11.07.2015 Views

Годишен извештај за 2010 - Македонски Телеком

Годишен извештај за 2010 - Македонски Телеком

Годишен извештај за 2010 - Македонски Телеком

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Годишен</strong> <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопјеи Т-Мобиле Македонија АД СкопјеОна што го правиме денесго обликува нашето утре!


23Стратешка определбаОдржувај - Трансформирај- ИновирајМисија: Водач на па<strong>за</strong>рот во „Повр<strong>за</strong>н живот и работа“Аспирација: Високо ценет давател на услуги


Структура на акционериАкционери на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - СкопјеИме на сопственик Број на акции Како %Каменимост АД Скопје (во ликвидација) 48,877,780 51.00Влада на Република Македонија 33,364,875* 34.81<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје (сопствени акции) 9,583,878** 10.00IFC 1,796,980 1.88Други малцински акционери 2,215,268 2.31Вкупно 95,838,781 100.00Структура на акционери на Т-Мобиле Македонија АД Скопје100% во сопственост на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје*Вклучувајќи ја приоритетната кумулативна акција (златна акција) со номинална вредност од 9.733 денари во сопственост на Владата на Република Македонија.Златната акција има право на еден глас и посебни права во согласност со Статутот на Компанијата. Има ограничување <strong>за</strong> трговски и нетрговски трансфер.**Во согласност со Законот <strong>за</strong> трговски друштва (член 338), сите права што произлегуваат од сопствените акции се суспендирани


45Содржина4 Структура на акционери6 Водачи во македонскиот свет на телекомуникации7 ISO сертификати и политика <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина7 Регулативно опкружување8 Движење кон гигабитно општество10 Достигнувања во <strong>2010</strong> и приоритети <strong>за</strong> 201112 Менаџерски тим14 Одбор на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје и Т-Мобиле Македонија АД Скопје20 Година на пристап „Една компанија“23 Вработените создаваат успешен бренд29 Одговорен граѓанин34 Нашите активности <strong>за</strong> корпоративна општествена одговорност (КОО) во медиумите36 Промени придвижени од па<strong>за</strong>рот40 Нашите активности повр<strong>за</strong>ни со производите во медиумите42 Да се биде уникатен - иновативни решенија45 Финансиски извештаи84 Календар на настани85 Преглед на мрежа на продажни салони86 Листа на кратенки87 Изјава <strong>за</strong> идниот период


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје и Т-Мобиле Македонија АД СкопјеНајголеми и најуспешниводачи во македонскиот светна телекомуникацииМобилен интернет, МахТV, Оптика до домот, понуда 3Screen,одговорен граѓанин на општеството...Глобзлните телекомуникациски брендови T-Home и T-Mobile, со локализиранопортфолио на производи, функционираат на македонскиот па<strong>за</strong>р од 2006 година.Во текот на изминатите четири години присуство на па<strong>за</strong>рот, T-Home и T-Mobileнаправија вистински бум со своите телекомуникациски производи и решенија. Тбрендот ја револуционализираше телевизијата, мобилните телефони ипроизводите, и сето тоа со една цел – вистинско олеснување на секојдневниотживот на корисниците и верните клиенти.<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> е водечки национален давател на широка палета нателекомуникациски и <strong>за</strong>бавни услуги <strong>за</strong> деловни и приватни корисници.Портфолиото на производи на компанијата содржи говорни и податочни услуги,IP/Интернет производи и услуги, како широкопојасен пристап, VoIP, triple-playуслуги, како и услуги на фиксна телефонија и пристап.Компанијата е дел од Групацијата Маѓар <strong>Телеком</strong> којашто е целосноконсолидирана подружница на Групацијата Дојче <strong>Телеком</strong>.Во 2008 година, компанијата беше ребрендирана и брендот T-Home беше воведенво Македонија. Со доаѓањето на брендовите T-Mobile и T-Home на па<strong>за</strong>рот,Македонија му се придружи на светот на семејството Т.Т-Мобиле Македонија е подружница во целосна сопственост на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong>. Т-Мобиле е првиот мобилен оператор којшто е признаен како лидер наиновации.Неговата мрежа покрива 99,9% од населението и преку 98,5% од територијата наРепублика Македонија.Т-Мобиле постојано бара нови, иновативни и конвергирани интернет и мобилниуслуги <strong>за</strong> <strong>за</strong>доволување на потребите и барањата на корисниците. Корисниците наТ-Мобиле можат да комуницираат насекаде во светот со користење на роамингуслугата којашто се нуди во повеќе од 90 земји.Т брендот во Македонија е исто така познат по својата корпоративна општественаодговорност и постојаните инвестиции во развојот на различни области одопштеството.Преку фондацијата „Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија“, исто така беа реализирани бројнихуманитарни активности.Светот на телекомуникациите станува сè по возбудлив - секојдневно!


67Сопственици на ISO сертификатиISO сертификацијата им обезбедува на компаниитеконкурентна предност на македонскиот па<strong>за</strong>р нателекомуникации и ја зголемува ефективноста иефикасноста на работењето на секој поединец во истите.Делокруг на ISO 14001:2004:Инженерство, продажба и малопродажба нателекомуникациски услуги, ИТ и електронски услуги, опремаи системиДелокруг ISO 9001:2008:Инженерсто, продажба, обезбедување и малопродажба нателекомуникациски услуги, ИТ и електронски услуги, опремаи системиДелокруг на ISO 27001:2005:Користење на сите информации, информатички системи иинформатички средства, вклучувајќи објекти, податоци,софтвер, документи во печатена форма и вработени, вопоглед на инженерство, продажба, обезбедување ималопродажба на телекомуникациски услуги, ИТ иелектронски услуги, опрема и системиДелокруг на ISO 20000-1:2005:Управување со ИТ услуги <strong>за</strong> целите на обезбедување науслуги <strong>за</strong> продажба и испорака на ИТ опрема,телекомуникации, ИТ, системска интеграција <strong>за</strong> деловникорисници, опфаќајќи и активности <strong>за</strong> проектирање, развој,дистрибуција и одржувањеУсогласеност со постоечките регулативи и регулаторни случувања<strong>Македонски</strong>от па<strong>за</strong>р на електронски комуникации ерегулиран со регулативата специфична <strong>за</strong> овој сектор,односно Законот <strong>за</strong> електронски комуникации (ЗЕК) ирелевантните под<strong>за</strong>конски акти.Според ЗЕК, <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – Скопје и Т-МобилеМакедонија АД Скопје се назначени како оператори созначителна па<strong>за</strong>рна моќ („ЗПМ“) на сите релевантни па<strong>за</strong>ри,вклучувајќи го и па<strong>за</strong>рот <strong>за</strong> пристап до мрежите <strong>за</strong> пренос наподатоци и изнајмени линии.По изготвувањето на под<strong>за</strong>конските акти во <strong>2010</strong> година,<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> подготви/ажурираше неколкудополнителни регулирани производи <strong>за</strong> големопродажба –Големопродажни изнајмени линии, Изнајмување на линии наголемо и Локален bit-stream пристап.Во <strong>2010</strong> година, Агенцијата објави Анали<strong>за</strong> на повеќеторелевантни па<strong>за</strong>ри, при тоа наложувајќи дополнителнимерки <strong>за</strong> двете Компании. Исто така, Агенцијата донесе новирегулирани надоместоци базирани на новиот модел <strong>за</strong>формирање на трошоци (LRIC bottom-up).Најновите измени на ЗЕК беа усвоени и објавени во Службенвесник на РМ бр. 83 на 23.06.<strong>2010</strong> година. Со изменетатарегулативна рамка на ЕУ беа воведени следните обврски:отворање на водови, столбови и друг пристап до мрежа. Беаналожени следните мерки: посебно сметководство <strong>за</strong> ситеправни лица; обврска <strong>за</strong> операторите да ги чуваатподатоците повр<strong>за</strong>ни со сообраќајот <strong>за</strong> период од 24 месеци.Промените во под<strong>за</strong>конските акти <strong>за</strong> bit-stream пристапизвршени на 7 јуни <strong>2010</strong> година резултираа со намаленинадоместоци <strong>за</strong> bit-stream пристап и воведување на техничкиспецификации <strong>за</strong> новите услуги (IPTV, VoIP и VoD), на тојначин овозможувајќи им на големопродажните партнери дабидат поконкурентни на па<strong>за</strong>рот на широкопојасни услуги.Во средината на <strong>2010</strong> година, Агенцијата воведе Упатство <strong>за</strong>определување на цени кои се користат <strong>за</strong> истиснување наконкуренцијата од па<strong>за</strong>рот на електронските комуникацискиуслуги. Со оваа регулатива, Агенцијата има намера да имапоголемо влијание врз шемите <strong>за</strong> формирање намалопродажни цени на националните оператори и на тојначин да утврди одредени основни правила <strong>за</strong> прашањатаповр<strong>за</strong>ни со цените <strong>за</strong> истиснување на конкуренцијата одпа<strong>за</strong>рот на електронски комуникации.Врз основа на вториот круг на анали<strong>за</strong> на Па<strong>за</strong>р 16,Т-Мобиле Македонија доби Решение <strong>за</strong> промена на RIO, сошто MTR беше дефинирана со намалување на транзицискиотпериод (glide path) до рамка од четири години (до 2013година). Истовремено, Агенцијата ги регулираше MTR <strong>за</strong>ОНЕ и ВИП со соодветен транзициски период од 4 години,при што исто така воведе асиметрија помеѓу сите тримобилни оператори што води до еднаква MTR од 2,9 денариво септември 2013 година. На 7 јули <strong>2010</strong> година, Агенцијатаја <strong>за</strong>врши па<strong>за</strong>рната анали<strong>за</strong> на Па<strong>за</strong>р 15 (Услуга <strong>за</strong> пристапи иницирање на повици во јавните мобилни комуникацискимрежи) и донесе одлука со која Т-Мобиле Македонија бешеназначен <strong>за</strong> оператор со ЗПМ на Па<strong>за</strong>р 15, при што наистиот му беа наложени неколку обврски.


Движење конгигабитно општествоОпшто земено, <strong>2010</strong> беше година на тешка работа, но исто така игодина на многу успеси <strong>за</strong> <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-МобилеМакедонија. Ги реализиравме целите поставени <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година и натој начин ја осигуривме нашата водечка па<strong>за</strong>рна позиција, но во многуспецифично социјално и економско опкружување во земјата.Изминатата година ни донесе навистина големи предизвици.Македонија оствари бавен опоравок од финансиската кри<strong>за</strong> во 2009година со одложен ефект. Ограничениот пораст на БДП иограничените странски инвестиции комбинирани со високата стапкана невработеност и ниската куповна моќ на граѓаните турбулентновлијаеја врз локалниот па<strong>за</strong>р на телекомуникации.Навистина година полна со предизвици! Сепак, да се биде па<strong>за</strong>рен итехнолошки лидер значи да се оди напред и да се одржуваконкурентноста на работењето без оглед на околностите.Нашиот тим беше соочен со предизвикот што произлегува одработењето на конкурентен домашен па<strong>за</strong>р, при тоа развивајќииницијативи <strong>за</strong> пораст.Одговорот беше – со одржување на достапни цени и врвен квалитет науслугите како основен фактор којшто ги разликува <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> и Т-Мобилеод конкуренцијата.Со инвестиции од повеќе од 200 милиони евра во текот на изминатитенеколку години, успеавме да направиме вистински бум на па<strong>за</strong>рот нателекомуникации во Македонија, на тој начин ставајќи ја земјата нанивото на <strong>за</strong>падноевропските развиени земји. Ретроспективногледано, ние во Македонија го донесовме сето она што се појави какотренд во светот на телекомуникациите, а акционерите и граѓанитезнаат да го ценат тоа. <strong>Македонски</strong>те граѓани знаат кои технолошкиизуми и решенија се добри <strong>за</strong> нивниот живот да биде полесен. Добрапа<strong>за</strong>рна позиција се гради само со разумни инвестиции, добрастратегија и извонреден тим. <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-МобилеМакедонија го поседуваат сето тоа и соодветно ги искористијаможностите коишто произлегуваат од истото.Ние го создадовме Т брендот во Македонија, којшто е синоним <strong>за</strong>квалитет, успех и иновација.Конкуренцијата беше навистина остра. Вториот оператор ја <strong>за</strong>јакнасвојата па<strong>за</strong>рна позиција со интегрирање на своите фиксни, мобилни,интернет и ТВ услуги. Ние се соочивме со интензивна конкуренцијабазирана на цените на мобилните услуги. Од друга страна, кабелскитеоператори станаа поагресивни со интегрирани пакети од говорни/интернет/ТВ услуги. Конкуренцијата и либерализираниот па<strong>за</strong>р непоттикнаа во таква насока.Сепак, секогаш е добро кога има со кого да се натпреварувате; воодреден момент, сите се обидуваат да бидат први, најдобри и да гипривлечат корисниците. Но, не секој знае како да ја игра играта набизнисот.<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле знаат како да победат; станува збор<strong>за</strong> силни компании не само во овој регион, туку исто така и пошироко– корпорации со кои земјата и граѓаните можат да се гордеат, совисококвалитетен и амбициозен кадар којшто чекори напред и сомодерен менаџерски тим. Ние сме свесни дека она што го правимеденес го трасира патот на идното работење на компанијата, со фокусна стекнувањето на поголем број на корисници, генерирање надобивка и одржување на <strong>за</strong>доволството на корисниците.Николај Ј. Б. Бекерс,Главен извршен директорна <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - СкопјеДенес, како резултат на вложениот труд, ние ја развивме 3G мрежата,оптиката што ја ветивме во далечната 2008 година и што во моментовсе распоредува во неколку градови, IPTV и оригиналниот MaxTV,иновативниот 3Screen проект, повеќе од 300 HotSpot локации низМакедонија и др. Ние не ги централизираме, туку ги шириме нашитевисококвалитетни решенија на целата територија, со цел да имовозможиме на сите граѓани да добијат можност <strong>за</strong> користење нависококвалитетни телекомуникациски решенија. Со па<strong>за</strong>рен удел одречиси 10% од вкупниот па<strong>за</strong>р на платени ТВ услуги и број накорисници што надминува 34.000, ние се движиме во вистинскатанасока. Благодарение на активностите на сите <strong>за</strong>сегнати<strong>за</strong>интересирани страни и нашите постојани напори, густината наинтернет услугите во земјата е 50%, што е најдобар резултат ворегионот. Мисијата е остварена, благодарение на довербата исоработка со менаџерскиот тим и со вработените. Секој од нивпоединечно е <strong>за</strong>служен <strong>за</strong> успехот на компанијата.Ние се движиме кон гигабитно општество коешто го градиме и <strong>за</strong> коесе потребни големи инвестиции. Ние <strong>за</strong>почнавме со создавањето наоснова и инвестиции во оптика. Инвестициите се дел од клучнитеелементи што го разликуваат и истакнуваат <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> оддругите учесници на па<strong>за</strong>рот. Од една страна, инвестициитеосигуруваат конкурентна предност <strong>за</strong> компанијата, додека пак, оддруга страна, тие исто така обезбедуваат придобивки <strong>за</strong> корисниците


коишто знаат да препознаат вистинска вредност.Поседувањето на најдобрата и најквалитетната телекомуникацискамрежа во Македонија подразбира инвестирање во одржувањето инадградби. Ветувањата кон корисниците носат повеќе притисок,обврски и <strong>за</strong>долженија. Поради тоа, во наредните неколку годиниинвестициите ќе бидат насочени кон трансформирање на мрежите соцел да се <strong>за</strong>јакнат нивните капацитети. Според плановите, предвиденисе инвестиции од повеќе од 170 милиони евра во интелигентни мрежии ИТ решенија, од кои 150 милиони евра во фиксна, а повеќе од 20милиони евра во мобилната телефонија.Во иднина, корисниците ќе имаат потреба од поголем податоченсообраќај. Брзината и сигурноста на преносот на податоци се одогромна важност. Во тој поглед, ништо не е посигурно и помоќно одОптиката. Нејзините можности се речиси неограничени, што може дабиде потврдено од корисниците на Optic пакетите на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong>. Ова значи продолжување со инвестициите во Оптика. Восекој случај, тоа опфаќа и инвестиции во модерни услуги штодолгорочно ќе обезбеди одржлив пораст на компанијата, ќепридонесе <strong>за</strong> <strong>за</strong>јакнувањето на водечката позиција на па<strong>за</strong>рот и ќе гиобезбеди финансиските ефекти што ги очекуваат акционерите.На глобално ниво, има пораст на интернет сообраќајот. До 2015година, се очекува бројот на интернет корисници да се зголеми <strong>за</strong> тридо четири пати. Како последица на тоа, исто така ќе се зголеми икористењето на податочен сообраќај, особено видео материјали.Корисниците примарно ќе бидат <strong>за</strong>интересирани <strong>за</strong> видео и <strong>за</strong>бавнисодржини, како и нови софтвер апликации. Резултатите од најновитеистражувања покажуваат дека, до 2015 година, еден корисник ќекористи обем на податоци од околу 14 гигабити месечно. Овој трендќе се случи и во Македонија, каде македонските граѓани ќе имаатможност да користат и да уживаат во придобивките што ги носатмодерните технолошки решенија.Периодот 2008 – <strong>2010</strong> беше многу продуктивен <strong>за</strong> двете нашикомпании од стратешка гледна точка. Успеавме да достигнемеутврдената цел – обезбедување на висококвалитетни интегрираникомуникациски услуги и <strong>за</strong>бавни содржини со врвен квалитет.Жарко Луковски,Главен извршен директорна Т-Мобиле Македонија АД Скопје8 9Сега е време да одиме напред. Затоа, ја усвоивме новата стратегија <strong>за</strong>периодот <strong>2010</strong> – 2015 – нашиот <strong>за</strong>штитен знак. „Одржувај-Трансформирај-Развивај“ е суштината и главната порака што гоопределува вистинскиот пат кон нов <strong>Телеком</strong>.Менаџментот е цврсто уверен дека ова е вистинското време да сеспроведе правиот план <strong>за</strong> одржување на ба<strong>за</strong>та на корисници со врвнокорисничко искуство, <strong>за</strong> трансформирање на мрежите и процесите <strong>за</strong>гигабитно општество, како и <strong>за</strong> корпоративната култура и <strong>за</strong> развој напристап до атрактивна содржина со проширување на портфолиото напроизводи и на деловниот делокруг. Сепак, едно нешто би требало дабиде повеќе од јасно и секогаш би требало да имаме на ум неколкумногу важни аспекти што ја прават многу очигледна разликата помеѓунас, нашите брендови, и конкуренцијата:1. Врвно корисничко искуство – ние ќе овозможиме најдоброкорисничко искуство, при тоа опфаќајќи ги сите релевантнидопирни точки со корисниците;2. Врвни производи – сите наши производи обезбедуваат врвнапридобивка <strong>за</strong> корисниците;3. Врвно брендирање – во рамките на бренд насоките на ДТ ниеградиме позитивен, проактивен и допадлив бренд имиџ;4. Врва комуникација - градење на врвни односи со корисницитеи5. Лидерство во иновации – ние ќе бидеме лидери на па<strong>за</strong>рот, а неследбеници.Секако, насоката е нагоре и во правец на интегрирана дигиталнакомпанија со култура чијшто центар е корисникот. Исто така, додека јаследиме оваа насока, добро е да се знае дека сето тоа е составен делна успехот на нашиот бизнис, при што ние сметаме на вашатаподдршка и посветеност, драги акционери.Како што предвидовме во та време, ние успеавме да создадемедолгорочни вредности <strong>за</strong> нас, <strong>за</strong> вработените, <strong>за</strong> нашите<strong>за</strong>интересирани страни, но пред сè, <strong>за</strong> нашите корисници.Оваа е одлична прилика да ви се <strong>за</strong>благодариме на вашата доверба вонас и нашите тимови и, несомнено, ние очекуваме и се надеваме дапродолжиме така и во иднина, по пат на поддршка на нашатастратегија и нејзината имплементација.Николај Ј. Б. Бекерс, Главен извршен директорна <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - СкопјеЖарко Луковски, Главен извршен директорна Т-Мобиле Македонија АД Скопје


Достигнувања што ја обележаа <strong>2010</strong> година:· Во <strong>2010</strong> година, двојно го зголемивме бројот на корисници на IPTV на 30.000.Исто така, изградивме силна перцепција на врвна услуга кај македонскатајавност со многу уникатни карактеристики на услугата. Оваа конкурентна предност недоведе до успешни продажни резултати, при што годината ја <strong>за</strong>вршивме со 4.000 новикорисници на IPTV само во декември.· Првичните резултати од Family Max, нашиот прв комплетен 4Play пакет, го надминапланот.· Воведувањео на првата 3Screen кампања во рамките на Групацијата обезбеди уникатноискуство <strong>за</strong> корисниците – Светското фудбалско првенство <strong>2010</strong> беше ексклузивнопренесувано на сите три медиуми – интернет, мобилна ТВ и IPTV со висока резолуција.· На па<strong>за</strong>рот на мобилни услуги, како одговор на агресивните ценовни движења одстрана на конкуренцијата, беа изготвени нови тарифни портфолија <strong>за</strong> приватниот,семејниот и деловниот сегмент. На тој начин, се привлекоа 84.000 корисници <strong>за</strong>помалку од 6 месеци; како резултат на тоа, 20% од вкупната постпејд ба<strong>за</strong> на<strong>за</strong>едницата Т-Мобиле ги користат новите тарифи.· Резултатите во поглед на приходите од мобилни податочни услуги - каде штопокажавме зголемување од 60% во <strong>2010</strong> во споредба со 2009 година – беа одлични.· Исто така, бевме успешни и во стабилизирањето на одлевањето на корисници вофиксниот сегмент со посебни мерки <strong>за</strong> спречување на таквото одлевање, пакети <strong>за</strong>лојалност и поволни 2Play и 3Play пакети, како и нова <strong>за</strong>едничка Програма <strong>за</strong> лојалност<strong>за</strong> корисниците на мобилна и фиксна телефонија.


10 11Главни приоритети <strong>за</strong> 2011 година:Ќе <strong>за</strong>почнеме неколку услуги што го надминуваат делокругот на нашата основнадејност со цел да обезбедиме долгорочна одржливост, а дел од нив се: М плаќање, Мрекламирање, Осигурителни услуги и Cloud компјутери.Ние имаме намера да го зголемиме уделот на па<strong>за</strong>рот на IPTV и фиксни широкопојасниуслуги и да ги користиме истите како алатки <strong>за</strong> освојување на домовите на крајнитекорисници, истовремено искористувајќи го потенцијалот <strong>за</strong> вкрстена и нагорнапродажба со мобилни услуги. Сепак, голем фокус <strong>за</strong> нас во 2011 година ќе бидеинтензивното промовирање на мобилни широкопојасни услуги <strong>за</strong> нови иновативниуслуги ориентирани кон иднината.


Менаџмент колегиум на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопјеи Т-Мобиле Македонија АД СкопјеНиколај Бекерс, Главен извршен директорна <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - СкопјеСобранието на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД –Скопје го избра г-дин Николај Бекерс <strong>за</strong> член наОдборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>на 31 јули 2007 година. Одборот на директориго избра г-дин Бекерс <strong>за</strong> Извршен член напозицијата Главен извршен директор на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 10септември 2007 година.Тој се приклучи на Дојче <strong>Телеком</strong> во 1995година, по што е распореден на високираководни позиции одговорни <strong>за</strong>меѓународните подружници на Групацијатакако: Сателиндо Индонезија, Глобе/Ислаком,Филипини и Франција. Тој е член на Одборот наИмперијал Тобако Македонија, Претседател наГерманско-македонската бизнис асоцијација,Потпретседател на Европската бизнисасоцијација и Потпретседател на Меѓународниотсовет на инвеститори (ICI).Жарко Луковски, Главен извршен директорна Т-Мобиле Македонија АДГ-дин Луковски поседува големо искуство вообласта на компјутерски науки ителекомуникациска интеграција. Неговотознаење исто така произлегува и од неговатаработа на шведскиот и македонскиот па<strong>за</strong>р. Тојимаше активна улога во проектот <strong>за</strong>електронски потпис спроведен од страна наМинистерството <strong>за</strong> финансии. Г-дин Луковски едипломиран електро инженер со огромноискуство во телекомуникациската индустрија.Долг период тој работел и соработувал соразлични светски брендови, при што се стекнали со широко меѓународно искуство. Г-динЖарко Луковски беше на позицијата Главеноперативен директор на Т-Мобиле Македонијаод септември 2007 до 1 април <strong>2010</strong> година.Тој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот надиректори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – Скопјево ноември 2006 година, а <strong>за</strong> Претседател наОдборот на директори во декември истатагодина.Д-р Клаус Милер, Главен оперативендиректор на Т-Мобиле Македонија АД Скопјеи Раководен директор <strong>за</strong> клучни прашања на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>Г-дин Милер има повеќегодишна и успешнакариера во различни домени вотелекомуникациската индустрија. Кариерата ја<strong>за</strong>почнал во 1992 година во тогашната ДојчеПост, <strong>за</strong> потоа неговото професионалноунапредување да продолжи главно на високипозиции во рамките на Групацијата Дојче<strong>Телеком</strong>, вклучувајќи ги ангажманите во Маѓар<strong>Телеком</strong>, како и актуелниот ангажман во<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>. Тој е Доктор по политичкаекономија и Магистер по деловнаадминистрација, титула којашто ја стекнал каконајдобар во класата. Тој е докажанпрофесионалец на полето на корпоративнастратегија, владини и корпоративни прашања,како и големопродажниот телекомуникацискибизнис. Г-дин Милер е член на Одборот надиректори на Американската стопанска комораво Македонија.Славко Пројкоски, Главен директор <strong>за</strong>финансии на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле МакедонијаГ-дин Пројкоски ја <strong>за</strong>почна својата кариера во<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> во 1995 година, каде билназначуван на повеќе менаџерски позиции,главно во областа на финансиите, меѓу коиИзвршен директор на Областа <strong>за</strong> контрола иподоцна Раководен директор <strong>за</strong> финансии. Врзоснова на резултатите постигнати во текот нанеговото работење во <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, тојна 1 октомрви 2007 година беше назначен напозицијата Главен директор <strong>за</strong> финансии.Тој е дипломиран електроинженер и има широкоискуство во телекомуникациската индустрија. Од25 февруари <strong>2010</strong> година, тој е на позицијатаГлавен директор <strong>за</strong> финансии на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија.Матијас Ханел, Главен директор <strong>за</strong> маркетингна <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле МакедонијаГ-дин Матијас Ханел ја има поминато својатакариера во телекомуникациската индустрија наралични позиции во полето на маркетинг ипродажба во неколку земји низ Европа и Азија.Му се придружи на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>како Главен директор <strong>за</strong> маркетинг и продажба на15 август 2008 година, додека на 1 октомвриистата година тој стапи на позицијата Главендиректор <strong>за</strong> маркетинг. На 25 февруари <strong>2010</strong>година, тој беше назначен на позицијата Главендиректор <strong>за</strong> маркетинг на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле Македонија.Г-дин Ханел има диплома по Деловнаадминистрација којашто ја стекнал во Англија иГерманија.Од 1997 година, тој е дел од ГрупацијатаДојче <strong>Телеком</strong> и држел неколку менаџерскипозиции во Т-Mobile Германија и T-Mobile Internationalво Бон и Лондон.Торстен Алберс, Главен директор <strong>за</strong> техникана <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>Г-дин Алберс стапи во <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> на 1октомври 2008 на позицијата Главен директор <strong>за</strong>техника.Тој се има здобиено со диплома <strong>за</strong> електроинженер, специјализиран e <strong>за</strong> комуникации иинформатичка технологија и поседува различниCisco и Nortel/ Bay сертификати во релевантнитеобласти. Г-дин Алберс своето професионалноискуство и експерти<strong>за</strong> ги стекнал на различнипозиции во областа на техниката во Германија и во


13 13Унгарија. Од 2003 година, тој е дел од Маѓар<strong>Телеком</strong>, одговорен <strong>за</strong> координација напроектите под раководство на Главниотдиректор <strong>за</strong> техника на ниво на Дојче <strong>Телеком</strong>.Бранка Павошевиќ, Главен директор <strong>за</strong>човечки ресурси на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>и Т-Мобиле МакедонијаГ-ѓа Бранка Павошевиќ е Главен директор <strong>за</strong>човечки ресурси на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле Македонија.Од 1 јуни 2009 година, г-ѓа Павошевиќ стапи напозицијата Главен директор <strong>за</strong> човечки ресурсиво <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, а на 25 февруари <strong>2010</strong>година таа беше назначена <strong>за</strong> Главен директор<strong>за</strong> човечки ресурси на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле Македонија.Г-ѓа Павошевиќ е инженер по органи<strong>за</strong>ција иМагистер по економија. Таа го стекнала своетобогато професионално искуство на неколкуменаџерски позиции во областа на човечкиресурси во Хрватска. Нејзината професионалнаработа била насочена на развој и управување настратегија <strong>за</strong> човечки ресурси, општаоргани<strong>за</strong>ција на човечките ресурси, како иизготвување на политики и решенија <strong>за</strong>деловните стратегии на компаниите во коиработела. Г-ѓа Павошевиќ дојде на позицијатаГлавен директор <strong>за</strong> човечки ресурси на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> од Јупитер Адриа Груп,Хрватска.Габор Алтман, Главен директор <strong>за</strong> продажбана <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-МобилеМакедонијаГ-дин Алтман е доктор по компјутерски науки иима магистерска титула по меѓународенменаџмент добиена од престижниот Case WesternReserve Универзитет во Кливленд, САД.Неговиот професионален развој <strong>за</strong>почнал наИстражувачкиот институт <strong>за</strong> телекомуникацииво Будипешта, а продолжил во Schrack Telecomво Австрија, C.E.R.M.P. (Centre European de laResource de Mode Protégé) во Франција, Ericssonво Будимпешта, <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, Маѓар<strong>Телеком</strong> како Заменик директор <strong>за</strong> бизнис,стратегија и маркетинг во Т-Systems. Тојпоседува богато искуство во областа намаркетингот и продажбата, а негов предизвик езголемувањето на уделот на па<strong>за</strong>рот, нонајповеќе зголемувањето на <strong>за</strong>доволството на<strong>за</strong>држаните корисници.Во август 2006 година, г-дин Алтман стапи напозицијата Раководен директор <strong>за</strong> маркетинг ипродажба на Т-Мобиле, додека на 25 февруари<strong>2010</strong> година тој беше назначен на позицијатаГлавен директор <strong>за</strong> продажба на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија.Мирослав Јовановиќ, Главен директор <strong>за</strong> ИТна Т-Мобиле Македонија и Раководендиректор <strong>за</strong> техника на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>Г-дин Јовановиќ е експерт во областа наинформатички технологии како дипломиранинженер по компјутерски науки и ИТ. Во текотна неговиот професионален ангажман наразлични водечки позиции во Македонија иСрбија, неговата работа била посветена на ИТуправување и имплементација на комплексниИКТ системи во јавниот сектор, додека какоГлавен директор <strong>за</strong> ИТ во Министерството <strong>за</strong>финансии тој бил одговорен <strong>за</strong> успешнотоспроведување на многу проекти, меѓу кои ипроектот „Е-буџет“. Пред неговогто назначување<strong>за</strong> Раководен директор <strong>за</strong> техника на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> во 2099 година, г-динЈовановиќ работел како како Експерт <strong>за</strong> клучнидолгорочни прашања – информатички системи<strong>за</strong> финансиско управување во Србија, проект наЕУ. Тој беше назначен на позицијата Главендиректор <strong>за</strong> ИТ на Т-Мобиле Македонија на 15март <strong>2010</strong> година.Огнен Фирфов, Раководен директор <strong>за</strong>продажба на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>Г-дин Фирфов ја врши функцијата Раководендиректор <strong>за</strong> продажба на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, ана оваа позиција е назначен на 1 октомври 2008година, кога стана член и на менаџерскиот тим.Г-дин Фирфов е електроинженер, Магистер покомпјутерски науки на Универзитетот „Св. Кирил иМетодиј“ и Магистер по деловна администрацијаво областа на маркетингот на УниверзитетотШефилд. Пред да стапи на позицијата Раководендиректор <strong>за</strong> продажба, г-дин Фирфов бил Извршендиректор <strong>за</strong> продажба во <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>. Тојима широко искуство во рамките на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong>, стекнато на повеќе различни менаџерскипозиции. Во текот на повеќегодишната работа вообласта на телекомуникациите, тој има оствареноисклучителни резултати во многу важни и големипроекти.Ефтим Бетински, Главен директор <strong>за</strong> техника наТ-Мобиле МакедонијаСвојата кариера ја <strong>за</strong>почнал во 1991 годинакако инженер <strong>за</strong> операции и одржување, по штово 2001 година бил унапреден на позицијатаГлавен директор <strong>за</strong> техника. Најголем печат нанеговата богата кариера во телекомуникацискатаиндустрија оставило воведувањето на прватадигитална централа во земјата (EWSD), како иGSM. Во текот на неговото работење во рамкитена Компанијата тој формирал и развил неколкусектори и иновативни и единствени технологии.Некои од нив се MSC блејд серверите, брзината напренос на податоци од 21 Mb/s во радио мрежата,припејд системот со иновативни карактеристики ифункции <strong>за</strong> постапување со 1 милион претплатници,секторите во рамките на компанијата <strong>за</strong>развој и оптими<strong>за</strong>ција на радио мрежата, итн.Г-дин Бетински е инженер <strong>за</strong> телекомуникациикој својата диплома ја стекнал на МосковскиотУниверзитет <strong>за</strong> телекомуникации во 1990 година.


Одбор на директори на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - СкопјеОдборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје управува со Друштвото во рамките на овластувањата определени со <strong>за</strong>кон и соСтатутот, како и овластувањата што изречно му се дадени од страна на Собранието. Според Законот <strong>за</strong> трговски друштва, правата иобврските на Одборот на директори се регулирани со Статутот на Друштвото.Членовите на Одборот на директори ги избира Собранието на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје.Оливер Костуранов, Претседател и неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на 30 април <strong>2010</strong> година, со мандат од 1 мај <strong>2010</strong>, а <strong>за</strong> Претседател на Одборот надиректори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 1 мај <strong>2010</strong> година. Г-дин Костуранов е Генерален директор на глобалното инвестиционодруштво SEAF <strong>за</strong> Македонија. Тој е Генерален директор на Фондот SEAF Македонија, Генерален директор на Малиот инвестициски фонд(SIF) и Регионален менаџер на Фондот SEAF <strong>за</strong> Јужен Балкан. Г-дин Костуранов има богато искуство во областа на банкарско работење,инвестиционо банкарство (спојувања и преземања на компании), менаџмент консалтинг и управување со приватни инвестициски фондовиво Македонија и пошироко во регионот. Тој се стекнал со диплома <strong>за</strong> Магистер по деловна администрација на Универзитетот Шефилд воОбединетото Кралство.Николај Бекерс, Извршен член и ГИДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на 31 јули 2007 година, си мандат од 10 септември 2007 година, а <strong>за</strong> Извршен член наОдборот на директори во функција на Главен извршен директор на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 10 септември 2007 година.Г-дин Бекерс стапи во Дојче <strong>Телеком</strong> во 1995 година на раководни позиции во меѓународните подружници на Групацијата како: СателиндоИндонезија, Глобе/Ислаком, Филипини и Франција, каде бил на високи менаџерски позиции.Тој е член на Одборот на Империјал Тобако Македонија, Претседател на Германско-македонската бизнис асоцијација, Потпретседател наЕвропската бизнис асоцијација и Потпретседател на Меѓународниот совет на инвеститори (ICI).Назим Буши, Потпретседател и неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на 30 април <strong>2010</strong> година, со мандат од 1 мај <strong>2010</strong> година, а <strong>за</strong> Потпретседател наОдборот на директори на 1 мај <strong>2010</strong> година. Г-дин Г-дин Буши има долгогодишно искуство во бизнис менаџмент. Тој вршел различнистратешки функции во рамките на Воениот аеродром на ЈНА и Аеродром Петровец, Републичкиот судски совет <strong>за</strong> сообраќајна безбедноство рамките на Министерството <strong>за</strong> внатрешни работи, бил на позицијата на Заменик директор на Дирекцијата <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита и спасувањена Република Македонија, како и Потпретседател на Управниот одбор на Гинеколошката болница Чаир - Скопје. Во моментов, тој еНадворешен советник на Градоначалникот на Чаир.Кристофер Матхајзен, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 4 ноември 2009 година.Г-дин Матхајзен беше назначен <strong>за</strong> Главен извршен директор на Маѓар <strong>Телеком</strong> на 5 декември 2006 година и <strong>за</strong> Претседател на Одборот надиректори на 21 декември 2006 година.Г-дин Матхајзен е член на Менаџмент Колегиумот на Маѓар <strong>Телеком</strong> од септември 2002 година. Од јануари 2005 до јуни 2006 годинаработеше како Главен директор <strong>за</strong>должен <strong>за</strong> деловната линија <strong>за</strong> услуги на фиксна телефонија (Т-Com). Тој е член на Одборот на директорина Американската стопанска комора во Унгарија и на Одборот на доверители на бизнис училиштето на CEU. Г-дин Матхајзен се стекнал содипломи по економија и финансии од Универзитетот во Индијана, Блумингтон и Универзитетот Колумбија во Њујорк.Габор Пал, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 25 јуни <strong>2010</strong> година, со мандат од 1 јули <strong>2010</strong>година. Тој има учествувано во повеќе проекти на Маѓар <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> преземања во регионот на ЈИЕ. Тој беше член на Одборот на директорина Мобимак и подоцна во Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија, а во моментов е член на ОД на Црногорски <strong>Телеком</strong> и членна Одборот на директори на М-Фактори ДО од Будимпешта. Г-дин Пал се стекнал со диплома по управување со финансии и логистика наЕкономскиот универзитет на Будимпешта во 1993 година, по што се стекнал со втора диплома на Факултетот <strong>за</strong> математика и програмирањепри Универзитетот Еотвош Лоранд во 1994 година.Јанош Сабо, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 31 јули 2007 година.Од април 2003 година, тој е Директор <strong>за</strong> финансии на Деловната единица <strong>за</strong> услуги на фиксна телефонија на Маѓар <strong>Телеком</strong>, а од јануари2008 година тој е Директор <strong>за</strong> планирање и контрола на Маѓар <strong>Телеком</strong>.Г-дин Сабо е исто така и член на Одборот на Црногорски <strong>Телеком</strong> АД. Својата диплома ја стекнал на Економскиот универзитет наБудимпешта во 1986 година, каде дипломирал меѓународни односи.Др. Клаус Ничке, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 4 ноември 2009 година.Г-дин Ничке работи во Генералната дирекција на ДТАГ на раководна позиција како Виш потпретседател <strong>за</strong> Југоисточна Европа <strong>за</strong>управување со стратегија и области во рамките на Групацијата МТ. Г-дин Ничке се приклучи кон Дојче <strong>Телеком</strong> (ДТАГ) во 2002 година,каде што бил на различни менаџерски позиции: Менаџер <strong>за</strong> област <strong>за</strong> подружниците на ДТАГ во Централна Европа (Унгарија, Хрватска иСловачка), а на раководната позиција Виш потпретседател тој управува со Секторот <strong>за</strong> стратегија на деловната линија на ДТАГ во Германија.Во 2005 година ја презема функцијата на Раководен директор <strong>за</strong>должен <strong>за</strong> надградба на единицата <strong>за</strong> производи и развој. Тој се стекнал содиплома на универзитетот во Келн, диплома од Универзитетот во Бостон и титула „Доктор на природни науки“ од Макс Планк Институтот воКелн.


