pRdrÈn `ÈfrlI<br />

aYbdo` dÌqr `qy hmly<br />

bfad pihlf aMk Cpx<br />

mgroˆ qIjy idn vI keI<br />

dyÈfˆ ivwc ros pRgtfvy qy<br />

ihMsk pRdrÈn jfrI rhy.<br />

Prfˆs dI bsqI rih cuwky<br />

nfeIjr ivwc ihMsk<br />

pRdrÈn Gt nhIˆ rhy.<br />

ihMsk BIV ny iewQy<br />

Èinwcrvfr swq crc sfV<br />

idwqy. ihMsk JVpfˆ ivwc 5<br />

ivakqI mfry gey.<br />

iewQoˆ dI rfjDfnI inafmy<br />

ivwc keI QfeIˆ ihMsk pRdrÈnkfrIafˆ ny<br />

iesfeIafˆ dy Gr luwt ley. Èuwkrvfr nUM ihMsf ivwc<br />

iek pulIs aiDkfrI qy iqMn afm lok mfry gey<br />

sn. mulfixafˆ ny muslmfnfˆ nUM amn kfiem rwKx<br />

sI. kOmI mnuwKI aiDkfr kimÈn ny pMjfb<br />

kimÈn nUM ihrfsqI mOq dI sUcnf dy idwqI<br />

sI. kimÈn ny ies nUM gMBIrqf nfl lYîdafˆ<br />

rfj gRih ivBfg qy zfierYktr jnrl<br />

pulIs jylHfˆ nUM irport dyx leI ikhf sI<br />

aqy juzIÈl qy postmfrtm irport mMg<br />

leI sI. juzIÈl mYijstryt ny afpxI jfĉ<br />

irport `c ikhf sI ik kYdI divMdr isMG<br />

dI mOq ÈwkI hlfq `c hoeI hY. Aus ny<br />

irport iqafr krn qoˆ pihlfˆ imRqk dy<br />

ipqf gurcrn isMG aqy mfmy kuldIp isMG<br />

dy ibafn ley sn. dohfˆ ny divMdr isMG dI<br />

mOq nUM ÊYr kudrqI dwisaf sI. juzIÈl<br />

mYijstryt ny jylH dy zfktrfˆ aqy vfrz<br />

`c izAUtI dyx vfly do mulfËmfˆ Auˆkfr isMG<br />

aqy Em pRkfÈ koloˆ vI jfxkfrI leI sI.<br />

izAUtI mYijstryt ny kimÈn nUM ByjI<br />

irport `c ikhf sI ik kYdI divMdr sMG<br />

dI mOq kudrqI nhIˆ aqy Aus ÈwkI hflq<br />

`c miraf hY.<br />

kimÈn ny inafˆiek irport `qy<br />

iewkqrÌf ÌYslf lYx qoˆ pihlfˆ jylH dy<br />

suprzYˆt nUM afpxf pwK rwKx df mOkf idwqf<br />

sI. jylH suprzYˆt ny afpxI irport `c<br />

iekfeI dy kMmkfj nUM hI vyKxgy. AunHfˆ<br />

nUM gfˆDI ngr hlky qoˆ htx leI ikhf<br />

igaf hY. ieh jfxkfrI sInIar pfrtI<br />

afgU pI[sI[ cfko ny idwqI.<br />

aMimRqsr- `sRI dmdmf sfihb dy jQydfr<br />

igafnI blvMq isMG nMdgVH nUM ahudy qoˆ<br />

htfAux dy PYsly iÉlfP 19 jnvrI nUM<br />

suprIm kort df drvfËf KVkfieaf<br />

jfvygf. ies rfhIˆ ies PYsly `qy rok lfAux<br />

dI mMg kIqI jfvygI.`<br />

ies Kulfsf ÈRomxI kmytI dy<br />

sfbkf skwqr qy iswK ivdvfn mnjIq isMG<br />

klkwqf ny kIqf. ies dOrfn ies PYsly df<br />

iswK jQybMdIaf vwloˆ ivroD jfrI hY qy iswK<br />

sMgqfˆ vI jQydfr nMdgV HnUM Kud iml ky ros<br />

df pRgtfvf kr rhIafˆ hn. sRI klkwqf ny<br />

dwisaf ik iswK sMgq ny ies PYsly df sKq<br />

ivroD kIqf hY.<br />

ies sbMD ivwc pihlfˆ hI iswK<br />

BfeIcfry vwlo iek arËI suprIm kort ivwc<br />

dfier kIqI geI sI ik ÈRomxI kmytI vwloˆ<br />

jQydfr nMdgVH nUM ahudy qo Pfrg kIqy jfx<br />

df KdÈf hY pr Aus vyly adflq ny ieh<br />

kYdI dI mOq nUM kudrqI dwsidafˆ ikhf sI<br />

ik Auh cfr jUn 2010 nUM acfnk ibmfr<br />

ho igaf sI ijs `qy Aus nUM isvl hspqfl<br />

rYÌr kIqf igaf sI ijwQy Aus ny afÉrI<br />

sfh ilaf sI. Aus ny ikhf sI ik kYdI dI<br />

postmfrtm irport `c ijhVI kIVymfr<br />

dvfeI dy qwq imlx dI ÈMkf dwsI geI hY<br />

Aus df kfrn sprya vflIafˆ dvfeIafˆ dI<br />

vrqoˆ hY. Aus ny dUjIafˆ jylHfˆ `c vI iesy<br />

kfrn ho rhIafˆ mOqfˆ df hvflf vI<br />

idwqf sI.<br />

jylH suprzYˆt aqy juzIÈl<br />

mYijstryt dIafˆ irportfˆ df aiDaYn<br />

krn mgroˆ kimÈn ies nqIjy `qy puwijaf<br />

hY ik divMdr isMG dI mOq ÊYr kudrqI hY<br />

aqy ieh mnuwKI aiDkfrfˆ dI AulMGxf hY.<br />

kimÈn ny divMdr dy kys `c suxfey ÌYsly<br />

`c ikhf hY ik 32 sflfˆ dy nOjuafn dI mOq<br />

nfl vwzf Gftf ipaf hY. Aus ny jylH ivwcoˆ<br />

irhfa hox mgroˆ pirvfr nUM roËI- rotI<br />

kmf ky dyxI sI. ies krky pulIs nUM sbk<br />

isKfAux leI hrjfnf lfieaf jfˆdf hY aqy<br />

ieh rkm Aus dy vfrsfˆ nUM muafvËy dy rUp<br />

`c idwqI jfvy.<br />

sRI cfko ny dwisaf ik pfrtI<br />

dy jQybMd Zfˆcy nUM kfiem rwKxf bhuq<br />

ËrUrI hY qy AunHfˆ dI syvfvfˆ ies kfrj<br />

vfsqy leIafˆ jfxgIafˆ.<br />

dIafˆ apIlfˆ kIqIafˆ hn. pfiksqfn dy Èihr<br />

krfcI ivwc Èuwkrvfr nUM PrfˆsIsI kOˆslyt dy<br />

sfhmxy vI ihMsk pRdrÈn hoieaf.<br />

rUs dy musilm bhu-igxqI vfly Kyqr<br />

mnuwKI aiDkfr kimÈn vwloˆ pMjfb srkfr nUM do lwK rupey hrjfnf<br />

Cy rfjfˆ `c nvyˆ rfjpfl agly 15 qoˆ<br />

20 idnfˆ `c inXukq hoxgy: rfjnfQ<br />

nvIˆ idwlI ivwc lvlI nhIˆ lVngy cox<br />

nfrQ kOkfsus ivwc vI pRdrÈn jfrI hn. rUs dy<br />

mIzIaf Auwpr nËr rwKx vflI sMsQf ny aÉbfrfˆ<br />

nUM cyqfvnI idwqI ik Auh hËrq muhMmd dy kfrtUn<br />

nf Cfpx, ikAuîk ieh kfnUMn qy nYiqkqf dy ivruwD<br />

hY. cycnIaf ivwc vI vwzy pRdrÈn hoey hn. aijhy<br />

pRdrÈn gfËf pwtI qy hor musilm dyÈfˆ ivwc vI<br />

jfrI hn.<br />

pRdrÈnkfrI sfzf pwK smJx df Xqn<br />

krn: aOlfˆd<br />

Prfˆs dy rfÈtrpqI Prfˆsvf aOlfˆd ny<br />

dyÈ dy pwCmI Èihr tUwly dI PyrI dOrfn ikhf,<br />

``sfzf dyÈ muslmfnfˆ dy iÉlfÌ nhIˆ hY. jdoˆ vI<br />

muslmfnfˆ nUM AunHfˆ dy dyÈ ivwc kwtVpMQIafˆ ny<br />

Ëulm dy iÈkfr bxfieaf, Prfˆs AuwQy aiqvfd dy<br />

iÉlfÌ zwt ky KiVHaf qy musilm BfeIcfry dy hwk<br />

ivwc zitaf hY, pRMqU pRdrÈnkfrI ieh nhIˆ smJ<br />

rhy ik PrfˆsIsIafˆ nUM bolx qy ilKx dI afËfdI<br />

nfl ikMnf lgfv hY. sfzI pRdrÈnfˆ Auwpr pUrI<br />

nËr hY. asIˆ sfry Dfrimk ivÈvfsfˆ df snmfn<br />

krdy hfˆ.``<br />

jhfË agvf kfˆz dy pIVqfˆ<br />

nUM modI-Ebfmf imlxI qoˆ afsfˆ<br />

vfiÈMgtn- pYn aYm Auzfx 73 dy pIVqfˆ dy irÈqydfrfˆ nUM AumId<br />

hY ik amrIkI rfÈtrpqI brfk Ebfmf aqy Bfrq dy pRDfn mMqrI<br />

nirMdr modI ivckfr hox vflI imlxI nfl AunHfˆ nUM iensfP<br />

imlygf. Bfrq aqy amrIkf `c dr-dr dIafˆ Tokrfˆ Kfx dy<br />

bfvjUd AunHfˆ dy muafvËy df mfmlf nhIˆ suliJaf hY.<br />

amrIkI jhfË pYn aYm 73 nUM 5 sqMbr, 1986 nUM<br />

krfcI hvfeI awzy `qy cfr PlsqInI dihÈqgrdfˆ ny agvf kIqf<br />

sI aqy ies Gtnf `c 13 BfrqIafˆ aqy do amrIkIafˆ smyq kuwl<br />

20 musfPr mfry gey sn jdik 120 qoˆ vwD ËKmI hoey sn.<br />

ienHfˆ pIVqfˆ dy nËdIkIafˆ ny rfÈtrpqI brfk Ebfmf<br />

dy Bfrq dOry smyˆ AunHfˆ nfl mulfkfq df smfˆ mMigaf hY. BfrqI aqy<br />

BfrqI amrIkn pIVqfˆ df doÈ hY ik amrIkf muafvËy dy msly<br />

`qy AunHfˆ nfl ivqkrf kr irhf hY. amrIkf ny dlIl idwqI hY ik<br />

hmly dy smyˆ amrIkI nfgirk nf hox krky Auh pIVqfˆ nUM muafvËf<br />

nhIˆ dy skdy. Auˆj hux nvyˆ kdm qihq amrIkf dy dwKxI aqy mwD<br />

eyÈIaf mfmilafˆ bfry shfiek ivdyÈ mMqrI inÈf dysfeI ibsvfl<br />

ny pI[tI[afeI[nUM dwisaf ik Auh muafvËy dy msly `qy Bfrq<br />

srkfr nfl inwT ky kMm krn nUM iqafr hn.<br />

jhfË agvf kfˆz `c mfrI geI nIrjf Bnot dy Brf<br />

anIÈ Bnot ny ies sbMDI nvIˆ idwlI `c amrIkI sPfrqKfny nUM<br />

eImyl vI ByjI hY qfˆ jo sRI Ebfmf nfl iml ky AunHfˆ dy muafvËy df<br />

mslf hwl ho sky.<br />

jQydfr nMdgVH nUM htfAux iÉlfÌ suprIm kort df drvfËf KVkfvfˆgy: klkwqf<br />

kih ky arËI vfps kr idwqI sI ik jdo<br />

ies sMbDI koeI PYslf hovygf qfˆ dubfrf<br />

arËI dfier kIqI jfvy. ies dy afDfr `qy<br />

hux Blky muV arËI dfier krky ies<br />

PYsly nUM cuxoqI idwqI jfvygI.<br />

AunHfˆ ies PYsly dI sKq inKydI<br />

kridafˆ afiKaf ik ieh PYslf gYr<br />

sivMDfnk hY ikAuˆik ÈomxI kmytI dy mOjUdf<br />

hfAUs dI mfnqf df PYslf ies vyly adflq<br />

dy ivcfr aDIn hY qy pRbMDkI kMm vfsqy<br />

bxfeI geI aYzhfk kmytI nUM ies qrHfˆ df<br />

PYslf krn df koeI hwk nhIˆ hY.<br />

AunHfˆ ny afiKaf ik Auh lMmf smfˆ<br />

ies sMsQf dy skwqr rhy hn pr pihlfˆ<br />

kdy vI ies qrHfˆ jQydfr nUM apmfinq<br />

krky Pfrg krn df PYslf nhIˆ kIqf<br />

igaf, pr hux hfkm iDr ny jQydfrfˆ nUM<br />

kwZx dI rvfieq ÈurU kr idwqI hY. AunHfˆ<br />

cyqfvnI idwqI hY ik ies qrHfˆ dIafˆ rvfieqfˆ<br />

BivK ivwc vwzy lok roh df<br />

kfrn hoxgIafˆ.<br />

ies dOrfn ieQy iek pwqrkfr<br />

sMmyln ivwc akflI dl 1920 dy pRDfn<br />

rvIieMdr isMG ny afiKaf ik ieh PYslf<br />

aMiqRMg kmytI kol krn df koeI aiDkfr<br />

nhIˆ hY. ieh PYslf isrP jnrl hfAus vwlo<br />

hI kIqf jf skdf hY. AunHfˆ ny ies PYsly nUM<br />

qÉq dy vwkfr nUM Zfh lfAux vflf PYslf<br />

krfr idwqf. AunHfˆ dwisaf ik jQybMdI vwlo<br />

iswK mfmilaf bfry ivcfr krn leI<br />

PrvrI `c pMQk kMnvYnÈn krn df PYslf<br />

kIqf igaf hY.<br />

ies dOrfn awj jQydfr nMdgVH<br />

nUM imln vfilafˆ ny vI ies PYsly dI<br />

muKflPq kIqI hY. AunHfˆ dy sihXogIafˆ ny<br />

dwisaf ik vwzI igxqI ivwc iswK sMgq ny<br />

awj jQydfr nfl mulfkfq kIqI hY qy ies<br />

PYsly df ivroD kIqf hY.


