Z³oty Laur 2008 za projekt wdro - Techbox.pl
Z³oty Laur 2008 za projekt wdro - Techbox.pl
Z³oty Laur 2008 za projekt wdro - Techbox.pl
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SPIS TREŒCIWarto wiedzieæ, ¿e... ..................................................................................................... 4–7Telekomunikacja– WYDARZENIA, US£UGI, TARGI, SPRZÊT, BEZPIECZEÑSTWO, TECHNOLOGIE, SYSTEMYINDEKS 345237numer 3 (99), rok dziesi¹tylipiec/wrzesieñ <strong>2008</strong>PL ISSN 1429-0200Cena 15 z³ (w tym 0% VAT)Nak³ad: 10 000 egz.Wydawca:MSGMEDIAMSG – Media s.c.M. Kantowicz, G. Kantowiczul. Stawowa 110, 85-323 Bydgoszcztel. 052 325 83 10; fax 052 373 52 43e-mail: office@msgmedia.<strong>pl</strong>www.msgmedia.<strong>pl</strong>www.techbox.<strong>pl</strong>Rada programowaPrzewodnicz¹cy:prof. dr hab. in¿. Rys<strong>za</strong>rd S. Choraœ– Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy BydgoszczCz³onkowieprof. dr hab. in¿. Daniel Józef Bem– Politechnika Wroc³awska,prof. dr hab. in¿. Andrzej Dobrogowski– Politechnika Poznañska,prof. dr hab. in¿. Andrzej Jajszczyk– Akademia Górniczo-Hutnic<strong>za</strong> Kraków,prof. dr hab. Józef Modelski– Politechnika Wars<strong>za</strong>wska,dr in¿. Marian Molski– Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy Bydgoszcz,prof. dr hab. in¿. Józef WoŸniak– Politechnika Gdañska.Dyrektor wydawnictwaMarek Kantowicztel. 052 325 83 11; kom. 509 767 051e-mail: marek.kantowicz@msgmedia.<strong>pl</strong>Redaktor naczelnyGrzegorz Kantowicztel. 052 325 83 11; kom. 501 022 030e-mail: grzegorz.kantowicz@msgmedia.<strong>pl</strong>Oddzia³ redakcji w Wars<strong>za</strong>wieul. Rostworowskiego 34/13, 01-496 Wars<strong>za</strong>watel. 022 685 52 05Mieczys³aw Borkowski, kom. 508 283 219e-mail: mieczyslaw.borkowski@msgmedia.<strong>pl</strong>msg.borkowski@wp.<strong>pl</strong>KorektaEwa WinieckaMarketingJanusz Fornaliktel. 052 325 83 17; kom. 501 081 200fax 052 325 83 29e-mail: janusz.fornalik@msgmedia.<strong>pl</strong>DTP:Czes³aw Winieckitel. 052 325 83 14e-mail: czeslaw.winiecki@msgmedia.<strong>pl</strong>Redakcja <strong>za</strong>strzega sobie prawo skracania i adiustacjimateria³ów. Materia³y nie <strong>za</strong>mawiane niebêd¹ zwracane. Wszystkie materia³y objête s¹prawem autorskim. Przedruk artyku³ów tylko<strong>za</strong> zgod¹ redakcji. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci<strong>za</strong> treœæ reklam i ma prawo odmówiæpublikacji bez podania przyczyny.Druk:Drukarnia ABEDIK Sp. z o.o.85-861 Bydgoszcz, ul. Glinki 84tel./fax 052 370 07 10e-mail: info@abedik.<strong>pl</strong>; http://www.abedik.<strong>pl</strong>Mieczys³aw BorkowskiKomunikacja elektroniczna przed Euro 2012........................................................... 8–13XIX Miêdzynarodowe Targi INTERTELECOM <strong>2008</strong>Grzegorz KantowiczRegulacje i bariery inwestycyjne............................................................................. 14–16INTERTELECOM <strong>2008</strong>Mieczys³aw BorkowskiPrzysz³oœæ komunikacji elektronicznej................................................................... 18–26VII KONGRES INFOTELAPo³¹czenia wideo najwy¿szej jakoœci ........................................................................... 28Avaya oneX Communicator£ukasz WojciechowskiZintegrowane rozwi¹<strong>za</strong>nia dla bran¿y teleinformatycznej.................................... 30–31Micha³ Mus<strong>za</strong>lskiSystemy PowerCat.......................................................................................................... 32Grzegorz KantowiczNarzêdzie do przeprowad<strong>za</strong>nia instalacji i weryfikacji sieci....................................... 33Fluke EtherScope Network AssistantSwissvoice dla domu i biura.......................................................................................... 34XIX Targi INTERTELECOMGrzegorz KantowiczTelefony VoIP o jakoœci g³osu HD.................................................................................. 35Telekonferencje dla biznesuASTRA2Connect ....................................................................................................... 36–37Internet przez satelitêZasilanie i ch³odzenie dla systemów IT o znaczeniu krytycznym .......................... 38–40Sieci od <strong>za</strong><strong>pl</strong>ec<strong>za</strong>Informatyka– SPRZÊT, BEZPIECZEÑSTWO, RAPORTY, ANALIZY, ZARZ¥DZANIEJesteœmy dobrze przygotowani............................................................................... 42–43Cyfry<strong>za</strong>cja w TP EmitelJanusz FornalikNowe technologie, nowe <strong>za</strong>gro¿enia ............................................................................ 44Pamiêci flash USBAudyt bezpieczeñstwa w polskich przedsiêbiorstwach.............................................. 45Polskie firmy straci³y na braku dostêpu do danych ponad 800 milionów dolarówAnton GrashionJak firmy mog¹ siê chroniæ przed kradzie¿¹ to¿samoœci ..................................... 46–47Nieuœwiadomione <strong>za</strong>gro¿eniaZ³oty <strong>Laur</strong> <strong>2008</strong> <strong>za</strong> <strong>projekt</strong> <strong>wdro</strong>¿enia obs³ugi klentówi rozliczeñ us³ugi WLR w Exatel S.A. ............................................................................ 48Marek KantowiczMapa niebezpiecznych miejsc....................................................................................... 49Niebezpieczny Hongkong, bezpieczna FinlandiaGrzegorz KantowiczTechnika dla samorz¹dowców....................................................................................... 50Starostwo w Pszczynie z technologi¹ tanich PCJaros³aw ¯eliñskiChairman – có¿ to jest?.................................................................................................. 51Oprogramowanie, strategia czy mo¿e po prostu kluczowy opiekun klienta?Panda Managed Office Protection.............................................................................52–53Us³uga <strong>za</strong>bezpiec<strong>za</strong>j¹ca <strong>za</strong>miast tradycyjnego oprogramowaniaTelewizja– US£UGI, SYSTEMY, WYWIADYTelewizja IP (IPTV) pokazuje wartoœæ sieci............................................................. 54–56Nowe spojrzenie na sieci i us³ugiGrzegorz KantowiczERICSSON <strong>za</strong>prezentowa³ Mobile TV w Sopocie......................................................... 57Telewizja w komórkachMieczys³aw BorkowskiCzy nadszed³ c<strong>za</strong>s na telewizjê mobiln¹ w Polsce?.............................................. 58–61Kongresowego tematu ci¹g dalszy...Telewizja Ultra HD na targach NAB <strong>2008</strong> ...................................................................... 62Nowe kierunki rozwoju telewizji
WARTO WIEDZIEÆ, ¯E......Komisja Europejska nie zgad<strong>za</strong> siê na dalsz¹ regulacjêTPPrezes Urzêdu Komunikacji Elektronicznej wycofa³ z notyfikacjiKomisji Europejskiej <strong>projekt</strong>y decyzji w sprawie regulacji TelekomunikacjiPolskiej na rynku tranzytu oraz na rynku dzier¿awy ³¹czymiêdzymiastowych. Regulator nie przekona³ KE, ¿e istnieje potrzebaregulacji TP w tym <strong>za</strong>kresie. Komisja Europejska ju¿ 27 maja <strong>2008</strong>roku opublikowa³a listy do polskiego regulatora, zg³as<strong>za</strong>j¹ce powa¿new¹t<strong>pl</strong>iwoœci wobec z³o¿onych w kwietniu <strong>2008</strong> roku propozycji regulacjiTP. W ocenie Komisji oba rynki s¹ w Polsce konkurencyjne,nie ma <strong>za</strong>tem potrzeby ich regulacji i ogranic<strong>za</strong>nia swobody dzia-³alnoœci gospodarczej. Na obu rynkach dzia³a kilkudziesiêciu operatorów,a udzia³ rynkowy TP nie jest na tyle istotny, aby <strong>za</strong>gra¿aærozwojowi konkurencji....TP z³o¿y³a drugi wniosek o dop³atê do us³ugi powszechnejTP z³o¿y³a do Urzêdu Komunikacji Elektronicznej wniosek o dop³atêw wysokoœci 220 mln z³ <strong>za</strong> œwiadczenie w 2007 roku us³ugi powszechnej.Pieni¹dze pozwol¹ zrekompensowaæ firmie us³ugi, któreby³y œwiadczone poni¿ej kosztów, m.in. <strong>pl</strong>an socjalny, czyli ofertê dlanajubo¿szych klientów i po³¹czenia z automatów telefonicznych. Zewzglêdu na szczególny charakter us³ugi powszechnej, wyznaczonemuprzez UKE operatorowi przys³uguje dop³ata w wysokoœci tzw. kosztunetto, czyli kosztów, których operator nie poniós³by, gdyby nieby³ zobowi¹<strong>za</strong>ny do œwiadczenia us³ugi powszechnej. Wysokoœædop³aty jest pokrywana proporcjonalnie przez wszystkich operatorów,których przychody przekrac<strong>za</strong>j¹ 4 mln z³, w tym tak¿e TP....Rus<strong>za</strong> kana³ Orange SportOrange Sport to nowy kana³ telewizyjny, który bêdzie produkowanyi nadawany przez Telekomunikacjê Polsk¹ przy wspó³pracy z Canal+Cyfrowy. Zaprezentuje g³ównie rozgrywki polskiej ekstraklasy, w tyma¿ 6 meczów na ¿ywo w ka¿dej kolejce. To pierws<strong>za</strong> tego typu ofertaw Polsce.Uruchomienie programu <strong>pl</strong>anowane jest na ostatni weekend lipca,czyli podc<strong>za</strong>s inauguracji nowego sezonu ekstraklasy <strong>2008</strong>/2009.Nowy kana³ bêdzie dostêpny dla klientów TP w ramach us³ugimultipakiet tp oferowanej <strong>za</strong> poœrednictwem linii telefonicznej (IPTV)oraz abonentów Cyfry+. TP <strong>za</strong>mier<strong>za</strong> rozbudowywaæ ofertê programow¹.Oprócz rozgrywek ekstraklasy pi³karskiej w ofercie OrangeSport znajd¹ siê te¿ mecze szwedzkiej ligi ¿u¿lowej, rozgrywki NBAoraz koszykówka pañ w wydaniu amerykañskiej WNBA....KE chce wiêkszej obni¿ki cen po³¹czeñ na komórkiKomisja Europejska (KE) og³osi³a <strong>pl</strong>an obni¿enia o 70 proc. stawekhurtowych w rozliczeniach miêdzy operatorami telefonicznymi. Chodziprzede wszystkim o stawki z tytu³u <strong>za</strong>kañc<strong>za</strong>nia po³¹czeñ g³osowychw komórkowych sieciach telefonicznych (MTR – Mobile TerminationRates), które s¹ podstaw¹ do rozliczeñ pomiêdzy operatoramiw przypadku rozmów miêdzy ró¿nymi sieciami. Operator osoby odbieraj¹cejpo³¹czenie obci¹¿a bowiem pewnymi kosztami operatorasieci, z której po³¹czenie by³o wykonane. W rezultacie wysokoœæ stawekMTR znajduje odzwierciedlenie na rachunku <strong>za</strong> wykonanepo³¹czenia. Obecnie stawki MTR, ustalane przez krajowe urzêdy regulacyjne(w Polsce Urz¹d Komunikacji Elektronicznej – UKE), wahaj¹siê od 2 eurocentów na Cyprze do ponad 18 eurocentóww Bu³garii.. ...Altar Video IVRFirma Altar wprowadzi³a do swojej oferty telefoniczn¹ <strong>pl</strong>atformêœwiadczenia us³ug wideo. System Altar Video IVR umo¿liwiaprowadzenie serwisu udostêpniaj¹cego transmisjê g³osow¹ i wideodla osób posiadaj¹cych telefony 3G. Rozwi¹<strong>za</strong>nie pozwala równie¿na œwiadczenie us³ug mobilnych w c<strong>za</strong>sie rzeczywistym poprzezkana³ wideo telefonii komórkowej 3G-324M. Premiera Altar VideoIVR mia³a miejsce podc<strong>za</strong>s czerwcowych Targów Contact Centerw Wars<strong>za</strong>wie.Altar Video IVR bazuje na standardzie 3G-324M i na ³¹c<strong>za</strong>ch GSMoraz TDM. System do przetwar<strong>za</strong>nia mediów wykorzystuje technologiêfirmy Dialogic i dzia³a pod kontrol¹ komercyjnego systemuoperacyjnego Linux. Zarz¹d<strong>za</strong>nie systemem jest mo¿liwe z dowolnegokomputera z przegl¹dark¹ internetow¹.. ...Netia przejmuje Tele2 PolskaW transakcji wartoœæ firmy (enterprise value) Tele2 zosta³a wycenionana 29,1 mln euro (98,0 mln z³otych). Po uwzglêdnieniu docelowegostanu œrodków pieniê¿nych netto w kwocie 2,3 mln euro (7,8 mlnz³otych) cena <strong>za</strong>kupu wynosi 31,4 mln euro (105,8 mln z³otych)i mo¿e wzrosn¹æ o kolejne 4,8 mln euro (16,2 mln z³) w <strong>za</strong>le¿noœci odprzysz³ych wyników dzia³alnoœci operacyjnej po dacie nabycia spó³ki.Poprzez przejêcie Tele2 Netia zwiêkszy swoj¹ bazê klienck¹ doponad 300 tysiêcy klientów us³ug szerokopasmowych i ponad 1,2miliona klientów us³ug g³osowych.Oczekuje siê, ¿e w ci¹gu najbli¿szych 12 miesiêcy od transakcjiprzychody wzrosn¹ o ponad 40 procent przy jednoczesnym dodatnimwp³ywie na EBITDA. Transakcja przynosi tak¿e znacz¹cy potencja³do sprzeda¿y dodatkowych us³ug do przejêtej bazy nowych klientów,co powinno skutkowaæ obni¿eniem jednostkowych kosztów pozyskaniaklienta (SAC).4...WSA o dop³acie do us³ugi powszechnejWojewódzki S¹d Administracyjny uchyli³ decyzjê Prezesa UKE o odmowieprzyznania Telekomunikacji Polskiej dop³aty do kosztówœwiadczenia us³ugi powszechnej. Telekomunikacja Polska (TP) jestprzedsiêbiorc¹ wyznaczonym przez Prezesa Urzêdu KomunikacjiElektronicznej do œwiadczenia us³ugi powszechnej na obs<strong>za</strong>rzeca³ego kraju. W konsekwencji firmie przys³uguje dop³ata do kosztówœwiadczonych przez ni¹ us³ug wchodz¹cych w sk³ad zestawu us³ugipowszechnej w przypadku ich nierentownoœci. W ubieg³ym roku TPwnioskowa³a o dop³atê w wysokoœci 139.933.596,51 z³ netto....Wyszukiwarka pkt.<strong>pl</strong> w komórceNowa funkcja pozwala uzyskaæ <strong>za</strong> pomoc¹ telefonu komórkowegodane teleadresowe pochodz¹ce z bazy pkt.<strong>pl</strong> Polskie Ksi¹¿ki Telefoniczne,a nastêpnie zlokalizowaæ na mapie wybrane firmy i instytucje.Korzystanie z us³ugi jest bezp³atne, a u¿ytkownik ponosi jedynie kosztytransmisji danych zgodnie z cennikiem operatora. U¿ytkownicytelefonów komórkowych oraz innych urz¹dzeñ przenoœnych (PDAitp.) wyposa¿onych w przegl¹darkê internetow¹ i aktywn¹ us³ugêtransmisji danych mog¹ <strong>za</strong> ich pomoc¹ wyszukiwaæ informacje dotycz¹cefirm, produktów i instytucji w bazie pkt.<strong>pl</strong>. W celu odnalezieniafirmy wystarczy wpisaæ adres mobile.pkt.<strong>pl</strong> do przegl¹darki orazpodaæ kryteria wyszukiwania. A<strong>pl</strong>ikacja udostêpnia wszystkie <strong>za</strong>sobyinformacyjne pkt.<strong>pl</strong>....Ruszy³a polska wersja MSNMicrosoft poinformowa³ o oficjalnym uruchomieniu polskiej wersjiznanego serwisu internetowego MSN. Portal MSN, przygotowanyz myœl¹ o u¿ytkownikach indywidualnych, jest odpowiedzi¹ na rosn¹ce<strong>za</strong>potrzebowanie internautów na treœci zwi¹<strong>za</strong>ne z rozrywk¹,a tak¿e ³atw¹ komunikacjê i mo¿liwoœæ dzielenia siê prywatnymi zbio-INFOTEL3/<strong>2008</strong>
WARTO WIEDZIEÆ, ¯E...rami <strong>pl</strong>ików. Pod adresem www.msn.<strong>pl</strong> polscy u¿ytkownicy bêd¹ mielidostêp nie tylko do informacji z ca³ego œwiata, zorganizowanych w ramachkana³ów tematycznych, lecz tak¿e do bogatych <strong>za</strong>sobów multimediów,licznych klipów wideo, które u¿ytkownicy bêd¹ mogli równie¿<strong>za</strong>mieszc<strong>za</strong>æ samodzielnie, oraz atrakcyjnych funkcjonalnoœci wynikaj¹cychz integracji MSN z narzêdziami Windows Live....Netia i telewizja nowej generacji n podpisa³y umowêo wspó³pracyWspó³praca dotyczy partnerstwa strategicznego przy przygotowaniu,oferowaniu i pracach nad rozwojem <strong>za</strong>awansowanych serwisówtri<strong>pl</strong>e-<strong>pl</strong>ay. Partnerzy upatruj¹ w porozumieniu korzyœci natury strategicznej:ITI Neovision pozwoli rozszerzyæ ofertê na segment rynkuosi¹gany drog¹ kablow¹ (czyli g³ównie obs<strong>za</strong>ry miejskie), natomiastdla Netii oznac<strong>za</strong> wzbogacenie portfolio o profesjonalne us³ugi multimedialne– telewizjê o niespotykanej gdzie indziej funkcjonalnoœcioraz wideo na ¿¹danie. Wspó³praca obu firm obejmowaæ bêdzie przygotowanie,<strong>wdro</strong>¿enie, wspóln¹ sprzeda¿ i rozwój us³ug w modelu3<strong>pl</strong>ay oraz 2<strong>pl</strong>ay („Telewizja + internet”). Us³ugi œwiadczone bêd¹w technologii IP i dostêpne dla abonentów szerokopasmowego dostêpudo internetu Netii na wiêkszoœci ³¹czy kablowych w³asnychoperatora oraz na ³¹c<strong>za</strong>ch pozyskanych z TP SA w wyniku uwolnieniapêtli lokalnej (LLU)....E-podpis nie jest zbyt popularnyTylko 31 proc. z 2000 przebadanych przez BCC przedsiêbiorstwkorzysta z podpisu elektronicznego. Firmy wykorzystuj¹ e-podpisdo kontaktów z urzêdami, rozliczeñ podatkowych i przekazywaniadeklaracji rozliczeniowych do ZUS. Zastosowanie e-podpisu zna 86proc. badanych firm. 71 proc. firm uwa¿a, ¿e jest on potrzebny w ichdzia³alnoœci gospodarczej. 69 proc. respondentów w ogóle nie korzystaz e-podpisu. O jego wprowadzeniu myœli 59 proc. badanych, a 34proc. waha siê. Koszt korzystania z e-podpisu na poziomie 400 z³jest zbyt wysoki dla 58 proc. firm, a tylko 42 proc. akceptuje go....Telefonia komórkowa w ASTERASTER staje siê pierwsz¹ w Polsce firm¹, która oferuje pakiet czterechus³ug telekomunikacyjnych (quadru<strong>pl</strong>e <strong>pl</strong>ay). Nowa us³uga, oferowanapod mark¹ ASTER, jest dope³nieniem dotychc<strong>za</strong>sowej oferty:telewizji kablowej, szerokopasmowego dostêpu do internetu i telefoniistacjonarnej.Telefonia komórkowa ASTER jest w pe³ni funkcjonalnym rozwi¹<strong>za</strong>niembazuj¹cym na sprawdzonym operatorze. Do œwiadczenia us³ugwykorzystywana jest ogólnopolska sieæ PTK Centertel, dziêki czemuus³uga telefonii komórkowej ASTER jest dostêpna dla abonentóww kraju i <strong>za</strong> granic¹. Jest to pierws<strong>za</strong> i jedyna na polskim rynkuMVNO us³uga abonamentowa (post-paid). ASTER <strong>za</strong>pewnia pe³n¹obs³ugê klienta poprzez w³asny system bilingowy, <strong>za</strong><strong>pl</strong>ecze techniczneoraz salony ASTER. W pierwszym etapie sprzeda¿ us³ugi telefoniikomórkowej bêdzie oferowana w Wars<strong>za</strong>wie, a we wrzeœniu br.w Krakowie i Zielonej Górze....Drugi multi<strong>pl</strong>eks bêdzie przydzielony w ramach konkursuPrezes Urzêdu Komunikacji Elektronicznej i Przewodnicz¹cy KrajowejRady Radiofonii i Telewizji podtrzymuj¹ <strong>za</strong>miar udostêpnieniaprzestrzeni na polskim rynku telewizji cyfrowej konkurencyjnym nadawcomju¿ w okresie przejœciowym. W zwi¹zku z powy¿szym, UKEi KRRiT podjê³y prace nad dokumentacj¹ do konkursu na drugi multi<strong>pl</strong>eks.UKE opracuje kryteria techniczne, konkurencyjnoœci i wiarygodnoœcioperatora multi<strong>pl</strong>eksu, natomiast KRRiT rozpocznie konsultacjeprogramowe. W konkursie zostan¹ uwzglêdnione oczekiwaniarynku co do HD. Konkurs zostanie przeprowadzony w II po³owie <strong>2008</strong>roku. Multi<strong>pl</strong>eks pierwszy pozostaje dostêpny dla nadawców komercyjnychna dotychc<strong>za</strong>s oferowanych <strong>za</strong>sadach.Nadawcy <strong>za</strong>chowaj¹ prawo do nadawania do 2014 roku w technologiianalogowej (na mocy obecnie wa¿nych koncesji KRRiT) i prawo dorekoncesji cyfrowej od 2014 roku. W przypadku gdy udzia³ obecnychnadawców w procesie cyfry<strong>za</strong>cji nast¹pi od 2014 roku, wówc<strong>za</strong>s prawodo rekoncesji cyfrowej pozostanie w wymiarze 1 program cyfrowy<strong>za</strong> 1 program analogowy, a nie 2 cyfrowe <strong>za</strong> 1 analogowy....Ró¿ne koncepcje cyfry<strong>za</strong>cji telewizji naziemnejPolsat i TVN <strong>za</strong>prezentowa³y w³asny, ró¿ni¹cy siê od wizji UKE, <strong>pl</strong>ancyfry<strong>za</strong>cji, który nie odpowiada TVP. Zak³ada on, ¿e do 2012 r. pasywnymioperatorami dwóch pierwszych multi<strong>pl</strong>eksów by³yby Polsati TVN, które po 2012 r. zosta³yby ich operatorami aktywnymi (mog³ybysamodzielnie kszta³towaæ ich <strong>za</strong>wartoœæ).Trzecim <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>³aby aktywnie TVP, a dopiero operator czwartegoi kolejnych byliby wybierani w konkursie. UKE chce natomiast docelowooddaæ prywatnym nadawcom tylko pierwszy multi<strong>pl</strong>eks, wybraæw konkursie operatora drugiego i czwartego, a pi¹ty i szósty podzieliæmiêdzy telewizjê mobiln¹ i naziemn¹. Tu trzeci tak¿e by³by dla TVP.Prezes UKE wielokrotnie podkreœla³a, ¿e brak konsensusu nie powstrzymajej przed kontynuowaniem prac nad cyfry<strong>za</strong>cj¹, a dyskusjana ten temat, <strong>za</strong>miast zmier<strong>za</strong>æ ku koñcowi, <strong>za</strong>tac<strong>za</strong> coraz szerszekrêgi....TVP uruchomi w³asn¹ <strong>pl</strong>atformê cyfrow¹Telewizja publiczna bêdzie mia³a w³asn¹ <strong>pl</strong>atformê cyfrow¹. Pod³ugich debatach <strong>za</strong>rz¹d TVP da³ zielone œwiat³o na stworzenie jejz operatorem satelitarnym SES Astra – dowiedzia³a siê „Rzeczpospolita”.Wed³ug Marcina Bochenka, cz³onka <strong>za</strong>rz¹du TVP ds. nowychtechnologii, w tym roku na start <strong>pl</strong>atformy TVP nie ma ju¿ s<strong>za</strong>ns,realny jest jednak debiut w przysz³ym roku. – Plany <strong>za</strong>k³adaj¹, ¿ebyruszyæ w przysz³ym roku – potwierd<strong>za</strong> Krzysztof Surgowt, prezesspó³ki Astra Polska. To ona jest technologicznym partnerem TVPodpowiedzialnym <strong>za</strong> stworzenie ca³ej technicznej infrastruktury<strong>pl</strong>atformy oraz call center i biura obs³ugi klienta....Wymagania dla odbiorników telewizji cyfrowejMinister infrastruktury okreœli wymagania techniczne i eks<strong>pl</strong>oatacyjnedla urz¹dzeñ konsumenckich s³u¿¹cych do odbioru cyfrowychnaziemnych transmisji telewizyjnych.Zgodnie z <strong>projekt</strong>em tego rozporz¹dzenia, jako podstawowe wymaganiaprzyjêto parametry odbiornika telewizji cyfrowej zdefiniowanew ETSI TS 101 154 V.1.8.1:2007 jako „25 Hz H.264/AVC HDTV video,MPEG-2 Layer 2 and E-AC-3 audio, for a Baseline IRD ableto decode up to 1920 x 1080 interlaced 25 Hz video pictures or1280 x 720 progressive 50 Hz video pictures”.Projekt rozporz¹dzenia by³ wstêpnie konsultowany z nadawcami i odzwierciedlaich <strong>pl</strong>any w kwestii parametrów nadawanego sygna³uw systemie naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T (Digital Video Broadcasting– Terestrial).Wspomniany dokument stanowi wa¿n¹ wskazówkê dla konsumentów,którzy przy <strong>za</strong>kupie telewizyjnego sprzêtu odbiorczego powinnizwracaæ uwagê, czy dany odbiornik DVB-T lub telewizor ze zintegrowanymtunerem DVB-T jest w stanie poprawnie odtwar<strong>za</strong>æ obraz jakoœciHD (wysokiej rozdzielczoœci) <strong>za</strong>kodowany zgodnie ze standardemMPEG-4 (H.264/AVC) oraz dŸwiêk wielokana³owy <strong>za</strong>kodowanyzgodnie ze standardem dolby digital <strong>pl</strong>us (E-AC-3).INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 5
WARTO WIEDZIEÆ, ¯E......Komisja Europejska powinna przyjrzeæ siê cyfry<strong>za</strong>cjiw PolsceInstytut Globali<strong>za</strong>cji zwróci³ siê do Komisji Europejskiej o <strong>za</strong>jêcie stanowiskaw sprawie procesu cyfry<strong>za</strong>cji w Polsce. W opinii IG, najwiêkszymiutracjus<strong>za</strong>mi wy³¹czenia analogowego nadawania RTVbêd¹ konsumenci, którzy, zgodnie z badaniami Instytutu, bêd¹ mielinajgorszy dostêp do telewizji cyfrowej w Europie.Instytut Globali<strong>za</strong>cji alarmuje, ¿e Polsce grozi monopol technologicznyzwi¹<strong>za</strong>ny z przyznaniem wy³¹cznoœci na obs³ugê multi<strong>pl</strong>eksu tylkojednej firmie. Ponadto monopoli<strong>za</strong>cja technologiczna przejawia siêtak¿e w budowaniu wy³¹cznie ma³o wydajnej telewizji naziemnej, cojest ewenementem na skalê europejsk¹, gdzie ró¿ne technologie dostêputraktuje siê w sposób kom<strong>pl</strong>ementarny....Nowy iPhone bêdzie dostêpny tak¿e w PolsceTeraz iPhone ma siê pojawiæ oficjalnie w 70 krajach. W 25najwiêkszych ju¿ od 11 lipca, w pozosta³ych – do koñca roku. W tejsiedemdziesi¹tce jest te¿ Polska. Do tej pory telefon ten oficjalnieby³ dostêpny w szeœciu krajach w cenie 399 dol. lub 499 dol.,w <strong>za</strong>le¿noœci od pojemnoœci pamiêci. Obecnie model z pamiêci¹ 8GB ma kosztowaæ 199 dol., model z pamiêci¹ 16 GB – 299 dol.W Polsce nie bêdzie wy³¹cznoœci dla ¿adnego z operatorów. Na razieOrange <strong>za</strong>powiedzia³ wprowadzenie aparatu do swojej oferty....JAMBOX zmienia oblicze telewizji w PolsceRus<strong>za</strong> JAMBOX: Kablówka 3 Generacji – interaktywna cyfrowa telewizjakablowa HD, która po<strong>za</strong> kana³ami TV wprowad<strong>za</strong> nowe us³ugi,niedostêpne dotychc<strong>za</strong>s na polskim rynku. JAMBOX umo¿liwia m.in.:korzystanie z internetu na ekranie telewizora, dostêp do treœci multimedialnych,tworzenie regionalnych, lokalnych, a nawet indywidualnychprogramów telewizyjnych.Telewizja JAMBOX jest ju¿ dostêpna na terenie aglomeracji œl¹skiej,a wkrótce tak¿e w innych miastach w Polsce. Telewizja JAMBOX pozwala³atwo dodawaæ nowe programy telewizyjne wykorzystuj¹ce <strong>za</strong>wartoœætworzon¹ przez media, instytucje, firmy, a nawet u¿ytkownikówindywidualnych. Pierwszym tego typu <strong>projekt</strong>em jest rozpoczêciewspó³pracy JAMBOXA z Akademi¹ Sztuk Piêknych w Katowicach,której efektem bêdzie kana³ tematyczny prezentuj¹cy twórczoœæ artystówzwi¹<strong>za</strong>nych z ASP – kana³ bêdzie dostêpny tylko w ofercie nowejtelewizji. Operatorem telewizji JAMBOX jest Œl¹ska Grupa Telekomunikacyjna(SGT SA) stworzona przez lokalnych operatorów telekomunikacyjnychdzia³aj¹cych na terenie aglomeracji œl¹skiej. Grupama dostêp do ok. 150 000 gospodarstw domowych.Wspó³pracê z SGT SA nawi¹zuj¹ tak¿e inni operatorzy – <strong>za</strong>równoz województwa œl¹skiego, jak i innych regionów Polski....Polaków telewizja marzeñProgram telewizyjny bez pasm reklamowych, mo¿liwoœæ ogl¹daniaulubionych seriali i programów o dowolnej porze, a tak¿e dostêp dointernetu <strong>za</strong> poœrednictwem telewizora i pilota – takiej telewizji oczekuj¹dziœ Polacy. Raport na temat potrzeb telewidzów przygotowa³apoznañska firma Inotel we wspó³pracy z TNS OBOP. Jak wynika z raportu,jesteœmy znudzeni tradycyjn¹ telewizj¹.6W dobie internetu i dostêpu do niemal nieograniczonej iloœci treœcimultimedialnych nasze oczekiwania systematycznie rosn¹. Nic wiêcdziwnego, ¿e a¿ 33 proc. Polaków <strong>za</strong>k³ada mo¿liwoœæ rezygnacjiz us³ug operatorów telewizji kablowej lub <strong>pl</strong>atform cyfrowych, jeœlinie wzbogac¹ one w najbli¿szym c<strong>za</strong>sie swojej oferty i nie stanie siêona bardziej spersonalizowana. Wœród osób m³odych i dobrze wykszta³conychwynik ten jest jeszcze wy¿szy i oscyluje w granicach 47proc. Polacy s¹ gotowi <strong>za</strong>p³aciæ wiêcej <strong>za</strong> wysokiej jakoœci obrazi dŸwiêk, bogatszy repertuar, a tak¿e dostêp do wielu dodatkowych,niedostêpnych obecnie funkcji....Specjalna oferta dla osób w trudnej sytuacji materialnejTelekomunikacja Polska od czerwca wprowadzi³a do swej oferty najtañszyna rynku abonament telefoniczny, przeznaczony dla osóbw bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej. Nowy <strong>pl</strong>an tp przyjazny kosztujetylko 15 z³ netto (18,30 z³ brutto). Cena <strong>pl</strong>anu przyjaznego niepokrywa kosztów œwiadczenia us³ugi, dlatego TP uzyska³a zgodêUKE na wprowadzenie nowej oferty pod warunkiem skierowania jejdo ograniczonej grupy klientów.Z nowego abonamentu mog¹ skorzystaæ wy³¹cznie osoby korzystaj¹ceze sta³ego <strong>za</strong>si³ku pieniê¿nego udzielanego przez OœrodkiPomocy Spo³ecznej (OPS), które na specjalnie przygotowanym formularzudostarcz¹ do TP potwierdzenie korzystania z pomocy OPS.Dodatkowym ograniczeniem jest aktywacja <strong>pl</strong>anu tylko na 12 miesiêcy– by j¹ przed³u¿yæ, nale¿y dostarczyæ kolejne potwierdzeniez OPS. Z s<strong>za</strong>cunków TP wynika, ¿e z oferty bêdzie mog³o korzystaæoko³o 200 tys. klientów firmy....Polsat wdra¿a systemy Avid TechnologyJedna z najwiêkszych komercyjnych stacji telewizyjnych w Polscezdecydowa³a siê na unowoczeœnienie dzia³u wiadomoœci w oparciuo kom<strong>pl</strong>eksowe rozwi¹<strong>za</strong>nia Avid Technology. Z podobnych rozwi¹<strong>za</strong>ñskorzystaj¹ te¿ stacje telewizyjne w Bu³garii i Chorwacji.Dziennikarze i specjaliœci bêd¹ pracowaæ na systemie komputerowymz³o¿onym m.in. z centralnej macierzy dyskowej Unity ISIS, narzêdziaumo¿liwiaj¹cego intuicyjn¹ edycjê treœci i obrazu Avid iNEWSoraz systemu archiwizuj¹cego Avid Inter<strong>pl</strong>ay. Newsroom Polsatuprzestanie tym samym korzystaæ ze starszego wyposa¿enia, na któresk³ada³y siê narzêdzia Avid Mediabrowse oraz serwer i system edycyjnyThomson Grass Valley....TP EmiTel testuje telewizjê mobiln¹Telewizja mobilna dzia³a m.in. w oparciu o cyfrow¹ technologiêDVB-H (ang. Digital Video Broadcasting Handheld) i to ona jest wykorzystanaprzez EmiTel w testach. Ka¿dy, kto posiada telefon wyposa¿onyw technologiê do odbierania DVB-H i znajduje siê w promieniukilku kilometrów od nadajnika w centrum Krakowa, mo¿e ogl¹daætelewizjê. Kana³y telewizyjne, które mo¿na odbieraæ w Krakowie, to:TVP1, TVP2, TVP Info, Gazeta.<strong>pl</strong> (Agora), TVP Sport, Polsat, TV Biznes,Puls, TVN, TVN24, TVN Style, TV4, RMF Maxxx.Testy prowadzone s¹ we wspó³pracy z nadawcami i czterema operatoramitelefonii komórkowej – Centertelem, Polkomtelem, PTC i P4.Od paŸdziernika 2007 roku TP EmiTel testuje równoczeœnie telewizjêmobiln¹ na terenie Wars<strong>za</strong>wy. Urz¹d Komunikacji Elektronicznej(UKE) przygotowuje siê do rozpisania przetargu na operatora telewizjimobilnej....Nie<strong>za</strong>dowalaj¹cy poziom jakoœci us³ug telefonicznychPrezes UKE og³osi³ szczegó³owe wyniki badañ wskaŸników jakoœcius³ug telefonicznych PSTN w Polsce <strong>za</strong> rok 2007. Badania te zosta³ywykonane <strong>za</strong> pomoc¹ systemu zdalnego badania jakoœci us³ug telekomunikacyjnychautorstwa Instytutu £¹cznoœci i objê³y <strong>za</strong>równoTP SA, jak i wybranych operatorów publicznie dostêpnych us³ug telekomunikacyjnych.Wyniki tych badañ ujawni³y w szeregu przypadkachnie<strong>za</strong>dowalaj¹cy poziom jakoœci œwiadczenia us³ug, jak i brak– w tym <strong>za</strong>kresie – wspó³pracy miêdzy operatorami.INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