14 15Гунтер Мосал, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија на 5 мај 2006 година. Тој исто така е член на Одборот надиректори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и член на Одборот <strong>за</strong> ревизија на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>. Г-дин Мосал ја <strong>за</strong>почнал својата кариера во1988 година во Дојче <strong>Телеком</strong> во Келн, по што во 1989 година станал Раководител <strong>за</strong> стратегија <strong>за</strong> маркетинг и продажба. Во 1991 година,<strong>за</strong>почнал да работи <strong>за</strong> Сојузното министерство <strong>за</strong> пошти и телекомуникации каде бил одговорен <strong>за</strong> управувањето со фреквенции при штодал значителен придонесе <strong>за</strong> регулирањето на фреквенцииите во германскиот Закон <strong>за</strong> телекомуникации. Во 1995 и 1996 година, тој билконсултант на Европската комисија <strong>за</strong> регулирање на апликациите <strong>за</strong> безжична локална јамка. Тој повторно се приклучи на Дојче <strong>Телеком</strong>во 1996 година како проект менаџер <strong>за</strong> Велика Британија. Тој формираше <strong>за</strong>едничко вложување со британски, француски и американскипартнери и во 1999 година стана Раководител <strong>за</strong> управување со филијали <strong>за</strong> Западна Европа. Тој исто така беше член на Одборот надиректори на британската кабловска компанија Eurobell и го поддржуваше највисокото раководство на Дојче <strong>Телеком</strong> во клучните стратешкипроекти. Во 2000 година, тој стана Раководител <strong>за</strong> инвестициски консалтинг <strong>за</strong> Западна Европа и управуваше со голем број на проекти <strong>за</strong>спојувања и преземања. Во 2003 година, тој стана Заменик претседател <strong>за</strong> управување со <strong>за</strong>еднички вложувања. Тој се стекнал со дипломапо електротехника на Техничкиот Универзитет на Рајна-Вестфалија (RWTH) во Ахен во 1987 година.Борис Ставров, Неизвршен членТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 4 декември 2008 година.Г-дин Ставров е инженер по физика и Магистер по деловна администрација, а поседува и различни сертификати во областа нателекомуникациите и управувањето со проекти. Во текот на неговата професионална кариера, тој работел како ГИД и член на Одборот наМТРТВ - Македонска национална радио-телевизија, а бил и член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија, Директор на Секторот<strong>за</strong> регулатива, Деловен координатор и извршен асистент на ГИД на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>.Тој има големо искуство, како и широки познавања, како во областа на техниката, така и во областа на администрацијата - радиодифузија,медиуми, ИТ,човечки ресурси, регулатива и правни прашања.Ромео Деребан, Не<strong>за</strong>висен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 17 мај 2007 година.Г-дин Деребан бил Градоначалник на Општина Струга. По таа позиција, тој ја презел функцијата на Советник во Управата <strong>за</strong> имотно-правниработи – Подрачна единица Охрид.Г-дин Деребан е постојан соработник на ЗФРСЛ во единиците на локалната самоуправа и поранешен член на Постојаниот комитет наЗаедницата на единиците на локална самоуправа на Македонија.Методи Стоименовски, Не<strong>за</strong>висен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 17 мај 2007 година.Г-дин Стоименовски се стекнал со диплома по компјутерски техники, информатичка технологија и автоматика на Електротехничкиотфакултет, Универзитет „Св. Кирил и Методиј“.Од јануари 2006 година, тој работи како Директор на Секторот <strong>за</strong> информатичка технологија во Јавното претпријатие „Водовод иканали<strong>за</strong>ција“ - Скопје.Досегашното богато искуство го има стекнато во Дуна Компјутери, ЕСМ АД, ЕИН-СОФ и во Министерството <strong>за</strong> локална самоуправа.Анти-Јуси Лумијарви - Не<strong>за</strong>висен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 4 ноември 2009 година.Тој се приклучи на Маѓар <strong>Телеком</strong> во 2004 година како виш менаџер <strong>за</strong> сметководство и лидер на тимот <strong>за</strong> реоргани<strong>за</strong>ција на деловнитепроцеси одговорен <strong>за</strong> реорганизирање на процесите во областа на финансиите во согласност со имплементацијата на <strong>за</strong>едничкиот сервисенцентар <strong>за</strong> сметководство на Групацијата Маѓар <strong>Телеком</strong>. Во 2006 година, тој беше унапреден на позиција на Заменик директор на EurAccount<strong>за</strong>должен <strong>за</strong> оперативна поддршка, позиција на која тој е до денес.Анти-Јуси Лумијарви поседува магистратура по бизнис администрација од Универзитетот <strong>за</strong> економија и бизнис администрација во Турку,Финска.Горан Ивановски - Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД –Скопје со мандат од 29 ноември 2006 година.Г-дин Ивановски има дипломирано на Технолошкиот факултет при Универзитетот„Св. Кирил и Методи“ во Скопје.Тој е Директор на националната Сител телевизија од 1995 година и Генералендиректор на РИК Силекс Кратово од 2002 година.Миклош Васили- Не<strong>за</strong>висен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на ОД на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 25 јуни <strong>2010</strong>година, со мандат од 1 август <strong>2010</strong> година. Од 1 февруари <strong>2010</strong> година тој е напозиција на ГИД на Origo АД која е во целосна сопственост на Групацијата Маѓар<strong>Телеком</strong>. Г-дин Васили е активен во сферата на услугите <strong>за</strong> онлајн содржини веќе деветгодини, прво како ГИД на Net Media Plc којшто го објавува Portfolio.hu од 2001 година, апотоа како ГИД на Index.hu Plc од 2005 година до ноември 2009 година кога исто такабеше и член на Одборот на директори на сопственикот - Групацијата CEMP, одговорен<strong>за</strong> оперативни прашања.Г-дин Васили ги <strong>за</strong>вршил студиите на Универзитетот <strong>за</strong> економија во Будимпешта во1996 година, по што тој, исто така се стекнал и со диплома по право на Катедрата поправо на Универзитетот ЕЛТЕ во 1997 година.Членови на ОД на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје во текот на <strong>2010</strong> година, коишто поднеле оставка / биле отповикани:Г-дин Жарко Луковски, Претседател и Неизвршен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 01.05.<strong>2010</strong> година;Г-дин Агрон Буџаку, Заменик Претседател и Неизвршен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 01.05.<strong>2010</strong> година;Г-дин Денеш Слуха, Неизвршен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 30.06.<strong>2010</strong> година;Г-дин Роберт Молнар, Не<strong>за</strong>висен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 31.07.<strong>2010</strong> година.


Одбор на директори на Т-Мобиле Македонија АДНиколај Бекерс - Претседател и неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на 31 јули 2007 година, си мандат од 10 септември 2007 година, а <strong>за</strong> Извршен член наОдборот на директори во функција на Главен извршен директор на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 10 септември 2007 година.Г-дин Бекерс стапи во Дојче <strong>Телеком</strong> во 1995 година на раководни позиции во меѓународните подружници на Групацијата како: СателиндоИндонезија, Глобе/Ислаком, Филипини и Франција, каде бил на високи менаџерски позиции.Тој е член на Одборот на Империјал Тобако Македонија, Претседател на Германско-македонската бизнис асоцијација, Потпретседател наЕвропската бизнис асоцијација и Потпретседател на Меѓународниот совет на инвеститори (ICI).Жарко Луковски, Извршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија со мандат од 12 декември 2006 година, а <strong>за</strong> Извршен членна Одборот на директори во функција на Главен оперативен директор од 11 септември 2007 година. Г-дин Луковски беше избран <strong>за</strong>Главен извршен директор на Т-Мобиле Македонија АД - Скопје од 1 април <strong>2010</strong> година. Претходно, тој беше член и Претседател наОдборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје. Г-дин Луковски има големо искуство на полето на компјутерските науки ителекомуникациската интеграција. Неговото искуство опфаќа работа како на шведскиот така и на македонскиот па<strong>за</strong>р. Тој имаше активнаулога во проектот <strong>за</strong> електронски потпис на Министерството <strong>за</strong> финансии. Подолг период, г-дин Луковски работел и соработувал соразлични светски брендови како Fujitsu, Siemens, Microsoft, Philips, Compaq, Xerox, Hewlett Packard, Motorolla, Ericsson, при што стекналшироко меѓународно искуство.Клаус Милер, Извршен член на ОДТој е Раководен директор <strong>за</strong> клучни прашања на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> избран на таа позиција на 1 март 2008 година, а беше избран и<strong>за</strong> Главен оперативен директор на Т-Мобиле Македонија со мандат од 1 април <strong>2010</strong> година. Г-дин Милер има повеќегодишна и успешнакариера во различни домени во телекомуникациската индустрија. Кариерата ја <strong>за</strong>почнал во 1992 година во тогашната Deutche Post, <strong>за</strong> потоанеговото професионално унапредување да продолжи главно на високи позиции во рамките на Групацијата Дојче <strong>Телеком</strong>, вклучувајќи гиангажманите во Маѓар <strong>Телеком</strong>, како и актуелниот ангажман во Македонија. Тој е доктор по политичка економија. Тој дипломирал како првво класата на програмата <strong>за</strong> Магистри по деловна администрација. Тој е докажан професионалец на полето на корпоративната стратегија,владините и корпоративните прашања, како и големопродажниот телекомуникациски бизнис.Кристофер Матхајзен, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 4 ноември 2009 година.Г-дин Матхајзен беше назначен <strong>за</strong> Главен извршен директор на Маѓар <strong>Телеком</strong> на 5 декември 2006 година и <strong>за</strong> Претседател на Одборот надиректори на 21 декември 2006 година.Г-дин Матхајзен е член на Менаџмент Колегиумот на Маѓар <strong>Телеком</strong> од септември 2002 година. Од јануари 2005 до јуни 2006 годинаработеше како Главен директор <strong>за</strong>должен <strong>за</strong> деловната линија <strong>за</strong> услуги на фиксна телефонија (Т-Com). Тој е член на Одборот на директорина Американската стопанска комора во Унгарија и на Одборот на доверители на бизнис училиштето на CEU. Г-дин Матхајзен се стекнал содипломи по економија и финансии од Универзитетот во Индијана, Блумингтон и Универзитетот Колумбија во Њујорк.Др. Клаус Ничке, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 4 ноември 2009 година.Г-дин Ничке работи во Генералната дирекција на ДТАГ на раководна позиција како Виш потпретседател <strong>за</strong> Југоисточна Европа <strong>за</strong>управување со стратегија и области во рамките на Групацијата МТ. Г-дин Ничке се приклучи кон Дојче <strong>Телеком</strong> (ДТАГ) во 2002 година,каде што бил на различни менаџерски позиции: Менаџер <strong>за</strong> област <strong>за</strong> подружниците на ДТАГ во Централна Европа (Унгарија, Хрватска иСловачка), а на раководната позиција Виш потпретседател тој управува со Секторот <strong>за</strong> стратегија на деловната линија на ДТАГ во Германија.Во 2005 година ја презема функцијата на Раководен директор <strong>за</strong>должен <strong>за</strong> надградба на единицата <strong>за</strong> производи и развој. Тој се стекнал содиплома на универзитетот во Келн, диплома од Универзитетот во Бостон и титула „Доктор на природни науки“ од Макс Планк Институтот воКелн.Габор Пал, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 25 јуни <strong>2010</strong> година, со мандат од 1 јули <strong>2010</strong>година. Тој има учествувано во повеќе проекти на Маѓар <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> преземања во регионот на ЈИЕ. Тој беше член на Одборот на директорина Мобимак и подоцна во Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија, а во моментов е член на ОД на Црногорски <strong>Телеком</strong> и членна Одборот на директори на М-Фактори ДО од Будимпешта. Г-дин Пал се стекнал со диплома по управување со финансии и логистика наЕкономскиот универзитет на Будимпешта во 1993 година, по што се стекнал со втора диплома на Факултетот <strong>за</strong> математика и програмирањепри Универзитетот Еотвош Лоранд во 1994 година.Јанош Сабо, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 31 јули 2007 година.Од април 2003 година, тој е Директор <strong>за</strong> финансии на Деловната единица <strong>за</strong> услуги на фиксна телефонија на Маѓар <strong>Телеком</strong>, а од јануари2008 година тој е Директор <strong>за</strong> планирање и контрола на Маѓар <strong>Телеком</strong>.Г-дин Сабо е исто така и член на Одборот на Црногорски <strong>Телеком</strong> АД. Својата диплома ја стекнал на Економскиот универзитет наБудимпешта во 1986 година, каде дипломирал меѓународни односи.


16 17Небојша Стајковиќ, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија на 14 декември 2009 година. Г-дин Стајковиќ има широкипознавања во областа на информатичката технологија и системското инженерство и работел на различни позиции почнувајќи од ИТконсултант на ТЕРТИА Скопје, Office Инструктор и Генерален директор, па се до Советник на Министерот <strong>за</strong> информатички технологии ителекомуникации. Тој поседува диплома по електроника и телекомуникации од Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје и Магистратураод Првиот Европски Универзитет во Скопје. Тој е член на AIA – Меѓународна органи<strong>за</strong>ција на ватерполо судии и Претседател на Ватерполофедерацијата на Македонија.Ирена Мишева, Неизвршен член на ОДТаа беше избрана <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија со мандат од 12 декември 2006 година. Г-ѓа Мишева работиво телекомуникациската индустрија повеќе од 10 години. Од 2000 година до денес таа била член/советник на неколку тела: Комисија <strong>за</strong>комунални работи, Комисија <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина, Комисија <strong>за</strong> образование, Комисија <strong>за</strong> социјална <strong>за</strong>штита и <strong>за</strong>штита надецата, Комисија <strong>за</strong> меѓуетнички односи и Комисија <strong>за</strong> урбани<strong>за</strong>м на Град Скопје. Во моментов, таа е Претседател на Советот на ГрадСкопје. Таа е и член на Секретаријатот на Фондацијата „е-Македонија“. Г-ѓа Мишева поседува Сертификат <strong>за</strong> политичко управување од ИРИ,Фондација „Конрад Аденауер“, како и Магистратура по комуникации од Њујорк Универзитетот во Скопје.Александар Стојков, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија на 13 декември 2007 година. Г-дин Стојков е доцент на Правниотфакултет Јустинијан Први во Скопје. Со титулата доктор по меѓународна економија се стекнал на Универзитетот Staffordshire во ВеликаБританија. Г-дин Стојков има работно искуство од три години во владиниот сектор, на раководни позиции во Министерството <strong>за</strong> финансии(Сектор <strong>за</strong> буџет и фондови, а подоцна, Сектор <strong>за</strong> макроекономска политика). Тој бил консултант на неколку владини проекти; проекти наСветската банка и USAID, итн. Г-дин Стојков реализирал и шестмесечен пост-докторски истражувачки престој во интер-универзитетскиотцентар во Монтреал (Канада).Гзим Острени, Неизвршен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија АД – Скопје на 16 септември 2008 година. Г-дин Острени билна различни позиции во текот на неговата богата и долгогодишна работа. Тој работел како наставник, бил претседател на Одборот наОпштинскиот комитет и Инспектор <strong>за</strong> граници и странски и други служби во Дебар. Тој продолжува како пратеник во Собранието и потоа какоПотпретседател на Собранието на Република Македонија. Денес, тој живее и работи во Дебар.Гунтер Мосал, Не<strong>за</strong>висен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија на 5 мај 2006 година. Тој исто така е член на Одборот надиректори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и член на Одборот <strong>за</strong> ревизија на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>. Г-дин Мосал ја <strong>за</strong>почнал својата кариера во1988 година во Дојче <strong>Телеком</strong> во Келн, по што во 1989 година станал Раководител <strong>за</strong> стратегија <strong>за</strong> маркетинг и продажба. Во 1991 година,<strong>за</strong>почнал да работи <strong>за</strong> Сојузното министерство <strong>за</strong> пошти и телекомуникации каде бил одговорен <strong>за</strong> управувањето со фреквенции при штодал значителен придонесе <strong>за</strong> регулирањето на фреквенцииите во германскиот Закон <strong>за</strong> телекомуникации. Во 1995 и 1996 година, тој билконсултант на Европската комисија <strong>за</strong> регулирање на апликациите <strong>за</strong> безжична локална јамка. Тој повторно се приклучи на Дојче <strong>Телеком</strong>во 1996 година како проект менаџер <strong>за</strong> Велика Британија. Тој формираше <strong>за</strong>едничко вложување со британски, француски и американскипартнери и во 1999 година стана Раководител <strong>за</strong> управување со филијали <strong>за</strong> Западна Европа. Тој исто така беше член на Одборот надиректори на британската кабловска компанија Eurobell и го поддржуваше највисокото раководство на Дојче <strong>Телеком</strong> во клучните стратешкипроекти. Во 2000 година, тој стана Раководител <strong>за</strong> инвестициски консалтинг <strong>за</strong> Западна Европа и управуваше со голем број на проекти <strong>за</strong>спојувања и преземања. Во 2003 година, тој стана Заменик претседател <strong>за</strong> управување со <strong>за</strong>еднички вложувања. Тој се стекнал со дипломапо електротехника на Техничкиот Универзитет на Рајна-Вестфалија (RWTH) во Ахен во 1987 година.Владимир Здравев, Не<strong>за</strong>висен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на Т-Мобиле Македонија АД – Скопје на 13 декември <strong>2010</strong> година. Г-дин Здравев бил наразлични позиции во областа на финансиите и бил вклучен во националниот процес на модерни<strong>за</strong>ција преку стратешки проекти. Тој активноучествувал во проектот Национална платежна картичка; проектот <strong>за</strong> електронски облик и дигитален потпис. Потоа продолжил како раководителна Секторот <strong>за</strong> фискална автомати<strong>за</strong>ција на УЈП и Советник на Генералниот директор на државната Управа <strong>за</strong> јавни приходи. Г-дин Здравев билДиректор на Институтот <strong>за</strong> акредитација на Македонија и Директор на МЕПСО од 2007 година до август <strong>2010</strong> година. Тој се стекнал со дипломапо Заварување и <strong>за</strong>варени конструкции на Машинскиот факултет во рамките на Универзитетот Св. „Кирил и Методиј“ во Скопје.Анти-Јуси Лумијарви, Не<strong>за</strong>висен член на ОДТој беше избран <strong>за</strong> член на Одборот на директори на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје на 4 ноември 2009 година.Тој се приклучи на Маѓар <strong>Телеком</strong> во 2004 година како виш менаџер <strong>за</strong> сметководство и лидер на тимот <strong>за</strong> реоргани<strong>за</strong>ција на деловнитепроцеси одговорен <strong>за</strong> реорганизирање на процесите во областа на финансиите во согласност со имплементацијата на <strong>за</strong>едничкиот сервисенцентар <strong>за</strong> сметководство на Групацијата Маѓар <strong>Телеком</strong>. Во 2006 година, тој беше унапреден на позиција наЗаменик директор на EurAccount <strong>за</strong>должен <strong>за</strong> оперативна поддршка, позиција на која тој е до денес.Анти-Јуси Лумијарви поседува магистратура по бизнис администрација од Универзитетот <strong>за</strong> економија и бизнис администрација во Турку,Финска.Членови на ОД на Т-Мобиле Македонија АД Скопје во текот на <strong>2010</strong> година,коишто поднеле оставка / биле отповикани:Мајкл Лоренс, Извршен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 31.03.<strong>2010</strong> година;Славко Пројкоски, Неизвршен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 09.04.<strong>2010</strong> година;Денеш Слуха, Неизвршен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 30.06.<strong>2010</strong> година;Сашо Димитријоски, Не<strong>за</strong>висен член на ОД, со мандат <strong>за</strong>клучно со 12.12.<strong>2010</strong> година.


18+1


19 19Продолжуваме да бидеме иновативни.Како лидер на па<strong>за</strong>рот, треба да поттикнуваме иновации и да гоодржиме врвниот квалитет и на тој начин да ја <strong>за</strong>чуваме нашатапозиција пред конкуренцијата. Сега е време да се направи чекорнапред кон гигабитното општество - ова е утврдено воСтратегијата на Групацијата која што се потпира на три главнистолба:Одржувај – Трансформирај – Иновирај!Др. Клаус Милер,Раководен директор <strong>за</strong> клучни прашањаво <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>и Главен оперативен директор на Т-Мобиле


<strong>2010</strong> – Година на пристапот „Една компанија“Нашата визија, аспирација, бренд, органи<strong>за</strong>ција и корпоративна култура се менуваат и го следаттемпото на сè поголемите потреби на корисниците, истовремено одговарајќи на новите предизвици.<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија го преструктурираат деловното работење<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија планираатда го преструктурираат своето деловно работење вогодините што доаѓаат - со мрежи од следната генерација иуслуги <strong>за</strong> гигабитно општество. Највисокото раководствона двете компании планира да го прошири портфолиото иквалитетот, наместо да влегува во „ценовни војни“ коиштоби ги <strong>за</strong>грозиле можностите <strong>за</strong> инвестирање.По ребрендирањето на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, 2008 годинабеше посветена на транспонирање на фиксниот бизнис. Гирепозициониравме и ги ребалансиравме нашитетрадиционални фиксни производи и реализиравме многууспешно воведување на IPTV и зголемување на нашатаба<strong>за</strong> на интернет корисници. Во 2009 година, <strong>за</strong>почнавмесо распоредување на мобилни услуги од 3-та генерација иFTTH.Со цел да се оживее нашата визија и да ја остварименашата аспирација да станеме високо ценета услужнакомпанија, менаџментот на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле разви нова компаниска стратегија којашто гивклучува трите главни пораки „Одржувај - Трансформирај- Иновирај“ и којашто е усогласена со стратегијата на Дојче<strong>Телеком</strong>.Корисниците и нивните барања, како и движењата напа<strong>за</strong>рот, се главните двигатели на промените востратегијата на компанијата. Во па<strong>за</strong>рно опкружувањекоешто постојано се развива и е високо конкурентно,приватните и деловните корисници бараат услуга „сè наедно место“, којашто, во секое време и на секое место, имобезбедува постојан пристап до информации прекуразлични уреди и платформи. <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле Македонија успешно ги следат глобалнитетрендови во бизнисот.Одржувај – Трансформирај - Иновирај е главниот тек нанапредок на двете Компании во периодот од <strong>2010</strong>-2015година. Компаниите ќе ја одржуваат корисничката ба<strong>за</strong>преку обезбедување на врвни искуства <strong>за</strong> корисниците.Ќе се врши трансформација на мрежите и процесите соцел да се изгради гигабитно општество и да се развијатактивности низ целиот синџир на вредности, секако,вклучувајќи го тука и развојот на пристап до уштепоатрактивни содржини. Се планираат инвестиции воизнос од околу 150 милиони евра во текот на следните 3-4години, особено во интелигентни мрежи, како и во ИТрешенија и интернет услуги.Дефинирање на план <strong>за</strong> гигабитното општествоИнфраструктурата, мрежата и процесите ќе сетрансформираат. Високо квалитетната инфраструктура еод суштинско значење и тоа е факт. Соодветно на тоа,компаниите имаат <strong>за</strong> цел да ги трансформираат своитемрежи и процеси <strong>за</strong> гигабитното општество во смисла наобезбедување на FTTH технологија <strong>за</strong> најмалку 8.000 новидомаќинства во Скопје во текот на следната година, аFTTH мрежата штотуку <strong>за</strong>почна да се шири и во другиградови во Македонија. Во плановите е предвиден ипонатамошен развој на 3G и на стратегијата <strong>за</strong> уреди.Проширувањето на трендовите <strong>за</strong> конвергенција, односноприближување на нашите два основни деловни сегменти- фиксните и мобилните комуникации - е исто така надневен ред. Да не <strong>за</strong>боравиме, подобрените ИТ операциисе од суштинско значење <strong>за</strong> ефикасноста и успехот наоваа стратешка компонента.


20 21Креирање на култура на отвореност иинтегриран комуникациски пристап во ситесегменти, што ќе овозможи единственоискуство во однос на услугите <strong>за</strong> ситекориснициОчекувања на корисницитеЕкспертите очекуваат глобалниот податочен сообраќајда „експлодира“ во наредните години на глобално ниво.До 2015 година, во просек, еден корисник на мобилнателефонија ќе користи податочен обем од околу 14гигабити на месечно ниво. Во 2005 година, овој обем бешесамо неколку мегабити. Оваа потреба од податоци вопретстојното „гигабитно општество“ ќе биде придвиженаод различните апликации од кои дел ќе бидат стари ноомилени, а други ќе бидат сосема нови. За корисниците,тука главно спаѓаат веб видео содржините со високпропусен опсег, но и користењето на податоци прекусоцијалните медиуми.И <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле се лидери напа<strong>за</strong>рот преку обезбедување на супериорни услуги,производи и технологија <strong>за</strong> корисниците во Македонија,како Македонија да е дел на ЕУ во областа нателекомуникациите.Обезбедување на услуги со највисок квалитет и вредностКомпаниите ги дефинираа чекорите кон еден нов <strong>Телеком</strong>кој ќе биде интегрирана Компанија која ќе секарактеризира со тренд на раст и развој. Одржувај-Трансформирај-Иновирај се стратешки пораки со коиштосе утврдува начинот <strong>за</strong> постигнување на нашата цел. Тиепретставуваат логично продолжение на стратешкитеактивности спроведени досега. Иднината треба да донесепромени во структурата на Компанијата прекуподобрување на постоечките и промоција на нови ииновативни бизниси коишто ќе обезбедат долгорочнастратешка стабилност.Од тие причини, стратегијата <strong>2010</strong>-2015 е фокусирана наследниве области: Одржувај-Трансформирај-Иновирај!Само Групацијата <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> може да води,да услужува и да расте на начин којшто е погоден <strong>за</strong>изградба на модерно општество, поради лесниот пристапдо глобалниот лидер во повр<strong>за</strong>н живот и работа инеговото првокласно германско инженерство, планови <strong>за</strong>долгорочни инвестициски циклуси коишто се потребни <strong>за</strong>најсовремен развој, органи<strong>за</strong>ција, процеси и вештини <strong>за</strong>работа со корисници воспоставени со цел да се постигнеусогласеност со сите регулаторни и еколошки обврски,избегнување на несоодветни потези и исполнување на онашто се очекува од добрите корпоративни граѓани.Што нè прави единствени и различни?1. Врвно корисничко искуство2. Врвни производи3. Врвен бренд4. Врвни комуникации5. Иновативно лидерство


„Одржувај“ се однесува натрадиционалните услуги илојалните корисници.Во овој сегмент, Компаниите имаатнајголема ба<strong>за</strong> на корисници ивисок удел на па<strong>за</strong>рот. Какокомпании ориентирани конкорисниците, имаме обврска дасоздаваме и да нудиме услуги сонајвисок квалитет и вредност <strong>за</strong>традиционалните и лојалникорисници коишто гоовозможуваат нашиот развоенпотенцијал.Од исклучително значење е да се<strong>за</strong>јакне лидерската позиција наовој план, а истовремено да и сеиспрати јасна порака на оваагрупа на корисници дека тие седвижечката сила на сите нашичекори и промени.· Одржување на ба<strong>за</strong>та накорисници преку обезбедување наврвно корисничко искуствоНа па<strong>за</strong>р којшто постојано серазвива и на кој постои растечкаконкуренција, нашата намерае да останеме лидери нудејќипремиум квалитет и услуги што нèиздвојуваат од конкуренцијата. Соподобрување на традиционалнитеуслуги и промоција на нови, нашаобврска е на постојните корисницида им обезбедиме најквалитетни инајвредни услуги.Целта на трансформацијатаДа се скратат процедурите и дасе преструктурираат Компаниитево органи<strong>за</strong>ција којашто еприлагодлива на новите променина па<strong>за</strong>рот, преку создавање накултура во која сите припаднициод двете Компании се дел одголемото Т семејство.Трансформацијата е синоним <strong>за</strong>лидерство вотелекомуникацискатаиндустрија. Таа треба да бидеприфатена од страна на ситевработени, не само врвниотменаџмент, а тоа треба да станепредуслов <strong>за</strong> промена накултурата со цел да се одржипозицијата на лидер на иновациина па<strong>за</strong>рот.· Трансформација на мрежите ипроцесите <strong>за</strong> гигабитнотоопштество„Повр<strong>за</strong>ни живот и работа“, каконов компаниски концепт,наметнува нови интегрирани ИТплатформи и апликации, како инови, интегрирани гигабитнимрежи, како оптички така ибезжични.· Трансформација на процеситеи на корпоративната култураТрансформацијата е синоним <strong>за</strong>лидерство во нашата индустрија,што подразбира и промена накултурата во секојдневнатаработа на сите вработени прекутрансформација и оптими<strong>за</strong>цијана процесите и трансформацијана инфраструктурата.Иновативноста како животнафилозофија и стил на работаТоа треба да им донесе новиуслуги и бизниси на крајнитекорисници.Ова е клучно прашање <strong>за</strong> целатаГрупација ДТ. Постојат јасниочекувања според кои, до 2015година, 7-10% од клучнитеприходи би требало да доаѓаат одновите услуги и бизниси. Истатастратешка цел се однесува и наМакедонија.· Иновативни активности низцелиот синџир на вредностиИновативноста како начин <strong>за</strong>диференцирање на па<strong>за</strong>рите иобезбедува раст на компанијатапреку промена на структурата наприходите и влез во нови бизниси.Иновативноста како нов стил наработа во чие средиште се новитетехнолошки изуми е единствениотправ пат во овој момент кој водикон успех и перманентнипридобивки.· Иновативен пристап доатрактивни содржини и апликацииРазвој на производи и понуда надигитализирани иперсонализирани услуги достапни<strong>за</strong> корисниците, без оглед на тоадали тие се дома, на работа или водвижење.


23 23Ние сме обединети со <strong>за</strong>едничката визија и ја следимеСтратегијата која ќе не направи иновативна и високо ценетауслужна корисничка компанија.Со цел да се поддржи имплементацијата на Стратегијата иисполнувањето целите на компанијата, ние мора да обезбедимелиберална корпоративна култура во која поединците сеинспирирани да го постигнат најдоброто. За таа цел, ние смепосветени на нашите Водечки принципи и на воспоставувањетона работно опкружување кое се одликува со тимски дух,единство во обезбедувањето на квалитет на услугите имотивација <strong>за</strong> постигнување на одлични резултати.Бранка Павошевиќ,Главен директор <strong>за</strong> човечки ресурси<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија


Вработените го создаваатнашиот успешен бренд!Како што е утврдено во нашата Стратегија, ние се движиме на патот кон еден нов <strong>Телеком</strong> којштоќе не етаблира на па<strong>за</strong>рот како оператор што нуди иновативни комуникации кои се најдобри восвојата класа, како и одлични услуги. Деловните предизвици што произлегуваат од нашата новаСтратегија се клучни двигатели на компанијата и на индивидуалните перформанси. Тие ги даваатнасоките <strong>за</strong> управување со човечките ресурси. Областа <strong>за</strong> ЧР промовира нова услужна културакојашто ќе ја поддржи трансформацијата на компанијата во согласност со динамичните променина па<strong>за</strong>рот.Еден голем тим којшто го поддржува процесот на променаИнтензивните и динамични промени на па<strong>за</strong>рот бараатусвојување на деловен модел којшто ќе биде во можност даодговори на барањата <strong>за</strong> услуги од типот „сè на едно место“од страна на корисниците. Ова нè прави да гиконсолидираме бизнисите <strong>за</strong> фиксна и мобилнакомуникација со цел да се постигне функционирање кое вопоголема мера ќе биде централно управувано. Како деловенпартнер на органи<strong>за</strong>цијата, ЧР го следи темпото на процесотна трансформација кон кориснички-ориентирана услужнакомпанија.Веруваме дека <strong>за</strong> да ги <strong>за</strong>доволиме барањата накорисниците, ние мора да ја оптимизираме и да обезбедимеподдршка <strong>за</strong> работната сила со што ќе се подобриконкурентноста на компанијата. За таа цел, ние <strong>за</strong>почнавмеда се прилагодуваме и да се менуваме со цел да гиисполниме потребите на нашата внатрешни корисници, т.е.вработените. Почнувајќи од <strong>2010</strong> година, <strong>за</strong>почнавме да гиконсолидираме процесите повр<strong>за</strong>ни со човечки ресурси водвете компании со цел да се добие поефикасно извршувањена работата од еден извор и да се обезбеди поддршка <strong>за</strong>еден одличен тим којшто е подготвен да одговори набарањата на корисниците <strong>за</strong> обезбедување на интегриранирешенија. Започнавме да ги стандардизираме процеситеонаму каде што беше применливо и каде што постоејаможности <strong>за</strong> синергија и <strong>за</strong> добивање на конкурентнапредност.Заеднички вредности што нè обединуваатПочнувајќи од <strong>2010</strong> година, <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-МобилеМакедонија ја усвоија новата корпоративна култура утврденаво Петте водечки принципи коишто претставуваатпродолжение на T-Spirit. Тие го дефинираат нашетооднесување како дел на Групацијата ДТ и нè обединуваат воспроведувањето на нашата амбиција да бидеме најценетауслужна компанија во Македонија. Водечките принципи сетука <strong>за</strong> да ни обезбедат насоки во однос на нашето<strong>за</strong>едничко работење и тие се основата на која <strong>за</strong>почнавме даградиме силна компанија водена од професионална исигурна работна сила којашто е добро подготвена <strong>за</strong>постигнување на деловните цели.Наша мисија е да се поддржи деловното работење прекуобезбедување на:· Корпоративна култура која ќе доведе до успешно работење· Иновативна работна сила· Управување со извршувањето на работата· Здраво и безбедно работно опкружување


24 25Одговорно управување со човечките ресурси· Задоволството на корисникот е двигател на нашите активностиОвој принцип се фокусира на најважното нешто <strong>за</strong> нашиот бизнис: несамо да ги <strong>за</strong>доволиме корисниците, туку и да ги воодушевиме. Нашдвигател треба да бидат мислите, чувствата, потребите и искуствата накорисниците. Со тоа што ќе се ставиме во нивна положба, можеме даги предвидиме и да ги исполниме нивните индивидуални потреби.· Почитта и интегритетот го водат нашето однесувањеВо вториот принцип станува збор <strong>за</strong> вистинското почитување накорисниците, партнерите, добавувачите и акционерите. Успехот на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија може да се постигнесамо доколку во основа постои култура која се одликува соотвореност и чесност.· Повеќе мислења – една одлукаТретиот принцип се фокусира на нашата култура на <strong>за</strong>едничкоработење. Тимовите треба отворено да дискутираат <strong>за</strong> сите прашањаи да разменуваат мислења. Но, штом ќе се донесе одлука, истататреба да биде прифатена од целиот тим. На посебните работни места,одлуката се спроведува и се извршува како еден тим.· Најдобро место <strong>за</strong> работа и усовршувањеЧетвртиот принцип ја истакнува важноста на вработените <strong>за</strong>компанијата и <strong>за</strong> културата на компанијата. Доколку сакаме дастанеме најценетата услужна компанија во рамките нателекомуникациската индустрија и пошироко, ние мора да вложимемаксимални напори <strong>за</strong> да се соочиме со предизвикот штопроизлегува од конкуренцијата во претстојните години. Во тојконтекст, компанијата очекува посветеност и успех од сите. Наша<strong>за</strong>ложба е, како на менаџментот, така и на вработените, <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле да станат најдобро место <strong>за</strong> работа иусовршување.· Јас сум Т – Сметајте на менеПоследниот принцип опфаќа лична посветеност кон компанијата одстрана на секој вработен. Тоа значи дека кога некој корисник имапроблем, секој вработен лично се <strong>за</strong>лага <strong>за</strong> негово решавање.Колегите можат да сметаат еден на друг а корисниците пак накомпанијата. Овој принцип се фокусира на сигурноста којашто е одсуштинско значење <strong>за</strong> исполнување - а онаму каде што е возможно инадминување - на она што е ветено. Во суштина, последниот принципго сублимира значењето.Како темел на нашата корпоративна култура, Водечките принципи јадаваат основата во однос на начинот на кој сакаме да работиме<strong>за</strong>едно насекаде во <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија и нанашата повраност со Групацијата ДТ. Новите корпоративни вредностисе однесуваат подеднакво на сите вработени во целиот свет ипретставуваат составен дел на една компанија во фокусот на чиеработење се наоѓаат корисниците.Брзите промени во нашата индустрија бараат брзиодговори, т.е. содветно образовани и обучени вработеникоишто се подготвени да ги извршуваат своите <strong>за</strong>дачи вопозитивно работно опкружување. Ние одговараме на овасо постојано подобрување, образовни обуки навработените и прилагодување на мерките повр<strong>за</strong>ни сочовечките ресурси.Наша цел е да бидеме признаени како посакуванработодавец и <strong>за</strong> таа цел се трудиме да одржуваме високистандарди и добри односи на вработените во нашетоработење. Нашите политики <strong>за</strong> вработување се развиенина начин којшто ги отсликува локалните правни и културнибарања и услови <strong>за</strong> вработување. Нашиот високо развиенсистем <strong>за</strong> управување со човечки ресурси се фокусира наисполнувањето на сите аспекти повр<strong>за</strong>ни со развојот инапредокот на вработените во <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле Македонија.Како добар работодавец во македонското општество, сетрудиме да ги привлечеме и да ги вработиме најдобритечовечки ресурси во нашата индустрија и се грижиме <strong>за</strong>нивниот професионален развој во едно поддржувачкоопкружување коешто овозможува исполнување на нивнитецели. Привлекувањето на млада и талентирана работнасила, а подоцна и обезбедувањето на поддршка <strong>за</strong> нејзинпрофесионален развој, е наш врвен приоритет. Во <strong>2010</strong>година, воведовме нова Програма со која нашатакомпанија влезе во партнерство со високо-образовниотсистем во земјата. На тој начин, ние даваме свој придонескон едукацијата на персонал којшто ќе биде доброподготвен да одговори на предизвиците накомуникациската индустрија во целата земја.Исто така, се стремиме да го <strong>за</strong>држиме фокусот на развојотна кариерата на секој поединец преку отворање на многуперспективи <strong>за</strong> градење на кариера. За таа цел, тимот <strong>за</strong>човечки ресурси е посветен на подобрување на сегашнотоизвршување на работата на секој вработен, овозможувањена поединците да ги искористат идните можности <strong>за</strong>префрлање на ново работно место, како и на исполнувањена целите на компанијата <strong>за</strong> динамична и ефективнаработна сила. Високо развиениот систем <strong>за</strong> едукација иобука кој го водат професионалци <strong>за</strong> ЧР обезбедувацелосна експерти<strong>за</strong> и потенцијал <strong>за</strong> да се исполнат ситеделовни можности дури и надвор од нашата компанија.Како најдобро место <strong>за</strong> работа и напредување, ние водимесметка поединците да го користат стручното знаење иексперти<strong>за</strong> здобиени од нашите едукативни обуки. Одминатата година, како дел од еден меѓународен тим <strong>за</strong> ЧР,обезбедивме многу одлични можности <strong>за</strong> нашитевработени <strong>за</strong> развој на меѓународна кариера – со нашасоработка, успеавме широко да ги отвориме вратите наГрупацијата ДТ <strong>за</strong> ентузијасти и експерти од Македонијакои се подготвени да направат чекор напред.


Високо ценето добро извршување на работатаПроцесот на управување со извршувањето на работата кој гоподдржуваме ја <strong>за</strong>силува личната одговорност <strong>за</strong>исполнување на личните цели и <strong>за</strong> исполнување на целите накомпанијата. Нашиот систем <strong>за</strong> оценување на работатабазиран на компетенции ги наградува вработените врзоснова на нивното извршување на работата, потенцијалот ипридонесот кон успехот на деловното работење. Сестремиме да обезбедиме конкурентни и правични плати инадоместоци во компанијата. Плановите <strong>за</strong> бонуси кои им гинудиме на менаџментот и на вработените се во согласност сопоединечното извршување на работата и резултатите накомпанијата. Во <strong>2010</strong> година, <strong>за</strong>почнавме процес наконсолидирање на системот <strong>за</strong> бонуси <strong>за</strong> <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле, најпрво на ниво на менаџментот. Овојпроект се очекува да <strong>за</strong>врши на ниво на вработените <strong>за</strong> дветекомпании до крајот на 2011 година. Лајтмотивот на работатана ЧР е дека стручните, способните и посветените вработенисе од витално значење <strong>за</strong> успехот на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> иТ-Мобиле Македонија. Ова најмногу го цениме!Оддавањето на признание <strong>за</strong> вработените е наша алатка воЧР која ги <strong>за</strong>јакнува и наградува најважните исходи коивработените ги креираат <strong>за</strong> нашиот бизнис. За таа цел,системот <strong>за</strong> дефинирање на цели кој го развивме е еднаквомоќен како <strong>за</strong> компанијата така и <strong>за</strong> поединечнотоизвршување на работата. Ова овозможува воспоставувањена добар систем <strong>за</strong> оценување наменет <strong>за</strong> мотивирање навработените. Ефективното и соодветното оддавање напризнание на луѓето води кон мотивиран кадар кој еповеројатно дека ќе работи понапорно во корист нацелокупното извршување на работата.Вклученоста на вработените е од витално значење<strong>за</strong> нашата работаВеруваме дека вклученоста на вработените вооргани<strong>за</strong>цијата креира опкружување во кое луѓето влијаат наодлуките и на активностите кои го <strong>за</strong>сегаат деловнотоработење, но и нивните работни места. Со вклучување навработените во разни програми и проекти кои се одвиваат вокомпанијата, им овозможуваме да придонесат конконтинуираното подобрување и кон тековниот успех нанивната работна органи<strong>за</strong>ција.Постојано го следиме внатрешното мислење на вработенитесо разни истражувања кои ги спроведуваме во текот нагодината. Редовното истражување Проверка на пулсот штого спроведуваме два пати годишно дава слика <strong>за</strong>целокупната клима во компанијата. Ова ни помага да гиидентификуваме трендовите и чувствата на вработените, нипокажува како вработените ги разбираат процесите вокомпанијата, особено во време на трансформација, јаотсликува внатрешната подготвеност да се прифататпредизвиците на компанијата итн.Високата стапка на учество која ја добивме воИстражувањето на мислењето на вработените во <strong>2010</strong> годинаво споредба со 2008 година е уште еден пока<strong>за</strong>тел декавработените сакаат да го кажат своето мислење <strong>за</strong> ситепрашања повр<strong>за</strong>ни со компанијата. Ова е многу важенпока<strong>за</strong>тел <strong>за</strong> нас во ЧР бидејќи ние сме врската преку којамислењето на вработените може да направи разлика припромената на процесите.Здравје, безбедност и благосостојба <strong>за</strong> нашите вработениЗдравјето, безбедноста и благосостојбата во рамките нанашата органи<strong>за</strong>ција ни се најважни. Ние обезбедувамездрава средина <strong>за</strong> нашите вработени преку имплементирањена политиката на Компанијата од областа на здравјето ибезбедноста на вработените во согласност со најновитеевропски регулативи и практики. На тој начин овозможувамеи одржуваме безбедна работна средина и здрави работниуслови <strong>за</strong> нашите вработени.Имајќи ја предвид природата на работниот процес, сегрижиме работното опкружување да биде прилагодено прекупреземање на разни безбедносни мерки и мерки <strong>за</strong> <strong>за</strong>штитана здравјето. Континуирано спроведуваме обуки <strong>за</strong> давработените се стекнат и го зголемат своето знаење исвесност во врска со овие прашања. Вработените постојаносе информирани <strong>за</strong> сите прашања во врска со регулативите иаспектите од областа на здравјето и безбедноста прекувнатрешни информативни канали.За прв пат во <strong>2010</strong> година, спроведеното Истражување намислењето на вработените на ниво на цела Групацијасодржеше разни прашања <strong>за</strong> да се проверат, меѓу другото,аспектите повр<strong>за</strong>ни со здравјето, врз основа на кои беанаправени детални и научни извештаи и анализи наздравјето, идентификувајќи ги приоритетите <strong>за</strong> активности соцел да се обезбеди добро работно опкружување и да сеподобри здравствената состојба на тимот.Ова доведува до <strong>за</strong>клучок дека компанијата посветуваголемо внимание <strong>за</strong> да обезбеди оптимални работни условиво однос на одредбите <strong>за</strong> здравје и безбедност со цел да сеобезбеди здраво и безбедно опкружување <strong>за</strong> нашитевработени.