January 19, 2015 (5)<br />

isWK jIvn qy ÈhIdI<br />

isWK jIvn jFc iek anoKI qy axmuwlI jIvn<br />

dfq hY jo gurU nfnk sfihb jI ny mnuwKqf ƒ<br />

bKÈI. ies ƒ jfx ky ies qrHF df anuBv huMdf<br />

hY ik sMsfr aMD ivÈvfsF aqy inrfrQk<br />

ivÈvfÈF aqy krm kFzF ivc Pisaf afpxf<br />

jIvn aJfeI hI gvf rhy sn. gurU nfnk sfihb<br />

dI bfxI qy igafn pRsfr ny jIvn dIaF kImqF<br />

hI bdl idwqIaF. jIvn dy mnorQ df pqf lwgf,<br />

ieh inrHf pfT pUjf df Drm hI nhIN sgoN jIvn<br />

dy sfry hI KyqrF-Dfrimk, smfijk, afriQk<br />

aqy rfjnIqk jIvn ƒ TIk syD dyxf sI. gurU<br />

sfihb ƒ smyN dy pRcilq DrmF aqy rfjsI<br />

afgUaF df ivroD vI sihn krnf ipaf. gurU<br />

nfnk sfihb ny AuhnF dy glq ivsvfsF aqy<br />

glq kMmF df bVI dlyrI aqy inzrqf nfl KMzn<br />

kIqf aqy swc df mfrg dwisaf.<br />

gurU sfihb ny sMsfr ƒ kyvl iek nvIN<br />

ivcfrDfrf hI nhIN idwqI sgoN ies rwbI qy ielfhI<br />

jIvn jFc dy pRcfr,pRsfr df pRbMD vI kIqf.<br />

AuhnF ny afp jIvn Br Bfrq aqy nfl lgdy<br />

dysF ivc ivcr ky lokF ƒ jfgirq kIqf. Aus<br />

smyN dy vwzy Drm asQfnF qy phuMc ky swc dy mgr<br />

lfieaf. ieQy hI bs nhINN sgoN do sO qIh sfl dy<br />

smyN qk srIrk rUp bdl ky mnuwK ƒ pRBU lV<br />

lfieaf. afrMB qoN hI purfqn vfdI aqy lok<br />

duÈmx qfkqF 'swc` ƒ dbfAux leI XqnÈIl<br />

sn. rfj-swqf aqy Dfrimk kwtVvfd jdoN iekwTy<br />

ho jfx qF jnqf qy kihr guËrdf hY. Aus kihr<br />

nMU TwlHx leI gurU arjn dyv sfihb jI aqy gurU<br />

qyg bhfdr sfihb jI ƒ kurbfnI dyxI peI.<br />

iehnF mhfn ÈhIdIaF ny isK pMQ dI mfnvI<br />

ivcfrDfrf ƒ hor bl bKiÈaf. Kflsf pMQ dI<br />

sfjxf hoeI aqy Éflsy ƒ gurU gRMQ sfihb aDIn<br />

smrwQ ÈkqI pRdfn kr idwqI.<br />

sMn 1469 qoN 1608 qwk df sÌr<br />

mnuwKI nfm ƒ syD dyx svfrx qy ismrn mgroN<br />

ies qrHF df swjx isK iqafr ho igaf, ijs qrHF<br />

df gurU arjn dyv sfihb ny icVfieaf sI, jF<br />

bxn nMU ikhf sI, Auh "joiq srUp” ho igaf. gurU<br />

goibMd isMG sfihb jI Aus Éflsy ƒ vyK prK,<br />

gd gd ho gey sn aqy afpxy muKfribMd qoN bcn<br />

kIqy sn ik "Kflsf myro rUp hY Kfs«Éflsy mY<br />

hUM krUM invfs”« ieQy hI bs nhINN sgoN gurU<br />

hukmF bfxI anusfr jIvq jIvn ƒ qF pRmfqmf<br />

df rUp hI Purmfieaf.<br />

ieho hI mukqI hY, aByd hoxf hY, pRBU<br />

ƒ pf lYxf hY, ies qoN vwKrf qy kuJ vI nhINN. ivÈyÈ<br />

gwl ieh hY ik ihMdU jF hor pUrbI DrmF dy<br />

anusfr ieh mOq qoN bfad dI avsQf nhINN sgoN<br />

jIv dy sMsfr sfgr ivc ivcrdy mnuwK dI hI hY.<br />

afpxf kfr ivhfr krdy, igRsq Bogdy mnuwK dI<br />

hY. ieh hI ijMdgI df mksd hY, ies avsQf qy<br />

phuMcx dI dOV ivc isK, sMgq krdf hY, syvf<br />

ismrn krdf hY aqy gurbfxI dy lV lwgf<br />

rihMdf hY.<br />

ÈhIdI- mOq ÈhIdF dy jIvn df iek<br />

pVf hY. ÈhId mOq qoN mgroN vI jIvq huMdf hY.<br />

afm afdmI jdoN gujr jFdf hY qF asIN kih idMdy<br />

hF "ies df aMq af igaf”. ÈhIdF bfry asIN ies<br />

qrHF nhINN kihMdy aqy nf hI kih skdy hF. mrnf<br />

qy afKr sB ny hI hY. gurbfxI Purmfx:-<br />

mrxu muxsF sUiraf hku hY jo hoie mrin<br />

prvfxo«pMnf 579<br />

mrn df hwk kyvl AunHF sUrimaF ƒ hI<br />

huMdf hY jo pRvfn ho ky mrdy hn. pRvfn hox vflf<br />

afpxy inÈfny qy isDFq nfl ieMnf ipafr krdf<br />

hY ik mOq Aus ƒ zrfAuxI nhINN lgdI, Auh BY iBMn<br />

nhINN huMdf, Aus ƒ "afrf ipafrf lgq hY” qd<br />

hI Bgq kbIr jI PrmONdy hn:-<br />

kbIr muih mrny kf cfAu hY mrAu q hir kY<br />

duafr«pMnf 1367<br />

ieh 'hrI df duafr` iksy mMdr, msijd jF<br />

gurduafry df dr nhINN, sgoN hrI qF hr iksy<br />

ivc, hr jgHf qy afpxf nUr ivKf irhf hY. Bgq<br />

kbIr jI dI bfxI:-<br />

hir my qin hY qin my hir hY srb inrMqr<br />

soie ry«<br />

jnqf qy ho rhy Ëulm aqy ainafey ƒ rokxf,<br />

axK aqy svY-mfx nfl ijAUx df rfh hI`hrI<br />

ky duafr` ƒ jFdf hY.<br />

gurU sfihb mrn ƒ ssqI ijhI Gtnf<br />

nhINN bnfAuxf cfhuMdy sn. ieh TIk hY ik mrnf<br />

bhuq aOKf lgdf hY pr ieiqhfs ivc lok vfh<br />

vfh dI Kfqr jF lok lfj dI Kfqr, jF hT jF<br />

ijd ivc af ky rx ivwc lVdy sUrmgqI krky<br />

mr jFdy hn. srDfvfn vihm jF Dfrimk<br />

kwtVvfd kFsI dy klvqr nfl afpxy toty-toty<br />

krvf lYNdy hn. ieh sfry ÈhId qF nhINN ho skdy.<br />

gurU arjn dyv sfihb jI ÌrmfAuNdy hn:-<br />

inmK inmK kir srIru ktfvY, qAu BI hAUmY mYlu<br />

n jfvY«<br />

ies qrHF ieh "hoie mrin prvfxo” dI pDr qoN<br />

bhuq Qwly rih jFdy hn. ÈhId df drjf bhuq<br />

Auwcf hY. gurbfxI Purmfx:-<br />

mrnO mrnu khY sBu koeI«shjy mrY amru hoie<br />

soeI« pMnf 327<br />

mrnf qy sB ny hI hY, arQ Auh huMdf<br />

hY mrnf Aus df pRvfn hY jo shj ivwc mrdf hY.<br />

shj ƒ pRfpq krnf pihlI Èrq hY ÈhIdI dI<br />

dsqfr pihnx leI« ieh iek aYsI qrHF df<br />

mrnf hY ik iPr kdI mrnf hI nhIN pYNdf. kmËor,<br />

zrfkl, bygYrq iek idn ivwc keI keI vyrF<br />

mrdy vyKy gey hn. ijvyN Aupr iliKaf hY gurU<br />

mhfrfj mrn df hwk kyvl sUrmy ƒ idMdy hn.<br />

aQvf jo shj ivwc mrdf hY, Aus dy jIvn ivwc<br />

sihj af igaf hY. Aus dI ÈKsIaq aYsI AuwcI<br />

qy suwcI ho geI hY ik Aus ivc swc, pRym, inmrqf,<br />

iKmf, sMqoK, DIrj, Brosf afid dYvI pRbl rUp<br />

ivc pRvyÈ kr<br />

gey hox. BfeI<br />

gurdfs jI dy<br />

bcn hn:-<br />

sfbr isdik<br />

shIdu Brm BAu<br />

Kvoxf«<br />

ies qoN<br />

do gwlF AuBrdIaF<br />

hn, do<br />

ÈrqF sfhmxy<br />

af KloNdIaF<br />

hn. pihlI ieh<br />

ik ÈhId df<br />

afpxf jIvn<br />

sMpUrn swcf qy<br />

Auwcf hovy. dUsrI<br />

ieh ik Auh<br />

Drm (ivsfl<br />

arQF nfl) dy<br />

iksy vwzy kfrj<br />

leI jfn qy Kyz<br />

jfvy. ajoky smyN<br />

ivc pMQ iek<br />

sMkt meI hflq<br />

ivwc gujr irhf<br />

hY, sMn 1984 dy<br />

sRI drbfr<br />

sfihb qy hmly<br />

qy Aus mgroN<br />

pRDfn mMqrI<br />

ieMdrf gFDI df<br />

kql, isK kOm<br />

dy hËfrF hI<br />

nOjvfnF df<br />

kql, iksy vI<br />

jfieË mMg df<br />

nf mMinaF jfxf,<br />

iek aYsf mhOl<br />

isrj igaf hY,<br />

jo bVf duKdfeI<br />

qy pIVdfiek hY.<br />

aYsI hflq ivwc<br />

inklx leI iswKF<br />

dI Dfrimk<br />

agvfeI inslH<br />

hoeI peI hY. Coty<br />

Coty kfrjF ivwc<br />

rwuJI qy jfqI<br />

Pfiedy leI BwjI<br />

iPr rhI hY.<br />

r f j n I q k<br />

BfeI suKivMdr isMG nfgoky<br />

agvfeI vfly<br />

lIzr afpxI gwdI aqy votF AugrfAux leI hwQ<br />

pYr mfrdy iPrdy hn. ieMJ lgdf hY iswKI df ,<br />

pMQ df koeI vflI vfrs hI nhIN hY. eyho hI<br />

khfvq df rfj hY AuwcV jf bytf sUlI rwb Blf<br />

krUgf” anykF nOjvfn vIr iBMnF kfrn jylHF ivc<br />

rul rhy hn, kys vI nhINN cl rhy Cwz vI nhIN<br />

rhy hn ijhVy idwqI hoeI kYd vI pUrI kr gey<br />

hn AunHF ƒ vI Cwizaf nhIN jf irhf, jfx buJ ky<br />

isK jvfnI ƒ roilaf jf irhf hY. ijnHF qy kys<br />

hn AunHF ƒ aYsIaF ÉbrF pVfeIaF jf rhIaF hn<br />

ik Auh afps ivc hI iek dUsry dy ivruD ibafn<br />

dy ky Put pf rhy hn, duÈmxI pYdf kr rhy hn.<br />

drasl kOm dy shI doKIaF dI<br />

pihcfx hI nhIN hox idwqI jf rhI. iesy hI sbMD<br />

ivc sfbkf mwuK mMqrI byaMq isMG dy kql kys<br />

ivc jyl bYTy nOjvfn vIrF dI gwl hY. byaMq isMG<br />

kFgrs pfrtI dI vÌfdfrI ivwc ieqnf awgy cly<br />

gey ik, ky[pI[aYs igwl qy puils aPsrF rfhI<br />

jo Ëulm nOjvfnF qy hoieaf Auh ieiqhfs df ihsf<br />

bx igaf hY. Aus jflm hwQ ƒ rokx leI nOjvfn<br />

afpxI hoxI ƒ smJ ky "Auh hwQ rokx” qury sn.<br />

iek isMG BfeI idlfvr isMG bwbr mOky qy hI<br />

ÈhId ho igaf, bfkI bfad ivc PVy gey. ijMnF<br />

ƒ mgroN PfsI dI sjf idwqI geI ieh Èfied<br />

kuimitz jUzIsrI df PYslf sI, jo mgroN ijnHF kys<br />

liVaf AunHF dI mOq dI sjf twut geI BfeI blvMq<br />

isMG rfjoafxf ny apIl krnoN ienkfr kr idwqf<br />

ies mmUlI Prk ivc hI eyjMsIaF ny pftk pf ky<br />

iek dUsry iÉlfÌ ibafn dfgxy isrU kIqy jo aqI<br />

aPsosnfk sn. sfƒ ieiqhfs qoN jrUr kuJ<br />

vfcxf cfhIdf hY aqy syD lYxI cfhIdI hY.<br />

ÈhId dI ivafiKaf sMKyp ivc Aupr<br />

idwqI geI hY. Coty sfihbËfidaF ƒ pwuiCaf igaf<br />

sI ik jy quhfƒ Cwz idwqf jfvy qF kI krogy, afpF<br />

sfry ieiqhfs qoN jfxU hF ik sfihbËfidaF df<br />

juafb sI ik asIN isK iekwTy krFgy hiQafr<br />

lvFgy qy Ëulm iÉlfÌ lVdy rhFgy. ÈhId Bgq<br />

isMG jI ny vI ikhf sI mYN iPr jnm lvFgf aqy<br />

dys dI aËfdI leI qd qk lVdf rhFgf jd qk<br />

dys afËfd nhINN ho jFdf. ivsQfr ivc nf<br />

jfieaf, ieh jfx lYxf cfhIdf hY ik ijMdgI bVI<br />

kImqI hY ies ƒ jy lyKy lAuxf hY qF hr hIlf<br />

vrq ky dys aqy kOm dy kMm afAuxf cfhIdf hY.<br />

iek hI kMm qy gwl bs Kqm afpxy BrfvF df<br />

mfVf jF burf nhIN icqvxf cfhIdf . gurU goibMd<br />

isMG jI ny aOrMgËyb dy aOgxF ivcoN pRmwuK aOgx<br />

Aus dy ipAu qy BrfvF nfl kIqy Pryb qy byvÌfeI<br />

dwisaf sI.<br />

qU Kfik ipdr rf ib ikrdfry ijsq«<br />

bKUny ibgdr ibdrI sirsuq« (Pqih nfmf)<br />

qUM afpxy ipAu dI imwtI Krfb krky afpxy<br />

ieKlfk df sbUq idwqf aqy Brf dy KUn ivc Aus<br />

ƒ gMuinHaF.<br />

pMjfb aqy iswKF dIaF aOiKafeIaF qy<br />

ho rhIaF byiensfÌIaF nhINN sgoN vD hI rhIaF<br />

hn. isK Drm dunIaf df sB qoN afDuink<br />

ÈFqmeI aqy sFJI vflqf df Drm hY. ijs ivc<br />

iksy qrHF df iksy nfl vI koeI ivqkrf jF mqByd<br />

nhIN rwKdf. ies dy bfvjUd vI iswKF dIaF<br />

smwiÈafvf vD rhIaF hn. mhfn ivdvfn aYc[<br />

aYl[ brfzÈfh df mn hY. iswKI iek srb<br />

ivafpk sMpUrn Drm hY aqy mnwuK mfqr ƒ<br />

smfn idMdf hY. gurU nfnk sfihb vwloN pRcfiraf<br />

Drm hI nvyN Xug df Drm hY. Èfied ies leI<br />

hI eIrKf vs ies dy mMnx vfilaF ƒ<br />

byiensfÌIaF aqy pryÈfnIaF df sfhmxf krnf<br />

pYNdf hY.