WARTO WIEDZIEÆ, ¯E......Przybywa kana³ów TV wysokiej rozdzielczoœciCYFRA+ do³¹czy³a do swojej oferty HBO HD. Jest to kolejny kana³w wysokiej rozdzielczoœci dostêpny dla abonentów <strong>pl</strong>atformy obokCANAL+ Film HD, CANAL+ Sport HD, National Geographic ChannelHD oraz Eurosport HD (od 25 maja). HBO HD prezentuje tê sam¹ofertê programow¹ co kana³ HBO, z obrazem <strong>za</strong>kodowanym w standardzieHigh Definition oraz polsk¹ i angielsk¹ wersj¹ jêzykow¹ nadawan¹z dŸwiêkiem Dolby Digital. Kana³ oferowany jest tym abonentom,którzy maj¹ dostêp do HBO, jako samodzielna opcja HD lubw ramach opcji Premium HD (wraz z CANAL+ Film HD i CANAL+Sport HD).przez TP <strong>pl</strong>anów telefonicznych, w tym równie¿ od obecnie obowi¹zuj¹cego<strong>pl</strong>anu tp socjalnego, przy czym jest równie¿ obwarowanypewnymi ograniczeniami, w szczególnoœci w <strong>za</strong>kresie grona jegoodbiorców. Pakiet specjalny jest bowiem dedykowany bardzo w¹skiejgrupie odbiorców, tj. osobom, które pobieraj¹ œwiadczenia pieniê¿new formie <strong>za</strong>si³ku sta³ego z Oœrodków Pomocy Spo³ecznej (OPS).Osobom tym bêd¹ potwierd<strong>za</strong>ne przez OPS uprzednio otrzymane odTP bony. Bony te bêd¹ uprawnia³y do korzystania z tego <strong>pl</strong>anu oddnia aktywacji, przez okres 12 pe³nych okresów rozliczeniowych nastêpuj¹cychpo dniu aktywacji. Przed koñcem okresu uprawniaj¹cegodo korzystania z <strong>pl</strong>anu specjalnego, Abonent bêdzie zobowi¹<strong>za</strong>ny doz³o¿enia nowego bonu....Jak budowaæ sieci szerokopasmowe w gminachNa stronie internetowej Urzêdu Komunikacji Elektronicznej opublikowanyzosta³ podrêcznik, który <strong>za</strong>wiera informacje dotycz¹ce prowadzeniainwestycji telekomunikacyjnych. Jest to pierws<strong>za</strong> publikacjaz tej serii. Zagadnienia w niej przedstawione obejmuj¹ ca³y proces inwestycyjny,rozpoczynaj¹c od <strong>za</strong>³o¿eñ koncepcyjnych, a na eks<strong>pl</strong>oatacyjnychkoñcz¹c. Pokazuje przyk³adowe rozwi¹<strong>za</strong>nia technicznei koszty, jakie s¹ z nimi zwi¹<strong>za</strong>ne. Zawiera wiele praktycznych wzorówdokumentów, takich jak wzór <strong>za</strong>mówienia czy umowy z wykonawc¹.Przysz³y inwestor stosuj¹c siê do <strong>za</strong>wartych w podrêcznikuinformacji uniknie b³êdów, które mog¹ prze³o¿yæ siê na okreœlonestraty finansowe....Czy banki przes¹dz¹ o e-podpisie?Nadszed³ c<strong>za</strong>s, by Polak s<strong>pl</strong>ami³ siê podpisem elektronicznym– oznajmi³ W³odzimierz Kiciñski, szef Nordea Bank.Ko³em <strong>za</strong>machowym mia³by byæ obowi¹zek stosowania bezpiecznegoe-podpisu, równowa¿nego prawnie z odrêcznym, przez firmyw kontaktach z ZUS. Na razie jednak rz¹d <strong>za</strong>powiedzia³, ¿e pierwotnytermin wejœcia w ¿ycie tego wymogu (21 lipca) zostanie roz³o¿ony nakolejne 12 miesiêcy. Po drugie, obowi¹zek ZUS-owski dotyczy tylkoprzedsiêbiorców. – Upowszechnienie siê podpisu elektronicznego <strong>za</strong>le¿yg³ównie od tego, czy <strong>za</strong>czn¹ go stosowaæ banki do kontaktówz klientami – uwa¿a Wac³aw Iszkowski, prezes Polskiej Izby Informatykii Telekomunikacji. – Dziœ ka¿dy bank ma inne metody, has³ajednorazowe, SMS-y, zdrapki. Gdyby to <strong>za</strong>st¹piæ jednym podpisemelektronicznym, akceptowanym w ka¿dym banku, to koszty uwierzytelnianiaklientów w bankowoœci elektronicznej by³yby mniejsze....Astra stawia na internet przez satelitêZa dwa – trzy miesi¹ce SES Astra uruchamia w Polsce us³ugê, któramo¿e dotrzeæ do 2 mln gospodarstw domowych znajduj¹cych siêpo<strong>za</strong> <strong>za</strong>siêgiem stacjonarnej sieci telekomunikacyjnej. Astra <strong>za</strong>proponujetrzy pakiety us³ug, w których prêdkoœæ œci¹gania danych bêdziesiê waha³a od 256 kb/s do 1024 kb/s. W drug¹ stronê informacje s¹wysy³ane z prêdkoœci¹ nawet 128 kb/s. Detaliczne ceny us³ug bêd¹siê waha³y od ok. 70 do 140 z³ miesiêcznie. Satelitarny internet bêdzieraczej konkurentem us³ug internetowych w sieciach komórkowych.Z uwagi na parametry techniczne nie jest to <strong>za</strong>gro¿enie dlanajbardziej popularnych typów dostêpu do internetu oferowanegoprzez sieci telekomunikacyjne i telewizji kablowej. Wed³ug specjalistówoferta Astry ma s<strong>za</strong>nsê zdobyæ ok. 200 – 300 tys. klientów.Przynosi³oby to spó³ce i operatorom oferuj¹cym us³ugê ok. 300 mln z³rocznie. Barier¹ mo¿e siê jednak oka<strong>za</strong>æ cena satelitarnego zestawuodbiorczego, która wynosi ok. 1 tys. z³. Du¿ych operatorów by³obystaæ na sfinansowanie ich <strong>za</strong>kupu. Mniejszych niekoniecznie....TETA przejê³a wêgierski VT-SoftPolska TETA sfinalizowa³a przejêcie wêgierskiego producenta oprogramowaniaVT-Soft. Za 31,5 mln z³ polska spó³ka kupi³a 86 proc.akcji firmy. Jest to pierws<strong>za</strong> <strong>za</strong>graniczna akwizycja TETY. VT Soft <strong>za</strong>jmujesiê g³ównie produkcj¹, wdra¿aniem i opiek¹ nad programami do<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia kapita³em ludzkim (human resources), outsourcingiemkadrowo-p³acowym, <strong>projekt</strong>ami dedykowanymi dla instytucji rz¹dowychoraz programami do <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia instytucjami administracji publicznej.Nowy <strong>za</strong>rz¹d VT-Soft <strong>za</strong>mier<strong>za</strong> kontynuowaæ i rozwijaæ dotychc<strong>za</strong>sow¹dzia³alnoœæ wêgierskiej firmy. – Dzia³alnoœæ VT Soft jestkom<strong>pl</strong>ementarna z dzia³alnoœci¹ TETY. Nasze oferty œwietnie siê uzupe³niaj¹,dlatego nie <strong>za</strong>mier<strong>za</strong>my wprowad<strong>za</strong>æ ¿adnych rewolucyjnychzmian w dobrze dzia³aj¹cej organi<strong>za</strong>cji – <strong>za</strong>powiada Marek Kamiñski,prezes VT-Soft....Ericsson dostarczy system Data Packet Control firmiePolkomtelEricsson <strong>za</strong>war³ z firm¹ Polkomtel, operatorem sieci Plus, umowê nadostawê, instalacjê i integracjê systemu Data Packet Control System(DPCS). Wdro¿enie tego rozwi¹<strong>za</strong>nia umo¿liwi efektywne monitorowaniejakoœci us³ugi iPlus poprzez szczegó³ow¹ analizê jej parametrów.Ericsson wprowadzi system Data Packet Control System na obs<strong>za</strong>rzeca³ego kraju w ramach <strong>projekt</strong>u monitorowania jakoœci us³ugoferowanych w sieci Plus przez Centrum Nadzoru Us³ug (ServiceOperation Center) oraz <strong>wdro</strong>¿y dedykowany modu³ systemu dlaDepartamentu Obs³ugi Klienta. W ramach umowy Ericsson bêdzietak¿e œwiadczy³ us³ugi wspomagania technicznego dotycz¹ce <strong>za</strong>równooprogramowania jak i <strong>pl</strong>atformy sprzêtowej. System DPCS dzia³aw oparciu o oprogramowanie Vantage Service Check (VSC) firmyCompuware....Pakiet specjalny dla osób o niskich dochodachPrezes UKE <strong>za</strong>twierdzi³ wprowadzenie nowego <strong>pl</strong>anu taryfowego.Nowy <strong>pl</strong>an telefoniczny jest korzystniejszy od aktualnie oferowanych...Raport o rynku telekomunikacyjnym w 2007 rokuStan rynku telekomunikacyjnego w 2007 r. w Polsce UKE ocenia jakodobry. Zaowocowa³ znacznym zwiêkszeniem dostêpnoœci us³ug telekomunikacyjnych,zw³aszc<strong>za</strong> tych oferowanych przez alternatywnychoperatorów. Na rynku telefonii stacjonarnej mo¿na <strong>za</strong>obserwowaæspadek wartoœci wszystkich analizowanych parametrów obrazuj¹cychca³oœæ rynku. Klienci wykonuj¹ coraz mniej po³¹czeñ, spadaj¹ przychodyz tego segmentu rynku. Mimo spadku cen po³¹czeñ, mo¿liwoœciwyboru operatora jak i wiêkszych mo¿liwoœci wyboru atrakcyjnejoferty dla klienta wy¿ej <strong>za</strong>obserwowane trendy wydaj¹ siê byæ nie do<strong>za</strong>trzymania. Rynek telefonii ruchomej charakteryzuje siê z kolei dynamicznymwzrostem. Zarówno pod wzglêdem u¿ytkowników, jaki pod wzglêdem liczby wykonywanych po³¹czeñ i ³¹cznego c<strong>za</strong>suich trwania. W 2007 r. nominalna penetracja tego rynku przekroczy³a100 proc. Mo¿na wrêcz <strong>za</strong>ryzykowaæ stwierdzenie, ¿e telefonia ruchoma<strong>za</strong>stêpuje telefoniê stacjonarn¹. Analizuj¹c rynek dostêpu dointernetu mo¿na <strong>za</strong>uwa¿yæ przede wszystkim du¿y przyrost ogólnejliczby ³¹czy internetowych oraz ich zdecydowanie wiêksz¹ przepustowoœæ.Pe³na treœæ Raportu o stanie rynku telekomunikacyjnegow 2007 roku jest dostêpna na stronie UKE.INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 7
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJEXIX Miêdzynarodowe Targi INTERTELECOM <strong>2008</strong>Mieczys³aw BorkowskiKomunikacja elektronicznaprzed EURO 2012Przemys³owy rodowód £odzi sprawia, ¿e miasto to odgrywaszczególn¹ rolê na mapie Polski. W dniach 8-10 kwietnia br.do tamtejszego Miêdzynarodowego Centrum Targowego przybyli,ju¿ po raz dziewiêtnasty, reprezentanci bran¿y teleinformatycznej.I to nie tylko z kraju, ale tak¿e z Belgii, Czech, Danii, Holandii,Korei, Niemiec, USA, Wêgier oraz Wielkiej Brytanii.Zaprezentowali wiele premierowych rozwi¹<strong>za</strong>ñ technologicznych,us³ug i produktów, o czym szerzej w dalszej czêœci tej relacji.Warto <strong>za</strong>uwa¿yæ – <strong>za</strong> Podsekretarzem Stanu w MinisterstwieInfrastruktury Andrzejem Panasiukiem– i¿ dynamiczne zmiany <strong>za</strong>chodz¹ce na rynku mediówelektronicznych sk³aniaj¹ resort do reali<strong>za</strong>cjidzia³añ zwi¹<strong>za</strong>nych z <strong>wdro</strong>¿eniem naziemnej telewizjicyfrowej w standardzie wysokiej rozdzielczoœci.Budowa nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnejma du¿e znaczenie w kontekœcie organi<strong>za</strong>cjiMistrzostw Europy w Pi³ce No¿nej w 2012 roku.Zapewnienie sprawnej komunikacji elektronicznejpodc<strong>za</strong>s tak du¿ej imprezy staje siê <strong>za</strong>daniemrównie wa¿nym, jak wzniesienie obiektów sportowych,hotelowych czy drogowych – podkreœli³ wiceministerw s³owach skierowanych do uczestnikówINTERTELECOM <strong>2008</strong>.Internet pod strzechyO profilu tegorocznej imprezy najlepiej opowiadaPawe³ Fendler – Dyrektor Generalny MiêdzynarodowychTargów £ódzkich.– Standardowo Targi INTERTELECOM – mówi dyrektor– s³u¿¹ prezentacji <strong>projekt</strong>ów i rozwi¹<strong>za</strong>ñw <strong>za</strong>kresie systemów telekomunikacyjnych i informatycznychdla administracji publicznej, biznesu,ale g³ównie dla nas wszystkich. Mówi¹c proœciej,koncentrujemy siê na fenomenalnych mo¿liwoœciachinternetu, na cudach telefonii komórkowejczy nawigacji satelitarnej, która trafia „pod strzechy”.Tak¿e na telewizji kablowej, która ma zupe³nieinne oblicze, bo oto zmier<strong>za</strong> w kierunku interaktywnoœci,odbioru zindywidualizowanego. Wreszcieœwiat³owody i ca³y wielki problem infrastruktury,który staje obecnie przed telekomunikacj¹ polsk¹.Obudziliœmy siê (jak zwykle) spóŸnieni stwierd<strong>za</strong>j¹c,¿e w³aœciwie nie mamy odpowiedniej bazy. Potrzebnes¹ olbrzymie pieni¹dze na inwestycje, ¿eby przynajmniejten szerokopasmowy internet trafi³ faktyczniepod owe przys³owiowe strzechy. I to jest przedmiotemtegorocznych targów.Jednym z laureatów Targów INTERTELECOM zosta³aberliñska firma AVM, producent zintegrowanychrozwi¹<strong>za</strong>ñ sieciowych dla odbiorców indywidualnychoraz ma³ych firm. Berliñczycy byli ju¿wielokrotnie nagrad<strong>za</strong>ni <strong>za</strong> innowacyjne urz¹dzeniaz rodziny FRITZ!, które umo¿liwiaj¹ szybkii przyjazny dla u¿ytkownika dostêp do internetu,³atwe po³¹czenie komputerów w sieæ, korzystaniez taniej telefonii internetowej oraz ró¿nych funkcjimultimedialnych. Tym razem Z³otym Medalem nagrodzonoFRITZ!Box Fon WLAN 7270.– Udzia³ firmy AVM w tegorocznych Targach INTER-TELECOM w £odzi – mówi³a pani Ida Storm Jansen,specjalistka ds. marketingu – uwa¿am <strong>za</strong> bardzoudany, lepszy ni¿ w roku ubieg³ym i to nie tylkoze wzglêdu na fakt, ¿e zdobyliœmy kolejne wyró¿nienie.Mimo ¿e targi odwiedzi³o mniej osób, to naszestoisko cieszy³o siê du¿ym <strong>za</strong>interesowaniem.Oznac<strong>za</strong> to, ¿e ludzie coraz lepiej orientuj¹ siê8INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
TARGI, KONFERENCJEtelekomunikacjaw nowych technologiach i wiedz¹, do czego s³u¿¹nasze rozwi¹<strong>za</strong>nia. Zauwa¿y³am równie¿, ¿e na targachpojawi³o siê znacznie wiêcej profesjonalistów,natomiast znacznie mniej klientów koñcowych. Nies¹dzê jednak, by by³ to problem, poniewa¿ na IN-TERTELECOM to do tych pierwszych chcieliœmydotrzeæ z nasz¹ ofert¹. S³ys<strong>za</strong>³am opinie przedstawicieliinnych firm, ¿e ³ódzkie targi maj¹ siê corazgorzej. Nie zgodzi³abym siê z tym. W przysz³ymroku odbêdzie siê ju¿ dwudziesty, jubileuszowyINTERTELECOM i AVM weŸmie w nim udzia³.Wiem, ¿e organi<strong>za</strong>tor <strong>pl</strong>anuje pewne inwestycje i tomnie przekonuje.Po raz piêtnasty ³ódzkiej imprezie towarzyszy³ konkurso Z³oty Medal INTERTELECOM <strong>za</strong> najlepszyprodukt targowy. Celem tej rywali<strong>za</strong>cji jest promocjawyrobów i us³ug przyczyniaj¹cych siê do rozwojutelekomunikacji w Polsce. O kolejnych medalistach– w dalszej czêœci relacji, natomiast honorowykr¹¿ek „Za wybitny wk³ad w kreowanie wizerunkuTargów INTERTELECOM” odebra³a Anna Stre¿yñska– Prezes Urzêdu Komunikacji Elektronicznej.– Bardzo siê ucieszy³am – mówi³a w c<strong>za</strong>sie uroczystegootwarcia imprezy Pani Prezes – z propozycjiobjêcia po raz kolejny honorowego patronatu nadMiêdzynarodowymi Targami Komunikacji ElektronicznejINTERTELECOM <strong>2008</strong>. Jest to bowiem, obokprezentacji najnowszych trendów na polskim rynkutelekomunikacyjnym, wspania³a okazja do przedstawieniaefektów dwóch lat nowego podejœcia do politykiregulacyjnej. Obecny stan rynku telekomunikacyjnegow Polsce <strong>za</strong>pewne robi na wszystkich pozytywnewra¿enie, przede wszystkim z punktu widzeniaogromnych zmian prokonkurencyjnych i prokonsumenckich,które dokona³y siê od 2006 roku.(…) Zwiêks<strong>za</strong> siê liczba u¿ytkowników, szczególnieus³ug internetowych oraz telefonii komórkowej.We wszystkich obs<strong>za</strong>rach obserwujemy dynamicznyspadek cen, a w niektórych, oprócz ni¿szej ceny <strong>za</strong>dan¹ us³ugê, otrzymujemy tak¿e znacznie lepsz¹ jejjakoœæ.Honorowe puchary <strong>za</strong> wieloletnie wspieranie i promocjêtargów otrzymali prezesi Polskiej Izby Informatykii Telekomunikacji, Polskiej Izby KomunikacjiElektronicznej oraz Krajowej Izby GospodarczejElektroniki i Telekomunikacji.Obraz z komórki– Przez ca³y c<strong>za</strong>s szukamy to¿samoœci naszej imprezy– kontynuuje Dyrektor Fendler – aby j¹ rozwin¹æ.Obserwujemy CeBIT, który s³abnie. Rozwijaj¹siê natomiast targi w Barcelonie, specjalizuj¹cesiê w telefonii komórkowej. Rzeczywiœcie, telefonykomórkowe staj¹ siê obecnie zupe³n¹ rewolucj¹.Komu œni³o siê jeszcze kilka lat temu, ¿e takim aparatembêdzie mo¿na fotografowaæ i to z rozdzielczoœci¹5 mln pikseli, w³¹czyæ siê do internetu, pos³ugiwaæsiê nawigacj¹ satelitarn¹? Za chwilê bêdziemyogl¹dali mecze EURO na ekranach naszych komórek.Trwaj¹ przygotowania do tego, ¿eby telefon komórkowys³u¿y³ jako karta p³atnic<strong>za</strong>. Te rozlicznefunkcje s¹ opisywane w coraz grubszych ksi¹¿kach.Instrukcje obs³ugi tych aparatów œwiadcz¹ o niezliczonychich mo¿liwoœciach.Kolejny Z³oty Medal INTERTELECOM <strong>2008</strong> przypad³w udziale spó³ce IQ CST Cyfrowe SystemyTelekomunikacyjne <strong>za</strong> system dystrybucji telewizjicyfrowej IPTV – iqTV.– Tradycyjne gospodarstwa domowe – wyjaœniaprzedstawiciel tarnowskiej firmy S³awomir Jasnoch– s¹ wyposa¿one w wiele ró¿nych urz¹dzeñ do odbiorustacji radiowych i telewizyjnych, odtwar<strong>za</strong>niamuzyki, filmów czy umo¿liwiaj¹cych dostêp do gierkomputerowych. Du¿a liczba tych urz¹dzeñ, po<strong>za</strong>kosztami ich <strong>za</strong>kupu, powoduje m.in. zwiêkszonypobór energii elektrycznej. Wyró¿niona <strong>pl</strong>atformamultimedialna iqTV zosta³a <strong>za</strong><strong>projekt</strong>owana w celuumo¿liwienia wdra¿ania nowoczesnej, cyfrowej telewizjiIP udostêpnianej <strong>za</strong> pomoc¹ dowolnych mediówtransmisyjnych wykorzystuj¹cych ³¹c<strong>za</strong> szerokopasmowe,eliminuj¹c tym samym koniecznoœæinstalowania dodatkowych urz¹dzeñ, takich jak naprzyk³ad zewnêtrzne anteny satelitarne. Dziêki temuprzygotowane treœci mog¹ byæ dostarc<strong>za</strong>ne do nieograniczonejliczby odbiorców, z <strong>za</strong>chowaniem najwy¿szychparametrów przekazu. Inn¹ <strong>za</strong>let¹ jestmo¿liwoœæ <strong>za</strong>kupienia przez lokalnego operatoradowolnych pakietów stacji telewizyjnych lub ³¹czenienajlepszych propozycji w jeden lokalny „super-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 9
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJEpakiet”, uzyskuj¹c tym samym przewagê konkurencyjn¹.Kom<strong>pl</strong>eksowe <strong>pl</strong>atformy do reali<strong>za</strong>cji telefonii IPkonstruuje poznañska firma Activis Polska.– Spó³ka powsta³a w 2000 roku – mówi PrezesZarz¹du Jacek Hryniewiecki – a <strong>za</strong>³o¿ona zosta³aprzez zespó³ polskich specjalistów z dziedziny telekomunikacjii informatyki oraz firmê Activis Francja.Przedmiotem naszej dzia³alnoœci jest <strong>projekt</strong>owanie,wdra¿anie, produkcja i instalacja nowoczesnychurz¹dzeñ teleinformatycznych i telekomunikacyjnychoraz <strong>projekt</strong>y z <strong>za</strong>kresu bezpiecznego wykorzystaniainternetu.Na targach <strong>za</strong>prezentowaliœmy system VDmaster,bêd¹cy <strong>pl</strong>atform¹ do reali<strong>za</strong>cji telefonii korporacyjnejIP. Sk³ada siê on z modu³ów sprzêtowych i programowychumo¿liwiaj¹cych integrowanie w strukturzeopartej na sieci IP wykorzystywanych ju¿ siecikomunikacyjnych TDM i GSM oraz tworzenie spójnego,<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nego i skalowanego systemu. Uzyskujemystrukturê prywatnej rozproszonej siecikomunikacyjnej z <strong>za</strong>im<strong>pl</strong>ementowanym wielopoziomowymsystemem po³¹czeñ LCR, optymalizuj¹cymkoszty.Kolejn¹ propozycjê wykorzystania wielorakich mo¿-liwoœci telefonii IP prezentuje krakowska firma Veracomp.– Veracomp jest specjalizowanym dystrybutoremrozwi¹<strong>za</strong>ñ teleinformatycznych – przedstawia spó³kêMariusz Kochañski – skupiaj¹cym siê na szeœciuobs<strong>za</strong>rach technologicznych: sieci, telekomunikacja,bezpieczeñstwo, serwery i pamiêci masowe,<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie infrastruktur¹ IT, multimedia i peryferia.Na trzech stanowiskach, sk³adaj¹cych siê na naszestoisko targowe, mo¿na zobaczyæ, jak dzia³a systemmonitoringu wizyjnego, przeprowadziæ wideokonferencjêi sprawdziæ funkcjonowanie telefonii IP. Mo¿-na by³o równie¿ skorzystaæ z konsultacji i uzyskaæinformacje na temat rozwi¹<strong>za</strong>ñ telekomunikacyjnych31 dostawców, m.in. takich jak: 3Com, Alcatel Lucent,Alvarion, APC. Prowadzimy bowiem dzia³alnoœæw 15 krajach Europy Œrodkowowschodniej.Mo¿na dostaæ <strong>za</strong>wrotu g³owy, podziwiaj¹c owe rozlicznemo¿liwoœci tych naszych komórek.– Jest jednak i druga tendencja – dodaje dyrektorFendler – pojawiaj¹ca siê na naszych targach,o czym warto powiedzieæ. Nie wszyscy korzystaj¹z tych gigantycznych mo¿liwoœci telefonów. Niektórzypotrzebuj¹ najprostszego aparatu i to z du¿ymwyœwietlaczem. To ludzie starsi oraz m³odsze dzieci.Im potrzebne s¹ najprostsze funkcje, dostosowanedo konkretnego u¿ytkownika. Mnie na przyk³admarzy siê, aby telefon przypomina³ mi o wziêciuleku. Takie zindywidualizowane funkcje te¿ s¹ przewidywane.Miniatury<strong>za</strong>cja– Na tych targach – kontynuuje dyrektor – pojawi³ysiê równie¿ zminiaturyzowane komputery. Przypomnê,¿e przed wielu laty, w c<strong>za</strong>sie moich studiówby³y takie urz¹dzenia „Odra”, sk³adaj¹ce siê z kilkunastuwielkich s<strong>za</strong>f w klimatyzowanym pomieszczeniu.Obs³uguj¹ce je panie nie mog³y nosiæ nylonowychpoñczoch, ¿eby nie <strong>za</strong>k³ócaæ pracy maszyny.Dzisiaj wiêksz¹ moc obliczeniow¹ posiada ma³y laptop,który s³u¿y jednoczeœnie do komunikacji. A jeszczeusi³uje siê go miniaturyzowaæ do rozmiarówdamskiej torebki czy paczki papierosów. Osobnymproblemem jest ich funkcjonalnoœæ.Tak¹ miniaturow¹ stacjê satelitarn¹ Universal MobileSatellite Station (UMSS) <strong>za</strong>prezentowa³a na targachw £odzi firma TTcomm (Technology TransferCommunications) z Miñska Mazowieckiego.– TTcomm posiada bogate doœwiadczenie na polskimrynku us³ug telekomunikacyjnych – wyjaœniajeden z dyrektorów spó³ki Marek Romañski – jestbowiem najwiêkszym operatorem satelitarnej transmisjidanych w Europie Œrodkowowschodniej. Bezpieczeñstwoi wysok¹ jakoœæ oferowanych us³ug potwierd<strong>za</strong>j¹certyfikaty AGAP oraz ISO 9001:2000.Spó³ka jest wpisana do wykazu przedsiêbiorcówo szczególnym znaczeniu gospodarczym. Na targach<strong>za</strong>prezentowaliœmy nasz najnowszy produkt,uniwersaln¹ mobiln¹ stacjê satelitarn¹ UMSS.Firma SCHROFF, cz³onek Pentair Technical Products,posiada w swojej ofercie szerok¹ gamê obu-10INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
TARGI, KONFERENCJEtelekomunikacjadów do <strong>za</strong>stosowañ w telekomunikacji, <strong>za</strong>bezpiec<strong>za</strong>j¹cychurz¹dzenia elektroniczne przed <strong>za</strong>k³óceniamiEMC, ESD oraz przed uszkodzeniami mechanicznymi.– Wielk¹ <strong>za</strong>let¹ obudów naszej firmy – wyjaœniaWiktor Kozio³, kierownik sprzeda¿y produktów– jest ich normali<strong>za</strong>cja i modu³owoœæ rozwi¹<strong>za</strong>ñ,u³atwiaj¹ca dobór elementów do nowych i ju¿dzia³aj¹cych urz¹dzeñ. Ich rozmiary <strong>za</strong>czynaj¹ siêod miniaturowych (liczonych w milimetrach), a koñcz¹na du¿ych s<strong>za</strong>fach przemys³owych. W typoszereguproduktów Schroff znajduj¹ siê s<strong>za</strong>fy telekomunikacyjnei serwerowe standardu mechaniki19” i 21” ETSI, obudowy naœcienne, wolno stoj¹cei typu desktop, kasety 19”, obudowy oraz s<strong>za</strong>fy zewnêtrznetypu outdoor do <strong>za</strong>stosowañ na zewn¹trzbudynków w ka¿dych warunkach pogodowych.– Powiedzia³bym, ¿e jest to taki techniczny <strong>za</strong>wrótg³owy – kontynuuje swoje uwagi dyrektor Fendler– zupe³nie niewiarygodny. Musimy odnaleŸæ swojemiejsce w tym wszystkim. Mo¿e nasze targi powinnymocniej pójœæ w stronê telewizji satelitarnej.Powo³ujemy specjaln¹ Radê Programow¹, w sk³adktórej zechcieli wejœæ prezesi kilku Izb <strong>za</strong>interesowanychteleinformatyk¹. Chcemy byæ wra¿liwi nag³osy bran¿y, dlatego pragniemy powo³aæ taki trustmózgów i spotykaæ siê wczeœniej, aby ustalaæ <strong>za</strong>krestych targów z fachowcami.Rozwi¹<strong>za</strong>nia dla administracji– Dziêki <strong>za</strong>awansowanym technologiom i mediomelektronicznym komunikacja rozwinê³a siê na niespotykan¹skalê. Powszechna informaty<strong>za</strong>cja orazoferowanie us³ug drog¹ elektroniczn¹ to kolejnykrok w stronê spo³eczeñstwa opartego na wiedzy.W³adze samorz¹dowe regionu ³ódzkiego rozpoczê³yju¿ przygotowania do budowy <strong>pl</strong>atformy us³ug publicznychdostêpnych dla mieszkañców ca³ego województwa– <strong>za</strong>pewnia³ na kartach programu targowegoMars<strong>za</strong>³ek Województwa £ódzkiego W³odzimierzFisiak.– Na naszym stoisku – mówi dyrektor pionu eks<strong>pl</strong>oatacjifirmy BIATEL Piotr Todorczuk – prezentujemym.in. bezpieczn¹ szerokopasmow¹ szkieletow¹sieæ samorz¹dow¹. £¹czy ona wszystkie jednostkipowi¹<strong>za</strong>ne z samorz¹dem, takie jak: urz¹d gminy,szko³y, <strong>za</strong>k³ady bud¿etowe, oœrodki kultury, bibliotekiitp. Ze wzglêdu na zró¿nicowanie terenu, mo¿e zostaæwybudowana w oparciu o technologiê przesy³udanych drog¹ radiow¹ lub przewodow¹ œwiat³owodow¹.G³ównym jej <strong>za</strong>daniem jest <strong>za</strong>pewnienieszybkiego, bezpiecznego i sta³ego przesy³u informacjion-line miêdzy jednostkami gminnymi. Jednakdo kluczowych jej funkcji nale¿y <strong>za</strong>liczyæ przedewszystkim te, które wp³ywaj¹ na obni¿enie kosztówfunkcjonowania samorz¹du. Dziêki rozwi¹<strong>za</strong>niombezprzewodowym sieæ <strong>za</strong>pewnia ³atwy dostêp dointernetu jednostkom podleg³ym samorz¹dowi. Wykorzystuj¹cpakietowe technologie transmisji opartena protokole IP daje mo¿liwoœæ stworzenia sieci telefoniisamorz¹dowej w technologii VoIP.– Dzisiaj w telekomunikacji zwracaj¹ uwagê problemyw inwestycjach w sieci nowych generacji orazbudowy sieci bezprzewodowych dla potrzeb dostêpudo internetu – podkreœla³ Prezes PolskiejIzby Informatyki i Telekomunikacji dr in¿. Wac³awIszkowski. – Dlatego wa¿ne s¹ tematy zwi¹<strong>za</strong>nez coraz nowoczeœniejszym wykorzystaniem w sieciachtransmisyjnych komputerów.– DGT jest dostawc¹ kom<strong>pl</strong>eksowych rozwi¹<strong>za</strong>ñtelekomunikacyjnych – wyjaœnia³ Rados³aw Tyœlewicz,Dyrektor Biura Marketingu spó³ki – opracowuj¹cyminnowacyjne techniki szybkiego przesy-³ania g³osu, obrazu i danych, dostêpu do szerokopasmowychus³ug multimedialnych z wykorzystaniemmediów tradycyjnych oraz sieci konwergencyjnych.Na targach otrzymaliœmy Z³oty Medal <strong>za</strong> systemDGT GSM For Fixed. Umo¿liwia on, dziêki wykorzystaniuinfrastruktury GSM, dotarcie z us³ug¹ telefoniistacjonarnej POTS wszêdzie tam, gdzie po³o¿enietradycyjnej linii przewodowej jest bardzo utrudnione.GSM wykorzystywana jest jako klasyczna sieædostêpowa.Operator stacjonarny nabywa od operatora GSMpulê ruchomych ³¹czy abonenckich wraz z us³ug¹ich utrzymania. Otrzymuje karty SIM, które montujew terminalach abonenckich DGT 7400-FWT. Abonentmo¿e do³¹czyæ do niego standardowe urz¹dze-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 11