26 27


26 29<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле се меѓу најголемитеподдржувачи, не само во рамките на деловното опкружување воМакедонија, туку и во рамките на разни области кои се одсуштинско значење <strong>за</strong> целокупниот развој на македонскотоопштество. Се обидуваме да го олесниме и збогатимесекојдневниот живот на луѓето и да инвестираме во разниобласти кои се од суштинско значење <strong>за</strong> развојот намакедонското општествоДимитар КовачевскиИзвршен директор на Област <strong>за</strong>Комуникација на ниво на Групација


Ди<strong>за</strong>јниравме одговорна стратегија <strong>за</strong> комуникација со воспоставен контекст <strong>за</strong> одржливост. Гиидентификувавме очекувањата и потребите на разни <strong>за</strong>интересирани страни во општеството и гооценивме нивното влијание. Креиравме партнерства во рамките на разни области и ние секогашсме на располагање <strong>за</strong> оние на кои им е потребна помош. <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобилесе долгогодишни поддржувачи на македонските органи<strong>за</strong>ции и лица во областа на културата,образованието, спортот, традиционалните вредности, модерното општество и трендови...Унапредување на образовните процеси воземјатаПосветеноста кон зголемување на квалитетот наобразованието преку ефикасна употреба на Интернетот какомодерна технолошка комуникациска алатка беше потврденасо продолжување на најголемиот проект во земјата <strong>за</strong><strong>2010</strong> година - Проектот „Компјутер <strong>за</strong> секој ученик“. Освенкомпјутерска опрема и Интернет конекција во училиштата,Т брендот обезбеди Интернет и <strong>за</strong> студентските домови низземјата. Освен во училиштата, пристап до Интернет им бешеобезбеден и на студентите во четири студентски домови воСкопје, Штип, Битола и Гостивар, како и во Охрид и Прилеп.Освен тоа, се цел да им се овозможи на студентите даги користат придобивките од Интернетот со брзина насветлината, планот <strong>за</strong> проширување на оптичката мрежаги опфаќа и студентските домови, со што Компаниитедополнително го истакнуваат проширувањето на пристапот домодерната технологија.Спортските настани ги поврзуваат луѓето, гобудат тимскиот дух и креираат здрава срединаИнвестирањето во спортот е една од клучните определби.Спортот го <strong>за</strong>јакнува духот и ги совладува сите бариери.Затоа, <strong>за</strong> да придонесе кон врвни спортски достигнувања,Т брендот поддржуваше неколку клучни настани, какошто е учеството на македонската сениорска ватерполорепрезентација во европското првенство во ватерполо воХрватска. Исто така, Т брендот е традиционален поддржувачна Охридскиот пливачки маратон, најголемиот меѓународенспортски настан во земјата кој се одржува 56 години и јапривлекува целокупната светска пливачка елита. Другспортски настан кој го поддржаа Компаниите во <strong>2010</strong> годинае традиционалниот меѓународен кајак слалом ИКАС <strong>2010</strong>,кој се одржа во рекреативниот центар Матка, Скопје. Ова енајстариот спортски настан во Македонија на кој учествуваатдобитници на олимписки, светски и европски награди.Културните настани креираат моменти <strong>за</strong>паметење што вреди да се споделат!Музика, <strong>за</strong>бава и фестивалиAКако општествено одговорен бренд, Т беше дел однастани со што ги збогати културните содржини во земјата.Компаниите поддржуваат меѓународно познати фестивали:Меѓународниот фестивал <strong>за</strong> современи уметности АКТО воБитола, Балкански музички плоштад во Охрид, Охридско лето.Летото почнува со традиционалната поддршка на најголемиотмакедонски културен настан – Охридско лето. Оваа светскипозната културна манифестација се одржува секоја годинаво Охрид, а Т брендот е секогаш присутен преку поддршкана изведбите на некои од најголемите имиња во светотна музиката пред македонската публика. Охридско летоостанува амбасадор на македонската култура и музика.И оваа година, Античкиот театар во Охрид беше местото кадешто се одржуваше Балканскиот музички плоштад каде штоучествуваа некои од најпознатите балкански уметници.Главниот град на Македонија, Скопје, повторно беше обоенод звуците на џезот. Скопскиот џез фестивал, кој е етаблиранкако еден од џез фестивалите од највисок ранг во регионот,во <strong>2010</strong> година се одржа по 29-ти пат со поддршка од Т.На минатогодишното 29-то издание на познатиот Скопскиџез фестивал, учествуваа многу еминентни и познати џезмузичари од целиот свет, вклучувајќи ги САД, Куба, Бразил,Нов Зеланд, Велика Британија, Италија, Холандија, Норвешка,Белгија.


30 31Петта година по ред (<strong>2010</strong> година), АКТО Фестивалот ги собрамеѓународните уметници од полето на визуелни уметности,музичка култура и бројна публика од целиот регион.Интересот на публиката и на медиумите <strong>за</strong> Фестивалотрасте од година во година и истиот се здоби со имиџ наединствен фестивал од овој вид во Македонија кој ги собира ипромовира новиот бран на модерни уметници од Македонија,Бугарија, Албанија, Србија, Грција, Хрватска, Словенија, ЦрнаГора, Босна и Херцеговина. „Циркусот под отворено небо“или Баскерфест се одржува секоја година во јуни. Т брендоте лојален пријател на овој летен спектакл со необични иуникатни изведби на улични уметници од целиот свет.Т брендот веќе неколку години е партнер на Скопско лето.Реномето на овој настан е потврдено и надвор од границитена Македонија со членството во Здружението на меѓународнифестивали и настани – ИФЕА.Настаните кои се одржаа во <strong>2010</strong> година се голем доказ <strong>за</strong>реномето кое Т брендот го има во Македонија – најголеми најлојален партнер на македонската култура, музика инастани <strong>за</strong> деца.Со поддршка на Компаниите, најголемите ѕвезди на попмузиката во Македонија, Калиопи и Влатко Илиевски, имдадоа единствена можност на нивните обожаватели дауживаат во звуците на нивната музика во живо во текот наконцертите и при правењето на нивните албуми.Како долгогодишни партнери на Златно славејче,Гроздоберче и Супер ѕвезда – детски музички фестивали– Компаниите создадоа основа <strong>за</strong> збогатување на детскиотживот и <strong>за</strong> настап на многу познати македонски пејачи.Најважно е да им се овозможи на многу талентирани деца одцелата земја да го покажат својот музички талент.


Заштита на животната срединаЗаштитата на животната средина и обезбедувањето набезбедни услови <strong>за</strong> работа се меѓу карактеристиките наопштествено одговорните компании со високо развиенасвест <strong>за</strong> животната средина. Освен безбедната работа <strong>за</strong>компаниите кои се дел од <strong>за</strong>едницата во која делуваат,Компаниите посебно се грижат и <strong>за</strong> зголемување насвесноста кај јавноста <strong>за</strong> животната средина. Преку процесии ангажмани, Т брендот во Македонија активно придонесувакон <strong>за</strong>штита на животната средина и кон <strong>за</strong>штита иподобрување на условите <strong>за</strong> живот на идните генерации.· На Светскиот ден на телекомуникациите, Т брендот испратисилна одекнувачка порака до граѓаните и корисниците со<strong>за</strong>садување на дрва и садници во Градскиот парк и активносе вклучи во големата акција на територијата на целатадржава - Денот на дрвото - Засади ја својата иднина.· Час на планетата земја – Во март, компаниите воМакедонија се приклучија на светската иницијативанаречена Час на планетата земја <strong>за</strong>едно со околу 90 другиземји. <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле ги исклучијасветлата <strong>за</strong> да привлечат внимание кон фактот дека секојможе да стори нешто <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина.Целта на Час на планетата земја е да се посочи наклиматските промени и <strong>за</strong>каните од истите. Компаниитеправат сè што е во нивна моќ <strong>за</strong> да ја зголемат свесноста наделовниот сегмент и на корисниците <strong>за</strong> можностите <strong>за</strong>нивна вклученост.- сè што правиме има влијание на иднината и животите нанашите деца.Политика <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната срединаПолитиката <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> АД – Скопје и Т-Мобиле Македонија вклучуваприфаќање на одговорност и обврска <strong>за</strong> почитување наЗаконот <strong>за</strong> животната средина и другите регулативиповр<strong>за</strong>ни со животната средина и стремење кон постојаноподобрување на влијанието на Компаниите врз животнатасрединаКомпаниите сметаат дека е најважно да ја извршуваат својатаработа така што ќе бидат свесни <strong>за</strong> нивното влијание врзживотната средина и <strong>за</strong>тоа тие ќе ги направите сите напори<strong>за</strong> да ја применат оваа пракса во целокупното работење,погрижувајќи се да ги извршуваат своите активности како„Општествено одговорна компанија“.Политиката <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина јасно гинаведува минималните барања:· Имаме општествена одговорност да ја <strong>за</strong>штитиме животнатасредина и нашето размислување и делување се насоченикон долгорочно одржливо општество во интерес на иднитегенерации.· Заштитата на животната средина ни е од најголема важност.Менаџментот е директно одговорен <strong>за</strong> дефинирање иимплементирање на Политиката <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животнатасредина во двете Компании.· Користиме модерен систем <strong>за</strong> управување со животнатасредина <strong>за</strong> да обезбедиме ефикасна примена на нашатаПолитика <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина.· Нашата Политика <strong>за</strong> набавки е насочена кон исполнувањена целите <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина. Овие целиимаат влијание и на нашето однесување кон договорнитестрани.· Се стремиме да најдеме решенија <strong>за</strong> производи и услугикои ја <strong>за</strong>чувуваат енергијата и природните ресурси.· Активно ги вклучуваме нашите вработени во мерките <strong>за</strong><strong>за</strong>штита на животната средина.· Ја информираме јавноста и акционерите и промовирамеконструктивен дијалог.Помагање на оние на кои им е потребноЗа да се овозможи полесен пристап до драмските уметности, беа снимени пет радио драми и една новогодишна бајка соподдршка на Компаниите. Овие радио драми без изведени <strong>за</strong> децата од Државното училиште <strong>за</strong> рехабилитација на децаи младинци со оштетен вид „Димитар Влахов“ и <strong>за</strong> членовите на Здружението на слепи лица. На овој начин, Компаниитеги промовираат вредностите на брендот, збогатувајќи го животот и давајќи придонес кон создавање на солидна основа <strong>за</strong>културна и социјална интеграција на сите членови на <strong>за</strong>едницата.Донација од вработените на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле <strong>за</strong> Црвениот крстВработените на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија собраа преку 200 кутии со книги, играчки и облека како делод активностите <strong>за</strong> одбележување на Светска недела на кориснички услуги <strong>2010</strong> и ги донираа на <strong>Македонски</strong>от црвен крст.Хуманитарната активност на вработените на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонија е дел од бројните активностиводени од корпоративните културни принципи во компаниите на ниво на Групацијата Дојче <strong>Телеком</strong>.Во соработка со Црвениот крст и Државниот институт <strong>за</strong> трансфузиона медицина, вработените на двете Компанииорганизираа и ден на крводарителство. Тоа е традиционална активност со која вработените ја покажуваат својата хуманост идоброволност придонесувајќи кон здравјето и животот на граѓаните во нивното општество.


33 33Фондација Т-Мобиле <strong>за</strong> МакедонијаФокусот на Фондацијата Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија бешеда се подобри јавното здравје и да се создадат подобриуслови <strong>за</strong> медицински третман на сите граѓани. Од другастрана, целта на Фондацијата е да обезбеди поддршка <strong>за</strong>најранливите групи во општеството, пред сè <strong>за</strong> децата.Визијата на Фондацијата е да создаде поубава и посреќнасредина, изразувајќи ги вистинските животни вредностии свесноста <strong>за</strong> <strong>за</strong>емно помагање, средина во која ситеможеме да го исполниме нашиот потенцијал <strong>за</strong> доброто насите.Мисијата е да се изнајдат различни начини <strong>за</strong> да сегенерираат идеи и инвестиции со кои можеме да импомогнеме на луѓето на кои им е потребна помош и наоргани<strong>за</strong>циите и институциите <strong>за</strong> имплементација напроекти од општествен интерес.За таа цел, во <strong>2010</strong> година Фондацијата Т-Мобиле<strong>за</strong> Македонија даде донација <strong>за</strong> подобрување намедицинскиот третман и условите <strong>за</strong> сместување надеца и новороденчиња на Клиниката <strong>за</strong> инфективниболести. Дел од средствата беа наменети <strong>за</strong> Клиниката<strong>за</strong> анестезиологија, реанимација и интензивна нега –КАРИЛ. Фондацијата донираше и машина <strong>за</strong> механичкавентилација на Клиниката <strong>за</strong> анестезиологија, реанимацијаи интензивна нега (КАРИЛ). Машината се користи <strong>за</strong> даовозможи вештачка вентилација и е <strong>за</strong>мена и компен<strong>за</strong>ција<strong>за</strong> спонтано дишење.Донацијата има директно влијание на спасувањето човечкиживоти. Опремена со најнов софтвер, оваа машина истотака овозможува намалување на нус појавите кои сепојавуваат во текот на третманот. КАРИЛ е единственаинституција во Македонија која нуди таква нега и каде штосе носат сите критични случаи не само од Македонија тукуи од регионот.Исто така, Фондацијата Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија обезбедидонација <strong>за</strong> Клиниката <strong>за</strong> инфективни и фебрилни болестисо која се овозможи реновирање на Одделот <strong>за</strong> цревниинфекции. Сите простории во Одделот кои се користат <strong>за</strong>сместување на новороденчиња се целосно реновирани,климатизирани и опремени со мебел. На Клиниката <strong>за</strong>инфективни болести годишно се третираат околу 4000пациенти, од кои 80% се новороденчиња и мали деца. НаОдделот <strong>за</strong> цревни инфекции годишно се хоспитализираат500-600 новороденчиња чија ранлива возраст бараспецифично сместување и услови <strong>за</strong> нега и медицинскапомош.Фондацијата Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија донираше мебел нанеколку невладини институции и органи<strong>за</strong>ции. Донацијатана мебел се изврши во текот на еден месец активнадоброволна работа која беше збогатена со учеството навработените од <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле.Исто така, со донацијата на мебел, Фондацијата Т-Мобиле<strong>за</strong> Македонија беше вклучена во обезбедувањето наподдршка на кампањата на Детското село, И ти можешда помогнеш, <strong>за</strong> која телефонскиот број 070 143 456беше отворен <strong>за</strong> донации. На тој начин и Фондацијатастана партнер на Детското село во процесот на стабилнофинансирање и подобрување на квалитетот на животот надецата.Освен на Детско село, Фондацијата донираше мебел ина Клиниката <strong>за</strong> инфективни и фебрилни болести, наневладините органи<strong>за</strong>ции Калисто и Интегритет, Домот <strong>за</strong>деца без родители 11 Октомври и на други институции.Таквите општествено важни активности придонесувааткон градење и <strong>за</strong>јакнување на културата на корпоративнаопштествена одговорност.Броеви <strong>за</strong> донацијаПосебните броеви <strong>за</strong> донација на Т-Мобиле се најактивниотканал <strong>за</strong> собирање на средства наменети <strong>за</strong> помош налуѓето на кои им е потребна итна хируршка интервенцијаили третман, <strong>за</strong> проекти од јавен општествен интерес и <strong>за</strong>невладини органи<strong>за</strong>ции. Овие броеви се отворени ипромовирани од страна на Фондацијата на барање напоединци или органи<strong>за</strong>ции, а средствата ги донираатграѓаните. Преку посебните броеви <strong>за</strong> донација,корисниците на Т-Мобиле меѓусебно се поврзуваат во кругна хуманост, обезбедувајќи директна помош <strong>за</strong>исполнување на хуманата цел <strong>за</strong> која е наменет бројот.Од основањето на Фондацијата во 2020 година, преку овиеброеви собрани се повеќе од 640.000 евра <strong>за</strong> повеќе од200 лица. Дополнителни 210.000 евра беа донирани ипреку 50 проекти <strong>за</strong> севкупно општествено доброимплементирани од Фондацијата.


Нашите активности во медиумите повр<strong>за</strong>нисо корпоративната општественаодговорност во <strong>2010</strong> годинаГлобална акција „Час на планетата земја“27.03.<strong>2010</strong>27.03.<strong>2010</strong> година, <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – Скопје и Т-Мобиле Македонија, како компании совисоко развиена свест <strong>за</strong> <strong>за</strong>штита на животната средина, ќе се приклучат кон глобалната акција„Час на планетата земја“ која се одржува по четврти пат.Во периодот од 20:30 до 21:30 часот во текот на акцијата, сите светла и клима уреди ќе бидатисклучени во сите продажни места и административни згради на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД –Скопје и Т-Мобиле Македонија.Фондацијата Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија реновираше Одделениево Клиниката <strong>за</strong> инфективни болести23.04.<strong>2010</strong>Фондацијата Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија & додели донација на Клиниката <strong>за</strong> инфективни болести ифебрилни состојби наменета <strong>за</strong> реновирање на Одделението <strong>за</strong> цревни инфекции.Донацијата овозможи целосно реновирање на сите осум соби <strong>за</strong> сместување на новороденчињасо нивните мајки на Одделението <strong>за</strong> цревни инфекции, како и инсталирање на системи <strong>за</strong>климати<strong>за</strong>ција и набавка на мебел. Со тоа, условите <strong>за</strong> третман и престој на деца ќе бидатподобрени. Донацијата беше збогатена и со пријателите на Фондацијата – децата од домот <strong>за</strong>деца без родители 11 Октомври и децата од Центарот <strong>за</strong> поддршка на лица со пречки воинтелектуалниот развој Порака од Куманово, кои донираа цртежи <strong>за</strong> разубавување на собите.World Cyber GamesШестиот локален шампионат во World Cyber Games се одржува овој викенд8/19/<strong>2010</strong>Во сабота 21.08.<strong>2010</strong> година, шестиот национален шампионат во сајбер игри World Cyber Games<strong>2010</strong> (WCG) ќе <strong>за</strong>почне во 11:00 часот пред Experience Café и продажниот салон на T-Home иT-Mobile на плоштадот Македонија во Скопје.Преку 200 натпреварувачи од целата земја поделени во 50 тимови ќе учествуваат вонационалниот шампионат кој е поддржан од Т брендот во Македонија. Најдобриот тим во CounterStrike ќе ја претставува Македонија на светското финале на WCG <strong>2010</strong> кое ќе се одржи во ЛосАнџелес САД, и се очекува да биде најпосетен и најдобро организиран електронски спортскинастан.


34 35Македонската Т Групација како единствен спонзорна домашната ватерполо репрезентација20.08.<strong>2010</strong>Македонската јавност беше официјално информирана <strong>за</strong> соработката помеѓу ТГрупацијата и македонската сениорска ватерполо репрезентација, која вклучуваексклузивно спонзорство од компанијата кое се случува непосредно предпочетокот на Европскиот шампионат во ватерполо во Хрватска, каде што ќеучествува и нашиот тим.Фондација Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија донира мебелна домот <strong>за</strong> деца без родители 11 Октомври18.11.<strong>2010</strong>Фондацијата Т-Мобиле <strong>за</strong> Македонија донираше мебел на домот <strong>за</strong> деца безродители 11 Октомври со што се <strong>за</strong>окружи месецот на активна доброволна работана вработените на Т-Мобиле и <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>. Во текот на месецот наактивна доброволна работа, кој траеше од 18 октомври до 19 ноември, беаимплементирани неколку донаторски активности со кои се овозможи донација на300 парчиња мебел.Освен донацијата <strong>за</strong> домот на деца без родители, Фондацијата донираше истолици, маси и ормари на СОС Детско село, невладините органи<strong>за</strong>ции Калисто,Интегритет, Алфа и Омега, Здружението на жени и овозможи целосно реновирањена просториите и понатамошно опремување со мебел на Одделението <strong>за</strong> цревниболести во Клиниката <strong>за</strong> инфективни болести во Скопје.М2 продукција и Т-Мобиле го <strong>за</strong>почнаа новиот циклус од „Потрага по ѕвезда“12.11.<strong>2010</strong>Музичката продукција М2 во соработка со Т-Мобиле организира нов циклус од„Потрага по ѕвезда“. Овој оригинален музички проект им дава на младитеанонимни музички таленти во Македонија единствена можност да го претставатсвојот квалитет и да изградат успешна идна кариера. Во изминатите години„Потрага по ѕвезда“ ги оствари соништата на многу млади луѓе кои станаа успешнии еминентни имиња на македонската музичка сцена, како што се: Елена Ристеска,Ламбе Алабаковски, Александра Пилева, 4Play, Бојана Атанасовска и многу други.Богата програма <strong>за</strong> не<strong>за</strong>боравно новогодишно искуство01.12.<strong>2010</strong>Градот Скопје <strong>за</strong>едно со <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, Т-Мобиле Македонија имакедонско-германското стопанско здружение најавија бројни активности <strong>за</strong>претстојната прослава на новогодишните празници.Градот Скопје ќе се погрижи нашиот град да биде во добро расположение идекориран во празничен дух, додека <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, Т-Мобиле имакедонско-германското стопанско здружение најавија денови исполнети собогата културно - <strong>за</strong>бавна програма со многу <strong>за</strong>бава и моменти <strong>за</strong> паметење <strong>за</strong>сите генерации.


Т е клучна компонента на успехот на нашата компанија. Восрцето на ветувањето на нашиот бренд се споделените искуства.Наша обврска е да им обезбедиме на нашите корисниципроизводи од вистинска важност <strong>за</strong> поврзување на нивнитесекојдневија. Тоа ќе го направи Т да биде прв избор и ќе креира<strong>за</strong>доволни и лојални корисници.Матијас Ханел,Главен директор <strong>за</strong> маркетинг на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>и Т-Мобиле Македонија


30 37Продажниот пристап треба едноставно да ги конвертирапотенцијалните купувачиво вистински корисници. Како ќе го постигнеме ова? Состратешки чекори, посветеност, постојани промени и иновациинаменети <strong>за</strong> <strong>за</strong>доволување на сите потреби на корисницитеГабор Алтман,Главен директор <strong>за</strong> продажба на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>и Т-Мобиле Македонија


Фокус на воведувањето и промовирањето на нови услуги, <strong>за</strong>држување на лојалните корисници иуникатен начин <strong>за</strong> воспоставување на односи со новите кориснициЕден од главните фокуси во <strong>2010</strong> година беше ставен наDouble и Triple Play пакетите, на продажбата на говорни иширокопојасни услуги, на конвергирани производи и наинтензивирање на односите со корисниците.Стратешките маркетиншки чекори и комуникацијата ипрофесионализмот на двете Компании во рамките на ситепродажни активности, успеаја да го стабилизираатодлевањето на корисниците и да ја зголемат ба<strong>за</strong>та налојални корисници.T-Home и T-Mobile остануваат лидери на иновациите воМакедонија!Воведувањето на првата 3 Screen кампања во рамките наГрупацијата ДТ овозможи уникатно искуство <strong>за</strong> корисниците– ексклузивна покриеност на сите видови медиуми на ФИФАСветското првенство во фудбал <strong>2010</strong> – на мобилен телефон,Интернет и IPTV со висока резолуција.За прв пат во Македонија и во Групацијата Дојче <strong>Телеком</strong>, водухот на Т брендот и вредностите, пред почетокот на ФИФАСветското првенство во фудбал, T-Home и T-Mobile гововедоа најновото иновативно решение во областа нателекомуникациите – понудата 3 Screen. Сите обожавателина фудбалот во Македонија имаа ексклузивна можност да гигледаат натпреварите од ФИФА Светското првенство вофудбал во живо, со висока резолуција на MaxTV, на нивниотмобилен телефон или преку Интернет на web.maxtv.mk, www.idividi.com.mk, www.t-home.mk во секое време, на секоеместо, со кристално чиста слика која нуди потполно<strong>за</strong>доволство и возбуда.· Повеќе од 6.000 корисници на Т-Мобиле ги гледаафудбалските натпревари на нивните мобилни телефони· Импресивни настани под отворено небо – само воизминатите два дена од турнирот, повеќе од 3.000 луѓе гигледаа натпреварите и <strong>за</strong>едно навиваа на отворено.Клучната мотивација <strong>за</strong> преземање на ваков чекор бешерешеноста <strong>за</strong> комуникација, дека постои нешто ново иразлично, атрактивно и корисно, нешто што претходно небеше познато на македонскиот телекомуникациски па<strong>за</strong>р, нодостапно <strong>за</strong> корисниците; нешто што ќе донесе извонреднофудбалско искуство на било кој екран каде и да се. Само<strong>за</strong>бавна, ексклузивна содржина може да привлече новикорисници кои ќе ги користат услугите.Т брендот ги донесе најновите телекомуникациски иновациивоведени во Македонија.Денес, Т ги предводи меѓународните телекомуникацискитрендови нудејќи уникатно и не<strong>за</strong>боравно искуство <strong>за</strong>гледање на истата содржина преку телевизија со високарезолуција, Интернет и мобилна телефонија.Нудење на истата содржина на различни медиуми е клучендвигател <strong>за</strong> Т брендот во Македонија. Главната цел е да сеобезбеди истата MaxTV понуда на различни уреди, покрајтелевизијата, како што се телевизија на мобилен телефон,телевизија на веб.Освен тоа, Компаниите работат на проширување насегашната multi screen понуда со дополнителна, по<strong>за</strong>бавна иуникатна содржина <strong>за</strong> нивните корисници.Како одговор на агресивните движења на цените наконкуренцијата на па<strong>за</strong>рот <strong>за</strong> мобилни комуникации,Т-Мобиле креираше нови пакети и портфолија <strong>за</strong> сегментотна приватни и деловни корисници и семејниот сегмент, коипривлекоа огромен број на корисници <strong>за</strong> само 6 месеци.Еден од главните фокуси беше ставен на сегментот намобилни податочни услуги, каде што Компанијата постигнуваголемо зголемување во споредба со претходната година.Имајќи ги предвид потребите и очекувањата на корисницитешто произлегуваат од модерниот стил на живот, Т брендотвоведе производи во пакет како што се Family + и Total Connectivity.Со воведувањето на <strong>за</strong>еднички производи на дватабренда, T-Home и T-Mobile, корисниците ги добиваат ситеуслуги кои што им се потребни во еден производ како пакети на една сметка. Таквите чекори водат кон <strong>за</strong>доволство,<strong>за</strong>држување/спречување на одлевањето на корисниците и<strong>за</strong>јакнување на односите со корисниците, притоаистовремено следејќи ги сите дневни и долгорочни потреби.Како резултат на зголемената потреба на корисниците одвидео и податочни услуги, Т брендот воведе неколку новиникои придонесоа кон исполнување на целното <strong>за</strong>доволство накорисниците.Еден од најважните фокуси на продажбата на Т-Мобиле бешеставен на уредите <strong>за</strong> мобилни податочни услуги сововедување на разновидно портфолио на таблет компјутери идруги смарт телефони.<strong>2010</strong> година ја означи воведувањето на iPhone 4 што сеслучи во септември. Набрзо по појавувањето на iPhone 4 напа<strong>за</strong>рот, како дел од Групацијата ДТ, iPhone 4 беше воведенво Македонија, во рамките на вториот европски бран и<strong>за</strong>едно со 4 други земји. Т-Мобиле создаде вистинскауспешна приказна од тоа!


38 39„Се на едно место“ <strong>за</strong> нашите корисници<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле развија мрежа на разнипродажни канали, <strong>за</strong> услужување на корисниците одразлични сегменти. Главниот продажен канал е мрежата од46 <strong>за</strong>еднички продавници на Компаниите. Од 1 октомври,сите продавници нудат целосно портфолио на производитена двете Компании. Новиот продажен концепт на ДТ бешевоведен во четири продавници во <strong>2010</strong> година. Една одпродавниците беше ди<strong>за</strong>јнирана како кафетерија иресторан, урбано место каде луѓето можат да уживаат и да се<strong>за</strong>познаат со најновите технолошки решенија.Врвно корисничко искуствоСо својата сигурност и поставување на трендови,<strong>за</strong>доволувајќи ги потребите на корисниците, Компаниитевоведоа различен концепт на продажба и производи којштоги опфаќа следниве седум сегменти на производи: Сегментна специјални/актуелни понуди; Сегмент <strong>за</strong> интернет (иподатоци), Сегмент <strong>за</strong> дополнителна опрема и уреди;Сегмент <strong>за</strong> споделување на моменти (говорни услуги,редовни тарифи и телефонски апарати); Сегмент <strong>за</strong> <strong>за</strong>бава,Бизнис сегмент и Сегмент <strong>за</strong> понуди <strong>за</strong> лојалност. Овојчекор овозможи пристап <strong>за</strong> сите посетители и корисници напродажните салони на T-Home и T-Mobile. Меѓународнатаанали<strong>за</strong> <strong>за</strong> контакт со корисници (ICCA) беше исто такавоведена во сите продажни салони низ Македонија штопомогна во дефинирањето на јасни насоки <strong>за</strong> уште поголемозголемување на <strong>за</strong>доволството на корисниците. Во поглед наподобрувањето на продажбата, со почетокот наУправувањето базирано на вредности, беше утврденоУправување со продажни канали со цел обид <strong>за</strong> дефинирањена реалната вредност на различните продажни канали истекнување на оптимална распределба на буџетот <strong>за</strong>инвестирање на па<strong>за</strong>рот. Тоа го покрива управувањето соканали и оперативниот развој, управувањето соспроведување на кампањи и активности <strong>за</strong> поддршка, со целда се осигура спроведување на одредени кампањи, да сеискористат трошоците <strong>за</strong> комуникација и да се зголемиефикасноста на кампањите на најдобриот можен начин.Имајќи ја предвид важноста на Односи со корисници, T-Mobileвоведе Телепродажба како дел од Мобилниот контактцентар.Во <strong>2010</strong> година беше ставен силен фокус и на FTTHпроизводите. Со интензивни напори на ИТ, маркетингкомуникација и продажните активности, Компанијата гипостигна таргетираните резултати.· 885% ефикасност во исполнувањето на предусловот <strong>за</strong><strong>за</strong>почнување на проектот· FTTH договори - 90% учество во вкупната продажба вопрвите два квартала од <strong>2010</strong> година· покриеност со FTTB оптика на повеќе од 130 деловникориснициПроектот Оптика се смета <strong>за</strong> иднина на телекомуникациитеКомпанијата <strong>за</strong>почна во Скопје, но продолжува и во другитерегиони низ Македонија. Зголемената потреба <strong>за</strong> видео иподаточни услуги бара поголеми капацитети на преноснатамрежа. Дополнителен фокус ќе биде ставен на квалитетот науслугите, како и на зголемувањето на безбедноста имрежниот пристап.Во продолжение се дадени дополнителни новитети што беавоведени од страна на Т брендот во текот на <strong>2010</strong> година,како дел од годишната програма <strong>за</strong> посебен третман наделовната група на корисници:· утврдување на посебни броеви <strong>за</strong> секој деловен корисникпосебно!· ново портфолио на деловни тарифи со: тарифирање попрвата секунда на разговорот, вклучен интернет сообраќајво месечниот надомест и без надомест <strong>за</strong> конекција· организирање и подготовка на <strong>за</strong>еднички работилници наT-Home и T-Mobile <strong>за</strong> мали деловни корисници и корисници- мали средни претпријатија· проширено портфолио на деловни решенија, како што се:Управување со возен парк, Системска интеграција <strong>за</strong> малиделовни корисници и корисници - мали среднипретпријатија...Проширувањето на продажната мрежа на партнери бешеважен чекор во претходната година, со што беше опфатенопроширувањето на мрежата <strong>за</strong> индиректна продажба со новиголеми малопродажници коишто треба да обезбедатподдршка од највисок квалитет и соодветно покривање напа<strong>за</strong>рот. Компаниите вложија многу време, човечки ресурсии професионали<strong>за</strong>м во постојаната регионална поддршка,надзор и обука на лице место <strong>за</strong> вработените во продажнитесалони на партнерите.


<strong>2010</strong> беше година на иновацијата поради:Појавата на е-трговија создаде нови финансиски потребикоишто во многу случаи не можат ефективно да се исполнатод страна на традиционалните системи <strong>за</strong> плаќање Соприфаќање на ова, Т брендот беше првиот кој воведеелектронски систем <strong>за</strong> плаќање: моделот <strong>за</strong> онлајнелектронско плаќање со кредитни и дебитни картички прекуwww.t-mobile.mk и www.t-home.mk <strong>за</strong> електронско плаќањена сметка (онлајн процес <strong>за</strong> плаќање на телефонски фактури<strong>за</strong> корисниците на T-Mobile и T-Home) и електронсконадополнување на кредит (онлајн процес <strong>за</strong> надополнувањена припејд сметка <strong>за</strong> корисници на T-Mobile).Овој чекор не само што го докажува придонесот на Т во<strong>за</strong>штитата на животната средина, туку и дека им <strong>за</strong>штедувавреме на корисниците и им го олеснува животот, штопретставува основа на Т вредностите.Онлајн продажни канали - ефективен начин <strong>за</strong> постигнувањена одлични резултати!Јакнењето на единицата <strong>за</strong> онлајн продажба во <strong>2010</strong> годинасе покажа како ефективен начин <strong>за</strong> зголемување напродажбата и придонесе <strong>за</strong> надминување на крајнитерезултати. Унапредувањето на единицата <strong>за</strong> онлајнпродажба во Служба <strong>за</strong> онлајн бизнис, како посебен канал<strong>за</strong> продажба и услуги, беше значаен чекор напред воразвојот на корисничкиот канал <strong>за</strong> продажба/услуги/информации којшто е активен 24 часа во неделата. Покрајодговорната единица, тестирањето на онлајн продажбата совклучување на вработените, поставувајќи проект <strong>за</strong>специјални бонуси, беше од клучно значење <strong>за</strong> постигнувањена значајните резултати во продажбата на 3Max, 2Max и 3Max FTTH пакетите. Само во декември, онлајн системотпридонесе со 43% во вкупните барања и 50% во вкупнатаимплементација на поднесени барања.Инвестициите, интензивната комуникација <strong>за</strong> подигнувањена свеста и информирањето на корисниците, како иинтензивните обуки и програми <strong>за</strong> бонуси <strong>за</strong> вработените вопродажба се неизбежни <strong>за</strong> постигнување на успешнирезултати – тоа донесе илјадници новостекнати корисници инадградба на приходите.Мотивирањето на вработените е клучен двигател кон успехотна компанијата!Како секој бренд и компанија што ја признава важноста наодносот со корисниците, Т брендот вложува посебни напори<strong>за</strong> тие цели исто така. За таа цел, двете програми <strong>за</strong>лојалност на брендовите T-Home и T-Mobile беа споени воедна програма, најголема во Македонија којашто е целоснофокусирана на потребите на корисниците и се грижи <strong>за</strong>наградување на нивната лојалност.Твојот клуб – <strong>за</strong>едничка програма <strong>за</strong> лојални корисницина двата бренда, T-Home и T-MobileДвете компании ја <strong>за</strong>почнаа оваа програма поради фактотшто корисникот секогаш се наоѓа во нашиот фокус. Оттука,програмите <strong>за</strong> лојалност на T-Home и T-Mobile, кои досегафункционира како посебни програми, Клуб на пријатели иКлуб 360, беа одлична можност да ја покажеме нашатапосебна грижа <strong>за</strong> корисниците. Брендовите обезбедијадополнителна вредност <strong>за</strong> долгорочните корисници, во<strong>за</strong>мена <strong>за</strong> нивната доверба и лојалност.Како компании <strong>за</strong> електронски комуникации, ја ставамецелата модерна технологија во служба на корисниците соцел да се олеснат нивните животи, да им се обезбедат врвникомуникации и да <strong>за</strong>штедат време. Оваа програма е уштееден сегмент од целиот деловен концепт на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> и T-Мобиле Македонија.Земајќи го фактот што двете компании веќе понудија<strong>за</strong>еднички, т.е. конвергирани услуги на па<strong>за</strong>рот, ова бешемногу логичен чекор. Концептот на <strong>за</strong>едничката програма<strong>за</strong> лојалност, Клуб на пријатели на T-Home и Клуб 360 наT-Mobile, функционира како еден бренд од ноември <strong>2010</strong>година.Тој ги обединува двете портфолија на Клубот на пријатели иКлуб 360 и воспоставувањето на единствен систем <strong>за</strong>бодување. На овој начин, компаниите им нудат поголемипридобивки на своите корисници. Суштината на<strong>за</strong>едничкиот клуб на лојалност е корисниците да собератповеќе поени на едно место и да ги конвертираат вопосакуван производ, <strong>за</strong>штедувајќи при тоа време иовозможувајќи поголем избор.Меѓутоа, програмата <strong>за</strong> лојалност има и друга суштинскадимензија, настрана од материјалниот дел на приказната.Предметите кои се дел од понудата <strong>за</strong> наградување служаткако демонстрација на грижата <strong>за</strong> <strong>за</strong>доволување на желбитена корисниците, но пред се тие претставуваат знак наблагодарност <strong>за</strong> нивната лојалност и <strong>за</strong>едничка доверба којаја градиме низ годините.Недела на корисничките услугимеѓународна недела што се слави во целиот свет од странана сите компании ориентирани кон услуги и кориснициВо рамките на активностите <strong>за</strong> одбележување наМеѓународната недела на кориснички услуги, <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> и T-Мобиле Македонија припремија и серијаинтересни изненадувања <strong>за</strong> своите корисници. При тоа,компаниите ја демонстрираа својата грижа <strong>за</strong> исполнувањена потребите и барањата на корисниците, т.е. нивните напори<strong>за</strong> беспрекорно функционирање на услугите и производитекоишто го носат Т брендот.Меѓународната недела на кориснички услуги јаодбележуваат илјадници компании низ светот во прватанедела на октомври. Темата на Меѓународната недела накориснички услуги <strong>2010</strong> беше Традицијата на услугите.