January 19, 2015 (6)<br />

golzn stfr mlkIq dI DI nUM sËf hox `qy ipMz husYnpur Audfs<br />

jlMDr - 'guV nfloˆ ieÈk imwTf`<br />

aqy `qUqk qUqk qUqIafˆ` vrgy<br />

gIqfˆ nfl dunIafˆ Br `c afpxI<br />

vwKrI pCfx bxfAux vfly golzn<br />

stfr mlkIq isMG dy jwdI ipMz<br />

husYnpur nUM jfˆdy sfry rfh Audfs ny.<br />

pihly pMjfbI pOp gfiek vjoˆ jfxy<br />

jfˆdy mlkIq isMG dI 28 sflf DI<br />

amndIp bopfrfey nUM ieMglYˆz dI<br />

iewk adflq ny do sfl dI sËf<br />

suxfeI hY. Aus `qy doÈ sI ik Aus ny iewk<br />

nfbflg muMzy nfl Aus dI iewCf qoˆ ibnfˆ<br />

srIrk sbMD bxfey sn. husYnpur ipMz df<br />

nfˆa dunIafˆ `c isrP mlkIq isMG krky<br />

hI jfixaf jfˆdf sI. hux ies ipMz dy lok<br />

vfprI ies Gtnf nfl ijwQy ÈrimMdgI<br />

mihsUs kr rhy hn AuQy ipMz `c hr pfsy<br />

AudfsI Cfa geI hY.<br />

amrdIp jo ik iewk tIcr hY ny<br />

afpxy hI iewk 16 sflf ividafrQI nfl<br />

srIrk sbMD bxf ley sn. ieh<br />

mfmlf Audoˆ sfhmxy afieaf sI<br />

jdoˆ dsMbr 2013 ivwc amndIp<br />

nUM Aus dy Groˆ igRÌqfr kIqf igaf<br />

sI. bIqy Èukrvfr nUM hI<br />

brimMGm dI krfAun kort ny<br />

amndIp bopfrfey nUM do sfl dI<br />

sËf suxfeI hY.<br />

amndIp jo iewk afrt tIcr hY<br />

qy Auh 2012 qoˆ brimMGm dy iewk<br />

spYÈl skUl ivwc bwicafˆ nUM klf<br />

dI iswiKaf idMdI sI. QoVHy smyˆ<br />

bfad hI Aus dI nyVqf iewk 16<br />

sflf dy lVky nfl ho geI.<br />

amndIp Aus lVky nUM idwloˆ<br />

ipafr krdI sI aqy Aus nfl<br />

srIrk sbMD vI bxf ley sn.<br />

Auh lVky nUM afpxy koloˆ mihMgy<br />

qohÌy vI lY ky idMdI sI qy Aus nUM<br />

GmfAux iPrfAux Auwqy vI Krc<br />

krdI sI pr lVky ny jdoˆ iewk<br />

hor kuVI nUM afpxI dosq bxf<br />

ilaf qfˆ sfrI gwl ivgV geI.<br />

nvIˆ idwlI- iewQoˆ dI ivDfn sBf<br />

dIafˆ coxfˆ leI srgrmIafˆ<br />

qyËI PVn vwl vD rhIafˆ hn.<br />

isafsI pfrtIafˆ vwloˆ aYlfny<br />

AumIdvfr aqy Bfjpf vwloˆ<br />

AumIdvfrfˆ dI cox BlHky kIqy<br />

jfx dy afsfr kfrn agly do<br />

ku idnfˆ qwk pRcfr hor qyË hox<br />

dy afsfr hn. nfmËdgIafˆ<br />

dfÉl ÈurU hox df idn vI nyVy<br />

af igaf hY. sfbkf pulIs<br />

aiDkfrI ikrn bydI vwloˆ Bfjpf<br />

ivwc Èfml hox aqy mIzIaf<br />

sfhmxy afpxy afp nUM pfrtI dy<br />

muwK mMqrI vjoˆ AumIdvfr<br />

hux krnYl isMG vI hoxgy eIzI qoˆ lfˆBy<br />

nvIˆ idwlI- pMjfb dy mfl mMqrI ibkrm mjITIaf nUM aYnPorsmYˆt<br />

zfierYktoryt (eIzI) vwloˆ puwCigwC qoˆ bfad shfiek inrdyÈk<br />

inrMjx isMG dy qbfdly nfl AuwiTaf qUÌfn ajy QMimHaf vI nhIˆ<br />

sI ik hux eIzI vwloˆ ivÈyÈ inrdyÈk krnYl isMG nUM lfˆBy kIqf<br />

jf irhf hY.<br />

eIzI ny Cy hËfr kroV dy nÈf qskrI mfmly `c<br />

inrMjx isMG dy qbfdly df kfrn dwsidafˆ ikhf hY ik AunHfˆ nUM<br />

kolkfqf `c aihm kMm leI Aucycy qOr `qy cuixaf igaf hY, ijwQy<br />

Èfrdf vrgy<br />

hor keI vwzy<br />

Gutfilafˆ dI<br />

jfˆc cwl rhI<br />

hY. eIzI dy<br />

i z p t I<br />

zfierYktr<br />

rfjyÈvr isMG<br />

vwloˆ jfrI<br />

ibafn `c<br />

ikhf igaf hY<br />

ik inrMjx isMG dI kfblIaq aqy muÈkl kysfˆ nUM hwl krn df<br />

irkfrz cMgf hox `qy kolkfqf Byijaf igaf hY.<br />

jfˆc eyjMsI ny Auˆj ienHfˆ irportfˆ qoˆ vI ienkfr kIqf<br />

hY ik ivÈyÈ inrdyÈk (AuwqrI) krnYl isMG nUM bdilaf jf irhf<br />

hY. pr nfl hI ikhf ik AunHfˆ kol ieh vfDU cfrj sI aqy Auh<br />

CyqI hI ahudy `qy inXukq nvyˆ aiDkfrI nUM ieh cfrj sOˆp dyxgy.<br />

ibafn `c ikhf igaf hY ik krnYl isMG dI Qfˆ `qy sIvIsI dI<br />

agvfeI hyTlI kmytI vwloˆ cuxy aqy srkfr vwloˆ inXukq sMjy<br />

sRInyq (afeIafraYs) nUM ivÈyÈ inrdyÈk (AuwqrI Kyqr) cMzIgVH<br />

bxfieaf igaf hY aqy Auh agly hÌqy ahudf sMBfl skdy hn.<br />

eIzI aiDkfrI ny ienHfˆ irportfˆ nUM vI Éfrj kIqf ik iksy<br />

sInIar eIzI aiDkfrI dI kuJ isafsfqdfnfˆ nfl Ìon `qy<br />

gwlbfq hoeI hY aqy iesy afDfr `qy qbfdlf kIqf igaf hY.<br />

idwlI leI muwK mMqrI AumIdvfr df ÌYslf<br />

Bfjpf sMsdI borz krygf: rfjnfQ<br />

aiswDy ZMg nfl AuBfry jfx<br />

bfad awj sInIar afgU<br />

rfjnfQ isMG ny spÈt kr<br />

idwqf ik ieh PYslf Bfjpf<br />

sMsdI borz hI krygf. AunHfˆ<br />

ikhf ik ajy qwk ies sbMDI<br />

koeI inrxf nhIˆ hoieaf. ikrn<br />

bydI ny ijs ZMg nfl afpxI<br />

pRDfn mMqrI nirMdr modI nfl<br />

pfrtI ivwc Èfml hox qoˆ pihlfˆ<br />

dI imlxI nUM AuBfiraf aqy<br />

idwlI ivwc afpxIafˆ BivwKI<br />

Xojnfvfˆ df pRcfr ÈurU hoieaf<br />

hY, pfrtI dI idwlI iekfeI dy<br />

sInIar afgU KuÈ nhIˆ hn.<br />

ikrn bydI ny awj iewQy dupihr<br />

smyˆ roz Èoa krnf sI, jo<br />

afÉrI plfˆ dOrfn rwd kr idwqf<br />

igaf. sMBv hY ik BlHky Bfjpf<br />

sMsdI borz dI mIitMg ivwc muwK<br />

mMqrI AumIdvfr qy afp dy<br />

pRmuwK arivMd kyjrIvfl iÉlfÌ<br />

pfrtI AumIdvfr dI siQqI<br />

spÈt ho jfvy. ies dOrfn afm<br />

afdmI pfrtI ivwcoˆ bfÊI ivnod<br />

ibMnI awj Bfjpf ivwc Èfml ho<br />

gey. ies dOrfn idwlI kfˆgrs<br />

dy sInIar afgU ajY mfkn ny<br />

awj afeIeyaYnaYs Ébr eyjMsI<br />

nUM ieMtrivAU dOrfn sfbkf muwK<br />

mMqrI ÈIlf dIkiÈq dI<br />

aflocnf kIqI hY.<br />

AunHfˆ ikhf ik ÈIlf<br />

dIkiÈq dy muwK mMqrI vjoˆ iqMny<br />

kfrjkflfˆ ivwc jo vI PYsly ley<br />

gey AunHfˆ `coˆ bhuiqafˆ nfl Auh<br />

sihmq nhIˆ sn. AunHfˆ ikhf ik<br />

pRfeIvyt ibjlI vMz kMpnIafˆ<br />

Aupr sÉq ingrfnI rwKI jfxI<br />

cfhIdI sI, jo nhIˆ hoieaf. AunHfˆ<br />

ikhf ik ÈIlf dIkiÈq dy rfj<br />

smyˆ ibjlI corI 54 PIsdI qoˆ<br />

Gwt ky 13 PIsdI rih geI sI<br />

aqy sflfnf afmdn vI cfr<br />

hËfr qoˆ pMj hËfr kroV<br />

drimafn izskfm nUM vfDU hoeI<br />

pRMqU ieh lfB AupBogqfvfˆ qwk<br />

nhIˆ phuMicaf.<br />

AunHfˆ ÊYr-kfnUMnI<br />

klonIafˆ dy vsnIkfˆ nUM rYgUlr<br />

hox dy srtIiPkyt dyx ivwc<br />

dyrI leI vI ÈIlf dIkiÈq nUM<br />

ksUrvfr Tihrfieaf.<br />

AunHfˆ hor vI kfPI doÈ<br />

lfey hn. iËkrXog hY ik ÈIlf<br />

dIkiÈq ny ipCly idnIˆ ikhf sI<br />

ik ajY mfkn pfrtI dy nOjvfn<br />

afgU hn qy AunHfˆ nUM idwlI ivwc<br />

pRcfr dI agvfeI krnI<br />

cfhIdI hY. dovfˆ ivwc nf bxdI<br />

hox dI gwl iksy koloˆ iCpI hoeI<br />

nhIˆ hY.