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJEnia typu: telefon, fax, modem. Przydzielony mu zostajerównie¿ numer stacjonarny z puli operatorastacjonarnego. Sterownik DGT DPS pe³ni w tym systemierolê centrali koñcowo-tranzytowej. Dokonywanajest tu translacja z numerów stacjonarnych namobilne i odwrotnie. Us³uga dostêpu do internetutypu dial-up jest realizowana na warunkach zgodnychz wymogami o œwiadczeniu us³ugi powszechnej.– Nas<strong>za</strong> firma – mówi Dawid Siebner, specjalistads. produktu spó³ki C&C Partners Telecom – oferujekom<strong>pl</strong>eksowe rozwi¹<strong>za</strong>nia komunikacyjne dla siecipublicznych i prywatnych, osprzêt telekomunikacyjny,systemy telefonii bezprzewodowej DECT, systemytelewizji przemys³owej itp. Na tegorocznychtargach <strong>za</strong>prezentowaliœmy system rozwi¹<strong>za</strong>ñ œwiat³owodowychAceNet. Jest on przeznaczony do budowynowoczesnych sieci œwiat³owodowych, szkieletowychoraz FTTx. Sprawd<strong>za</strong> siê doskonale tam,gdzie prowadzenie prac wi¹¿e siê z du¿ymi kosztami,koniecznoœci¹ uzyskania pozwoleñ i ograniczeniamiadministracyjnymi. Stanowi¹ go typowerozwi¹<strong>za</strong>nia œwiat³owodowe oraz nowoczesne rozwi¹<strong>za</strong>niaoparte na koncepcji kabli modularnychz mikrotubami wype³nionymi mikro-, minikablami lubwi¹zkami EPFU.Katowicka firma Play5 jest pierwszym w Polsceoperatorem i dostawc¹ us³ug IPTV opartych na interaktywnej<strong>pl</strong>atformie telewizyjnej PlayMax. Dostarc<strong>za</strong>treœci multimedialne dla operatorów ostatniejmili na terenie ca³ego kraju.– Naszym g³ównym rynkiem – mówi Rafa³ Szymura,Prezes Zarz¹du spó³ki – s¹ lokalni operatorzy Internetui telewizji kablowych. Zespó³ tworz¹ m³odziludzie, którzy swoje doœwiadczenie <strong>za</strong>wodowe zdobywalipracuj¹c dla najwiêkszych korporacji medialnychoraz telekomunikacyjnych. W <strong>za</strong>kresie us³ugiIPTV oferujemy dostêp do wiêkszoœci najpopularniejszychkana³ów telewizyjnych obecnych na polskimrynku oraz transmitowanych w polskiej wersjijêzykowej. Obecnie posiadamy w ofercie ponad 100kana³ów TV cyfrowej. W najbli¿szym c<strong>za</strong>sie uruchomimytak¿e us³ugi PVR (nagrywanie treœci programowychna twardy dysk) oraz TimeShift (przesuwanieobrazu i dŸwiêku w c<strong>za</strong>sie programu telewizyjnego).Medaliœci i malkontenciOprócz ju¿ wymienionych Z³otym Medalem INTER-TELECOM <strong>2008</strong> wyró¿niono równie¿ w³ókno jednomodoweClearCurve firmy Corning Cable SystemsPolska. Spó³ka jest polskim oddzia³em œwiatowegolidera w produkcji w³ókna œwiat³owodowego, a <strong>za</strong>razemglobalnego dostawcy osprzêtu œwiat³owodowegoi miedzianego. Na medal oceniono te¿ AsteriskEnterprise Editio firmy DIR z Grudzi¹d<strong>za</strong>.Wreszcie krakowska spó³ka jawna DIPOL Szyd³owskii Wspólnicy otrzyma³a Z³oty Medal targowy <strong>za</strong> rejestratorcyfrowy Ultimax-716.Wœród nowych produktów Grupy ZPAS prezentowanychna targach uwagê zwraca³ mikroprocesorowypanel sterowania i nadzorowania warunków klimatycznychw s<strong>za</strong>fach telekomunikacyjnych MPSK G1.Zasadnicz¹ jego funkcj¹ jest ochrona przed przegr<strong>za</strong>niemlub przech³odzeniem urz¹dzeñ.– Organi<strong>za</strong>torzy INTERTELECOM chwal¹ siê – mówiKrzysztof Karwowski, reprezentuj¹cy GrupêZPAS – ¿e to „najwiêks<strong>za</strong> i najbardziej znacz¹cawystawa osi¹gniêæ i tendencji rozwojowych komunikacjielektronicznej w Polsce i w centralnej Europie”.Tê wypowiedŸ nale¿y jednak skorygowaæ, poniewa¿s¹ tu pominiête rzeczywiœcie najwiêksze œwiatowetargi tej bran¿y – CeBIT, odbywaj¹ce siê ka¿degoroku w okresie przesilenia wiosennego w Hanowerze.Przepaœæ dziel¹ca te dwa wydarzenia jest widocznaju¿ przy samym porównaniu liczby wystawców.W £odzi by³o ich 150, a do Hanoweru zjecha³o 5845firm z 77 krajów. INTERTELECOM odwiedzi³o 10tys. osób, natomiast CeBIT 495 tys. Oczywiœcie,i w £odzi widoczne s¹ mi³e zmiany. Zaliczy³bym donich fakt, i¿ targi ³¹cznoœci przeorientowano na komunikacjêelektroniczn¹. Zwi¹<strong>za</strong>ne jest to z ogólnymitendencjami rozwojowymi, jakie maj¹ miejsce nanaszym rynku. Osobiœcie cieszê siê, ¿e od kilku latsilnie <strong>za</strong>znaczona przez MSG-Media potrzeba stworzeniapojêcia komunikacji elektronicznej spotka³asiê z ogóln¹ aprobat¹, a has³o „komunikacja elektroniczna”sta³o siê powszechnie znane.12INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
TARGI, KONFERENCJEtelekomunikacja– Targi, naturalnie, maj¹ swoj¹ renomê ju¿ przezsam fakt wieloletniego utrwalenia ich w kalendarzupolskich wydarzeñ bran¿owych – kontynuuje KrzysztofKarwowski – jednak z perspektywy naszej firmy<strong>za</strong>uwa¿amy, ¿e pojawiamy siê tu bardziej zewzglêdu na presti¿ ni¿ w celu penetracji rynku.Faktem jest, ¿e Grupa ZPAS wystawia siê na targachod wielu lat. W c<strong>za</strong>sach rozkwitu przenieœliœmysiê z naszym stoiskiem do perspektywicznejwówc<strong>za</strong>s hali nr 6. Ostatnio jednak mo¿na <strong>za</strong>uwa-¿yæ, ¿e <strong>za</strong>interesowanie targami s³abnie. Dla pomieszczeniawystawców wystarc<strong>za</strong>j¹ ju¿ trzy hale.– A jakie by³y oczekiwania organi<strong>za</strong>torów? – pytam<strong>za</strong>stêpcê Dyrektora Generalnego MT£ Miros³awaPietruchê.– Pierwszy raz w c<strong>za</strong>sie tej imprezy – mówi Miros³awPietrucha – wybiegamy myœl¹ ku przysz³oœci,do nastêpnych Targów INTERTELECOM.Odby³o siê w³aœnie spotkanie kluczowych decydentów,w c<strong>za</strong>sie którego dyskutowano nad przygotowaniemkolejnej edycji w jeszcze lepszej formie.Tego dotychc<strong>za</strong>s nie by³o. Pewne sugestie zostan¹przez nas wziête pod uwagê przy <strong>pl</strong>anowaniuprzysz³orocznej imprezy. Oczywiœcie, <strong>za</strong>wsze pojawiaj¹siê jakieœ elementy wymagaj¹ce poprawy.Mamy kontakt mailowy z uczestnikami targów i nabie¿¹co reagujemy na ich uwagi. Bol¹czk¹ nasz¹jest doœæ siermiê¿na infrastruktura, któr¹ nale¿y jaknajszybciej poprawiæ. Po wejœciu do hali Expo widzimypiêkne stoiska, ale nie w pe³ni wyeksponowane,mimo to wystawcy nie przejd¹ do hali nr 2 czy nr 3,bo tam warunki s¹ jeszcze gorsze. Natomiast moim<strong>za</strong>daniem jest jak najleps<strong>za</strong> prezentacja poszczególnychstoisk. Konieczna jest nowa hala, aby je odpowiedniorozstawiæ i wyeksponowaæ. Tym wielkimprezentacjom brak w³aœciwej perspektywy. Gotowyjest ju¿ <strong>projekt</strong> nowego Centrum Targowego, które<strong>za</strong>mier<strong>za</strong>my przygotowaæ na kolejne, XX spotkanie.Pojawi³y siê na tych obecnych targach nowe firmy,co samo w sobie jest ciekawe. Zaczynaj¹ wyrastaæpolskie przedsiêbiorstwa i chc¹ <strong>za</strong>prezentowaæswoje wyroby szerokiej publicznoœci. Zniknê³y wielkiekorporacje, a ich miejsce <strong>za</strong>jmuj¹ drobniejsi producencii us³ugodawcy. Widz¹ potrzebê wypromowaniasiebie, a jednoczeœnie zrobienia dobrego interesuna tych targach.Zamiast <strong>za</strong>koñczenia– Oczywiœcie, targi dzisiaj to nie tylko prezentacja produktów:telefonów, które mo¿na polewaæ wod¹, laptopówspadaj¹cych z du¿ych wysokoœci bez najmniejszychnawet uszkodzeñ, mnóstwem gad¿etów i ciekawostek– podsumowuje nasz¹ rozmowê dyrektor Fendler.– O ich wartoœci i atrakcyjnoœci œwiadczy programimprez towarzysz¹cych. To merytoryczne, niezwyklem¹dre konferencje. Przy okazji jest to mo¿-liwoœæ spotkania siê z ludŸmi decyduj¹cymi o przysz³oœcibran¿y: pos³ami, przedstawicielami rz¹du.Przys³uchiwanie siê temu, jakie akty legislacyjne s¹tworzone. Podpowiadanie decydentom, w jakim kierunkupowinny iœæ zmiany w <strong>za</strong>kresie telekomunikacji.To forum wymiany myœli, ale równie¿ miejsce spotkañtowarzyskich. Nie ukrywamy, ¿e obok funkcji biznesowych,edukacyjnych i informacyjnych targi daj¹ mo¿liwoœæsympatycznego spêdzenia c<strong>za</strong>su. W kuluarachi podc<strong>za</strong>s imprez integracyjnych powstaj¹ niekiedyœwietne pomys³y, <strong>projekt</strong>y, a wymiana zdañ s³u¿y dobrzebran¿y i œrodowisku. A nas<strong>za</strong> £ódŸ znakomicienadaje siê do tego. W mieœcie jest wiele pubów i rewelacyjnapod tym wzglêdem „Manufaktura”. Po<strong>za</strong>tym to centrum Polski, prawie sam œrodek, co stwar<strong>za</strong>mo¿liwoœci szybkiego dojazdu. Mamy coraz lepsz¹bazê hotelowo-noclegow¹.Myœlê, ¿e Targi INTERTELECOM <strong>za</strong>s³uguj¹ na wsparcierównie¿ z tej przyczyny, ¿e to ju¿ XIX corocznespotkanie, wiêc dysponuj¹ce pewnym doœwiadczeniemi tradycj¹. Za rok bêdziemy obchodzili jubileuszXX-lecia. Nale¿y <strong>za</strong>dbaæ, aby targów nie dotkn¹³„uwi¹d starczy”, ale by zyska³y nowy blask. Niechokr¹g³a rocznica stanie siê cezur¹ odm³ad<strong>za</strong>j¹c¹ i rewitalizuj¹c¹.Chcemy, aby przysz³o tu wiêcej zwied<strong>za</strong>j¹cych,a impre<strong>za</strong> targowa sta³a siê bardziej otwarta,nie tylko dla ludzi z bran¿y. Dysponuj¹c infrastruktur¹adekwatn¹ do tak nowoczesnej dziedziny, jaktelekomunikacja elektroniczna, myœleliœmy o po³¹czeniuKongresu „INFOTELA” z Targami INTERTELE-COM. Impre<strong>za</strong> zyska³aby s<strong>za</strong>nse na europejski wydŸwiêk.Pojawi³a siê ju¿ taka propozycja.Wypada jedynie ¿yczyæ powodzenia w reali<strong>za</strong>cjiowych <strong>pl</strong>anów. I do zobaczenia w £odzi <strong>za</strong> rok. INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 13
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJEVII KONGRES INFOTELAMieczys³aw BorkowskiPrzysz³oœækomunikacji elektronicznejW przepiêknej mazurskiej scenerii w Miko³ajkach obradowaliw dniach 4-7 czerwca br. uczestnicy VII Kongresu INFOTELA.Honorowy patronat nad imprez¹ przyjê³y – podobniejak w latach ubieg³ych – Urz¹d Komunikacji Elektronicznej,Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji, Polska IzbaKomunikacji Elektronicznej, Krajowa Izba Gospodarc<strong>za</strong>Elektroniki i Telekomunikacji oraz Polska FundacjaWspierania Rozwoju Komunikacji Elektronicznej PIKSEL.18Otwarcie VII Kongresu INFOTELA. Grzegorz Kantowicz – redaktor naczelnyNa pierwszym <strong>pl</strong>anie od lewej: Anna Stre¿yñska – Prezes UKE,Antoni Mê¿yd³o – pose³, Wojciech Ha³ka – <strong>za</strong>stêpca dyrektora ds. rozwoju,Instytut £¹cznoœciDziêki <strong>za</strong>anga¿owaniu sponsorów – Grupa ZPASi TP Emitel Sp. z o.o. – oraz partnerów, takich jakTelekomunikacja Polska SA, Grupa INEA orazinformatyczna firma ALTAR Sp. z o.o., mogliœmyw komfortowych warunkach nad mazurskimi jezioramizorganizowaæ po raz siódmy jedno z najwiêkszychspotkañ bran¿y komunikacji elektronicznej.Temat tegorocznego spotkania pobrzmiewa³ odrobinênostalgi¹, rozpoczyna³ siê stwierdzeniem: „Napocz¹tku by³… telegraf”. Lecz uczestnicy panelowychdyskusji natychmiast przechodzili do meritum,<strong>za</strong>stanawiaj¹c siê: „Dok¹d zmier<strong>za</strong> dzisiejszy rynekkomunikacji elektronicznej”.Chwila wspomnieñ„Na pocz¹tku by³ telegraf” – tymi s³owami rozpocz¹³swoje wyst¹pienie Prezes Zarz¹du Polskiej Izby Informatykii Telekomunikacji Wac³aw Iszkowski, prowadz¹cywyk³ad inauguracyjny Kongresu.– Urz¹dzenie do telegrafii – wyjaœnia³ mówca – którepo polsku by³o nazywane dalekopisem. £adnes³owo, odpowiadaj¹ce angielskiemu teletip’owi.Aparat taki powsta³ w 1910 roku i nie do¿y³ nawet100 lat, bowiem w 2007 roku w Polsce wycofano têus³ugê jako przestar<strong>za</strong>³¹. Jednak w miêdzyc<strong>za</strong>sie<strong>za</strong>interesowali siê nim in¿ynierowie od maszynmatematycznych i postanowili wykorzystaæ go jakourz¹dzenie „wejœcia-wyjœcia”. PóŸniej zwrócili uwagêna coœ innego u kolegów elektroników, a mianowiciena odbiornik telewizyjny. Jego równie¿ przystosowanodo funkcji urz¹dzenia wyjœciowego dlakomputerów. Najpierw przesy³aj¹c sygna³ wyœwietlaniana wejœcie antenowe, a z c<strong>za</strong>sem dobrano siêdo œrodka i stworzono monitor.Przez kolejne lata monitory i telewizory stanowi³ydwie odrêbne linie produkcyjne. Podobne z wygl¹du,z punktu widzenia dzia³ania i funkcjonowaniaby³y czymœ ca³kowicie odmiennym. Natomiast in¿ynierówod maszyn matematycznych <strong>za</strong>interesowa³ajeszcze taœma magnetyczna, która da³a siê wykorzystywaæjako noœnik pamiêci.– Na tym drogi telewizji, telekomunikacji, radia i informatykirozesz³y siê nieco – kontynuowa³ wyk³adowca– poniewa¿ pierwsze by³y realizowane analogowo,natomiast informatyka (taka nazwa ju¿wówc<strong>za</strong>s powsta³a) opanowa³a technologiê cyfrow¹.W pewnym okresie informatycy postanowili po³¹czyæze sob¹ ró¿ne komputery i w Stanach ZjednoczonychAmeryki powsta³a sieæ ArpaNet.W wyniku wspó³pracy z uczelniami wojsko stworzy³osieæ przesy³u informacji pomiêdzy komputerami,z Londynu przez satelitê do USA, tam przezPentagon, Stanford w Kalifornii i znów przez satelitêna Hawaje. Kilkadziesi¹t rozmaitych oœrodków funkcjonowa³ow tym po³¹czeniu. Opracowano wtedypierwszy protokó³ DSPI, który póŸniej sta³ siê podstaw¹<strong>za</strong>sad przesy³u informacji w sieci internetowej.INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
TARGI, KONFERENCJEtelekomunikacjaPoniewa¿ sieæ ta by³a dostêpna na uczelniach, wiêcco sprytniejsi studenci chcieli siê do niej w³amywaæ.To nie mog³o podobaæ siê wojsku, w zwi¹zkuz czym odda³o po³¹czenie cywilom, natomiast napotrzeby armii <strong>za</strong>czê³o tworzyæ w³asn¹, kom<strong>pl</strong>etnie<strong>za</strong>mkniêt¹, niedostêpn¹ dla innych sieæ. W ten sposóbpowsta³ internet i zosta³y <strong>za</strong>dzierzgniête corazbli¿sze zwi¹zki pomiêdzy informatyk¹ a telekomunikacj¹.– Informatyka sta³a siê noœnikiem przesy³u informacji,w jakiœ sposób równoleg³ym do telekomunikacji.Wesz³a równie¿ do telewizji, jako technologia cyfrowaDTV od 1990 roku, a póŸniej HDTV. Pojawi³a siête¿ w telekomunikacji, pocz¹tkowo w sieci telefoniikomórkowej GSM, gdzieœ od pocz¹tku lat osiemdziesi¹tych.W ten sposób technologie cyfrowe <strong>za</strong>czê³ybyæ wykorzystywane w radiu, telewizji i telekomunikacji.I co dalej? – pyta³ mówca. I sam odpowiada³.– W najbli¿szym okresie nale¿y spodziewaæ siê, ¿etechnologie cyfrowe <strong>za</strong>w³aszcz¹ ca³¹ sferê przesy³uinformacji. Zamiast central i telefonów analogowychbêd¹ sieci komputerów. Sieci internetowe z adresacj¹pozwalaj¹c¹ <strong>za</strong>adresowaæ wszystkie istniej¹ceurz¹dzenia. Równie¿ takie, które dzisiaj uwa¿amy,¿e nie s¹ urz¹dzeniami cyfrowymi. Mog¹ to byæ: samochody,elementy klimaty<strong>za</strong>cji, piec, lodówka,s³owem – wszystko to, co jest jakimœ urz¹dzeniemi bêdzie wymaga³o przes³ania mu jakiejœ informacjilub odczytania z niego jakichœ danych.Zdaniem wyk³adowcy, powstanie jedna infrastrukturacyfrowa z milionami, a nawet miliardami urz¹dzeñ.Nasz g³os <strong>za</strong>miast analogowo, bêdzie równie¿przesy³any „voice IP”. Zapewne telewizja,oprócz klasycznego, bêdzie równie¿ przesy³ana jakoprzekaz internetowy.– I w ten sposób – podsumowywa³ swoje wyst¹pienieWac³aw Iszkowski – znaleŸliœmy siê pewniew najbli¿szych kilku latach, kiedy nie bêdziemy musielirozwa¿aæ problemów telekomunikacyjnych czyradiowo-telewizyjnych. Bêdziemy natomiast mówilio przeka<strong>za</strong>niu od nadawcy do odbiorcy jakiegoœkontentu. Mog¹ nim byæ jakieœ dane lub utwory obwarowaneprawami autorskimi. Skoro ktoœ roœci sobieprawa do utworu, to powinny one byæ w jakiœsposób wynagrad<strong>za</strong>ne autorowi w momencie wykorzystywania.To bêdzie chyba problem przysz³oœci.Rynek mediówKolejny panel dyskusyjny poprowadzi³ WojciechHa³ka, <strong>za</strong>stêpca dyrektora ds. rozwoju Instytutu£¹cznoœci. Zatytu³owany „Infrastruktura, media, treœci.Jak kszta³towaæ wspólny rynek?” uka<strong>za</strong>³ kilkaistotnych elementów, jakie pojawi³y siê od c<strong>za</strong>suwprowadzenia drugiego pakietu dyrektyw dla komunikacjielektronicznej w 2002 roku.– Unia Europejska – wyjaœnia³ moderator – uregulowa³aten rynek na obecny okres siedmioma dyrektywamii jedn¹ decyzj¹. Mo¿na by³oby dodaæ do tegojeszcze dyrektywê medialn¹ dotycz¹c¹ telewizji bezgranic. Przepisy te zosta³y <strong>za</strong>adaptowane do prawapolskiego i dzisiaj funkcjonuj¹ ju¿ na naszym rynku.Jednoczeœnie przez ostatnie szeœæ lat obserwujemy,¿e pojawiaj¹ siê coraz to nowe problemy regulacyjnei rozwojowe w tej bran¿y, szeroko rozumianejWac³aw Iszkowski – wyst¹pienie inauguracyjnejako komunikacja elektroniczna, teleinformatyka, informatykaoraz telekomunikacja. Mówca wymieni³kilka z nich.– Po pierwsze – mówi³ – pojawiaj¹ siê coraz liczniejszek³opoty z wprowad<strong>za</strong>niem treœci na <strong>pl</strong>atformymultimedialne. Zagadnienia te dotycz¹ takich spraw,jak korzystanie z praw w³asnoœci intelektualnej,op³aty licencyjne <strong>za</strong> udostêpnienie i przekazywanietreœci itp. W wielu regionach œwiata jest to jakoœ regulowane.W USA opracowywany jest zestaw standardównazywaj¹cych siê „multimedia home <strong>pl</strong>atform”.Maj¹ one regulowaæ <strong>za</strong>sady wspó³pracyurz¹dzeñ koñcowych z dostawcami takich treœci.Nie s¹ to wy³¹cznie standardy techniczne, ale reguluj¹cekoszty biznesowe. Pojawiaj¹ siê inicjatywyponad 260 firm amerykañskich, które próbuj¹ regulowaækwestie op³at licencyjnych. Sugerowane s¹odpowiednie stawki do przyjêcia i powszechnegostosowania.To by³a jedna grupa problemowa. Kolejn¹ stanowi³ywchodz¹ce w ¿ycie nowe technologie. Moderatoromawia³ je nastêpuj¹co:– Mówimy, ¿e trzeba ci¹gle rozwijaæ nowe technologie,rozbudowywaæ infrastrukturê telekomunikacyjn¹.Pada przy tym pytanie: Jakie technologiei jak¹ infrastrukturê? W Polsce debatujemy ju¿ odd³u¿szego c<strong>za</strong>su, jak wykorzystaæ unijne œrodkina te cele. Przyk³adowo, jak wybudowaæ powszech-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 19
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJEnie dostêpne sieci szerokopasmowego internetu?Albo jak <strong>wdro</strong>¿yæ efektywnie cyfrow¹ telewizjê naziemn¹?Te dyskusje przeci¹gaj¹ siê w nieskoñczonoœæ.Tymc<strong>za</strong>sem ju¿ widoczne s¹ na rynku oferty technologicznew <strong>za</strong>kresie mobilnego internetu. Mo¿naje znaleŸæ w sieciach komórkowych, UMTS, GSMczy te¿ w innych technologiach. Pojawiaj¹ siê sprawynastêpnych generacji, wymagaj¹cych doœæ du-¿ych nak³adów zwi¹<strong>za</strong>nych z moderni<strong>za</strong>cj¹ istniej¹cychsieci. W wielu krajach Europy i œwiataprzyst¹piono ju¿ do reali<strong>za</strong>cji takich inwestycji.Koszty ich s¹ wielomiliardowe, g³ównie zwi¹<strong>za</strong>nez przed³u¿aniem kabli œwiat³owodowych w stronêu¿ytkownika.– Podci¹ganiem ich mo¿liwie najbli¿ej gniazdkaw naszym pokoju – dosadnie okreœla³ mówca – alenie tylko to. Te nowe technologie powoduj¹, ¿e nasitradycyjni operatorzy <strong>za</strong>czynaj¹ rezygnowaæ przyk³adowoz dotychc<strong>za</strong>sowych systemów telefonicznych<strong>za</strong>instalowanych w sieciach. Likwiduj¹ starecentrale telefoniczne, a instaluj¹ „soft switche”,nowe wêz³y pakietowe, „mega gateway” i bramyinternetowe do serwerów us³ugowych. Wszystkie teurz¹dzenia i ca³y ten sprzêt mo¿e pracowaæ w jednejtechnologii internetowej. I to s¹ rozwi¹<strong>za</strong>nia,które w najbli¿szej przysz³oœci <strong>za</strong>czn¹ dominowaæ.Przynajmniej tak mi siê wydaje.Zdaniem moderatora, spowoduj¹ one, ¿e u¿ytkownikkoñcowy bêdzie móg³ do³¹czyæ siê do sieci praktyczniedowoln¹ technologi¹ – radiow¹ czy kablow¹– i bêdzie móg³ korzystaæ z dowolnych us³ug oferowanychna odrêbnie budowanych <strong>pl</strong>atformach technologicznych.Przy tym u¿ytkownicy, jak i te us³ugibêd¹ obs³ugiwane w jednolitej sieci transportowej,bazuj¹cej na protokole internetowym.Taka g³êboka moderni<strong>za</strong>cja staje siê aktualnie najwiêkszymprzedsiêwziêciem inwestycyjnym nie tylkow œwiecie, ale tak¿e w naszym kraju. W Polsce wydarzeniemo podobnej skali by³o chyba budowaniesieci telefonii komórkowej w po³owie lat dziewiêædziesi¹tychubieg³ego wieku. Mieliœmy <strong>za</strong>tem ponaddekadê wytchnienia, tym bardziej ¿e mamy ju¿nowe rozwi¹<strong>za</strong>nia, które nale¿a³oby <strong>wdro</strong>¿yæ.W tym miejscu rozgor<strong>za</strong>³a burzliwa debata, którejuczestnicy usi³owali ogarn¹æ zjawisko od stronyregulacyjnej. Czy i jak regulowaæ oraz kto to powinienrobiæ? Czy obecna struktura administracjicentralnej, która nadzoruje i pilotuje ten rynek, jestadekwatna do nowych wyzwañ? Pada³y ró¿nestwierdzenia, a miêdzy nimi i takie, ¿e nie jesteœmyjeszcze gotowi organi<strong>za</strong>cyjnie i formalnoprawnie doprzyjêcia tych nowych rozwi¹<strong>za</strong>ñ.– Myœlê, ¿e ta dyskusja dopiero siê u nas <strong>za</strong>czyna– powiedzia³ po <strong>za</strong>koñczeniu debaty Wojciech Ha³ka– i bêdzie trwaæ. Jej w¹tki bêd¹ siê pojawia³y przyokazji omawiania wielu ró¿nych tematów, takich jakcyfry<strong>za</strong>cja telewizji, telewizja mobilna czy noweus³ugi internetowe. Wówc<strong>za</strong>s bêdziemy rozwi¹zywaækolejno poszczególne problemy.Uczestnicy dyskusji byli jednak w wiêkszoœci optymistami.Przyznawali, ¿e pracy przed nami du¿o,ale trzeba aktywnie podchodziæ do tych <strong>za</strong>gadnieñi rozwi¹zywaæ je mo¿liwie najlepiej, a przy tym doœæszybko.Cyfry<strong>za</strong>cja telewizji„IPTV TV cyfrowa vs. analogowa – wymagania TVcyfrowej, trendy rynkowe w Polsce” – to temat kolejnegopanelu dyskusyjnego. Moderatorem tak <strong>za</strong>tytu³owanejdebaty by³ Zbigniew K¹dzielski, DyrektorInstytutu £¹cznoœci.Uczestnicy dyskusji uznali, ¿e kana³y telewizyjneo wysokiej rozdzielczoœci powinny byæ elementempierwszych multi<strong>pl</strong>eksów wdra¿anych w Polsce.Jednoczeœnie kana³y w pierwszych multi<strong>pl</strong>eksachpowinny byæ bezp³atne. To spowoduje rozwój rynku,gdy¿ <strong>za</strong>chêci ludzi do kupowania nowych telewizorów.Jednoczeœnie powstanie sytuacja, w której nadawcybêd¹ <strong>za</strong>interesowani promowaniem nowychkana³ów telewizyjnych.Dyskutanci byli te¿ zgodni co do tego, ¿e nie mamo¿liwoœci, aby w Polsce istnia³o kilkadziesi¹t bezp³atnychkana³ów telewizyjnych. Nadawcy musz¹<strong>za</strong>rabiaæ na przygotowywanych przez siebie programach.W zwi¹zku z tym, wszyscy wyrazili opiniê, ¿epo etapie nadawania równoleg³ego powinny byæ<strong>wdro</strong>¿one kana³y p³atne.– W chwili obecnej – wyjaœnia³ moderator – na rynkunie ma de facto odbiorników, które nie s¹ przygotowanedo odbioru telewizji o wysokiej rozdzielczoœci.Najczêœciej s¹ to odbiorniki HD READY, czyliumo¿liwiaj¹ce odbiór z trochê mniejsz¹ rozdzielczoœci¹,ale zdecydowanie wy¿szej jakoœci ni¿ odbiornikistandardowe. Te odbiorniki (a przynajmniej ichtañsze modele) nie ró¿ni¹ siê cenowo od tych z tradycyjnymkineskopem, które kupowaliœmy jeszczekilka lat temu.Generalnie wœród dyskutantów panowa³a te¿ zgodaco do tego, ¿e proces prze³¹czenia na telewizjê cyfrow¹DVB-T (naziemn¹) nie powinien ju¿ byæ d³u¿ejodwlekany. Jednym z argumentów <strong>za</strong> tym przemawiaj¹cychjest EURO’2012. Okres organi<strong>za</strong>cji tychmistrzostw uznano <strong>za</strong> najlepszy, aby wy³¹czyæ telewizjêanalogow¹.– C<strong>za</strong>su pozosta³o niewiele – komentowa³ ten w¹tekZbigniew K¹dzielski – jeœli mia³yby powstaæ odpowiednieustawy. W³aœciwie nale¿a³oby opracowaæ jejeszcze w tym roku, ¿ebyœmy mieli trzy lata na20INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
TARGI, KONFERENCJEtelekomunikacjawprowadzenie telewizji cyfrowej na dwa multi<strong>pl</strong>eksyna terenie kraju.Pad³a propozycja, aby jeden z tych multi<strong>pl</strong>eksów <strong>za</strong>wiera³trzy kana³y typu HD, <strong>za</strong>œ drugi 6-7 kana³ówo standardowej rozdzielczoœci. W ten sposób obecninadawcy uzyskaliby mo¿liwoœæ emitowania pojednym programie o wysokiej rozdzielczoœci. Jednoczeœnieistniej¹ce obecnie kana³y telewizji analogowejmog³yby byæ umieszczone w drugim multi<strong>pl</strong>eksie.– Przejœcie na nadawanie cyfrowe – podkreœla³ moderator– powinno byæ zrealizowane mo¿liwie szybko,poniewa¿ rozwijane s¹ w dalszym ci¹gu innekana³y dostêpu, takie jak telewizje kablowe, satelitarne,a w perspektywie internetowe. Odwlekaniespowoduje, ¿e coraz mniejs<strong>za</strong> grupa osób bêdzie<strong>za</strong>interesowana odbiorem z nadajników naziemnych.Przyk³adowo, operatorzy telewizji kablowychuznaj¹, ¿e nale¿y rozpocz¹æ wdra¿anie naziemnejtelewizji cyfrowej, poniewa¿ widz¹ w tym s<strong>za</strong>nsêswojego rozwoju. Prawdopodobnie chc¹ skorzystaæz okazji promocji telewizji o wysokiej rozdzielczoœci.Zak³adaj¹, ¿e to spowoduje wiêksze <strong>za</strong>potrzebowaniena ich programy, gdy¿ bêd¹ mieli tak¹ sam¹ jakoœæobrazu, a zdecydowanie szersz¹ ofertê w ramachjednolitego abonamentu.W trakcie dyskusji zrodzi³o siê te¿ pytanie: Ile multi<strong>pl</strong>eksówmo¿e byæ w Polsce? Innymi s³owy – jakwiele kana³ów jest nam potrzebnych? Teoretyczniew szeœciu multi<strong>pl</strong>eksach mog³oby zmieœciæ siê oko³o50 kana³ów. Tu <strong>za</strong>sadna jest kolejna w¹t<strong>pl</strong>iwoœæ:Czy ktoœ bêdzie w stanie <strong>za</strong>pe³niæ tych 50 kana³ówprogramami? W tym miejscu dyskutanci utraciliwczeœniejsz¹ jednomyœlnoœæ. Jedni uwa¿ali, ¿emo¿na by³oby tam przenieœæ ofertê standardow¹,czyli 50 kana³ów telewizji kablowej. Inni mówili, ¿ejeœli robiæ tylko coœ takiego, to lepiej poprzez sieækablow¹ czy satelitarn¹. Na koniec pad³o to <strong>za</strong>sadnicze,a nurtuj¹ce wszystkich pytanie: Ile bêd¹ kosztowa³yp³atne kana³y w telewizji naziemnej? Niestety,pozosta³o ono bez odpowiedzi.Mobilnoœæ telewizji– Panel, który mia³em przyjemnoœæ poprowadziæ– opowiada prof. Józef Modelski, Dyrektor InstytutuRadioelektroniki Politechniki Wars<strong>za</strong>wskiej – poka<strong>za</strong>³,¿e to ju¿ najwy¿szy c<strong>za</strong>s podj¹æ tak¹ dyskusjê.Nie unikniemy tego tematu, maj¹c wokó³ corazwiêcej przyk³adów <strong>za</strong>stosowania tej nowej technologii.W tej chwili kojarzy siê nam ona z telewizj¹w komórce, a to <strong>za</strong> spraw¹ obecnych mistrzostwpi³karskich i zbli¿aj¹cej siê olimpiady w Pekinie. Kiedyœwydawa³o mi siê, ¿e trudno by³oby ogl¹daæ relacjesportowe w telefonie. Okazuje siê jednak, ¿e dlaludzi biznesu (chocia¿ nie tylko) odbieranie sprawozdaniana ¿ywo, a nie dopiero po powrocie do domu,rekompensuje wszelkie niedoskona³oœci.Tym tematem, który tak ¿ywo poruszy³ dyskutantów,by³o pytanie: „Czy nadszed³ c<strong>za</strong>s na telewizjê mobiln¹w Polsce?”. Uczestnicy panelu starali siê okreœliægrupy odbiorców takiego mobilnego przekazu.Zaliczyli do nich przede wszystkim bardzo <strong>za</strong>jêtychtwórców i biznesmenów. Do³¹czyli jednak natychmiasttych, którzy bêd¹ chcieli mieæ nowy gad¿et.Okazuje siê, i¿ badania nad tym rynkiem prowadziw³aœnie Emitel.– Sam równie¿ mam tak¹ komórkê testow¹ – wyznajemoderator – przy czym odda³em j¹ natychmiastswojej córce, która korzysta z niej praktyczniebez przerwy. Dlatego twierdzê, ¿e du¿e <strong>za</strong>interesowanieznajdzie ta us³uga w³aœnie w grupie dorastaj¹cejm³odzie¿y.Kolejnym <strong>za</strong>gadnieniem, na którym skupili siê dyskutanci,by³o okreœlenie statusu takiej telewizji. Czyto jeszcze tradycyjna us³uga telewizyjna? A mo-¿e raczej us³uga telekomunikacyjna? Zdecydowanawiêkszoœæ opowiedzia³a siê <strong>za</strong> pierwsz¹ kwalifikacj¹.Oznac<strong>za</strong> to, i¿ zgodnie z obecnie obowi¹zuj¹cymprawem podlega³aby Krajowej Radzie Radiofoniii Telewizji, a nie Urzêdowi Komunikacji Elektronicznej.Z wypowiedzi pani prezes UKE oraz przewodnicz¹cegoKRRiT mo¿na wnioskowaæ, ¿e trwaj¹w tej sprawie rozmowy. Zabieraj¹cy g³os zgodniepodkreœlali <strong>za</strong>dowolenie z faktu poszukiwania konsensusuprzez obie instytucje.– Mówiliœmy równie¿ o modelach biznesowych – dopowiadaprof. Modelski – czy te nowe terminale bêd¹aby w przystêpnej cenie. W tym momencie jest toprzeznaczone tylko dla jakiejœ grupy osób wybranych,które staæ na wyj¹tkowe standardy. Jednak takimstandardem jest tzw. DVB-H, przy czym jegouzupe³nieniem bêdzie jeszcze drugi – DVB-SH z wykorzystaniemsystemów satelitarnych.Us³ugi interaktywneUczestnicy panelu dyskusyjnego pod takim tytu-³em skupili siê g³ównie na us³ugach telewizyjnych.Szczególn¹ uwagê zwracali na wideo na ¿¹danie,time shifting, czyli przesuwanie czy wykonywaniena zlecenie abonenta <strong>za</strong>trzymywania ogl¹danychi s³uchanych audycji przy u¿yciu technologii cyfrowej.Przy czym przekaz odbywa³ siê <strong>za</strong> pomoc¹ siecitelewizji kablowej czy DSL-owych lub sieci IP,gdy¿ nie powinno to <strong>za</strong>le¿eæ od technologii.– Cel, jaki mi przyœwieca³ – wyjaœnia moderator paneluJanusz Kosiñski, prezes <strong>za</strong>rz¹du Grupy INEA– to uzyskanie odpowiedzi na pytanie: Czy te us³ugimo¿na dzisiaj, na gruncie obowi¹zuj¹cego prawa,œwiadczyæ? Innymi s³owy, czy us³ugodawcy nie gro-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 21
