Kitabxanaşünaslıq və informasiya. 2010. №1 - Bakı Dövlət Universiteti

KİTABXANAŞÜNASLIQ VƏ İNFORMASİYA№ 1 (4) 2011kitab və insanBu üçbucaqdan görünür ki, kitabxana-kitab (sənəd, insan (oxucu)) vəkitabxanaçı elementlərinin birgə fəaliyyəti sayəsində yaranır və faəliyyətgöstərir. Dünya kitabxanaşünaslığının da kitabxanaların strukturu haqqındatədqiqatları XX əsrin 80-90-cı illərində daha da intensivləşmiş və bir sıra yenielmi fikrilər irəli sürülmüşdür. Öz elmi əhəmiyyəti, orijinallığı ilə fərqlənənyeni fikir görkəmli rus kitabxanaşünası Y.N.Stolyarovun 1981-ci ildə nəşretdirdiyi “Библиотека: структурно-функсиональный падход” 9 əsərindəbelə bir qənaətə gəlmişdir ki, kitabxananın strukturuna daxil olan elementlərdənbiri də “Kitabxananın maddi-texniki bazasıdır”. Maddi-texniki bazaolmadan heç bir kitabxana öz işini müvəffəqiyyətlə apara bilməz. O göstərirki, fondun, oxucunun və kitabxanaçının dialektik birliyi həmişə müəyyənmaddi-texniki baza mühitində mövcud olur 10 . Bina, təchizat, mexanizm,texniki vasitələr, kitabxana-informasiya texnologiyası, kompyuterlər və s.bərabərhüquqlu elementlər kimi kitabxana elementləri sırasına artıq elə daxilolmuşdur ki, bunu ayırmaq olmaz.Sistem halında kitabxananın 4 elementli modeli aşağdakı kimidir.SOKMTBBu modeldən göründüyü kimi, kitabxana biri-biri ilə əlaqədar olan, biribirinəqarşılıqlı təsir edən, biri digəri üçün şərt olan, biri-birindən ayrılmazdörd elementdən ibarətdir ki, bu da kitabxananın bütövlüyünü təmin edir. Nəsənəd (S), nə oxucu (O), nə kitabxanaçı (K), nə də maddi-texniki baza (MTB)özü özlüyündə, nə də onların əlaqəsi biri digərindən ayırldıqda (götürüldükdə)kitabxananın bütövlüyünü təmin etmir.Yuxarda kitabxanaların struktur quruluşu haqqında verdiyimiz qısacaməlumatdan aşkar oldu ki, göstərilən elementlərin özlərinin biri-biri ilə daxiliüzvü əlaqəsi olmadan kitabxananın struktur bütövlüyü, yəni kitabxananın özübelə bir müəssisə kimi mövcud ola bilməz.9Столяров Ю.Н.. Библиотека: структурно-функциональный подход. М.:1981.10Yenə orada:13