40 41Нашето портфолио на производи<strong>за</strong> <strong>2010</strong> година во медиумитеИнтернет со брзина на светлината, без дополнителна наплата <strong>за</strong> период од три месеци!11.02.<strong>2010</strong>Т-Home подготви неверојатна понуда што им овозможува на корисниците да уживаат во привилегиите насветската револуционерна технологија – Fibre to the home (FTTH) (оптика до домот). Заинтересиранитекорисници ќе можат да го пробаат Интернетот со брзина на светлината, без дополнителна наплата <strong>за</strong> период одтри месеци!Оние корисници што ќе одлучат да ја испробаат оваа најсовремена технологија, <strong>за</strong> првпат достапна воМакедонија, ќе добијат неограничен интернет сообраќај со симетрична брзина дури до 40 Mbps. Оптиката ќебиде достапна <strong>за</strong> новите и постојни корисници на MaxADSL, Call & Surf или 3 Маx пакетите на Т-Home.Уживање со MaxTV три месеци бесплатно14.04.<strong>2010</strong>Со цел да се овозможи поголем број на граѓани да уживаат во придобивките на најдобрата дигитална телевизијаво Македонија, T-Home подготви нова понуда <strong>за</strong> корисниците – 3 месечно бесплатно користење на MaxTVуслугата вклучувајќи ги 3Max, 2Max и 3Max Optic пакетите. Секој корисник што ќе склучи договор <strong>за</strong> кој било одовие пакети до 30 јуни <strong>2010</strong> година ќе може бесплатно да ужива во преку 80 канали со кристално чиста слика.Т-Мобиле го организира најголемиот пикник на езеро во Охрид30.04.<strong>2010</strong>Во сабота, 1 мај <strong>2010</strong> година, Т-Мобиле го организира најголемиот мајски пикник на езеро во Охрид, почнувајќиво 12 часот.Леко од Охрид кој беше интервјуиран од Т-Мобиле ја даде идејата <strong>за</strong> пикникот. Кога го прашаа – „Што бинаправил ако можеш да зборуваш <strong>за</strong> 1 денар/минута со преку 1.3 милиони корисници на Т-Мобиле“, Неговатажелба прерасна во голема и уникатна идеја – пикник на езеро.Идејата на Леко лесно се оствари со услугата на Т-Мобиле, што му овозможи да покани многу пријатели <strong>за</strong> само1 денар/минута и му помогна да го организира најголемиот најуникатниот пикник на езеро во Македонија.Најголемото вртење на хулахоп на сите времиња5/18/<strong>2010</strong>Дали знаете дека најголемото вртење на хулахоп во Градскиот парк во Скопје беше одржано на 10 април, вооргани<strong>за</strong>ција на T-Home?Забавата којашто <strong>за</strong>почна, според планираното, утрото и продолжи неколку часа надвор од распоредот, <strong>за</strong>вршидоцна попладнето. Бројните посетители од сите возрасти се <strong>за</strong>бавуваа и спортуваа.Посетителите учествуваа во натпреварот во вртење хулахоп којшто беше организиран во неколку дисциплини:најдолго вртење хулахоп, вртење на хулахоп околу вратот, вртење неколку хулахопи истовремено и најголемогрупно вртење хулахоп.Најдобрите вртачи на хулахоп беа наградени со бројни награди и хулахоп изненадувања. Забавата во Градскиотпарк беше дополнително збогатена со изведбите на нашите поп-пејачи, Елена Ристеска и Ламбе Алабаковски.Настанот од којшто беше создадена прекрасна видео реклама, беше дел од новата промотивна кампања наT-Home „Сега и ти можеш да вртиш <strong>за</strong> 0 денари“ и се базира на основното ветување на нашиот бренд –создаваме искуства вредни <strong>за</strong> споделување.Најиновативен сајтwww.t-mobile.com.mk најавен како Најиновативниот сајт <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година7/2/<strong>2010</strong>Т-Мобиле Македонија е добитник на наградата Најиновативен сајт на годината којашто се доделува нанастанот одржан под покровителство на Претседателот на Република Македонија и организиран од странана Системот <strong>за</strong> онлајн маркетинг „Keep an Eye“.Веб сајтот на Т-Мобиле беше претставен како најиновативен од аспект на техничките елементи коишто секористени при креирањето на сајтот, но и како резултат на фокусирањето на сајтот <strong>за</strong> <strong>за</strong>доволување напотребите на корисниците и обезбедување точни информации.Изборот на Сајт на годината, организиран по прв пат во Македонија оваа година, има <strong>за</strong> цел потенцирањена значењето на развојот на интернет сајтовите во Македонија.


Мобилниот телефонски апарат го <strong>за</strong>менува паричникот02.06.<strong>2010</strong>За првпат на македонскиот па<strong>за</strong>р, Т-Мобиле воведува нова и иновативна услуга <strong>за</strong> своите корисници – мобилно плаќање(M-Payment).Т-Мобиле е првиот оператор што им овозможува на корисниците да ги платат своите сметки во рестораните, кафе баровите исл., преку своите мобилни телефони. Услугата е бр<strong>за</strong>, лесна и едноставна <strong>за</strong> користење, како и соодветна <strong>за</strong> сите модели нателефонски апарати.Уникатно фудбалско искуство со Т-Мобиле и T-Home09.06.<strong>2010</strong>Следете ги натпреварите од Светското првенство на телевизија со висока резолуција, мобилен телефон и интернет <strong>за</strong> прв патво Македонија.За прв пат во Македонија и воопшто во Групацијата Дојче <strong>Телеком</strong>, пред <strong>за</strong>почнувањето на Светското првенство во фудбалво органи<strong>за</strong>ција на ФИФА, во духот на Т брендот и вредностите, T-Home и T-Mobile ќе го воведат најновото иновативнорешение во областа на телекомуникациите – понудата 3 Screen. Фудбалските фанови ќе имаат ексклузивна можност да гогледаат Светското првенство во фудбал во органи<strong>за</strong>ција на ФИФА во живо, на висока резолуција на MaxTV, на своитемобилни телефони или преку интернет во секое време на секое место.Кети Пери и Дојче <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong>еднички гхи покануваат најголемите обожаватели да учествуваат во нејзиниот спот <strong>за</strong>песната „Firework“09.08.<strong>2010</strong>- Проект на Кети Пери: Кампањата <strong>за</strong> спотот на поп пеачката ќе ги ангажираат нејзините најголеми обожаватели да бидат делод нејзиниот спот <strong>за</strong> претстојниот нов сингл.‘Firework’.- Активностите на кампањата вклучуваат осум европски па<strong>за</strong>ри на Дојче <strong>Телеком</strong>.- Кампањата го <strong>за</strong>јакнува мотото на брендот Дојче <strong>Телеком</strong> „Сподели доживувања“ со тоа што на обожавателите имобезбедува моменти <strong>за</strong> паметење коишто ќе можат да ги споделуваат.Нови продажни салони на Т брендот во Скопје26.08.<strong>2010</strong>T-Home и T-Mobile ја прошируваат својата продажна мрежа. Денес, два нови продажни салони беа отворени во Скопје вотрговскиот центар Беверли Хилс (поранешната локација на кафе барот Спа) и во Кисела Вода, веднаш до Рампа. А наскоро,со отворањето на новиот трговски центар Веро, на 1 септември, ќе почнат да работат два нови продажни салона.T-Mobile и T-Home услугите на една претплата01.09.<strong>2010</strong>Денес, брендовите T-Mobile и T-Home воведоа нова понуда, обезбедување на своите решенија <strong>за</strong> комуникација од едноместо, на иста сметка и на само една претплата.Family Max е новиот пакет создаден во согласност со барањата на различни возрасни групи и ги исполнува барањата нацелото семејство. Сите корисници на Family Max пакетот сега ќе можат да зборуваат, сурфаат и гледаат телевизија <strong>за</strong> цена од1.999 денари со ДДВ.Т-Мобиле го донесе iPhone 4 на македонскиот па<strong>за</strong>р09.24.<strong>2010</strong>Новиот iPhone 4 спакуван со прекрасен нов ди<strong>за</strong>јн од стакло и не`рѓосувачки челик што го прави најтенкиот паметентелефон во светот.Денес, Т-Мобиле го донесе iPhone 4 на македонскиот па<strong>за</strong>р – најновиот iPhone 4 на Apple ја вклучува функцијата FaceTime,со што сонот <strong>за</strong> видео повик станува реалност, извонредниот нов Retina дисплеј со највисока резолуција некогаш вграденаво телефон, со што се добива супер јасен текст, слика и видео.Нови канали <strong>за</strong> плаќање на услугите06.12.<strong>2010</strong>Во согласност со модерниот начин на живеење и поседувајќи ги најсовремените технолошки достигнувања, <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> АД – Скопје и Т-Мобиле Македонија, во соработка со Стопанска банка, воведоа нови и полесни канали <strong>за</strong> плаќањена услугите достапни 24 часа дневно во текот на целата недела. Корисниците на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле ќе можатда ги плаќаат месечните сметки <strong>за</strong> интернет, телефон и телевизија преку интернет и преку мрежата на банкомати наСтопанска банка.


43 43Подготовка на теренот <strong>за</strong> нови производи и услуги, <strong>за</strong> иновациии <strong>за</strong> поголемо <strong>за</strong>доволство на корисниците... Нашата вклученосте потребна <strong>за</strong> сите процеси и целото работење на компанијата.Наша <strong>за</strong>дача не е да донесуваме обични решенија, но ние требада ги зголемиме очекувањата и да ги <strong>за</strong>пазиме сите временскирамки, ограничувања на буџетот и да бидеме први со најдобритерезултати.Торстен Алберс,Главен директор <strong>за</strong> техника на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>и Т-Мобиле МакедонијаБарањата и очекувањата на корисниците создадоа поинаквадефиниција <strong>за</strong> квалитетот и ефикасноста на мрежата. Да се биденајголема компанија којашто услужува повеќе од 120 милионипретплатници значи не само да се следат трендовите, туку и дасе следи интензивното темпо на Т брендот. Свесни сме декавлеговме во нова ера на телекомуникациите и се подготвивме <strong>за</strong>растот на податочните услуги со широко распространување иподобрување на мрежата.Ефтим Бетински,Главен директор <strong>за</strong> техника на Т-Мобиле Македонија


Компаниите ја <strong>за</strong>држаа целта во <strong>2010</strong> година:Одржување на мрежата на високо технолошко ниво со цел да се обезбеди широк опсег напроизводи и услуги што ќе ги <strong>за</strong>доволат барањата на корисниците.Имајќи го ова во фокусот на сите активности...<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> прави напори да ја модернизирасвојата мрежа и да постигне високо технолошко ниво, да гоподобри секојдневното оддржување и да ги надминепречките во процесот на давање услуги и отстранување нагрешки.Модернизирањето на мрежата се врши во неколку сегменти.Во областа на пристапната мрежа постојат два важнифокуси:· Модернизирање на мрежната инфраструктура соспроведување на оптичките кабли до крајните корисниципознато како Fiber-to-the-Home (FTTH) (оптика до домот).· Зголемување на густината на претпланици наширокопојасни услуги со искористување на постојнатабакарна мрежа со проширување на ADSL портовите ипокриеноста, како и искористување на веќеимплементираната FTTH мрежа.Распространувањето на FTTH е неизбежно <strong>за</strong> обезбедувањена висококвалитетни широкопојасни услуги. Во <strong>2010</strong> година,беше изграден капацитет од приближно 20.000 домови вонеколку поголеми градови во Македонија, како што се:Скопје, Куманово, Штип, Струмица, Охрид, Гостивар и др.Бројот на ADSL портови се зголеми на приближно 200.000портови, а беше постигната покриеност од речиси 100% насите RSU локации.Зголемените барања <strong>за</strong> сообраќај од широкопојаснитеуслуги продолжуваат да го потикнуваат порастот накапацитетот на транспортните мрежи. Во текот на <strong>2010</strong>година, беа утврдени неколку нови IP/MPLS PoP локации,беше извршено проширување на речиси половина одрутерите со интерфејси од 1xGE и 10GE и беа воведени новиBRAS рутери. Капацитетот на Интернет гејтвеите беше истотака зголемен со цел да се исполнат барањата <strong>за</strong> интернетконекција.Барањата од порастот на широкопојасните услуги преку IP/MPLS мрежата, ISP и T-Mobile MK резултираа вопроширување на DWDM мрежата во текот на <strong>2010</strong> година.Проширувањето се состои од имплементација на ROADM(Reconfigurable Optical Add Drop Multiplexer) јазли на неколкулокации, проширување на речиси сите меѓународнипрекугранични линкови и проширување со интерфејси од10G на извесен број на локации.Деловните корисници остануваат во фокусот накомпаниите.Продолжува веќе <strong>за</strong>почнатиот проект <strong>за</strong> мигрирање одмеѓународните изнајмени линии базирани на TDM конрешенија базирани на IP со користење на EFM (етернет вопрвата милја) модеми, како и со користење на оптичкаинфраструктура преку Етернет агрегатни централи и уреди<strong>за</strong> оптика демаркација. Имајќи го ова предвид, во текот на<strong>2010</strong> година, беа утврдени нови локации со EFM прекубакарна опрема, а постојните беа проширени со цел да сеподдржи постојната миграција на VPN корисници од TDM вопристап базиран на Етернет.Иновација и имплементација на новините чијашто цел еефикасностаВо поглед на сервисните платформи, главниот фокус во <strong>2010</strong>година беше ставен на зголемувањето на квалитетот наискуството на корисникот во поглед на IPTV услугата и наимплементацијата на платформата IP Multimedia Subsystem(IMS).· IPTV платформата беше надградена со цел да се поддржизголемениот борј на канали и STB и да се додадатдополнителни функции, како што е DVR насекаде, побрзоменување на канали, рупирање на повеќе снимања, листана претходни 5 канали и др.· IMS платформата ќе се користи како ба<strong>за</strong> <strong>за</strong> миграција одPSTN мрежата кон целата IP мрежа и имплементација нанови услуги и апликации. Имплементацијата и тестирањетона IMS платформата <strong>за</strong>почна во <strong>2010</strong> година.Имплементацијата на нови услуги секогаш е големпредизвик од техничка гледна точка. По иновацијата, какостратешки столб на Компанијата, во текот на <strong>2010</strong> година беавоведени следниве нови услуги, како што беше претходноспоменато: 3 Screen ТВ, Family +, и др. Одличен тим наексперти и професионалци го подготвија теренот <strong>за</strong>воведување на ваков вид на модернизирани технолошкирешенија и <strong>за</strong> постојана комуникација и соработка со ситедруги области од двете компании.Подобрена оперативна ефикасностПокрај мрежниот и инфраструктурниот развој, Областа наглавниот директор <strong>за</strong> техника постојано ги интензивиранапорите <strong>за</strong> поддршка на ефикасните процеси <strong>за</strong>обезбедување услуги и отстранување на грешки со цел да сепридонесе во поголемо <strong>за</strong>доволство на корисниците.


44 45Информатичка технологијаСледејќи ја корпоративна стратегија <strong>за</strong> интегрирање, ИТобластите на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле Македонијабеа фокусирани на консолидацијата на ИТ системите иинфраструктурата, при што се намалува комплексноста наИТ архитектурата и се подобруваат ИТ безбедноснитестандарди.Интеграцијата на ИТ инфраструктурата и архитектура епредуслов <strong>за</strong> спроведување на <strong>за</strong>едничките процеси на нивона Групацијата МКТ и <strong>за</strong> зголемување на ефикасноста напроцесите.Главни постигнувања во <strong>2010</strong> година беа следниве:· Имплементација на <strong>за</strong>едничка централа и домен- Доменот @telekom.mk беше утврден како <strong>за</strong>еднички домен<strong>за</strong> Групацијата, ситте корисници/сервери на Т-Мобиле беамигрирани на доменот @telekom.mk, а сите електронскипошти беа мигрирани на <strong>за</strong>едничката централа <strong>2010</strong>;· Интеграција и имплементација на <strong>за</strong>едничка корпоративнаИТ мрежа – Интерконекција помеѓу <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>АД – Скопје и Т-Мобиле Македонија АД Скопје,корпоративна мрежна инфраструктура и градење на нова<strong>за</strong>едничка мрежна инфраструктура. Заедничката мрежаовозможува стабилна, високо достапна, сигурна и безбеднамрежна инфраструктура и го подобрува функционирањетона сите апликации и процеси што се од клучно значење <strong>за</strong>деловното работење;· Развој на таргетирана ИТ архитектура <strong>за</strong> CRM, Billing и ERPдомените и усогласување со стандардите не Дојче Телекм;· Со цел да се обезбедат сигурни простории <strong>за</strong> инсталирањена хардверската опрема <strong>за</strong> новите ИТ и OSS системи, Датацентарот беше проширен <strong>за</strong> дополнителни 160 м2, при штосе гарантира дека потребите на Дата центарот ќе бидат<strong>за</strong>доволени во следните 4 години.IT <strong>за</strong>зема значајна улога во имплементацијата на новитеконвергирани производи и услуги од фиксна и мобилнателефонија:· „Family +“ – првиот сеопфатен корпоративен 4Play пакеткојшто вклучува фиксна линија, мобилна линија,широкопојасен DSL и MaxTV;· 3 Screen ТВ стриминг <strong>за</strong> ФИФА Светското првенство вофудбал <strong>2010</strong> година во висока резолуција на MaxTV,мобилен стриминг и интернет стриминг;· Заедничка програма <strong>за</strong> лојалност;· E-трговија и плаќање на рати.Стандардите <strong>за</strong> ИТ безбедност беа подобрени соимплементацијата на неколку системи коишто се релевантни<strong>за</strong> безбедноста и коишто ги намалуваат оперативните ризиции ја подобруваат <strong>за</strong>штитата на корисниците и личнитеподатоци. Првата фа<strong>за</strong> од имплементацијата на Системот <strong>за</strong>управување со идентитет и централни права на пристап е<strong>за</strong>вршена со интегрирање на сите ИТ системи на МКТкоишто содржат кориснички податоци, со план да сепродолжи и со други системи на МКТ и истото да се проширии на ИТ системите на ТММК.CRM и Билинг доменот беше во фокусот во текот на <strong>2010</strong>година.Проектот <strong>за</strong> надградба на системот <strong>за</strong> билинг на компаниите беше<strong>за</strong>вршен којшто воведе нови капацитети <strong>за</strong> тарифирање и билингво нашето портфолио на производи, како контрола на трошоци,поделена наплата, подобрено тарифирање на роаминг, итн.<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> и Т-Мобиле <strong>за</strong>почнаа тригодишен проект <strong>за</strong>CRM од следна генерација, чијашто цел е имплементација на новконсолидиран CRM систем, како дел од Групацијата Дојче<strong>Телеком</strong>. Овој систем треба да овозможи севкупен увид во односна корисниците и понатаму да го изостри корисничкиот фокус надвете компании.Подготовка на теренот <strong>за</strong> <strong>за</strong>доволство на корисниците намобилната телефонија· проширување на 3G капацитетот и покриеност. Брзината бешезголемена до 7.2Mbps. Покриеноста на населението бешезголемена на 60%.· имплементација на packet core географска редундантност. GPRSопремата беше дуплирана на две географски различни локации.Ова значително ја зголеми сигурноста на податочните услуги,бидејќи во случај на испад или нефункционирање на еден систем,вториот ќе ја преземе контролата на целиот податочен сообраќај.· имплементација на платформа <strong>за</strong> видео стриминг. Овој проект имовозможи на претплатниците на Т-Мобиле да гледаат телевизијана своите телефонски апарати насекаде и во секое време.· зголемување на капацитетот на говорните услуги на 1800MHz. Созголемување на капацитетот на радио мрежата на 1800MHz,Т-Мобиле избегна огранучувања на капацитетот на радио мрежитена 900 MHz.· со цел да се зголеми безбедноста во мрежата, Т-Мобилеимплементираше SMS firewall.· T-Мобиле го надгради системот <strong>за</strong> наплата Со помош на оваанадградба, можностите на системот се зголемија, при што сеовозможи понуда на поиновативни услуги, особено на нашитеприпејд претплатници.· со надградбата на системот <strong>за</strong> наплата, со цел да се подобрисигурноста на услугите, Т-Мобиле имплементираше географскаредундантност.· опремата <strong>за</strong> системот <strong>за</strong> наплата беше дуплирана на двегеографски различни локации. Ова значително ја зголемисигурноста на услугата, бидејќи во случај на испад илинефункционирање на еден систем, вториот ќе ја преземеконтролата на сите претплатници и услуги кои се управувани одсистемот <strong>за</strong> наплата (во моментот, главно припејд претплатниците).Компанијата става силен акцент на обезбедувањето најиновативниуслуги и на обезбедувањето на највисок квалитет на мрежата. Овасе постигнува со имплементација на најнапредна опрема, но и соимплементирање на највисоките стандарди во работењето.Постојаната оптими<strong>за</strong>ција на мрежата, следејќи ги Клучнитепока<strong>за</strong>тели на извршувањето на работата (KPI) и споредување содруги оператори на Т-Мобиле во Европа, овозможуваат објективнорасудување и јасна слика како да се продолжи.Географската редундантност е имплементирана во најважнатаопрема <strong>за</strong> подобрување на сигурноста, како и резервнонапојување и генератори во сите базни станици. Постојанитенапори и инвестиции водат кон сигурност на брендот и подобарквалитет, при што се постигнува стратешката цел: највисоко нивона <strong>за</strong>доволство на корисниците.


Постојано сме во трка со конкуренцијата.Да се биде сопственик на мрежа распространета низ целатаземја, да се нудат најдобрите решенија на па<strong>за</strong>рот, да сесоработува со најдобрите професионалци и да се поседувамеѓународно искуство и знаење, ги дава најдобрите финансискирезултати и ги исполнува очекувањата на акционерите. Згора натоа, ги прави вработените и менаџментот ентузијасти и гимотивира <strong>за</strong> идни успеси. Ќе продолжиме во истиот дух.Славко ПројкоскиГлавен директор <strong>за</strong> финансии на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>и Т-Мобиле Македонија


46 47<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансискиизвештаиЗа годината која <strong>за</strong>вршува на31 декември <strong>2010</strong>Со <strong>извештај</strong> на не<strong>за</strong>висниот ревизорСодржинаИзвештај на не<strong>за</strong>висниот ревизорКонсолидирани финансиски извештаиКонсолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансискатасостојба 50Консолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> сеопфатнадобивка 51Консолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> паричните текови 52Консолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> променитево главнината 53Белешки кон консолидиранитефинансиски извештаи 54


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи


Консолидирани финансиски извештаиКонсолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансиската состојбаНа 31 декемвриВо илјади денариБелешка<strong>2010</strong>2009СредстваТековни средстваПарични средства и еквиваленти на паричните средстваДепозити во банкиПобарувања од купувачи и останати побарувањаПобарувања <strong>за</strong> останати даноциПобарувања од данок на добивкаЗалихиСредства наменети <strong>за</strong> продажбаВкупно тековни средства567810111.414.0728.205.4443.119.68594.7328.882504.99438.13913.385.9481.991.4218.665.5212.929.6142.195138.817529.33939.11314.296.020Нетековни средстваНедвижности, постројки и опремаАванси <strong>за</strong> недвижности, постројки и опремаНематеријални средстваПобарувања од купувачи и останати побарувањаФинансиски средства расположливи <strong>за</strong> продажбаФинансиски средства по објективна вредност прекудобивката или <strong>за</strong>губатаОдложени даночни средстваВкупно нетековни средстваВкупно средства12137914.912.18623.1722.590.138315.27930565.125-17.906.20531.292.15314.407.28248.4672.865.745107.91789661.37660.77517.552.45831.848.478ОбврскиТековни обврскиОбврски кон добавувачите и останати обврскиОбврски <strong>за</strong> останати даноциРезервирања <strong>за</strong> други обврски и плаќањаВкупно тековни обврски148153.721.90528.761388.2024.138.8683.484.71975.081927.0014.486.801Нетековни обврскиОбврски кон добавувачите и останати обврскиРезервирања <strong>за</strong> други обврски и плаќањаВкупно нетековни обврскиВкупно обврски141597.802527.340625.1424.764.01096.596317.115413.7114.900.512КапиталАкционерски капиталПремија <strong>за</strong> издавање акцииСопствени акцииОстанати резервиАкумулирана добивкаВкупно капиталВкупно капитал и обврски169.583.888540.659(3.738.358)2.475.06817.666.88626.528.14331.292.1539.583.888540.659(3.738.358)2.475.06818.086.70926.947.96631.848.478Консолидираните финансиски извештаи прикажани на страниците од 1 до 52 беа одобрени од страна на Раководството на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>АД - Скопје на 17 февруари 2011 година, и се предмет на разгледување и одобрување од Одборот на директори на 23 февруари 2011 година и одакционерите на денот кој дополнително ќе се одреди.


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи5051Консолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> сеопфатната добивкаЗа годината <strong>за</strong>вршена на 31 декемвриВо илјади денариБелешка<strong>2010</strong>2009Приходи1717.209.12218.012.694Аморти<strong>за</strong>цијаТрошоци <strong>за</strong> вработенитеПлаќања кон останати операториОстанати расходи од работењетоТрошоци од работење1819(3.161.352)(1.696.490)(1.595.239)(4.896.321)(11.349.402)(2.847.707)(1.576.491)(1.441.064)(5.639.474)(11.504.736)Останати оперативни приходи2013.80918.402Оперативна добивка5.873.5296.526.360Расходи од финансирањеПриходи од финансирањеПриходи од финансирање - нетоДобивка пред оданочување2122(181.478)436.347254.8696.128.398(47.050)436.940389.8906.916.250Данок од добивкаДобивка <strong>за</strong> годината23(78.192)6.050.206(7.067)6.909.183Вкупна сеопфатна добивка <strong>за</strong> годината6.050.2066.909.183Информација <strong>за</strong> <strong>за</strong>работката по акција:Обична <strong>за</strong>работка по акција (во денари)70,1480,10


Консолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> парични тековиЗа годината <strong>за</strong>вршена на 31 декемвриВо илјади денариБелешка<strong>2010</strong>2009Оперативни активностиНето добивка пред оданочувањеКорекции <strong>за</strong>:Аморти<strong>за</strong>ција(Поврат)/Исправка на вредноста на <strong>за</strong>лихите до нето продажна вредност(Добивка)/Загуба од промена на објективната вредност на финансискитесредстваИсправка на вредноста на побарувања од купувачи и други побарувањаРезервирања <strong>за</strong> други обврски и плаќањаНето добивка од продажба на опремаПриходи од дивидендиРасходи од каматиПриходи од каматиЕфект од промена на курсот на паричните средства и еквивалентите напарични средстваПарични средства добиени од работењето пред промената во обртниоткапиталЗголемување/(намалување) на <strong>за</strong>лихитеЗголемување на побарувањатаНамалување на обврскитеПарични средства добиени од работењетоПлатени каматиПобаруван/(Платен) данок од добивкаПаричен тек користен во оперативни активности1921/22192221226.128.3983.161.352(25.727)(3.158)147.407(42.931)(13.809)(2.789)250(382.028)5898.967.55450.072(637.162)(510.118)7.870.346(250)112.5187.982.6146.916.2502.847.70739.0183.133199.091180.901(18.402)(3.118)126(429.083)21.7329.757.355(288.196)(134.292)(602.689)8.732.178(126)(389.282)8.342.770Инвестициони активностиНабавка на недвижности, постројки и опремаНабавка на нематеријални средстваНаплатени/(Одобрени) <strong>за</strong>емиДепозити вратени од банкиДепозити пласирани во банкиПриливи од дивидендиПриливи од продажба на опремаПримени каматиПаричен тек користен во инвестициони активности(2.493.217)(475.505)1.71317.210.256(16.843.686)2.78934.698473.607(2.089.345)(2.339.280)(691.131)(7.816)16.968.252(15.672.243)3.11847.773398.910(1.292.417)Финасиски активностиИсплата на дивидендиПаричен тек користен во финансиски активности(6.470.029)(6.470.029)(6.160.720)(6.160.720)Нето (намалување)/зголемување на паричните средства и еквиваленти напаричните средстваПарични средства и еквиваленти на парични средства на 1 јануариЕфект од промена на курсот на паричните средства и еквивалентите напарични средстваПарични средства и еквиваленти на парични средства на 31 декември5(576.760)1.991.421(589)1.414.072889.6331.123.520(21.732)1.991.421


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи5253Консолидиран <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> промени во главнинатаВо илјади денариБелешкаАкционерскикапиталПремија одиздавањеакцииСопствениакцииОстанатирезервиАкумулиранадобивкаВкупноСостојба на 1 јануари 2009 -9.583.888540.659(3.738.358)2.475.06817.338.24626.199.503Вкупна сеопфатна добивка <strong>за</strong>годината----6.909.1836.909.183Исплатени дивиденди----(6.160.720)(6.160.720)Состојба на 31 декември 2009 -169.583.888540.659(3.738.358)2.475.06818.086.70926.947.966Состојба на 1 јануари <strong>2010</strong> -9.583.888540.659(3.738.358)2.475.06818.086.70926.947.966Вкупна сеопфатна добивка <strong>за</strong>годината----6.050.2066.050.206Исплатени дивиденди----(6.470.029)(6.470.029)Состојба на 31 декември <strong>2010</strong>169.583.888540.659(3.738.358)2.475.06817.666.88626.528.143


Белешки кон консолидираните финансиските извештаи1. ОПШТИ ИНФОРМАЦИИ1.1. За друштвотоОвие консолидирани финансиски извештаисе однесуваат на групацијата на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> АД - Скопје, која ги вклучува<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – Скопје, Т-МобилеМакедонија АД Скопје и фондацијатае-Македонија – Скопје (во понатамошниоттекст: „Групацијата”).<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, АД – Скопје (вопонатамошниот текст: „Друштвото”) еакционерско друштво регистрирано воРепублика Македонија.Во 2008 година Друштвото го прифати Т-Хомебрендот и на 1 мај 2008 година го променисвоето правно име од АД <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong>уникации Скопје во <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> АД – Скопје и неговите производисега се продаваат под брендот Т-Хоме.Директна матична компанија на Групацијата еАД Каменимост Комуникации Скопје, водоброволна ликвидација, во сопственост наМаѓар <strong>Телеком</strong> АД регистрирана во Унгарија.Крајната матична компанија е Дојче <strong>Телеком</strong>АД регистрирана во Сојузна РепубликаГерманија.Друштвото е водечка компанија којаобезбедува услуги од областа на фикснатателефонија, додека Т-Мобиле Македонија АД(во понатамошниот текст: „Подружницата“) еводечка компанија која обезбедува услуги одобласта на мобилната телефонија воМакедонија. е-Македонија е фондација,основана <strong>за</strong> цели на поддршка на применатаи развојот на информационата технологија воМакедонија.Работењето на телекомуникацискиот секторво Република Македонија е регулирано соимплементирањето на Законот <strong>за</strong>електронски комуникации („ЗЕК“) донесен вомарт 2005 година. Според ЗЕК, Друштвото еопределено како оператор со Значителнапа<strong>за</strong>рна моќ („ЗПМ“) на па<strong>за</strong>рот на фикснителекомуникациски мрежи и услуги,вклучувајќи го и па<strong>за</strong>рот <strong>за</strong> пристап на мрежи<strong>за</strong> пренос на податоци и <strong>за</strong>куп на линии. Сопоследната измена на ЗЕК, објавена на 4август 2008 година, концесиските договорина Друштвото и Т-Мобиле Македонија не сеповеќе важечки од 5 август 2008 година. На 5септември 2008 година Агенцијата <strong>за</strong>електронски комуникации („Агенцијата“),официјално им прати известување наДруштвото и Т-Мобиле Македонија <strong>за</strong> ониејавни електронски комуникациски мрежи и /или услуги кои биле доделени воконцесискиот договор. Лиценци <strong>за</strong>радиофреквенција беа издадени наоператорите <strong>за</strong> опсегот доделен соконцесиските договори во форма пропишанаод ЗЕК. Со последните измени на ЗЕК,почнувајќи од 1 јули <strong>2010</strong> година, наДруштвото му беше воведена обврска <strong>за</strong>чување на необработените податоци <strong>за</strong>сообраќајот во период од 24 месеци. Сеочекува Советот <strong>за</strong> радиодифузија да гиинтензивира активностите против кабелскитеоператори поради реемитување нателевизиски канали без регулирани права наинтелектуалната сопственост („ИС”).Лиценцата <strong>за</strong> радиофреквенција на Т-МобилеМакедонија, со проток од 25 MHz во 900 GSMмрежата, издадена во согласност со форматарегулирана во ЗЕК, е со важност до 5септември 2018, при што истата може да сепродолжи <strong>за</strong> дополнителни 20 години восогласност со ЗЕК.Друштвото користи методологијата <strong>за</strong>долгорочно зголемување на трошоците(„LRIC“) <strong>за</strong> регулирани услуги на големо. На 4октомври <strong>2010</strong> година, Агенцијата гоимплементираше LRIC Bottom - upтрошочниот модел и на 20 декември <strong>2010</strong>година ги објави конечните резултати, којштоќе се применува од март 2011 година.Врз основа на ЗЕК, Агенцијата може дапропише регулирање на малопродажнитефиксни телефонски услуги. Агенцијата ја<strong>за</strong>врши постапката <strong>за</strong> анали<strong>за</strong> нарелевантните па<strong>за</strong>ри и врз основа на<strong>за</strong>клучоците од анали<strong>за</strong>та, Агенцијатапланира да наметне регулирање намалопродажните цени на Друштвото.Дополнително се очекува поголем притисокврз молопродажните цени поради Упатството<strong>за</strong> тестирање на исстиснување со ценивоведено од страна на Агенцијата во <strong>2010</strong>година.Дополнително, Агенцијата објави јавна дебата<strong>за</strong> регулаторните предизвици повр<strong>за</strong>ни соновата генерација на пристапни мрежи.Врз основа на неколку донесени под<strong>за</strong>конскиакти објавени во втората половина на 2008година Друштвото подготви неколкудополнителни големопродажни производикако што се изнајмување на големо напретплатничка линија, изнајмување на големона линии и локален битстрим пристап. Водекември <strong>2010</strong> година од страна наАгенцијата беше објавен нов правилник <strong>за</strong>пристап и користење на специфични мрежнисредства. Според новиот правилник,Друштвото има обврска да понуди пристап докабелска канали<strong>за</strong>ција и неискористениоптички влакна.На 27 мај <strong>2010</strong> беше воведена нова услуга <strong>за</strong>Преносливост на броеви („ПБ“): WLR со ПБ,давајќи им можност на сите WLR корисницитеда мигрираат во големопродажната мрежа наДруштвото.На 29 февруари 2008 година Т-МобилеМакедонија поднесе Референтна понуда <strong>за</strong>интерконекција до Агенцијата.Во мај <strong>2010</strong> <strong>за</strong>врши вториот круг на анали<strong>за</strong>на па<strong>за</strong>рот 16 при што сите три мобилниоператори беа назначени како СМП напа<strong>за</strong>рот 16.Врз основа на вториот круг на анали<strong>за</strong> напа<strong>за</strong>рот 16 и LRIC трошочниот моделот, војули <strong>2010</strong> година Т-Мобиле Македонија добирешение каде цени <strong>за</strong> терминирање на повикво мобилната мрежа („МТР“) е дефинирана сопланирано намалување во временска рамкаод четири години (до 2013). Во септември<strong>2010</strong> година цената <strong>за</strong> националниот МТР енамален <strong>за</strong> 3,2 денари и ќе продолжи сонамалувањето <strong>за</strong> 0,1 денари секоја година до2,9 ден / мин во септември 2013 година. Воисто време Агенцијата ги регулира МТР <strong>за</strong>ONE и VIP со планирано намалување вовременска рамка од четири години, притоавоведувајќи асиметрија помеѓу трите мобилниоператори што ќе доведе до еднаква цена наМТР од 2,9 денари до септември 2013 година.На 7 јули <strong>2010</strong> година Агенцијата направианали<strong>за</strong> на па<strong>за</strong>рот 15 (Услуга <strong>за</strong> пристап и <strong>за</strong>воспоставување на повик во јавната мобилнакомуникациска мрежа), а на 28 јули <strong>2010</strong>година донесе одлука со која Т-МобилеМакедонија е назначен како Оператор созначителна па<strong>за</strong>рна моќ на па<strong>за</strong>рот 15, врзоснова на која Т-Мобиле Македонија подготвии објави Референтна понуда <strong>за</strong> пристап(„РПП“).На втoр тендер <strong>за</strong> дополнителни три 3Gлиценци, објавен на 15 септември 2008година, Т-Мобиле Македонија доби едналиценца којашто му беше доделена на 17декември 2008 година и <strong>за</strong> која плати МКД613.837 илјади, што е еднакво на ЕУР 10милиони како еднократен надомест. На 11јуни 2009 година Т-Мобиле Македонија<strong>за</strong>почна со обезбедување на комерцијални3G услуги. Лиценцата е со важност 10 години,односно до 17 декември 2018 година соможност <strong>за</strong> продолжување <strong>за</strong> 20 години восогласност со ЗЕК.На 10 јануари 2009 година беше објавен јавентендер <strong>за</strong> доделување на две лиценци <strong>за</strong> 2G


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи5455радиофреквенции во 1800 MHz мрежата. На9 јуни 2009 година Т-Мобиле Македонијадоби една лиценца. За 2G лиценцата во 1800MHz мрежата, Т-Мобиле Македонија платиЕУР 2 милиони (МКД 122.812 илјади).Важноста на лиценцата е 10 години соможност <strong>за</strong> продолжување <strong>за</strong> 20 години восогласност со ЗЕК.Од август 2006 година, Друштвото има повеќеод 100 акционери како резултат напродажбата на дел од акциите во сопственостна Владата на Република Македонија прекуаукциите организирани во текот на јуни 2006година. Согласно Законот <strong>за</strong> хартии одвредност, со ова, Друштвото се квалификувакако компанија со посебни обврски <strong>за</strong>известување кои главно се состојат оддоставување на квартални, полугодишни игодишни финансиски информации доКомисијата <strong>за</strong> хартии од вредност наРепублика Македонија.Регистрирана адреса на Друштвото е ул. ОрцеНиколов бб, 1000 Скопје, РепубликаМакедонија. Просечниот број на вработениво <strong>2010</strong> беше 1.726 (2009: 1.741).1.2. Истрага <strong>за</strong> одредени договори<strong>за</strong> консултантски услугиНа 13 февруари 2006 година, Маѓар <strong>Телеком</strong>АД, доминантниот сопственик на Друштвото,(преку Каменимост Комуникации АД – Скопје(во ликвидација), мнозински сопственик наДруштвото), објави дека е спроведена истрага<strong>за</strong> одредени договори склучени од другаподружница на Маѓар <strong>Телеком</strong> АД, со цел дасе утврди дали договорите биле склучени воспротивност на политиките на Маѓар <strong>Телеком</strong>АД или важечките <strong>за</strong>кони или регулативи.Одборот <strong>за</strong> ревизија на Маѓар <strong>Телеком</strong> гиангажираше White & Case како свој не<strong>за</strong>висенправен советник <strong>за</strong> целите наспроведувањето на интерната истрага.Последователно на ова, на 19 февруари 2007година, Одборот на директори на Друштвото,врз основа на препораката на Одборот <strong>за</strong>ревизија на Друштвото и Одборот <strong>за</strong> ревизијана Маѓар <strong>Телеком</strong> АД донесе одлука <strong>за</strong>спроведување на не<strong>за</strong>висна интерна истрагаво однос на одредени договори воМакедонија.Дополнителни информации во врска соинтерната истрага се содржани вофинансиските извештаи на Друштвото <strong>за</strong>годината што <strong>за</strong>вршува на 31 декември 2009година.Според информациите што му беа доставенина друштвото од страна на Маѓар <strong>Телеком</strong> АДна 2 декември 2009 година, Одборот <strong>за</strong>ревизија на Маѓар <strong>Телеком</strong> АД, на Одоборотна директори на Маѓар <strong>Телеком</strong> му достави„Извештај <strong>за</strong> Истрага до Одборот <strong>за</strong> ревизијана Маѓар <strong>Телеком</strong> АД“ од 30 ноември 2009година (во понатамошниот текст „Финален<strong>извештај</strong>“). Одборот <strong>за</strong> ревизија посочи декаистиот смета дека, со подготовката наФиналниот <strong>извештај</strong>, врз основа на фактитедостапни во моментот, White & Case ја <strong>за</strong>вршисвојата не<strong>за</strong>висна интерна истрага.Според информациите доставени доДруштвото од страна на Маѓар <strong>Телеком</strong> АД,Финалниот <strong>извештај</strong> ги вклучува следнитенаоди и <strong>за</strong>клучоци повр<strong>за</strong>ни со македонскитеподружници на Маѓар <strong>Телеком</strong>, врз основа надоказите што му беа достапни на Одборот <strong>за</strong>ревизија на Маѓар <strong>Телеком</strong> АД и неговиотправен советник:· Како што беше претходно објавено, постојатдокази дека одредени поранешнивработени намерно уништиле документиповр<strong>за</strong>ни со активностите преземени воМакедонија од страна на Маѓар <strong>Телеком</strong> АДи неговите подружници.· Во периодот помеѓу 2000 и 2006 година,мала група на поранешни членови наизвршниот менаџмент на Маѓар <strong>Телеком</strong> имакедонските подружници на Маѓар<strong>Телеком</strong> одобриле издатоци од приближноЕУР 24 милиони, преку повеќе од 20сомнителни договори <strong>за</strong> консултантскиуслуги, <strong>за</strong> лобирање и други договори(вклучувајќи и одредени договори помеѓуМаѓар <strong>Телеком</strong> и неговите подружници одедна страна и подружници на консултантскакомпанија со седиште во Кипар од другастрана). Финалниот <strong>извештај</strong> <strong>за</strong>клучува дека“достапните докази не утврдуваат декадоговорите според коишто се направениовие издатоци биле легитимни“.· Доказите покажуваат дека, спротивно нанивните услови, одреден број од овиедоговори биле склучени <strong>за</strong> да се стекнатконкретни регулаторни и други придобивкиод Владата на Македонија. Друштватагенерално ги добиле бараните придобивкии потоа направиле издатоци врз основа наеден или повеќе од сомнителните договори.Постојат докази дека останатите договорибиле исто така нелегитимни и креиралефонд на средства коишто биле достапни <strong>за</strong>други цели, а не <strong>за</strong> оние што биле утврдениво делокругот на договорите.“ Меѓутоа,правниот советник на Одборот <strong>за</strong> ревизијана Маѓар <strong>Телеком</strong> немал пристап додоказите коишто би му овозможиле да гиидентификува крајните корисници на овиеиздатоци.· При склучувањето на овие договори иодобрувањето на издатоците според истите,поранешните членови на извршниотменаџмент свесно предизвикале,структурирале или одобриле трансакциикоишто претежно или целосно ги ималеследниве <strong>за</strong>еднички карактеристики:- намерно <strong>за</strong>обиколување навнатрешните контроли;- лажни и што наведуваат на погрешни<strong>за</strong>клучоци корпоративни документи и<strong>за</strong>писи;- недостаток на длабинска анали<strong>за</strong> и наследење на извршувањето на работатана изведувачите и <strong>за</strong>стапниците вооколности со висок ризик <strong>за</strong> корупција;недостаток на докази <strong>за</strong> извршувањетона работата; и- издатоци коишто не биле <strong>за</strong> целитенаведени во договорите според коиштоистите биле направени, туку биленаменети <strong>за</strong> добивање на користи <strong>за</strong>подружниците на Маѓар <strong>Телеком</strong> коиштоби можеле да бидат доделени само сопосредство на Владата.· Во Финалниот <strong>извештај</strong> е наведено дека„Истрагата не откри докази коиштоукажуваат дека кои било македонскивладини претставници или претставници наполитичка партија примиле плаќања.“Како што беше објавено претходно, Маѓар<strong>Телеком</strong> презеде корективни чекори со целда ги реши прашањата што беа претходноидентификувани со не<strong>за</strong>висната истрага,вклучувајќи и чекори наменети <strong>за</strong>ревидирање и подобрување на внатрешнитеконтроли на Групацијата Маѓар <strong>Телеком</strong>.Според информациите доставени доДруштвото од страна на Маѓар <strong>Телеком</strong>,Одборот <strong>за</strong> ревизија на Маѓар <strong>Телеком</strong>нема дадено препораки во однос напрограмата <strong>за</strong> усогласеност иливнатрешните контроли на Маѓар <strong>Телеком</strong> воврска со издавањето на Финалниот <strong>извештај</strong>и Маѓар <strong>Телеком</strong>, во консултација со својотОдбор <strong>за</strong> ревизија, разгледува дали и до којстепен Финалниот <strong>извештај</strong> ќе предизвикадополнителни корективни дејствија,вклучувајќи и какви било дејствија во односна вработените и/или промени наполитиките и процедурите <strong>за</strong> внатрешнаконтрола во Маѓар <strong>Телеком</strong> или неговитеподружници коишто биле или ќе бидатимплементирани со цел да се постапи по