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJE¿¹ przykre konsekwencje ze strony urzêdu? Wydajemi siê, ¿e swój cel osi¹gn¹³em.W podsumowaniu dyskusji przedstawiciele obu regulatorówrynku zgodnie stwierdzili, ¿e obowi¹zuj¹cedzisiaj ustawy nie by³y tworzone dla tegotypu us³ug. Kiedy powstawa³y, ich twórcy nie mielibladego pojêcia o tego typu us³ugach. Natomiast nagruncie obowi¹zuj¹cego obecnie prawa operatorzymog¹ œwiadczyæ takie us³ugi. Oczywiœcie, uwzglêdniaj¹cfakt, ¿e jeœli ustawy zostan¹ zmienione i dostosowanedo aktualnych potrzeb, bêd¹ musieli dostosowaæsiê do nich.– Odrêbn¹ spraw¹ – dopowiada Janusz Kosiñski– jest ochrona praw autorskich i pól eks<strong>pl</strong>oatacji.Chodzi o umowy biznesowe i honoraria. Chocia¿ toodrêbny w¹tek, ale dotyczy byæ mo¿e tej samej dyskusji.Niestety, z powodu szczup³oœci ram c<strong>za</strong>sowychnie zd¹¿yliœmy go poruszyæ. Nie dotknêliœmyte¿ problemów jeszcze innych us³ug interaktywnych,choæ mia³em taki <strong>za</strong>miar.Zosta³ jednak omówiony najwa¿niejszy w¹tek, najbardziejpopularny. Mianowicie wypo¿yc<strong>za</strong>nie kasetwideo przez sieci telekomunikacyjne, a tak¿e u¿ytkowanietych sieci do bardziej wysublimowanychus³ug interaktywnych. Problem na obecnym etapiezosta³ rozwi¹<strong>za</strong>ny. Us³ugi te, mimo braku odpowiednichregulacji, mo¿na bezpiecznie œwiadczyæ.Elektroniczne p³atnoœciTemat panelu by³ ca³kowicie inny ni¿ to, o czymw jego trakcie rozmawiano. Mo¿liwe, ¿e organi<strong>za</strong>toromchodzi³o w³aœnie o to, aby <strong>za</strong>interesowani moglina forum publicznym porozmawiaæ z przedstawicielamiTP SA. Reprezentuj¹ca TP pani Kornelia Mathea– Dyrektor Grupy TP ds. Strategii i Rozwoju– <strong>za</strong>proponowa³a pewne rozwi¹<strong>za</strong>nia. Prezentowa³yone kierunek, w jakim zmier<strong>za</strong> TP, czyli ³¹czenie telefonukomórkowego z kart¹ kredytow¹.– To nie jest nic nowego – komentuje jeden z uczestnikówpanelu „e-p³atnoœci przez komórkê – stanobecny i perspektywy, bariery rozwoju elektronicznychp³atnoœci”, Konrad £uc<strong>za</strong>k, wiceprezes<strong>za</strong>rz¹du mPay – to powielanie pewnych wzorów,które absolutnie nie wpisuj¹ siê w obecne trendy.Aktualnie oko³o 60 proc. telefonów komórkowychstanowi¹ aparaty przedp³acone, a nie rozlic<strong>za</strong>new trybie postpaid. Innymi s³owy, wiêkszoœæ rynku,do którego adresujemy nasze rozwi¹<strong>za</strong>nia, skierowanajest na mikrop³atnoœci. Czy znajd¹ siê grupym³odych ludzi, którzy zechc¹ p³aciæ przy pomocytego typu instrumentu? Z naszego punktu widzenianale¿y zwróciæ uwagê na ograniczenia formalnoprawne.Rynek, któremu siê poddajemy, jest œciœleregulowany przez Narodowy Bank Polski.Pojawiaj¹ siê kwestie socjologiczne czy kulturowe,wynikaj¹ce z pewnego modelu i sposobu <strong>za</strong>chowaniasiê Polaków. Trudno zmieniæ pewne przyzwyc<strong>za</strong>jenia,a wœród nich nawyk p³acenia gotówk¹.Wydaje siê on znacznie silniejszy od wygodniejszegoprzecie¿ pos³ugiwania siê kartami p³atniczymi.– Kolejne <strong>za</strong>gadnienie – kontynuuje swoj¹ wypowiedŸKonrad £uc<strong>za</strong>k – to kwestia technologii. Niepad³a ze strony TP SA odpowiedŸ na pytanie, ktobêdzie odpowiada³ <strong>za</strong> relacje z klientem. Czy bêdzie<strong>za</strong> nie odpowiedzialny SIM w telefonie, s³u¿¹cy dokomunikacji g³osowej? A mo¿e ta druga mikrokarta,która bêdzie s³u¿y³a do p³atnoœci? Rodzi siê kwestiawk³adania dwóch kart do jednego aparatu. To te¿ju¿ by³o. Z naszego punktu widzenia, aby us³ugaprzyjê³a siê, musi byæ powszechna, bezpieczna,a przede wszystkim tania. Dlatego du¿y nacisk k³adziemyna to, ¿eby nie by³o koniecznoœci wymianytelefonów.Zdaniem dyskutantów, telefony, z których aktualniekorzystamy, mog¹ s³u¿yæ do e-p³atnoœci. G³ównymhas³em sta³o siê <strong>za</strong>wo³anie: „P³acenie proste jakdzwonienie!”. Nieznajomoœci¹ przedmiotu i nadinterpretacj¹okreœlano mówienie o koniecznoœci wysy³ania,jak w przypadku SMS-ów, jakichœ specjalnychkodów. Nale¿y tylko wybraæ okreœlony numeri nacisn¹æ s³uchawkê. Na ekranie telefonu powinniœmyotrzymaæ informacjê o zrealizowaniu us³ugi.– Nie wiem, czy to musi byæ takie skom<strong>pl</strong>ikowane– dziwi siê mój rozmówca – jak mówi³a pani z TPSA. My oferujemy system, który spe³nia <strong>za</strong>³o¿eniatechnologiczne, jest bezpieczny i mo¿e byæ powszechny.Cieszymy siê, ¿e wywo³uje to du¿e <strong>za</strong>interesowaniepo stronie takich operatorów, jakORANGE czy ERA. Wygl¹da na to, i¿ wszyscy <strong>za</strong>uwa¿yliw us³ugach finansowych istotny elementbiznesu. Gdyby to nie by³o op³acalne, wielcy niechcieliby w tym partycypowaæ i nie oferowaliby swoichrozwi¹<strong>za</strong>ñ. S³usznie <strong>za</strong>uwa¿y³ prezes Iszkowski,22INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
TARGI, KONFERENCJEtelekomunikacja¿e mo¿e byæ kilka podmiotów œwiadcz¹cych podobn¹us³ugê. Jednak nas<strong>za</strong> firma by³a pierwsz¹oferuj¹c¹ tego typu rozwi¹<strong>za</strong>nie na skalê masow¹.Firma Konrada £uc<strong>za</strong>ka, dziêki swojej us³udze, starasiê modernizowaæ polski rynek. Pragn¹ dotrzeædo mo¿liwie szerokiej publicznoœci. Praktycznie nieby³o ¿adnej kampanii reklamowej, a ju¿ odnotowaliprzyrost liczby abonentów.Z ca³¹ pewnoœci¹ telefon, co podkreœlali dyskutanci,mo¿e s³u¿yæ jako metoda dostêpu do naszych pieniêdzyzgromadzonych na koncie bankowym. Komórkazmieni³a oblicze naszej rzeczywistoœci. Tonie jest ju¿ tylko gad¿et. Ca³a telekomunikacjas³u¿y³a, jeszcze nie tak dawno, wy³¹cznie do prowadzeniarozmów. Dzisiaj to ju¿ wymiana danych, rozliczeniafinansowe, dostêp do kontentu. Co nas jeszczeczeka?X LAUR INFOTELAUwieñczeniem pierwszego dnia kongresu by³a uroczystaGala Komunikacji Elektronicznej, którejsponsorem by³a Netia SA. Podc<strong>za</strong>s Gali zosta³ywrêczone LAURY INFOTELA w ramach 10. edycjikonkursu. Z okazji jubileuszu redakcja INFOTELAprzeprowadzi³a <strong>pl</strong>ebiscyt wœród czytelników na najlepszych:operatora telefonii mobilnej, operatora telefoniistacjonarnej, operatora satelitarnego, operatoratelewizji kablowej, nadawcê telewizyjnego, telewizyjnykana³ tematyczny oraz witrynê internetow¹.Z tej okazji wrêczono równie¿ redakcyjne Platynowe<strong>Laur</strong>y Dekady.Komisja konkursowa zosta³a powo³ana przez RadêProgramow¹ pisma w styczniu tego roku. W jejsk³ad weszli: prof. Rys<strong>za</strong>rd Choraœ z bydgoskiegoUniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, prof.Józef Modelski z Politechniki Wars<strong>za</strong>wskiej orazStefan Kamiñski z Krajowej Izby GospodarczejElektroniki i Telekomunikacji. Przewodniczy³ temugremium redaktor naczelny INFOTELA, GrzegorzKantowicz. LAUR stanowi statuetka <strong>za</strong><strong>projekt</strong>owanai wykonana przez Marka Guc<strong>za</strong>lskiego, bydgoskiegoartystê rzeŸbiar<strong>za</strong>. Nagrody rzeczowe dlalaureatów ufundowa³y Panda Security Polska Sp.z o.o. oraz Netia SA.<strong>Laur</strong>eaci 10. edycji Konkursuo LAUR INFOTELAW kategorii „Systemy komunikacji elektronicznej”dwa rozwi¹<strong>za</strong>nia uzyska³y jednakow¹ liczbê punktów,wiêc oba zosta³y nagrodzone. Wars<strong>za</strong>wska TPEmitel Sp. z o.o. otrzyma³a LAUR <strong>za</strong> „<strong>pl</strong>atformêMobile TV w standardzie DVB-H”, natomiast krakowsk¹„ksi.<strong>pl</strong>” Sp. z o.o. wyró¿niono <strong>za</strong> „kom<strong>pl</strong>eksowysystem rozlic<strong>za</strong>nia abonentów ARA”.Inna krakowska spó³ka GN Netcom A/S to œwiatowylider w obs<strong>za</strong>rze innowacyjnych rozwi¹<strong>za</strong>ñ zestawóws³uchawkowych. Otrzyma³a LAUR w kategorii„Elementy systemów” <strong>za</strong> „s³uchawkê bezprzewodow¹Jabra GN9350”. Nagrodzony zestawjest w pe³ni zgodny z dyrektyw¹ Unii Europejskiejdotycz¹c¹ ha³asu w miejscu pracy.Poznañska firma Telewizja Kablowa PoznañSA zosta³a uhonorowana LAUREM w kategorii„Us³ugi” <strong>za</strong> „us³ugê telewizji cyfrowej w technologiiDVB-C”. Powsta³¹ w 1994 roku firmê utworzy³yosoby zwi¹<strong>za</strong>ne z najwiêkszymi sieciami telewizjikablowej grodu Przemys³awa, we wspó³pracy z Zarz¹demMiasta. Z us³ugi telewizyjnej œwiadczonejprzez firmy zrzeszone pod t¹ mark¹ korzysta ponad120 tys. abonentów, w tym ponad 34 tys. stanowi¹odbiorcy telewizji cyfrowej.Wreszcie w kategorii „Wdro¿enia” LAUR przyznanofirmie ALTAR Sp. z o.o. z Kielc <strong>za</strong> „<strong>projekt</strong> <strong>wdro</strong>-¿enia obs³ugi klientów i rozliczeñ us³ugi WLRw firmie Exatel SA”. Kielc<strong>za</strong>nie obecni s¹ na rynku<strong>za</strong>awansowanych technologii informatycznych od1990 roku. Dostarc<strong>za</strong>j¹ profesjonalne rozwi¹<strong>za</strong>niadla operatorów sieci. Tworz¹ oprogramowania na<strong>za</strong>mówienie i dedykowane, realizuj¹ce specjalizowanefunkcje.Zgodnie z regulaminem, redakcyjna kapitu³a konkursupod przewodnictwem dyrektora wydawnictwaMSG-Media, Marka Kantowic<strong>za</strong>, przyzna³aw tym roku trzy LAURY INFOTELA <strong>za</strong> szczególneosi¹gniêcia w bran¿y telekomunikacyjnej. Statuetkii dy<strong>pl</strong>omy w kategorii „Osoba” otrzymali dwaj panowie.Pierwszy to dr Wac³aw Iszkowski, PrezesZarz¹du Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji.Wyró¿nienie otrzyma³ <strong>za</strong> „inicjatywy prawnoorgani<strong>za</strong>cyjnedla lepszego rozwoju us³ug spo-³eczeñstwa informacyjnego w Polsce”. Drugimby³ prof. dr hab. in¿. Józef Modelski, Dyrektor InstytutuRadioelektroniki Politechniki Wars<strong>za</strong>wskiej.Pana profesora doceniono <strong>za</strong> „osi¹gniêcia naukowo-badawczeoraz reprezentacjê polskiej myœlitechnicznej w instytucjach miêdzynarodowych”.Wyró¿nienie w kategorii „Firma” otrzyma³a sto³ecznaNetia SA <strong>za</strong> „rozwój skutecznej konkurencji napolskim rynku komunikacji elektronicznej”.Jubileusz 10. edycji konkursu sta³ siê okazj¹ doprzyznania trzech <strong>Laur</strong>ów Dekady. Pierwszy z nichotrzyma³a Prezes UKE Anna Stre¿yñska <strong>za</strong> „konsekwentnedzia³ania oraz <strong>za</strong>anga¿owanie narzecz kszta³towania prawa oraz rozwoju konkurencjina rynku komunikacji elektronicznej”. Drugimuhonorowano Grupê ZPAS z Przygór<strong>za</strong> <strong>za</strong>„wieloletni skuteczny rozwój rodzimego kapita³una rynkach krajowych i miêdzynarodowychw bran¿y technicznych <strong>za</strong>bezpieczeñ nowoczesnychsystemów IT”. Trzeci przypad³ Instytutowi£¹cznoœci Pañstwowemu Instytutowi Badawczemuw Wars<strong>za</strong>wie <strong>za</strong> „szczególny wk³ad badaw-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 23
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJEczo-rozwojowy polskiego rynku komunikacji elektronicznej”.Wreszcie przyszed³ c<strong>za</strong>s na rozstrzygniêcie <strong>pl</strong>ebiscytuczytelników, zorganizowanego z okazji jubileuszowejedycji konkursu. Najlepszym operatoremtelefonii mobilnej g³osuj¹cy uznali PTK CentertelSp. z o.o., operatora sieci Orange. Tytu³ najlepszegooperatora telefonii stacjonarnej przypad³ TelekomunikacjiPolskiej SA. Zwyciêzc¹ w kategoriioperatorów satelitarnych zosta³ Eutelsat PolskaSp. z o.o.. Za najlepszego operatora telewizji kablowejuznano UPC Polska Sp. z o.o. Najlepszy nadawcatelewizyjny to Canal+ Cyfrowy Sp. z o.o.,natomiast Polsat Sport zosta³ uznany przezg³osuj¹cych <strong>za</strong> najlepszy telewizyjny kana³ tematyczny.I na koniec najlepsz¹ witryn¹ internetow¹ zosta³awybrana itvp.<strong>pl</strong>.Zmagania konkursowe zwieñczy³o wspólne zdjêciewszystkich laureatów. A kiedy emocje ju¿ <strong>za</strong>czyna³yopadaæ, organi<strong>za</strong>torzy postanowili podtrzymaæ jeczêœci¹ artystyczn¹ wieczoru. Na scenie pojawi³ siêAndrzej Grabowski, którego wystêpu nie oœmielêsiê opisywaæ. To trzeba by³o samemu zobaczyæ!Upominki dla laureatów Konkursu w postacioprogramowania antywirusowego ufundowa³aProblem praw autorskichDrugi dzieñ obrad rozpocz¹³ siê od nader dra¿liwegotematu, a mianowicie: „Dystrybucja treœci a prawaautorskie w nowych cyfrowych kana³ach przekazu”.Moderatorem panelu by³ mecenas Jakub WoŸny,reprezentuj¹cy Kancelariê Majchr<strong>za</strong>k Brandti Wspólnicy. Dyskutanci chcieli znaleŸæ odpowiedŸna podstawowe pytania dotycz¹ce kwestii <strong>za</strong>pisanychw temacie.– Wynika³o to – wyjaœnia prowadz¹cy – z dwóchkoniecznoœci. Pierwsz¹ by³a konwergencja siecii us³ug, w której nastêpuje czêœciowe przenikaniesiê treœci. Nastêpna to inicjatywy legislacyjne, podejmowaneb¹dŸ niezbêdne do podjêcia – dyrektywao us³ugach audiowizualnych oraz komisja prawaautorskiego i ca³y c<strong>za</strong>s nierozwi¹<strong>za</strong>ny problem orzeczeniaTrybuna³u Konstytucyjnego. Oczywiœcie, nale¿yrównie¿, nie<strong>za</strong>le¿nie od tych dwóch kwestii, dostosowaæprzepisy prawa polskiego do zmieniaj¹cejsiê rzeczywistoœci.Szczególny nacisk po³o¿ono na rolê organi<strong>za</strong>cjizbiorowego <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia, które s¹ bardzo istotnew <strong>za</strong>kresie praw autorskich. Poszczególni dyskutanci,niejako wywo³ani do odpowiedzi, zwracali uwagêna kwestie zwi¹<strong>za</strong>ne w³aœnie z nimi.Piotr Bare³kowski, wiceprezes <strong>za</strong>rz¹du Media-Biznesmówi³, ¿e w obecnej sytuacji nie nale¿y podnosiækwestii praw autorskich w nowych œrodkachprzekazu. Mog³oby to, jego zdaniem, w jakiœ sposób<strong>za</strong>groziæ rozwojowi tego pola dzia³alnoœci gospodarczej.To z kolei by³oby niekorzystne <strong>za</strong>równo dlaosób podejmuj¹cych tak¹ dzia³alnoœæ, jak i dla samychautorów. W sytuacji rozwoju takich przedsiêbiorstwautorzy te¿ otrzymaj¹ wiêcej op³at z tytu³uwykorzystania ich dzie³.Z tym zdaniem absolutnie nie zgodzi³ siê GrzegorzMolewski, przewodnicz¹cy Rady Nadzorczej KinoPolska TV. Jako przedstawiciel nadawcy, korzystaj¹cegoz praw autorskich w szerokim <strong>za</strong>kresie,nader czêsto ma do czynienia z organi<strong>za</strong>cjami zbiorowego<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia. Dla niego to ogromne u³atwienie,kiedy nie musi kontaktowaæ siê z poszczególnymitwórcami, tylko jedn¹ reprezentuj¹c¹ ich organi<strong>za</strong>cj¹.Przy tej okazji zwrócono uwagê na mo¿liwoœæ korzystaniaz nowych œrodków przekazu, takich jakinternet czy telefonia komórkowa. Uznano zgodnie,¿e w obecnym stanie jest to niedostatecznie rozwiniêtyrynek, w który jeszcze nie warto wchodziæ.Krzysztof Jankowski z Ministerstwa Kultury i DziedzictwaNarodowego <strong>za</strong>pytany, w jaki sposób resortu³atwia (wzglêdnie <strong>pl</strong>anuje u³atwiaæ) nadawcom korzystaniez utworów bêd¹cych takim dziedzictwem,wska<strong>za</strong>³ na próby tworzenia biblioteki cyfrowej. By-³aby ona, na wzór BBC, dostêpna dla wszystkichobywateli. Zwróci³ przy tym uwagê na problem TVP,która przejê³a utwory wyprodukowane w c<strong>za</strong>sach,kiedy nie by³a osobnym przedsiêbiorstwem, a jednostk¹podleg³¹ skarbowi pañstwa.Z kolei Andrzej Kuœmierczyk z ZAiKSu wywo³a³burzliw¹ dyskusjê oœwiadc<strong>za</strong>j¹c, ¿e jego organi<strong>za</strong>cjanie stwar<strong>za</strong> ¿adnych problemów. Przeciwnie,jest chêtna do udzielania praw dla nowych sposobówprzekazu, nawet stosuj¹c pewne rabaty. Tantiemymog³yby byæ nalic<strong>za</strong>ne w formie procentowejod wykorzystywanych utworów. Jedynym warunkiemjest to, ¿eby autorzy otrzymywali wynagrodzenie<strong>za</strong> swoje dzie³a, nie<strong>za</strong>le¿nie od tego, czy s¹ onewykorzystywane w pocz¹tkowej, czy dalszej faziedzia³alnoœci gospodarczej.W imieniu PIKE g³os <strong>za</strong>bra³ jej prezes, Jerzy Straszewski,wskazuj¹c na postulaty <strong>za</strong>wsze podnoszoneprzez Izbê. Po pierwsze, ca³oœciowa noweli<strong>za</strong>cjaustawy, poniewa¿ w obecnym kszta³cie jestona tak nieprecyzyjna, ¿e nie pozwala na dok³adneustalenie obowi¹zków. Drugi to kwestia s¹du, którypowinien byæ ostateczn¹ instancj¹ rozstrzygaj¹c¹sprawy zwi¹<strong>za</strong>ne z prawami autorskimi. Najlepiej,gdyby by³a to osobna izba.Natomiast Dyrektor Departamentu Komunikacji KablowejKRRiT Ewa Gadomska stwierdzi³a, ¿e pytaniao prawa autorskie nie powinny byæ do niej kierowane.Oczywiœcie, podpisuje siê pod postulatami24INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
TARGI, KONFERENCJEtelekomunikacjawzywaj¹cymi do ca³kowitej noweli<strong>za</strong>cji nie tylkoprawa autorskiego, ustawy o radiofonii i telewizji,ale równie¿ prawa telekomunikacyjnego, poniewa¿wszystkie one w jakiœ sposób <strong>za</strong>zêbiaj¹ siê ze sob¹.Dotychc<strong>za</strong>s by³y to jedynie drobne noweli<strong>za</strong>cje, coskutkuje licznymi nieœcis³oœciami.Aktywnie o interaktywnoœciKolejny panel dyskusyjny o tym „Jak dostosowaætreœci do nowych form przekazu? Telewizja mobilna,telewizja interaktywna” prowadzi³ Wojciech Apelz rady nadzorczej Œl¹skiej Grupy Telekomunikacyjnej.Rozpocz¹³ od zdefiniowania komunikacji jakoubieranie treœci w s³owa. Nastêpnie podzieli³ wszystkichobecnych na cztery grupy.– Chcia³em – wyjaœnia Wojciech Apel – ¿eby ka¿dyidentyfikowa³ siê ze swoj¹ grup¹. To znaczy, aby poczu³siê producentem jakichœ treœci telewizyjnych,operatorem, który je przekazuje, operatorem sprzêtualbo prawodawc¹. PóŸniej ka¿da grupa wysy³a³akomunikat do innej. Zaczêliœmy od operatorów, którzymieli wys³aæ komunikat do producentów, a ci dalej– do operatorów. Jednoczeœnie producent sprzêtute¿ wysy³a³ swój komunikat.Dyskusja o¿ywia³a siê coraz bardziej. Mówiono ju¿nie tylko o dopasowywaniu treœci do nowych formprzekazu, ale te¿ o wielu innych problemach. Wreszciewszystko skupi³o siê wokó³ pieni¹d<strong>za</strong>, czyli finansowaniaz reklam czy abonamentu. Zastanawianosiê, jak to dzieliæ, jak mierzyæ. I czy to jest legalne?– Mieliœmy ewidentnie <strong>za</strong> ma³o c<strong>za</strong>su – podsumowujeswój panel moderator – bo atmosfera sta³a siêbardzo gor¹ca. W³¹c<strong>za</strong>³y siê osoby z sali i ju¿ nawetnie panowa³em nad mikrofonem. Ka¿dy mia³ coœ dopowiedzenia. Jednak najwa¿niejsze jest to, ¿e ludzies³uchali siê w<strong>za</strong>jemnie. Poszczególne wypowiedziby³y kontrowane przez nastêpnych mówców.To by³o bardzo fajne.Internet szerokopasmowyDyskusjê o tym „Jak wykorzystaæ s<strong>za</strong>nsê na budowêinternetu szerokopasmowego w Polsce?” poprowadzi³analityk Tomasz Kulisiewicz. Na pocz¹tkumówiono o sieciach szerokopasmowych i wszyscybyli zgodni, ¿e nie ma z nimi problemów technicznychani technologicznych. Wiadomo, w jaki sposóbje budowaæ, <strong>za</strong>równo przewodowe, jak i bezprzewodowe.Podkreœlano tendencjê dochodzenia mo¿liwienajdalej ze œwiat³owodem.– W naszej dyskusji – mówi moderator tego panelu– wyró¿ni³bym dwa <strong>za</strong>sadnicze bloki. Pierwszy dotyczy³kwestii, dla kogo mia³by byæ ów szerokopasmowyinternet i <strong>za</strong> czyje pieni¹dze powinien byæ realizowany.Mówiono o sieciach œwiat³owodowych budowanychz funduszy europejskich, które na pewnychobs<strong>za</strong>rach niebezpiecznie konkuruj¹ z normalnymiprzedsiêwziêciami biznesowymi. Zamiast tworzyæsieci tam, gdzie ich faktycznie brakuje, czyli naœcianie wschodniej naszego kraju, powstaj¹ onew najwiêkszych aglomeracjach, tam bowiem wystêpujenajwiêksze parcie potencjalnych u¿ytkowników,silnych samorz¹dów lokalnych, a tak¿e urzêdówmars<strong>za</strong>³kowskich. W rezultacie <strong>za</strong>miast inwestowaæw³asne œrodki, bogate regiony siêgaj¹ po dotacjeunijne. Nie musz¹ wówc<strong>za</strong>s <strong>za</strong>mykaæ siê w modelubiznesowym, mieæ jakiegœ horyzontu c<strong>za</strong>sowegozwrotu poniesionych nak³adów, <strong>za</strong>braknie jednakpieniêdzy na tworzenie sieci tam, gdzie jest to ma³oop³acalne, w miejscach, w których u¿ytkownikówjest niewielu i s¹ oni znacznie oddaleni od siebie.– Przypomina to trochê lotnisko Logan w Bostonie– kontynuuje Tomasz Kulisiewicz – ale podobnieby³o w naszym Lublinie i paru innych miejscachz darmowym dostêpem do internetu. W Bostonieprocesowa³y siê trzy strony: <strong>za</strong>rz¹d lotniska, operatori w³adze miasta. Miasto i port lotniczy chcia³yutworzyæ na lotnisku darmow¹ sieæ bezprzewodowegodostêpu WiFi, natomiast inwestuj¹cy tam operatortwierdzi³, ¿e to burzy mu biznes.Okazuje siê, ¿e jesteœmy bardzo podatni na wzorceprzychodz¹ce z<strong>za</strong> oceanu. Szkoda tylko, i¿ dotyczyto sporów o bezp³atne korzystanie z najnowszychtechnologii. Dyskutanci doszli do zgodnych wniosków:jeœli inwestorem i w³aœcicielem sieci jest samorz¹d,to powinna ona s³u¿yæ samorz¹dowi i obywatelom,ale w ¿adnym razie komercji. Dop³ywœrodków unijnych nie mo¿e stwar<strong>za</strong>æ konkurencji dlabiznesu.– Niejako przy okazji – dopowiada moderator – poruszonokwestiê ustawy o partnerstwie publicznoprywatnym.Oceniono, ¿e zosta³a ona tak napisana,aby nikt przy zdrowych zmys³ach z niej nie korzysta³,bo to grozi sankcjami prokuratorskimi. Ona jestaktualnie nowelizowana, ale przejdŸmy do drugiejgrupy tematów, które poruszono w trakcie tego pa-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 25
telekomunikacjaTARGI, KONFERENCJEnelu. Stanowi³y j¹ bariery, jakie napotyka budowasieci szerokopasmowych w Polsce. Zaczêliœmy odkwestii organi<strong>za</strong>cyjnych. Jak trudno pozbieraæ koniecznezezwolenia czy uzgodnienia, najlepiej wiedz¹ci, którzy chcieli cokolwiek wybudowaæ.Dziêki obecnoœci lekar<strong>za</strong> Piotra Ligockiego, specjalistychorób wewnêtrznych i medycyny pracy,poruszono kwestiê nieœwiadomoœci naszego spo³eczeñstwa.W wielu miejscowoœciach pojawia siê silnyopór spo³eczny przeciwko transmisji radiowej.Przypomniano problem odbudowy masztu radiowegow G¹binie, jak równie¿ masztów telefonii komórkowej.Mówiono o walce z policj¹ w Lublinie, gdziemieszkañcy nie dopuszc<strong>za</strong>li ekip instalatorskich maj¹cychustawiæ przekaŸnik na prywatnej dzia³ce.Operator posiada³ wszystkie potrzebne zezwolenia,a mimo to mieszkañcy otac<strong>za</strong>j¹cego osiedla bali siêszkodliwego promieniowania.– Tymc<strong>za</strong>sem w Polsce – wyjaœnia Tomasz Kulisiewicz– trzeba postawiæ w najbli¿szym c<strong>za</strong>sie oko³o2,5 tys. masztów telefonii komórkowej. Przedewszystkim P4, ale i dotychc<strong>za</strong>sowi operatorzy bêd¹musieli dogêœciæ swoje sieci. W kolejce czekaj¹dwaj nastêpni: Mobylant i Centernet, którzy równie¿coœ dostawi¹. Nierozstrzygniêty jest jeszcze przetargna 49 kana³ów, a jeszcze koniecznoœæ wybudowaniasieci GSMR, do której zmusi nas Zwi¹zek KoleiEuropejskich. Kolejarze bêd¹ musieli ustawiæpewnie kilka tysiêcy masztów.Mamy w Polsce wypracowane procedury uzyskiwaniazezwoleñ na budowê takich masztów. Niestety,dopuszc<strong>za</strong>j¹ one mo¿liwoœæ oprotestowania decyzjinawet przez osoby postronne. Ktoœ u¿ywaj¹cy argumentów„pseudoekologicznych” czy wrêcz pos³uguj¹cysiê s<strong>za</strong>nta¿em ekologicznym potrafi na d³ugic<strong>za</strong>s <strong>za</strong>blokowaæ najpotrzebniejsz¹ inwestycjê. Problempolega na braku œwiadomoœci spo³eczeñstwai ³atwym nag³aœnianiu demagogicznych wypowiedzi.Podobne k³opoty ma w naszym kraju energetykaj¹drowa czy te¿ spalarnie œmieci.Kolejny kongres INFOTELA przeszed³ do historii.Na uczestników czeka³o jeszcze kilka atrakcji, takichjak rejs po mazurskich jeziorach zorganizowanydziêki firmie L&L Datacom Sp. z o.o. czy wspólnegrillowanie ufundowane przez firmê „ksi.<strong>pl</strong>”Kom<strong>pl</strong>eksowe Systemy Informacyjne Sp. z o.o.Warto jednak <strong>za</strong>uwa¿yæ, ¿e obok targów INTERTE-LECOM, równie¿ wspó³organizowanych przez redakcjê,to jedna z nielicznych imprez w Polsce, naktórych spotyka siê œrodowisko telekomunikacyjne.Przy czym targi postrzegane s¹ jako miejsce prezentacjikonkretnych wyrobów, natomiast kongrespozwala na szersz¹ wymianê doœwiadczeñ, przemyœleñi <strong>pl</strong>anów na przysz³oœæ.Próbuje ³¹czyæ ca³e œrodowisko komunikacji elektroniczneji to jest jego najwiêksz¹ <strong>za</strong>let¹.Znalaz³o to odzwierciedlenie w tematyce poszczególnychpaneli dyskusyjnych, poczynaj¹c od wspomnieñ,poprzez aktualne problemy z przestrzeganiempraw autorskich, a¿ po metody dostarc<strong>za</strong>nianowych treœci w nowych sieciach. By³a okazjawys³uchania niekiedy bardzo burzliwych dyskusji,czêsto w nader interdyscy<strong>pl</strong>inarnym ujêciu. 26INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
telekomunikacjaSOFTWAREAvaya one-X CommunicatorPo³¹czenia wideonajwy¿szej jakoœciAvaya poszer<strong>za</strong> ofertê Unified Communication o one-XCommunicator – now¹ flagow¹ a<strong>pl</strong>ikacjê klienck¹, która umo¿liwiau¿ytkownikom dostêp do najczêœciej wykorzystywanychnarzêdzi komunikacyjnych <strong>za</strong> poœrednictwem jednego interfejsu.Rozwi¹<strong>za</strong>nie ³¹czy w sobie obs³ugê wszystkich dostêpnych kana³ówkontaktu z wykorzystaniem standardów H.323 i SIP.28Oprogramowanie <strong>za</strong>pewnia pe³n¹ funkcjonalnoœæ w <strong>za</strong>kresietelefonii i umo¿liwia wyœwietlanie obrazu wideona komputerze, a tak¿e oferuje wizualn¹ obs³ugê pocztyg³osowej, rozbudowan¹ sygnali<strong>za</strong>cjê dostêpnoœci,mo¿liwoœæ korzystania z poczty elektronicznej i komunikatora,zintegrowany mostek telekonferencyjny orazdostêp do spisów teleadresowych i historii kontaktów.Dziêki temu u¿ytkownicy mog¹ porozumiewaæ siê miêdzysob¹ <strong>za</strong> pomoc¹ dowolnego kana³u kontaktu korzystaj¹ctylko z jednej a<strong>pl</strong>ikacji. Obs³uga protoko³ów telekomunikacyjnychH.323 i SIP pozwala przedsiêbiorstwomna komunikacjê <strong>za</strong> pomoc¹ tele- i wideokonferencjitak¿e w przypadku posiadania infrastruktury technologicznejopartej na rozwi¹<strong>za</strong>niach ró¿nych dostawców.– Avaya one-X Communicatorto wysoce skalowalne,rozbudowane rozwi¹<strong>za</strong>niedla przedsiêbiorstwi ich pracowników.Pozwala na wybórnajw³aœciwszego w danejchwili sposobu wymianyinformacji – powiedzia³aMary Dunlop, wiceprezesdzia³u produktów UnifiedCommunication w firmieAvaya.Avaya one-X Communicatorjest zintegrowanyz serwerem Avaya Intelligent Presence Server (IPS),dziêki czemu u¿ytkownicy mog¹ uzyskaæ informacjeo dostêpnoœci poszczególnych rozmówców. Obecniew ramach sygnali<strong>za</strong>cji dostêpnoœci one-X Communicatorwspó³pracuje z programem Avaya CommunicationManager oraz Microsoft Office Communications Server.Nastêpne wersje zostan¹ wzbogacone o kolejne mo¿liwoœci.Wykorzystuj¹c kartê programu Avaya one-XCommunicator w programie Microsoft Office Communicator2007 mo¿na uzyskaæ bezpoœredni dostêp do <strong>za</strong>awansowanychfunkcji telefonii, w tym obs³ugi urz¹dzeñbezprzewodowych, rejestrowania i prze³¹c<strong>za</strong>niapo³¹czeñ.Program maksymalnie upraszc<strong>za</strong> obs³ugê wideokonferencji,umo¿liwiaj¹c rozszerzenie transmisji wideoo funkcje prze³¹c<strong>za</strong>nia i przekazywania po³¹czeñ, organizowaniatelekonferencji, <strong>za</strong>wies<strong>za</strong>nia po³¹czeñ orazich grupowego odbierania. A<strong>pl</strong>ikacja umo¿liwia przesy³anieobrazu wideo pod kontrol¹ systemu AvayaCommunication Manager, a tym samym – zmniejszenieobci¹¿enia sieci i sterowanie poziomem dostêpu dous³ug wideo z poziomu Avaya Communication Manager.Po³¹czenie oprogramowania one-X Communicatorz systemem telekonferencji wielostronnych firmy Polycomumo¿liwia obs³ugê kilku uczestników w ramachjednej wideokonferencji.– Integracja urz¹dzeñ firmy Polycom ze œrodowiskiemUnified Communication Avaya pozwala prowadziæwideokonferencje w równie ³atwy sposób, jak zwyk³erozmowy telefoniczne – powiedzia³ Joe Sigrist, wiceprezesi dyrektor ds. rozwi¹<strong>za</strong>ñ wideo w firmie Polycom.Wœród dodatkowych funkcji programu one-X Communicatornale¿y wymieniæ obs³ugê audiowizualnych konferencjimultimedialnych, która umo¿liwia pracownikomsprawd<strong>za</strong>nie, kto do³¹czy³ do telekonferencji w systemieAvaya Meeting Exchange, kto aktualnie mówi– a tym samym pozwala umiejscowiæ rozmowê w szerszymkontekœcie.Moderatorzy konferencji mog¹ rozpoznawaæ linie, naktórych wystêpuj¹ <strong>za</strong>k³ócenia i na których odtwar<strong>za</strong>najest muzyka w trakcie oczekiwania, a nastêpnie wycis<strong>za</strong>ætakie linie lub od³¹c<strong>za</strong>æ je od telekonferencji bezroz³¹c<strong>za</strong>nia pozosta³ych uczestników. Wizualna obs³ugapoczty g³osowej umo¿liwia pracownikom wyœwietlaniewiadomoœci g³osowych i <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie nimi zgodniez ustalonymi priorytetami. Ponadto pracownicy mog¹z poziomu interfejsu programu one-X Communicatorrozpoczynaæ sesje komunikatora lub uruchamiaæ programypocztowe.Program Avaya one-X Communicator trafi³ do sprzeda-¿y na ca³ym œwiecie w maju w ramach <strong>za</strong>prezentowanychrównolegle z nim nowych pakietów Avaya UnifiedCommunications for Teleworkers i Avaya Unified Communicationsfor Mobile Workers, a tak¿e w ramach pakietuAvaya Unified Communications Standard Edition.Ponadto firmy Avaya i Lenovo wprowadz¹ do sprzeda-¿y now¹ wersjê oprogramowania Avaya Mobility Editiondo notebooków Lenovo ThinkPad i komputerów stacjonarnychThinkCentre – opart¹ na nowej a<strong>pl</strong>ikacji Avayaone-X Communicator. INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
