Το λάθος ως εργαλείο μάθησης και διδασκαλίας - Εκπαίδευση και Δια ...

. ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ
στοιχείο που θα µπορούσε να διευκολύνει τελικά τη µάθηση,
εφόσον, όπου δεν υπάρχει λάθος, δεν υπάρχει
δράση αυτού που µαθαίνει, δεν υπάρχει ανακάλυψη,
άρα ούτε και µάθηση 9 . Αυτό που κάνει εδώ ο εκπαιδευτικός
είναι η πρόκληση αυτού που ο Piaget ονόµασε
«ανισορροπία» ή αλλιώς η πρόκληση αυτού που στη
σύγχρονη διδακτική ονοµάζουµε «γνωστική σύγκρουση»
ή «κοινωνιογνωστική σύγκρουση» 10 . Ανισορροπία
ή σύγκρουση προκαλείται κάθε φορά που το παιδί
καλείται να κάνει κάτι περισσότερο από αυτό που ήδη
ξέρει ή ξέρει να κάνει, κάθε φορά που οι γνώσεις του (ή
9 Ενδιαφέρον είναι να σηµειώσουµε ότι η χρήση στο γαλλόφωνο
χώρο της διδακτικής της λέξης “erreur” για το λάθοςπλάνη,
η οποία έχει αντικαταστήσει τη λέξη “faute” (που αποδίδει
περισσότερο την έννοια του σφάλµατος), µοιάζει να µην
έχει επιλεγεί τυχαία. Προέρχεται από το ρήµα “errer”, το οποίο
σηµαίνει «περιπλανιέµαι». Η λέξη αυτή µας παραπέµπει στο
δυναµικό ρόλο του λάθους κατά τη µαθησιακή διαδικασία, η
οποία µοιάζει µε ένα γοητευτικό ταξίδι κατάκτησης του άγνωστου.
10 Το αν η σύγκρουση είναι γνωστική ή κοινωνιογνωστική εξαρτάται
από τις συνθήκες µέσα στις οποίες προκαλείται, από το αν
δηλαδή οι συγκρούσεις προέρχονται άµεσα ή όχι από το κοινωνικό
περιβάλλον, από την αλληλεπίδραση µε συνοµιλήκους ή
ενήλικες. Περισσότερα για τις κοινωνιογνωστικές συγκρούσεις
βλ. στο Doise W. & Mugny G., Η κοινωνική ανάπτυξη της νοη-
µοσύνης, Πατάκης, Αθήνα, 1989.
23