Белешки кон консолидираните финансиските извештаинаодите од Финалниот <strong>извештај</strong>.Во врска со издавањето на Финалниот<strong>извештај</strong> и информациите доставени доДруштвото од страна на Маѓар <strong>Телеком</strong>, војануари <strong>2010</strong> година Претседателот наОдборот на директори на Друштвото побараправна и даночна експерти<strong>за</strong> од трета страна<strong>за</strong> проценка на потенцијалнитесметководствени и даночни импликации штопроизлегуваат од трансакциите извршени одстрана на Друштвото и неговата подружницакоишто се предмет на Финалниот <strong>извештај</strong>.Надворешните експерти изготвија извештаи(во понатамошниот текст: „Извештаите“) <strong>за</strong>нивната проценка и ги доставија Извештаитедо Претседателот на Одборот на директорина Друштвото и до Менаџментот на Друштвотои неговата подружница, соодветно. Какорезултат, врз основа на анали<strong>за</strong>та наданочните и правните експерти иинформациите што му беа достапни наМенаџментот во врска со трансакциитепредмет на Финалниот <strong>извештај</strong>, бешеидентификуван износ од МКД 248.379 илјадикако потенцијално даночно влијание (<strong>за</strong>едносо повр<strong>за</strong>ната казнена камата) <strong>за</strong>клучно со31 Декември 2009 што произлегува одтрансакциите спроведени од страна наДруштвото и неговата подружница коишто сепредмет на Финалниот <strong>извештај</strong> (видибелешка 15). Во <strong>2010</strong> годинаидентификуваниот износ во врска сопотенцијалното даночно влијание (<strong>за</strong>едно соповр<strong>за</strong>ната казнена камата) изнесуваше МКД261.834 илјади од кои МКД 227.972 денариилјади кои се однесуваа на Друштвото беаисплатени во <strong>2010</strong> година согласно извршнаодлука, издадена од страна на Управата <strong>за</strong>јавни приходи. Исто така, вредноста на едендоговор од МКД 105.147 илјадикапитализирана во рамките на сопственитеакции е корегирана како да овие плаќањабиле прикажани како трошок во 2006 годинанаместо како капитализирани во рамките насопствените акции како што беше првичноизвестено. Другите договори што сеидентификувани во Финалниот <strong>извештај</strong> иизвештаите изготвени од даночните иправните експерти во врска со трансакциитеизвршени од страна на Друштвото и неговатаподружница биле прикажани како трошок воповр<strong>за</strong>ните периоди (2001-2007 година).Во мај 2008 година, Министерството <strong>за</strong>внатрешни работи („МВР“) на РепубликаМакедонија („РМ“) до Друштвото поднесеофицијално писмено барање <strong>за</strong> информациии документација во однос на одредениплаќања <strong>за</strong> консултантски услуги и аванснадивиденда, како и одредени набавки идоговори. Во јуни 2008 година, Друштвотодостави копии од побараните документи. Воистиот период, Т-Мобиле Македонија истотака доби слични барања <strong>за</strong> доставување наодредена документација до Министерството<strong>за</strong> внатрешни работи на РМ којашто бешеуредно доставена.Во октомври 2008 година, Истражниот судијаод Основниот суд Скопје 1 – Скопје(кривичен суд) му издаде официјален писменналог на Друштвото да предаде одреденаоригинална документација. Подоцна, вооктомври 2008 година, Друштвотоофицијално и лично ја предаде побаранатадокументација. Од МВР беа доставенидополнителни писмени барања, при штоДруштвото ја обезбеди побаранатадокументација.Врз основа на јавни информации достапни од10 декември 2008 година имаме сознанијадека Одделот <strong>за</strong> организиран криминал приМВР ги предал досиејата на канцеларијата наОсновното јавно обвинителство <strong>за</strong>организиран криминал и корупција сопредлог да се покрене кривична постапкапротив Атила Сендреи (поранешен Главенизвршен директор на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>АД - Скопје), Ролф Плат (поранешен Главенфинансиски директор на <strong>Македонски</strong><strong>Телеком</strong> АД - Скопје), Михаил Кефалојанис(поранешен член на Одборот на директори воКаменимост и поранешен член на одборот надиректори во Телемакедонија) и ЗолтанКишјухас (поранешен Главен извршендиректор на Каменимост и поранешеннеизвршен член на Одборот на директори на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје) порадиосновано сомнение <strong>за</strong> извршено кривичнодело. За овие лица се предлага да бидатобвинети <strong>за</strong> „злоупотреба на службенадолжност и овластувања“ на нивните позицииво <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје прекусклучување на договори <strong>за</strong> консултантскиуслуги во однос на коишто немало намераниту пак потреба од какви било услуги <strong>за</strong>возврат.Основниот суд Скопје 1 во Скопје, Истраженоддел <strong>за</strong> организиран криминал доставипокана до Друштвото во врска со кривичнитепријави против претходно наведените лица ипобара изјава дали Друштвото претрпелокакви било штети како резултат на наведенитедоговори <strong>за</strong> консултантски услуги.По неколку одложувања на судското рочиште<strong>за</strong> истражната постапка што се води приОсновниот Суд Скопје 1 Скопје, на рочиштетоодржано на 13 април 2009 година,претставниците на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД– Скопје го презентираа ставот на Друштвотодека земајќи ја предвид тековната не<strong>за</strong>виснаинтерна истрага спроведувана од страна наWhite&Case, а одобрена од страна на Одборотна директори на Друштвото, прерано е да сенајави каква било штета којашто би можелада биде причинета со спроведувањето нанаведените договори или во врска со нив. По<strong>за</strong>вршувањето на не<strong>за</strong>висната интернаистрага, Друштвото ќе го извести судот <strong>за</strong>својот конечен став во однос на евентуалнаташтета и кривичното гонење на обвинетителица. На 9 април <strong>2010</strong> година Друштвото добиизвестување од Бирото <strong>за</strong> судски вештачењадека врз основа на наредба на Основен СудСкопје 1 Скопје Бирото ќе врши експерти<strong>за</strong><strong>за</strong> случајот. Експерти<strong>за</strong>та беше изведена на11 мај <strong>2010</strong> година и експерти одМинистерството <strong>за</strong> правда на РепубликаМакедонија – Канцеларија <strong>за</strong> судскаексперти<strong>за</strong> - Скопје, побара дополнителнидокументи од страна на Друштвото со цел дасе подготви експерти<strong>за</strong>. Друштвото добиизвестување од Канцеларија <strong>за</strong> судскаексперти<strong>за</strong> - Скопје дека експерти<strong>за</strong>та ќепродолжи на 18 октомври <strong>2010</strong> година.Експертите побараа дополнителниинформации во врска со одредени договорисклучени во 2005 и 2006 година, иповр<strong>за</strong>ните фактури. На 1 ноември <strong>2010</strong>година Друштвото ги собра и доставибараните информации/документи доКанцеларија <strong>за</strong> судска експерти<strong>за</strong>. Поподготовката, експерти<strong>за</strong>та ќе бидедоставена од страна на одговорниот судијадо Јавниот обвинител. Јавниот обвинителтреба да одлучи дали тој / таа ќе покренеобвинителен акт против обвинетите лица илине во <strong>за</strong>висност од експерти<strong>за</strong>та и другирелевантни докази собрани во текот наистрагата.МВР на РМ - Сектор <strong>за</strong> организиранкриминал му пристапи на Друштвото во текотна август 2009 година со барање одреденадополнителна документација да бидедоставена до МВР. Друштвото ја собра идостави побараната документација на 27август 2009 година.Претседателот на Одборот на директори наДруштвото и Менаџментот на Друштвотодобија информација дека содржината наФиналниот <strong>извештај</strong> му била ставена нарасполагање и на македонското Јавнообвинителство. Менаџментот на Друштвото не


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи5657може да предвиди дали македонското Јавнообвинителство ќе покрене каква било правнапостапка ниту пак може да го предвиди видоти делокругот на правните дејствија врз основана информациите содржани во Финалниот<strong>извештај</strong>.Немаме сознанија <strong>за</strong> било какви информациикако резултат на барања од било коерегулаторно тело или други надворешнистрани, од кои би можеле да <strong>за</strong>клучиме декафинансиските извештаи може да бидатнеточни, вклучувајќи го и ефектот од можнине<strong>за</strong>конски дејства.2. ЗНАЧАЈНИ СМЕТКОВОДСТВЕНИПОЛИТИКИОсновните сметководствени политикиусвоени во подготвувањето на овиеконсолидирани финансиски извештаи сеприкажани подолу. Сметководственитеполитики се конзистентни со оние кои сеприменети во претходните години, освен аконе е поинаку наведено.2.1. Основа <strong>за</strong> изготвувањеКонсолидираните финансиски извештаи на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје сеизготвени во согласност со Меѓународнитестандарди <strong>за</strong> финансиско известување(МСФИ).Консолидираните финансиски извештаи сеприкажани во илјади македонски денари.Изготвувањето на финансиски извештаи восогласност со МСФИ подразбирараководството да врши проценки ипретпоставки кои влијаат врз прикажанитеизноси во финансиските извештаи ибелешките повр<strong>за</strong>ни со нив. Деловите коивклучуваат висок степен на претпоставки икомплексност или каде што проценките ипретпоставките се значајни во однос наконсолидираниве финансиски извештаи сеприкажани во белешка 4. Фактичкитерезултати може да се разликуваат од тиепроценки.2.1.1. Стандарди, измени иинтерпретации ефективни иприфатени од Групацијата во <strong>2010</strong>година:· МСС 7 (изменет) Извештаи <strong>за</strong> паричнитекови. Според измените, се бара саморасходите коишто резултираат вопризнаено средство во <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong>финансиската состојба да можат да секласифицираат како инвестициониактивности. Ова важи <strong>за</strong> периодите коиштопочнуваат на или по 1 јануари <strong>2010</strong> година.Групацијата го применува изменетиотстандард од 1 јануари <strong>2010</strong> година, при штонема промена во презентацијата наИзвештајот <strong>за</strong> парични текови наГрупацијата.· МСФИ 3, МСС 27 (изменет). Во јануари2008 година ОМСС ги објави изменетитестандарди МСФИ 3 – Деловни комбинациии МСС 27 – Консолидирани и самостојнифинансиски извештаи. Главните измениспоредено со важечките верзии настандардите се дадени подолу:- Во врска со евидентирањето нанеконтролирачкиот интерес (нов термин<strong>за</strong> малцински интерес) додадена еможност во МСФИ 3 да се дозволиентитетот да признае 100% од гудвилотна купениот ентитет, а не само дел одгудвилот на купениот ентитет (целосенгудвил опција) или да го вреднуванеконтролирачкиот интерес пообјективна вредност. Оваа опција можеда биде избрана <strong>за</strong> секоја поединечнатрансакција.- Во купување во повеќе чекори,објективната вредност на средствата иобврските, вклучувајќи го и гудвилот накупениот ентитет, се вреднуваат надатумот кога е стекната контрола надентитетот. Според ова, гудвилот ќе бидемерен на денот на купување какоразлика помеѓу објективната вредност набило која инвестиција поседувана преддатумот на купување, платениот износ икупените нето средства.- Парцијално отуѓување на инвестиција воподружница доколку се уште имаконтрола врз подружницата сеевидентира како капитална трансакцијасо сопствениците и не се признаваат ниту<strong>за</strong>губи ниту добивки.- Парцијално отуѓување на инвестиција воподружница кое резултирало во губењена контролата предизвикува повторновреднување на остаточниот интерес дообјективна вредност. Било каква разликапомеѓу објективната вредност исегашната вредност е добивка или <strong>за</strong>губапри отуѓување и се признава водобивката или <strong>за</strong>губата.- Трошоците повр<strong>за</strong>ни со купувањето ќесе евидентираат посебно од деловнатакомбинација и како такви ќе сепризнаваат како расход наместо да севклучуваат во гудвилот. Купувачот наденот на купувањето ќе треба да признаеобврска <strong>за</strong> износот на било којпотенцијален износ <strong>за</strong> купување. Доколкусумата на потенцијалниот износ <strong>за</strong>купување евидентирана како обврска сепромени како резултат на настан послекупувањето (како на пример постигањена целта <strong>за</strong> <strong>за</strong>работка), ќе бидепризнавана во согласност со другитеМСФИ наместо како корекција нагудвилот.- Ревидираните стандарди бараатентитетот да ги прикаже <strong>за</strong>губите какодел од неконтролирачкиот интерес дурии кога ова резултира со негативен биланскај неконтролирачкиот интерес.- Ефектите од подмирувањето на веќепостоечки обврски (обврски помеѓукупувачот и купениот пред деловнатакомбинација) не треба да бидат вклучениво одредување на износот на средствата.- За разлика од постојниот МСФИ 3,изменетата верзија на овој стандард даваправила <strong>за</strong> правата кои биле дадени накупениот (на пример да ја користинеговата интелектуална сопственост)пред деловната комбинација и сегаповторно се купуваат со деловнатакомбинација.- Ревидираниот МСФИ 3 ги опфаќа иделовните комбинации на <strong>за</strong>едничкиентитети и деловните комбинации кои сепостигнати само со договор.Изменетата верзија на МСФИ 3 треба да сеприменува <strong>за</strong> деловни комбинации соефективни датуми во годишните периоди коипочнуваат на или после 1 јули 2009 година.Групацијата го применува изменетиотстандард од 1 јануари <strong>2010</strong> година.Изменетите стандарди немаат влијание нафинансиските извештаи на Групацијатабидејќи Групацијата нема трансакции нааквизиција или инвестиција.· МСФИ 2 (изменет) Плаќање врз основа наакции. Измените повр<strong>за</strong>ни со платежнитетрансакции на Групацијата што сеготовински порамнети и базирани на акциибеа објавени во јуни 2009 година.Претходно применливите МСФИналожуваат припишување на група наплатежни трансакции базирани на акциисамо доколку тие се порамнети со главнина.Со измената се разрешуваат различните


Белешки кон консолидираните финансиските извештаипрактики во поглед на припишувањето наплатежните трансакции што се готовинскипорамнети и базирани на акции и се бараентитетот којшто ги прима производите илиуслугите преку платежна трансакција што еготовински порамнета или е порамнета воглавнина да ја евидентира таквататрансакција во своите одделни илипоединечни финансиски извештаи.Групацијата нема плаќање врз основа наакции, поради што ние не очекувамеизменетиот стандард да има какво биловлијание врз Групацијата кога истиот ќестапи во сила. Измените на МСФИ 2 сеприменуваат ретроактивно <strong>за</strong> годишнитепериоди што <strong>за</strong>почнуваат на или по 1јануари <strong>2010</strong> година. Измените исто така гиопфаќаат и насоките што се содржани воКТМФИ 8 (Делокруг на МСФИ 2) и воКТМФИ 11 (МСФИ 2 - Трансакции сосопствени акции и акции на групацијата).Како резултат на тоа, Одборот ги повлечеКТМФИ 8 и КТМФИ 11.· МСФИ 5 (изменет) Нетековни средства штосе чуваат <strong>за</strong> продажба и прекинатоработење. Со измената се појаснува декаМСФИ 5 ги утврдува обелоденувањата штосе <strong>за</strong>должителни во однос на нетековнитесредства (или групи <strong>за</strong> отуѓување)класифицирани како средства што сечуваат <strong>за</strong> продажба или прекинатоработење. Исто така е образложено декаопштите барања од МСС 1 сè уште важат,особено став 15 (со цел да се постигнеобјективно презентирање) и став 125(извори на несигурност во проценувањето)од МСС 1. Оваа измена важи <strong>за</strong> периодотшто <strong>за</strong>почнува на или по 1 јануари <strong>2010</strong>година.2.1.2. Стандарди, измени иинтерпретации ефективни во <strong>2010</strong>година, но кои не се релевантни <strong>за</strong>Групацијата:· МСС 17 (изменет) Наеми. Беше извршенобришење на конкретни насоки во однос накласификацијата на наемите на земјиште соцел да се отстрани недоследноста соопштите насоки <strong>за</strong> класификација нанаемите. Како резултат на тоа, наемите наземјиште треба да се класифицираат иликако финансиски или како оперативни, сокористење на општите принципи на МСС 17.Ова важи <strong>за</strong> периодите што <strong>за</strong>почнуваат наили по 1 јануари <strong>2010</strong> година. Измената нее релевантна <strong>за</strong> финансиските извештаи наГрупацијата.· МСС 36 (изменет) Оштетување на средства.Со измената се појаснува дека најголематаединица (или група на единици) штогенерира готовина на којашто може да седодели гудвилот <strong>за</strong> целите на тестирање наоштетувањето е оперативен сегмент какошто е утврдено во став 5 од МСФИ 9„Оперативни сегменти“ (односно, предакумулирањето на сегменти со сличниекономски карактеристики дозволено состав 12 од МСФИ 8). Ова важи <strong>за</strong> периодитешто <strong>за</strong>почнуваат на или по 1 јануари <strong>2010</strong>година. Измената не е релевантна <strong>за</strong>финансиските извештаи на Групацијата,бидејќи Групацијата нема гудвил.· МСС 38 (изменет) Нематеријални средства.Со измените на став 36 и 37 од МСС 38 севрши појаснување на барањата споредМСФИ 3 (ревидиран) во однос наевидентирањето на нематеријалнитесредства што се стекнати во деловнакомбинација. Исто така, став 40 и 41 сеизменети со цел да се појасни описот натехниките <strong>за</strong> вреднување што вообичаено секористат од страна на ентитетите примерењето на објективната вредност нанематеријалните средства стекнати воделовна комбинација со кои не се тргува наактивни па<strong>за</strong>ри. Оваа измена важи <strong>за</strong>периодите коишто почнуваат на или по 1јануари <strong>2010</strong> година. Измената не ерелевантна <strong>за</strong> финансиските извештаи наГрупацијата, бидејќи Групацијата неманематеријални средства стекнати воделовна комбинација.· МСС 39 (изменет) Финансиски инструменти:Признавање и мерење. Во продолжение едаден преглед на главните измени настандардот:- ОМСС ја објави измената на МСС 39 воавгуст 2008 година во поглед на хеџингсметководството. Измената на„Прифатливи хеџирани ставки“ дозволувада се определат само промени вопаричните текови или објективнатавредност на хеџираната ставка над илипод утврдената цена или друга варијабила(МСС 39.AG99BA). Измените на МСС 39се применуваат ретроактивно <strong>за</strong>годишните периоди што <strong>за</strong>почнуваат наили по 1 јули 2009 година. Измената немада има влијание на извештаите наГрупацијата бидејќи истата не применувахеџинг сметководство.- Покрај тоа, ОМСС објави измена и вопоглед на третманот на казнените пенали<strong>за</strong> авансно отплаќање на <strong>за</strong>еми какотесно повр<strong>за</strong>ни деривати. Имено, соизмената се појаснува дека аванснитеплаќања, чијашто цена на реали<strong>за</strong>ција мунадоместува на <strong>за</strong>емодавачот <strong>за</strong> <strong>за</strong>губатана камата со намалување на економската<strong>за</strong>губа од ризикот од инвестирање, требада се сметаат <strong>за</strong> тесно повр<strong>за</strong>ни соосновниот договор <strong>за</strong> <strong>за</strong>ем. Оваа изменаважи <strong>за</strong> периодите коишто почнуваат наили по 1 јануари <strong>2010</strong> година.- Извршени се измени на изземањето одделокругот утврдено во став 2(е) од МСС39 со цел да се појасни дека: (а) тоа сеоднесува само на обврзувачки(термински) договори помеѓу стекнувач ипродавач во деловна комбинација <strong>за</strong>купување на стекнат ентитет на одредендатум во иднината; (б) времетраењето натерминскиот договор не треба да гонадминува разумниот период што евообичаено неопходен <strong>за</strong> да се добијатпотребните одобренија и да се извршитрансакцијата; и (в) изземањето не требада се применува на договори <strong>за</strong> опција(без оглед на тоа дали тие во моментот сеприменливи или не) чијашто реали<strong>за</strong>цијаќе резултира со контрола на одреденентитет, ниту пак по аналогија да сеприменува <strong>за</strong> вложувања во придруженипретпријатија и слични трансакции. Овааизмена важи <strong>за</strong> периодите коиштопочнуваат на или по 1 јануари <strong>2010</strong>година.- Измени во однос на хеџингсметководство на парични текови. Соизмените се појаснува кога треба да сепризнаат добивки или <strong>за</strong>губи на хеџингинструменти како прилагодување сорекласификација во хеџинг на паричентек на предвидена трансакција штопоследователно резултира вопризнавање на финансиски инструмент.Со измената се појаснува дека добивкитеили <strong>за</strong>губите треба да серекласификуваат од главнината какодобивка или <strong>за</strong>губа во периодот во којпредвидениот хеџинг на паричен тек имавлијание на добивката или <strong>за</strong>губата. Овааизмена важи <strong>за</strong> периодите коиштопочнуваат на или по 1 јануари <strong>2010</strong>година.


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи5859· МСФИ <strong>за</strong> мали и средни претпријатија. Војули 2009 година ОМСС го издаде МСФИ <strong>за</strong>мали и средни претпријатија, којшто не ерелевантен <strong>за</strong> Групацијата.· МСФИ 1 (изменет) Дополнителни изземања<strong>за</strong> ентитети што првпат ги усвојуваат МСФИ.ОМСС ги издаде измените на МСФИ 1 воЈули 2009. Со оглед на фактот декаГрупацијата веќе долги години своетофинансиско известување го врши споредМСФИ, <strong>за</strong> Групацијата не се релевантниниту првичниот стандард, ниту која биларевизија на истиот.· КТМФИ 17 Распределба на безготовинскисредства на сопствениците. Ова Толкувањеиздадено во ноември 2008 година сеоднесува на прашањето <strong>за</strong> тоа кога да сепризнаат обврските што се евидентираникако обврски <strong>за</strong> плаќање на безготовинскидивиденди (на пр. недвижности, постројки иопрема) и како истите да се мерат. Покрајтоа толкувањето се однесува на прашањето<strong>за</strong> тоа како да се евидентира каква билоразлика помеѓу сегашната вредност нараспределените средства и сегашнатавредност на дивидендата што треба да сеисплати. МСФИ 5 е исто така изменет со целда се наложи обврска средствата да секласифицираат како средства што се чуваат<strong>за</strong> распределба само кога тие се достапни<strong>за</strong> распределба во нивната моменталнасостојба, при што постои голема веројатност<strong>за</strong> таква распределба. Толкувањето сеприменува <strong>за</strong> годишните периоди што<strong>за</strong>почнуваат на или по 1 јули 2009 година.КТМФИ 17 нема да има влијание нафинансиските извештаи на Групацијатабидејќи истата не врши распределба набезготовински дивиденди.· КТМФИ 18 Пренесувања на средства одкупувачите. Со Толкувањето се вршипојаснување на барањата од МСФИ <strong>за</strong>договорите според кои ентитетот добиваодреден елемент на недвижности, постројкии опрема од корисникот (или готовина штоексплицитно треба да се користи <strong>за</strong>стекнување на недвижности, постројки иопрема), којшто елемент ентитетот потоамора да го искористи или со цел да гоповрзе корисникот со мрежа или <strong>за</strong> да муобезбеди на корисникот постојан пристапдо производи и услуги. Ова Толкување важи<strong>за</strong> годишните периоди што почнуваат на илипо 1 јули 2009 година и се применуваперспективно. Сепак, дозволена е иограничена ретроактивна примена. КТМФИ18 не се очекува да има какво биловлијание врз финансиските извештаи наГрупацијата.2.1.3. Стандарди, измени иинтерпретации кои сè уште не сеефективни и <strong>за</strong> кои не е извршенопредвремено прифаќање одГрупацијата:· МСС 24 (ревидиран) Обелоденувања<strong>за</strong> повр<strong>за</strong>ни страни. Во ноември2009 година, ОМСС ја издаде ревидиранатаверзија на МСС 24. До сега, доколкуентитетот е под контрола или значителновлијание на владата, истиот беше долженда обелодени информации во однос насите трансакции со други ентитети што сепод контрола или значително влијание наистата влада. Ревидираниот стандард сèуште наложува обелоденувања коиштосе важни <strong>за</strong> корисниците на финансискитеинструменти, но ги отстранува барањата<strong>за</strong> обелоденување на информации чиештособирање чини скапо и коишто се од помалавредност <strong>за</strong> корисниците. Стандардот јапостигнува ваквата рамнотежа соналожување на обелоденување во врскасо овие трансакции само доколку тие сепоединечно или збирно значителни. Истотака, ОМСС ја поедностави дефиницијатана повр<strong>за</strong>на страна и ги отстранинедоследностите. Ревидираниот стандардсе применува ретроактивно <strong>за</strong> годишнитепериоди коишто <strong>за</strong>почнуваат на или по 1јануари 2011 година. Се дозволувапримената да настапи и порано.· МСФИ 9 Финансиски инструменти.Стандардот го сочинува првиот делод триделниот проект <strong>за</strong> <strong>за</strong>мена наМСС 39 (Финансиски инструменти:Признавање и мерење) со нов стандардкојшто ќе биде познат како МСФИ9 Финансиски инструменти. МСФИ9 ја пропишува класификацијата имерењето на финансиското средствои обврската. Останатите фази на овојпроект се во тек и истите се однесуваатна исправката на вредност на финансискиинструменти и хеџинг сметководството,како и понатамошниот проект во врска содепризнавање.Финансиски средства - Првичнопризнавање, МСФИ 9 бара финансискитесредства да се мерат по објективнавредност. По првичното признавање,финансиските средства продолжуваатда се мерат во согласност со нивнатакласификација според МСФИ 9. Онаму кадешто финансиското средство се класификуваи мери според амортизирана вредност, сеналожува обврска истото да се тестира <strong>за</strong>исправка на вредност според барањата <strong>за</strong>исправка на вредност од МСС 39. Во МСФИ9 се утврдени правилата <strong>за</strong> класификацијададени во продолжение.- МСФИ 9 наложува финансискитесредства да се класификуваат какопоследователно мерени или споредамортизирана или според објективнавредност. Постојат два услови што морада бидат исполнети <strong>за</strong> класификувањена финансиското средство поамортизирана вредност. (1) Целтана бизнис моделот на ентитетот во врскасо управувањето со финансиски средстватреба да биде да се чуваат средства соцел да се врши наплата на парични тековиспоред договори; и (2) Договорнитеуслови <strong>за</strong> финансиското средство наконкретни датуми предизвикуваатпарични текови коишто се исклучивоплаќања на главнина и камата напреостанатиот износ од основниотдолг. Доколку кој било од овие условине е исполнет, финансиското средство секласификува според објективнатавредност.- Опција објективна вредност: МСФИ 9дозволува ентитетот да определиинструмент, којшто инаку би билкласификуван во категоријата наамортизирана вредност, да секласификува според објективна вредностпреку добивка или <strong>за</strong>губа, доколку такватаопределба ја отстранува или значителноја намалува евентуалната недоследностпри мерењето или признавањето(сметководствена неусогласеност).- Сопственички инструменти:Стандардната категорија <strong>за</strong> сопственичкиинструменти е утврдена споредобјективната вредност преку добивка или<strong>за</strong>губа. Сепак, со стандардот е утврденодека ентитетот може да направинеотповиклив избор при првичнотопризнавање со цел да се прикажатсите промени во објективната вредност<strong>за</strong> вложувања во главнина што не сечуваат <strong>за</strong> тргување во рамките на


Белешки кон консолидираните финансиските извештаиостанатата сеопфатна добивка. Заовие добивки или <strong>за</strong>губи споредобјективна вредност не се поднесуваатизвештаи како дел од добивката или<strong>за</strong>губата на ентитетот што поднесуваизвештаи. Само дивидендите што седобиваат од овие вложувања сеевидентираат во добивка или <strong>за</strong>губа.- Вградени деривати: Барањата од МСС39 во однос на вградените деривати сепроменети од аспект на тоа што тиеповеќе не наложуваат вграденитедеривати да бидат одделени од основнитедоговори <strong>за</strong> финансиското средство.- Рекласификација: МСФИ 9 наложуварекласификација помеѓу објективнатаи амортизираната вредност кога и самокога постои промена во бизнис моделотна ентитетот. „Спорните правила“содржани во МСС 39 се отстранети.Финансиски обврски - МСФИ 9„Финансиски инструменти“ поставува услови<strong>за</strong> сметководството на финансискитеобврски и ги <strong>за</strong>менува соодветните правилаво МСС 39 „Финансиски инструменти:признавање и мерење“. Новите објави:- Ги превзема правилата на МСС 39 <strong>за</strong>признавање и депризнавањенепроменети.- Ги превзема повеќето од барањата наМСС 39 <strong>за</strong> класификација и мерење.- Ги елиминира исклучоците од мерењетопо објективна вредност <strong>за</strong> деривативнитеобврските коишто се повр<strong>за</strong>ни и коиштомора да се порамнети со испорака нанекотирани сопственички инструмент.- Ги променува барањата повр<strong>за</strong>ни соопцијата по објективна вредност <strong>за</strong>решавање на сопствениот кредитен ризик.Ентитетот треба да го применува МСФИ 9 <strong>за</strong>годишните периоди коишто <strong>за</strong>почнуваат наили по 1 јануари 2013 година. Се дозволувапримената да настапи и порано.Ентитетот што поднесува извештаи требада го применува МСФИ 9 ретроактивно.За ентитетите што ќе го усвојат МСФИ9 <strong>за</strong> периодите што <strong>за</strong>почнуваат пред 1јануари 2012 година, МСФИ обезбедуваатослободување при преминот во однос наповторното искажување на компаративнитеинформации. Групацијата во моментовги анализира можните промени вофинансиските извештаи на Групацијата коиќе бидат резултат на усвојувањето на новиотстандард.· МСФИ 7 (изменет) - ОМСС објавиизмена на МСФИ 7 Измени и дополнувањана МСФИ 7 Финансиски инструменти:Обелоденувања во октомври <strong>2010</strong> година.Измената бара квантитативни и квалитативниобелоденувања во врска со трансфери нафинансиски средства кои не резултираат соцелосно депризнавање, или кои резултираатсо континуираното учество. Ова е сонамера да им овозможи на корисницитена финансиските извештаи да ја подобратнивната перцепција <strong>за</strong> такви трансакции(на пример, секјурити<strong>за</strong>ција), вклучувајќи иразбирање на можните ефекти од каквибило ризици кои можат да останат соентитетот кој ги пренесува средствата. Соизмените, исто така се бараат идополнителни обелоденувања доколкудиспропорционална вредност од ваквитетрансакции се преземаат околу крајот напериодот на известување. Примената наизмената се бара <strong>за</strong> годишните периодикои <strong>за</strong>почнуваат на или по 1 јули, 2011. Седозволува примената да настапи ипорано. Не очекуваме декаусвојувањето на измените и дополнувањатана стандардот дека ќе доведе дозначајни промени во обелоденувањата вофинансиските извештаи на Групацијата.2.1.4. Стандарди, измени иинтерпретации кои сè уште не сеефективни и кои не се релевантни <strong>за</strong>работењето на Групацијата:· МСС 32 (изменет) Финансиски инструменти:Презентирање на класификацијата наемисијата на нови акции <strong>за</strong> постојнитеакционери (откупливи финансискиинструменти). Со измената се појаснувакласификацијата на откупливитефинансиски инструменти како главнинаили обврски <strong>за</strong> откупливи финансискиинструменти што се деноминирани вовалута различна од функционалната валутана издавачот. Пред измената, овиеоткупливи финансиски инструменти сеевидентираа како дериватни обврски.Со измената се наложува таквата емисијана откупливи финансиски инструментипонудена пропорционално на сите постојниакционери на ентитетот да се класифициракако главнина. Класификацијата ене<strong>за</strong>висна од валутата во која еденоминирана цената на реали<strong>за</strong>ција.Примената на измената е <strong>за</strong>должителна<strong>за</strong> годишните периоди коишто <strong>за</strong>почнуваатна или по 1 февруари <strong>2010</strong> година. Седозволува примената да настапи и порано.Измената нема да има никакво влијание врзфинансиските извештаи на Групацијата.· МСФИ 1 ОМСС ги издаде измените наМСФИ 1 во јануари <strong>2010</strong> и декември <strong>2010</strong>година. Со оглед на фактот дека Групацијатавеќе долги години своето финансискоизвестување го врши според МСФИ, <strong>за</strong>истата не се релевантни ниту првичниотстандард, ниту која била ревизија на истиот.· КТМФИ 14 (изменет) МСС 19 -Ограничување на утврдените средства<strong>за</strong> бенефиции на вработените, барања <strong>за</strong>минимално финансирање и нивна в<strong>за</strong>емнаповр<strong>за</strong>ност. Во ноември 2009 година ОМССиздаде измени и дополнувањана КТМФИ 14, со што се коригираатнесаканите последици од КТМФИ 14.Без измените, во одредени случаи наентитетите не им е дозволено да признаатнекои доброволни претплати <strong>за</strong> минимумфинансирани придонеси како средство.Измената дозволува ентитетот да ја третирабенефицијата од таквото рано плаќањекако средство. Ова Толкување важи <strong>за</strong>годишните периоди што почнуваат наили по 1 јануари 2011. Измените мора дасе применува ретроактивно почнувајќи однајраниот презентиран компаративенпериод. Измените и дополнувањата натолкувањето не се однесуваат на Групацијатабидејќи истата нема дефинирани <strong>за</strong> користипо престанокот на работниот однос.· КТМФИ 19 Порамнување на финансискиобврски со инструменти на главнина. Со оваТолкување издадено во ноември 2009година се појаснуваат барањата од МСФИкога ентитетот повторно преговара <strong>за</strong>условите на одредена финансиска обврскасо неговиот кредитор, при што кредитороте согласен да ги прифати акциите илидруги инструменти на главнина на ентитетотсо цел целосно или делумно да се порамнифинансиската обврска. Ова Толкување важи<strong>за</strong> годишните периоди што почнуваат на илипо 1 јули <strong>2010</strong> година, при што се дозволувапримената да настапи и порано.Толкувањето се применува ретроактивно.Толкувањето не се однесува на Групацијатабидејќи истата не врши порамнување насвоите финансиски обврски со инструментина главнина.· МСС 12 (изменет). Во декември <strong>2010</strong>


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи6061година, ОМСС ја издаде објавата“Одложен данок: Обнова наклучните средства - Измени и дополнувања на МСС 12“. Новатаобјава на „Одложениот данок: Обнова на клучните средства - Измении дополнувања на МСС 12“ поставува претпоставките <strong>за</strong> обновување(на пример, употреба или <strong>за</strong> продажба) на одредени средства. Овае важно во случаите каде што одреден тип на наплата има различниданочни последици. Објавата поставува променлива претпоставкадека сметководствената вредност на вложувањата во недвижностикои се мерат со помош на моделот на објективна вредност во МСС40 ќе се обнови со продажба. Покрај тоа, книговодствената вредностна средствата кои не се амортизираат мерена со помош на моделотна ревалори<strong>за</strong>ција согласно МСС 16 секогаш се смета дека требада се надомести преку продажба. Измената го <strong>за</strong>менува SIC 21 аќе се применува <strong>за</strong> годишни периоди почнувајќи на или по 1јануари 2012 година. Се дозволува примената да настапи и порано.Бидејќи Групацијата нема инвестиции во недвижности или средствакои не се амортизираат и кои се мерат со помош на моделот наревалори<strong>за</strong>ција во МСС 16, изменетиот стандард нема да имавлијание врз финансиските извештаи на Групацијата.2.2. Основа на консолидација2.2.1. ПодружнициПодружници се оние претпријатија кои се контролирани од страна наДруштвото. Контролата постои кога Друштвото има моќ, директно илииндиректно да раководи со финансиските и оперативните политики наедно претпријатие генерално придружено од сопственост на надполовина од гласачките права, со цел да се здобие со пол<strong>за</strong> однеговите активности. Финансиските извештаи на подружниците севклучени во консолидираните финансиски извештаи од датумот когаќе <strong>за</strong>почне контролата до датумот на престанок на контролата.Трансакциите во рамките на Групацијата, како и нереализиранитедобивки коишто произлегуваат од трансакциите во рамките наГрупацијата се елиминираат при изготвувањето на консолидиранитефинансиски извештаи.Т-Мобиле Македонија АДФондација “е-Македонија”Земја каде еинкорпориранаМакедонијаМакедонијаПроцент насопственостНа 31декември<strong>2010</strong>1001002.3. Трансакции во странска валута2.3.1. Функционална и презентациска валутаПроцент насопственостНа 31декември2009Консолидираните финансиски извештаи се прикажани во илјадимакедонски денари кој е функционална и презентациска валута наДруштвото.2.3.2. Трансакции и салдаТрансакциите во странска валута се искажуваат во денари споредкурсот важечки на денот на трансакцијата. Монетарните средства иобврски искажани во странска валута на датумот на изготвување на100100<strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансиска состојба се претвораат во денари споредсредниот курс важечки на денот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансиска состојба,а приходите и расходите произлезени од оваа основа се признаваат водобивката или <strong>за</strong>губата (Финансиски приходи/трошоци).Немонетарните средства и обврски искажани во странска валута сепретвораат во денари според курсот важечки на денот натрансакцијата.Девизните средства со кои што работи Групацијата се претежноамерикански долари (УСД) и евра (ЕУР). Официјалните курсевиважечки на 31 декември <strong>2010</strong> и 2009 година беа како што следи:1 УСД1 ЕУР1 ЦХФ2.4. Финансиски инструменти<strong>2010</strong>MKD46,3161,5149,302009MKD42,6761,1741,12Финансиски инструмент е било каков договор кој што предизвикувафинансиско средство кај еден ентитет и финансиска обврска илисопственички инструмент кај друг ентитет.Финансиските средства на Групацијата вклучуваат парични средства иеквиваленти на парични средства, депозити во банки, сопственичкиинструменти на други ентитети (расположливи <strong>за</strong> продажба и пообјективна вредност преку добивката или <strong>за</strong>губата) и договорни правада прими парични средства (побарувања од купувачи и останатипобарувања) или друго финансиско средство од друг ентитет.Финансиските обврски на Групацијата вклучуваат обврски коипроизлегуваат од договорните обврски да испорача парични средстваили други финансиски средства на друг ентитет (недеривативнифинансиски средства). Во основа, финансиските обврски вклучуваатобврски кон добавувачи и останати обврски.2.4.1. Финансиски средстваГрупацијата ги класификува финансиските средства во следнивекатегории:a) финансиски средства по објективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губатаб) <strong>за</strong>еми и побарувањав) финансиски средства расположливи <strong>за</strong> продажбаКласификацијата <strong>за</strong>виси од целите <strong>за</strong> коишто се стекнати овиесредства. Раководството ја определува класификацијата нафинансиските средства при иницијалното признавање.Стандардните продажби и купувања на финансиски средства сепризнаваат на датумот на тргување, т.е. на датумот на кој Групацијатапрезела обврска <strong>за</strong> продажба или купување на средството.Инвестициите иницијално се признаваат по објективна вредност плустрансакциските трошоци <strong>за</strong> сите финансиски средства коишто не сеприкажани по објективна вредност преку добивката или <strong>за</strong>губата.