Mesh Networks – bardzo <strong>za</strong>awansowanetechnologicznie rozwi¹<strong>za</strong>nie sieci kratowejoparte na technologii armii USA. Ka¿dy elementsieci stanowi jednoczeœnie punkt dostêpowy,jak i router dla sieci transportowej– w przypadku awarii dowolnego elementusieci, wszystkie pozosta³e adaptuj¹ siê donowej sytuacji <strong>za</strong>pewniaj¹c ci¹g³oœæ transmisji.Tego typu rozwi¹<strong>za</strong>nie mo¿e zostaæ<strong>za</strong>stosowane np. do budowy systemu monitoringumiejskiego lub dostarczenia dostêtelekomunikacjaSYSTEMYZintegrowanerozwi¹<strong>za</strong>niadla bran¿yteleinformatycznej£ukasz WojciechowskiL&L Datacom jest dostawc¹ zintegrowanych rozwi¹<strong>za</strong>ñdla dynamicznie rozwijaj¹cej siê bran¿y teleinformatycznej.Oferujemy <strong>za</strong>awansowane systemy transmisji danychz wykorzystaniem technologii przewodowychoraz bezprzewodowych. Uzupe³nienie ofertystanowi¹ rozbudowane rozwi¹<strong>za</strong>nia z <strong>za</strong>kresubezpieczeñstwa <strong>za</strong>sobów teleinformatycznych.L&L Datacom jako dystrybutor i integrator rozwi¹<strong>za</strong>ñuznanych miêdzynarodowych producentówposiada rozbudowane <strong>za</strong><strong>pl</strong>ecze logistyczneoraz szkoleniowe. Dysponujemy w³asnym centrumszkoleniowym oraz laboratorium sprzêtowymwykorzystywanym <strong>za</strong>równo do szkoleñ, jaki <strong>projekt</strong>owania oraz testowania koncepcji technicznych.Maj¹c na uwadze <strong>za</strong>potrzebowanie ze stronyrynku oraz wymagania stawiane naszej firmieprzez producentów, firma L&L Datacom zbudowa³aoraz utrzymuje rozbudowany dzia³ techniczny.Wszyscy in¿ynierowi zostali przeszkoleniprzez autoryzowane centra szkoleniowe producentów.Nas<strong>za</strong> kadra in¿ynierska posiada wieloletniedoœwiadczenie w budowie oraz utrzymaniusieci korporacyjnych oraz operatorskich. Kompetencjenaszych in¿ynierów zosta³y wielokrotniepotwierdzone w c<strong>za</strong>sie im<strong>pl</strong>ementacji kom<strong>pl</strong>eksowychrozwi¹<strong>za</strong>ñ dla naszych klientów.Nasze portfolio produktowe opiera siê na technologiioferowanej przez czo³owych producentówo uznanych œwiatowych markach: Huawei TechnologiesL&L Datacom jest odpowiedzialny <strong>za</strong> budowêkana³u dystrybucji dla rynku przedsiêbiorstww <strong>za</strong>kresie nastêpuj¹cych grup produktów: Datacom – jest to kom<strong>pl</strong>etne portfolio produktówdo budowy sieci LAN oraz WAN.Oferta produktowa to przede wszystkim routery(od niemodularnych do terabitowych)oraz prze³¹czniki ethernetowe (od 4 do 600portów). Uzupe³nieniem tej grupy urz¹dzeñs¹ firewalle, koncentratory VPN oraz systemy<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia sieciami. Optical Networks – w ramach tej grupy produktówoferujemy na polskim rynku <strong>za</strong>awansowanesystemy transmisji optycznejCWDM, DWDM oraz NG-SDH. Kom<strong>pl</strong>eksowoœæoferty pozwala nam <strong>za</strong>proponowaæurz¹dzenia bardzo elastyczne pod wzglêdemprzep³ywnoœci oraz dostêpnoœci interfejsów. MotorolaW ramach wspó³pracy z Motorol¹ L&L Datacomjest odpowiedzialny <strong>za</strong> dystrybucjê orazrozwój rynku dla produktów z grupy MotoWI4: Point-to-Point – rozwi¹<strong>za</strong>nia punkt-punktprzeznaczone dla operatorów oraz klientówkorporacyjnych. Oferowane rozwi¹<strong>za</strong>nia <strong>za</strong>pewniaj¹przep³ywnoœæ od 10 do 300 Mbitsdla po³¹czeñ pracuj¹cych w pasmach nielicencjonowanych; Point-to-Multipoint – oferujemy system Canopy– wiod¹c¹ technologiê w <strong>za</strong>kresiebudowy dostêpowych sieci radiowych wpasmach nielicencjonowanych. Rozwi¹<strong>za</strong>niecharakteryzuje siê du¿¹ elastycznoœci¹us³ug kreowanych na bazie systemu; BPL – jest to system <strong>za</strong>pewniaj¹cy³¹cznoœæ z wykorzystaniem infrastrukturyelektrycznej obiektu. Rozwi¹<strong>za</strong>nie to stanowiidealne uzupe³nienie technologii dostêpuradiowego pozwalaj¹ce na dystrybucjê sieciw ramach danego budynku;30INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
SYSTEMYtelekomunikacjapu do internetu dla osiedla domów jednorodzinnych. EnterasysRozwi¹<strong>za</strong>nia firmy Enterasys to przede wszystkim<strong>za</strong>awansowane systemy bezpieczeñstwadla sieci korporacyjnych oraz operatorskich. Security – rozwi¹<strong>za</strong>nia z tej grupy produktówto bardzo <strong>za</strong>awansowane systemyIDS/IPS oraz NAC. Cech¹ charakterystyczn¹oferty firmy Enterasys jest kom<strong>pl</strong>eksowepodejœcie do kwestii bezpieczeñstwa<strong>za</strong>sobów. Odpowiednie a<strong>pl</strong>ikacje <strong>za</strong>pewniaj¹poufnoœæ, integralnoœæ oraz dostêpnoœæinformacji dla odpowiednich osób.Wszystkie elementy systemu s¹ oferowanepod wspóln¹ nazw¹ Dragon – jest to zestawkomponentów, które mo¿emy uruchamiaæw dowolnej konfiguracji. Visibility&Control – NetSight jest a<strong>pl</strong>ikacj¹oferowan¹ przez Enterasys do kontrolii monitoringu ca³ego œrodowiska sieciowego.Z wykorzystaniem tego zestawu narzêdzimo¿liwa jest kom<strong>pl</strong>etna kontrola sieci:portów, VLAN-ów, u¿ytkowników, a<strong>pl</strong>ikacjioraz protoko³ów. Wykorzystuj¹c NetSightunika siê konfiguracji poszczególnych urz¹dzeñ– a<strong>pl</strong>ikujemy politykê jednoczeœnie dlaca³ej sieci oraz wszystkich jej elementówaktywnych.Ze wzglêdu na rynek docelowy poszczególnychgrup produktów, nas<strong>za</strong> firma opiera siê na dwóchg³ównych kierunkach sprzeda¿owych: sprzeda¿ bezpoœrednia – sprzeda¿ prowadzonabezpoœrednio przez nasz¹ firmê. W ramachwspó³pracy z klientami <strong>za</strong>pewniamy dostawêurz¹dzeñ, ich integracjê oraz kom<strong>pl</strong>eksowewsparcie techniczne. G³ównymi klientami, dlaktórych nas<strong>za</strong> firma prowadzi sprzeda¿ bezpoœredni¹,s¹ operatorzy telekomunikacyjni, np.Telekomunikacja Polska, Exatel, INOTEL; sprzeda¿ poœrednia – stworzyliœmy programpartnerski, który ma na celu rozwój firmdzia³aj¹cych w bran¿y telekomunikacyjnejw poszczególnych obs<strong>za</strong>rach Polski. Naszefirmy partnerskie po zdobyciu niezbêdnej wiedzytechnicznej, a tak¿e serwisowej, oferuj¹rozwi¹<strong>za</strong>nia w sektorze klientów biznesowych.Pozwala to nam na kom<strong>pl</strong>eksow¹ obs³ugêklientów i <strong>za</strong>gwarantowanie atrakcyjnych us³ugserwisowych. INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 31
telekomunikacjaSYSTEMYMicha³ Mus<strong>za</strong>lskiSystemy PowerCatPowerCat 5eFirma Molex Premise Networks oferuje okablowaniestrukturalne kategorii 5e. PowerCat 5e jest nazw¹w³asn¹ systemów, które spe³niaj¹ wymagania transmisyjnew paœmie 100 Mhz. S¹ to systemy opartena kablach symetrycznych nieekranowanych U/UTPoraz kablach ekranowanych F/UTP.Integraln¹ czêœci¹ obu systemów jest modu³ DataGate+ kategorii 5e o strukturze nieekranowanejoraz ekranowanej, o który w swej konstrukcji opieraj¹siê gniazdach abonenckie oraz panele krosowe.Uzupe³nieniem systemów s¹ kable krosowe wykonanez wysokiej jakoœci kabli o konstrukcji linkiU/UTP oraz F/UTP. Wszystkie kable krosowe posiadaj¹specjalnie wyprofilowane booty wykonywanemetod¹ optrysku, która <strong>za</strong>pewnia optymalne promieniegiêcia, co znacznie przed³u¿a ich ¿ywotnoœæ.Systemy PowerCat 5e s¹ zgodne ze wszystkimi normamibran¿owymi takich organi<strong>za</strong>cji, jak ISO/IEC,TIA/EIA, CENELEC oraz PKN. Posiadaj¹ równie¿certyfikaty nie<strong>za</strong>le¿nych laboratoriów. Systemy tez powodzeniem mo¿na stosowaæ w sieciach komputerowychpracuj¹cych z prêdkoœciami do 1Gb/s,czyli stosuj¹cych jako standard transmisyjny protokó³1GBase-T.PowerCat 6System PowerCat 6 dostêpny jest w wersji nieekranowanej.System jest zgodny z takimi standardami,jak: ISO/IEC 1180-1:2002; ANSI/TIA/EIA-568-B.2-1:2002; EN 50173-1:2002.Zgodnoœæ z tymi standardami <strong>za</strong>pewnia kompatybilnoœæze wszystkimi parametrami w ca³ym paœmietransmisyjnym 250 MHz. Tradycyjnie system zosta³oparty na kablach symetrycznych dostêpnychw wersjach PVC oraz LSZH. Nieod³¹cznym elementemsk³adowym systemu jest opatentowany przezfirmê Molex Premise Networks unikatowy nieekranowanymodu³ Data Gate+ tym razem kategorii 6.Modu³y te stosowane s¹ <strong>za</strong>równo w panelach krosowych,jak i gniazdach u¿ytkowników. Gniazda u¿ytkowników<strong>za</strong>wieraj¹ce ten modu³ produkowane s¹w takich standardach, jak Euromod, ModMosaic,Contura, ABB Tango, DIN 49075.PowerCat 10GS¹ to systemy, które wspieraj¹ przesy³ protoko³utransmisyjnego 10 GBase-T. Systemy dostêpne s¹w wersjach ekranowanej oraz nieekranowanej. Systemekranowany sk³ada siê z komponentów kategorii6, które spe³niaj¹ parametry transmisyjne wgspecyfikacji technicznych, takich jak TIA/EIA TSB155 oraz ISO/IEC 24570. Zgodnoœæ z tymi specyfikacjamigwarantuje poprawnoœæ transmisji protoko³u10G Base-T na pe³n¹ odleg³oœæ 100 metrów w kanaletransmisyjnym. W przypadku wersji ekranowanejwyposa¿enie modu³u w puszkê ekranuj¹c¹ <strong>za</strong>pewni³onajwy¿sz¹ klasê ekranowania (tzw. ekranowanie360°), co <strong>za</strong>bezpiec<strong>za</strong> przed <strong>za</strong>k³óceniamielektromagnetycznymi przychodz¹cymi z dowolnegokierunku. Nowy modu³ Data Gate+ <strong>za</strong>pewnia doskona³¹kompatybilnoœæ EMC zgodn¹ z dyrektyw¹europejsk¹ 92/31/EEC.System nieekranowany PowerCat 10G oparty zosta³na komponentach zgodnych z najnowszym draftemnormy dotycz¹cej parametrów dla kategorii 6A, czyliTIA/EIA 568-B.2-10. Draft ten wymaga od okablowaniaszerokoœci pasma, które wynosi 500 MHz.G³ównym czynnikiem, który zmusi³ producentówokablowania do <strong>za</strong><strong>projekt</strong>owania nowej linii produktównieekranowanych dla a<strong>pl</strong>ikacji pracuj¹cejz prêdkoœci¹ 10 Gb/s, by³ parametr AlienCrosstalk,czyli przes³uch pomiêdzy kablami w wi¹zce kabli.Przes³uchy te by³y na tyle du¿e, i¿ transmisja po tradycyjnymokablowaniu nieekranowanym kategorii 6mog³a siê odbywaæ na odleg³oœci do 55 metrów.Jako medium transmisyjne w systemie nieekranowanymPowerCat 10G u¿yto kabla U/UTP w pow³oceLSZH, którego innowacyjna konstrukcja minimalizujewp³yw przes³uchów miêdzy kablami naw³aœciw¹ transmisjê sygna³ów w kablu. Zarównow panelu krosowym, jak i wszystkich gniazdachu¿yto modu³u Data Gate+ równie¿ o unikatowej konstrukcji.Elementem uzupe³niaj¹cym system s¹ kable krosoweo ró¿nych d³ugoœciach oraz kolorach. Systemzosta³ z powodzeniem przebadany przez nie<strong>za</strong>le¿nelaboratorium ETL Semko.Informacja dodatkowa:Modu³y Data Gate+ s¹ wyposa¿one w wysokiejjakoœci z³¹cze szczelinowe KATT IDC, które<strong>za</strong>rabiane jest przy u¿yciu powszechnie dostêpnychnarzêdzi uderzeniowych KATT/110. U¿ycie tego rod<strong>za</strong>jumodu³ów oraz narzêdzi gwarantuje ³atwoœæmonta¿u oraz – co najwa¿niejsze dla instalatorai u¿ytkownika koñcowego – bardzo dobr¹ powtar<strong>za</strong>lnoœæpomiarów. Modu³y Data Gate+ posiadaj¹dodatkowo wbudowan¹ od strony gniazda RJ-45przesuwn¹ przes³onê przeciwkurzow¹ chroni¹c¹styki przed <strong>za</strong>brudzeniami. Przes³ona ma <strong>za</strong> <strong>za</strong>danierównie¿ prostowanie pinów po ka¿dym w³o¿eniu/wy³o¿eniuwtyczek RJ-45. Dodatkowo do modu³ówmo¿na <strong>za</strong>stosowaæ <strong>za</strong>œlepkê blokuj¹c¹, którauniemo¿liwia w³o¿enie wtyku RJ-45 do gniazda dedykowanegodo transmisji sygna³ów telefonicznychopartych na kablach z wtyczkami RJ-11 oraz RJ-12. 32INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
SPRZÊTtelekomunikacjaFluke EtherScope Network AssistantGrzegorz KantowiczNarzêdziedo przeprowad<strong>za</strong>niainstalacji i weryfikacji sieciFirma Passus, dostawca rozwi¹<strong>za</strong>ñ w <strong>za</strong>kresie wydajnoœci i bezpieczeñstwa sieci teleinformatycznych,wprowadzi³a now¹ wersjê anali<strong>za</strong>tora Fluke EtherScope Network Assistant. Nowoœci¹ jest funkcjaService Performance Tool, która pozwala szybciej instalowaæ sieæ LAN, przeprowadziæ jej weryfikacjêoraz sporz¹dziæ dokumentacjê po<strong>wdro</strong>¿eniow¹.Urz¹dzenie stanowi istotn¹ pomoc dla integratorów systemóworaz dystrybutorów oferuj¹cych wartoœæ dodan¹w <strong>za</strong>kresie instalacji sieci. Dziêki nowej funkcjiService Performance Tool mo¿liwa jest weryfikacja wydajnoœcisieci LAN podc<strong>za</strong>s jej instalacji. Pozwala to<strong>za</strong>demonstrowaæ i udokumentowaæ, ¿e te us³ugisieciowe, które maj¹ krytyczne znaczenie dla prawid³owegodzia³ania sieci LAN (DHCP, DNS, www),s¹ dostêpne i spe³niaj¹ stawiane przed nimi wymogi.Sporz¹dzenia takiej dokumentacji mo¿e <strong>za</strong>¿¹daæklient. Funkcjê Service Performance Tool mo¿e tak¿ewykorzystaæ instalator, zyskuj¹c now¹ pozycjê w swojejofercie, która pozwoli wyró¿niæ siê na tle konkurencji.Instalatorzy sieci wyposa¿eni w EtherScope dysponuj¹pakietem narzêdzi o potê¿nych mo¿liwoœciach, którepozwalaj¹ sprawdziæ, czy infrastruktura sieciowa zosta³aprawid³owo <strong>za</strong>instalowana i skonfigurowana. Weryfikacjai powi¹<strong>za</strong>na z ni¹ dokumentacja daj¹ pewnoœæ,¿e sieæ LAN bêdzie funkcjonowaæ w <strong>za</strong><strong>pl</strong>anowanysposób, bêdzie sprawiaæ mniej problemów i lepiejspe³ni oczekiwania u¿ytkowników.Anali<strong>za</strong>tor EtherScope mo¿e teraz tak¿e wspó³pracowaæz narzêdziem Gigabit LinkRunner Pro do przeprowad<strong>za</strong>niatestów przepustowoœci sieci. LinkRunner Proobs³uguje warstwy sieciowe 2 i 3, a niewielkie kosztyzwi¹<strong>za</strong>ne z <strong>za</strong>stosowaniem tego rozwi¹<strong>za</strong>nia pozwalaj¹instalatorom wyposa¿yæ wielu techników w pomocnenarzêdzie.Technicy, którzy pracuj¹ dla integratorów systemów lubdystrybutorów oferuj¹cych wartoœæ dodan¹, <strong>za</strong>zwyc<strong>za</strong>jpoœwiêcaj¹ 70 proc. c<strong>za</strong>su na czynnoœci zwi¹<strong>za</strong>nez wdra¿aniem rozwi¹<strong>za</strong>ñ. Nowy zestaw testów oferowanychprzez EtherScope i weryfikuj¹cych instalacjêpozwoli instalatorom spêd<strong>za</strong>æ mniej c<strong>za</strong>su u klienta, coz kolei przek³ada siê na oszczêdnoœci integratorówi dystrybutorów.EtherScope:szybkie rozwi¹zywanie problemów z sieci¹EtherScope Network Assistant to podrêczny anali<strong>za</strong>torsieci, który pomaga specjalistom szybko rozwi¹zywaæproblemy wystêpuj¹ce w instalacjach 10/100/1000 Mbitwykonanych z wykorzystaniem skrêtki lub œwiat³owodów,a tak¿e w sieciach bezprzewodowych. Ether-Scope obs³uguje obecnie tak¿e SNMPv3, co ma znaczeniedla specjalistów sieciowych odpowiedzialnych<strong>za</strong> obs³ugê nowej wersji protoko³u SNMP.EtherScope Network Assistant daje nowe mo¿liwoœcibiznesowe dystrybutorom oferuj¹cym wartoœæ dodan¹oraz integratorom systemówPo weryfikacji tworzona jest ³atwa w interpretacji dokumentacja,<strong>za</strong>wieraj¹ca szczegó³owe informacje na tematwydajnoœci po³¹czeñ LAN i WAN. Taka dokumentacjaweryfikacyjna stanowi dowód pomyœlnego ukoñczeniareali<strong>za</strong>cji <strong>projekt</strong>u.Nowa wersja anali<strong>za</strong>tora EtherScope oferuje tak¿e innenarzêdzia testuj¹ce. U¿ytkownicy mog¹ m.in. dokonywaæpomiarów i s<strong>za</strong>cowaæ wydajnoœæ Ethernetu, korzystaj¹cz nowych procedur RFC 2544 oraz innych <strong>za</strong>awansowanychtestów (np. dotycz¹cych b³êdów zwi¹<strong>za</strong>nychze stabilnoœci¹ czy b³êdów bitowych) umo¿liwiaj¹cychustalenie kryteriów oceny.EtherScope Network Assistant z funkcj¹weryfikacji wydajnoœci sieci LAN/WLANOprócz nowych funkcji zwi¹<strong>za</strong>nych z instalacj¹ Ether-Scope Network Assistant oferuje teraz tak¿e rozszerzoneopcje rozwi¹zywania problemów z mo¿liwoœci¹ wykrywaniai lokali<strong>za</strong>cji punktów dostêpowych 802.11n. INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 33
telekomunikacjaSPRZÊTSwissvoicedla domu i biuraSwissvoice Polska Sp. z o.o., bêd¹ca czêœci¹szwajcarskiej firmy Swissvoice A.G.(producenta i dystrybutora rozwi¹<strong>za</strong>ñ telekomunikacyjnych),istnieje w Polsce od 2002 roku. Powsta³a w wyniku przekszta³ceniafirmy Ascom, z której struktur wydzielono dzia³ urz¹dzeñi rozwi¹<strong>za</strong>ñ telekomunikacyjnych. Swissvoicejest w Polsce znana ze sprzeda¿y produktówISDN z serii EURIT oraz analogowych DECT z serii AVENA.Spó³ka zyska³a opiniê dobrego jakoœciowo i <strong>za</strong>awansowanegotechnologicznie producenta urz¹dzeñtelekomunikacyjnych, co ma swoje odzwierciedleniew stale rosn¹cym udziale sprzeda¿yw Polsce. Wg firmy badawczej GFK, Swissvoicejest jednym z 3 najwiêkszych dostawców aparatówtelefonicznych w standardzie DECT oraz wiod¹cymdostawc¹ aparatów ISDN.dzia³ania wybranych modeli aparatów sprzedawanychprzez firmê Swissvoice.W miesi¹cach wakacyjnych uzupe³niony zostanieasortyment sprzedawanych dotychc<strong>za</strong>s dodatkowychs³uchawek z ³adowarkami do modeli: AVENA135 i AVENA 347/357 o dodatkowe modele: AVENA127 i AVENA 147/157.Reaguj¹c na sugestie klientów dotycz¹ce kolorówobudowy poszczególnych modeli aparatów, po wakacjachSwissvoice wprowadzi dodatkow¹ wersjêpodstawowego modelu dostarc<strong>za</strong>nego w tej chwilido TP SA (czyli AVENA 109/109 DUO) w tonacjisrebrno-c<strong>za</strong>rnej.Us³uga ISDN nie znalaz³a, niestety, uznania takwœród klientów, jak i operatorów w Polsce i nie jestdalej rozwijana (podobnie dzieje siê w krajach EuropyZachodniej), st¹d w sieciach sprzeda¿y dominuj¹obecnie modele wspó³pracuj¹ce z liniami analogowymi(PSTN).Chc¹c <strong>za</strong>spokoiæ rosn¹ce wci¹¿ oczekiwania Klientóww tym segmencie rynku telekomunikacyjnego,Swissvoice wprowadzi³a w tym roku na rynek polskikolejne udane modele aparatów DECT, kontynuuj¹ci rozwijaj¹c z sukcesem ciesz¹ce siê du¿¹ popularnoœci¹rozwi¹<strong>za</strong>nia znane ju¿ z wersji AVENA 135i AVENA 147.Nie s¹ to proste kopie poprzedników, ale udoskonalonai znacznie wzbogacona funkcjonalnie nowalinia aparatów.W dobie galopuj¹cych podwy¿ek cen energii szczególnegoznaczenia nabiera mo¿liwoœæ jej oszczêd<strong>za</strong>nia.Du¿e oszczêdnoœci mo¿na uzyskaæ w urz¹dzeniachznajduj¹cych siê w ci¹g³ej gotowoœci dopracy. Do tej grupy nale¿¹ tak¿e telefony bezprzewodowe,które w sposób ci¹g³y komunikuj¹ siê zestaj¹ bazow¹. Wychodz¹c naprzeciw rynkowym(i praktycznym) oczekiwaniom, Swissvoice wyposa¿y³aswoje urz¹dzenia w tryb ECO MODE,czyli pracy ekonomicznej – funkcjê zmniejs<strong>za</strong>niapromieniowania elektromagnetycznego i poborupr¹du. W c<strong>za</strong>sie czuwania aparat pracuje z najni¿sz¹mo¿liw¹ moc¹, pozwalaj¹c¹ na utrzymaniekontaktu z baz¹.Swissvoice poprawi³a tak¿e znacznie komfort korzystaniaz aparatów telefonicznych, <strong>za</strong>równo firmowych,jak i domowych, poprzez dodatkowe akcesoria,pozwalaj¹ce w prosty i niedrogi sposób rozbudowaæistniej¹cy system telefoniczny o dodatkowes³uchawki (kom<strong>pl</strong>ety ze s³uchawkami i ³adowarkami)oraz tzw. repeater’y, pozwalaj¹ce zwiêkszyæ <strong>za</strong>siêgSwissvoice bacznie obserwuje rynek oraz tworz¹cesiê na nim nowe nisze produktowe. Badane s¹i szczegó³owo analizowane mo¿liwoœci poszerzeniaasortymentu sprzedawanych terminali koñcowych.Na ukoñczeniu s¹ testy produktów z rodziny IP orazrozwi¹<strong>za</strong>ñ walkie-talkie. Nieprzerwanie trwaj¹ pracenad adaptacj¹ na rynek polski <strong>za</strong>awansowanychmodeli analogowych aparatów przewodowych, któres¹ oferowane w innych krajach Europy.Jeœli tylko uda siê wypracowaæ kompromis kosztowypomiêdzy oczekiwaniami funkcjonalnymi klientówa akceptowaln¹ przez wszystkie strony cen¹,przygotowane i gruntownie przetestowane <strong>projekt</strong>yi rozwi¹<strong>za</strong>nia zostan¹ w szybkim c<strong>za</strong>sie <strong>wdro</strong>¿one.Firma Swissvoice Polska Sp. z o.o., jako producenti dystrybutor aparatów telefonicznych oraz innychurz¹dzeñ koñcowych, <strong>za</strong>pewnia w³asny serwis centralnyoraz minimum 2-letni¹ gwarancjê, realizowan¹w systemie „door-to-door”.Œwiadczy tak¿e us³ugi outsourcingu dla kilku znanychpowa¿nych miêdzynarodowych dostawcówurz¹dzeñ elektronicznych.Po szczegó³y dotycz¹ce firmy, jej dzia³alnoœci i oferowanychproduktów <strong>za</strong>pras<strong>za</strong>my do sieci autoryzowanychpartnerów, do internetu oraz pod numer naszejbezp³atnej infolinii. 34INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
SPRZÊTtelekomunikacjaTelekonferencje dla biznesuGrzegorz KantowiczTelefony VoIPo jakoœci g³osu HDNa rynku pojawi³y siê dwa nowe telefony konferencyjne IP, firmy Polycom, w autorskiej technologii Polycom HDVoice. Modele SoundStation® IP 7000 oraz IP 6000 wyró¿nia wysoki poziom czystoœci i jakoœci transmisji g³osuoraz brak <strong>za</strong>k³óceñ spowodowanych telefonami komórkowymi oraz aparatami smartphone dziêki <strong>za</strong>stosowaniutechnologii ekranowania przed czêstotliwoœci¹ radiow¹. SoundStation IP 7000 sprawdzi siê w du¿ych salachkonferencyjnych, gabinetach dyrektorów czy pomieszczeniach <strong>za</strong>rz¹du, podc<strong>za</strong>s gdy SoundStation® IP 6000dostosowany jest do biur kierowników oraz ma³ych i œrednich sal konferencyjnych.SoundStation IP 7000 i SoundStation IP 6000 Polycomto pierwsze telefony konferencyjne opracowane w celuzintegrowania otwartego Protoko³u Inicjowania Sesji(SIP) z technologi¹ Polycom HD Voice. Dziêki po³¹czeniutechnologii HD Voice oraz opatentowanej przez Polycomtechnologii Acoustic Clarity aparaty oferuj¹ czystoœæi jakoœæ transmisji g³osu oraz gwarantuj¹ wydajniejszetelekonferencje. Nowe telefony konferencyjnewprowad<strong>za</strong>j¹ tak¿e najnowsze technologie Polycomekranowania przed czêstotliwoœci¹ radiow¹, które eliminuj¹<strong>za</strong>k³ócenia w postaci tzw. buczenia, powstaj¹cena skutek interferencji wywo³anych telefonami komórkowymioraz aparatami smartphone.Charakterystyka produktówSoundStation IP 7000 wyró¿nia nowe, eleganckie wzornictwo.Funkcjonalnoœæ: pojawiaj¹ca siê po raz pierwszy w bran¿y do 22 kHzjakoœæ CD, HD Voice dla czystoœci i zrozumia³oœcizbli¿onej do rozmów prowadzonych na ¿ywo; du¿y wyœwietlacz o wysokiej rozdzielczoœci i mocprzetwar<strong>za</strong>nia dla a<strong>pl</strong>ikacji IP przekszta³caj¹ telefonkonferencyjny w <strong>pl</strong>atformê a<strong>pl</strong>ikacji do sal konferencyjnych.Zawiera on protokó³ LDAP umo¿liwiaj¹cydostêp do <strong>za</strong>sobów katalogowych przedsiêbiorstwa,trójkierunkowe wideokonferencje w HD Voice orazotwart¹ mikroprzegl¹darkê XHTML do opracowywaniaoraz integracji a<strong>pl</strong>ikacji osób trzecich. A<strong>pl</strong>ikacjakonferencyjna umo¿liwia u¿ytkownikom zobaczenienazwisk uczestników oraz dodawanie, usuwanie,wycis<strong>za</strong>nie lub <strong>za</strong>wies<strong>za</strong>nie rozmów z poszczególnymirozmówcami podc<strong>za</strong>s po³¹czenia; wielomodu³owa ³¹cznoœæ z mo¿liwoœci¹ szeregowegopod³¹czenia dwóch modu³ów, co oferuje szerszy<strong>za</strong>siêg zbierania mikrofonu, wiêksz¹ g³oœnoœæ i licznepunkty sterowania rozmow¹ w obrêbie jednej salikonferencyjnej; 20-stopowy (6-metrowy) <strong>za</strong>siêg zbierania mikrofonuumo¿liwia s³yszenie uczestników we wszystkichkrañcach sali konferencyjnej. Jeszcze wiêkszy <strong>za</strong>siêgmo¿liwy jest dziêki opcjonalnym, dodatkowymmikrofonom; bezproblemowa integracja z systemami wideokomunikacjiPolycom HDX high definition ma uka<strong>za</strong>æsiê jeszcze w tym roku – pozwala ona na uruchomieniewideokonferencji w HD w równie prostysposób, jak wykrêcenie numeru w telefonie konferencyjnym; ³¹cznoœæ typu Power over Ethernet 1 w celu zredukowanianadmiaru zwojów przewodów w salach konferencyjnych.SoundStation IP 6000 jest prze³omowym w <strong>za</strong>kresieceny produktem dzia³ania dla biur kierownictwa orazma³ych i œrednich sal konferencyjnych. Dysponuj¹cznacznie wy¿sz¹ jakoœci¹ akustyczn¹ oraz funkcjonalnoœci¹IP w cenie porównywalnej do podobnych analogowychtelefonów konferencyjnych, klienci przechodz¹cyna opart¹ na protokole SIP technologiê VoIPmog¹ teraz w pe³ni wykorzystaæ moc swojej infrastrukturyIP.SoundStation IP 6000 oferuje: Polycom HD Voice wraz z dŸwiêkiem dochodz¹cymdo 14 kHz w celu uzyskania niezrównanej czystoœcii zrozumia³oœci; 12-stopowy (3,6-metrowy) <strong>za</strong>siêg zbierania mikrofonuobejmuj¹cy ca³e pomieszczenie w biurach orazma³ych i œrednich salach konferencyjnych, z mo¿liwoœci¹zwiêkszenia <strong>za</strong>siêgu dziêki opcjonalnym, dodatkowymmikrofonom; monitor ciek³okrystaliczny z podœwietleniem o wysokiejrozdzielczoœci dla przekazywania istotnych informacjioraz obs³ugi w wielu jêzykach. Platformawspiera równie¿ dostarc<strong>za</strong>nie treœci pochodz¹cychz internetu na ekran w celu opracowywania oraz integracjia<strong>pl</strong>ikacji osób trzecich; ³¹cznoœæ typu Power over Ethernet w celu zredukowanianadmiaru zwojów przewodów w salach konferencyjnych.Nowe telefony konferencyjne s¹ certyfikowane przezponad 25 partnerów Polycom w <strong>za</strong>kresie <strong>pl</strong>atform kontrolirozmów opartych na protokole SIP, w³¹czniez 3Com, BroadSoft, Digium, Interactive Intelligence,Sylantro oraz innymi Partnerami InteroperacyjnoœciVoIP Polycom (VoIP Interoperability Partners, czyliVIP).Ceny i dostêpnoœæPolycom SoundStation IP 7000 jest obecnie dostêpnyw sieci certyfikowanych partnerów Polycom w cenie od1299 USD. Polycom SoundStation IP 6000 bêdzie tak-¿e dostêpny w sieci certyfikowanych partnerów Polycomw tym kwartale w cenie od 899 UDS. 1 Zastosowanie ³¹cznoœci typu „Power over Ethernet” jest ograniczone do konfiguracji jednego urz¹dzenia IP 7000. £¹czone szeregowokonfiguracje IP 7000 wymagaj¹ <strong>za</strong>stosowania modu³u <strong>za</strong>silaj¹cego.INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 35
telekomunikacjaWYWIADYInternet przez satelitêASTRA2ConnectZ LESZKIEM BUJAKIEM,Dyrektorem ds. Rozwoju CEE firmy ASTRA Polska,rozmawia Mieczys³aw Borkowski.tygodni). Przysz³e zyski wynikaj¹ce z tych kontraktówsiêgaj¹ kwoty 165 milionów euro, przyponad 200 000 terminali konsumenckich, które maj¹byæ <strong>za</strong>instalowane w ci¹gu trzech do piêciu lat.Pojawienie siê ASTRA2Connect ma bardzo istotnywp³yw na rynek komunikacji elektronicznej z uwagina mo¿liwoœæ natychmiastowego <strong>za</strong>oferowaniaus³ug internetu szerokopasmowego na terenie ca-³ego kraju, tak¿e w opcji rozszerzonej (z VoIP i telewizj¹),<strong>za</strong>pewniaj¹c tym samym unikatow¹ mo¿liwoœædotarcia do abonenta na odcinku ostatniejmili w dowolnym miejscu kraju z „pe³n¹” ofert¹us³ugow¹, co nie jest mo¿liwe do zrealizowaniawy³¹cznie w oparciu o infrastrukturê naziemn¹.Dziêki firmie ASTRA od 1 stycznia br. polscyu¿ytkownicy mog¹ ju¿ korzystaæ z us³ugiszerokopasmowego dostêpu do internetu,produktu pod nazw¹ ASTRA2Connect. JakPan ocenia rangê tego wydarzenia?Panie Dyrektorze, w ubieg³ym roku firmaosi¹gnê³a kilka znacz¹cych sukcesów. Proszêprzedstawiæ te dokonania i powiedzieæ,czy mia³y one wp³yw na rozwój polskiegorynku komunikacji elektronicznej?– W ubieg³ym roku SES ASTRA <strong>za</strong>prezentowa³anowy, entuzjastycznie przyjêty, produkt telekomunikacyjnyo nazwie ASTRA2Connect kierowany doklientów indywidualnych i ma³ych firm. Po raz pierwszyw Europie <strong>za</strong>oferowano przystêpn¹ cenowous³ugê dwukierunkowego satelitarnego internetuszerokopasmowego, telefonii Voice-over-IP (VoIP)oraz mo¿liwoœæ odbioru treœci telewizyjnych i radiowychpoprzez ten sam abonencki zestaw sprzêtowy.Zaledwie w ci¹gu kilku miesiêcy od wprowadzeniaproduktu w kwietniu 2007, SES ASTRA <strong>za</strong>war³aumowy na jego dystrybucjê w siedmiu krajach europejskich(informacje nt. uruchomienia us³ugi na kolejnychrynkach bêd¹ podane w ci¹gu najbli¿szych– Na pocz¹tku tego roku us³uga ASTRA2Connectdoczeka³a siê inauguracji w Polsce. ASTRA2Connectnie jest oferowana bezpoœrednio klientomkoñcowym przez nasz¹ firmê. Na poszczególnychrynkach wspó³pracujemy z lokalnymi dostawcamius³ug, którzy tworz¹ ofertê dla klienta koñcowego,w tym dobieraj¹ us³ugi, ustalaj¹ ceny koñcowe.W Polsce pierwsz¹ firm¹, z któr¹ nawi¹<strong>za</strong>liœmywspó³pracê, jest Euromarketing Group, która oferujeus³ugê pod w³asn¹ mark¹ X3MCONNECT(http://www.x3mconnect.<strong>pl</strong>/). Polska by³a pierwszymrynkiem w centralnej i wschodniej Europie, gdzieuruchomiono tê us³ugê.ASTRA2Connect jest rozwi¹<strong>za</strong>niem opartymca³kowicie na ³¹cznoœci satelitarnej. Jakiemo¿liwoœci wynikaj¹ dla odbiorców <strong>za</strong>interesowanycht¹ us³ug¹?– Jak wspomnia³em wczeœniej, ASTRA2Connectto oferta dwukierunkowego satelitarnego dostêpudo us³ug internetu szerokopasmowego, telefoniiVoice-over-IP (VoIP) oraz treœci telewizyjnych kierowanado klienta indywidualnego i ma³ych firm. Zestawabonencki sk³ada siê z niewielkiej anteny sate-36INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