January 19, 2015 (7)<br />

aOrq dlyr qy mwddgfr vI huMdI hY<br />

buwDIjIvIafˆ `qy mMzrfAuˆdf 'awqvfdI Kqrf`<br />

pYirs `c PRYˆc ivaMg rsfly `cfrlI hYbdo`<br />

(ÈfrlI aYbdo) dy dPqr `c jyhfdI ansrfˆ ny<br />

Prfˆs dy hI nhIˆ sgoˆ dunIaf Br dy pRiqBfÈflI<br />

iek drjn pwqrkfrfˆ qy kfrtUinstfˆ df jo<br />

kqlyafm kIqf hY, Aus dy leI PRYˆc puls dI<br />

lfprvfhI pUrI qrHfˆ iËMmyvfr hY. AunHfˆ dI ies<br />

nflfiekI nUM Kud PRYˆc srkfr ny vI kbUilaf<br />

hY—pwqrkfrfˆ dy kfiql dovyˆ PRYˆc musilm sky<br />

Brf sn.<br />

ienHfˆ dI nmkhrfmI dyKo, dovyˆ Prfˆs<br />

`c hI pYdf hoey, AuQy hI ply-vDy, mdrwisafˆ `c<br />

iswiKaf hfsl kIqI aqy AuQoˆ dI hI Drm<br />

inrpwK, zYmkRyitk afbohvf<br />

`c shUlqfˆ, irafieqfˆ<br />

aqy ivwqI vËIPy lY ky AunHfˆ<br />

ny Prfˆs dI afËfd swiBaqf nUM Drm dy nfˆ `qy<br />

Tukrf ky arb dy pRfcIn sOVypx df sB qoˆ<br />

iGnOxf pihlU apxfieaf aqy zRYmokRysI qy afËfd<br />

pRgtfvy dy kfiqlfˆ vjoˆ AuwBr ky dunIaf sfhmxy<br />

afey. PRYˆc puls ienHfˆ awqvfdI Brfvfˆ bfry bhuq<br />

kuJ jfxdI sI. PRYˆc puls qy ieMtYlIjYˆs eyjMsI<br />

ieh vI jfxdI sI ik ikMnI vfr alkfiedf dy<br />

gVH Xmn `c jf ky ienHfˆ ny kwtV Dfrimkqf dI<br />

iGnOxI mfniskqf gRihx kIqI. ieh vI pqf sI<br />

ik dohfˆ `coˆ iek Brf pihlfˆ vI kuJ awqvfdI<br />

vfrdfqfˆ kr cuwkf hY.<br />

iek vfr qfˆ juMmy vfly idn nmfËIafˆ<br />

nfl BrI msijd `c Aus ny AunHfˆ nUM ieh dwsxf<br />

cfihaf sI ik vot pfAuxf gYr-ieslfmI hY. ieh<br />

qfˆ Blf ohovy msijd dy iemfm df, ijs ny<br />

surwiKaf mulfËmfˆ dI shfieqf nfl Aus nUM ieh<br />

kihMidafˆ bfhr kwiZaf ik Auh afpxy vfhXfq<br />

pRfpygMzy nfl ieslfm nUM dUiÈq nf kry.<br />

ies bfry PRYˆc puls ny amrIkf nfl<br />

gwl kIqI huMdI qfˆ ieh vI pqf lwg jfˆdf ik AuQy<br />

ienHfˆ Brfvfˆ `qy hvfeI sPr dI pfbMdI lwgI hoeI<br />

sI. puls iPr vI pUrI qrHfˆ cOkMnI nhIˆ hoeI qy<br />

ieh dovyˆ awqvfdI Brf `cfrlI hYbdo` dy<br />

pwqrkfrfˆ dI hwiqaf krn dy hukm Xmn `c bYTy<br />

alkfiedf dy afikafˆ qoˆ AuQy jf-jf ky lYˆdy rhy.<br />

PRYˆc nyqf hux ÈrimMdf hn aqy kihMdy hn (AuhI<br />

purfxf bhfnf!) ik puls kuJ iËafdf gMBIr<br />

mfmilafˆ `c ruwJI hoeI sI.<br />

aihm svfl hY ik jd dunIaf Br dy<br />

jyhfdI ansrfˆ ny ienHfˆ PRfˆsIsI kfrtUinstfˆ qy<br />

inzr jrnilstfˆ nUM nysqonfbUd krn df bIVf<br />

cuwikaf hoieaf sI qfˆ AunHfˆ dI bdly dI awg kdoˆ<br />

qy ikwQy BVk AuwTygI, ies df ihsfb rwKxf vI<br />

puls df muwZlf PrË sI. ikhf jfˆdf hY ik cfrlI<br />

hYbdo dy dPqr dI puls surwiKaf vI isrP nfˆ<br />

dI sI. ies `c Èfied kuJ kuqfhI mIzIaf<br />

mulfËmfˆ dI vI sI. AunHfˆ ny srkfr `qy iËafdf<br />

dbfa ies krky nhIˆ pfieaf ik huxy-huxy<br />

kwtVvfdIafˆ vloˆ AunHfˆ `qy kIqy gey kys `c<br />

adflq ny PYslf AunHfˆ dy hwk `c idwqf sI.<br />

sB qoˆ vwzI gwl ieh vI sI ik ienHfˆ<br />

byksUrfˆ nUM afpxy dyÈ dIafˆ mhfn lokqMqirk<br />

rvfieqfˆ Kfs krky afËfdI dy pRgtfvy dI rfKI<br />

krn dI smrwQf `c pUrf Brosf sI, bs iesy<br />

KuÈPihmI `c Auh do KUMKfr awqvfdI Brfvfˆ vloˆ<br />

eIÈvr zfvrf<br />

dunIaf dI pwqrkfrI dy ieiqhfs `c kIqy gey<br />

KUnIkfˆz dI Byt cVH gey.<br />

ivcfrfˆ dy pRgtfvy dI afËfdI lfËmI<br />

Èrq hY pr ikMnI afËfdI hlkf gflI-gloc,<br />

nPrq df pRdrÈn, mirafdfpUrn ivaMgmeI<br />

CyVKfnI qfˆ TIk hY pr kwtV Drmfˆ dIafˆ<br />

asihxÈIl rvfieqfˆ nUM itwc jfx ky vfr-vfr<br />

AunHfˆ dy Drm qy pYgMbrfˆ df apmfn—ieh iksy<br />

lokqMqr leI koeI ËrUrI qwq nhIˆ qy awj jdoˆ<br />

musilm jgq df cMgf-Kfsf ihwsf awqvfd df<br />

rfh PV irhf hY qfˆ ienHfˆ dIafˆ Xojnfvfˆ qoˆ<br />

pwqrkfr Brf Kud nUM bcf ky hI rwKx. AuˆJ vI<br />

iksy Drm ivruwD nPrq jfˆ<br />

mKOl df pRdrÈn ishqmMd<br />

jrnilËm nhIˆ hY.<br />

PRYˆc puls dI nfkfmI df iËkr Èfied<br />

sfzy puls mulfËmfˆ nUM afpxIafˆ nfkfmIafˆ `c<br />

kuJ hOslf dyvy. ho skdf hY ik hryk nfkfmI<br />

ipwCy Zyr sfry isKlfeI itps vI hox. asIˆ AunHfˆ<br />

`qy ivÈlyÈxfqmk nËr mfrnI nf BuwlIey.<br />

awqvfd iek ivÈv pwDrI `plyg` hY, ijs dI<br />

rokQfm leI lgfqfr Koj krky ies nUM imtfAux<br />

dy nvyˆ-nvyˆ Aupfa lwBxy bhuq ËrUrI hn. asIˆ<br />

pMjfb `c afËfdI dy pRgtfvy dI blI `qy keI<br />

jrnilst pRiqBfvfˆ nUM guaf cuwky hfˆ. ivcfrfˆ dy<br />

pRgtfvy dI pUrI afËfdI sfzy bhu-DrmI dyÈ<br />

leI bhuq tyZI KIr hY— ijQy nf awqvfdI<br />

dKlaMdfËI df zr hovy qy nf hI kfnUMnI sËf df,<br />

AuQy Coty-moty isafsI qy Dfrimk smUh Kud hI<br />

`duKI Bfvnf` dy nfˆ hyT aKbfrfˆ dy dPqrfˆ, tI[<br />

vI[ styÈnfˆ qy isnymfGrfˆ `c BMn-qoV krky Kud<br />

nUM `sbk` isKf skdy hn, sMivDfn jo mrËI khy.<br />

ieh vI KUb rhI. iek hwtf-kwtf trwk zrfeIvr<br />

iksy ÈrfbKfny `c bYTf kfPI dyr qoˆ iek dublypqly<br />

nOjvfn dIafˆ ajIb hrkqfˆ not kr irhf<br />

sI. gwl ieh sI ik inrfÈ nËr afAux vflf Auh<br />

nOjvfn tybl `qy rwKy Èrfb nfl Bry iglfs nUM<br />

GUrI jf irhf sI. zrfeIvr Kud nUM rok nhIˆ<br />

sikaf qy iswDf Aus dy tybl qk igaf qy nfl<br />

dI kursI `qy bYT ky Auh iglfs cuwikaf qy Jwt<br />

KflI krky tybl `qy rwK idwqf.<br />

nOjvfn Aus vwl hYrfnI nfl dyKx<br />

lwgf. zrfeIvr ny hws ky Aus vwl iek nËr<br />

mfrI qy vytr qoˆ Èrfb df iek hor iglfs mMgvf<br />

ky Aus dy sfhmxy rwK idwqf qy boilaf, ``dosq<br />

mYˆ qfˆ mËfk kr irhf sI, hux ieh dws ik qyry<br />

ichry `qy AudfsI ikAuˆ hY`` sihmIafˆ nËrfˆ nfl<br />

Auh zrfeIvr nUM dyK ky boilaf, ``vwzy Brf mYˆ<br />

qfˆ bhuq iksmq df mfiraf hfˆ. ikwQoˆ ÈurU krfˆ<br />

qy quhfzy kol vI ieMnf smfˆ ikwQy myry leI qfˆ<br />

awj df idn hI mnhUs sI. pihlfˆ kMm `qy lyt<br />

phuMicaf qfˆ guwsy `c mflk ny nOkrI qoˆ kwZ idwqf.<br />

dPqr qoˆ Gr jfx leI bfhr inkilaf qfˆ<br />

dyiKaf ik myrf sfeIkl corI ho igaf sI. 6 mIl<br />

pYdl cwl ky Gr phuMicaf qfˆ pqf lwgf ik myrI<br />

pqnI myry hI `bYst PRYˆz` nfl Bwj cuwkI sI.<br />

iËMdgI qoˆ qMg af ky mYˆ ieQy phuMicaf. mYˆ KudkuÈI<br />

dI Xojnf bxf hI irhf sI ik qUM acfnk af ky<br />

gVbV kr idwqI qy iglfs cuwk ky Èrfb pI leI,<br />

ijs `c mYˆ Ëihr pfieaf hoieaf sI.<br />

1959 ivwc mYN purfxI bI[ ey[ dy qIjy sfl ivc sI.<br />

qIjy sfl ivc bhuqf pVHn dI loV nhIN sI pYNdI huMdI.<br />

ikAuNik pypr kflj ivc hI cYk huMdy sn qy qkrIbn<br />

sfry hI pfs ho jFdy sn. akqUbr df mhInf sI.<br />

idwlI ivc iek bhuq vwzI numfieÈ lwgI hoeI sI.<br />

asIN 3-4 sfQIaF ny numfieÈ dyKx df pRogrfm bxf<br />

ilaf. ieh pRogrfm myry nËdIkI dosq goibMdr isMG<br />

jo bfad ivc srpMc bxy. ny bxfieaf sI qy Auh<br />

kflj dy cOQy sfl ivc aQvf aKIrI<br />

sfl ivc sI. myry vwzy Brf dy smfn<br />

sR[ bKÈIÈ isMG cUMgI ieMspYktr sfzy<br />

ivc sB qoN vwzf aqy isafxf sI. AunHF<br />

df iewk sFZU joigMdr isMG idwlI puils<br />

ivc hYz kFstybl sI qy idwlI puils<br />

Aus ƒ tfeIgr kih ky bulfAuNdI sI.<br />

bKÈIÈ isMG ny Aus ƒ icwTI pf ky<br />

sfrf pRogrfm dws idwqf. Auh<br />

vflIbfl df kYptn sI.<br />

asIN cfry jfxy<br />

tryn rfhIN idwlI puwj gey.<br />

qkrIbn hm Aumr hox krky<br />

sÌr hfisaF qy KuÈIaF BrpUr<br />

hI irhf. joigMdr isMG ny srivs dy nfl afpxy iek<br />

irÈqydfr nfl rl ky vYst ptyl ngr ivc mwJF<br />

rwKIaF hoeIaF sn qy zfierI df kMm vI krdy sn.<br />

asIN Aus kol iek kmry ivc zyry lf ley. cfry<br />

jfixaF ny brfbr dy pYsy goibMdr isMG ƒ sONp idwqy<br />

sn. sfzy rxbIr kflj. sMgrUr ivc Aus smyN pYsy<br />

iekwTy krky Kfx pIx ƒ amrIkn isstm ikhf<br />

jFdf sI. ies dy nfl iksy iewk ‘qy boJ nhIN sI pYNdf<br />

aqy dUjy ieh vI nhIN sI kihMdy. ik awj Plfxf<br />

rgiVaf igaf. tfiegr ny iewk gwzI PV ky sfƒ<br />

numfieÈ cMgI qrHF idKfeI aqy Aus smyN dy idwlI dy<br />

rsiqaF dI vfkPIaq vI krfAuNdf irhf. mYN dyiKaf.<br />

ik Aus dI Kyz krky gjitz aÌsr vI Aus ƒ bhuq<br />

afdr qy mfx idMdy sn. Auhdf afdr Auhdy rYNk qoN<br />

vwD huMdf sI. mYN smJ nhIN sikaf ik joigMdr isMG<br />

afdr mfx vflI nOkrI Cwz ky bfad ivc<br />

pI[afr[tI[sI[ ivc cYkr ikAuN lwg igaf.<br />

Ausny sfƒ idwlI dy lfl ikly qoN kuwqb<br />

imnfr qwk sB QfvF idKfeIaF qy idwlI dy<br />

gurduafiraF dy drÈn vI krvfey. sfzy cfr-pMj<br />

idn bhuq vDIaf Gy aqy Auh afpxy ivwq qoN<br />

vwD syvf krdf irhf. myry sfQIaF ƒ hr roj pIx<br />

leI Èrfb vI iml jFdI sI. iek idn Aus ny sfƒ<br />

ikMgjvy kYNp dI puils lfeIn ivc cMgf Kfxf<br />

KvfAuxf sI. Aus idn Auh ivskI lY afieaf. mYN<br />

Èrfb nhIN sI pINdf. pr Aus idn sfiraF dy jor dyx<br />

qy mYN vI pI igaf. pr AunHF qoN bhuq QoVI sI. BfvyN<br />

Kfxf puils lfeIn dI mYs ivwcoN afieaf. pr vDIaf<br />

sI qy sfzI bYrk grfAUNz Plor qoN Auwpr pihlI<br />

mMjl qy sI. mMjy QoVHy sn aqy asIN iek mMjy ‘qy<br />

do-do pey. nÈy krky qurMq sO gey.<br />

qkrIbn awDI rfq qoN bfad mYƒ ipÈfb<br />

dI hfjq hoeI qF mYN dwsy hoey ipÈfb Gr vwl cilaf<br />

‘jQydfr` nMdgVH dI brÉfsqgI nUM smJx df Xqn<br />

ieh Ëfhr hY ik akflI dl, jo ik 1996 dI mogf<br />