Белешки кон консолидираните финансиските извештаиФинансиските средства прикажани пообјективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губата иницијално се признаваат пообјективна вредност, а трансакцискитетрошоци се признаваат како трошок водобивката или <strong>за</strong>губата.На секој датум на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансискасостојба, Групацијата проценува дали имаобјективни докази дека финансискотосредство е оштетено. Постојат објективнидокази <strong>за</strong> оштетување доколку како резултатна настани на <strong>за</strong>губа што се случиле попрвичното признавање на средството имавлијание на проценетите идни паричнитекови на финансиското средство или групана финансиски средства кои можат сосигурност да се проценат.Загубите од оштетување на финансискисредства се признаваат во Добивката или<strong>за</strong>губата наспроти сметки <strong>за</strong> исправка <strong>за</strong> дасе намали сегашната вредност се додепризнавање на финансиското средство,кога нето сегашната вредност (вклучувајќи ибило какви <strong>за</strong>губи од оштетување) седепризнава од Консолидираниот <strong>извештај</strong> <strong>за</strong>финансиска состојба. Добивките или <strong>за</strong>губитепри депризнавањето се пресметуваат какоразлика помеѓу приливите од продажба инето сегашната вредност којашто едепризнаена.Финансиските средства престануваат да сепризнаваат (депризнавање) кога правото дасе примаат парични приливи одинвестицијата е истечено или пренесено иГрупацијата ги има пренесено значајнитеризици и придобивки од сопственоста.(a) Финансиски средства прикажани пообјективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губатаОваа категорија ги содржи оние финансискисредства прикажани по објективна вредностпреку добивката или <strong>за</strong>губата при нивнотоиницијално признавање. Финансискотосредство е класификувано во оваа категоријадоколку е така одредено од страна нараководството кое донесува одлуки <strong>за</strong>набавка и продажба врз основа на нивнатаобјективна вредност во согласност соинвестиционата стратегија на Групацијата <strong>за</strong>чување на вложувањата во сопственотопортфолио се до моментот на појавување наповолни па<strong>за</strong>рни услови <strong>за</strong> нивна продажба.Финансиските средства прикажани пообјективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губата последователно се прикажуваат пообјективна вредност. Добивките и <strong>за</strong>губитекоишто произлегуваат од промената наобјективната вредност на финансискитесредства по објективна вредност прекудобивката или <strong>за</strong>губата, се признаваат водобивката или <strong>за</strong>губата (Финансискиприходи/расходи) во периодот во којнастануваат.Приходот од дивиденди од финансискитесредства по објективна вредност прекудобивката или <strong>за</strong>губата, се признава водобивката или <strong>за</strong>губата кога е воспоставеноправото на Групацијата да ја добие наплататана истата и кога економските користи северојатни.(б) Заеми и побарувањаЗаемите и побарувањата се недеривативнифинансиски средства со фиксни илидетерминирани плаќања кои не котираат наактивниот па<strong>за</strong>р. Тие се вклучени во обртнисредства, со исклучок на оние чие доспевањее по 12 месеци, по датумот од <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong>финансиска состојба. Овие секласифицирани како нетековни средства.Следниве ставки се вклучени во категоријата„<strong>за</strong>еми и побарувања“:· парични средства и еквиваленти напаричните средства· депозити во банки· побарувања од купувачите· останати побарувања· <strong>за</strong>еми на вработени· побарувања и <strong>за</strong>еми на трети лицаЗаемите и побарувањата иницијално сепризнаваат по објективна вредност, апоследователно се мерат по амортизиранавредност користејќи го методот на ефективнакаматна стапка.Парични средства и еквиваленти напаричните средстваПаричните средства и еквивалентите напаричните средства се состојат од средстваво благајна, депозити по видување и останатикраткорочни високо ликвидни инвестиции сорок на доспеаност од три месеци илипомалку.Доколку се случи исправка на паричнисредства и еквиваленти на паричнитесредства, истата ќе биде признаена водобивката или <strong>за</strong>губата (расходи одфинансирање).Побарувања од купувачите и другипобарувањаПобарувањата од купувачите и другитепобарувања иницијално се признаваат пообјективна вредност, а последователно семерат по амортизирана вредност користејќиго методот на ефективна каматна стапка инамалени <strong>за</strong> исправка на вредноста <strong>за</strong>радиоштетување. Исправката на вредност <strong>за</strong>радиоштетување на побарувањата од купувачите идругите побарувања се формира когапостојат објективни докази дека Групацијатанема да може да ги наплати сите доспеаниизноси согласно оригиналните услови напобарувањето. Значајните финансискипотешкотии на должникот, веројатноста декаќе влезе во стечај или финансискареоргани<strong>за</strong>ција и <strong>за</strong>доцнетото плаќање сесметаат <strong>за</strong> индикатори дека побарувањето еоштетено.Доколку има објективни докази деканастанало оштетување на <strong>за</strong>еми ипобарувања признаени по амортизиранавредност, износот на исправката на вредностсе утврдува како разлика меѓу сегашнатавредност на средството и сегашната вредностна предвидените идни парични текови(исклучувајќи ги идните кредитни <strong>за</strong>губи коисе уште не се случени) дисконтирани сооригиналната ефективна каматна стапка нафинансиското средство (т.е. ефективнатакаматана стапка пресметана на иницијалнотопризнавање). Сегашната вредност насредството е намалена со користење насметка <strong>за</strong> исправка, а износот на <strong>за</strong>губата епризнаен во добивката или <strong>за</strong>губата(Останати расходи од работењето - Исправкана вредноста на сомнителни и спорнипобарувања).Политиката на Групацијата <strong>за</strong> групнапроценка <strong>за</strong> оштетување се базира настаросната структура на побарувањатапоради големиот број од релативно сличнивидови на купувачи.За најголемите купувачи и странскитекупувачи, како и <strong>за</strong> купувачи кои се во процесна ликвидација или стечај, исправката епресметана на индивидуална основа.


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи6263Индивидуално вреднување исто така се вршиво специјални околности.Кога побарувањето од купувачот ененаплатливо, се отпишува преку Останатирасходи од работењето во добивката или<strong>за</strong>губата (Исправка на вредноста насомнителни и спорни побарувања) сопаралелно ослободување на кумулиранатаисправка на сметката <strong>за</strong> исправка напобарувањата од купувачите.Последователните враќања на износитепретходно отпишани се пребиени сопризнаените исправки на вредност водобивката или <strong>за</strong>губата.Доколку во некој последователен периодизносот на оштетувањето се намали и тоанамалување објективно може да се поврзе сонастан кој настанал после признавањето наоштетувањето (како на пример подобрувањево кредитниот рејтинг на должникот),претходно признаената <strong>за</strong>губа ќе бидевратена со корекција на сметката <strong>за</strong> исправкана побарувањата. Сегашната вредност нафинансиското средство на датумот на кој севраќа <strong>за</strong>губата не смее да ја надминеамортизираната вредност која би билапресметана доколку оштетувањето не билопризнаено. Вредноста на вратената <strong>за</strong>губа ќебиде признаена во добивката или <strong>за</strong>губатакако намалување на Останати расходи одработењето (Исправка на вредноста насомнителни и спорни побарувања).Износите кои се должат кон и побаруваат оддругите мрежни оператори се прикажани нането основа во случаите каде постои право <strong>за</strong>пребивање и износите се подмируваат нането основа (како на пример побарувањата иобврските повр<strong>за</strong>ни со меѓународенсообраќај).Заеми <strong>за</strong> вработениЗаемите <strong>за</strong> вработени иницијално сепризнаваат по објективна вредност апоследователно се мерат по амортизиранавредност користејќи го методот на ефективнакаматна стапка.Разликата помеѓу номиналната вредност нададените кредити и иницијалната објективнавредност на <strong>за</strong>емите <strong>за</strong> вработени сепризнава како однапред платени бенефициина вработени. Каматите од дадените <strong>за</strong>емипресметани по методот на ефективна каматасе признаваат како финансиски приходи,додека однапред платените бенефиции навработените се амортизираат како Трошоци<strong>за</strong> вработените рамномерно <strong>за</strong>времетраењето на <strong>за</strong>емот.Загубите од исправката на <strong>за</strong>емите <strong>за</strong>вработени, доколку се случат, се признаваатво добивката или <strong>за</strong>губата (трошоци <strong>за</strong>вработени).(в) Финансиски средства расположливи <strong>за</strong>продажбаФинансиски средства расположливи <strong>за</strong>продажба се недеривативи кои се илиодредени во оваа категорија или не секласифицирани во некоја од другитекатегории. Тие се вклучени во нетековнитесредства освен ако раководството иманамера да ги продаде финансиските средстваво рок од 12 месеци од датумот на <strong>извештај</strong>от<strong>за</strong> финансиска состојба. Стекнувањето ипродажбата на финансиските средства сепризнаваат на денот на тргувањето - датумотна кој Групацијата се обврзува да купи илипродаде некое средство.По иницијалното признавање, ситерасположливи средства <strong>за</strong> продажба семерат по објективна вредност со исклучок нанекој инструмент кој што не е котиран наактивниот па<strong>за</strong>р и чија што објективнавредност не може реално да се измери и вотој случај истиот се прикажува по набавнавредност, вклучувајќи ги трансакцискитетрошоци намалени <strong>за</strong> трошоците наоштетувањето. Намерата на Друштвото е да гиотуѓи овие средства кога ќе се појаватповолни услови на па<strong>за</strong>рот <strong>за</strong> нивнапродажба. Промените на објективнатавредност на финансиските средства кои секласификувани како расположливи <strong>за</strong>продажба се признаваат во капиталот. Когафинансиските средства, класификувани какорасположливи <strong>за</strong> продажба ќе се продадатили ќе претрпат оштетување, акумулиранатаобјективна вредност, признаена во капиталот,се вклучува во добивката или <strong>за</strong>губата, какодобивка или <strong>за</strong>губа од вложувања во хартииод вредност.Групацијата оценува на секој датум на<strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансиската состојба дали имаобјективен доказ дека финансискотосредство е оштетено. Објективен доказ <strong>за</strong>оштетување има, кога како резултат нанастани на <strong>за</strong>губа кои се случиле поиницијалното признавање на средството имавлијание врз проценетите идни паричнитекови на финансиските средства или групатана финансиски средства кои можат сосигурност да се проценат.Доколку постои таков доказ <strong>за</strong> финансискисредства расположливи <strong>за</strong> продажба,кумулативната нереализирана добивка(доколку постои) е рекласификувана одОстанат сеопфатен приход во Добивката или<strong>за</strong>губата и секоја останата разлика е истотака признаена во Добивката или <strong>за</strong>губата(Финансиски приходи). Загубите порадиоштетување признаени во добивката или<strong>за</strong>губата <strong>за</strong> капитални инструменти не сепризнаваат повторно преку добивката или<strong>за</strong>губата.Доколку средствата расположливи <strong>за</strong>продажба се продадени или откупени, ипоради тоа депризнаени, корекцијата наобјективната вредност акумулирана вокапитал е рекласификувана од Останатсеопфатен приход во Добивката или <strong>за</strong>губата(Финансиски приход)..2.4.2. Финансиски обврскиОбврски кон добавувачи и останатиобврскиОбврските кон добавувачи и останати обврски(вклучувајќи ги и проценките) иницијалносе признаваат по објективна вредност, апоследователно се мерат по амортизиранавредност користејќи го методот на ефективнакаматна стапка.Заради краток рок на доспевање,сметководствената вредност на обврските кондобавувачи и останатите обврски е приближнана нивната објективна вредност.2.5. ЗалихиЗалихите се искажуваат по вредност понискаод набавната или нето па<strong>за</strong>рна вредност.Нето па<strong>за</strong>рната вредност е проценетапродажна цена во нормални услови наделување, намалена <strong>за</strong> проценетите трошоци<strong>за</strong> продажба.Набавната вредност на <strong>за</strong>лихите сеевидентира според принципот просечни цении ги вклучуваат трошоците настанати <strong>за</strong> нивнанабавка и доведување на постојната состојбаи локација.


Белешки кон консолидираните финансиските извештаиТелефонските апарати вр<strong>за</strong>ни во промотивни активности, често сепродаваат по пониска од набавната вредност <strong>за</strong> целите на добивањена нови претплатници со обврзувачки период <strong>за</strong> користење науслугата. Таквите <strong>за</strong>губи од продажба на опрема се евидентираат самопри настанување на продажбата, бидејќи истите се продадени какодел од профитабилен договор <strong>за</strong> услуги со купувачот и доколкуноминалната продажна цена е повисока од набавната вредност нателефонот. Доколку номиналната продажна цена е пониска однабавната, разликата веднаш се признава како исправка.Загубите од исправката на <strong>за</strong>лихите се признаваат во Останатирасходи од работењето (Исправката на вредноста на <strong>за</strong>лихите до нетопродажна вредност).2.6. Нетековни средства наменети <strong>за</strong> продажбаСредствата се класифицираат како средства наменети <strong>за</strong> продажбадоколку повеќе не се потребни <strong>за</strong> идното работење на Групацијата,доколку се идентификувани <strong>за</strong> продажба и се очекува дека ќе бидатпродадени во наредните 12 месеци. Овие средства се прикажани попониска од сегашната вредност или објективната вредност намалена<strong>за</strong> трошоците <strong>за</strong> продажба. Аморти<strong>за</strong>цијата престанува да сепресметува од денот кога средствата добиваат статус на средстванаменети <strong>за</strong> продажба. Кога средствата се означени <strong>за</strong> продажба иутврдената објективна вредност е пониска од сегашната вредност,разликата се признава во добивката или <strong>за</strong>губата (Аморти<strong>за</strong>ција) како<strong>за</strong>губа од оштетување.2.7. Недвижности, постројки и опремаНедвижностите, постројките и опремата се прикажуваат по набавнавредност намалена <strong>за</strong> акумулираната аморти<strong>за</strong>ција и <strong>за</strong>губите одоштетување (види белешка 2.9).Набавната вредност на недвижностите, постројките и опремата сесостои од набавната цена, вклучувајќи ја увозната царина инеповратните даноци <strong>за</strong> набавка, намалена <strong>за</strong> трговските попусти ирабати и сите директни трошоци направени <strong>за</strong> средството да се доведена локација и во услови неопходни <strong>за</strong> средството да биде способно <strong>за</strong>употреба на начин кој е одреден од раководството. Иницијалнатапроценка на трошоците <strong>за</strong> демонтирање и отстранување насредството, како и <strong>за</strong> обновување на просторот (реставрација) на којсредството е лоцирано исто така се вклучени во набавната вредностако стекнатата обврска може да биде признаена како резервирањесогласно МСС 37- Резервирања, неизвесни обврски и неизвеснисредства.Набавната вредност на сопствено изградените средства ги вклучуватрошоците <strong>за</strong> материјали и директна работна рака.Последователни издатоци се вклучени во сегашната вредност насредството, или се признаени како посебно средство, единствено когае веројатно дека идните економски користи повр<strong>за</strong>ни со средството ќесе прелеат во Групацијата и кога трошокот на средството може да бидеизмерен веродостојно. Сегашната вредност на <strong>за</strong>менетиот дел сеотпишува. Сите останати издатоци се признаваат во добивката или<strong>за</strong>губата како трошоци во периодот кога настануваат.Кога средствата се расходуваат, набавната вредност и акумулиранатааморти<strong>за</strong>ција се тргаат од сметководствената евиденција и <strong>за</strong>губата сепризнава во добивката или <strong>за</strong>губата како трошок <strong>за</strong> аморти<strong>за</strong>ција.Кога средствата се продадени, набавната вредност и акумулиранатааморти<strong>за</strong>ција се тргаат од сметководствената евиденција и добивкатаили <strong>за</strong>губата определена со споредување на приливот со сегашнатавредност се признава во добивката или <strong>за</strong>губата (Останати оперативниприходи).Аморти<strong>за</strong>цијата на недвижностите, постројките и опремата сепризнава во добивката или <strong>за</strong>губата на праволиниска основа во текотна проценетиот корисен век на траење на недвижностите, постројкитеи опремата. На недвижностите, постројките и опремата не им сепресметува аморти<strong>за</strong>ција се до моментот кога стануваат расположливи<strong>за</strong> употреба. Земјиштето не се амортизира. Корисниот век нанедвижностите, постројките и опремата и остатокот на вредноста серевидира, и се коригира ако е потребно, најмалку еднаш годишно. Заповеќе детали околу влијанието на последната ревизија на корисниотвек на групите на недвижности, постројки и опрема види белешка 12.Проценетиот корисен век на недвижностите, постројките и опремата екако што следи:ЗградиНадземни и кабелски линииТелефонски централиБазни станициКомпјутериМебел и друга канцелариска опремаВозилаОстанато2.8. Нематеријални средства<strong>2010</strong>Години20-4020-25101044-104-102-152009Години20-4020-25101044-104-102-15Нематеријалните средства набавени од Групацијата се искажани понабавна вредност намалена <strong>за</strong> акумулираната аморти<strong>за</strong>ција (видиподолу) и <strong>за</strong>губите од оштетување (види белешка 2.9).Последователните издатоци кај нематеријалните средства секапитализираат единствено кога ја зголемуваат идната економскакорисност од нематеријалните средства содржани во специфичнисредства на кои што се однесуваат. Сите останати издатоци сетретираат како трошоци во периодот кога настануваат.Корисниот век на концесијата и лиценците е одреден врз основа надоговорите по основ на кои истите се стекнати и се амортизираат направолиниска основа во текот на периодот на достапност нафреквенцијата <strong>за</strong> комерцијална употреба до крајот на иницијалнатаконцесија или периодот <strong>за</strong> кој е добиена лиценцата. При одредувањетона корисниот век не се земаат во предвид периодите на обновување(види белешка 13).Проценетиот корисен век е како што следи:Софтвер и лиценциКонцесија3G лиценци и 2G 1800 MHz лиценци<strong>2010</strong>Години2-518102009Години2-51810


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи6465Аморти<strong>за</strong>цијата на нематеријалните средствасе признава во добивката или <strong>за</strong>губата направолиниска основа во текот на проценетиоткорисен век на траење на нематеријалнитесредства. Корисниот век на нематеријалнитесредства се ревидира, и се коригира ако епотребно, најмалку еднаш годишно.При одредување дали одредено средство коеинкорпорира елементи и на недвижност,постројки и опрема и на нематеријалносредство треба да се евидентира според МСС16 – Недвижност, постројки и опрема иликако нематеријално средство според МСС 38– Нематеријални средства, раководствотокористи проценка <strong>за</strong> да оцени кои елементисе позначајни и соодветно се признаваистото.2.9. Оштетување на недвижностите,постројките и опремата инематеријалните средстваСредствата кои имаат неодреден век накористење не се предмет на аморти<strong>за</strong>ција исе тестирани годишно <strong>за</strong> оштетување.Средствата кои се предмет на аморти<strong>за</strong>цијана Групацијата се проценуваат од оштетувањекога постојат настани или промени вооколностите кои индицираат дека нивнатасегашна вредност не е иста со нивнатанадоместувачка вредност. Загубите одоштетување се признаваат <strong>за</strong> износите<strong>за</strong> кои сегашната вредност на средствотого надминува неговиот надоместувачкиизнос. Надоместувачкиот износпретставува поголемиот износ од износоткој ја претставува реалната вредноста насредството при продажба, намалена <strong>за</strong>трошоците и вредноста во употреба. Запроценка на оштетување на средствата,истите се групираат на најниско можно ниво<strong>за</strong> кое може да се утврди не<strong>за</strong>висен паричентек (cash-generating units).Загубите од оштетување се признаваат водобивката или <strong>за</strong>губата (Аморти<strong>за</strong>ција).Нефинансиските средства кои претрпелеоштетување се ревидираат еднаш годишно <strong>за</strong>да се утврди можното враќање на оштетување.2.10. Резервирања и неизвесниобврскиРезервирањата се признаваат когаГрупацијата има сегашна <strong>за</strong>конска иликонструктивна обврска како резултат наизминати настани и е веројатно дека ќенастане одлив на средства со цел да сеподмири оваа обврска и кога е можно да сенаправи веродостојна проценка на износотна обврската.Резервирањата се мерат и евидентираат каконајдобра можна проценка на износот кој епотребен да се подмири сегашната обврскана датумот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансискасостојба. Резервирањата се признаени водобивката или <strong>за</strong>губата на соодветен трошоккој одговара на природата на резервирањето.За неизвесните обврски не се врширезервирање. Неизвесна обврска е можнаобврска која произлегува од минат настан ичиешто постоење ќе биде потврдено само сослучување или неслучување на еден илиповеќе несигурни идни настани кои не се воцелост под контрола на ентитетот, илисегашна обврска кој произлегува од минатнастан но не е признаена бидејќи не еверојатно дека ќе има одлив на ресурси коивклучуваат економски користи <strong>за</strong> исплата натаа обврска или не може да се направиверодостојна проценка на износот наобврската.2.11. Акционерски капиталОбичните акции се класифицирани воакционерскиот капитал.2.12. Сопствени акцииКога Групацијата купува сопствени акции,износот кој е платен, кој ги вклучува идиректните променливи трошоци (намалени<strong>за</strong> данок на добивка), е намален од<strong>за</strong>пишаниот капитал на акционерите наГрупацијата се додека акциите не сеотповикани или повторно издадени. Когасопствените акции се повторно издаденипримениот надоместок (намален <strong>за</strong> било коидиректно припишани променливи трошоци иповр<strong>за</strong>ниот ефект на данокот на добивка) севклучува во капиталот кој се однесува наимателите на акции на Групацијата.2.13. Останати резервиЧленките на Групацијата издвојуваат<strong>за</strong>конска резерва која се формира по пат наиздвојување од нето добивката. Оваа резервасе пресметува и издвојува како процентутврден со <strong>за</strong>кон и не може да биде помал од15% од добивката, се додека резервите недостигнат износ кој е еднаков на една петтинаод основната главнина. Овие резерви сенаменети <strong>за</strong> покривање на <strong>за</strong>губи и не сераспределуваат на акционерите, освен вослучај на банкротирање на членките наГрупацијата.2.14. ПриходиПриходите од дадени услуги и продажба наопрема (види белешка 17), се прикажанинамалени <strong>за</strong> ДДВ, попусти и по елиминацијатана продажбата внатре во Групацијата.Приходите се признаваат кога износот наприходот може веродостојно да се измери, икога е веројатно дека ќе настане прилив наидни економски користи во Групацијата испецифичните критериуми од МСС 18 <strong>за</strong>продажбата на производи и давањето науслуги се исполнети <strong>за</strong> давањето на секоја одуслугите на Групацијата и продажбата напроизводи.На купувачите на Групацијата им седоделуваат поени <strong>за</strong> лојалност (кредитнипоени) врз основа на користењето на услугитена Групацијата, вклучувајќи го и навременотоплаќање на фактурите. Наградите <strong>за</strong>лојалност можат да се акумулираат иискористат со цел да се остварат иднипридобивки (пр. Телефони,телекомуникациска опрема и сл.) одоператорите на Групацијата. Кога купувачитеќе ги <strong>за</strong>работат нивните кредитни поени,истите се одземаат од фактурираниот приходна купувачот, и се признаваат во Останатиобврски (Одложен приход). Приискористувањето (или истекувањето) напоените, Одложениот приход се ослободуваво приход како што купувачот го искористува(или откажува) неиспорачаниот елемент одпакетот.Приходите од оперативен наем се признаваатна праволиниска основа во текот на периодотво кој се дава услугата.2.14.1. Приходи од фиксна имобилна телефонијаПриходите произлегуваат од услуги дадени напретплатниците и останати трети лица кои јакористат телекомуникациската мрежа и одпродажба на опрема.Договорите со претплатниците типичновклучуваат продажба на опрема, месечна


Белешки кон консолидираните финансиските извештаипретплата и реализиран говорен, интернет,податочен или мултимедијален сообраќај.Групацијата ги разгледува различнитеелементи на ваквите договори со целодделните приходи да се прикажат восогласност со МСФИ и признавањето насекој од овие приходи се врши користејќи гометодот на остаточна вредност. Овиеелементи се идентификувани и поделени,бидејќи истите имаат самостојна вредност исе продаваат и одделно освен во пакет. ЗатоаГрупацијата признава приход <strong>за</strong> сите овиеелементи користејќи го методот на остаточнавредност при што вредноста земена вопредвид <strong>за</strong> алоцирање на поодделнитеелементи е еднаква на вкупната вредностземена во предвид минус објективнатавредност на неискористените елементи.Групацијата им овозможува на клиентитетеснопојасен и широкопојасен пристап донејзината фиксна, мобилна и телевизискамрежа. Приходите од услуги се признавааткога услугите се дадени во согласност содоговорните одредби и услови. Приходите одсообраќај се признаваат споредискористените минути и договоренитенадоместоци намалени <strong>за</strong> одобренитепопусти, додека приходите од претплата иуслуги со фиксен надомест се признаваат вопериодот <strong>за</strong> кој се однесуваат.Приходите и трошоците повр<strong>за</strong>ни сопродажба на телекомуникациска опрема идодатоци се признаваат кога производите седоставени, под услов да не постојатнеисполнети обврски од страна накомпанијата кои имаат влијание врзконечното прифаќање на договорот одстрана на купувачот.Приходите од аудио текст услуги (говорни инеговорни) се признаени на бруто основабидејќи обезбедувањето на овие услуги прекумрежата е одговорност на Групацијата,Групацијата ја утврдува цената на овие услугии ги сноси значајните ризици од овие услуги,во спротивно се прикажани на нето основа.Клиентите можат да купат припејд картички<strong>за</strong> мобилен, јавни говорници и интернет(„припејд картички“) кои им овозможуваат натие претплатници да ја користаттелекомуникациската мрежа <strong>за</strong> одреденвременски период. Клиентите мора да платат<strong>за</strong> ваквите услуги на денот на купувањето наприпејд картичката. Приходите од продажбана припејд картички се признаваат прикористењето на картичките или кога рокот накористење на картичката е поминат сонеискористен сообраќај.Трети лица кои се корисници нателекомуникациската мрежа ги вклучуваатроаминг клиентите од други даватели науслуги и останати даватели нателекомуникациски услуги коишто ја користатмрежата <strong>за</strong> телефонски разговори. Овиеприходи од големопродажен (влезен)сообраќај се признаваат во периодот накористење на мрежата. Дел од приходитенајчесто се плаќаат на други оператори(интерконекциски) <strong>за</strong> употреба на нивнитемрежи, каде што е применливо. Приходите итрошоците <strong>за</strong> овие телефонски разговори коитерминираат или транзитираат се прикажанина бруто основа во овие консолидиранифинансиски извештаи бидејќи Групацијата еосновен снабдувач на овие услуги притоакористејќи ја сопствената мрежа и слободнодефинирајќи ги цените на услугите, и сепризнаени во периодот на користење намрежата.2.14.2. Приходи од интегриранирешенија и ИТДоговорите <strong>за</strong> мрежни услуги се состојат одинсталација и управување со комуникацискимрежи на корисниците. Приходите одговорни и услуги <strong>за</strong> податоци коипроизлегуваат од таквите договори сепризнаваат кога услугите се искористени одстрана на корисникот.Приходите од договори <strong>за</strong> интегриранирешенија кои бараат доставување напроизводи и/или услуги генерално сепокриени со договори со фиксни цени иприходите се признаваат врз основа напроцент на довршеност земајќи го превидодносот на направените трошоци <strong>за</strong>извршената работа во врска со договорот ипроценетите вкупни трошоци од договорот.Приходите од продажбата на хардвер сепризнаваат кога ризикот од сопственостазначително ќе се пренесе на корисникот,обезбедувајќи дека не постојат неисполнетиобврски кои влијаат на конечното прифаќањена договорот од страна на корисникот. Билокакви трошоци во однос на овие обврски сепризнаваат кога соодветниот приход епризнаен.Приходите од договори <strong>за</strong> изградба сеевидентираат со употреба на метода напроцент на довршеност. Степенот надовршеност се утврдува врз основа натрошоците направени до тој датум во односна проценетите вкупни трошоци.Побарувањата од договори <strong>за</strong> изградба секласификуваат во консолидираниот <strong>извештај</strong><strong>за</strong> финансиската состојба како Побарувањаод купувачи и останати побарувања.2.15. Бенефиции на вработените2.15.1. Пензиски и останатикраткорочни обврски конвработенитеГрупацијата во текот на своето нормалноработење врши исплати во корист на своитевработени <strong>за</strong> пензиско, здравствено исоцијално осигурување како и персоналенданок коишто се пресметуваат споредважечките <strong>за</strong>конски стапки кои се на сила вотекот на годината врз основа на нивнитебруто плати. Надоместокот <strong>за</strong> хранарина,превоз и годишен одмор исто така сепресметува според локалното <strong>за</strong>конодавство.Групацијата ги исплаќа овие придонеси кондржавните и приватните фондови. Трошокот<strong>за</strong> овие исплати се прикажува на товар надобивката или <strong>за</strong>губата во истиот период какои трошокот <strong>за</strong> плата. Не е направенорезервирање <strong>за</strong> надоместок <strong>за</strong> неискористенгодишен одмор бидејќи согласно локалната<strong>за</strong>конска регулатива, работодавачот еобвр<strong>за</strong>н да обезбеди услови, а вработениотда го искористи годишниот одмор во рамкитена една година. Ова исто така се применувакако политика на Групацијата и во согласностсо историските податоци вработените гикористат нивните годишни одмори во рамкитена едногодишниот <strong>за</strong>конски рок. Групацијатане работи со ниедна друга пензискапрограма или план <strong>за</strong> пост пензискибенефиции и според тоа нема никакваобврска во однос на пензиите. Групацијатаима <strong>за</strong>конска обврска да им исплати навработените две просечни плати воРепублика Македонија на денот на нивнотопензионирање, <strong>за</strong> кои е призната соодветнаобврска во финансиските извештаи, меренаспоред сегашната вредност на две просечниплати <strong>за</strong>едно со корекциите вклучени воактуарската пресметка. Обврската <strong>за</strong>дефинираната корист се пресметува годишноод страна на не<strong>за</strong>висни актуари со користењена метод на кредитирање на проектиранаединица. Сегашната вредност на обврската <strong>за</strong>


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи6667дефинираната корист е определена содисконтирање на проценетите идни паричниодливи со користење на каматни стапки нависоко квалитетни обврзници, кои седеноминирани во валута во која ќе бидатплатени надоместоците. Исто така,Групацијата нема обврска да обезбедувапонатамошни бенефиции на тековните ипоранешните работници.2.15.2. Бонус плановиГрупацијата признава обврски и трошоци <strong>за</strong>бонуси земајќи ги предвид финансиските иоперативните резултати. Групацијатапризнава резервирања кога е обвр<strong>за</strong>на содоговор или кога има практика во минатотокоја резултирала во конструктивна обврска.2.15.3. Отпремнини <strong>за</strong> технолошкивишокОтпремнината <strong>за</strong> технолошки вишок сеисплаќа во случај кога престанува работниотоднос на вработениот пред датумот нанеговото нормално пензионирање, илидоколку вработениот прифати доброволнопрекинување на работниот однос во <strong>за</strong>мена<strong>за</strong> бенефицијата. Групацијата ги признаваотпремнините <strong>за</strong> технолошки вишок доколкупрестане работниот однос на вработените врзоснова на детален формален план безможност <strong>за</strong> отповикување или во случајдоколку Групацијата понуди опција навработените <strong>за</strong> доброволно прекинување наработниот однос.2.16. Маркетинг трошоциМаркетинг трошоците се евидентирааткога ќе се случат. Маркетинг трошоците сеприкажани во белешка 19.2.17. Данок од добивка2.17.1.Тековен данок од добивкаКомпаниите не треба да плаќаат данок надобивка на нивната добивка предоданочување (<strong>за</strong>работена од 1 јануари 2009година) додека таа добивка да се распределиво форма на дивиденда или во други формина распределување на добивката. Доколку сеисплати дивиденда, треба да се плати 10%данок на добивка во моментот на исплата надивидендата, без оглед дали во парична иливо непарична форма, на странскинерезидентни правни лица, и странски идомашни физички лица. Дивидендитеисплатени на резидентни правни лица сеизземени од плаќање данок. Освен нараспределбата на дивиденди, данок се плаќаи на неодбитните трошоците направени во таафискална година, намалени <strong>за</strong> износот наданочното одобрување и други даночниолеснувања. (види белешка 2.18).2.17.2. Одложен данокПоради измените во македонското даночно<strong>за</strong>конодавство во сила од 1 јануари 2009година, даночната стапка <strong>за</strong>нераспределената добивка беше практичнонамалена на нула, бидејќи данок се плаќасамо кога се распределува добивката.Согласно со МСС 12.52A, одложенитеданочни средства и обврски треба да семерат до користење на стапката нанераспределена добивка. Ова резултирашесо анулирање на салдата на дел ододложените даночни средства и ситеодложени даночни обврски на 31 декември2009 година и анулирање на сите одложениданочни средства на 31 декември <strong>2010</strong>година. Во согласност со барањата на СОС25, Групацијата го евидентираше влијаниетона оваа промена во добивката или <strong>за</strong>губата <strong>за</strong>2009 и <strong>2010</strong> година, соодветно (види белешка9).2.18. Данок на неодбитни трошоциНа крајот на фискалната година компаниитесе должни да платат данок на неодбитнитетрошоци, без оглед на нивните финансискирезултати. Основица се трошоците кои неспаѓаат во делокругот на дејноста накомпанијата, односно неодбитни трошоци(трошоци <strong>за</strong> репрезентација, резервирања,подароци, и сл.) намалени <strong>за</strong> даночнотоодобрување и други даночни олеснувања.Данокот на неодбитните трошоци се признававо добивката или <strong>за</strong>губата (Останати расходиод работењето) како Останати даноци (видибелешка 8).2.19. Наеми2.19.1. Оперативен наем -Групацијата како наемодавателСредствата дадени под наем на клиентипреку оперативни наеми се вклучени воНедвижности, постројки и опрема воконсолидираниот <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансискасостојба. Тие се амортизираат во текот нанивниот корисен век на конзистентна основасо слични основни средства. Приходите однаем се признаваат на праволиниска основа<strong>за</strong> време на траење на наемот.2.19.2. Оперативен наем -Групацијата како наемателТрошоците кои произлегуваат од оперативеннаем се признаваат во добивката или<strong>за</strong>губата на праволиниска основа <strong>за</strong> време натраење на наемот.2.20. Добивка по акцијаДобивка по акција се пресметува со делењена добивката кој се однесува на имателите наакции на Друштвото <strong>за</strong> периодот сопросечниот број на важечки обични акции.2.21. ДивидендиДивидендите се признаваат како обврска,при што се намалува капиталот, вофинансиските извештаи на Групацијата вопериодот кога се одобрени од страна наакционерите на Друштвото.2.22. СегментиОперативните сегменти на Групацијата себазираат на деловните сегменти, фиксен имобилен, што е во согласност со интернитеизвештаи доставени до главниот извршенносител на одлуки, Главниот извршендиректор (ГИД) кој добива совети одМенаџмент Колегиумот (МК) на Друштвото.ГИД е одговорен <strong>за</strong> алокација на ресурсите, иоценување на остварувањата на оперативнитесегменти. Сметководствените политиките ипринципите на мерење на оперативнитесегменти се исти со тие на Групацијата,опишани во делот Значајни сметководствениполитики (види белешка 2). Во финансискитеизвештаи известувањето <strong>за</strong> сегментите наГрупацијата се врши на начин којшто еконзистентен со интерното известување.Двата оперативни сегменти, фиксен имобилен се претставени од двата посебниправни ентитети, <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД– Скопје, и Т-Мобиле АД Скопје, соодветно.Приходите на оперативните сегментивклучуваат приходи од надворешникорисници како и внатрешниот приходгенериран од останатите сегменти.Оперативните сегменти, како два посебниправни ентитети, фактурираат приходи <strong>за</strong>услугите дадени на другите сегменти исто


Белешки кон консолидираните финансиските извештаикако <strong>за</strong> надворешните корисници.Резултатите на Оперативните сегменти ГИД иМК ги надгледуваат преку EBITDA (добивкапред камата, данок од добивка иаморти<strong>за</strong>ција), којa од страна на Групацијатае дефиниранa како Оперативна добивка безтрошок <strong>за</strong> аморти<strong>за</strong>ција.Друг важен клучен индикатор <strong>за</strong>остварувањето што се надгледува на ниво насегментите се капиталните издатоци (Capex),кои се определени како зголемувања наНедвижности, постројки и опрема и наНематеријалните средства.2.23. Споредбени информацииСо цел да се одржи конзистентноста сопрезентацијата во тековната година одредениделови може да се рекласификуваат <strong>за</strong>компаративни цели. Материјалните промениво образложенијата, ако ги има, се деталноопишани во соодветните белешки.3. УПРАВУВАЊЕ СОФИНАНСИСКИОТ РИЗИК3.1. Финансиски фактори на ризикГрупацијата не применува сметководство <strong>за</strong><strong>за</strong>штита од ризик на своите финансискиинструменти, сите добивки и <strong>за</strong>губи сепризнаваат во добивката или <strong>за</strong>губата, освенфинансиските средства класифицирани какорасположливи <strong>за</strong> продажба кои сепризнаваат во друг сеопфатен приход. Вооснова Групацијата е изложена на кредитенризик повр<strong>за</strong>н со нејзините финансискисредства и од движењето на курсевите,каматните стапки и па<strong>за</strong>рните цени, коивлијаат на нејзините средства и обврски.Управувањето со финансискиот ризик има <strong>за</strong>цел да ги ограничи овие па<strong>за</strong>рни ризиципреку континуирани оперативни ифинансиски активности.Деталните објаснувања на ризиците,управувањето со истите како и сензитивнитеанализи се дадени подолу. Сензитивнитеанализи вклучуваат потенцијални промени водобивката пред оданочување. Потенцијалнитевлијанија кои се обелоденети (намалени <strong>за</strong>данокот) се исто така применливи накапиталот на Групацијата.3.1.1. Па<strong>за</strong>рен ризикПа<strong>за</strong>рниот ризик се дефинира како „ризикдека реалната вредност или вредноста илиидните готовински текови на финансискиотинструмент ќе варираат како резултат напромени во па<strong>за</strong>рните цени” и вклучувакаматен ризик, валутен ризик и другиценовни ризици.Бидејќи голем дел од приходите и расходитена Групацијата се во денари, функционалнатавалута на Друштвото е денарот, и какорезултат на тоа целта на Групацијата е да сесведе на минимум нивото на финансискиризик во поглед на денарот.За презентирање на па<strong>за</strong>рните ризици,МСФИ 7 бара сензитивни анализи кои гипокажуваат ефектите од хипотетичнитепромени на релевантните варијабили наризикот врз добивката или <strong>за</strong>губата иакционерскиот капитал. Периодичнитевлијанија се утврдуваат со поврзување нахипотетичните промени во варијабилите наризикот врз состојбата на финансискитеинструменти на датумот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong>финансиска состојба. Состојбите на датумотна <strong>извештај</strong>от вообичаено серепрезентативни <strong>за</strong> годината, како целина,<strong>за</strong>тоа влијанијата се пресметуваат сокористење на состојбите на крајот нагодината претпоставувајќи дека состојбитебиле конзистентни во текот на периодот наизвестување. Бидејќи глобалната економскаситуација не е значително изменета воспоредба со крајот на претходниот период наизвестување, методите и претпоставките коисе користат во сензитивните анализи не сезначително променети.a) Валутен ризикФункционална валута на Друштвото емакедонскиот денар.Изложеноста на валутен ризик е повр<strong>за</strong>на сопоседување на депозити во банки кои седеноминирани во странска валута и одоперативни активности на приходи од иплаќања кон меѓународнителекомуникациски оператори како ииздатоците <strong>за</strong> недвижности, постројки иопрема и нематеријални средства коиштопроизлегуваат од обврски кон добавувачи одстрански земји.Девизната валута од која произлегува овојризик првенствено е ЕУР. Групацијатакористи парични депозити во странски валутипретежно во ЕУР и парични депозити во МКДсо девизна клаузула со цел <strong>за</strong>штита одстрански валутен ризик како и домашниотвалутен ризик во согласност сорасположливите понуди на банките.Групацијата управува со изложувањата наризик од курсни стапки преку одржување наповисок износ на депозити во ЕУР какодокажана стабилна валута и со стремење коннамалување на бројот на договори сострански оператори во УСД како релативнонестабилна валута во периодот и соизвршување на плаќање во УСД одготовинските резерви во таа валута.Сензитивната информација <strong>за</strong> валутниотризик која се бара според МСФИ 7 еограничена на ризиците коиштопроизлегуваат од финансиски инструментиизразени во валути кои се различни одфункционалната валута во која се мерат.Групацијата акумулираше повеќе готовина воЕУР и УСД во споредба со нејзините трговскиобврски во ЕУР и УСД. На 31 декември <strong>2010</strong>година, доколку МКД би било 1% (2009година: 1%) послабо или посилно воспоредба со ЕУР, добивката би била повисокаили пониска <strong>за</strong> МКД 58.321 илјади (2009година: МКД 48.174 илјади во нето билансот,соодветно. На 31 декември <strong>2010</strong> година,доколку МКД би бил 1% (2009 година: 1%)послаб или посилен во споредба со УСД,добивката би била повисока или пониска <strong>за</strong>МКД 934 илјади (2009 година: МКД 417илјади) во нето билансот, соодветно.б) Каматен ризикКаматниот ризик е ризик дека реалнатавредност или идните готовински текови нафинансискиот инструмент ќе варираат какорезултат на промени во каматните стапки напа<strong>за</strong>рот.Промената во каматните стапки и каматнитемаргини можат да влијаат врз финансискитетрошоци и повратот на финансискитеинвестиции.Каматниот ризик и ризикот од приносот наинвестицијата се од секундарна важностспоредено со сигурносните цели и целите <strong>за</strong>ликвидноста опишани погоре. Групацијата гоминимизира каматниот ризик прекудефинирање на фиксни каматни стапки вопериодот на валидност на определени


