NETEHNOLOŠKA CIVILIZACIJA MAJA NASPRAM MODERNIH TEHNOLOŠKIH CIVILIZACIJA

Ipak, postoji jedna bitna iznimka: u središtu njihove organizacije su se nalazili
monumentalni “ceremonijalni centri”, hramovi i piramide, artistička i
astronomska središta. Danas ta dva svijeta koegzistiraju, jedan do drugoga.
“Maja” je ključni hindu filozofski termin sa značenjem “stvaranje svijeta” i
“svijet iluzije”. Na sanskritskom Maja se veže uz koncepte “veliki”, “mjera”,
“um” i “majka”. Maja je i ime Budine majke. U Vedama je Maja ime ključnog
astronoma i arhitekte. U egipatskoj filozofiji termin Maja znači “univerzalni
svjetski red”. U grčkoj mitologiji Maja je najsjajnija od sedam zvijezda
konstelacije Plejade. Majab je i naziv za dom Maja u Srednjoj Americi:
poluotok Yukatan. (7)
Ironično je da mnoštvo informacija koje znamo o Majama, a pogotovo da je
većina onoga što ne znamo, vezano za sveštenika iz reda Franjevaca: Diega
de Landu. On je 1562. godine naredio masovno paljenje svih rukopisa Maja u
gradiću Mani, španjolskom središtu na Yukatanu. Kao rezultat ovog
barbarskog akta, najveća pojedinačna kolekcija literature i historije Maja je
uništena. U vatri su ujedno stradala i vodeća spiritualna lica - “čuvari znanja”
Maja.
Nešto kasnije, taj isti Diego je pisao o Majama na Yukatanu. Do u detalje je
bilježio njihove običaje, religiozne rituale, jezik, sistem pisanja… ali je bio
svjestan da njegovo pisanje ne ide ni približno duboko. “Vjerovatno je”, kaže
Diego, “da ova zemlja čuva tajne koje nisu otkrivene, a koje čak ni domoroci
ne znaju”. (8)
Kada su Španjolci došli u Centralnu Ameriku pronašli su veličanstvene
napuštene gradove i čitav univerzum misterija koji je trebao da bude
dekodiran. Obični ljudi koji su živjeli u zemlji Maja im nisu bili u stanju da
objasne kosmičku filozofiju svojih predaka. Tehnološki superiorni barbari su
bili zbunjeni. Onda Španjolci prave važnu pogrešku misleći da su ovi lokalni
domoroci rasa Maja. Zahvaljujući tome i danas se imenom Maja nazivaju
potomci siromašnih farmera iz doba istinskih Maja; oni koji su ostali na ovoj
zemlji nakon iznenadnog nestanka njihovih vladara i zaštitnika.
Tradicionalno se kultura Maja dijeli na tri perioda: pretklasični (nekoliko stotina
godina prije nove ere do 300 godine nove ere), klasični period (između 300 –
900 godine n.e.) i post-klasični, od devetog do šesnaestog stoljeća i dolaska
španjolskih osvajača. (9), (10), (11), (12), (13), (14), (15), (16), (17), (74)
Zadnje dvije decenije je moderna nauka pomjerala početak prvog,
“pretklasičnog” perioda, nekoliko puta dublje u prošlost. Otkriće novih
artifakata omogućilo je arheologiji da početke kulture Maja smjesti u 2000.
godinu prije nove ere. (18), (19), (20), (21).
18