kOnÌrMs qoˆ bfad akflI dl nhIˆ blik iewk<br />

pMjfbI pfrtI hY, dy pRDfn dIafˆ ihdfieqfˆ Auwqy<br />

ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI<br />

(suprIm kort dy hukm sdkf ijs<br />

df jnrl hfAUs hI ajy qfeIˆ<br />

giTq nhIˆ) dy 150 `mYˆbrfˆ` ny axgiTq ÈRomxI<br />

gurduafrf pRbMDk kmytI dy axcuxy pRDfn nUM<br />

`jQydfr` nUM iewk aijhy ahudy qoˆ brÉfsq krn<br />

leI Xfd-pwqr idwqf hY ijs df ÈRomxI gurduafrf<br />

pRbMDk kmytI dy kfnUMn jfˆ iswK rihq mirXfdf<br />

qihq koeI vjUd nhIˆ hY. Es nUM aYsy qÉq qoˆ<br />

brÉfsq kIqf jf irhf hY ijhVf 60 sfl pihlfˆ<br />

koeI qÉq nhIˆ sI.<br />

`jQydfr` Auwqy JUTf ielËfm hY ik Es<br />

ny sRI gurU gRMQ sfihb aqy pMj ipafirafˆ df<br />

siqkfr nhIˆ kIqf. ieh ielËfm bfdl dl ny<br />

lfieaf hY ijs nUM pMjfb ivwc afr[aYs[aYs[(RSS)<br />

aqy Bfjpf (BJP) df hwQ-Tokf jfixaf jfˆdf hY.<br />

ieh dovyˆ gurU gRMQ sfihb nUM suqMqr Drm-gRMQ<br />

hrdyv isMG DflIvfl,<br />

irt: aYs[ aYs[ pI[ pIrF vflf gyt,<br />

sunfm (mob[ nM: 98150-37279 )<br />

- sR[ gurqyj isMG<br />

igaf. AuWQo muiVaf qF mYN afpxI bYrk dy drvfjy<br />

nfl swjy hwQ pihly mMjy qy pYx hI lwigaf sI. qF<br />

mYƒ mihsUs hoieaf ik Aus mMjy qy goibMdr isMG<br />

srpMc dI QF iek nOjvfn kuVI suwqI peI hY. mYN hwkf<br />

bwkf rih igaf qy bihMdf-bihMdf qurq ruk igaf.<br />

mYN hYrfn sI ik ies mMjy qy kuVI ikvyN af geI nf hI<br />

mYƒ smJ afAuNdI sI ik kI ho igaf. BYa-BIq ijhf<br />

mYN bYrk dy bfhr gyt dy sfhmxy brFzy ivc KVHf ho<br />

igaf. mYƒ ieh pqf nf lwigaf. ik mYN<br />

afpxI bYrk ivwc nhIN iksy hor bYrk<br />

ivc af igaf hF. mYN KVHf vI socI jf<br />

irhf sI. ik goibMdr ikwDr cilaf<br />

igaf. kuwJ icr bfad AuhI lVkI AuWT<br />

ky bfhr af geI. aqy mYƒ dyK ky hws<br />

peI. ikhf ik qUM qF joigMdr tfiegr<br />

df gYst nhIN. mYN hF ivwc juafb idwqf.<br />

qF Auh hor hws peI qy kihx<br />

lwgI mYN qYƒ Èfm ƒ tfiegr<br />

nfl dyiKaf sI. ieh qF<br />

lVkIaF dI bYrk hY. qUM glq<br />

af igaf hYN. jdoN qUM mMjy ‘qy<br />

bYTx lwigaf sI. mYN qF AudoN<br />

hI smJ geI sI ik bYrk Buwl igaf hY. bdmfÈI<br />

nfl myry mMjy ‘qy nhIN afieaf. AuhdI dlyrI hYrfn<br />

krn vflI sI. Auh mYƒ sfzI bYrk qwk lY afeI. mYN<br />

Auhdf DMnvfd qF kI krnf sI. afpxf afp sMBfl<br />

vI nf sikaf. Auh pUrI bI ¨MJI sohxI kwdfvr<br />

muitafr sI.<br />

svyry asIN iqafr ho ky bfhr af gey<br />

AudoN AuWQy grfAUNz ivc iek afrjI ijhI dukfn bxI<br />

hoeIy sI. jo koeI mnjUr Èudf nhIN sI jfpdI.<br />

mulfjmF ny koeI ibTfieaf jfpdf sI. asIN Aus qoN<br />

prfAuNTy Kfx af gey. mYN rfq dI Gtnf krky cuwp<br />

hI sI qy iksy nfl koeI gwl nhIN sI kr irhf. awgy<br />

iek bYNc qy cfr lyzIË kFstybl bYTIaF sn.<br />

tfiegr ny dwisaf. ik ieh bhuqIaF pMjfb jF<br />

pMjfbI lokF ivcoN hn qy Auh kuVI mYƒ vyK ky<br />

muskVIaF hws rhI sI. mYN Aus qoN awKF curf irhf<br />

sI. pr Auh Pyr vI nf htI qy cfh df glfs cuwkI<br />

sfzy kol af geI qy bVy hONsly nfl kihx lwgI.<br />

‘‘tfiegr. qyrf gYst rfqI rsqf Buwl igaf sI. ieh<br />

qF myry mMjy qy bYTx hI lwigaf sI. pr pqf nhIN<br />

iks qrHF ruk igaf.’’ Aus ny ieh sfrI gwl hfsI<br />

ivc hI kIqI. myry sfry sfQI vI hws pey qy mYƒ<br />

kihx lwgy ik qUM sfƒ ikAuN nhIN dwisaf. Aus ny sfrI<br />

khfxI nhIN sI dwsI. pr bfad ivc mYN myry sfQIaF<br />

ƒ sfrI khfxI dws idwqI. mYN Auhdy hONsly df hor vI<br />

kfiel ho igaf. qF Aus ny iek icwt mYƒ PVf idwqI.<br />

Aus qy Aus df azrYs sI. mYƒ smJ nhIN sI afAuNdI<br />

ik dyvI hY jF aOrq. myry ivc sfrI Aumr ieh afdq<br />

rhI hY. ik mYN kdy iksy aOrq ƒ pihlF nhIN<br />

bulfieaf. jykr Auh myrI mfqhq jF irÈqydfr nf<br />

hovy. awj kwl vI mYƒ ieh gwl Xfd krky JunJUnI<br />

ijhI iCV jFdI hY qy mYN idloN Aus aOrq ƒ nmskfr<br />

krdf hF.<br />

nhIˆ mMndy aqy ies dy dyhDfrI aqy inrijMd<br />

ÈrIk AuBfr ky ies dI gurUqf nUM Korf lfAux ivwc<br />

msrUÌ hn. drasl, blvMq isMG nMdgVH nUM pUry<br />

sMsfr dy iswKfˆ vwloˆ pRvfn kIqy jf<br />

cuwky nfnkÈfhI kYlMzr dy hwk `c<br />

ztx kfrx ahudy (ijs leI Auh<br />

svY-iewCf nfl koeI qnKfh nhI lY irhf) qoˆ<br />

lfihaf jf irhf hY. sMsfr dy smUh iswKfˆ nUM ies<br />

kmInI kfrvfeI leI bxdIafˆ lfhnqfˆ pfAuxIafˆ<br />

cfhIdIafˆ hn. bdly ivwc Auhnfˆ nUM bfkI aKOqI<br />

jQydfrfˆ nUM qslIm krnoˆ ienkfr kr dyxf<br />

cfhIdf hY ikAuˆik mUl qrk anusfr iehnfˆ nUM<br />

afr[aYs[aYs[(RSS) aqy Bfjpf (BJP) dy ihq<br />

vfcx leI inXukq kIqf igaf hY aqy ieh iswK<br />

msilafˆ ivwc Auhnfˆ dy hukmfˆ nUM bVI inpuMnqf<br />

nfl lfgU kr rhy hn. eysy gux sdkf ieh afpxy<br />

ahuidafˆ Auwqy ibrfjmfn hn. iswKfˆ nUM hr hfl<br />

srbwq Éflsf swd ky afpxy aihlkfr inXukq<br />

krny cfhIdy hn. kyvl Auh hI afpxy Drm dy<br />

ihq pflxgy.


January 19, 2015 (8)<br />

BfrqI mUl dy ivakqI qy nslI aqy kfqlfnf<br />

hmlf krky gMBIr rUp ivwc jKLmI kIqf<br />

jKLmI hflq ivwc BfrqI ivakqI nUM hspqfl iljFdy hoey aYMbUlYNs aiDkfrI aqy hmlfvr jLYk zyivs (qsvIrF: mnpRIq isMG bwDnI klF)<br />

lMzn (mnpRIq isMG bwDnI klF) dwKxI<br />

vyljL dy ielfky molz ivwc tYsko suprstor<br />

ivwc sLryafm 25 sflf jLYk zyivs nfm dy<br />

iewk ivakqI ny BfrqI mUl dy 24 sflf<br />

sLrndyv brfhmbrf nfm dy ivakqI qy<br />

qyjDfr hiQafrF nfl hmlf krky gMBIr<br />

rUp ivwc jKLmI kr idwqf.<br />

lMzn (mnpRIq isMG bwDnI klF) 6 lwK 80<br />

hjLfr pONz dI GrF dI mOrgyjL sbMDI<br />

DoKfDVI krn dy dosL ivwc kYd kwt rhy<br />

pMjfbI jspfl isMG jutlf nUM pIVq<br />

ivaqkI nUM 20 hjLfr pONz vfips krn jF<br />

12 mhIny hor kYd kwtx dy hukm suxfey<br />

hn. afeIjLlvrQ krfAUn kort ivwc hoeI<br />

suxvfeI dOrfn dwisaf igaf ik jutlf nUM<br />

jnvrI 2006 qoN dsMbr 2013 qwk 26 vwK<br />

vwK DoKfDVI dy mfmilaf ivwc 5 sfl kYd<br />

dI sjf suxfeI geI sI. hux adflq ny<br />

jutlf nUM 12 mhIinaf ivwc iewk pIVq nUM<br />

20 hjLfr pONz vfips krn jF 12 mhIny<br />

ies hmly dOrfn sLrndyv dy<br />

hwQ, bFh, ipwT aqy isr ivwc zUMGy kwt lwgy<br />

hn. tYsko suprmfrkIt ivwc KrIddfrI<br />

krn vfly sLrndyv qy ieh hmlf nslvfdI<br />

aqy kfqlfnf sI. puils ny ies sbMDI jLYk<br />

zyivs nUM igRPqfr krky jylH Byj idwqf hY.<br />

mOky dy gvfhF anusfr hmlfvr ies mOky<br />

hor kwtx dy hukm<br />

suxfey hn. adflq ny<br />

ieh vI ikhf ik<br />

650,000 pONz ajy<br />

pIVq lokF df bkfieaf<br />

rihMdf hY. jspfl isMG<br />

jutlf lokF nuM Gr<br />

KrIdx leI AuqsLfihq<br />

krdf sI, AuhnF nuM<br />

mfrgyjL lYx leI mdd<br />

krn df ZkvMj krdf<br />

sI, jutlf dy gfhk<br />

BfrqI mUl dy Auh lok<br />

AuwcI AuwcI “vfeIt pfvr (icwtI sLkqI)”<br />

pukfr irhf sI. zyivs nUM awj rYkshYm<br />

adflq ivwc pysL kIqf igaf, Aus qy<br />

kfqlfnf hmlf krn dy dosL lgf ky puils<br />

irmFz qy jylH Byj idwqf. agly mhIny molz<br />

vfsI zyivs nUM muV adflq ivwc pysL kIqf<br />

jfvygf.<br />

DoKf DVI ivwc jylH kwt rhy pMjfbI nUM 20 hjLfr pONz vfips krn jF hor kYd kwtx dy hukm<br />

huMdy sn ijhnF nuM aMgryjLI bhuqI<br />

nhIN afAuNdI sI. ajyhy pIVqF qoN<br />

jdoN jutlf kol pYsy af jFdy sn<br />

qF Auh AuhnF nfl sMprk qoV<br />

idMdf sI. lokF dy pYisaF nfl Auh<br />

Kud sLfhI ijMdgI bqIq krdf aqy<br />

mihMgIaF kfrF ivwc GuMmdf<br />

sI.puils aiDkfrI zI sI anIqf<br />

sLrmF ny ikhf hY ik jutlf vwloN<br />

gYr kfnUMnI ZMg nfl kmfieaf<br />

pYsf hI nhIN gvfieaf blik<br />

afpxy BfeIcfry ivwc afpxI<br />

iejLq mfx vI gvfieaf hY.<br />

lMzn ivwc iswK vkIl ny<br />

Dfrimk BydBfv df kys ijwiqaf<br />

lMzn (mnpRIq isMG bwDnI klF) lMzn dy iewk iswK vkIl ny<br />

Dfrimk BydBfv dy mfmly ‘c inaF mMqrfly ivruwD afpxf kys<br />

ijwiqaf hY. amrIk isMG ivlKU nfm df ieh iswK vkIl nUM dwKx<br />

pUrbI lMzn<br />

dI iewk jylH<br />

ivwc dfiKl<br />

hox qoN Aus<br />

vyly rok ilaf<br />

sI jdoN Auh<br />

afpxy muvwkl<br />

nUM imlx jylH<br />

ivwc jf rhy<br />

sn, ikAuNik<br />

Aus dI<br />

dsqfr ivwc<br />

ipMn lgfey<br />

hoey sn.<br />

iblKU ny<br />

dwisaf ik<br />

Aus nUM pihlF<br />

kdy vI jylH<br />

ivwc jfxo<br />

roikaf nhIN igaf sI, jy Auh dsqfr dy lV ivwcoN ipMn kwZdf sI<br />

qF Aus dI dsqfr KuwlH skdI sI. akqUbr 2013 nUM vfprI ies<br />

Gtnf bfry inaF mMqrfly ivruwD sLkfieq ieQoN dI adflq ivwc<br />

drj krvfeI sI. lykn hux ies mfmly nUM adflq dy bfhr hI<br />

inaF mMqrfly ny iblKU nUM muafvjLF dy ky rfjLInfmf kr ilaf hY.<br />

ieh mfmlf meI 2014 qoN adflq ivwc ivcfr aDIn ipaf sI.<br />

amrjIq isMG iblKU dy sfQI znkYn burtvYl ny ikhf ik ies<br />

mfmly nUM hor qrIky nfl nijwiTaf jf skdf sI, pr jylH<br />

aiDkfrIaF vwloN kIqI kfrvfeI inMdxXog hY. Aus ny ieh vI ikhf<br />

ik iblKU ies GtnF qoN bhuq duKI hoieaf sI. inaF mMqrfly dy<br />

bulfry ny ikhf ik “asIN hr iewk df snmfn krdy hF aqy hr<br />

iewk nUM Drimk pihrfvf pihnx df hwk hY, lykn mMqrfly vwloN<br />

iksy injI kys bfry koeI ivcfr nhIN idwqy jFdy.”