WYWIADYtelekomunikacjalitarnej wyposa¿onej w interaktywny konwerter LNBoraz modemu Plug&Play z interfejsem sieciowymLAN.Dziêki us³udze ASTRA2Connect klient koñcowyw Polsce (zw³aszc<strong>za</strong> ten, który mieszka po<strong>za</strong> wiêkszymiskupiskami miejskimi) mo¿e odt¹d dysponowaæalternatywnym zryc<strong>za</strong>³towanym szerokopasmowym³¹czem dostêpowym do internetu z us³ugamidodanymi, niejednokrotnie dysponuj¹c dotychc<strong>za</strong>sowymdostêpem wdzwanianym czy bardzo wolnym³¹czem GPRS operatora komórkowego.W jaki sposób odbywa siê wdra¿anie tegorozwi¹<strong>za</strong>nia i jakie s¹ dotychc<strong>za</strong>sowe efektytego przedsiêwziêcia?– ASTRA2Connect jest kierowany zw³aszc<strong>za</strong> dotych Polaków, którzy nie maj¹ mo¿liwoœci skorzystaniaz us³ug szybkiego internetu. Podobnie jak w innychkrajach europejskich, odsetek gospodarstwdomowych pozostaj¹cych po<strong>za</strong> <strong>za</strong>siêgiem infrastrukturyszerokopasmowej jest znacz¹cy. W Polsces<strong>za</strong>cuje siê, ¿e oko³o 2 mln gospodarstw domowychjest po<strong>za</strong> <strong>za</strong>siêgiem szerokopasmowej infrastrukturynaziemnej.Us³ugi s¹ dostêpne <strong>za</strong> zryc<strong>za</strong>³towan¹ op³at¹ miesiêczn¹.Zestaw abonencki jest ³atwy w instalacji– na niektórych rynkach ponad 70 proc. instalacjijest przeprowad<strong>za</strong>nych bezpoœrednio przez u¿ytkownikówkoñcowych. Us³uga cieszy siê bardzo du-¿ym <strong>za</strong>interesowaniem i mamy nadziejê na utrzymanietego trendu w skali zbli¿onej do innych rynkóweuropejskich, gdzie us³uga jest dostêpna od kilkumiesiêcy. Wiêcej informacji o dostawcach us³ugina innych rynkach mo¿na znaleŸæ na stronie internetowej(http://www.astra2connect.com).Dwukierunkowy dostêp szerokopasmowystwar<strong>za</strong> tak¿e niezwyk³e mo¿liwoœci dlaus³ugodawców internetowych i telekomunikacyjnych.Czy móg³by Pan wyraziæ swoj¹opiniê na ten temat?– Zdecydowanie tak. Jak wspomnia³em wczeœniej,us³uga ASTRA2Connect mo¿e byæ uruchomionanatychmiast w dowolnym miejscu w kraju (100-proc. <strong>za</strong>siêg) z prêdkoœciami nie<strong>za</strong>le¿nymi od jakoœciinfrastruktury naziemnej. Obecnie uwaga operatorówtelekomunikacyjnych skupiona jest przedewszystkim na regionach z dobrze rozwiniêt¹ infrastruktur¹(ADSL, sieci kablowe, rozwój IPTV, EDGE,HSDPA, DVB-H, etc.) i nie wydaje siê, aby ta sytuacjamia³a siê zmieniæ w ci¹gu najbli¿szych lat. Obecnie<strong>za</strong>siêg sieci WiMAX nie zwiêks<strong>za</strong> siê znacz¹coz uwagi na wysokie koszty inwestycyjne i czêstoniewystarc<strong>za</strong>j¹cy zwrot z poniesionych inwestycji.Satelitarne rozwi¹<strong>za</strong>nie ASTRA2Connect nie wymagainwestycji w budowê infrastruktury i jest doskona³ymsposobem rozszerzenia oferty operatora telekomunikacyjnego.SES ASTRA nie oferuje us³ugibezpoœrednio na rynek klientów koñcowych, leczopiera siê na wspó³pracy z operatorami telekomunikacyjnymi,dostawcami internetu i innych us³ugw oparciu o <strong>za</strong>sady hurtowe.ASTRA2Connect stanowi <strong>za</strong>tem uzupe³nienie istniej¹cychszerokopasmowych us³ug naziemnych,zw³aszc<strong>za</strong> w wielu rejonach wiejskich w Europie,gdzie DSL lub sieci kablowe s¹ niedostêpne. Produktten dostarc<strong>za</strong> nowe mo¿liwoœci oferowaniainternetu szerokopasmowego i rozwijania nowychatrakcyjnych Ÿróde³ przychodów.Za poœrednictwem satelity ASTRA s¹ nadawaneniekodowane kana³y tematyczne, radiowei telewizyjne. Co powinni zrobiæ klienci,aby mogli je odbieraæ?– ASTRA jest wiod¹cym systemem satelitarnym dodystrybucji treœci TV i radiowych w Europie, docieraj¹cdo ponad 109 mln gospodarstw domowych.Do odbioru tych kana³ów, wœród których znajduj¹ siêm.in. niekodowane kana³y TVP oraz wiele kana³ówHDTV (tak¿e niekodowanych), wystarczy typowaantena satelitarna skierowana na satelity ASTRA,pod³¹czona do odbiornika satelitarnego. Chc¹c wykorzystaæantenê zestawu ASTRA2Connect do odbiorukana³ów telewizyjnych wystarczy dodaæ doanteny na uchwycie uniwersalny kowerter (tanieurz¹dzenie) i pod³¹czyæ kablem koncentrycznymz odbiornikiem satelitarnym. Antena satelitarna zestawuASTRA2Connect pozwala na odbiór ponad200 niekodowanych atrakcyjnych kana³ów radiowychi telewizyjnych.Jakie jeszcze inne us³ugi mog¹ otrzymaæ odbiorcykorzystaj¹cy z przekazu Waszego satelity?– ASTRA jest pionierem we wprowad<strong>za</strong>niu wieluus³ug. Jako pierwszy operator satelitarny w Europieuruchomiliœmy przekaz HDTV. Oferujemy tak¿e naszympartnerom wiele us³ug dodanych, jak np. Blucom– mo¿liwoœæ <strong>za</strong>pewnienia interaktywnoœci odbiorcomtelewizji satelitarnej poprzez telefon komórkowykomunikuj¹cy siê z odbiornikiem satelitarnymprzy³¹czonym do anteny satelitarnej skierowanej nasatelity ASTRA.Dziêkujê <strong>za</strong> rozmowê.INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 37
telekomunikacjaWYWIADYSieci od <strong>za</strong><strong>pl</strong>ec<strong>za</strong>Zasilanie i ch³odzeniedla systemów ITo znaczeniu krytycznymZ DANIELEM DOIMO,Wiceprezydentem, Prezesem na region Europy, Bliskiego Wschodu,Afryki i Ameryki £aciñskiej (EMEA-LAM)firmy APC by Schneider Electric,rozmawia Mieczys³aw Borkowski.38Panie Prezesie, produkty APC wdra¿ane s¹ niemalna wszystkich kontynentach naszego globu.Proszê zdefiniowaæ, na czym polega strategiasukcesu waszej firmy?– Najogólniej mówi¹c, opiera siê ona na sta³ym wprowad<strong>za</strong>niuinnowacji, <strong>za</strong>pewnianiu <strong>za</strong>dowolenia klientówi ofercie o wysokiej jakoœci.Chc¹c przedstawiæ to bardziej szczegó³owo, musimycofn¹æ siê do lutego 2007 roku, kiedy grupa SchneiderElectric przejê³a firmê APC i po³¹czy³a j¹ z wchodz¹c¹w sk³ad grupy firm¹ MGE UPS Systems. W ten sposóbpowsta³ dzia³ „Critical Power & Cooling Services”, znanytak¿e jako APC by Schneider Electric.Koncepcja po³¹czenia tych dwóch firm wynika³a z ichdobrze zbalansowanych silnych stron i mo¿liwoœci, pozwalaj¹cychna stworzenie kom<strong>pl</strong>ementarnej ca³oœciobejmuj¹cej produkty i us³ugi, kana³y sprzeda¿y, wiedzêoraz obecnoœæ w ró¿nych rejonach geograficznych.Dzia³ oferuje najbardziej ró¿norodne w bran¿y produktyi rozwi¹<strong>za</strong>nia dla systemów informatycznychw œrodowiskach przemys³owych, korporacyjnych,ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw oraz u¿ytkownikówdomowych. Nas<strong>za</strong> oferta obejmuje przeznaczon¹ dlacentrów danych architekturê APC InfraStruXure®, bêd¹c¹najbardziej kom<strong>pl</strong>eksowym w bran¿y, zintegrowanymrozwi¹<strong>za</strong>niem <strong>za</strong>silania, ch³odzenia i <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia.Mo¿emy pochwaliæ siê bogatym portfolio <strong>za</strong>silaczy bezprzerwowychUPS, marek APC i MGE, a tak¿e firmowanychprzez APC urz¹dzeñ klimaty<strong>za</strong>cji precyzyjnej,s<strong>za</strong>f 19” oraz oprogramowania do <strong>projekt</strong>owaniai <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia centrami danych. Dzia³ <strong>za</strong>silania orazch³odzenia i o znaczeniu krytycznym oferuje równie¿us³ugi z po³¹czonej oferty obu firm – to oparta na ogromnymdoœwiadczeniu, jedna z najbardziej szerokichpropozycji w skali œwiatowej.Koszty zu¿ycia energii elektrycznej stanowi¹stale rosn¹cy sk³adnik ca³kowitego kosztuposiadania w centrach danych. Redukowaniei <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie zu¿yciem energii to nieustannienasilaj¹cy siê problem. Jakie dzia³ania podejmujefirma w celu zwiêkszenia sprawnoœcienergetycznej rozwi¹<strong>za</strong>ñ APC instalowanychu u¿ytkowników?– Obecnie ka¿dy aspekt dzia³alnoœci cz³owieka wi¹¿esiê z powstawaniem ogromnej liczby danych, któretrzeba udostêpniaæ, przetwar<strong>za</strong>æ, przesy³aæ i przechowywaæ.Powoduje to wzrost <strong>za</strong>potrzebowania na corazwiêksz¹ moc obliczeniow¹ w centrach danych na wszystkichpoziomach (dostawcy ISP, ASP, wszelkiego rod<strong>za</strong>jufirmy itd.).Zastosowanie efektywnych <strong>za</strong>silaczy bezprzerwowychz pewnoœci¹ stanowi odpowiedŸ na czêœæ wi¹¿¹cychsiê z tym potrzeb. Od wielu lat wprowad<strong>za</strong>my istotneusprawnienia technologii wykorzystywanych w naszych<strong>za</strong>silac<strong>za</strong>ch UPS i wci¹¿ je rozwijamy. Wiele pracyw³o¿yliœmy w dopasowanie potencja³u naszych rozwi¹<strong>za</strong>ñdo rzeczywistych potrzeb naszych klientów, cowa¿niejsze, do <strong>za</strong>pewnienia mo¿liwoœci ewoluowaniatechnologii w œlad <strong>za</strong> zmieniaj¹cymi siê potrzebamiu¿ytkowników. Takie podejœcie umo¿liwia znaczneoszczêdnoœci kosztów – klienci s¹ w stanie na bie¿¹corozbudowywaæ swoje systemy, unikaj¹c koniecznoœciponoszenia nadmiernych nak³adów finansowych napocz¹tku inwestycji. W zwi¹zku z tym, ¿e <strong>za</strong>równo potrzeby,jak i technologie nieustannie ewoluuj¹, wielk¹wagê przywi¹zujemy do innowacyjnoœci, aby dostarc<strong>za</strong>æklientom najnowsze i najlepsze w swojej klasierozwi¹<strong>za</strong>nia.Wróæmy jednak do konsekwencji i problemówwynikaj¹cych ze wzrostu zu¿ycia energiiw centrach danych. Co siê z tym wi¹¿e?– Przede wszystkim wiêksze <strong>za</strong>potrzebowanie nach³odzenie. Zgodnie z prawami fizyki, doprowadzonaenergia wydziela siê w postaci ciep³a. Gdy wiêc mówi-INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
WYWIADYtelekomunikacjamy o zu¿ywaj¹cych du¿e iloœci energii centrach danych,musimy okreœliæ <strong>za</strong>potrzebowanie na pr¹d koniecznydo <strong>za</strong>silania elektroniki, ale równoczeœnie pamiêtaæo energii niezbêdnej do <strong>za</strong>pewnienia ch³odzenia.1 kW mocy zu¿ywanej przez centrum danychoznac<strong>za</strong> oko³o 1 kW ciep³a, które trzeba odprowadziæ,aby nie dosz³o do przegr<strong>za</strong>nia systemów.Wa¿ny jest równie¿ wzrost kosztów eks<strong>pl</strong>oatacji. Wci¹-gu minionej dekady mieliœmy do czynienia z dynamicznymwzrostem liczby <strong>za</strong>instalowanych serwerów.We- d³ug s<strong>za</strong>cunków IDC, w 1996 roku na œwieciedzia³a³o <strong>za</strong>ledwie 5 milionów serwerów. Oczekuje siê,¿e do roku 2010 liczba ta zbli¿y siê do 45 milionów.Konsekwencj¹ tego jest szybki wzrost kosztów<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia systemami oraz kosztów <strong>za</strong>silania i ch³odzenia.Koszty <strong>za</strong>silania i ch³odzenia serwerów rosn¹oœmiokrotnie szybciej od wydatków na <strong>za</strong>kup nowychserwerów. S<strong>za</strong>cuje siê, ¿e do 2010 roku siêgn¹ dwóchtrzecich inwestycji w nowe serwery (w 1996 roku stanowi³y<strong>za</strong>ledwie jedn¹ dziesi¹t¹). Taka zmiana strukturykosztów informatyki sk³oni³a wielu klientów do przeprofilowaniaekonomicznych modeli centrów danych.Zrodzi³a równie¿ <strong>za</strong>potrzebowanie na zwiêkszenie stopniaautomaty<strong>za</strong>cji poprzez <strong>za</strong>stosowanie narzêdzi do<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia systemami i <strong>za</strong>silaniem. Takie dzia³anieumo¿liwia ograniczenie liczby personelu i jednoczesne<strong>za</strong>chowanie po¿¹danego poziomu us³ug.Nale¿y tak¿e uwzglêdniaæ prawa fizyki i ograniczeniadotychc<strong>za</strong>sowych konstrukcji.Obecnie przyjête wskaŸniki gêstoœci mocy ogranic<strong>za</strong>j¹moc dostarc<strong>za</strong>n¹ do sprzêtu w ka¿dej s<strong>za</strong>fie przemys³owejw centrach danych do 3 kW, podc<strong>za</strong>s gdy<strong>za</strong>potrzebowanie siêga nawet 20 kW.Starsze systemy i stosowane w nich podejœcie sprawd<strong>za</strong>j¹siê tylko dziêki wymuszonemu ch³odzeniu ca³ychpomieszczeñ, jednak gwa³townie rosn¹ce koszty energiisprawiaj¹, ¿e takie rozwi¹<strong>za</strong>nia staj¹ siê nieop³acalne.Zastosowana w nich koncepcja, oparta na nadmiarze,nie spe³nia wspó³czesnych wymagañ w <strong>za</strong>kresiegêstoœci upakowania systemów. Dodatkowo stratywi¹¿¹ce siê z koniecznoœci¹ <strong>za</strong>pewnienia <strong>za</strong>silaniai ch³odzenia mog¹ uniemo¿liwiaæ firmom inwestowaniew niezbêdne wyposa¿enie informatyczne. Wed³ugGartner Research, po³owa centrów danych powsta³ychprzed 2002 rokiem ju¿ w bie¿¹cym roku stanie siê bezu¿ytecznaze wzglêdu na niedostateczne mo¿liwoœci<strong>za</strong>silania i ch³odzenia.Mamy do czynienia z nastêpuj¹c¹ sytuacj¹ – z jednejstrony szefowie centrów danych powinni zwiêks<strong>za</strong>æ <strong>za</strong>instalowan¹moc przetwar<strong>za</strong>nia, z drugiej – ogranic<strong>za</strong>j¹ich bie¿¹ce koszty eks<strong>pl</strong>oatacji, ma³o elastycznebud¿ety oraz koniecznoœæ znalezienia nowych sposobów<strong>za</strong>pewnienia <strong>za</strong>silania i ch³odzenia zgodnego z potrzebami.Dzia³ „Critical Power & Cooling Services” firmy SchneiderElectric oferuje skalowaln¹ architekturê APC Infra-StruXure, ³¹cz¹c¹ rozwi¹<strong>za</strong>nia <strong>za</strong>silania, ch³odzenia,s<strong>za</strong>fy 19”, narzêdzia do <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia i <strong>za</strong>pewniania bezpieczeñstwaoraz us³ugi serwisowe. Dziêki niemu klientmo¿e tworzyæ elastyczne rozwi¹<strong>za</strong>nie modu³owe z wybranychstandardowych elementów. Architektura Infra-StruXure oferuje rzêdowe systemy klimaty<strong>za</strong>cji orazsystem z przejœciami gor¹cego powietr<strong>za</strong>, pozwalaj¹cena poprawienie skutecznoœci ch³odzenia i zwiêkszeniemo¿liwoœci kontroli temperatury. S<strong>za</strong>cujemy, ¿e samoprzejœcie z ch³odzenia pomieszczeñ na rzêdowy systemklimaty<strong>za</strong>cji pozwala <strong>za</strong>oszczêdziæ œrednio 35proc. kosztów energii elektrycznej.Wiadomo mi, ¿e firma APC by Schneider Electricwprowadzi³a architekturê korporacyjn¹ EfficientEnterprise, opart¹ na czterech <strong>za</strong>sadach,nazwanych „4 C”. Jakie s¹ te <strong>za</strong>sady? Pierws<strong>za</strong> – elementy o w³aœciwej wielkoœci (Rightsizing components).Dziêki w³aœciwemu dopasowaniu infrastruktury centrumdanych klienci p³ac¹ tylko <strong>za</strong> to, czego w danymmomencie potrzebuj¹. Dodatkow¹ korzyœci¹,jak¹ osi¹gaj¹, jest wiêks<strong>za</strong> energooszczêdnoœæ. Druga – lokalne odprowad<strong>za</strong>nie ciep³a (Containingthe heat).Nasze podejœcie umo¿liwia zwiêkszenie efektywnoœcich³odzenia dziêki ograniczeniu rozprzestrzenianiasiê ciep³a i <strong>za</strong>pobieganiu mies<strong>za</strong>nia siê powietr<strong>za</strong>ciep³ego z zimnym. System Hot Aisle Containmentmo¿e zmniejszyæ koszty eks<strong>pl</strong>oatacji w stosunkudo starszych metod nawet o 50 proc. Trzecia – <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie potencja³em (Capacity management).To unikatowe rozwi¹<strong>za</strong>nie umo¿liwia zwiêkszenieefektywnoœci <strong>za</strong> pomoc¹ inteligentnego, zintegrowanegooprogramowania do <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia potencja³em,które udostêpnia u¿ytkownikom informacjeo tym, które elementy nale¿y ch³odziæ i <strong>za</strong>silaæ. Czwarta – powi¹<strong>za</strong>nie ch³odzenia ze Ÿród³ami ciep³a(Closely cou<strong>pl</strong>ing the cooling to the heat source).To nowe podejœcie do ch³odzenia pomaga zwiêkszyæjego skutecznoœæ dziêki zbli¿eniu elementówch³o- dz¹cych do Ÿróde³ ciep³a. Dziêki temu droga,któr¹ musi przebyæ zimne powietrze, zmniejs<strong>za</strong> siê(z 15 metrów do 1 metra), gor¹ce powietrze nie mies<strong>za</strong>siê z ch³odnym powietrzem, dziêki czemu <strong>za</strong>pewnionejest precyzyjne ch³odzenie wymagaj¹cychtego elementów. Wynikiem jest znaczny wzrost efektywnoœci.Czy móg³by Pan przedstawiæ szerzej kwestietzw. kluczowych inicjatyw firmy dla ograniczeniakosztów posiadania centrów danych?– Niedawno wprowadziliœmy do sprzeda¿y nowe oprogramowanieAPC Capacity Manager i APC ChangeManager, ³¹cz¹ce na jednej <strong>pl</strong>atformie trzy podstawoweelementy – <strong>projekt</strong>owanie, eks<strong>pl</strong>oatacjê i <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>niecentrami danych. Pozwala ono zwiêkszyæ <strong>za</strong>równo skutecznoœæ,jak i sprawnoœæ warstwy fizycznej. Wprowad<strong>za</strong>j¹cna rynek <strong>pl</strong>atformê monitorowania InfraStruXure®Central i powy¿sze dwa nowe narzêdzia, jesteœmypionierami w dziedzinie wykorzystania danych zbieranychw c<strong>za</strong>sie rzeczywistym i oprogramowania do inteligentnegomodelowania. Wymienione narzêdzia u³atwiaj¹rozwi¹zywanie problemów zwi¹<strong>za</strong>nych z czêstymizmianami wyposa¿enia centrów danych, a tak¿e pomagaj¹okreœliæ skutki <strong>pl</strong>anowanych zmian oraz rozbudowy<strong>za</strong> pomoc¹ odpowiednich scenariuszy.APC by Schneider Electric jest równie¿ cz³onkiem<strong>za</strong>³o¿ycielemorgani<strong>za</strong>cji Green Grid, globalnego konsorcjumspecjalistów w dziedzinie informatyki. Jego celemjest opracowywanie i promowanie energooszczêdnychrozwi¹<strong>za</strong>ñ dla centrów danych i udostêpnianie informacjizwi¹<strong>za</strong>nych z tym <strong>za</strong>gadnieniem. Wspieraj¹cGreen Grid naszym doœwiadczeniem, pragniemy inicjowaædyskusjê nad sposobami zwiêks<strong>za</strong>nia energooszczêdnoœcirozwi¹<strong>za</strong>ñ spe³niaj¹cych rosn¹ce wymaganiapod wzglêdem mocy przetwar<strong>za</strong>nia. Firmajest równie¿ cz³onkiem <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>j¹cym Blade.org, a jejprzedstawiciele <strong>za</strong>siadaj¹ w <strong>za</strong>rz¹dzie organi<strong>za</strong>cji.Blade.org to otwarta wspólnota, której celem jest tworzeniei rozwijanie nowych rozwi¹<strong>za</strong>ñ dla serwerów kasetowych.Jako cz³onek rady pracujemy nad rozwi¹<strong>za</strong>-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 39
telekomunikacjaWYWIADYniami umo¿liwiaj¹cymi szybsze, bardziej przewidywalnei efektywne opracowywanie oraz wdra¿anie <strong>pl</strong>atformopartych na serwerach kasetowych. Liczymy na to, ¿ew ten sposób sprzyjamy rozwojowi ca³ej bran¿y.APC by Schneider Electric wspó³pracuje z wielomafirmami. Co z tej wspó³pracy wynika?– Zawsze byliœmy firm¹ ukierunkowan¹ na rozwój partnerskiegokana³u sprzeda¿y. Wed³ug mnie, w sytuacjigdy bran¿a stoi wobec wyzwania, jakim jest unowoczeœnieniecentrów danych i zwiêkszenie ich energooszczêdnoœci,g³ównym problemem jest zbyt ma³aliczba resellerów gotowych podj¹æ siê tego <strong>za</strong>dania.Wiele firm partnerskich z powodzeniem sprzedaj¹cychprodukty APC i MGE chce utrzymaæ model biznesowy,polegaj¹cy na sprzedawaniu gotowych rozwi¹<strong>za</strong>ñ. S¹dla nas niezwykle wa¿ni, jednak chcia³bym znaleŸæpewn¹ liczbê partnerów – 10 do 20 procent – którzystan¹ siê dostawcami rozwi¹<strong>za</strong>ñ. W Polsce uda³o namsiê stworzyæ szerok¹ sieæ lojalnych partnerów.Przywi¹zujemy wielk¹ wagê do edukacji. Programyszkoleniowe s¹ prowadzone nie tylko przez specjalistówz naszej firmy, ale równie¿ dystrybutorów. Rozwijamytak¿e sprzeda¿ <strong>za</strong> poœrednictwem partnerówVAR, integratorów systemowych i konsultantów w dziedzinie<strong>za</strong>silania. Partner musi umieæ <strong>za</strong>prezentowaæklientowi takie urz¹dzenia, jak klimaty<strong>za</strong>tor czy UPS.Jednak powinien mu równie¿ powiedzieæ: „Proszê pozwoliæmi zrozumieæ ca³y <strong>projekt</strong>, bo niew³aœciwa decyzjamo¿e oznac<strong>za</strong>æ problemy i koszty du¿o wiêksze ni¿w przypadku wyboru miêdzy poszczególnymi modelami<strong>za</strong>silaczy UPS”. Chcielibyœmy, aby nasi partnerzy zmier<strong>za</strong>liw tym w³aœnie kierunku.Du¿e i z³o¿one instalacje czy te¿ instalacje dla œrodowiskprzemys³owych wymagaj¹ indywidualnych rozwi¹<strong>za</strong>ñ,nas<strong>za</strong> strategia opiera siê na bezpoœrednich,d³ugotrwa³ych relacjach z klientami. W naszej firmie, woddzia³ach zlokalizowanych w 100 krajach, pracujeponad 1500 in¿ynierów. Dlatego jesteœmy w stanie skuteczniewspieraæ systemy naszych klientów we wszystkichfa<strong>za</strong>ch ich istnienia, od <strong>projekt</strong>owania, przez<strong>wdro</strong>¿enie, po eks<strong>pl</strong>oatacjê.W marcu br. firma APC uczestniczy³a w targachCeBIT w Hanowerze. Zosta³y tam <strong>za</strong>prezentowanem.in. dwa modele <strong>za</strong>silaczy Smart-UPSRT o mocy 15 kVA i 20 kVA. Do czego s¹ oneprzeznaczone?– Zasilacze APC Smart-UPS RT 15 kVA i 20 kVA o rozmiarze12 U przeznaczone s¹ do centrów danych, serwerownii s<strong>za</strong>f krosowniczych. Dziêki podwójnej konwersjinapiêcia oferuj¹ wydajne i skalowane <strong>za</strong>silanieawaryjne. Mog¹ byæ instalowane <strong>za</strong>równo w s<strong>za</strong>fachprzemys³owych, jak i w obudowach typu wie¿a. APCSmart-UPS RT pozwalaj¹ informatykom i administratoromsieci chroniæ coraz bardziej popularny sprzêt <strong>za</strong>silanyprzez okablowanie sieci Ethernet (Power overEthernet – PoE) przed przeci¹¿eniem, przerwami <strong>za</strong>silania,przepiêciami oraz nag³ymi skokami napiêcia.Nowe modele oferuj¹ce wiêksz¹ elastycznoœæ, dostêpnoœæ,a tak¿e u³atwiaj¹ce <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie i obs³ugê serwisow¹,mog¹ byæ zintegrowane z architektur¹ APC InfraStruXure®.Mog¹ one byæ wykorzystane w takich <strong>za</strong>stosowaniach,jak <strong>za</strong>silanie pojedynczych s<strong>za</strong>f z serweramikasetowymi, urz¹dzeñ medycznych do diagnostykii obrazowania, VoIP, telefonii IP, maszyn przemys³owychw halach fabrycznych, a tak¿e rozwi¹<strong>za</strong>ñ RFIDi pamiêci masowych. Oba modele Smart-UPS® RT15 kVA i 20 kVA zosta³y zoptymalizowane pod k¹temwspó³pracy z ró¿nymi systemami operacyjnymi i <strong>pl</strong>atformamido <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia sieci¹.Co wyró¿nia nowe modele?– Przede wszystkim elastycznoœæ, wynikaj¹ca z konstrukcjio rozmiarze 12 U, która <strong>za</strong>pewnia du¿¹ gêstoœæupakowania i oszczêdnoœæ miejsca, a tak¿e pozwalana <strong>za</strong>instalowanie ich w s<strong>za</strong>fie 19” lub w obudowie typuwie¿a. Niew¹t<strong>pl</strong>iwie te¿ praca w systemie jedno- lubtrójfazowym umo¿liwiaj¹ca wykorzystanie <strong>za</strong>silaczyw ró¿nych œrodowiskach.Na pewno równie¿ dostêpnoœæ, na któr¹ sk³adaj¹ siê2 wejœcia <strong>za</strong>silania umo¿liwiaj¹ce pod³¹czenie UPS-ado dwóch nie<strong>za</strong>le¿nych Ÿróde³ energii, nastêpnie mo¿liwoœæwymiany akumulatorów i wentylatorów, co podc<strong>za</strong>spracy eliminuje przestoje, a tak¿e inteligentny system³adowania o mocy 3 kW automatycznie wykrywaj¹cydodane akumulatory i dostosowuj¹cy napiêcierobocze w celu maksymalnego skrócenia c<strong>za</strong>su ³adowania.Do szczególnych cech tych modeli nale¿y tak¿e³atwoœæ <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia. Przyczynia siê do tego m.in.oprogramowanie do <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia pozwalaj¹ce przeprowadziækonfiguracjê i diagnostykê UPS-a <strong>za</strong>równow miejscu, w którym jest <strong>za</strong>instalowany, jak i zdalnie.Nowe modele <strong>za</strong>silaczy s¹ wyposa¿one w wyœwietlaczLCD pokazuj¹cy stan <strong>za</strong>silac<strong>za</strong> i umo¿liwiaj¹cy jegokontrolê oraz szybkie przeprowadzenie czynnoœci diagnostycznych.Nie bez znaczenia jest te¿ ³atwoœæ instalacji i serwisucharakteryzuj¹ca siê mo¿liwoœci¹ wymiany na miejscupaneli gniazd, które u³atwiaj¹ bezpoœrednie pod-³¹czenie nowego sprzêtu informatycznego. Ponadtodemontowany panel na kable umo¿liwia szybk¹, ³atw¹i nie<strong>za</strong>wodn¹ instalacjê w dowolnym œrodowisku.Kiedy <strong>za</strong>silacze Waszej firmy trafi¹ na polski rynek?– Zasilacze awaryjne APC Smart-UPS® RT o mocy15 kVA i 20 kVA bêd¹ dostêpne w sprzeda¿y na polskimrynku w drugim kwartale br. <strong>za</strong> poœrednictwemsieci partnerów handlowych APC.Nie tak dawno konsultingowa firma Frost &Sullivan przyzna³a APC nagrodê <strong>za</strong> innowacyjnoœæproduktów i <strong>za</strong> sprawnoœæ dzia³ania firmy.Jakie znaczenie ma ona dla firmy?– Cieszymy siê, ¿e firma Frost & Sullivan doceni³adzia³alnoœæ APC by Schneider Electric <strong>za</strong>równo w dziedzinieinnowacyjnoœci produktów adresowanych dlacentrów danych, jak i sprawnoœci funkcjonowania firmy.Wyró¿nienie to przyznane zosta³o w oparciu o szeregkryteriów, takich jak: wzrost udzia³ów w rynku, jakoœæproduktów, zdolnoœci produkcyjne, mo¿liwoœci techniczneoraz skutecznoœæ dzia³ania partnerów w kanaledystrybucyjnym. Otrzymana nagroda stanowi docenienienaszych dzia³añ w <strong>za</strong>kresie badañ i rozwoju. Ich rezultatems¹ efektywne i kom<strong>pl</strong>eksowe rozwi¹<strong>za</strong>nia dlacentrów danych, stanowi¹ce odpowiedŸ na najwa¿niejsze,nieustannie zmieniaj¹ce siê potrzeby klientów. Kolejnymczynnikiem wymienionym w u<strong>za</strong>sadnieniu wyró-¿nienia by³a znakomita jakoœæ obs³ugi klientów i wysokipoziom ich lojalnoœci.Liczê na to, ¿e inwestycje, których w tej chwili dokonujemy,<strong>za</strong>pewni¹ APC by Schneider Electric sukcesy <strong>za</strong>równona naszych tradycyjnych rynkach, jak i w sektorachrozwi¹<strong>za</strong>ñ dla centrów danych i korporacji.Dziêkujê <strong>za</strong> rozmowê.40INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