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи6869финансиски инвестиции. Инвестициите сеограничени на форми на финансискиинвестиции со релативно низок ризик воочекување на објективен принос во однос напретпоставениот ризик.Групацијата нема каматоносни обврски, ноима ризик од каматните стапки во поглед напаричните депозити во банки и <strong>за</strong>емите конвработените. Групацијата нема политика <strong>за</strong><strong>за</strong>штита од каматниот ризик. Промените кајпа<strong>за</strong>рните каматни стапки влијае врзкаматата добиена од депозитите во банки.На 31 декември <strong>2010</strong> година, Групацијатаимаше депозити во износ од МКД 9.611.091илјади (вклучувајќи и депозити по видување),при што пораст од 1 % на па<strong>за</strong>рните каматнистапки ќе предизвика зголемување (ceterisparibus) на каматата која се добива од MKD96.111 илјади на годишно ниво, додекаслично намалување би предизвикало истотакво намалување во добиената камата. На 31декември 2009 година, Групацијата имадепозити во износ од МКД 10.645.105 илјади(вклучувајќи и депозити по видување), пришто пораст од 1 % на па<strong>за</strong>рните каматнистапки ќе предизвика зголемување (ceterisparibus) на каматата која се добива одприближно МКД 106.451 илјади на годишнониво додека слични намалувања ќепредизвикаат исти намалувања во камататакоја се добива.в) Друг ценовен ризикИнвестициите на Групацијата се воакционерски капитал на други ентитети штојавно тргуваат на македонската бер<strong>за</strong>, какона официјалниот така и на редовниот па<strong>за</strong>р.Менаџментот постојано го следи портфолиотона инвестициите во акционерски капитал врзоснова на фундаментални и технички анализина акциите. Сите одлуки <strong>за</strong> купување ипродавање ги одобруваат соодветните тела наДруштвото. Во согласност со стратегијата наГрупацијата, инвестициите во рамките напортфолиото се чуваат до моментот кога ќесе создадат поволни услови на па<strong>за</strong>рот <strong>за</strong>продажба на истите.Како дел од презентирањето на па<strong>за</strong>рнитеризици, МСФИ 7 исто така бараобелоденувања <strong>за</strong> тоа како хипотетичкитепромени во варијабилите на ризикот влијаатна цената на финансиските инструменти. На31 декември 2009 и <strong>2010</strong> година Групацијатаима инвестиции кои би можеле да бидат<strong>за</strong>сегнати од варијабилите на ризикот какошто се бер<strong>за</strong>нските цени.На 31 декември <strong>2010</strong> година Групацијата имаМКД 65.125 илјади инвестиции воакционерски капитал на други ентитети коишто јавно се тргуваат на македонската бер<strong>за</strong>,при што пораст од 20 % на па<strong>за</strong>рните цени бипредизвикал (ceteris paribus) добивка од МКД13.025 илјади а слично намалување бипредизвикало исто таква <strong>за</strong>губа во добивкатаили <strong>за</strong>губата. Износот на инвестиции воакционерски капитал на други ентитети коијавно се тргуваат на македонската бер<strong>за</strong> на31 декември 2009 година изнесува МКД61.376 илјади, при што пораст од 20 % напа<strong>за</strong>рните цени би предизвикал (ceteris paribus)добивка од МКД 12.275 илјади, а сличнонамалување би предизвикало исто таква<strong>за</strong>губа во добивката или <strong>за</strong>губата.3.1.2. Кредитен ризикКредитен ризик се дефинира како ризик декаедна страна на финансиски инструмент ќепредизвика финансиска <strong>за</strong>губа <strong>за</strong> другатастрана со тоа што нема да исполни одреденаобврска.Групацијата е изложена на кредитен ризик одсвоите оперативни активности и од одреденифинансиски активности.Ограничувањата на соработниците сеодредуваат врз основа на доставенитебанкарски гаранции во согласност сопа<strong>за</strong>рните услови на оние банки кои сакаатда издадат банкарска гаранција. Вкупниотизнос на банкарските гаранции кои ќе бидатобезбедени треба да го покрие износот напроектираните слободни парични средствана Групацијата.Во однос на финансиските активноститрансакциите примарно се склучуваат сосоработници (банки) кои имаат кредитенрејтинг од најмалку BBB+ (или еквивалентенкредитен рејтинг) или каде што соработникотима доставено банкарска гаранција каде штобанката гарант треба да биде со кредитенрејтинг од BBB+ (или еквивалентен кредитенрејтинг).Во случај кога расположливите средства наГрупацијата го надминуваат вкупниот износна добиени банкарски гаранции спомнатипогоре, финансиското инвестирање нарасположливите парични средства се вршиво согласност со проценка на банкарскиотризик базиран на CAEL методологијата какоиндиректен систем на оценување.Одлуките <strong>за</strong> депонирање се прават врзоснова на следните приоритети:· Да се депонира во банки (банки со коиДојче <strong>Телеком</strong> АД најчесно соработува,доколку е возможно) со обезбеденабанкарска гаранција од банките сонајдобар рејтинг и најдобар квалитет набанкарска гаранција.· Да се депонира во банки со обезбеденабанкарска гаранција од банки со понизокрејтинг и послаб квалитет на банкарскатагаранција.· Доколку вкупниот износ на депозити неможе да се пласира во банки покриени собанкарска гаранција со најмалку BBB+рејтинг (или еквивалентен кредитен рејтинг),тогаш депозитите ќе се пласираат волокални банки без банкарска гаранција. Воовој случај одредувањето наограничувањата на соработниците по банкиќе бидат направени во согласност со CAELметодологијата (оцена на ризичните деловина банката – капитал, средства, добивка иликвидност).CAEL методологијата во основа ги оценувафинансиските пока<strong>за</strong>тели на банките кои сесоставен дел од четирите CAEL компоненти- Капитал, Средства, Добивка и Ликвидност.Крајната оценка на банките (на скала од 1 до5) е повр<strong>за</strong>на со работењето иперформансите на банките <strong>за</strong> анализираниотпериод. Политика на Групацијата е даинвестира во банки чија конечна оценкаварира во рамките на следниве 3 ранга:A – Банки со оцена од 1,84 до 2,45 –инвестиции кои не надминуваат 80% одакционерскиот капитал на банката.B - Банки со оцена од 2,46 до 3,07 –инвестиции кои не надминуваат 70% одакционерскиот капитал на банката.C - Банки со оцена од 3,08 до 3,69 –инвестиции кои не надминуваат 60% одакционерскиот капитал на банката.Процесот на управување со кредитни ризициод оперативни активности вклучувапревентивни мерки како што се проверка на


Белешки кон консолидираните финансиските извештаикредибилитет и превентивни <strong>за</strong>брани, корективни мерки во текот на<strong>за</strong>конските односи како на пример активности <strong>за</strong> опоменување иисклучување, соработка со агенции <strong>за</strong> наплата и наплата по <strong>за</strong>конскиодноси како што се процеси на оптужување, судски постапки,вклучување на извршната единица и факторинг. Задоцнетите плаќањасе следат преку постапка <strong>за</strong> проследување на долг врз основа на видотна корисникот, кредитната класа и износот на долгот.Кредитниот ризик се контролира преку проверка на кредибилитет -што утврдува дека корисникот нема долг и кредитната вредност накорисникот и преку превентивни <strong>за</strong>брани - што го утврдува кредитниотлимит врз основа на претходните приходи од сообраќај генерирани одкорисникот.Групацијата нема значајна концентрација на кредитен ризик конпоединечна странка или кон група на странки кои имаат сличникарактеристики.Процедурите на Групацијата обезбедуваат на перманентна основадека продажбата се извршува на корисници со соодветна кредитнаисторија и дека не се надминува лимитот <strong>за</strong> изложување на кредитенризик.Максималната изложеност на кредитниот ризик е презентирана прекусегашната вредност на финансиските средства во Консолидираниот<strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансиска состојба. Последователно на тоа, Групацијатасмета дека нејзината максимална изложеност на кредитен ризик епретставена со износот на побарувањата намалени <strong>за</strong> исправката навредноста признаена на денот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансиска состојба.Следнава табела ја претставува изложеноста на кредитен ризик наГрупацијата во <strong>2010</strong> и 2009:Во илјади денариДепозити во банкиПарични средства и еквиваленти напарични средстваПобарувања од купувачи-домашниПобарувања од купувачи-странскиЗаеми <strong>за</strong> вработениПобарувања од повр<strong>за</strong>ни страниОстанати побарувања<strong>2010</strong>8.205.4441.405.6472.758.46593.681123.037198.78513.83712.798.89620098.665.5211.979.5842.592.84170.793121.92458.82118.61713.508.101Парични средства и еквиваленти на парични средства во табелатапогоре ја исклучува благајната <strong>за</strong> која не постои кредитен ризик.Најголемата вредност на депозит во <strong>2010</strong> година е МКД 1.383.862илјади деноминирани во ЕУР 22.500 илјади (2009: МКД 1.260.000илјади). Дополнително Групацијата има депозити во 5 домашни банки(2009: 5 домашни банки).Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина, гаранциите во 2009 година известени во Депозити во банки совредност од МКД 6.723 илјади и Парични средства и еквиваленти напарични средства со вредност од МКД 653 илјади се исклучени одДепозити во банки и Парични средства и еквиваленти на паричнисредства во овие финансиски извештаи и се рекласификувани воОстанати побарувања во вредност од МКД 7.376 илјади.Рекласификацијата нема влијание врз капиталот или нето добивката.3.1.3. Ризик <strong>за</strong> ликвидностРизикот <strong>за</strong> ликвидност е ризик дека Друштвото може да наиде натешкотии <strong>за</strong> подмирување на обврските повр<strong>за</strong>ни со финансискитеобврски.Ризик <strong>за</strong> ликвидност се дефинира како ризик дека Групацијата немада биде во можност навремено да ги подмири или исполни своитеобврски.Инвестициското портфолио ќе остане доволно ликвидно со цел да се<strong>за</strong>доволат сите оперативни барања кои можат разумно да сепредвидат. Ова е постигнато со структуирање на портфолиото така дафинансиските инструменти доспеваат истовремено со потребата одпарични средства <strong>за</strong> <strong>за</strong>доволување на предвидените потреби.Политика на Друштвото е да одржува вишок на парични средства иеквиваленти на паричните средства <strong>за</strong> подмирување на обврските водогледна иднина. Секој вишок на парични средства е депониран вокомерцијалните банки.Процесот <strong>за</strong> управување со ликвидноста на Групацијата вклучувапредвидување на готовинските текови од главните валути иразгледување на нивото на потребните ликвидни средства земајќи гипредвид податоците од бизнис планот, наплатите и одливот.Месечните, полугодишните и годишните парични проекции сеизготвуваат и ажурираат на дневна основа од страна на Секторот <strong>за</strong>управување со готовина.3.2. Управување со капитални ризициЦелите на Групацијата при управување со капиталот е да се <strong>за</strong>штитиспособноста на Групацијата да работи на континуирана основа со целда обезбеди поврат <strong>за</strong> акционерите и бенефиции <strong>за</strong> другите<strong>за</strong>интересирани страни и да одржува оптимална структура на капиталсо цел намалување на трошокот <strong>за</strong> капитал. Вкупниот капитал со коешто управува Друштвото на 31 декември <strong>2010</strong> година е МКД17.470.439 илјади, според локалните општоприфатенисметководствени принципи (2009: МКД 17.970.698 илјади). Од овојизнос МКД 9.583.888 илјади (2009: МКД 9.583.888 илјади)претставуваат акционерски капитал, додека МКД 1.916.777 илјади(2009: МКД 1.916.777 илјади) претставуваат <strong>за</strong>конски резерви, кои несе распределуваат (види белешка 2.13). Друштвото исто така имакупено сопствени акции (види белешки 2.12 и 16.1). Трансакцијата е восогласност со локалните <strong>за</strong>конски барања со стекнувањето насопствените акции, да не се намали имотот на Друштвото под износотна основната главнина и резервите коишто, според <strong>за</strong>кон или споредстатутот на Друштвото, не смеат да се користат <strong>за</strong> исплата наакционерите. Исто така, согласно локалните <strong>за</strong>конски барањадивиденда може да биде исплатена на акционерите во износ којштонема да ја надминува вкупно остварената добивка искажана согодишната сметка и со финансиските извештаи, зголемена <strong>за</strong>пренесената нераспределена добивка од претходните години или со


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи7071резервите коишто можат да сераспределуваат, односно кој ги надминуваат<strong>за</strong>конските резерви и резервите определенисо статутот на Друштвото. Друштвото е восогласност со сите <strong>за</strong>конски барања кои сеоднесуваат на капиталот.3.3. Проценка на објективнавредностаПаричните средства и еквивалентите напарични средства, побарувањата од купувачии другите тековни финансиски средства секраткорочни. Поради ова, нивната сегашнавредност на денот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong>финансиска состојба е приближна на нивнатаобјективна вредност.Објективната вредност на нетековниот дел одпобарувањата од купувачи ги вклучува<strong>за</strong>емите на вработени и се определувакористејќи техника на дисконтиран паричентек.Финансиските средства расположливи <strong>за</strong>продажба претставуваат акции вреднувани пообјективна вредност.Објективната вредност на јавно тргуванитефинансиски средства прикажани пообјективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губата се базира на објавената па<strong>за</strong>рнавредноста на денот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong>финансиска состојба.4. ЗНАЧАЈНИ СМЕТКОВОДСТВЕНИПРОЦЕНКИ И ПРЕТПОСТАВКИГрупацијата прави проценки и претпоставкишто се однесуваат на иднината. Проценките имислењата континуирано се вреднувани и себазираат на минато искуство и други фактори,вклучувајќи ги очекувањата <strong>за</strong> идни настани<strong>за</strong> кои што се верува дека се разумни подсоодветните услови. Најзначајните проценкии претпоставки се обелоденети подолу.4.1. Корисен век на средстватаОпределувањето на корисниот век насредствата се базира на историскотоискуство со слични средства, како и наочекуваниот технолошки развој и променитево пошироките економски или индустрискифактори. Соодветноста на проценетиоткорисен век се ревидира на годишна основаили секогаш кога се појавуваат индикации <strong>за</strong>значајни промени во дадените претпоставки.Веруваме дека сметководствените проценкиповр<strong>за</strong>ни со одредувањето на корисниот векна средствата се значајни сметководственипроценки земајќи го предвид тоа декавклучуваат претпоставки <strong>за</strong> технолошкиотразвој во иновативна индустрија и во големдел <strong>за</strong>висат од инвестиционите планови наГрупацијата. Понатаму, поради тоа штокорисниот век на недвижностите, постројкитеи опремата и нематеријалните средства ворамките на вкупните средства е значителен,влијанието на било кои промени вопроценките може да биде материјално <strong>за</strong>нашите финансиски позиции и резултати одработењето. Пример, кога Друштвото би гонамалило просечниот корисен век нанедвижностите, опремата и постројките инематеријалните средства <strong>за</strong> 10%, тоа бирезултирало во зголемување на годишниоттрошок <strong>за</strong> аморти<strong>за</strong>ција во приближен износод МКД 340.281 илјади (2009: МКД 309.321илјади). Види белешка 12 <strong>за</strong> променитенаправени во корисниот век во годините <strong>за</strong>кои се известува.Групацијата постојано воведува нови услуги иплатформи вклучувајќи, но не иограничувајќи се на Универ<strong>за</strong>лен мобилентелекомуникациски систем (UMTS) базиранна широкопојасни услуги во мобилнитекомуникации како и поставување на оптичкикабли. Во случај на воведување на вакви новиуслуги, Групацијата спроведува ревизија накорисниот век на веќе постоечкитеплатформи, но во најголемиот број случаиовие сервиси се ди<strong>за</strong>јнирани дакоегзистираат со старите платформи, без дапредизвикаат промени кај новите технологии.Последователно, корисниот век на постаритеплатформи вообичаено не треба да сескратува.4.2. Можни оштетувања нанедвижностите, постројките иопремата и нематеријални средстваНие го проценуваме оштетувањето напрепознатливи недвижности, постројки иопрема и нематеријални средства секогашкога постои причина <strong>за</strong> верување декасегашната вредност значително ја надминуванадоместувачката вредност и таму каде штосе очекува оштетување на вредноста.Надоместувачката вредност се добива по патна пресметка, при која се користи широкспектар на претпоставки и фактори коивлијаат на истите. Покрај другото, ги земамево предвид идните приходи и расходи,технолошката <strong>за</strong>стареност, дисконтинуитет воуслугите и други промени на околности коиможат да доведат до оштетување. Доколкуоштетувањето е утврдено со методата наупотребна вредност, се утврдува објективнавредност намалена <strong>за</strong> трошоци <strong>за</strong> продажба(ако може да се утврди), <strong>за</strong> да се утврдиточниот износ на оштетувањето (ако постои).Земајќи предвид дека ова се врши врз основана проценки и мислења, вредноста наможните оштетувања може да бидезначително различна од онаа којашто едобиена по пат на овие калкулации.Раководството изврши тестирање <strong>за</strong>оштетеност врз основа на проекции <strong>за</strong>паричните текови <strong>за</strong> 10 години и употребипредвидена стапка на постојан раст од 2%(2009: 1%) <strong>за</strong> да ја утврди терминалнатавредност после 10 години. Употребнатавредност беше утврдена со анали<strong>за</strong> надисконтираните парични текови, користејќистапка од 9,38% (2009: 8,55%). .4.3. Можни исправки на побарувањаод купувачи и други побарувањаНие пресметуваме исправка на вредност наспорни побарувања базирајќи се напроценетите <strong>за</strong>губи кои произлегуваат однеможноста на корисниците да ги извршатплаќањата. За најголемите купувачи истранските купувачи исправката епресметана на индивидуална основа, додека<strong>за</strong> другите купувачи е пресметана напортфолио основа, која се базира надоспеаноста на побарувањата и минатотоискуство со отпишување на побарувањата,кредитната способност на корисниците инеодамнешните промени на условите наплаќање (види белешка 2.4.1 (б)). Овиефактори се разгледуваат периодично, и когае потребно се вршат промени во пресметката.Ако финансиската состојба на нашитекорисници се влошува, тековните отписи напобарувањата можат да бидат и повисоки одочекуваните и можат да го надминат нивотона исправки коишто се признаени досега(види белешка 3.1.2).4.4. РезервирањаРезервирањата главно се базираат напроценка особено во правни спорови.Групацијата ја проценува веројатноста однастанување на негативен исход какорезултат на минат настан, и доколкуверојатноста <strong>за</strong> одлив на економски користи


Белешки кон консолидираните финансиските извештаие оценета како поголема од 50%, Групацијата врши резервирање <strong>за</strong>целиот износ на обврската. Бидејќи проценката на веројатноста севрши врз основа на претпоставки, во некои случаи проценката можеда не биде во согласност со евентуалниот исход на случајот.4.5. Трошоци <strong>за</strong> стекнување на претплатнициТрошоците <strong>за</strong> стекнување на претплатници примарно вклучуваат<strong>за</strong>губи од продажба на опрема (приходите и трошоците се прикажаниодделно) и надоместоци платени на агенти <strong>за</strong> стекнување напретплатници. Агентите кои работат <strong>за</strong> Друштвото исто така трошат делод нивните надоместоци <strong>за</strong> маркетинг на производите на Групацијатадодека определен дел од маркетинг трошоците на Групацијата требада се сметаат како трошоци <strong>за</strong> стекнување на претплатници.Директните надоместоци наплатени од претплатниците <strong>за</strong> активирањеили поврзување се маргинални во споредба со трошоците <strong>за</strong>стекнување. Овие приходи и трошоци се признаени когапретплатникот ќе биде приклучен на фиксната или мобилната мрежана Групацијата. Ваквите трошоци или приходи не се капитализираниили одложени. Овие трошоци <strong>за</strong> стекнување (<strong>за</strong>губи) се признативеднаш иако не се соодветно одделени од другите маркетинг трошоци.Вкупниот износ на трошоци <strong>за</strong> надоместоци платени на агенти во <strong>2010</strong>изнесува МКД 338.550 илјади (2009: 373.557 илјади).5. ПАРИЧНИ СРЕДСТВА И ЕКВИВАЛЕНТИ НАПАРИЧНИТЕ СРЕДСТВАВо илјади денариДепозити по видувањеБлагајна<strong>2010</strong>1.405.6478.4251.414.07220091.979.58411.8371.991.421Каматната стапка на депозити по видување во банки се движи од0,50% до 2,00% на годишно ниво (2009: 2,21% до 4,10% на годишнониво). Овие депозити имаат рок на доспевање помал од 3 месеци.Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина, гаранциите претставени во Депозити по видување во 2009 воизнос од МКД 653 илјади се исклучени од Депозити по видување воовие финансиски извештаи и се рекласификувани во Останатипобарувања (види белешка 7). Рекласификацијата нема никаквовлијание на капиталот или нето-добивката.Сегашната вредност на парични средства и еквиваленти на паричнисредства се изразени како што следи:Во продолжение е прегледот на депозити по видување по категории ипо кредитен рејтинг на гарантот (види белешка 3.1.2):Во илјади денариКредитен рејтинг на Гарантот: A+Кредитен рејтинг на Гарантот: AКредитен рејтинг на Гарантот: A-Кредитен рејтинг на Гарантот: BB+Кредитен рејтинг на Гарантот: BBB+6. ДЕПОЗИТИ ВО БАНКИ<strong>2010</strong>816.177475.58180.98332.906-1.405.6472009-602.777252.875-1.123.9321.979.584Депозитите во банки претставуваат парични средства во реномиранидомашни банки, со каматна стапка помеѓу 1,00 % - 4,35% годишно(2009: од 2,00%- 4,85% годишно) и со доспеаност од 3 до 12 месеци.Сегашната вредност на депозитите во банките е деноминирана повалути како што следи:Во илјади денариМКДЕУР<strong>2010</strong>2.019.2386.186.2068.205.44420093.219.1205.446.4018.665.521Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина гаранциите претставени како Депозити во банки во 2009година во износ од МКД 6.723 илјади се исклучени од Депозити вобанки во овие финансиски извештаи и се рекласификувани воОстанати побарувања (види белешка 7). Рекласификацијата неманикакво влијание на капиталот или нето-добивката.Во продолжение е даден прегледот по банки и категории и покредитен рејтинг на Гаранторот (види белешка 3.1.2):Во илјади денариКредитен рејтинг на Гарантот A+Кредитен рејтинг на Гарантот: AКредитен рејтинг на Гарантот: A-Кредитен рејтинг на Гарантот: BB+Кредитен рејтинг на Гарантот: BBB+<strong>2010</strong>2.235.1411.843.4164.125.897990-8.205.44420091.235.598590.0503.720.308-3.119.5658.665.521Во илјади денариМКДЕУРУСДОстанато<strong>2010</strong>1.360.20642.57911.28341.414.07220091.816.681168.8035.925121.991.421


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи72737. ПОБАРУВАЊА ОД КУПУВАЧИ И ОСТАНАТИПОБАРУВАЊАВо илјади денариПобарувања од купувачи - домашниНамалено <strong>за</strong>: исправка на вредностаПобарувања од купувачи-домашни-нетоПобарувања од купувачи-странскиПобарувања од повр<strong>за</strong>ни страниЗаеми дадени на трети страниНамлено <strong>за</strong>: исправка на вредностаЗаеми дадени на трети страни - нетоЗаеми <strong>за</strong> вработениОстанати побарувањаФинансиски средстваАванси дадени на добавувачитеНамалено <strong>за</strong>: исправка на вредностаАванси дадени на добавувачите - нетоПретплати и пресметани приходиНамалено <strong>за</strong> нетековен дел: ОстанатипобарувањаНамалено <strong>за</strong> нетековен дел: Заеми <strong>за</strong>вработениНамалено <strong>за</strong> нетековен дел: Побарувањаод купувачи - домашниТековен дел<strong>2010</strong>4.611.686(1.853.221)2.758.46593.681198.7853.088(3.088)-123.03613.8373.187.804110.247(74.156)36.091211.0693.434.964(8.714)(99.363)(207.202)3.119.685Побарувањата од повр<strong>за</strong>ни страни претставуваат побарувања одГрупацијата Маѓар <strong>Телеком</strong> и Групацијата Дојче <strong>Телеком</strong> (видибелешка 29).20094.657.312(2.064.471)2.592.84170.79358.8213.033(3.033)-121.92418.6172.862.996178.753(74.156)104.59769.9383.037.531(6.841)(101.076)-2.929.614Заемите <strong>за</strong> вработените се обезбедени со хипотека на недвижност илименица.Заеми дадени на трети страни претставува <strong>за</strong>ем со референтнатакаматна стапка на 6 месечен ЕУРИБОР со маргина од 0,3%. Заемитеодобрени <strong>за</strong> вработените имаат каматна стапка од 6,25%, 7% и 9,45%годишно (2009: 4,55% и 7% годишно).Останати побарувања содржи ограничени парични средства во износод МКД 10.391 илјади (2009: МКД 14.217 илјади) коишто претставуваатгаранции издадени <strong>за</strong> продажба на проекти.Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина, гаранциите кои во 2009 година се претставени како Депозитиво банки (види белешка 6) во износ од МКД 6.723 илјади и Депозити повидување (види белешка 5) во износ од МКД 653 илјади се исклучениод Депозити во банки и Депозити по видување во овие финансискиизвештаи и се рекласификувани во Останати побарувања во износ одМКД 7.376 илјади. Покрај тоа, МКД 2.195 илјади претставени во 2009година како Останати побарувања, во овие финансиски извештаи сеисклучени од Останати побарувања и се рекласификувани какоПобарувања по ДДВ (види белешка 8). Рекласификацијата неманикакво влијание на капиталот или нето-добивката.Сите нетековни побарувања се со датум на доспевање до 15 години одденот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансиска состојба.На 31 Декември <strong>2010</strong> година <strong>за</strong> побарувањата од домашни купувачиво износ од МКД 2.470.668 илјади (2009: МКД 2.643.922 илјади) имаисправка на вредноста. Старосната структура на овие побарувања екако што следи подолу:Во илјади денариПомалку од 30 денаПомеѓу 31 и 180 денаПомеѓу 181 и 360 денаПовеќе од 360 дена<strong>2010</strong>339.428366.614124.6991.639.9272.470.6682009353.533337.366185.3261.767.6972.643.922Вкупниот износ на исправката на вредност <strong>за</strong> побарувања од домашникупувачи е МКД 1.853.221 илјади (2009: МКД 2.064.471 илјади). Одоваа вредност, МКД 1.697.080 илјади (2009: 1.919.553 илјади) сеоднесуваат на исправка според старосна структура на спомнатитепобарувања, додека вредноста од МКД 97.552 илјади (2009: МКД83.835) се побарувања од купувачи во стечај и ликвидација <strong>за</strong> кои имаисправка <strong>за</strong> целата нивна вредност. Дополнително Групацијата имаисправка на вредноста на индивидуална основа на одредена групаклиенти во износ од МКД 58.589 илјади (2009: МКД 61.083 илјади).Износот на исправка спореден со бруто вредноста на побарувањатаод домашни купувачи главно е резултат на побарувања кои седоспеани повеќе од 360 дена. Вкупната вредност на побарувањата <strong>за</strong>кои е направена исправка <strong>за</strong> целата нивна вредност е МКД 1.563.368илјади (2009: 1.656.505 илјади). Овие побарувања се главно одкупувачи кои се исклучени во две насоки, купувачи кои седемонтирани, оптужени купувачи и купувачи кои веќе не ги користатуслугите на Групацијата.Објективната вредност на побарувања од купувачите и останатипобарувања се како што следат подолу:Во илјади денариПобарувања од купувачи-домашни-нетоПобарувања од купувачи-странскиПобарувања од повр<strong>за</strong>ни страниЗаеми <strong>за</strong> вработениОстанати побарувањаФинансиски средстваАванси дадени на добавувачитеПретплати и пресметани приходи<strong>2010</strong>2.758.46593.681198.785123.03613.8373.187.80436.091211.0693.434.964Движење на исправката на вредноста на сомнителни и спорнипобарувања од домашни купувачи.Во илјади денариИсправка на вредност на 1 јануариРасход во текот на годинатаОтписИсправка на вредноста на 31 декември<strong>2010</strong>2.064.471147.407(358.657)1.853.22120092.592.84170.79358.821121.92418.6172.862.996104.59769.9383.037.53120092.016.635199.091(151.255)2.064.471Побарувањата <strong>за</strong> кои има исправка на вредност се отпишуваат коганема очекување <strong>за</strong> дополнителни приливи.


Белешки кон консолидираните финансиските извештаиНа 31 декември <strong>2010</strong> година побарувањата од странски купувачи воизнос од МКД 49.011 илјади (2009: МКД 53.579 илјади) беа <strong>за</strong>старени,но <strong>за</strong> нив нема исправка. Ова се однесува на купувачи од странствопресметани на индивидуална ба<strong>за</strong> во согласност со минатото искуствона Групацијата и тековните очекувања.Анали<strong>за</strong>та на овие <strong>за</strong>старени побарувања од странски купувачи е какошто следи подолу:Во илјади денариПомалку од 30 денаПомеѓу 31 и 60 денаПомеѓу 61 и 90 денаПомеѓу 91 и 180 денаПомеѓу 181 и 360 денаПовеќе од 360 дена<strong>2010</strong>17.7583.3181.83911.0017.4487.64749.011Нема други побарувања кои се <strong>за</strong>старени, а <strong>за</strong> кои нема исправкаосвен горе спомнатите.200919.15911.20011.8994603.3497.51253.579Групацијата има побарувања од домашните купувачи со изменетидоговорни услови со сегашна вредност од МКД 46.056илјади (2009:МКД 34.656 илјади). За сегашната вредност на <strong>за</strong>емите ипобарувањата, кои инаку би биле <strong>за</strong>старени, а се со изменети услови,не е направена исправка на вредноста доколку наново договоренитеготовински текови се сметаат <strong>за</strong> сигурни.Сегашната вредност на нетековни и други побарувања на Групацијатасе изразени во следните валути:Во илјади денариМКДЕУР<strong>2010</strong>315.279-315.279Сегашната вредност на побарувања од купувачи и останатипобарувања се изразени во следните валути:Во илјади денариМКДЕУРУСДОстанато<strong>2010</strong>2.822.730286.5015.7454.7093.119.6852009102.2635.654107.91720092.782.974138.1223.2065.3122.929.614Кредитниот квалитет на побарувањата од купувачите коишто не се<strong>за</strong>старени, ниту пак има исправка на вредноста <strong>за</strong> нив се проценетиврз ба<strong>за</strong> на податоците од минатото <strong>за</strong> доцнење во плаќањето накупувачите.Категориите <strong>за</strong> кредитниот квалитет на побарувањата од домашнитекупувачи коишто не се <strong>за</strong>старени, ниту пак им е извршена исправка навредноста се како што следи подолу:Во илјади денариГрупа 1Група 2Група 3<strong>2010</strong>1.500.640178.600254.5751.933.81520091.542.870324.133146.3872.013.390Категориите <strong>за</strong> кредитниот квалитет на побарувањата од странскитекупувачи коишто не се <strong>за</strong>старени, ниту пак има исправка на вредноста<strong>за</strong> нив се како што следи подолу:Во илјади денариГрупа 1Група 2<strong>2010</strong>42.0412.62944.670200914.9662.24817.214Група 1 - Корисниците во фиксната телефонија коишто во просеквршат плаќање на нивните сметки пред истекот на рокот <strong>за</strong> плаќање икорисници во мобилната телефонија без исклучувања во последните12 месеци.Група 2 - Корисниците во фиксната телефонија коишто во просеквршат плаќање на нивните сметки на денот на истекот на рокот <strong>за</strong>плаќање и корисници во мобилната телефонија до 3 исклучувања вопоследните 12 месеци.Група 3 - Корисниците во фиксната телефонија коишто во просеквршат плаќање на нивните сметки по истекот на рокот <strong>за</strong> плаќање икорисници во мобилната телефонија со повеќе од 3 исклучувања вопоследните 12 месеци.8. ОСТАНАТИ ДАНОЦИПочнувајќи од 1 јануари 2009 и во текот на <strong>2010</strong> година, Владата наРепублика Македонија воведе неколку измени во Законот <strong>за</strong> данок надобивка. Според овие измени основица <strong>за</strong> пресметување на данокотна добивка се непризнаените трошоци направени во текот нафискалната година, додека данокот на добивка се плаќа во моментотна дистрибуција на добивката во форма на дивиденда на странскиправни лица, странски и домашни физички лица. Дистрибуцијата надивиденда меѓу домашните компании е ослободена од данок. Затоа,на 31 декември <strong>2010</strong> година пресметаниот данок на непризнаенитрошоци е презентирани како дел од Останати расходи од работењетово Добивка <strong>за</strong> годината и Останати даноци во Извештајот <strong>за</strong>финансиската состојба (види белешка 23).


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи74758.1. Побарување по останати даноци 8.2. Обврски по останати даноциВо илјади денари<strong>2010</strong>2009Во илјади денари<strong>2010</strong>2009Побарувања по ДДВДанок на непризнаени трошоци62.61132.12194.7322.195-2.195Обврски по ДДВОстанати даночни обврски25.4333.32828.76172.5762.50575.0819. OДЛОЖЕНИ ДАНОЧНИ (СРЕДСТВА)/OБВРСКИПризнаени одложени даночни (средства)/обврскиОдложените даночни (средства)/обврски се однесуваат на следните ставки:Во илјади денариСредства Обврски Нето<strong>2010</strong>2009<strong>2010</strong> 2009<strong>2010</strong>2009Недвижности, постројки и опремаПобарувања од купувачите и останатипобарувањаОдложен приходФинансиски средства по објективна вредностпреку добивката или <strong>за</strong>губатаОбврски кон добавувачи и други обврскиРезервирањаДаночни (средства) /обврскиНето даночни средства/(обврски)--------(1.951)(1.426)(16.448)(1.555)(5.818)(33.577)(60.775)(60.775)------------------------(1.951)(1.426)(16.448)(1.555)(5.818)(33.577)(60.775)(60.775)Одложените даночни средства и обврски се пребиваат кога постои <strong>за</strong>конско право <strong>за</strong> порамнување на тековните даночни средства наспротитековните даночни обврски и кога одложените даноци се однесуваат на исти даночни власти. Пребиените вредности се како што следи:Во илјади денариОдложени даночни средства:Одложени даночни средства кои треба да се надоместат <strong>за</strong> повеќе од 12 месециОдложени даночни средства кои треба да се надоместат <strong>за</strong> 12 месециОдложени даночни обврски:Одложени даночни обврски кои треба да се надоместат <strong>за</strong> повеќе од 12 месециОдложени даночни обврски кои треба да се надоместат <strong>за</strong> 12 месециНето одложени даночни средства/(обврски)200922.06938.70660.775---60.775Согласно промените во <strong>за</strong>конската легислатива во Македонија, дел од одложените даночни средства и сите даночни обврски беа ослободени на31 декември 2009 година и сите одложени даночни средства беа ослободени со 31 декември <strong>2010</strong> година.(види белешка 2.17.2).


Белешки кон консолидираните финансиските извештаиДвижење на времените разлики во текот на годинатаВо илјади денариСостојба на1 јануари<strong>2010</strong>Признаено Состојба наво добивка 31 декември<strong>2010</strong>Во илјади денариСостојба на1 јануари2009Признаено Состојба наво добивка 31 декември2009Недвижности, постројки иопремаПобарувања од купувачите иостанати побарувањаОдложен приходФинансиски средства пообјективна вредност прекудобивката или <strong>за</strong>губатаОбврски кон добавувачи идруги обврскиРезервирањаОдложени даночни обврски(нето)(1.951)(1.426)(16.448)(1.555)(5.818)(33.577)(60.775)1.9511.42616.4481.5555.81833.57760.775-------Недвижности, постројки иопремаНематеријални средстваЗалихиПобарувања од купувачите иостанати побарувањаОдложен приходФинансиски средства пообјективна вредност прекудобивката или <strong>за</strong>губатаОбврски кон добавувачи идруги обврскиРезервирањаОдложени даночни обврски(нето)488.638(6.861)(34)(219.084)(87.183)1.591(13.200)(116.032)47.835(490.589)6.86134217.65870.735(3.146)7.38282.455(108.610)(1.951)--(1.426)(16.448)(1.555)(5.818)(33.577)(60.775)Како резултат на промените во <strong>за</strong>конската легислатива во Македонија, времените разлики во 2009 година се однесуваат на непризнаенитетрошоци кои даваат основа <strong>за</strong> идни даночни кредити, најмногу поради резервирања направени на товар на Добивката или <strong>за</strong>губата (видибелешка 2.17 и белешка 23).10. ЗАЛИХИВо илјади денариМатеријалиТрговски стокиИсправка на вредност на <strong>за</strong>лихите донето продажна вредност<strong>2010</strong>193.627322.214(10.847)504.9942009129.636444.615(44.912)529.339Движење на исправката на вредност на <strong>за</strong>лихите до нето продажнавредностВо илјади денари<strong>2010</strong>2009Состојба на 1 јануариТрошок <strong>за</strong> годинатаОтпис на <strong>за</strong>лихиСостојба на 31 декември44.912(25.727)(8.338)10.84730.99339.018(25.099)44.912Намалувањето на вредноста на <strong>за</strong>лихите се однесува на трговска стока. Отписот на <strong>за</strong>лихите до нето продажна вредност е врз основа на анали<strong>за</strong>на пониската од набавната и нето продажната вредност на датумот на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансиска состојба.


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи767711. НЕТЕКОВНИ СРЕДСТВА НАМЕНЕТИ ЗА ПРОДАЖБАНетековните средства наменети <strong>за</strong> продажба вклучуваат недвижности, постројки и опрема кои се неупотребливи во Друштвото и сеидентификувани <strong>за</strong> продажба. Намерата на раководството е да ги продаде овие средства во рок од една година, со можност <strong>за</strong> пролонгирање<strong>за</strong>висно на околностите. Постои план <strong>за</strong> продажба на овие средства и раководството <strong>за</strong>почна со активна продажба на па<strong>за</strong>рот по разумна цена.Средствата наменети <strong>за</strong> продажба прикажани во Консолидираниот <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансиска состојба се дел од фиксниот сегмент. Мобилниотсегмент нема средства во оваа категорија.12. НЕДВИЖНОСТИ, ПОСТРОЈКИ И ОПРЕМАВо илјади денариЗемјиштеЗгради<strong>Телеком</strong>уникацискаопремаOстанатоИнвестицииво текВкупноНабавна вредностНа 1 јануари 2009ЗголемувањаПренос од инвестиции во тек (види белешка 13)НамалувањаПренос во средства наменети <strong>за</strong> продажбаНа 31 декември 20096.353----6.3534.046.83933.207298(2.300)(68.047)4.009.99725.040.226904.887467.387(287.548)-26.124.9524.406.514445.992135.579(346.287)(32.723)4.609.075524.6021.241.791(779.323)(1.599)-985.47134.024.5342.625.877(176.059)(637.734)(100.770)35.735.848Аморти<strong>за</strong>цијаНа 1 јануари 2009Аморти<strong>за</strong>ција <strong>за</strong> годинатаНамалувањаПренос во средства наменети <strong>за</strong> продажбаНа 31 декември 2009-----1.404.833118.805(610)(30.137)1.492.89115.304.9821.487.191(229.760)-16.562.4133.260.334359.605(314.172)(32.505)3.273.262-----19.970.1491.965.601(544.542)(62.642)21.328.566Сегашна вредностНа 1 јануари 2009На 31 декември 20096.3536.3532.642.0062.517.1069.735.2449.562.5391.146.1801.335.813524.602985.47114.054.38514.407.282Во илјади денариЗемјиштеЗгради<strong>Телеком</strong>уникацискаопремаOстанатоИнвестицииво текВкупноНабавна вредностНа 1 јануари <strong>2010</strong>ЗголемувањаПренос од инвестиции во тек (види белешка 13)НамалувањаПренос во средства наменети <strong>за</strong> продажбаТрансфер меѓу категории на средства(видибелешка 13)На 31 декември <strong>2010</strong>6.353-----6.3534.009.99737.5842.427(15.716)(26.841)189.4664.196.91726.124.9521.235.963700.146(313.016)-690.65828.438.7034.609.075438.323127.747(406.636)-(688.894)4.079.615985.4711.124.931(965.659)(28.654)--1.116.08935.735.8482.836.801(135.339)(764.022)(26.841)191.23037.837.677Аморти<strong>за</strong>цијаНа 1 јануари <strong>2010</strong>Аморти<strong>за</strong>ција <strong>за</strong> годинатаНамалувањаПренос во средства наменети <strong>за</strong> продажбаТрансфер меѓу категории на средства(видибелешка 13)На 31 декември <strong>2010</strong>------1.492.891129.466(8.658)(24.367)54.2721.643.60416.562.4131.670.828(262.682)-517.97118.488.5303.273.262414.852(380.065)-(514.692)2.793.357------21.328.5662.215.146(651.405)(24.367)57.55122.925.491Сегашна вредностНа 1 јануари <strong>2010</strong>На 31 декември <strong>2010</strong>6.3536.3532.517.1062.553.3139.562.5399.950.1731.335.8131.286.258985.4711.116.08914.407.28214.912.186Трансферот помеѓу категориите на средствата нема да влијае на трошокот <strong>за</strong> аморти<strong>за</strong>ција.


Белешки кон консолидираните финансиските извештаиРевизијата на корисниот век на недвижности, постројки и опрема, направена во текот на <strong>2010</strong> година, влијаеше врз корисниот век на неколкутипови на средства. Промената на корисниот век главно се однесува на модеми/рутери, електронски безбедносни системи <strong>за</strong> надзор и <strong>за</strong>штитаод кражби, фискални принтери, климатизери и фиксни телефонски уреди. Промената на корисниот век на <strong>за</strong>сегнатите средства беше направенапоради технолошките промени и бизнис плановите на членките на Групацијата.Ревизијата резултира со следната промена на првичниот тренд на аморти<strong>за</strong>ција во тековната и во годините што следат.Во илјади денари<strong>2010</strong>201120122013После 2013Зголемување/(Намалување)на аморти<strong>за</strong>цијата33.26833.26825.48425.48420.60720.60718.52118.521(97.880)(97.880)13. НЕМАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВАВо илјади денариНабавна вредностНа 1 јануари 2009ЗголемувањаПренос одинвестициите во тек(види белешка 12)НамалувањаНа 31 декември 2009Аморти<strong>за</strong>цијаНа 1 јануари 2009Аморти<strong>за</strong>ција <strong>за</strong>годинатаНамалувањаНа 31 декември 2009Сегашна вредностНа 1 јануари 2009На 31 декември 2009Софтвер исофтверлиценци7.048.984536.449165.729(1.563.428)6.187.7345.020.987765.908(1.563.428)4.223.4672.027.9971.964.267Концесија,2G и 3Gлиценци768.594122.812--891.40668.78147.046-115.827699.813775.579Останато174.80319.02410.330 176.059- (1.563.428)204.157 7.283.29772.9285.330 818.284- (1.563.428)78.258 4.417.552101.875125.899Вкупно7.992.381678.2855.162.6962.829.6852.865.745Во илјади денариНабавна вредностНа 1 јануари <strong>2010</strong>ЗголемувањаПренос одинвестициите во тек(види белешка 12)НамалувањаТрансфер меѓукатегории насредства(видибелешка 12)На 31 декември <strong>2010</strong>Аморти<strong>за</strong>цијаНа 1 јануари <strong>2010</strong>Аморти<strong>за</strong>ција <strong>за</strong>годинатаНамалувањаТрансфер меѓукатегории насредства(видибелешка 12)На 31 декември <strong>2010</strong>Софтвер исофтверлиценци6.187.734556.300135.339(19.882)(1.764)6.857.7274.223.467755.524(16.232)(3.272)4.959.487Концесија,2G и 3Gлиценци891.406----891.406115.82785.492--201.319Останато204.15717.464--(189.466)32.15578.2586.364-(54.278)30.344Вкупно7.283.297573.764135.339(19.882)(191.230)7.781.2884.417.552847.380(16.232)(57.550)5.191.150Сегашна вредностНа 1 јануари <strong>2010</strong>На 31 декември <strong>2010</strong>1.964.2671.898.240775.579690.087125.8991.8112.865.7452.590.138Трансферот помеѓу категориите на средствата нема да влијае на трошокот <strong>за</strong> аморти<strong>за</strong>ција.Ревизијата на корисниот век на употреба на нематеријалните средства во текот на <strong>2010</strong> го потврди корисниот век на употреба на овие средства.


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи787914. ОБВРСКИ КОН ДОБАВУВАЧИТЕ И ОСТАНАТИОБВРСКИВо илјади денариОбврски кон добавувачите- Домашни- СтранскиОбврски кон повр<strong>за</strong>нистраниОстанати обврскиФинансиски обврскиПресметани трошоциОдложен приходПримени АвансиОстанатоНамалено <strong>за</strong> нетековен дел:Одложен приходТековен делВо илјади денариПомалку од 90 денаОд 90 до 180 денаПовеќе од 181денаВо илјади денари<strong>2010</strong>899.102822.654175.618139.6502.037.0241.046.838647.97653.10434.7653.819.707(97.802)3.721.905Нетековните одложени приходи имаат период на доспевање до 10години од датумот на Консолидираниот <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансискасостојба.Обврските кон повр<strong>за</strong>ни страни претставуваат обврски конГрупацијата Маѓар <strong>Телеком</strong> и Групацијата Дојче <strong>Телеком</strong> (видибелешка 29).Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина, износот од МКД 75.081 илјади се исклучени од Обврски кондобавувачи и останати обврски во овие финансиски извештаи и сереклсифицирани во Останати даноци ( види белешка 8).Рекласификацијата нема никакво влијание на капиталот или нетодобивката.Старосната анали<strong>за</strong> на обврските спрема домашни и странскидобавувачи е како што следи:<strong>2010</strong>1.625.50156.11040.1451.721.756<strong>2010</strong>2009662.766661.959137.29360.7711.522.789974.8561.002.53546.37034.7653.581.315(96.596)3.484.71920091.264.12114.35946.2451.324.725Табелата погоре не ја прикажува договорната доспеаност наобврските, туку старосната анали<strong>за</strong> каде што поголемиот дел одобврските се во рамките на 90 дена, којшто е регуларниот рок наДруштвото <strong>за</strong> плаќање на добавувачите.Сегашната вредност на тековните обврски се деноминирани по валутикако што следи:200915. РЕЗЕРВИРАЊА ЗА ДРУГИ ОБВРСКИ И ПЛАЌАЊАВо илјади денари1 јануари <strong>2010</strong>ЗголемувањаОслободувањаИскористено во периодот31 декември <strong>2010</strong>Во илјади денари1 јануари 2009ЗголемувањаОслободувањаИскористено во периодот31 декември 2009Во илјади денариПравниспорови994.298236.642(26.795)(228.936)975.209Анали<strong>за</strong> на вкупните резервирања:Нетековни (правни спорови и друго)ТековниПравниспорови975.209279.281(342.418)(57.671)854.401Надоместоци153.7202.673(54.729)(101.664)-Други268.90726.230(6.024)(227.972)61.141<strong>2010</strong>527.340388.202915.542ДругиВкупно1.244.116305.511(348.442)(285.643)915.542Вкупно246.053 1.394.07126.178 265.493(3.068) (84.592)(256) (330.856)268.907 1.244.1162009317.115927.0011.244.116Резервирањата <strong>за</strong> правни спорови главно се однесуваат <strong>за</strong> одредениправни и регулативни спорови покренати против Групацијата. Постојатбројни судски спорови <strong>за</strong> кои е направено резервирање а кои наиндивидуална основа не се материјални и не се обелоденети. Заодредени правни спорови информациите кои се бараат според ИАС37 не се обелоденети, доколку е <strong>за</strong>клучено дека обелоденувањетоможе значително штетно да влијае врз исходот на случајот.Според соодветните правни совети, раководството не очекува декарезултатот од овие правни предмети ќе резултира во <strong>за</strong>губазначително поголема од износот наведен на 31 декември <strong>2010</strong>година.Други, во најголем дел вклучува резервирања направени <strong>за</strong><strong>за</strong>конската обврска на Групацијата да исплати две просечни плати воРепублика Македонија на датумот на пензионирање (види белешка2.15.1) и резервирања <strong>за</strong> MTIP (види белешка 30). Резервирањето епризнато спрема Трошоци <strong>за</strong> вработените во Добивката или <strong>за</strong>губата.Покрај тоа, како резултат на наодите од Истрагата, идентификуванотовлијание во вредност од МКД 33.862 илјади на 31 Декември <strong>2010</strong>година (2009: МКД 248.379 илјади), е признаено соодветното ворезервирања <strong>за</strong> други обврски и плаќања (види белешка 1.2.).МКДЕУРУСДOстанато2.910.473683.174110.46517.7933.721.9052.479.110941.56150.79913.2493.484.719


Белешки кон консолидираните финансиските извештаи16. КАПИТАЛ И РЕЗЕРВИАкционерскиот капитал се состои од следното:Во илјади денариОбични акцииЗлатна акцијаВо илјади денариАД Каменимост Комуникации, воликвидацијаВлада на Република МакедонијаДруштвото (сопствени акции)Меѓународна финансискакорпорација (IFC)Останати акционери<strong>2010</strong>9.583.878109.583.888<strong>2010</strong>4.887.7783.336.497958.388179.698221.5279.583.88820099.583.878109.583.888Акционерскиот капитал се состои од една златна акција со номиналнавредност од МКД 9.733 и 95.838.780 обични акции со номиналнавредност од МКД 100 по акција.Златната акција со номинална вредност од МКД 9.733 е во сопственостна Владата на Република Македонија. Согласно член 16 од Статутот наДруштвото сопственикот на златна акција има дополнителни права сокои се немаат стекнато сопствениците на обични акции. Имено, нитуедно решение или одлука на Собранието на акционерите повр<strong>за</strong>на со:создавање, распределба или издавање на акционерски капитал;здружување, спојување, одделување, консолидирање,трансформирање, реконструкција, престанок или ликвидација наДруштвото; менување на основните деловни активности на Друштвото;отуѓување или напуштање на основните деловни активности или назначајните средства на Друштвото; дополнување на Статутот наДруштвото на таков начин што се менуваат или поништуваат праватакоишто произлегуваат од златната акција; или промена на називот наДруштвото; нема да биде полноважна доколку имателот на златнатаакција гласа против соодветното решение. Правата кои ги имаимателот на златната акција се детално наведени во Статутот наДруштвото.На 31 декември <strong>2010</strong> година, обичните акции на Друштвото се восопственост на:16.1. Сопствени акции%51,0034,8110,001,882,31100,00Друштвото купи 9.583.878 од сопствените акции, што претставува 10%од неговите акции, преку Македонската бер<strong>за</strong> во јуни 2006 година.Вкупната сума платена <strong>за</strong> купување на акциите, без данок, изнесуваМКД 3.843.505 илјади. Акциите се прикажани како откупени сопствениакции.прикажување), го намалува акционерскиот капитал на Друштвото.Друштвото има право дополнително повторно да ги издаде овие акции.Сите акции издадени од Друштвото се целосно платени.17. ПРИХОДИВо илјади денариПриходи од фиксна телефонијаГоворна услуга - малопродажнаГоворна услуга - големопродажнаИнтернетПренос на податоциОпремаТВОстанати приходи од фиксна телефонијаПриходи од фиксна телефонијаПриходи од мобилна телефонијаГоворна услуга - малопродажнаГоворна услуга - големопродажнаПренос на податоциОпремаПриходи од гостиИнтернетУслуги со посебна цена на чинењеОстанати приходи од мобилна телефонијаПриходи од мобилна телефонијаВкупни приходи18. ТРОШОЦИ ЗА ВРАБОТЕНИТЕВо илјади денариПлатиПридонеси на платиБонусиОстанати трошоци <strong>за</strong> вработенитеКапитализирани трошоци <strong>за</strong> вработените<strong>2010</strong>3.389.5091.755.3591.279.933600.401358.617296.981110.2567.791.0566.308.5341.140.3981.060.645333.233161.111172.921107.699133.5259.418.06617.209.122<strong>2010</strong>1.056.628335.535253.211168.313(117.197)1.696.49020094.355.2161.120.3761.175.946581.646370.658220.578229.7018.054.1216.610.4571.139.5471.168.985468.003218.732108.060156.31388.4769.958.57318.012.6942009972.933329.775214.737160.588(101.542)1.576.491Останати трошоци <strong>за</strong> вработените ги вклучуваат додатокот <strong>за</strong> одмор,отпремнините <strong>за</strong> технолошки вишок <strong>за</strong> 52 вработени кои ја напуштилеГрупацијата во <strong>2010</strong> година (2009: 16 вработени) и други користи.Во Бонусите исто така се вклучени трошоците <strong>за</strong> Среднорочниот план<strong>за</strong> стимулација (MTIP) на Маѓар <strong>Телеком</strong> АД (види белешка 30).Како резултат на наодите на Истрагата, еден консултантски договор, <strong>за</strong>кој исплатите биле погрешно капитализирани како дел од Сопствениакции во 2006 година, ретроспективно е депризнаен од Сопствениакции (види белешка 1.2).Износот на сопствени акции од МКД 3.738.358 илјади, (после повторно


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи808119. ОСТАНАТИ РАСХОДИ ОД РАБОТЕЊЕТОВо илјади денариНабавна вредност на продадени стокиУслугиМаркетинг и донацииМатеријали и одржувањеАудио текст услугиЕнергијаТакси давачки и локални даноциИсправка на вредноста на сомнителни испорни побарувањаЗакупниниКонсултантски услугиДанок на непризнаени трошоциОсигурувањеОстанато<strong>2010</strong>1.597.9781.077.111492.468442.402316.116244.825180.866147.407115.21396.73692.58621.52871.0854.896.32120091.921.6161.116.201651.034472.281327.787213.289472.308199.091125.34297.117-21.55821.8505.639.474Услугите главно вклучуваат трошоци <strong>за</strong> агенциски провизии, трошоци<strong>за</strong> одржување на ИТ опрема, поштенски трошоци и останати провизии<strong>за</strong> извршени услуги (како на пример услуги <strong>за</strong> чистење обезбедување идруго).Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина, трошоците презентирани во 2009 година во Останато, во износод МКД 10.838 илјади се исклучени од Останати оперативни трошоциво овие финансиски извештаи и се рекасификувани во Расходи одфинансирање (види белешка 21). Рекласификацијата нема никаквовлијание врз капиталот или нето-добивката.Почнувајќи од 1 јануари 2009 година и во текот на <strong>2010</strong> година,Владата на Република Македонија воведе неколку измени во Законот<strong>за</strong> данок на добивка. Според овие измени основица <strong>за</strong> пресметувањена данокот на добивка се непризнаените трошоци направени во текотна фискалната година, додека данокот на добивка се плаќа вомоментот на распределба на добивката во форма на дивиденда настрански правни лица, странски и домашни физички лица.Распределбата на дивидендата меѓу домашните компании еослободена од данок. Затоа, на 31 декември <strong>2010</strong> годинапресметаниот данок на непризнаените трошоци е презентиран какодел од Останати расходи од работењето во Добивка <strong>за</strong> годината иОстанати даноци во Извештајот <strong>за</strong> финансиската состојба (видибелешка 23).20. ОСТАНАТИ ОПЕРАТИВНИ ПРИХОДИОстанати оперативни приходи претставуваат добивка од продажба нанедвижности, постројки и опрема21. РАСХОДИ ОД ФИНАНСИРАЊЕВо илјади денариРасходи од каматиБанкарски услуги и останати провизииПромена во објективната вредност нафинансиските средства-<strong>за</strong>губиВо илјади денариПриходи од каматиНето позитивни курсни разликиПриходи од дивидендиПромена во објективната вредност нафинансиските средства-добивка<strong>2010</strong>131.76549.067646181.478<strong>2010</strong>382.02847.7812.7893.749436.347200910.96432.9533.13347.050Со цел да се одржи конзистентноста со презентацијата во тековнатагодина, износот од МКД 10.838 илјади е исклучен од Останатиоперативни трошоци во овие финансиски извештаи и ерекласификуван во Расходи од финансирање (види белешка 19).Рекласификацијата нема никакво влијание врз капиталот или нетодобивката.22. ПРИХОДИ ОД ФИНАНСИРАЊЕ2009429.0834.7393.118-436.940Приходи од дивиденди произлегуваат од финансиски средства пообјективна вредност во добивката или <strong>за</strong>губата. Приходите од каматипроизлегуваат од финансиски средства класификувани како <strong>за</strong>еми ипобарувања.


Белешки кон консолидираните финансиските извештаи23. ДАНОК ОД ДОБИВКАПризнаени во добивката или <strong>за</strong>губатаВо илјади денариТековен данокТековна годинаОдложен данокПојава и анулирање на привремениразликиВкупен данок на добивка во добивкатаили <strong>за</strong>губата<strong>2010</strong>17.41660.77678.1922009115.677(108.610)7.067Почнувајќи од 1 јануари 2009 и во текот на <strong>2010</strong> година, Владата наРепублика Македонија воведе неколку измени во Законот <strong>за</strong> данок надобивка. Според овие измени основица <strong>за</strong> пресметување на данокотна добивка се непризнаените трошоци направени во текот нафискалната година, додека данокот на добивка се плаќа во моментотна распределба на добивката во форма на дивиденда на странскиправни лица, странски и домашни физички лица. Распределбата надивиденда меѓу домашните компании е ослободена од данок. Истотака. данокот од добивка ќе се применува во моментот на распределбана добивката во форма на дивиденда. Последователно на тоа седодека добивката остане нераспределена. нема да се применуваданок од добивка (види белешка 2.17).До сега даночните власти извршија целосна даночна ревизија наДруштвото <strong>за</strong> 2005 година и <strong>за</strong> претходните години. Исто така ревизијана персоналниот данок беше извршена од даночните власти <strong>за</strong>периодот од 1 јануари 2005 година до 31 март 2006 година. Во текотна <strong>2010</strong> година има спроведено ревизија од страна на Управата <strong>за</strong>јавни приходи, <strong>за</strong> данок на добивка <strong>за</strong> 2008 и 2009 година, <strong>за</strong>држанданок <strong>за</strong> 2007 и 2008 и ДДВ <strong>за</strong> 2009 година.Даночните власти можат во период од 5 години од датумот наподнесениот даночен <strong>извештај</strong> да извршат ревизија и да утврдатдополнителни даночни обврски и казни. Во случај на даночна евазијаили даночна измама периодот на <strong>за</strong>стареност може да се продолжи до10 години. Раководството нема сознанија <strong>за</strong> околности кои би можеледа доведат до значајни материјални обврски во контекст нагоренаведеното. освен оние евидентирани во финансиските извештаи.24. ДИВИДЕНДИСобранието на акционери на Друштвото на нивниот состанок одржанна 2 јули <strong>2010</strong> година ја усвои одлуката <strong>за</strong> исплата на дивиденда <strong>за</strong>2009 година. Одлуката <strong>за</strong> исплата на дивидендата <strong>за</strong> 2009 година е вовредност од МКД 6.470.029 илјади од нето добивката <strong>за</strong> 2009 година.Дивидендата беше исплатена на 2 јули <strong>2010</strong>. До датумот на објавувањена овие финансиски извештаи не се објавени дивиденди <strong>за</strong> <strong>2010</strong>година.25. ИЗВЕСТУВАЧКИ СЕГМЕНТИ И ИНФОРМАЦИИ25.1. Известувачки сегментиИзвестувачките сегменти на Групацијата се: фиксен сегмент и мобиленсегмент.Фиксниот сегмент обезбедува локални, национални и меѓународнителефонски услуги. VoIP услуги, услуги <strong>за</strong> изнајмување на линии,интернет и телевизија под брендот Т-Хоум.Мобилниот сегмент обезбедува мобилни телефонски услуги побрендот Т-Мобиле.25.2. Информации кои редовно се доставувани доглавниот извршен носител на одлукиСледните табели ги прикажуваат информациите <strong>за</strong> известувачкитесегменти кои редовно се доставуваат до ГИД и МК усогласени сосоодветните износи на ниво на Групацијата.ПриходиВо илјади денариВкупно приходи од фиксниот сегментНамалено <strong>за</strong>: Приходи на фиксниотсегмент од останати сегментиПриходи на фиксниот сегмент однадворешни кориснициВкупно приходи од мобилниот сегментНамалено <strong>за</strong>: Приходи на мобилниотсегмент од останати сегментиПриходи на мобилниот сегмент однадворешни кориснициВкупно приходи на Групацијата<strong>2010</strong>8.483.703(694.405)7.789.29810.490.872(1.071.048)9.419.82417.209.122Ниту еден од надворешните корисници на Групацијата не преставувазначаен извор на приходи.Резултати по известувачки сегменти (EBITDA).Во илјади денариФиксен сегментМобилен сегментВкупна EBITDA на ГрупацијатаАморти<strong>за</strong>ција на ГрупацијатаВкупна оперативна добивка на Групацијата<strong>2010</strong>3.953.8695.081.0129.034.8813.161.3525.873.52920098.719.050(664.929)8.054.12110.932.990(974.417)9.958.57318.012.69420094.205.5135.168.5549.374.0672.847.7076.526.360Приходи од финансирање - нетоДобивка пред оданочување на Групацијата254.8696.128.398389.8906.916.250


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи8283Капитални издатоци (CAPEX) <strong>за</strong> Недвижности, постројки и опрема иНематеријални средстваВо илјади денариФиксен сегментМобилен сегментВкупно капитални издатоци <strong>за</strong>Недвижности. постројки и опрема иНематеријални средства на Групацијата26. НАЕМИ И ОСТАНАТИ ПРЕВЗЕМЕНИ ОБВРСКИ26.1. Превземени обврски од оперативен наем - кадешто Групацијата е наемател:Превземените обврски од оперативен наем- каде што Групацијата енаемател главно се однесуваат на наем на згради, деловни објекти ителекомуникациски уреди.Идните вкупни минимални плаќања <strong>за</strong> наем по основ на нераскинливиоперативни договори <strong>за</strong> наем се како што следи:Во илјади денари<strong>2010</strong>2.187.4371.223.1283.410.565<strong>2010</strong>20091.839.6071.464.5553.304.162Износите обелоденети како „Капитални издатоци <strong>за</strong> Недвижности,постројки и опрема и Нематеријални средства“ се соодветни солинијата „Инвестиции“ обелоденета во белешка 12 и 13.200927. ДОПОЛНИТЕЛНИ ОБЕЛОДЕНУВАЊА НАФИНАНСИСКИТЕ СРЕДСТВАГрупацијата ги класифицира мерењата по објективна вредносткористејќи хиерархија на објективна вредност која ја одредуварелевантноста на информациите коишто се користат во формирањетона објективната вредност. Во хиерархијата на објективна вредностпостојат следните нивоа:а) котирани цени (неприлагодени) на активните па<strong>за</strong>ри <strong>за</strong> идентичнисредства (Ниво 1);б) останати информации <strong>за</strong> средствата освен котираните ценивклучени во Ниво 1 коишто се достапни од извори надвор одГрупацијата, директно или индиректно (Ниво 2); ив) информации <strong>за</strong> средства коишто не базираат на податоци однадворешни па<strong>за</strong>ри (Ниво 3).Хиерархиското ниво на објективната вредност во рамките наобјективното мерење на вредноста е категоризирано во целост иутврдено врз основа на најниското ниво на информации коишто серелевантни <strong>за</strong> објективното мерење на вредностите во целост.Релевантноста на информациите е оценувана во однос објективнотомерење на вредноста во целост.Не постои трансфер на финансиските средства помеѓу Ниво 1 и Ниво2.Под 1 годинаПомеѓу 1 и 5 годиниНад 5 години105.382266.612104.623476.617101.712279.822117.166498.70026.2. Превземени обврски од оперативен наем - кадеГрупацијата е наемодавател:Превземените обврски од оперативен наем - каде Групацијата енаемодавател главно се однесуваат на наем на земјиште и базнистаници.Идните вкупни минимални побарувања <strong>за</strong> лизинг по основ нанераскинливи оперативни договори <strong>за</strong> наем се како што следи:Во илјади денариПод 1 годинаПомеѓу 1 и 5 годиниНад 5 години<strong>2010</strong>21.79085.32263.942171.054200918.38571.93565.402155.72226.3. Превземени обврски од капитални инвестицииВкупниот износ на договорени капитални инвестиции на 31 декември<strong>2010</strong> година изнесува МКД 437.188 илјади (2009: МКД 445.004 илјади).


Белешки кон консолидираните финансиските извештаи27.1. Финансиски средства - Сегашна вредност и објективни вредностиТабелата подолу ја прикажува поделбата на финансиските средства на 31 декември 2009.Финансиски средстваСредстваВо илјади денариЗаеми и Задржанипобарувања додоспевањеРасположливи<strong>за</strong>продажба(Ниво 2)Објективнавредност водобивкатаили <strong>за</strong>губата(Ниво 1)СегашнавредностОбјективнавредностПарични средства и еквиваленти на паричните средстваДепозити во банкиПобарувања од купувачи и останати побарувањаФинансиски средства расположливи <strong>за</strong> продажбаФинансиски средства по објективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губата1.991.4218.665.5212.929.614----------896-----61.3761.991.4218.665.5212.929.61489661.3761.991.4218.665.5212.929.61489661.376Табелата подолу ја прикажува поделбата на финансиските средства на 31 декември <strong>2010</strong>.СредстваВо илјади денариФинансиски средстваЗаеми и Задржанипобарувања додоспевањеРасположливи<strong>за</strong>продажба(Ниво 2)Објективнавредност водобивкатаили <strong>за</strong>губата(Ниво 1)СегашнавредностОбјективнавредностПарични средства и еквиваленти на паричните средстваДепозити во банкиПобарувања од купувачи и останати побарувањаФинансиски средства расположливи <strong>за</strong> продажбаФинансиски средства по објективна вредност преку добивката или<strong>за</strong>губата1.414.0728.205.4443.119.685----------305-----65.1251.414.0728.205.4443.119.68530565.1251.414.0728.205.4443.119.68530565.125Заемите и побарувањата се мерат по амортизирана вредност, додекасредства кои што се расположливи <strong>за</strong> продажба и кои што се чуваат <strong>за</strong>тргување се мерат по објективна вредност.Паричните средства и еквиваленти на паричните средства,побарувањата од купувачите и останатите тековни финансискисредства главно имаат краток рок на доспевање. Од овие причининивната сегашна вредност на крајот на периодот на известување еприближна на нивната објективна вредност.Финансиските средства расположливи <strong>за</strong> продажба претставуваатакции вреднувани по објективна вредност.Финансиските средства кои се прикажани по објективна вредностпреку добивката или <strong>за</strong>губата вклучуваат вложувања во сопственичкиинструменти во вредност од МКД 65.125 илјади (2009: МКД 61.376илјади) кои се пресметани брз основа на нивната па<strong>за</strong>рна вредност наМакедонската Бер<strong>за</strong> на Хартии од Вредност. Промените на па<strong>за</strong>рнитецени на другите финансиски средства прикажани по објективнавредност преку добивката или <strong>за</strong>губата се евидентирани во приходи одфинансирање во добивката или <strong>за</strong>губата (види белешка 21 и 22).Набавната вредност на овие капитални инвестиции изнесува МКД31.786 илјади (2009: МКД 31.786 илјади).27.2. Останати обелоденувања во врска софинансиските инструментиГрупацијата е исто така изложена на ризик којшто произлегува одможно повлекување на гаранции во номинален износ од МКД 10.391илјади на 31 декември <strong>2010</strong> (2009 МКД 14.217 илјади). Овие гаранциисе издадени од македонски банки на име на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, илиподружница, како гаранции <strong>за</strong> обезбедување на исполнувањето наодредени договорни обврски на Групацијата. Групацијата донесуваодлуки врз основа на своите договорни обврски и очекувања и воиднина, <strong>за</strong>тоа не се случило повлекување на гаранциите, и не сеочекува да се случи ни во иднина.Не постојат финансиски средства или обврски, кои серекласификувани во друга категорија на финансиски инструменти.Не постојат финансиски средства кои се трансферирани на начин, накој дел или сите финансиски средства не се квалификуваат <strong>за</strong>депризнавање.


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи848528. НЕИЗВЕСНИ ОБВРСКИДруштвото има неизвесни обврски во однос на правни и регулаторни барања коишто произлегуваат од редовното работење. Раководството наДруштвото не предвидува дека ќе дојде до појава на материјални обврски од неизвесните обврски освен оние коишто се резервирани (видибелешка 15).Т- Мобиле Македонија има неизвесни обврски во однос на рутински судски процеси кои произлегуваат од редовното работење. Најзначајнатанеизвесна обврска во вредност од МКД 978.661 илјади се однесуваат на судски процес со Њусфон С ДОО – Скопје <strong>за</strong> можна оштета порадиизгубена идна добивка <strong>за</strong>ради раскинување на договор од страна на Т- Мобиле Македонија. Врз основа на правен совет, раководството очекувадека не е веројатно дека ќе биде потребен одлив на ресурси коишто вклучуваат економски користи <strong>за</strong> порамнување на овие обврски.29. ТРАНСАКЦИИ СО ПОВРЗАНИ СТРАНИСите трансакции со повр<strong>за</strong>ните страни произлегуваат од тековното работење и нивната вредност материјално не се разликува од условите кои бипреовладувале во па<strong>за</strong>рни услови.Трансакциите со повр<strong>за</strong>ни страни се состојат од обезбедување и добивање на телекомуникациски услуги и опрема. одобрување <strong>за</strong>еми иобезбедување на консултантски услуги <strong>за</strong> раководството и поддршка на активностите <strong>за</strong> ребрендирање. Износите на побарувањата и обврските сеприкажани во соодветните белешки (види белешка 7 и 14).Приходите и трошоците со повр<strong>за</strong>ните страни на Групацијата се следните:Во илјади денариMagyar Telekom Group<strong>2010</strong> 2009Приходи Трошоци ПриходиТрошоциMagyar Telekom PlcT-Mobile HungaryIQSYS Magyar TelekomTelemakedonija ADCrnogorski TelekomT-Mobile Crna GoraNovatelOrigo Zrt24.687--248869-2.697-77.256-11.282-4.433-15146930.8764.757-251-89010.209-119.3824.47011.868--6.7945.853-Deutsche Telekom GroupDeutsche Telekom AGT-Mobile DeutschlandT-Mobile InternationalHrvatski TelekomT-Mobile CroatiaSlovak TelekomT-Mobile SlovakiaPolska Telefonia CyfrowaT-Mobile Czech RepublicT-Mobile AustriaT-Mobile UKEverything Everywhere LimitedT-Mobile USAT-SystemsT-Mobile Netherlands BVT-Mobile International UK LimitedDeteconCosmofon OTEOTE GlobeRomtelekomCosmo Bulgaria MobileAlbanian Mobile CommunicationsCosmote Romanian Mobile TelecommunicationsCOSMOTE-Mobile Telecom. S.A.1.335.641--16.953-208-3174505.469-2.1765656.2681.078---18.847198731690232.641264.831--24.893-285-5441.2696.080-1.3881.4843.0691.57694825.875-16.0471504.9424.95347613.355812.53937.318(21.675)25018.538-1.1771.6982.12916.7452.187-8.39632.5935.550--81.30616.6623271.9082.975586.395195.51847.4995.8652.22416.471189211.2012.68913.5152.349-5.4298.0623.7441.0045.506115.1426.508-1.6674.2186166.356


Белешки кон консолидираните финансиските извештаиПобарувањата и обврските со повр<strong>за</strong>ните страни на Групацијата се следните:Во илјади денари<strong>2010</strong> 2009Побарувања Обврски ПобарувањаОбврскиMagyar Telekom GroupMagyar Telekom PlcT-Mobile HungaryIQSYS Magyar TelekomTelemakedonija ADCrnogorski TelekomT-Mobile Crna GoraNovatel2.210--218.052-36756.283-5.635---1.5532.967--24-2.53331162.94410.9055.016---672Deutsche Telekom GroupDeutsche Telekom AGT-Mobile DeutschlandT-Mobile InternationalHrvatski TelekomT-Mobile CroatiaSlovak TelekomT-Mobile SlovakiaPolska Telefonia CyfrowaT-Mobile Czech RepublicT-Mobile AustriaT-Mobile UKEverything Everywhere LimitedT-Mobile USAT-SystemsT-Mobile Netherlands BVT-mobile International UK LimitedDeteconOTE GlobeRomtelekomCosmo Bulgaria MobileAlbanian Mobile CommunicationsCosmote Romanian Mobile TelecommunicationsCOSMOTE-Mobile Telecom. S.A.97.363----81--559548---2.372---9256624.0738.77875352.61785.023--2.805---339---1.0012863.8592.3132168.421-7.884----39.934---9.124--------2.359----32959385-7969.8423.32324.179---39502853.283737-3.05510.1462011401.2241.056---196-


<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – СкопјеКонсолидирани финансиски извештаи868730. НАДОМЕСТОЦИ НА КЛУЧНОТО РАКОВОДСТВОВкупниот износ на надоместоци <strong>за</strong> клучното раководство воДруштвото. вклучувајќи ги повр<strong>за</strong>ните даноци и придонеси. сеприкажани подолу:Во илјади денариКраткорочни бенефиции (вклучувајќи гиповр<strong>за</strong>ните даноци)Законски придонеси <strong>за</strong> краткорочнитебенефицииПлаќања <strong>за</strong>сновани на акции<strong>2010</strong>115.6366.1851.591123.412200999.6725.5992.689107.960Надоместоците на членовите на Одборот на директори на Друштвотоизнесуваат МКД 4.650 илјади (2009: МКД 6.120 илјади) и се вклучениво Краткорочни бенефиции.Плаќањата <strong>за</strong>сновани на акции претставуваат компен<strong>за</strong>ција <strong>за</strong>клучниот менаџмент од страна на Друштвото како дел одсреднорочниот план <strong>за</strong> стимулација (MTIP) воведен од страна на Маѓар<strong>Телеком</strong> АД додека целите кои треба да бидат исполнети се базираатна перформансите на акциите на Маѓар <strong>Телеком</strong> АД Вклучени лица севрвниот и средниот менаџмент на Групацијата Маѓар <strong>Телеком</strong>.MTIP е управуван од страна на Маѓар <strong>Телеком</strong> АД додекакомпен<strong>за</strong>цијата на клучниот менаџмент од Друштвото повр<strong>за</strong>на соMTIP паѓа на товар на Друштвото (<strong>за</strong> MTIP програмата која стартува2008 и 2009) и е вклучена во Трошоци <strong>за</strong> вработените (Бонуси) спремаДруги резервирања (види белешка 15 и 18).31. ПОСЛЕДОВАТЕЛНИ НАСТАНИНема настани после денот на изготвување на <strong>извештај</strong>от <strong>за</strong> финансискасостојба кои ќе влијаат на добивката или <strong>за</strong>губата, Консолидираниот<strong>извештај</strong> <strong>за</strong> финансиска состојба или паричните текови <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година.


Календар на настани <strong>за</strong> 2011 годинаСедници на Собранието на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> во 2011 годинаДатаНастан/Вид на <strong>извештај</strong>14.04.2011Годишна седница на Собранието на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>2011 Настани од областа на ФинансииДатаНастан/Вид на <strong>извештај</strong>28.02.201131.03.201129.04.201116.05.201121.05.201130.06.201114.08.201131.10.2011Годишна сметка на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година подготвена во согласност соопштоприфатените сметководствени принципи во Република Македонија и доставена доЦентралниот регистар и Управата <strong>за</strong> јавни приходи на РМКонсолидирана Годишна сметка на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година и Извештај <strong>за</strong>работењето подготвени во согласност со општоприфатените сметководствени принципи воРепублика Македонија и доставени до Централниот регистар на РМКонсолидирани и неревидирани Биланси на успех <strong>за</strong> <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> самостојно ианали<strong>за</strong> на консолидираната и неконсолидираната добивка од работењето подготвени восогласност со Меѓународните стандарди <strong>за</strong> финансиско известување, како и објаснување <strong>за</strong>работењето на Групацијата <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> првото тромесечје на 2011 годинадоставени до Комисијата <strong>за</strong> хартии од вредност на РМ.<strong>Годишен</strong> <strong>извештај</strong> <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong>, вклучувајќи и ревидираниконсолидирани и самостојни финансиски извештаи подготвени во согласност соМеѓународните стандарди <strong>за</strong> финансиско известување и доставени до Комисијата <strong>за</strong> хартии одвредност на РМ.Објавување на прегледот на ревидираните консолидирани и самостојни финансиски извештаи<strong>за</strong> <strong>2010</strong> година на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> во согласност со Меѓународните стандарди <strong>за</strong>финансиско известување, <strong>за</strong>едно со ревизорското мислење во дневен весник во РМ.Годишни ревидирани финансиски извештаи на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> <strong>2010</strong> година(самостојни и консолидирани) во согласност со општоприфатените сметководственипринципи во Република Македонија и Меѓународните стандарди <strong>за</strong> финансиско известувањедоставени до Централниот регистар на РМ.Полугодишен <strong>извештај</strong> на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> 2011 година, вклучувајќи неревидиранитеконсолидирани и самостојни финансиски извештаи на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> во согласност соМеѓународните стандарди <strong>за</strong> финансиско известување, како и објаснување <strong>за</strong> работењето на<strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> првата половина од 2011 година доставени до Комисијата <strong>за</strong> хартииод вредност на РМ.Консолидирани и неревидирани Биланси на успех <strong>за</strong> <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> самостојно ианали<strong>за</strong> на консолидираната и неконсолидираната добивка од работењето подготвени восогласност со Меѓународните стандарди <strong>за</strong> финансиско известување, како и објаснување <strong>за</strong>работењето на Групацијата <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> <strong>за</strong> првото тромесечје на 2011 годинадоставени до Комисијата <strong>за</strong> хартии од вредност на РМ.


88 89Т продажни салони низ Македонија – Едно место <strong>за</strong> нашите корисници Makedonski Telekom is available forits customers everywhere. That is why we have our own developed sales network in 29 cities across the country.This is where the customers can get what they need from the Company’s rich service and product portfolio.КумановоКриваПаланкаТетовоГостиварСкопјеКочаниДелчевоШтипРадовишДебарКичевоВелесНеготиноСтрумицаСтругаКавадарциОхридРесенПрилепГевгелијаБитола


Листа на кратенкиADSL - Асиметрична дигитална претплатничка линијаАЕК - Агенција <strong>за</strong> електронски комуникацииBB - ШирокопојасноCаTV - Кабелска телевизијаCRM - Управување со односи со кориснициDLL - Дигитална изнајмена линијаDVBT - Дигитален видео пренос – ЗеменEBITDA - Добивка пред камати, даноци, депрецијација и аморти<strong>за</strong>цијаEBITDA (без ПВ) – EBITDA без посебни влијанијаF2M - Фиксна кон мобилна мрежаFDI - Странски директни инвестицииFTTH - Оптика до домотHDTV - Телевизија со висока резолуцијаIC - ИнтерконекцијаICT - Информатичка и комуникациска технологијаIP - Интернет протоколIP VPN - Виртуелна приватна мрежа <strong>за</strong> Интернет протоколIPTV - Телевизија преку Интернет протоколNGN - Мрежа од следна генерацијаPSTN - Јавна комутирана телефонска мрежаRIO - Референтна понуда <strong>за</strong> интерконекцијаRUO - Референтна понуда <strong>за</strong> развр<strong>за</strong>н пристапULL - развр<strong>за</strong>н пристап до локална јамкаVoD - Видео на барањеWLR - Изнајмување на линии на големоWS - ГолемопродажбаSMP - Значителна па<strong>за</strong>рна моќLEC - Закон <strong>за</strong> електронски комуникации


90 91Изјава <strong>за</strong> идниот периодОвој документ содржи изјави <strong>за</strong> идниот период,коишто не се историски факти, вклучувајќи изјави<strong>за</strong> нашите верувања и очекувања. Ваквите изјависе базираат на нашите постојни планови, проценки и проекции,земајќи ги предвид финансиските услови,резултатот на компаниите и работењето на Групацијатаи, како резултат на тоа не треба да се потпирате на нив вопреголема мера.Тие се однесуваат само на датумот на којшто се направени ине преземаме никаква одговорност јавно да ги ажурирамекако резултат на нови информации или идни настани.КонтактиПодготвено од:Област <strong>за</strong> комуникација на ниво на Групацијана <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД - Скопје и Т-Мобиле Македонија АД СкопјеДи<strong>за</strong>јн:Карма ДСФотографии:Ба<strong>за</strong> на фотографии на ДТ и фотограф Љупчо СмоковскиМатеријали од ба<strong>за</strong>та на податоци на <strong>Македонски</strong> <strong>Телеком</strong> АД – Скопје иТ-Мобиле МакедонијаОбласт <strong>за</strong> комуникација на ниво на ГрупацијаТелефон: + 389 2 3242564Орце Николов бб1000 СкопјеОнлајн верзијата на овој <strong>извештај</strong> е достапна на:www.telekom.mk

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!