January 19, 2015 (9)<br />

imlygf PRI ieMtrnYt nhIˆ dyxy pYxgy pYsy<br />

nvIˆ idwlI- kI qusIˆ kdy soicaf hY ik qusIˆ cfh<br />

dI iek dukfn `qy cfh pI rhy ho aqy AuQy quhfnUM<br />

PRI ieMtrnYt df mËf iml sky.<br />

`muPq ieMtrnYt` nfm dy iek gYr<br />

srkfrI sMgTn ny 2016 qk<br />

Bfrq `c vfeI-PfeI dy ËrIey PRI<br />

ieMtrnYt dyx dI gwl khI hY. 15<br />

jnvrI nUM `muPq ieMtrnYt`<br />

aYn[jI[E[ ny iek pRYs irlIË<br />

jfrI krky ikhf asIˆ iek ies<br />

qrHfˆ dI tYknflojI ivkisq kIqI<br />

hY, ijs nfl Bfrq `c 2016 qk<br />

cfh stfls `qy vfeI-PfeI dy<br />

ËrIey PRI ieMtrnYt dI vrqoˆ<br />

kIqI jf sky. aYn[jI[E[ dy<br />

anusfr Bfrq `c lwgBg 500<br />

rupey dy ky iek mhIny qk 50 lok ieMtrnYt dI<br />

vrqoˆ kr pfAuxgy. ies ihsfb nfl iek ivakqI<br />

nUM pUry mhIny dy ieMtrnYt vrqoˆ dy leI isrP 10<br />

rupey cukfAuxy hoxgy. `muPq ieMtrnYt` dI Xojnf<br />

cfh dy stfls, kYPy, skUlfˆ, hspqflfˆ, klIink,<br />

rylvy styÈn aqy dUjIafˆ jnqk Qfvfˆ `qy afpxy<br />

ieMtrnYt aYksYs puafieMt sQfipq krn dI hY.<br />

`muPq ieMtrnYt` dy sih sMXojk<br />

ivpul ptyl ny ikhf hY ik<br />

ieMtrnYt dI vrqoˆ krn leI iksI<br />

qrHfˆ df koeI sbsikRpÈn Èulk jfˆ<br />

zftf Èulk nhIˆ lwgygf. qusIˆ pUrI<br />

qrHfˆ nfl PRI ieMtrnYt dI vrqoˆ<br />

kr pfEgy. quhfnUM isrP iek<br />

vfeI-PfeI akfAUˆt ikReyt krnf<br />

hovygf aqy iePr qusIˆ ijQy cfho<br />

AuQy ieMtrnYt dI vrqoˆ kr pfEgy.<br />

Bfrq `c ajy vI 85 PIsdI lok<br />

ajy vI ieMtrnYt dI vrqoˆ nhIˆ<br />

krdy hn. 1[3 arb lokfˆ `coˆ 1<br />

arb lokfˆ ny awj qk kdy<br />

ieMtrnYt dI vrqoˆ nhIˆ kIqI hY. ies aYn[jI[E[<br />

df mMnxf hY ik PRI ieMtrnYt mnuKI aiDkfr hoxf<br />

cfhIdf aqy `muPq ieMtrnYt` aYn[jI[E[ ies<br />

izjItl asmfnqf nUM Kqm krn leI kMm kr<br />

irhf hY.<br />

ienklfbI iDrfˆ vloˆ Ebfmf dI PyrI df ivroD krn df aYlfn<br />

jlMDr— iqMn ienklfbI iDrfˆ<br />

vloˆ 26 jnvrI nUM amrIkI<br />

rfÈtrpqI brfk Ebfmf dI<br />

PyrI df Ëordfr ivroD kIqf<br />

jfvygf. ies idn pUry pMjfb dy<br />

iËlf kyˆdrfˆ `qy kfly JMizafˆ nfl<br />

ros pRdrÈn kIqf jfvygf. ieh<br />

PYslf sI[ pI[ afeI[ (aYwmaYwl)<br />

inAU zYmokrysI, lok sMgrfm<br />

mMc aqy ienklfbI kyˆdr<br />

pMjfb vloˆ sfˆJy qOr `qy kIqf<br />

igaf. sI[ pI[ afeI[ (aYwmaYwl)<br />

inAU zYmokrysI dy sUbfeI<br />

afgU kfmryz ajmyr isMG, lok<br />

sMgrfm mMc dy blvMq mwKU aqy<br />

ienklfbI kyˆdr pMjfb dy kMvljIq KMnf ny ieQoˆ<br />

jfrI iek ibafn rfhIˆ ikhf ik dlfl BfrqI<br />

cMzIgVH-pMjfb srkfr ny ÈfˆqI BMg hox dI<br />

sMBfvnf kfrn zyrf sOdf dy muKI gurmIq rfm<br />

rhIm isMG<br />

nfl juVI<br />

ivvfidq iPlm<br />

`mYsyˆjr afP<br />

gOz` nUM<br />

idKfAux `qy<br />

bIqy ÈnIvfr<br />

nUM rok lgfAux<br />

df PYslf<br />

ilaf. muwK<br />

mMqrI dy<br />

s l f h k f r<br />

hrcrn bYˆs ny<br />

ikhf, ``pMjfb<br />

srkfr ny sUby<br />

`c `mYsyˆjr<br />

afP gOz`<br />

iPlm nUM<br />

idKfAux `qy<br />

rok lgfAux df<br />

PYslf kIqf<br />

hY.``<br />

AunHfˆ ny ikhf,<br />

``iPlm dy<br />

tRYlr jnqk<br />

hfkm aMnHyvfh sfmrfjI nIqIafˆ<br />

lfgU krky afm BfrqI lokfˆ df<br />

kcUMmr kwZ rhy hn. ivwqI Gfty<br />

nUM pUrf krn dy nfˆ `qy sbiszIafˆ<br />

`qy kwt lfey jf rhy hn.<br />

dUsry pfsy sfmrfjI<br />

lutyirafˆ qy dysI dlflfˆ nUM gwPy<br />

idwqy jf rhy hn. AunHfˆ ikhf ik<br />

bImf, kolf qy ËmIn pRfpqI sMb-<br />

MDI afrzInYˆs jfrI krky ijwQy<br />

modI srkfr ny pfrlImfnI<br />

pRMprfvfˆ dIafˆ DwjIafˆ AuzfeIafˆ<br />

hn, AuwQy hI kfrporyt sYktr<br />

pRqI afpxI vÌfdfrI df sbUq<br />

idwqf hY. hux pRmfxU Kqirafˆ<br />

sMbMDI kMpnIafˆ dI jvfbdyhI dI mMg nUM Kqm<br />

krn df mfhOl bxf rhI hY.<br />

ies leI pMjfb `c bYn hoeI 'mYsyˆjr afP gOz`<br />

hox `qy pYdf hoey qxfa vfly hflfq dIafˆ Kbrfˆ<br />

qoˆ bfad ieh kdm cuwikaf igaf hY. AunHfˆ ny<br />

ikhf, ``KuPIaf sUcnf imlI sI ik jykr ieh<br />

iPlm sUby<br />

`c idKfeI<br />

geI qfˆ ÈfˆqI<br />

BMg ho skdI<br />

hY. ies<br />

sUcnf dy<br />

bfad ies<br />

kfrvfeI dI<br />

loV peI.``<br />

aYqvfr nUM<br />

ies iPlm nUM<br />

p R s q f i v q<br />

irlIË dy<br />

i K l f P<br />

h i r a f x f<br />

aqy idwlI `c pRdrÈn hox qoˆ bfad pMjfb aqy<br />

hirafxf `c hfeI alrt aYlfn kr idwqf igaf<br />

hY. ÈRomxI akflI dl, ieMzIan nYÈnl lok dl<br />

aqy iswK sMgTn hirafxf, pMjfb aqy idwlI `c<br />

ies iPlm dy iKlfP sVkfˆ `qy Auqry sn.<br />

hirafxf dy isrsf `c vI pRdrÈn<br />

hoieaf sI, ijwQy zyrf muKI df muwK dPqr hY. zyrf<br />

muKI df iswKfˆ dI muwK sMsQf ÈRI akfl qKq nfl<br />

tkrfa hY.<br />

irÈvqKorI nUM lY ky kyjrIvfl<br />

ieMJ vrHy Bfjpf `qy<br />

nvIˆ idwlI- `afp` nyqf arivMd kyjrIvfl ny Bfjpf pfrtI nUM lMby<br />

hwQI ilaf. AunHfˆ ny Bfjpf pfrtI `qy vfr krdy hoey ikhf ik jykr<br />

asIˆ 49 idnfˆ ivc irÈvqKorI bMd kr skdy hfˆ, qfˆ kI Bfjpf 7<br />

mhIinafˆ ivc nhIˆ kr skdI ies dy nfl hI AunHfˆ ikhf ik jykr<br />

ienHfˆ nUM nhIˆ afAuˆdf qfˆ asIˆ isKf idMdy hfˆ.<br />

AunHfˆ ny ikhf ik coxfˆ df smfˆ hY. Bfjpf, kfˆgrs jykr<br />

quhfnUM pYsy dyx afAux qfˆ ienkfr nf krnf lY lYxf. nfl hI ikhf<br />

ik jykr koeI pfrtI pYsy nf dyx afey qfˆ AunHfˆ dy dPqr ivc jf<br />

ky lY lYxf. AunHfˆ ikhf ik Bfjpf, kfˆgrs dohfˆ pfrtIafˆ qoˆ pYsy lY<br />

lYxf pr vot `afp` nUM hI dyxf.<br />

kyjrIvfl bs iewQy hI nhIˆ ruwky. AunHfˆ ny ikhf ik Bfjpf<br />

`qy iqwKf vfr krdy hoey ikhf ik bydI nUM ieh soc ky Auqfiraf ik<br />

Bfjpf jdoˆ hfr jfvygI qfˆ khygI ik ikrn bydI ny hrf idwqf.<br />

iËkrXog hY ik sfbkf afeI[ pI[ aYs mihlf aiDkfrI ikrn bydI<br />

ny Bfjpf df pwlf PV ilaf hY.