telekomunikacjaWYWIADYCyfry<strong>za</strong>cja w TP EmitelJesteœmydobrze przygotowaniZ ANDRZEJEM KOZ£OWSKIM,Dyrektorem Biura Strategii, Projektów i Wspó³pracyz Regulatorem w TP Emitel,rozmawia Grzegorz Kantowicz– Ju¿ niebawem czeka nas budz¹ca du¿oemocji i komentarzy cyfry<strong>za</strong>cja przekazówradiowo-telewizyjnych. W jaki sposób firmaprzygotowuje siê do tego prze³omowegomomentu?– Chyba nie ma lepiej przygotowanej firmy w Polsce...Przygotowania do cyfry<strong>za</strong>cji telewizji naziemnejtocz¹ siê w Polsce od kilku lat. Emitel od samegopocz¹tku wspiera³ rozwój naziemnej telewizjicyfrowej. W roku 2001 jako pierwsi w Polsce uruchomiliœmyeksperymentaln¹ emisjê DVB-T (testyw Wars<strong>za</strong>wie). W kolejnych latach Emitel uruchamia³nowe emisje w ró¿nych regionach kraju (£ódŸ,Wroc³aw, Poznañ, Kraków, Rzeszów, Wis³a, Lubuskie)– wiêkszoœæ emisji nieprzerwanie kontynuowanychjest do dnia dzisiejszego. Przeprowadziliœmysetki (o ile nie tysi¹ce) eksperymentów i prób weryfikuj¹czmieniaj¹ce siê strategie i koncepcje <strong>wdro</strong>¿enia.Jesteœmy wiêc bardzo dobrze przygotowani,<strong>za</strong>równo od strony technicznej, jak i organi<strong>za</strong>cyjnej.Obserwuj¹c ostatnie dzia³ania UKE oraz KRRiTmam nadziejê, ¿e ju¿ wkrótce <strong>za</strong>koñczymy etapprzygotowañ i rozpoczniemy <strong>wdro</strong>¿enie DVB-T.– TP Emitel jest tradycyjnie postrzegany jakooperator najwiêkszej infrastruktury emisji radiowo-telewizyjnej.Czym jeszcze – opróczradiodyfuzji – <strong>za</strong>jmuje siê firma?– To prawda, podstawowym obs<strong>za</strong>rem naszejdzia³alnoœci jest naziemna emisja programów telewizyjnychi radiowych. Posiadamy ogólnopolsk¹sieæ obiektów nadawczych, które do tej pory wykorzystywaneby³y na potrzeby emisji analogowych.Mam nadziejê, ¿e ju¿ niebawem te same obiektybêd¹ nam s³u¿yæ do œwiadczenia us³ug emisji telewizjicyfrowej <strong>za</strong>równo tej tradycyjnej (DVB-T), jaki komórkowej (DVB-H).Od kilku lat Emitel dynamicznie rozwija równie¿us³ugi dla operatorów telekomunikacyjnych. W zesz³ymroku 30 proc. naszych przychodów pochodzi³oz us³ug telekomunikacyjnych, a udzia³ tenz roku na rok jest coraz wiêkszy. Œwiadczymy m.in.us³ugi <strong>pl</strong>anowania radiowego, budowy i utrzymaniaobiektów, dzier¿awy ³¹czy, transmisji, radiokomunikacjimorskiej. Ostatnio coraz g³êbiej wkrac<strong>za</strong>myw œwiat us³ug multimedialnych – st¹d w³aœnie naszemotto biznesowe „wspieramy multimedialne aspiracjenaszych klientów”.– Co s¹dzi Pan o opiniach, ¿e koncepcja cyfry<strong>za</strong>cjipoprzez inwestycje w infrastrukturênaziemn¹ to chybiony pomys³? S³ychaæ tak-¿e g³osy, ¿e powinno siê to odbywaæ przypomocy <strong>pl</strong>atform satelitarnych które – zdaniemniektórych – s¹ tañsze i szybsze w reali<strong>za</strong>cji.– Co jakiœ c<strong>za</strong>s z ró¿nych stron s³ychaæ takie g³osy.Jest ich jednak coraz mniej poniewa¿ si³a argumentówprzemawiaj¹cych <strong>za</strong> naziemn¹ telewizj¹ cyfrow¹jest ogromna. Naziemna telewizja cyfrowawdra¿ana jest w ca³ej Europie, w wielu krajach nastêpujestopniowe wy³¹c<strong>za</strong>nie emisji analogowych,w niektórych krajach (Holandia, Szwecja, Finlandia,Luxemburg) proces ten zosta³ ju¿ <strong>za</strong>koñczony.Pomimo dynamicznego rozwoju alternatywnych <strong>pl</strong>atformtelewizyjnych (cyfrowych <strong>pl</strong>atform satelitarnych,telewizji kablowych oraz IPTV) naziemna telewizjanie traci na popularnoœci. Jak pokazuj¹ liczneprzyk³ady europejskie <strong>pl</strong>atforma naziemna zyskujena popularnoœci i posiada du¿y potencja³ rozwoju.Co wiêcej, w zesz³ym roku telewizja naziemna wyprzedzi³aswoj¹ satelitarn¹ siostrê pod wzglêdemliczby odbiorców w Europie i jest w tej chwili <strong>pl</strong>atform¹nr 1. Czo³owi analitycy prognozuj¹, i¿ takasytuacja utrzyma siê równie¿ w kolejnych latach. Inwestycjew telewizjê naziemn¹ w Polsce s¹ wiêc jak42INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
WYWIADYtelekomunikacjanajbardziej <strong>za</strong>sadne. Polska rozpocznie <strong>wdro</strong>¿enieDVB-T jako jeden z ostatnich krajów w Europie.C<strong>za</strong>s, jaki pozosta³ na wy³¹czenie emisji analogowych,jest krótki – najpóŸniej do roku 2015 musz¹zostaæ wy³¹czone ostatnie nadajniki analogowe.OpóŸnienie oznac<strong>za</strong> paradoksalnie szereg korzyœci– mamy mo¿liwoœæ wykorzystania najnowszych standardówtechnologicznych (np. kompresji MPEG-4),mo¿emy równie¿ od samego pocz¹tku wprowadziækana³y w wysokiej rozdzielczoœci (HD). Dziêki temuju¿ niebawem posiadacze zwyk³ych anten bêd¹mieli mo¿liwoœæ odbioru 20-30 programów telewizyjnych(równie¿ w standardzie HD).– Coraz szybs<strong>za</strong> konwergencja sieci i us³ugspowodowa³a wykreowanie nowych mo¿liwoœci.Mam na myœli telewizjê mobiln¹. Operatorzyi dostawcy treœci wi¹¿¹ z t¹ us³ug¹du¿e nadzieje. Na jakim etapie w s¹ przygotowaniado reali<strong>za</strong>cji tego przedsiêwziêciaw TP Emitel.– Ju¿ wkrótce regulatorzy rynku powinni uruchomiæprocedury zwi¹<strong>za</strong>ne z udostêpnieniem <strong>za</strong>sobówczêstotliwoœci koniecznych do <strong>wdro</strong>¿enia telewizjikomórkowej. Ciekawostk¹ jest, ¿e Polska jako jedynaw Europie rozpocznie budowê sieci DVB-H <strong>za</strong>nimuruchomiona zostanie naziemna telewizja cyfrowa.Wszyscy z niecier<strong>pl</strong>iwoœci¹ i z wielkimi nadziejamibêdziemy oczekiwaæ na uruchomienie us³ug telewizjiw komórkach. G³êboko wierzê w sukces tejus³ugi. Bez tej wiary trudno by³oby nam tak bardzo<strong>za</strong>anga¿owaæ siê w przygotowania i promocjê telewizjimobilnej, które prowadzimy ju¿ od ponad 3 lat.Kiedy w maju 2006 roku Emitel jako pierwszy w Polscerozpoczyna³ testy DVB-H (standard, w którymbêdzie dzia³aæ telewizja mobilna), nasze dzia³aniaspotka³y siê ze znikomym <strong>za</strong>interesowaniem. Aleju¿ 1,5 roku póŸniej podc<strong>za</strong>s reali<strong>za</strong>cji kolejnegoetapu testów nastroje na rynku by³y zgo³a odmienne.Dzisiaj informacje o testach telewizji mobilneji przygotowaniach do jej uruchomienia (Emitel nadalprowadzi emisjê testow¹ w Wars<strong>za</strong>wie i Krakowie)pojawiaj¹ siê w prasie niemal co tydzieñ. Reali<strong>za</strong>cjatestów DVB-H pozwoli³a nam zdobyæ bardzo cennedoœwiadczenie praktyczne. Doœwiadczenie, któreposiada niewiele osób nie tylko w Polsce, ale i naœwiecie. Dlatego z pe³n¹ odpowiedzialnoœci¹ mogêpowiedzieæ, ¿e Emitel jest bardzo dobrze przygotowanydo czekaj¹cych nas wyzwañ.– Dziêkujê <strong>za</strong> rozmowê.INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 43
informatykaRAPORTY, ANALIZYPamiêci flash USBJanusz FornalikNowe technologie,nowe <strong>za</strong>gro¿eniaBadania firmy SanDisk pokazuj¹, ¿e nie<strong>za</strong>bezpieczone dyski flashUSB stanowi¹ <strong>za</strong>gro¿enie dla przedsiêbiorstw. Dyski te u¿ywane s¹ponad dwukrotnie czêœciej, ni¿ spodziewa siê tego korporacyjnypersonel IT. Pliki danych w osobistych stacjach flash u¿ywanychw firmach <strong>za</strong>wieraj¹ dane klientów, informacje finansowe,<strong>pl</strong>any biznesowe i kod Ÿród³owy.44Firma SanDisk Corporation przedstawi³a wyniki nowychbadañ, które pokazuj¹ <strong>za</strong>gro¿enia zwi¹<strong>za</strong>ne z u¿yciemnie<strong>za</strong>bezpieczonych dysków flash USB w przedsiêbiorstwach.Ze zleconej przez SanDisk ankiety przeprowadzonejwœród szeregowych pracowników oraz kadrykierowniczej wynika, ¿e mened¿erowie dzia³ów IT nies¹ œwiadomi, jak wiele nie<strong>za</strong>bezpieczonych dyskówflash USB trafia do ich organi<strong>za</strong>cji: 77 proc. ankietowanychu¿ytkowników u¿ywa osobistych dysków flashUSB do celów biznesowych. Natomiast mened¿erowieIT <strong>za</strong>pytani o to, jaka czêœæ personelu u¿ywa osobistychdysków flash USB, odpowiadali, ¿e tylko 35 proc.U¿ytkownicy stwierdzili, ¿e do <strong>pl</strong>ików najczêœciej kopiowanychdo osobistych dysków USB nale¿¹: dane klientów(25 proc.), informacje finansowe (17 proc.), <strong>pl</strong>anybiznesowe (15 proc.), dane pracowników (13 proc.),<strong>pl</strong>any marketingowe (13 proc.), w³asnoœæ intelektualna(6 proc.) oraz kod Ÿród³owy (6 proc.).Badania sugeruj¹, ¿e przenoœnoœæ dysków USB flashwi¹¿e siê ze znacznym ryzykiem utraty danych. Mniejwiêcej jeden na dziesiêciu u¿ytkowników (12 proc.)twierdzi, ¿e znalaz³ dysk flash USB w publicznymmiejscu. Ponadto 55 proc. u¿ytkowników poproszonycho wybranie trzech najbardziej prawdopodobnychrzeczy, które zrobiliby po znalezieniu dysku flashUSB w publicznym miejscu, stwierdzi³o, ¿e obejr<strong>za</strong>-³oby dane.– Wiêkszoœæ dyrektorów ds. informacji zdaje sobiesprawê, ¿e wyciek danych mo¿e doprowadziæ do kradzie¿yto¿samoœci, naruszenia w³asnoœci intelektualneji ujawnienia tajemnic handlowych, a tak¿e szkód wizerunkowychi finansowych – powiedzia³ Gil Mildworth,dyrektor ds. marketingu w dziale korporacyjnym firmySanDisk. – Nasze badania pokazuj¹, ¿e – choæ u¿ytkownicyzdaj¹ sobie sprawê z potencjalnych <strong>za</strong>gro¿eñzwi¹<strong>za</strong>nych z nie<strong>za</strong>bezpieczonymi dyskami USB flash– korporacyjni mened¿erowie IT potrzebuj¹ skuteczniejszejpolityki bezpieczeñstwa, edukacji i technologii,aby ograniczyæ ryzyko. Tylko kom<strong>pl</strong>eksowe podejœcieobejmuj¹ce inteligentne <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie urz¹dzeniami,monitorowanie danych i centralne egzekwowanie politykipozwoli dostatecznie zmniejszyæ ryzyko, a jednoczeœnieczerpaæ korzyœci ze zwiêkszonej mobilnoœci.Korporacyjne techniki bezpieczeñstwas¹ w du¿ej mierze reaktywne;poziom wiedzy bywa ró¿nyWyniki ankiety wskazuj¹, ¿e choæ niektóre organi<strong>za</strong>cje<strong>wdro</strong>¿y³y politykê bezpieczeñstwa i przeszkoli³yu¿ytkowników w <strong>za</strong>kresie prawid³owego u¿ytkowaniadysków USB flash, ich dzia³ania s¹ przede wszystkimreaktywne. Wed³ug respondentów IT, ponad dwie trzecie(67 proc.) organi<strong>za</strong>cji wdra¿a albo <strong>wdro</strong>¿y³o politykêbezpieczeñstwa wskutek utraty danych albo naruszeniabezpieczeñstwa. Co wiêcej, tylko niewiele ponadpo³owa (52 proc.) wszystkich respondentów IT <strong>wdro</strong>-¿y³a rozwi¹<strong>za</strong>nia <strong>za</strong>bezpiec<strong>za</strong>j¹ce punkty koñcowe.Znajomoœæ korporacyjnych <strong>za</strong>sad u¿ytkowania dyskówUSB flash jest zró¿nicowana. 23 proc. u¿ytkownikówalbo nie zna organi<strong>za</strong>cyjnej polityki dotycz¹cej u¿ytkowaniadysków USB flash, albo wie, ¿e taka polityka istnieje,ale nie zna szczegó³ów.Jednoczeœnie niemal po³owa (44 proc.) u¿ytkownikówstwierdzi³a, ¿e ich organi<strong>za</strong>cja nie ma polityki bezpieczeñstwa,która <strong>za</strong>kazywa³aby kopiowania danych korporacyjnychna osobiste dyski USB flash. Kolejne 16proc. nie wiedzia³o, czy taka polityka istnieje, a 40 proc.odpowiedzia³o, ¿e ich firma ma politykê <strong>za</strong>kazuj¹c¹ kopiowaniadanych korporacyjnych na osobiste dyskiUSB flash.Odpowiedzi mened¿erów IT zgad<strong>za</strong>³y siê z odpowiedziamiu¿ytkowników. 21 proc. okreœli³o zrozumienie<strong>za</strong>sad przez pracowników jako ograniczone, 33 proc.– jako przeciêtne, 28 proc. – jako dobre, a 19 – jakoca³kowite. Zapytani o szkolenia respondenci IT stwierdzili,¿e pracownicy s¹ szkoleni w <strong>za</strong>kresie <strong>za</strong>sad u¿ytkowaniadysków USB flash: raz w roku (33 proc.), wiêcejni¿ raz w roku (24 proc.); tylko w momencie podejmowaniapracy (22 proc.); w miarê potrzeb (17 proc.);oraz nigdy (3 proc.).Leps<strong>za</strong> edukacja niezbêdnado ograniczenia ryzyka i potencjalnych kosztów41 proc. korporacyjnych mened¿erów IT stwierdzi³o, ¿eczuj¹ pewien dyskomfort z powodu stopnia u¿yciadysków USB flash w ich organi<strong>za</strong>cjach, co oznac<strong>za</strong>wysoki stopieñ potencjalnych <strong>za</strong>gro¿eñ. U¿ytkownicykorporacyjni potwierd<strong>za</strong>j¹ te obawy, poniewa¿ jeden napiêciu nie zdaje sobie sprawy z <strong>za</strong>gro¿eñ zwi¹<strong>za</strong>nychz przenoszeniem korporacyjnych danych na dyski flash(21 proc.), co œwiadczy o znacznym ryzyku utratydanych. INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
RAPORTY, ANALIZYinformatykaPolskie firmy straci³y na braku dostêpu do danychponad 800 milionów dolarówAudyt bezpieczeñstwaw polskich przedsiêbiorstwachFirma EMC <strong>za</strong>prezentowa³a wyniki raportu dotycz¹cego ci¹g³oœci i bezpieczeñstwa danych przechowywanychw polskich przedsiêbiorstwach, zrealizowanego przy wspó³pracy z firm¹ badawcz¹ IDC. Analizie poddanoszereg aspektów dotycz¹cych bezpieczeñstwa, m.in. stan procedur bezpieczeñstwa, umiejêtnoœciwylic<strong>za</strong>nia strat zwi¹<strong>za</strong>nych z przestojami w pracy, istnienie specjalnych komórek wewn¹trz przedsiêbiorstw<strong>za</strong>jmuj¹cych siê ci¹g³oœci¹ dzia³ania i <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>niem kryzysowym.Wed³ug badañ, straty – jakie ponios³y firmyw zwi¹zku z brakiem dostêpu do danych – spowodowanenie<strong>pl</strong>anowanymi przestojami dla podmiotów<strong>za</strong>trudniaj¹cych powy¿ej 100 pracownikóww 2006 roku wynios³y 673,62 milionówdolarów. Natomiast w 2007 roku straty firm wynikaj¹cez nie<strong>pl</strong>anowanych przestojów w pracydramatycznie wzros³y (17 proc. wzrostu wartoœcistrat) osi¹gaj¹c 803 miliony dolarów. Liczba tanie obejmuje wartoœci tzw. miêkkich strat, takichjak utrata reputacji czy utracone mo¿liwoœci.Z badañ wynika, ¿e brak dostêpu do danychw przedsiêbiorstwach jest istotnym czynnikiemwp³ywaj¹cym na rozwój firmy. A¿ 17,5 proc. respondentówprzyzna³o, ¿e w 2006 r. nie mieli dostêpudo swoich kluczowych danych od 1 do6 godzin. W 14,9 proc. firm przestoje trwa³yod 12 do 24 godzin. W skrajnych przypadkach,w 4 proc. firm <strong>za</strong>notowano przestoje trwaj¹ce³¹cznie powy¿ej 1 tygodnia. Krótkimi przestojamitrwaj¹cymi poni¿ej 1 godziny w skali rocznejmog³o siê pochwaliæ tylko 8,9 proc. badanychfirm. Dla 2007 r. wyniki s¹ jeszcze bardziej alarmuj¹ce.Owszem, liczba firm notuj¹cych stosunkowokrótkie przestoje, czyli od 1 do 6 godzin,wzros³a do 24,1 proc., ale jednoczeœnie liczbafirm, które notuj¹ d³u¿sze braki dostêpu do danych(powy¿ej 1 tygodnia), wzros³a do 4,3 proc.,a tych notuj¹cych najkrótsze przestoje, poni¿ejjednej godziny, spad³a z 8,9 proc. do 7,6 proc.Wœród zdarzeñ postrzeganych jako ekstremalne<strong>za</strong>gro¿enie dla ci¹g³oœci pracy systemów pamiêcimasowych respondenci wymienili: awariê sprzêtulub oprogramowania w centrum przetwar<strong>za</strong>niadanych (37 proc. wska<strong>za</strong>ñ), brak <strong>za</strong>silania i po-¿ar (po 30 proc. wska<strong>za</strong>ñ).– Straty wynikaj¹ce z braku dostêpu do kluczowychdanych w przedsiêbiorstwach na ca³ymœwiecie s¹ znacz¹ce. Ponadto, w miarê jak dynamicznieroœnie liczba œladów cyfrowych pozostawianychprzez ludzi, musi rosn¹æ równie¿ odpowiedzialnoœæprzedsiêbiorstw i instytucji <strong>za</strong> prywatnoœæ,ochronê, dostêpnoœæ oraz rzetelnoœæinformacji. Zatem przedsiêbiorstwa bêd¹ musia³yprzyœpieszyæ opracowywanie regu³ strategicznego<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia informacj¹. Dzia³y informatyczneprzedsiêbiorstw bêd¹ musia³y stawiæ czo³oproblemom zwi¹<strong>za</strong>nym z ryzykiem, zgodnoœci¹z przepisami, niew³aœciwym u¿yciem informacji,wyciekiem danych oraz ochron¹ przed naruszeniamibezpieczeñstwa. Niestety, w Polsce a¿ 94proc. badanych firm nie posiada ¿adnych procedurwylic<strong>za</strong>nia strat z tytu³u nie<strong>pl</strong>anowanychprzestojów w pracy czy te¿ braku dostêpu do danych.Ponadto w wiêkszoœci badanych firm (61proc.) nie ma ani specjalnej komórki, ani osobyodpowiedzialnej <strong>za</strong> <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie kryzysowe w firmie(Business Continuity) – powiedzia³ BartoszStebnicki, dyrektor generalny EMC w Polsce.Dla 43 proc. badanych polskich przedsiêbiorstwstraty zwi¹<strong>za</strong>ne z przestojem w pracy s¹ nadaltrudne do zmierzenia, a w konsekwencji zupe³niepomijane w stosunku do wyliczeñ <strong>pl</strong>anowanychprzychodów przedsiêbiorstwa (a¿ w 36 proc. badanychprzypadków).Warto zwróciæ jeszcze uwagê na dodatkowyaspekt zwi¹<strong>za</strong>ny z Business Continuity. To c<strong>za</strong>spotrzebny do odzyskania danych po nie<strong>pl</strong>anowanymprzestoju, czyli Recovery Time Objective(RTO). A¿ 40,3 proc. firm okreœla ten c<strong>za</strong>s na poziomieod jednej do czterech godzin. – To du¿oi ma³o <strong>za</strong>razem. Wszystko <strong>za</strong>le¿y od profiludzia³ania firmy i jej <strong>za</strong>le¿noœci od aktualnych danych– powiedzia³ Jaros³aw Smulski, analitykdzia³u systemów IT IDC. – Niestety, jedna trzeciarespondentów potrzebuje wiêcej ni¿ czterech godzindo przywrócenia danych, co de facto powiêks<strong>za</strong>wymiernie wartoœæ nie<strong>pl</strong>anowanychprzestojów polskich firm. Ci¹gle zdar<strong>za</strong>j¹ siê te¿firmy, które po prostu nie s¹ w stanie tych danychodzyskaæ – dodaje Smulski.Raport zosta³ opracowany wspólnie przez firmyEMC i IDC na podstawie wywiadów przeprowadzonychw 300 polskich przedsiêbiorstwach. Badanieobjê³o analizê stanu na koniec grudnia2007 roku. Dla wybranych pytañ dokonano analizyporównawczej dwóch okresów c<strong>za</strong>sowych– porównano stan na koniec 2006 roku oraz koniecgrudnia 2007 roku. INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 45
informatykaBEZPIECZEÑSTWONieuœwiadamiane <strong>za</strong>gro¿eniaAnton GrashionJak firmymog¹ siê chroniæprzed kradzie¿¹ to¿samoœciNiedawne bardzo g³oœne wpadki w <strong>za</strong>kresie bezpieczeñstwa,na przyk³ad w brytyjskim resorcie podatków i ce³(HM Revenue&Customs service – HMRC), uœwiadomi³y wszystkim,jakie <strong>za</strong>gro¿enia niesie <strong>za</strong> sob¹ kradzie¿ to¿samoœci – <strong>za</strong>równodla przedsiêbiorstw, jak i dla konsumentów. W samym tylkoubieg³ym roku z brytyjskich urzêdów, funduszu zdrowia,banków, firm ubezpieczeniowych i <strong>pl</strong>acówekhandlu detalicznego wyciek³y – w co a¿ trudno uwierzyæ– dane osobowe 37 milionów osób.46Spokojnie mo¿na <strong>za</strong>³o¿yæ, ¿e dzia³o siê tak nie tylkow Wielkiej Brytanii. Z podobnymi problemami borykaj¹siê tak¿e pozosta³e kraje europejskie, bezwyj¹tku, tak wiêc techniki <strong>za</strong>pewniania bezpieczeñstwa,w szczególnoœci te, które na pierwszy rzut okamog¹ siê wydawaæ trudno egzekwowalne z punktuwidzenia infrastruktury, powinny wszystkich bardzo<strong>za</strong>interesowaæ.Mimo ¿e nag³aœniane s¹ przede wszystkim naruszeniabezpieczeñstwa informatycznego w systemachpublicznych, nie ma w¹t<strong>pl</strong>iwoœci, ¿e ogólnie bezpieczeñstwoinformatyczne – a w szczególnoœci ochronadanych – jest sta³ym problemem przedsiêbiorstwna ca³ym œwiecie.W ka¿dej organi<strong>za</strong>cji dane s¹ drugim najcenniejszym<strong>za</strong>sobem, <strong>za</strong>raz po pracownikach. Niestety,wraz z pojawieniem siê nielegalnych aukcji, na którychsprzedaje siê informacje osobiste, na takich„przedsiêwziêciach” mo¿na <strong>za</strong>robiæ du¿e pieni¹dze,a przez to <strong>za</strong>gro¿enie ze strony oszustów jest ca³yc<strong>za</strong>s powa¿ne.Bezprawne wtargniêciaJakikolwiek element informacji o charakterze osobowym,na przyk³ad „loginy” do sieci i nazwiska orazinformacje o pracownikach, mo¿e udostêpniæ nieuprawnionewejœcie do sieci i otworzyæ przed przestêpc¹drzwi do skarbnicy informacji. Dane te mog¹byæ sprzedane najwy¿ej licytuj¹cemu w przetargulub wykorzystane bezpoœrednio do wejœcia do krytycznychbaz danych firm, <strong>za</strong>wieraj¹cych informacjefinansowe, gospodarcze lub dane klientów. I tow tym obs<strong>za</strong>rze powstaj¹ najwiêksze szkody. Poniewa¿obecnie powszechnie s¹ atakowane firmy nie<strong>za</strong>le¿nieod wielkoœci i rod<strong>za</strong>ju dzia³alnoœci, <strong>za</strong>pobieganie<strong>za</strong>gro¿eniom wymaga stosowania w³aœciwychmechanizmów <strong>za</strong>pobiegawczych.Ustawodawcy <strong>za</strong>czynaj¹ coraz surowiej traktowaækradzie¿e to¿samoœci, wiêc techniki ataków równie¿ewoluuj¹. Wspó³czeœni cyberprzestêpcy dzia-³aj¹ inteligentnie. Brutalna „kradzie¿ z w³amaniem”do sieci bez w¹tpienia zwróci uwagê s³u¿b informatycznychfirmy i spowoduje szybkie dzia³ania naprawcze.Znacznie lepiej jest dostaæ siê do siecinie<strong>za</strong>uwa¿enie i skopiowaæ z niej cenne dane finansowei o klientach, <strong>za</strong>nim przedsiêbiorstwo zda sobiesprawê z tego, ¿e pada ofiar¹ ataku.A jak najproœciej dostaæ siê do sieci? Przez pracownika.Nie<strong>za</strong>le¿nie od tego czy œci¹ga on niedopuszc<strong>za</strong>lneprogramy z internetu, odpowiada na pozornie<strong>za</strong>sadn¹ proœbê o podanie has³a poczt¹ elektroniczn¹,czy tylko nieodpowiednio chroni informacjepotrzebne do logowania siê w sieci, <strong>za</strong>gro¿eniap³yn¹ce ze strony w³asnego personelu firm mog¹byæ du¿e.Spójrzmy na niedawn¹ wpadkê s³u¿by celnej i podatkowejHMRC w Wielkiej Brytanii. Stracono 25milionów rekordów danych wcale nie w drodzez³oœliwego ataku, a przez nie<strong>za</strong>mierzony, choæ lekkomyœlnyb³¹d. W tym wypadku pracownik niskiegoszczebla wys³a³ nie<strong>za</strong>szyfrowany dysk <strong>za</strong>wieraj¹cynazwiska, adresy i informacje o rachunkach bankowychmilionów rodzin w UK przesy³k¹ kuriersk¹.Dysk, a tak¿e kolejny wys³any póŸniej, <strong>za</strong>gin¹³w drodze – co wywo³a³o burzê w mediach podsycaj¹cychpanikê i <strong>za</strong>chêci³o ponad milion osób dozmiany hase³ dostêpu do rachunków bankowychi kodów PIN.To konkretne zdarzenie jest przyk³adem nie<strong>za</strong>dzia³aniapolityki bezpieczeñstwa na styku infrastrukturyprzetwar<strong>za</strong>nia danych i fizycznego przemieszc<strong>za</strong>niadanych. Warto tak¿e przy tej okazji <strong>za</strong>uwa¿yæ,¿e kom<strong>pl</strong>etna ba<strong>za</strong> danych (25 milionówrekordów!) znalaz³a siê na dyskach, czyli i ca³a <strong>za</strong>ginê³a,dlatego ¿e system nie by³ w stanie okreœliæ,jaki podzbiór danych nale¿y przes³aæ. Innymi s³owy,leps<strong>za</strong> technika okreœla³aby, ¿e nale¿y z bazy danychwybraæ tylko niezbêdne rekordy i je przes³aæ,dziêki czemu w razie utraty informacji sytuacjaby³aby znacznie mniej bolesna i unikniêto by nara-¿enia danych tak wielu milionów ludzi na wykorzystaniew celach przestêpczych.Rozleg³oœæ problemu, przed którym stoj¹ wspó³czesnefirmy powoduje, ¿e w wiêkszoœci krajów wprowadzonoodpowiednie przepisy – np. w WielkiejBrytanii Ustawê o ochronie danych – wymagaj¹ce,aby urzêdy przestrzega³y pewnych norm „higieny”danych oraz <strong>za</strong>pewniania ich ochrony i bezpiecznegoprzetwar<strong>za</strong>nia. Ich z³amanie mo¿e poci¹gaæ<strong>za</strong> sob¹ konsekwencje karne, utratê wiarygodnoœcii gniew klientów. W grudniu 2007 roku firma ubez-INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
BEZPIECZEÑSTWOinformatykapieczeniowa Norwich Union zosta³a ukarana rekordowejwysokoœci kar¹ 1,26 miliona funtów <strong>za</strong> to, ¿enieszczelnoœæ <strong>za</strong>bezpieczeñ w jej centrach telefonicznejobs³ugi klientów umo¿liwi³a oszustom dostêpdo danych osób ubezpieczonych, co spowodowa³onara¿enie prawie siedmiu milionów klientów na mo-¿liwoœæ poniesienia strat finansowych.Oczywiœcie, prawdziwego kosztu kradzie¿y to¿samoœcinie da siê wyraziæ tylko w pieni¹d<strong>za</strong>ch, choæwed³ug niektórych s<strong>za</strong>cunków w samej Wielkiej Brytaniiokreœla siê go na 1,7 miliarda funtów rocznie.Ale w takich s<strong>za</strong>cunkach nale¿y równie¿ uwzglêdniaæuszczerbek reputacji, który znacznie trudniejjest skwantyfikowaæ, choæ mo¿e nawet doskonaleprosperuj¹c¹ firmê doprowadziæ do upad³oœci.Maj¹c przed sob¹ takie perspektywy, co firmy powinnyrobiæ, by chroniæ siebie, pracowników i klientów?I jak, d¹¿¹c do <strong>za</strong>pewnienia pe³nej ochronysieci, maj¹ doprowadziæ do tego, by inwestycje w infrastrukturêw tym <strong>za</strong>kresie zwiêks<strong>za</strong>³y tak¿e wydajnoœæi sprawnoœæ pracy?Policja politycznaPodstaw¹ dzia³ania jest skuteczne <strong>za</strong>bezpieczenie„styków” sieci, a spraw¹ krytyczn¹ – wprowadzeniepolityki odci¹¿aj¹cej pracowników od odpowiedzialnoœci<strong>za</strong> decydowanie, co jest, a co nie jest „godne<strong>za</strong>ufania”. Dobrym punktem wyjœcia jest tu kontroladostêpu, a system oparty na reali<strong>za</strong>cji polityki mo¿ebyæ dobrym rozwi¹<strong>za</strong>niem.Potrzebê stosowania takiego rozwi¹<strong>za</strong>nia doskonalepodkreœlaj¹ programy komunikacyjne obecnie powszechniewykorzystywane w biurach, m.in. b³yskawicznekomunikatory (Instant Messaging – IM), Web2.0 i programy peer to peer (P2P). Chocia¿ ruch IMtrudno kontrolowaæ i monitorowaæ, ca³kowite <strong>za</strong>blokowaniepracownikom dostêpu do komunikatorówto w pewnym sensie wylewanie dziecka z k¹piel¹,poniewa¿ takie rozwi¹<strong>za</strong>nia bez w¹tpienia czêstozwiêks<strong>za</strong>j¹ wydajnoœæ i sprawnoœæ pracy. Wdro¿eniesystemu ochrony opartego na polityce jest dobrymkompromisem – szkoli siê pracowników, jakunikaæ b³êdów ludzkich, a jednoczeœnie wprowad<strong>za</strong>siê funkcjê nadzorcz¹ w³aœcicieli firm pozwalaj¹c¹im na egzekwowanie praktycznego przestrzeganiatej polityki w sieci.Interesuj¹c¹ strategi¹ jest stosowanie systemówujednoliconej kontroli dostêpu, umo¿liwiaj¹cych granularn¹kontrolê nad punktami dostêpu do siecii weryfikacjê to¿samoœci (osoby usi³uj¹cej wejœæ dosieci, a tak¿e sprawdzenie, czy urz¹dzenie, z któregokorzysta, nie stwar<strong>za</strong> <strong>za</strong>gro¿enia) oraz integracjêz grodzi¹ ogniow¹, urz¹dzeniami wirtualnych sieciprywatnych, prze³¹cznikami i punktami dostêpowymi,wymus<strong>za</strong>j¹cymi przestrzeganie przyjêtej polityki.Ponadto w firmach musi istnieæ sposób rozpoznawaniaa<strong>pl</strong>ikacji pracuj¹cych w sieci (na przyk³ad systemuCRM) i tego, kto usi³uje uzyskaæ do nich dostêp.Oznac<strong>za</strong> to dok³adn¹ analizê ruchu po³¹czeñVoIP (g³osowych po IP) i komunikatorów b³yskawicznychpod k¹tem wykorzystywania i sprawd<strong>za</strong>niato¿samoœci u¿ytkowników przed udostêpnieniem imtych us³ug. Lepsze procedury rozpoznawania umo-¿liwi¹ firmom nie tylko wiêksz¹ kontrolê nad takimia<strong>pl</strong>ikacjami, ale tak¿e wymuszenie stosownego poziomubezpieczeñstwa i jakoœci us³ug, <strong>za</strong>miastzwyk³ego otwierania kana³u, który mo¿e zostaæ wykorzystanyprzez niepo¿¹dan¹ a<strong>pl</strong>ikacjê do pokonania<strong>za</strong>bezpieczeñ.Powy¿sze, w po³¹czeniu z bramk¹ ochrony na poziomiewarstwy a<strong>pl</strong>ikacji dzia³aj¹c¹ jak sito przepuszc<strong>za</strong>j¹ceautoryzowany ruch bez <strong>za</strong>k³óceñ, przyjednoczesnym blokowaniu ruchu pozosta³ego powinnozdecydowanie polepszyæ bezpieczeñstwosieci konwergentnych. Przedsiêbiorstwa nie powinny<strong>za</strong>pominaæ o istotnoœci szyfrowania przesy³anegoruchu – w ten sposób bêdzie on „<strong>za</strong>kodowany”,tak ¿e nawet w razie przechwycenia bêdzie bezwartoœciowydla nieuprawnionego u¿ytkownika.Firmy s¹ zobowi¹<strong>za</strong>ne do ochrony w³asnego personelui klientów poprzez do³o¿enie nale¿ytej starannoœcii <strong>za</strong>pewnienie maksymalnych mo¿liwych <strong>za</strong>bezpieczeñ,ale polityka bezpieczeñstwa bêdzieskuteczna tylko wtedy, je¿eli bêdzie rygorystycznieegzekwowana w ca³ej organi<strong>za</strong>cji i wspomaganastosownymi rozwi¹<strong>za</strong>niami technicznymi <strong>za</strong>pewniaj¹cymimaksymalne ograniczenie ryzyka i skutków„czynnika ludzkiego”.Tego rod<strong>za</strong>ju dzia³ania prewencyjne umo¿liwi¹ firmomosi¹ganie wysokiej sprawnoœci dzia³ania, eliminuj¹c„czynnik strachu” i maksymalizuj¹c <strong>za</strong>letygospodarcze stwar<strong>za</strong>ne przez nowe techniki komunikacyjne.Jednak¿e osi¹gniêcie stanu wysokiejsprawnoœci bezwzglêdnie wymaga <strong>za</strong>dbania o to,by <strong>za</strong>pewnienie bezpieczeñstwa sieci nie ogranic<strong>za</strong>³oszybkoœci dzia³ania sieci, a<strong>pl</strong>ikacji, a tak¿esprawnoœci pracy pracowników. I tutaj ogromnieistotne jest przemyœlane wybranie takiego rozwi¹<strong>za</strong>niai dostawcy, ¿eby <strong>za</strong>bezpieczenie sieci nie by³okompromisem z jej u¿ytecznoœci¹ dla firmy.Wiêksze bezpieczeñstwoto leps<strong>za</strong> firmaNie ma w¹t<strong>pl</strong>iwoœci co do tego, ¿e ataki s¹ corazczêstsze i bardziej wyrafinowane, a zwalc<strong>za</strong>nie takich<strong>za</strong>gro¿eñ wydaje siê spraw¹ skom<strong>pl</strong>ikowan¹,jednak bolesne konsekwencje <strong>za</strong>niechañ w tym obs<strong>za</strong>rzenie pozostawiaj¹ miejsca na biernoœæ. Dobrerozwi¹<strong>za</strong>nia <strong>za</strong>bezpiec<strong>za</strong>j¹ce – czyli takie, którechoæ wewnêtrznie ekstremalnie rozbudowane technicznie,to proste we <strong>wdro</strong>¿eniu i obs³udze – s¹ dostêpnena rynku i firmy powinny powa¿nie siê <strong>za</strong>stanowiænad ich wdra¿aniem.Na przyk³ad wprowadzenie zunifikowanego systemuochrony dostêpu pozwoli firmie na sprawniejszei bardziej otwarte udostêpnianie informacji handlowychprzy jednoczesnej ochronie danych wewn¹trzsieci przedsiêbiorstwa przed atakami z wewn¹trzi z zewn¹trz.Sieci o wysokiej wydajnoœci pozwalaj¹ znacznie³atwiej spe³niaæ ostre rygory bezpieczeñstwa, a jasnaco do kierunku polityka pozwala pracownikomskupiæ siê na pracy <strong>za</strong>wodowej, bez dodatkowegoobci¹¿enia koniecznoœci¹ pilnowania, by nie<strong>za</strong>mierzenienie otworzyæ drzwi z³odziejom to¿samoœci.Firmy, które dojd¹ do tego etapu rozwoju, bêd¹mog³y dzia³aæ szybciej, bezpieczniej, wchodz¹c nadrogê prowadz¹c¹ do stania siê prawdziwie „wysokowydajnymi firmami sieciowymi”. INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 47
