Eunomia 2007/12 - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w ...

ŚWIAT NAUKI
Z historii kształcenia nauczycieli sztuki
(po 1945 roku, część trzecia)
Dr Henryk Fojcik
Po drugiej wojnie światowej pedagogów realizujących
edukację plastyczną w szkołach ogólnokształcących przygotowywano
w zasadzie w większości szkół kształcących
przyszłych nauczycieli. Były to licea pedagogiczne, studia
nauczycielskie (SN), wyższe szkoły nauczycielskie (WSN),
wyższe szkoły pedagogiczne (WSP). Podnieść kwalifikacje
można było także na różnych kursach, m.in. Wyższych
Kursach Nauczycielskich (WKN) i Państwowych Kursach
Nauczycielskich (PKN). Dziś są to Uniwersytety, Akademie
Sztuk Pięknych, Akademie Pedagogiczne, Państwowe
Wyższe Szkoły Zawodowe, a nawet Politechniki.
Nie będziemy jednak oceniać zakresu i jakości tego
kształcenia odrębnie, w każdym z wymienionych zakładów
kształcących nauczycieli. Poprzestaniemy jedynie
na sformułowaniu kilku ogólnych uwag. Otóż – podobnie
jak w okresie międzywojennym – najlepsze przygotowanie
do zawodu zapewniały te szkoły, w których edukacja artystyczno
-pedagogiczna trwała najdłużej i była główną specjalnością.
Zaledwie elementarną wiedzę i doświadczenie
artystyczne zdobywali absolwenci liceów pedagogicznych,
w których edukacja artystyczna odbywała się jedynie poprzez
naukę rysunku, a w dodatku przyjęcia do tej szkoły
nie poprzedzało sprawdzenie kierunkowych zdolności
kandydata. Zupełnie odmienną jakość wykształcenia zyskiwali
np. absolwenci specjalności plastycznej realizowanej
w wyższych szkołach pedagogicznych, czy absolwenci
kierunku wychowanie plastyczne, który proponowały niektóre
Uniwersytety i Akademie. Tutaj na jakość przygotowania
nauczycieli wpływała także odpowiednia „kompozycja”
i wyważenie różnych grup przedmiotów tworzących
plany studiów. Z taką dość przemyślaną kompozycją, dobrze
łączącą przedmioty ściśle artystyczne z ogólnohumanistycznymi,
w tym pedagogicznymi, mieliśmy do czynienia
właśnie w standardach edukacyjnych wychowania
plastycznego.
Z historii powojennego kształcenia nauczycieli plastyki
warto jednak przywołać dwa znaczące momenty, które
zaważyły na jakości tego kształcenia, a pośrednio wpłynęły
na rangę edukacji artystycznej w polskich szkołach.
Pierwszy, już wcześniej zasygnalizowany, przypada
na początek lat 70. ubiegłego wieku. To czas, kiedy utworzony
kierunek studiów: wychowanie plastyczne pojawił się
w ofercie edukacyjnej niektórych Uniwersytetów, a więc
szkół o najwyższej randze. Pionierską rolę w tym względzie
odegrały trzy akademickie ośrodki: UMK w Toruniu,
Foto: Gabriela Habrom-Rokosz
20