January 19, 2015 (10)<br />

hux nfeIt iÈPt qoˆ bfad rhogy iekdm PrYwÈ!<br />

mfˆtIrIal- iks qrHfˆ rhygf, jdoˆ<br />

ieh dvfeI Kf ky qusIˆ nfeIt<br />

iÈPt qoˆ hox nfl kYˆsr smyq<br />

Kqrnfk bImfrIafˆ qoˆ dUr rih<br />

skogy. hfˆ, ieh sMBv hY.<br />

afstRylIaf dy KojkfrIafˆ dy iek<br />

dl ny ikhf hY ik gUkokotrI<br />

kvfeIz dy tYblyt dI shfieaf<br />

nfl aijhf sMBv ho skdf hY.<br />

ieh hfrmon df iek pRkfr hY,<br />

ijs dI vrqoˆ vwK-vwK rogfˆ dy<br />

ielfË `c ÈkqIÈflI sUjn roDI<br />

dvfeI dy qOr `qy kIqI jfˆdI hY.<br />

indyÈk zI[aYn[ bI boeIivn ny<br />

ikhf hY ik ies nvIˆ ivigafnk Koj<br />

nfl nvIn `qy asr pfvygf, ijs<br />

nfl sony dy pRogrfm nUM afpxy ihsfb<br />

nfl smfXoijq krn `c mdd<br />

imlygI. ÈoD dy leI dl ny KUn<br />

kixkf `c siQq kloˆs ijMs `qy<br />

glUkokoitklfeIzs dy asr df<br />

aiDaYn kIqf. iswty `c pihlI vfr<br />

ieh sfhmxy afieaf ik KUn kixkf<br />

pirDI jYivk GVIafˆ nUM glUko<br />

kitkvfeIz nfl smkfilk kIqf<br />

jf skdf hY. ieh aiDaYn pwqirkf<br />

`aYP[ ey[ aYs[ eI[ bI` `c pRkfiÈq<br />

hoieaf hY.<br />

jdoˆ ipwËf buafey nUM imlI svf lwK dI itp<br />

imÈIgn- aksr asIˆ hotl afid `c<br />

Kfxf Kfx jfˆ Gr `c iksy PUz zilvrI<br />

df afrzr idMdy hfˆ qfˆ itp dy qOr `qy dyx<br />

leI KuwlHy pYisafˆ leI jybfˆ Proldy hfˆ pr<br />

jykr quhfnUM ieh pqf lwgy ik iksy ipwËf<br />

zilvr buafey nUM itp dy qOr `qy lwgBg<br />

svf lwK rupey dI itp imlI qfˆ quhfzy<br />

hoÈ Auwzxy lfËmI hn.<br />

kuJ aijhf hI hoieaf rOb<br />

nfmI ipwËf zilvr buafey nfl. amrIkf<br />

dy imÈIgn `c lok Aus vyly hYrfn rih<br />

gey, jdoˆ rIal aYstyt eyjMts dy iek<br />

smUh ny ipwËf zilvr buafey rOb nUM 2084<br />

zflr (1, 28,418 rupey) dI itp idwqI.<br />

bqOr itp ieMnI vwzI rkm imlx `qy rOb<br />

vI hYrfn rih igaf ikAuˆik ieh rkm ipwËf<br />

dI kImq nfloˆ keI guxf iËafdf sI. Aus ny<br />

ikhf, ``mYˆ AunHfˆ nUM isrP iek ipwËf zilvr<br />

kIqf sI.``<br />

iËkrXog hY ik bIqy vIrvfr nUM<br />

kylr ivlIam rIaYiltI dy eyjMt<br />

kMpnI dI rIËnl kfnPrMs atYˆz<br />

krn phuMcy sn.<br />

stysI mYkvy ny ikhf ik Auh<br />

srivs ieMzstrI `coˆ iksy pRqI<br />

aYprIiseyÈn idKfAuxf cfhuMdy sn.<br />

dws dyeIey ik itwp `c rOb nUM kYÈ qoˆ<br />

ielfvf vIËf, igPt kfrz, lftrI<br />

itkt aqy aYnkryjmYˆt lYtr<br />

imilaf hY. aYn eyrbr ipwËf hfAUs<br />

dy zilvrI mYnyjr bRfien lIPyvr ny ikhf,<br />

``rOb KuÈiksmq hY. Aus nUM isrP ipwËf dyx<br />

dy bdly ieMnI vwzI itwp imlI.``<br />

bRfËIl aqy hflYˆz ny afpxf rfjdUq vfps bulfieaf<br />

jkfrqf : bRfËIl aqy hflYˆz ny nÈIlIafˆ<br />

dvfeIafˆ dy doÈ `c PVy gey 6 kYdIafˆ nUM<br />

mfP krn dI afpxI apIl dy nfmnËUr hox<br />

`qy AunHfˆ nUM awj PfˆsI dy dyx dI Gtnf dy<br />

ivroD `c dwKx-pUrbI eyÈIaf dy ies dyÈ<br />

`coˆ afpxy rfjdUqfˆ nUM vfps bulf ilaf hY.<br />

joko ivdydo dy rfÈtrpqI bxn qoˆ bfad<br />

ieMzonyÈIaf `c PfˆsI dI ieh pihlI Gtnf<br />

hY. pMj ivdyÈIafˆ aqy ieMzonyÈIafeI<br />

nfgirk nUM awDI rfq qoˆ kuJ hI smyˆ bfad<br />

PfieirMg skvYz ny golIafˆ nfl Auzf idwqf.<br />

ieh jfxkfrI atfrnI jnrl dy dPqr ny<br />

idwqI. ivdyÈI nfgirk nfeIjIrIaf, mlfvI,<br />

vIaqnfm, hflYˆz aqy bRfËIl dy sn.<br />

bRfËIl ny jkfrqf `coˆ afpxy rfjdUq nUM<br />

slfh leI bulfieaf hY pr ikhf hY ik ies<br />

Gtnf nfl dohfˆ dyÈfˆ dy dopwKI irÈqy ivgV<br />

skdy hn.<br />

PVy jfx dy zr qoˆ krfcI phuMicaf dfAUd<br />

ieslfmfbfd— aMzrvrlz dy zOn dfAUd nUM Èfied hux PVy jfx<br />

df zr sqfAux lwgf hY, ijs kfrn Auh dubfrf pfiksqfn dI<br />

Èrn ivc af igaf hY. sUqrfˆ dy muqfbk dfAUd vfps pfiksqfn<br />

phuMc cuwikaf hY. kuJ mhIny<br />

pihlfˆ muMbeI bMb Dmfikafˆ df<br />

ieh gunfhgfr aPgfinsqfn<br />

pfiksqfn srhwd dy nyVy iksy<br />

gupq itkfxy `qy rih irhf sI<br />

pr hux Auh vfps krfcI af<br />

irhf hY. irport dy muqfbk<br />

asl ivc pfiksqfn dIafˆ<br />

bdnfm KuPIaf eyjMsI afeI[<br />

aYws[ afeI[ nUM lwg irhf sI ik<br />

dfAUd dy leI srhwdI ielfkf surwiKaq nhIˆ hY.<br />

irport ivc dwisaf igaf ik srhwd dy kol<br />

pfiksqfnI POj dI qfilbfn nfl lVfeI cwl rhI hY. ies kfrn<br />

AunHfˆ nUM lwgf ik dfAUd iewQy surwiKaq nhIˆ hY.<br />

Kbr qfˆ ieh vI hY ik dfAUd afpxy pirvfr dy nfl<br />

sfAUdI arb jfxf cfhuMdf hY. ies leI Aus ny bkfiedf<br />

pfiksqfn dI srkfr qoˆ cfrtz jhfË dI mMg kIqI hY pr afeI[<br />

aYws[ afeI[ nUM lwgdf hY ik Bfrq aqy sfAUdI arb dy irÈqy<br />

kfPI gUVy ho rhy hn. ikqy aijhf nf hovy ik dohfˆ dyÈfˆ dI dosqI<br />

ivc dfAUd PiVaf jfvy.<br />

afeI[ aYs[ ny 200 XjIdIafˆ nUM kIqf irhfa<br />

bgdfd- ieslfimk styt awqvfdI sMgTn ny AuwqrI ierfk `c<br />

Gwt igxqI BfeIcfry XfijdI dy bMDk bxfey gey 200 bËurgfˆ nUM<br />

irhfa kr idwqf. sUqrfˆ ny dwisaf ik AunHfˆ nUM ikrkuk dy ishq<br />

kyˆdr ivc rwiKaf igaf sI aqy keI zfktr aqy smfjsyvI AunHfˆ<br />

nUM mYzIkl syvf muhweIaf krvfAux leI afAuˆdy sn. ipCly sfl<br />

agsq mhIny ivc ieslfimk styt ny isMjfr Èihr `qy kbËf kr<br />

ilaf sI aqy keI XfijdIafˆ nUM agvf kr ilaf sI. ajy qwk ieh<br />

sfP nhIˆ hoieaf hY ik awqvfdIafˆ ny ienHfˆ nUM irhfa ikAuˆ kIqf hY.<br />

irhfa kIqy gey lokfˆ `c iËafdfqr bËurg aqy bImfr Èfml hn.<br />

pihlfˆ aMdfËf lgfieaf igaf sI ik irhfa kIqy gey XjIdIafˆ dI<br />

igxqI 350 hY, pr bfad `c mIzIaf irportfˆ `c dwisaf igaf<br />

ik afeI[ aYs[ ny 200 lokfˆ nUM irhfa kIqf hY.<br />

irhfa kIqy gey lokfˆ `c kuJ lok bImfr vI hn. kurd<br />

pyÈmrgf Pors dy lok irhfa kIqy gey sfry bMdIafˆ nUM iswDf ielfj<br />

leI ishq kyˆdr `c ilafˆdf igaf.<br />

DUrI qoˆ ivDfiek arivMd<br />

KMnf ny iPr idwqf asqIPf<br />

sMgrUr : DUrI qoˆ kfˆgrs dy<br />

ivDfiek arivMd KMnf ny iek<br />

vfr iPr afpxy ahudy qoˆ<br />

asqIPf dy idwqf hY. kfˆgrs dy<br />

ivDfiek arivMd KMnf ny ies<br />

qoˆ iek vfr pihlfˆ vI lMGy meI<br />

mhIny ivDfn sBf cox nqIijafˆ<br />

qoˆ pihlfˆ afpxy ahudy qoˆ<br />

asqIPf idwqf sI.


January 19, 2015 (11)<br />

AudfsInqf dI jkV `c PsI lokfeI<br />

svyry hI tYlIivËn `qy 'eymË `c zfktrI dI<br />

pVHfeI krdy ividafrQI dI KudkuÈI` dI Ébr<br />

suxdy hI mUz Krfb ho igaf. afiKr nOjvfn vrg<br />

aijhf ikAuN kr irhf hY. kuJ mhIny pihlF vI<br />

afeI[afeI[tI[ `c pVHdy iewk ividafrQI ny<br />

'afeI hyt afeI[ afeI[ tI[' ilK ky afpxf jIvn<br />

smfpq kr ilaf sI. kuJ vrHy pihlF myrf iewk<br />

nOjvfn ieMjInIar irÈqydfr vI iesy rfh qur<br />

igaf sI. lihrfgfgf hlkf qF pMjfb aMdr<br />

iksfnF aqy mËdUrF dIaF KudkuÈIaF krky<br />

pihlF hI kOmI aqy kOmFqrI pwDr `qy mIzIaf<br />

dIaF surKIaF `c irhf hY. ies ielfky dIaF<br />

KudkuÈIaF dy msly ƒ Aujfgr krn vfly<br />

ieMdrjIq isMG jyjI dy nfl jf ky mYN vI bhuq<br />

sfry aijhy pirvfrF dy duwKVy suxy hn. KudkuÈI<br />

krn leI kI izprYÈn jF mfnisk rog iËMmyvfr<br />

hY jF lokF `c hflfq df mukfblf krn dI sihx<br />

ÈkqI Kqm ho rhI hY. ipMzF aMdr KudkuÈI krn<br />

vfly bhuqy kysF bfry ÈmÈfnGft `c rwKy cOkIdfrF<br />

vwloN rijstr `c ijwQy sfDfrn mOq ilK ky mrn<br />

df kfrn dwisaf jFdf hY, AuQy afm qOr `qy ryl<br />

gwzI hyT af ky afqm hwiqaf krn vfly lgBg<br />

sfry hI kysF `c 'mfnisk qOr `qy pRyÈfn` ilK ky<br />

174 Dfrf aDIn kfrvfeI krky mslf Kqm kIqf<br />

jFdf hY. qwQF anusfr KudkuÈI krn vfly 10 qoN<br />

15 pRqIÈq lok izprYÈn df<br />

iÈkfr ËrUr huMdy hn. svyry<br />

svyry skUl jFdy bwicaF dy<br />

moiZaF `qy BfrI JoilaF dy<br />

boJ Qwly dwby inrfÈ ichry,<br />

mMzI `c idhfVI nf imlx<br />

krky zUMGIaF socF `c zuwby<br />

mËdUrF dy ichry `qy AudfsI,<br />

gfhk dI AuzIk `c bYTy Coty<br />

dukfndfr dy mwQy `qy icMqF<br />

dIaF lkIrF, jvfn ho rhI<br />

lVkI dy ivafh ƒ lY ky<br />

icMqq bfp aqy afpxI<br />

aOlfd dI bdOlq imldI<br />

mfnisk vydnf ƒ dyK ky aYN<br />

lwgdY ijvyN hr pfsy hI AudfsI df aflm hY jF<br />

mnuwK Kud ies AudfsI leI hI bixaf hoieaf<br />

hY.afKr izprYÈn/AudfsInqf kI hY zfktrI<br />

BfÈf ivwc ies ƒ idmfg `c kYmIklF df asMquln<br />

aqy vfqfvrn/aflf duaflf afDfirq ivkfs Bfv<br />

izprYÈn hY. mYzIkl mfhrf anusfr hryk mnuwK<br />

dy srIr ivwc huMdy inAUrotrFsmItr hYpI<br />

kYmIkl Bfv, sIrotoinn dI Gft krky hI mnuwK<br />

izprYÈn df iÈkfr huMdf hY. ivÈv ishq sMsQf<br />

dy anusfr sMn 2020 qwk dunIaF Br aMdr<br />

izprYÈn aqy idl dy rog dUjI vwzI ibmfrI vjoN<br />

AuBr skdy hn.<br />

ies vyly dunIaF<br />

dy hr iKwqy `c<br />

izprYÈn dy kys<br />

imldy hn. srvy<br />

eyjMsI aYn[bI[tI[<br />

anusfr ies vyly<br />

dunIaF `c 34<br />

kroV qoN vwD lok<br />

ies df iÈkfr<br />

hn. aMkiVaF<br />

anusfr 10 mrdF<br />

aqy 5 aOrqF ipwCy<br />

iewk ies df<br />

jfxy-axjfxy rUp `c iÈkfr hn. skUl jFdy 2<br />

pRqIÈq bwcy aqy pMj pRqIÈq nOjvfn bwcy vI ies<br />

qoN pIVq hn. ies `coN bfhr inklx leI Èrfb,<br />

zrwgË aqy hor niÈaF dI vrqoN krn vfly lokF<br />

dI igxqI lgfqfr vwD rhI hY jo smfj aqy<br />

mnuwKI srIrF ƒ lgfqfr aMdroN KoKlf kr rhy<br />

hn. eymË aqy afeI[afeI[tI[ dy ividafrQI dI<br />

KudkuÈI ies pRqI gMBIr sMkyq krdI hY. KudkuÈI<br />

krn vfilaF `coN 10 qoN 35 pRqIÈq lok izprYÈn<br />

pIVq hn. 15 qoN 24 sfl qwk dy mrdF vwloN kIqI<br />

KudkuÈI dy kfrnF dI jFc smyN izprYÈn ƒ qIjf<br />

vwzf kfrn mMinaf igaf hY. surwiKaf PorsF `c<br />

vI sfl 2006 `c 61 jvfn kMm dy boJ krky<br />

afey izprYÈn krky afqm hwiqaf kr gey sn.<br />

ienHF `coN vDyry igxqI jMmU-kÈmIr aqy AuWqrpUrb<br />

rfjF `c qfienfq jvfn vDyry sn. pr<br />

ipCly hPqy afeI irport anusfr sfl 2011<br />

ivwc aiqvfdI afpryÈnF `c ÈhId hoey 65 jvfnF<br />

dy mukfbly KudkuÈI krn vfly jvfnF dI igxqI<br />

99 hY ijnHF `coN 76 qF ÈFqI vfly KyqrF `c<br />

qfienfq sn. sfl 2009 ivwc surwiKaf dlF `c<br />

110 aqy sfl 2010 `c 115 jvfn vI ies rsqy<br />

dunIaF qoN qur gey sn. ies smwisaf ƒ dyKdy<br />

hoey POj `c mnoicikqsf aqy Xogf kyNdr vI<br />

sQfpq kIqy gey hn.<br />

inrfÈqf/izprYÈn/AudfsI dy kfrnF<br />

leI afriQk, smfijk aqy rfjnIqk,<br />

byruËgfrI, vfqfvrn, asPl ipafr aqy nFhpwKI<br />

soc df vDxf vI kfrn ho skdy hn pr sB<br />

qoN vwzf kfrn smfijk irÈiqaF `c af rhy<br />

inGfr, inwjvfd aqy pdfrQvfd Xuwg df BfrU<br />

hoxf hY. mnuwK Kud ƒ iekwlf mihsUs kr irhf hY.<br />

pYsy dy psfr aqy qrwkI dI rPqfr qyË hox dy<br />

bfvjUd sFJy pirvfr aqy irÈqy tuwt rhy hn.<br />

lokF kol nf duwK sFJf krn df smF hY aqy nf hI<br />

koeI dUjy dI gwl smwisaf ƒ smJx leI iqafr<br />

hY. ipCly mhIny hoeIaF ivDfn sBf coxF `c<br />

(bfkI agly sPy qy)


January 19, 2015 (12)<br />

cIP Kflsf dIvfn duafrf nvyN mYnyjmYNt dPqr df AudGftn<br />

idwlI- awj cIP Kflsf dIvfn duafrf idwlI ivc<br />

gurduafrf rkfb gMj ivKy iek Dfrimk dIvfn<br />

qoN bfad nvyN cIP Kflsf dIvfn duafrf mYnyjmYNt<br />

dPqr df AudGftn kIqf igaf .ieh XfdgfrI<br />

AudGftn idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn<br />

s[ mnjIq isMG jI[ky[ dy kr kmlF nfl aqy<br />

hor AuGIaF sKsIaqF dI hfjrI ivc hoieaF.<br />

cIP Kflsf dIvfn dy pRDfn s[ crnjIq isMG<br />

cwZF ny KuÈI df pRgtfvf kridaF ikhf ik cIP<br />

Kflsf dIvfn<br />

hmyÈf qoN hI<br />

ies syvf ƒ qndyhI nfl inBfvygf. s[ mnjIq<br />

isMG jI[ ky[ ny nvy dPqr dI vDfeI idMidaF cIP<br />

Kflsf dIvfn vwlo idwlI ivKy iek vrlz klfs<br />

skUl KOlx leI hr sMBv suihXog dyx df Brosf<br />

idvfieaf aqy idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI dy<br />

iswKI dy pRcfr<br />

aqy pRsfr nuM<br />

pRcMz krn leI<br />

AudmÈIl irhf<br />

hY. ividak<br />

aqy Dfrimk<br />

Kyqr ivc<br />

mohrI rihx<br />

vflf cIP<br />

Kflsf dIvfn<br />

idwlI ivKy vI<br />

pRbMD aDIn idwlI ivc cl rhy skUlF ivcoN iek<br />

skUl cIP Kflsf dIvfn ƒ sOpx df vfadf<br />

kIqf. afnryrI skwqr s, nirMdr isMG Kurfnf ny<br />

ikhf ik mfzrn suivDfvf nfm lYs ieh nvF<br />

dPqr Èihr dy sYNtr ivc sQfpq hY ijQON cIP<br />

Kflsf dIvfn dy idWlI ivKy ivkfs aqy Dfrimk<br />

kfrj sMcfilq hoxgy. ies mOky s[ surjIq isMG,<br />

s[ amrjIq isMG, s[hrimMdr isMG, s[<br />

mnmohn isMG sfhnI, s[ bI aYs sfhnI , s[<br />

hrjIq isMG cwZf,s[ ieMdrpRIq isMG cwZf, zf:<br />

DrmvIr isMG aqy hor sKsIaqF hfjr sn.<br />

6 hËfr kroV dy isMQYitk zrwg rYkyt<br />

bfry pihlI vfr boly muwK mMqrI<br />

luiDafxf- 6 hËfr kroV dy<br />

isMQYitk zrwg mfmly `c pihlI<br />

vfr muwK mMqrI pRkfÈ isMG<br />

bfdl ny afpxI pRqIikiraf<br />

idMdy hoey ikhf ik kyˆdr ies dI<br />

jfˆc iksy vI eyjMsI aqy ikiqEˆ<br />

vI krvf lvy, AunHfˆ nUM koeI<br />

ieqrfË nhIˆ hY. AunHfˆ ny<br />

eI[ zI[ dy do aiDkfrIafˆ dy<br />

qbfdly bfry ikhf ik ieh<br />

ivBfg kyˆdr srkfr dy ivwq<br />

mMqrfly nfl juiVaf hoieaf<br />

hY. ienHfˆ aiDkfrIafˆ dIafˆ<br />

bdlIafˆ df PYslf kyˆdr<br />

srkfr df sI. pMjfb<br />

srkfr nUM ivÈvfs ivc<br />

nhIˆ ilaf igaf. AunHfˆ ny<br />

sfP ikhf ik jo aiDkfrIafˆ<br />

dy qbfdilafˆ nUM BfjpfakflI<br />

dl ivckfr zIl dwsdy<br />

hn, srfsr JUT hY.<br />

AudfsInqf dI jkV `c PsI lokfeI<br />

kfmyzIan BgvMq mfn jdoN vI mYƒ imldf qF kuJ mhIny pihlF<br />

myry bfeIpfs krvfey idl `qy hwQ mfr ky hr vfr ËrUr afKdf<br />

'jy idl KolH lYNdf afpxy XfrF nfl, qF awj KolHxf nf pYNdf aOËfrF<br />

nfl` gwl Aus dI TIk vI sI pr awj iksy kol dUjy leI smF hI<br />

nhIN hY. sfry irÈqy nfqy dosq-imwqr isrP rsmI bx ky rih gey<br />

hn. mYƒ awj vI Xfd hY ik purfxy smyN `c pirvfr dy sfry mYNbr<br />

glI jF ivhVy sbfq `c iekwTy mMjy zfh ky sONdy sI aqy ibjlI<br />

jfx jF hvf nf cwlx `qy 'pur` jF 'gVH` ipMzF dy nF igxdy awDI<br />

rfq lMGf idMdy sI. pirvfrF aqy XfrF dosqF `c apxwq dIaF gwlF<br />

huMdIaF sn Auh vI idl dI zUMGfeI qwk pr hux svyr dI sYr krn<br />

jFdy drjnF lok isrP plft/ËmIn/koTIaF dy rytF jF ikMny vDy<br />

Gty munfPy dI gwl ÈurU krdy hn aqy idn cVHdy hI keI vfr<br />

inrfÈqf ÈurU ho jFdI hY. ieh atwl swcfeI hY ik awj iksy qoN<br />

AumId rwKxf inrfÈqf ƒ swdf dyxf hY. pYsf pRDfn Xug ny ies<br />

pRivrqI `c hor vfDf kIqf hY. pYsy dI dOV `c mnuwK Aus nfloN qyË<br />

dOVn leI GoVy Bjf irhf hY aqy mMËl `qy nf phuMcx krky<br />

izprYÈn jF KudkuÈI ƒ hI afpxI mMËl bxf lYNdf hY.<br />

iehI kfrn hY ik ieh ibmfrI lgfqfr pYr psfr rhI<br />

hY. zfktrF anusfr 80 pRqIÈq mrIËF df ielfj sMBv hY. ies<br />

leI mrIË dy pirvfrk mYNbr, dosq, imwqr Aus ƒ smJf ky hr<br />

qrHF dI kiTnfeI df mukfblf krn dy smrwQ bxfAux aqy iËMdgI<br />

ƒ jIx leI iËMdgI df mhwqv smJf ky mfnisk qOr `qy mËbUq<br />

kr skdy hn. aYskort ieMstIicAUt dI iewk mnoicikqsk df<br />

kihxf hY ik hryk ivakqI ƒ izprYÈn dy mrIË dI mdd krnI<br />

cfhIdI hY. Aus dy idmfg ƒ AusfrU kMmF vwl lfAuxf cfhIdf hY.


January 19, 2015 (13)<br />

inrMjn isMG dy qbfdly nfl myrf koeI lYxf-dyxf nhIˆ : bfdl<br />

luiDafxf- nÈy dy qskrfˆ iKlfP vwzy pwDr `qy<br />

jfˆc kr rhI eI[ zI[ (ienPorsmYˆt zfierYktoryt)<br />

dy Auwc jfˆc aiDkfrI inrMjn isMG df jo<br />

klkwqy `c qbfdlf hoieaf hY, ieh kyˆdr srkfr<br />

df kMm hY, jo vI qbfdly hoey hn, AunHfˆ ipCy myrf<br />

jfˆ myrI srkfr df koeI sMbMD jfˆ koeI pRYwÈr nhIˆ<br />

aqy nf hI koeI iksy qrHfˆ dI zIl jfˆ smJOqf<br />

hoieaf hY. ieh Èbd pMjfb dy muwK mMqrI pRkfÈ<br />

isMG bfdl ny awj luiDafxf lfgy ibsilMg vuwz<br />

`c pRvfsI sMgq drÈn smfgm dy AuprMq<br />

pwqrkfrfˆ nfl gwlbfq kridafˆ khy.<br />

AunHfˆ ikhf ik swc puwCdy ho qfˆ ies<br />

mfmly `c nf sfnUM sYˆtr ny Brosy ivc ilaf aqy<br />

nf hI sfnUM ies dI iBxk pYx idwqI.<br />

isrsy vfly bfby dI `aYwm[ aYws[ jI[`<br />

iPlm `qy pfbMdI sMbMDI puwCy svfl `qy s[ bfdl<br />

ny spwÈt kIqf ik kyˆdr srkfr dIafˆ KuPIaf<br />

eyjMsIafˆ dIafˆ irportfˆ nUM mwdynËr rwKidafˆ<br />

pMjfb ivc amn kfnUMn dI siQqI nUM vwzf Kqrf<br />

hox dy zroˆ bfby dI iPlm `qy pfbMdI lgfAuxI<br />

peI hY.<br />

qyl dy ryt Gtx `qy bws ikrfieafˆ `c<br />

ktOqI krn dy mfmly `qy puwCy svfl `qy s[ bfdl<br />

ny ikhf ik ajy trfˆsport bwsfˆ df ikrfieaf<br />

GtfAux df koeI ivcfr nhIˆ.<br />

muwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdl ny awj<br />

ivsilMg vuzË irËorts ivc krvfey gey aYwn[<br />

afr[ afeI[ sMgq<br />

drÈn dOrfn<br />

ikhf ik dUsry<br />

dyÈfˆ ivc rihx<br />

vfly pMjfbI asl<br />

ivc pMjfb dy dUq<br />

hn. AunHfˆ ikhf<br />

ik pMjfb srkfr<br />

ny iqMn sMgq<br />

drÈn krvfey<br />

hn, ijnHfˆ ivc<br />

pRvfsIafˆ dy imly<br />

suJfvfˆ anusfr<br />

nIqIafˆ dI<br />

pVqfl kIqI<br />

jfvygI. AunHfˆ ny<br />

ikhf ik sMgq drÈnfˆ dOrfn AunHfˆ ny aYwn[ afr[<br />

afeIË dIafˆ smwisafvfˆ nUM nyiVEˆ dyiKaf hY.<br />

srkfr pRvfsIafˆ dy iKlfP puls kysfˆ dI jfˆc df<br />

aiDkfr sMbMDq aYws[ aYws[ pI[ nUM dyx `qy ivcfr<br />

kr rhI hY. AunHfˆ ny ikhf ik JUTIafˆ puls iÈkfieqfˆ<br />

kfrn hox vflI smyˆ dI brbfdI rokx leI<br />

aijhIafˆ iÈkfieqfˆ dI jfˆc ieMspYktr jnrl<br />

aYwn[ afr[<br />

afeI[ sYwl qoˆ<br />

krvfeI jf rhI<br />

hY. AunHfˆ ny rYvyinAU<br />

ivBfg<br />

dIafˆ adflqfˆ<br />

ivc bkfieaf<br />

pey mfmilafˆ dy<br />

inptfry bfry<br />

ikhf ik rfj<br />

srkfr ies<br />

bfbq Auicq<br />

kdm cuwk rhI<br />

hY.<br />

iek hor mfmly<br />

bfry AunHfˆ df<br />

kihxf sI ik rfj dy ivkfs ivc aYwn[ afr[<br />

afeIË dI BfeIvflI XkInI bxfAux leI pMjfb<br />

srkfr vloˆ mYicMg grfˆt skIm dIafˆ kmIafˆ dUr<br />

kIqIafˆ jf rhIafˆ hn qfˆ ik pRvfsI pMjfbI afpxy<br />

ipMzfˆ qy Èihr df iËafdf qoˆ iËafdf ivkfs krn<br />

ivc Xogdfn dy skx. AunHfˆ ny ieh vI aYlfn<br />

kIqf ik aYwn[ afr[ afeIË dIafˆ jfiedfdfˆ nUM<br />

KflI krvfAux dI pRikiraf nUM smwisaf rihq<br />

bxfieaf jfvygf qfˆ ik lokfˆ nUM iksy vI smwisaf<br />

df sfhmxf nf krnf pvy.<br />

isvl adflqfˆ ivc bkfieaf mfmilafˆ<br />

`qy icMqf Ëfihr krdy hoey AunHfˆ ny ikhf ik<br />

Auh ies mfmly nUM pMjfb qy hirafxf hfeIkort<br />

dy cIP jsits dy kol rwKxgy aqy AunHfˆ nUM apIl<br />

krngy ik aYwn[ afr[ afeIË dy mfmilafˆ nUM<br />

jldI hwl krvfieaf jfvy. AunHfˆ ny ies smyˆ aYwn[<br />

afr[ afeIË qoˆ byhqr kfrj pRxflI leI suJfa<br />

vI mMgy.<br />

ies mOky vwK-vwK iËilafˆ qoˆ 174<br />

iÈkfieqfˆ imlIafˆ, ijnHfˆ df mOky `qy inptfrf<br />

krvfieaf. ies mOky aYwn[ afr[ afeI[ mfmilafˆ<br />

dy mMqrI qoqf isMG, kYbint mMqrI ÈrnjIq isMG<br />

iZwloˆ, drÈn isMG iÈvfilk, mnpRIq isMG ieXflI<br />

qy rxjIq isMG iZwloˆ sfry ivDfiek kYnyzf dy<br />

ivDfiek pItr sMDU smyq keI iËilafˆ dy nyqf<br />

qy Auc aiDkfrI vI mOjUd sn.<br />

amrIkf vwloˆ pfik nUM sÉq icqfvnI<br />

Ebfmf dI PyrI dOrfn Bfrq `qy dihÈqI<br />

hmlf hox dI surq ivwc Bugqxy pYxgy nqIjy<br />

vfiÈMgtn- amrIkf dy rfÈtrpqI brfk Ebfmf dy Bfrq dOry nUM<br />

dyKidafˆ amrIkf ny pfiksqfn nUM ÈÉq lihËy `c icqfvnI idwqI<br />

hY ik jykr ies dOrfn srhwd pfroˆ dihÈqI hmly dI sfiËÈ GVI<br />

geI qfˆ Auh nqIjy Bugqx leI iqafr rhy. pfiksqfn `c amrIkI<br />

sPfrqKfny nUM vI cOks kr idwqf igaf hY.<br />

sRI Ebfmf Bfrq `c gxqMqr idvs mOky 26 jnvrI nUM<br />

muwK mihmfn vjoˆ nvIˆ idwlI `c pryz dyKxgy aqy Auh 24 jnvrI<br />

nUM Bfrq phuMcxgy.<br />

Auˆj BfrqI aqy amrIkI surwiKaf eyjMsIafˆ ny sRI Ebfmf<br />

dI ihÌfËq leI puKqf pRbMD kIqy hoey hn. mMinaf jf irhf hY ik<br />

amrIkf ny pfiksqfn nUM ieh XkInI bxfAux leI ikhf hY ik sRI<br />

Ebfmf dy dOry mOky srhwd pfr qoˆ koeI dihÈqI kfrvfeI jfˆ Aus<br />

dI koiÈÈ vI nf hovy.<br />

sUqrfˆ ny ikhf, ”pfiksqfn nUM icqfvnI idwqI geI hY ik<br />

jykr Ebfmf dy dOry smyˆ hoey dihÈqI hmly df sbMD pfiksqfn<br />

nfl hoeygf qfˆ AunHfˆ nUM nqIjy Bugqxy pYxgy.” pfiksqfn afDfirq<br />

dihÈqI guwtfˆ df irkfrz irhf hY ik jd vI amrIkf qoˆ koeI<br />

muÈhUr hsqI Bfrq afAuˆdI hY qfˆ Aus smyˆ hmly qyË kr idwqy jfˆdy<br />

hn. aijhI iewk Gtnf 20 mfrc 2000 `c vfprI sI jdoˆ qqkflI<br />

rfÈtrpqI ibwl kilMtn dy Bfrq dOry mOky jMmU- kÈmIr dy<br />

anMqnfg iËlHy `c dihÈqgrdfˆ ny 36 iswKfˆ nUM golIafˆ nfl ivMnH<br />

idwqf sI.<br />

aPgfinsqfn `c hfËr amrIkI POj iKwqy dy dihÈqI<br />

guwtfˆ dIafˆ srgrmIafˆ `qy nyiVAuˆ nËr rwK rhI hY. iksy vI<br />

axsuKfvIˆ Gtnf nUM vfprn qoˆ rokx leI Bfrq aqy amrIkf<br />

ivckfr ÉuPIaf sUcnfvfˆ dI vMz kIqI jf rhI hY.<br />

amrIkf vwloˆ dfAUUd dy nYwtvrk iÉlfÌ kfrvfeI<br />

vfiÈMgtn- rfÈtrpqI brfk Ebfmf dy Bfrq dOry qoˆ<br />

pihlfˆ amrIkf pRDfn mMqrI nirMdr modI nfl dihÈqgrdI dy<br />

Kfqmy leI kIqy vfady nUM pugfAux leI srgrm ho igaf hY.<br />

amrIkI KËfnf ivBfg ny ipCly hPqy Bfrq dy sB qoˆ vD loVIˆdy<br />

aMzr vrlz srgxy dfAUUd iebrfihm dy do sfQIafˆ iÉlfÌ<br />

pfbMdIafˆ lf idwqIafˆ hn. kotrI istI siQq pfiksqfn afDfrq<br />

mihrfn pypr imwl df mflk anIs iebrfihm hY jo dfAUUd df Brf<br />

hY. ies imwl nUM inÈfnf bxf ky amrIkf ny spÈt sMkyr dy idwqf<br />

hY ik zI-kMpnI ny pfiksqfn `c afpxf mËbUq gVH bxf ilaf hY.<br />

amrIkf ny hor vI kuJ kdm AuTfey hn.


PG 14<br />

advertisement

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!