informatykaSYSTEMYZ³oty <strong>Laur</strong> <strong>2008</strong><strong>za</strong> <strong>projekt</strong> <strong>wdro</strong>¿eniawww.altar.com.<strong>pl</strong>obs³ugi klientówi rozliczeñ us³ugi WLR w Exatel S.A.Firma Altar, <strong>za</strong>jmuj¹ca siê wdra¿aniem zintegrowanychsystemów i rozwi¹<strong>za</strong>ñ informatycznych orazteleinformatycznych, otrzyma³a w czerwcu br.Z³oty <strong>Laur</strong> Infotela <strong>za</strong> Wdro¿enie obs³ugi klientówi rozliczeñ us³ugi WLR. Projekt zosta³ zrealizowanydla Exatel S.A. – jednego z najwiêkszych operatorówtelekomunikacyjnych na naszym rynku, specjalizuj¹cegosiê w obs³udze strategicznych sektorów: operatorskiego,bankowo-finansowego i energetycznego.Im<strong>pl</strong>ementacja systemu informatycznego podjêta przez firmê Altarby³a jednym z pierwszych tego typu przedsiêwziêæ w Polsce. Projektwynika³ z przyjêtych przez Urz¹d Komunikacji Elektronicznej regulacjiprawnych, dotycz¹cych us³ugi hurtowego dostêpu do sieci (WholesaleLine Rental). Obs<strong>za</strong>r <strong>wdro</strong>¿enia obejmowa³: ustalenie modeluœwiadczenia us³ugi z UKE, ustalenie wspó³pracy z Telekomunikacj¹Polsk¹ S.A., ustalenie modelu biznesowego us³ugi WLR i wsparciatego modelu przez systemy informatyczne.Prezes Zarz¹du Altar Sp. z o.o., Pan Dariusz Borek:– Reali<strong>za</strong>cja umowy z Exatel S.A. na obs³ugê i rozliczenie us³ugiWLR by³a kolejn¹ nasz¹ wspóln¹ umow¹ na reali<strong>za</strong>cjê <strong>projekt</strong>u informatycznego.Z naszego punktu widzenia,by³ to jeden z ciekawszych <strong>projekt</strong>ów, poniewa¿by³ pierwszym <strong>projekt</strong>em realizowanymw oparciu o regulacje danego rynkuw³aœciwego. By³a to doskona³a okazja, pozwalaj¹cana zweryfikowanie w praktyce<strong>za</strong>³o¿eñ przyjêtych przez Prezesa UKE. Jednoczeœniegratulujê zespo³om Exatel S.A.oraz Altar Sp. z o.o. tak wzorcowo przeprowadzonego<strong>projekt</strong>u.Projekt im<strong>pl</strong>ementacji systemu informatycznego maj¹cego <strong>za</strong>pewniæwsparcia œwiadczonej przez Exatel S.A. us³ugi WLR obj¹³ nastêpuj¹ceobs<strong>za</strong>ry: Im<strong>pl</strong>ementacjê procesów w ramach <strong>pl</strong>atformy workflow, wspieraj¹cychnastêpuj¹ce aktywnoœci:• Proces <strong>za</strong>mówieñ (w tym wymiany informacjipomiêdzy Exatel i TP),• Proces reklamacji,• Proces modyfikacji us³ug,• Proces rezygnacji z us³ugi,• Proces reklamacji technicznych w <strong>za</strong>kresierozliczeñ skutków uszkodzeñ; Im<strong>pl</strong>ementacjê rozliczeñ klientów us³ugi WLR; Integracjê z systemami dziedzinowymi w Exatel S.A.; Integracjê z systemem wymiany danych do obs³ugi komunikatówpomiêdzy TP a Exatel S.A.48Przedstawione przez Exatel S.A. wymagania na reali<strong>za</strong>cjê <strong>projekt</strong>u<strong>za</strong>k³ada³y kom<strong>pl</strong>etne pokrycie procesów biznesowych w obs<strong>za</strong>rachokreœlonych powy¿ej. Wymagania te by³y praktycznie równoznacznez dokonaniem integracji <strong>wdro</strong>¿onego rozwi¹<strong>za</strong>nia z wszystkimi kluczowymisystemami w Exatel S.A., w szczególnoœci z systememMWD, odpowiedzialnym <strong>za</strong> obs³ugê warstwy transportowej obs³uguj¹cejwymianê komunikatów pomiêdzy Exatel S.A. a Telekomunikacj¹Polsk¹ S.A.Dodatkowo, z uwagi na <strong>pl</strong>anowany du¿y wolumen nowych klientówdla us³ugi WLR, wszelkie <strong>za</strong>im<strong>pl</strong>ementowane rozwi¹<strong>za</strong>nia mia³yspe³niaæ wymagania zwi¹<strong>za</strong>ne ze skalowalnoœci¹ oraz ci¹g³oœci¹przetwar<strong>za</strong>nych danych.Z uwagi na fakt, ¿e firma Altar Sp. z o.o. dostarczy³a do Exatel S.A.system bilingowy Sara ® oraz system Piramid WorkFlow w oparciuo umowê z roku 2005, podjêta zosta³a decyzja o im<strong>pl</strong>ementacjiprzedstawionych wymagañ w oparciu o <strong>pl</strong>atformê Sara ® /Piramid. Powspólnej wstêpnej analizie i weryfikacji mo¿liwoœci im<strong>pl</strong>ementacjius³ugi WLR w oparciu o <strong>pl</strong>atformê Sara ® /Piramid, zosta³a podjêtaprzez Zarz¹d Exatel S.A. decyzja o <strong>za</strong>warciu umowy z firm¹ Altar Sp.z o.o. na reali<strong>za</strong>cjê <strong>projekt</strong>u.Zgodnie z przyjêtymi <strong>za</strong>³o¿eniami do <strong>projekt</strong>u, wszystkie zleceniaoraz <strong>za</strong>mówienia pochodz¹ce od klientów firmy Exatel S.A. s¹obs³ugiwane przez procesy <strong>za</strong>im<strong>pl</strong>ementowane na poziomie systemuPiramid-Workflow. System ten w oparciu o zdefiniowany proces biznesowy,steruje przep³ywem wprowadzonych zleceñ pomiêdzy systemamiinformatycznymi oraz osobami obs³uguj¹cymi dane zlecenie.Ka¿dy z Klientów WLR po jego wprowadzeniu do systemu Sara ®podlega standardowym procesom rozliczeniowym, w szczególnoœcis¹ dla niego nalic<strong>za</strong>ne op³aty zgodnie z ustalonym cyklem rozliczeniowym,jak równie¿ obs³ugiwane s¹ jego wp³aty. Do obs³ugi wp³at<strong>za</strong>stosowano mechanizmy kont wirtualnych, co pozwala na eliminacjêrêcznych operacji zwi¹<strong>za</strong>nych z ³adowaniem danych o wp³atachz banku do systemu Sara ® . Rozwi¹<strong>za</strong>nie to eliminuje równie¿ koniecznoœærêcznego kojarzenia poszczególnych wp³at z wystawionymi<strong>za</strong> us³ugi fakturami.Wiceprezes Zarz¹du Exatel S.A., Pan Pawe³ Olech:– Wybór firmy Altar Sp. z o.o. jako dostawcy rozwi¹<strong>za</strong>nia dla obs³ugii rozliczeñ us³ug WLR wydawa³ siê naturalny. Systemy Sara ® orazPiramid-Workflow dzia³aj¹ <strong>za</strong>równo w firmie Exatel S.A. jak i wspó³ce-córce – NOM Sp. z o.o. od paru lat i z powodzeniem sprawd<strong>za</strong>j¹siê w roli do jakiej zosta³y <strong>wdro</strong>¿one. Co do reali<strong>za</strong>cji <strong>projekt</strong>u,najlepsz¹ rekomendacj¹ mo¿e byæ fakt, ¿e umowa z firm¹ Altar Sp.z o.o. zosta³a rozszerzona o obs³ugê us³ug WLR ISDN i BSA.W trakcie pó³ roku trwania <strong>projekt</strong>u uda³o siê dokonaæ integracji systemówExatel S.A. z systemami TP S.A. oraz <strong>za</strong>pewniæ w³aœciwyprzep³yw informacji pomiêdzy systemami IT w/w firm. Wdro¿enie, nagrodzoneZ³otym <strong>Laur</strong>em, umo¿liwi³o równie¿ <strong>za</strong>utomatyzowanieca³ego procesu obs³ugi klienta, poprzez uruchomienie interfejsu doTP w <strong>za</strong>kresie procesów: <strong>za</strong>mawiania, rezygnacji, reklamacji, co jestjednym z bardzo istotnych czynników kosztowych w przypadku us³ugopartych o mar¿ê.Rozwi¹<strong>za</strong>nie pozwoli³o tak¿e w znacznym stopniu ograniczyæ kosztyobs³ugi zleceñ, jak równie¿ zwiêkszyæ wspó³czynnik efektywnoœci (rozumianyjako c<strong>za</strong>s pod³¹czenia klienta).Efekt powy¿szego <strong>wdro</strong>¿enia najbardziej obrazowo wyra¿a siê w liczbieklientów Exatel S.A. korzystaj¹cych z us³ugi WLR. Aktualnie jest tokilkadziesi¹t tysiêcy osób – i liczba ta ca³y c<strong>za</strong>s roœnie. INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
BEZPIECZEÑSTWOinformatykaNiebezpieczny Hongkong, bezpieczna FinlandiaMarek KantowiczMapa niebezpiecznych miejscWed³ug najnowszego raportu McAfee Inc., <strong>za</strong>tytu³owanego „Nowa mapa niebezpieczeñstw w internecie”(Mapping the Mal Web Revisited), najniebezpieczniejszymi stronami w sieci s¹ te <strong>za</strong>rejestrowane w domenie .hk(Hongkong). Domena .hk w stosunku do poprzedniego badania skoczy³a o 28 miejsc w górê i trafi³a na niechlubn¹pierwsz¹ pozycjê. Hongkong <strong>za</strong>st¹pi³ na niej Tokelau, <strong>za</strong>mieszkan¹ przez 1500 osób maleñk¹ wysepkêna po³udniowym Pacyfiku.– Podobnie jak <strong>za</strong>gro¿enia w œwiecie rzeczywistym,równie¿ te wirtualne nieustannie ewoluuj¹. Jak wykazuj¹nasze badania, odwied<strong>za</strong>nie stron internetowychdziœ uznawanych <strong>za</strong> bezpieczne jutro mo¿e stanowiæryzyko. Dawne doœwiadczenia ani obiegowe opinienie <strong>za</strong>pewni¹, niestety, wystarc<strong>za</strong>j¹cego poziomu bezpieczeñstwa– powiedzia³ Tim Dowling, wiceprezesMcAfee Web Security Group.Opracowany przez McAfee drugi coroczny raport„Mapping the Mal Web”, przedstawiaj¹cy najbardziejniebezpieczne i najbezpieczniejsze miejsca w interneciewykazuje, ¿e 19,2 proc. wszystkich witryn o adresiekoñcz¹cym siê na „.hk” stanowi dla u¿ytkowników internetu<strong>za</strong>gro¿enie. Chiny (.cn), z wynikiem ponad 11proc., <strong>za</strong>jmuj¹ w tym roku drugie miejsce na liœcie. Najbezpieczniejszymmiejscem w sieci jest <strong>za</strong>œ domenanarodowa Finlandii (.fi), w której <strong>za</strong>ledwie 0,05 proc.stron zosta³o uznanych <strong>za</strong> niebezpieczne. Znakomitywynik pozwoli³ jej <strong>za</strong>j¹æ miejsce Irlandii (.ie). – drugiemiejsce pod tym wzglêdem przypad³o Japonii (.jp).Najbardziej niebezpieczna domena ogólna, wska<strong>za</strong>naw raporcie z 2007 roku – .info – sta³a siê jeszcze groŸniejs<strong>za</strong>.A¿ 11,8 proc. wszystkich witryn <strong>za</strong>rejestrowanychw domenie .info stanowi <strong>za</strong>gro¿enie dla odwied<strong>za</strong>j¹cych.Ten niechlubny wynik pozwoli³ .info u<strong>pl</strong>asowaæsiê na trzecim miejscu listy najbardziej niebezpiecznychdomen. Najmniejsze <strong>za</strong>gro¿enie dla internautówwœród domen ogólnych stwar<strong>za</strong>j¹ strony rz¹dowe(.gov). Najpopularniejs<strong>za</strong> domena ogólna, .com, <strong>za</strong>jmujena liœcie najbardziej niebezpiecznych dziewi¹te miejsce.Pe³ny raport McAfee „Mapping the Mal Web Revisited”mo¿na pobraæ ze strony www.mcafee.com.Korzystaj¹c z nagrad<strong>za</strong>nej technologii McAfee® Site-Advisor®, firma McAfee przeanalizowa³a 9,9 milionanajczêœciej odwied<strong>za</strong>nych witryn w 265 ró¿nych domenachnarodowych (koñcz¹cych siê literami oznac<strong>za</strong>j¹cymikraj (np. .br dla Brazylii) i ogólnych (takich jak<strong>za</strong>koñczone symbolem .net lub .info).SiteAdvisor przyzna³ oceny „czerwone” (klasyfikuj¹c jedo stron niebezpiecznych) domenom, w których znajdowa³ysiê witryny <strong>za</strong>wieraj¹ce oprogramowanie reklamowe(adware), szpiegowskie (spyware), wirusy,spam, uci¹¿liwe wyskakuj¹ce okienka (pop-ups), kodwykorzystuj¹cy luki w <strong>za</strong>bezpieczeniach przegl¹darek(ex<strong>pl</strong>oit) lub linki do innych stron, którym przyznano„czerwon¹” ocenê. Domenom, w których znajdowa³ysiê strony bezpieczne, przyznano oceny „zielone”. Domenyuszeregowano nastêpnie wed³ug stopnia <strong>za</strong>gro-¿enia (tabela u do³u strony).Spoœród najbardziej niebezpiecznych domen narodowychmiejsce w pierwszej pi¹tce utrzyma³y Rumunia(.ro) i Rosja (.ru), w których znajduje siê odpowiednio6,75 proc. i 6 proc. stron uznanych <strong>za</strong> niebezpieczne.Natomiast narodowe domeny Japonii (.jp) i Australii(.au) pozosta³y œrodowiskami bezpiecznymi.Pozosta³e kluczowe wnioski z raportu „Mapping the MalWeb Revisited”: prawdopodobieñstwo pobrania oprogramowaniaszpiegowskiego, reklamowego, wirusów itp. podc<strong>za</strong>sprzegl¹dania internetu wzros³o w stosunku doroku 2007 o 41,5 proc., liczba stron oferuj¹cych mo¿liwoœæ pobrania <strong>pl</strong>ików<strong>za</strong>wieraj¹cych a<strong>pl</strong>ikacje takie jak dzwonki lub wygas<strong>za</strong>czeekranu, a jednoczeœnie pe³nych wirusów,oprogramowania szpiegowskiego i reklamowegowzros³a w ci¹gu roku z 3,3 proc. do 4,7 proc., w narodowej domenie Filipin (.ph) liczba niebezpiecznychstron wzros³a o 270 proc.; Tokelau (.tk) i Samoa (.ws) sta³y siê w <strong>2008</strong> r. znaczniebezpieczniejsze, spadaj¹c odpowiednio namiejsca 28 i 12; spoœród krajów europejskich ryzyko najbardziejwzros³o w Hiszpanii – o 91 proc.– Wyniki tych badañ s¹ alarmem dla administratorówdomen najwy¿szego poziomu. Ubieg³oroczny raportspowodowa³ skuteczn¹ reakcjê administratora domenyTokelau – mówi Tim Dowling, wiceprezes McAfee WebSecurity Group– Niestety, nie wszyscy administratorzy domen reaguj¹w ten sposób, dlatego kontynuujemy nasz¹ misjêinformowania u¿ytkowników o <strong>za</strong>gro¿eniach i chronieniaich przed <strong>za</strong>gro¿eniami wi¹¿¹cymi siê z korzystaniemz komputerów, internetu i telefonów komórkowych.Udostêpnione przez nas niedawno us³ugi bezpiecznegowyszukiwania i certyfikacji bezpieczeñstwa witryneliminuj¹ ryzykowne zgadywanie z procesu wyszukiwaniai przegl¹dania, pozwalaj¹c internautom na bezpiecznekorzystanie z sieci. Najbardziej niebezpiecznedomeny narodowe(wg stopnia <strong>za</strong>gro¿enia)Miejscew roku <strong>2008</strong>Miejscew roku 2007Najbezpieczniejsze domeny narodowe(wg stopnia <strong>za</strong>gro¿enia)Miejscew roku <strong>2008</strong>Miejscew roku 2007Hongkong (.hk) 1 28 Finlandia (.fi) 74 70Chiny (.cn) 2 11 Japonia (.jp) 72 57Filipiny (.ph) 4 19 Norwegia (.no) 71 68Rumunia (.ro) 5 4 S³owenia (.si) 70 62Rosja (.ru) 8 7 Kolumbia (.co) 69 64INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 49
informatykaSPRZÊTStarostwo w Pszczynie z technologi¹ tanich PCGrzegorz KantowiczTechnikadla samorz¹dowcówPracownicy Starostwa Powiatowego w Pszczynie po raz pierwszyw Polsce wziêli udzia³ w szkoleniu na terminalach NComputing,które udostêpniaj¹ pe³niê mo¿liwoœci jednego komputeradla wielu u¿ytkowników.Ta technologia tanich PC wraz z oprogramowaniemdo cyfrowego obiegu dokumentów i systemamido prezentacji <strong>za</strong>goœci³a na dwa tygodniew specjalnie wyposa¿onej na potrzeby szkoleniasali konferencyjnej urzêdu. Projekt mia³ na celu<strong>za</strong>poznanie urzêdników starostwa z rozwi¹<strong>za</strong>niami,które pozwalaj¹ na radykalne ograniczeniekosztów, zwiêks<strong>za</strong>j¹ efektywnoœæ i usprawniaj¹obieg informacji w firmach i instytucjach.– Zaproponowaliœmy Starostwu Powiatowemuw Pszczynie rozwi¹<strong>za</strong>nie najefektywniejsze podwzglêdem kosztów spoœród dostêpnych na rynku.Po<strong>za</strong> NComputingiem nie ma obecnie technologii,które umo¿liwia³yby zbudowanie sieci lokalnejnawet dla 30 u¿ytkowników tak niewielkimkosztem i tak ³atwo <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nej – powiedzia³Adam Blankenstein, w³aœciciel firmy UniKomp.– Przyk³ad urzêdu w Pszczynie to tylko jednaz wielu mo¿liwych lokali<strong>za</strong>cji dla tego rozwi¹<strong>za</strong>nia.Terminale NComputing równie dobrze sprawdz¹siê w szko³ach, centrach edukacyjnych, callcenter, biurach, ma³ych i œrednich przedsiêbiorstwach,firmach wypo¿yc<strong>za</strong>j¹cych sprzêt komputerowy,hotelach i kawiarenkach internetowych.50Pracownicy urzêdu mieli do dyspozycji 10 terminaliNComputing L230, które korzystaj¹c z <strong>za</strong>sobówjednego komputera, jego dysku twardego,napêdu optycznego oraz systemu operacyjnegoi oprogramowania dostarczy³y œrodowisko nieustêpuj¹ce pod wzglêdem funkcjonalnoœci tradycyjnymi znacznie dro¿szym komputerom osobistym.Wyró¿niaj¹c¹ siê cech¹ testowanego rozwi¹<strong>za</strong>niajest prostota budowy i obs³ugi oraz ergonomia.Aby zyskaæ w pe³ni funkcjonalny komputerPC, wystarczy do niewielkiego, mieszcz¹cegosiê w kieszeni terminalu podpi¹æ klawiaturê,myszkê, monitor oraz kabel ethernetowy.£atwoœæ obs³ugi nie jest <strong>za</strong>rezerwowana jedyniedla pracowników korzystaj¹cych z terminali, alerównie¿ administratorów systemu, którzy uzyskuj¹pe³n¹ kontrolê nad aktywnoœci¹ u¿ytkowników.Nie mniej u¿yteczny w procesach cyfrowegoobiegu dokumentów, czy te¿ w przypadku profesjonalnychprezentacji, by³ wœród testowanychurz¹dzeñ tablet LCD marki VisBoard. To ³¹cz¹ce<strong>za</strong>lety monitora LCD i tabletu urz¹dzenie umo¿liwiadokonywanie przy pomocy do³¹czonego bezprzewodowegopiórka odrêcznych cyfrowych notatek,szkiców i schematów czy te¿ podpisywaniae-maili na ca³ej powierzchni ciek³okrystalicznegowyœwietlac<strong>za</strong>.Pod³¹czenie tabletu LCD do <strong>projekt</strong>ora o¿ywika¿d¹ prezentacjê i wyst¹pienie, daj¹c s<strong>za</strong>nse<strong>za</strong>pisywania na bie¿¹co komentarzy czy nanoszeniauwag. Urzêdnicy starostwa mieli dodyspozycji 10 terminali NComputing L230, 10monitorów LCD MAG TU953W, tablet LCDVisBoard VA1-19B oraz <strong>projekt</strong>or.Sprzêt wraz z oprogramowaniem <strong>za</strong> poœrednictwemwy³¹cznego dystrybutora marek NComputing,MAG i VisBoard w Polsce – Veracomp– dostarczy³a firma UniKomp, która by³a równie¿odpowiedzialna <strong>za</strong> obs³ugê techniczn¹ <strong>projekt</strong>u.Natomiast szkolenie zorganizowa³a firmaZeto. INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
ZARZ¥DZANIEinformatykaOprogramowanie, strategia czy mo¿e po prostukluczowy opiekun klienta?Jaros³aw ¯eliñskiCRM – có¿ to jest?Systemy wspieraj¹ce <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie kontaktami z klientami, tak zwane CRM (Customer Relationship Management)maj¹ opiniê najryzykowniejszych <strong>projekt</strong>ów. Odsetek nieudanych <strong>wdro</strong>¿eñ tych systemów jest najwiêkszy, mówi³o siênawet swego c<strong>za</strong>su o <strong>za</strong>³amaniu tego rynku. Dlaczego? Mo¿na postawiæ tezê, ¿e po prostu nie ma takich systemów!Przyjmijmy <strong>za</strong>³o¿enie, w którym uznamy, ¿e systemCRM wspiera (cokolwiek by to mia³o znaczyæ) kontaktyz klientem. Pytanie brzmi: które kontakty?Wszystkie? Proste metody analizy wymagañ wska-¿¹ nam miêdzy innymi takie punkty kontaktu z klientem(procesy): obs³uga <strong>za</strong>pytañ, wystawianie faktur,tworzenie ofert, kampanie promocyjne, obs³uga reklamacjii mo¿e jeszcze kilka.A jak wygl¹da praktyka? Wygl¹da tak, ¿e ka¿dyklient w rzeczywistoœci ma dziesi¹tki spraw zwi¹<strong>za</strong>nychz ka¿dym etapem reali<strong>za</strong>cji jego <strong>za</strong>mówieniaczy wczeœniej <strong>za</strong>pytania. Zaryzykowa³bym twierdzenie,¿e klient mo¿e chcieæ skontaktowaæ siê z nami(i nieraz to robi) w dowolnym momencie obs³ugi jakiegokolwiekjego dzia³ania zwi¹<strong>za</strong>nego z nasz¹ firm¹.Co to oznac<strong>za</strong>? Oznac<strong>za</strong> to, ¿e nie da siê <strong>za</strong><strong>projekt</strong>owaæjednego procesu „<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia kontaktamiz klientem”.Po kilku <strong>projekt</strong>ach tego typu nabra³em przekonania,¿e <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nie kontaktami z klientem to <strong>projekt</strong>y:ka¿dy klient to osobny <strong>projekt</strong>, bo ka¿dy klientma tak naprawdê inny problem do rozwi¹<strong>za</strong>nia. Jakwiemy, <strong>projekt</strong> to nie proces. Projekt mo¿na nadzorowaæ,ale nie <strong>za</strong>modelowaæ powtar<strong>za</strong>lnym z definicjiprocesem.A jak to wygl¹da w ¿yciu? Wdro¿enia systemówCRM, maj¹cych jak¹kolwiek skoñczon¹ liczbêfunkcjonalnoœci, najczêœciej koñcz¹ siê pora¿k¹. Te,które siê uda³y, obs³uguj¹ czêœæ tylko procesówzwi¹<strong>za</strong>nych z kontaktami z klientami, te powtar<strong>za</strong>lne,pozosta³e <strong>za</strong>œ s¹ „obs³ugiwane na boku”, po<strong>za</strong>systemem, z uwagi na ich unikatowoœæ.Skoro problem klienta to <strong>projekt</strong> (nawet malutki, alejednak), to nale¿y podejœæ do tematu, jak do <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia<strong>projekt</strong>ami, ale procesowo. Czy tak siêrobi? Od pewnego c<strong>za</strong>su tak, zrozumia³y to bankii wiele firm, w których powsta³ „kluczowy opiekunklienta”. Jest to nikt inny, jak kierownik <strong>projekt</strong>umaj¹cy na g³owie indywidualne sprawy (<strong>projekt</strong>y)klientów, którymi siê opiekuje. Jego rol¹ jest rozwi¹<strong>za</strong>æproblem klienta w skoñczonym c<strong>za</strong>sie z pomoc¹<strong>za</strong>sobów organi<strong>za</strong>cji, w której pracuje. Te <strong>za</strong>sobyto najczêœciej wspó³pracownicy maj¹cy odpowiedniekompetencje na ka¿dym etapie procesurozwi¹zywania problemu.Mamy wiêc jednak proces rozwi¹zywania problemu.K³opot w tym, ¿e postaæ tego procesu kszta³tuje siêdynamicznie, <strong>za</strong>le¿nie od rod<strong>za</strong>ju sprawy, dlategonazywam go <strong>projekt</strong>em (<strong>projekt</strong> w mojej metodyceto jeden proces nie dekomponowany do postaci procedury,a jedynie nadzorowany).Co siê udaje? Udaj¹ siê <strong>projekt</strong>y, w których powstaj¹modele <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia <strong>projekt</strong>ami z tak zwanymjednym punktem kontaktu. Tym punktem jestw³aœnie osoba odpowiedzialna <strong>za</strong> rozwi¹<strong>za</strong>nie ca-³ego problemu lub specjalna komórka przydzielaj¹cadla ka¿dej sprawy „kierownika <strong>projekt</strong>u”, nazywasiê ona c<strong>za</strong>sem Call Center. Pracuj¹ tak banki,operatorzy telekomunikacyjni i nie tylko.Sk¹d wiêc problemy? Podstawowym, moim zdaniem,problemem wielu systemów CRM jest to, ¿epróbuj¹ wt³oczyæ w jeden system i integrowaæ dwieró¿ne grupy procesów: procesy obs³ugi indywidualnychklientów oraz procesy, których produkty s¹ adresowanedo „anonimowej” grupy odbiorców, doca³ego segmentu rynku. Mo¿na masowo obs³u¿yæwysy³kê promocyjnej ulotki, ale nie indywidualne <strong>za</strong>mówieniaprzychodz¹ce w odpowiedzi na tê promocjê.Przyk³ady mo¿na mno¿yæ.Jaka wskazówka dla <strong>pl</strong>anuj¹cych <strong>wdro</strong>¿enie CRM?Wykonaæ dok³adn¹ analizê procesow¹ i myœleæ raczejo indywidualnych rozwi¹<strong>za</strong>niach dla swojej firmy.Nie ma systemów CRM, s¹ modele biznesowefirm i ich strategie rynkowe oraz systemy, które jewspieraj¹. INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 51
informatykaUS£UGIPandaManaged Office Protection– us³uga <strong>za</strong>bezpiec<strong>za</strong>j¹ca<strong>za</strong>miast tradycyjnego oprogramowaniaMa³e i œrednie firmy s¹ w takim samym stopniu <strong>za</strong>gro¿oneatakami cyberprzestêpców i z³oœliwym oprogramowaniemjak wielkie korporacje. Rosn¹ca lawinowo liczbaszkodliwych a<strong>pl</strong>ikacji oraz ich technologiczne <strong>za</strong>awansowaniesprawiaj¹, ¿e firmy, które chc¹ byæ dobrze chronionemusz¹ sprostaæ rosn¹cym wymaganiom. To z koleiwi¹¿e siê z coraz wiêkszymi wydatkami na sprzêt,licencje oprogramowania czy <strong>za</strong>trudnieniewykwalifikowanego personelu. Byæ mo¿e dlategoa¿ 72 proc. firm z sektora MSP korzysta tylkoz tradycyjnych systemów <strong>za</strong>bezpiec<strong>za</strong>j¹cych,które jednak nie chroni¹ wystarc<strong>za</strong>j¹co i czêstona komputerach pracowników mo¿e znajdowaæ siêaktywne z³oœliwe oprogramowanie. Optymalnym,czyli skutecznym i korzystnym cenowo rozwi¹<strong>za</strong>niemdla ma³ych i œrednich firm oraz zdalnych biurmo¿e byæ us³uga Panda Managed Office Protection.Security as a ServicePanda Managed Office Protection jest us³ug¹ abonamentow¹,dzia³aj¹c¹ w oparciu o interfejs wwwi udostêpnian¹ na <strong>za</strong>sadzie hostingu. Dziêki temuorgani<strong>za</strong>cje mog¹ <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>æ <strong>za</strong>bezpieczeniamiprzez ca³y c<strong>za</strong>s i z dowolnego miejsca. Jest to doskona³erozwi¹<strong>za</strong>nie dla oddzia³ów firm i zdalnychbiur, które nie s¹ pod³¹czone do sieci LAN. PandaManaged Office Protection dostêpna jest równie¿jako portal administracyjny, dziêki czemu – jeœli <strong>za</strong>jdzietaka potrzeba – mo¿liwe jest przeka<strong>za</strong>nieus³ugodawcy <strong>za</strong>dañ zwi¹<strong>za</strong>nych z <strong>za</strong>pewnieniembezpieczeñstwa.Us³uga Panda Managed Office Protection <strong>za</strong>pewniadostêp przez internet do najnowszych wersji produktóworaz aktuali<strong>za</strong>cji <strong>pl</strong>ików sygnatur. Dziêki dystrybucjiultralekkich agentów mo¿liwa jest instalacja<strong>za</strong>bezpieczeñ na komputerach przenoœnych. Du¿emo¿liwoœci wykrywania z³oœliwych kodów bazuj¹na systemie Kolektywnej Inteligencji – technologiiopracowanej przez Panda Security, która korzystaz informacji udostêpnianych przez u¿ytkownikówi oferuje sygnatury najnowszych z³oœliwych programóww c<strong>za</strong>sie rzeczywistym.Zalety i funkcjeRozwi¹<strong>za</strong>nie Panda Managed Office Protection jakoprodukt typu Security as a Service (bezpieczeñstwojako us³uga) pozwala ograniczyæ do minimumkoszty operacyjne, poniewa¿ umo¿liwiaprzeka<strong>za</strong>nie <strong>za</strong>dañ zwi¹<strong>za</strong>nych z <strong>za</strong>pewnieniembezpieczeñstwa wyspecjalizowanym us³ugodawcom.Dodatkowo ³atwa w u¿yciu scentralizowanakonsola www, umo¿liwiaj¹ca wdra¿anie i administrowanie<strong>za</strong>bezpieczeniami równie¿ w zdalnychoddzia³ach firmy sprawia, ¿e ograniczone mog¹ zostaærównie¿ koszty potrzebne do rozbudowy infrastruktury.Ponadto mo¿liwe jest tak¿e podzielenie<strong>za</strong>dañ administracyjnych pomiêdzy uprawnionychu¿ytkowników.52INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
US£UGI.informatykaPulpit nawigacyjny rozwi¹<strong>za</strong>nia dostarc<strong>za</strong> w c<strong>za</strong>sierzeczywistym informacje dotycz¹ce wszelkichdzia³añ zwi¹<strong>za</strong>nych z wykrywaniem <strong>za</strong>gro¿eñoraz udostêpnia wyniki cyklicznych kontroli bezpieczeñstwaca³ej sieci (dzienne konfigurowalneraporty przesy³ane s¹ poczt¹ elektroniczn¹, istniejerównie¿ mo¿liwoœæ wyeksportowania danych do <strong>pl</strong>ikutekstowego lub <strong>za</strong>pisania w formacie XML,HTML lub Excel).Panda Managed Office Protection to us³uga gwarantuj¹caskuteczn¹ ochronê: pomaga <strong>za</strong>pobiegaækradzie¿om to¿samoœci i wyciekom poufnych informacjipo<strong>za</strong> organi<strong>za</strong>cjê.Najwy¿szy poziom bezpieczeñstwa <strong>za</strong>pewniaj¹:proaktywna ochrona przed znanymi i nieznanymi<strong>za</strong>gro¿eniami (równie¿ ukrytymi), obejmuj¹ca ochronê<strong>pl</strong>ików, poczty, przegl¹darek internetowych i komunikatorówinternetowych, firewall (<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nycentralnie lub lokalnie oferuje filtrowanie a<strong>pl</strong>ikacji,filtrowanie dostêpu do sieci, system IPS, blokowaniewirusów sieciowych oraz konfiguracjê w oparciuo strefy), system HIPS oraz narzêdzie MalwareRadar.Ochrona oparta jest o profile, co oznac<strong>za</strong>, ¿e administratormo¿e poszczególnym u¿ytkownikom przypisaæokreœlone <strong>za</strong>sady i profile <strong>za</strong>bezpieczeñ w <strong>za</strong>le¿noœciod potrzeb danej organi<strong>za</strong>cji. Po<strong>za</strong> tym administratorma do wyboru dwie opcje wdra¿ania<strong>za</strong>bezpieczeñ: bez udzia³u u¿ytkownika lub z jegoudzia³em. W pierwszym przypadku korzysta z narzêdziadystrybucyjnego umo¿liwiaj¹cego instalowanieochrony w wybranych punktach koñcowychw sposób niewidoczny dla u¿ytkownika. W drugimprzypadku u¿ytkownik klika tylko na otrzymany linki sam przeprowad<strong>za</strong> szybk¹ instalacjê.Us³uga Panda Managed Office Protection pozwalafirmom zredukowaæ straty wydajnoœci, poniewa¿aktuali<strong>za</strong>cje i moderni<strong>za</strong>cje rozwi¹<strong>za</strong>nia s¹ automatyczne,minimalnie wykorzystuj¹ przepustowoœæi nie wymagaj¹ ingerencji ze strony u¿ytkownika– stacje robocze aktualizuj¹ lub modernizuj¹<strong>za</strong>instalowane <strong>za</strong>bezpieczenia, ³¹cz¹c siê z najbli¿-szym komputerem z wykorzystaniem technologiiP2P.Administrator ma równie¿ mo¿liwoœæ przeprowadzeniaaktuali<strong>za</strong>cji na ¿¹danie.Panda Managed Office Protection gwarantuje ma³ymi œrednim firmom, zdalnym biurom oraz oddzia³omwiêkszych przedsiêbiorstw pe³ne bezpieczeñstwoprzy minimalnych nak³adach finansowych. Jako rozwi¹<strong>za</strong>nietypu Security as a Service œwiadczonew formie hostingu nie wymaga <strong>za</strong>trudniania dedykowanegopersonelu. Dlatego coraz wiêcej ma³ychi œrednich firm wybiera tego typu us³ugê.www.pspolska.<strong>pl</strong>INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 53
telewizjaUS£UGINowe spojrzenie na sieci i us³ugiTelewizja IP (IPTV)pokazuje wartoœæ sieci„Nowy œrodek przekazu nigdy nie jest dodatkiem do starego;nie pozostawia go te¿ w spokoju. Nie przestanie próbowaæwypieraæ starych mediów, póki nie znajdzie dla nichnowych form i miejsc”.Marshall McLuhanDotychc<strong>za</strong>sowy rozwój sytuacjiWprowad<strong>za</strong>nie i przyjmowanie przez rynek telewizjiIP (IPTV) z wielu powodów oka<strong>za</strong>³o siê wolniejsze,ni¿ tego generalnie oczekiwano. