Wybitne postacie romskie - ZwiÄ zek Romów Polskich w Szczecinku

A. Giermano, Iwan Rom-Liebiediew, Mikołaj Pankow, Gieorgij Liebiediew(1900-1969).16 grudnia 1930 roku romska grupa literacka została członkiem MAPP(Moskiewskiej Asocjacji Pisarzy Proletariackich).W roku 1930 ukazał się 3 i 4 numer czasopisma „Romani Zoria”,w którym zostało opublikowane opowiadanie A. Giermana „Jarga” mówiąceo Romie austrio-węgierskim.Wydano również drukiem jego opowieść „Atasiatuno burmisčo” (Burmistrzwczorajszy). W tym samym roku została wydana jego praca bibliograficznaw języku rosyjskim: „Bibliografia o Cyganach, Indeks księgi artykułów od 1780 roku do 1930” oraz zbiór„Cygańskie opowiadania”.W roku 1931 romska grupa literacka MAPP po kierownictwem A. Giermanowydaje „Almanacho romane poetengo” (Almanach poetów romskich),gdzie zamieszczone były wiersze N. Baranowa, Michała Bezludskiego(1901-1970), P. Wojnowej-Masalskiej, A. Giermana, NinyDudarowej (1903-1991), G. Liebiediewa, Jewdokii Orłowej, Olgi Pankowej(1912-1990), M. Pankowa, M. Polakowej i Vano Tymofiejewa (ur.1913 ).W roku 1932 Romowie zaczynają wydawać czasopismo pod nazwą„Nevo Drom” (Nowa Droga). Publikowano tam wiersze A. Giermanoi jego opowiadanie „Szoliary Vaniuto” (Furman Waniuto), ukazują sięteż jego trzy sztuki: „Džiipen pre roty” (Życie na kołach), „Maškir jaga”(Wśród ognisk) i „Palaga pervo” (Palaga pierwsza). Wydanie nosi tytuł„Romano teatro” (Teatr romski).W 1933 roku wydaje on swój pierwszy zbiór utworów „Łes kharde Ruvesatha vair rozphenibena” (Jego nazywano Wilkiem oraz inne opowiadania),a także sztukę „Sierjoga Laguno” (Miej się na baczności).Później wychodzą tomiki wierszy i prozy: „Gilia” (Pieśni), „GankaČamba i vaver rozphenibena” („Hanka Czamba i inne opowiadania”,Moskwa 1935), „Rozphenibena dre gila” (,,Opowiadania w pieśniach”,Moskwa 1937) i „Neve gila thaj poemy” („Nove pieśni i wiersze”, Moskwa1938). W przekładach na język romski za jego życia wychodzązbiory „Wiersze i pieśni” (Moskwa 1937) i „Wiersze cygańskie” (Orzeł,1941), a po jego śmierci „Opowieści i opowiadania” (Moskwa 1960)i później ponownie wydane w roku 1962 w Orle.Stanisław Stankiewicz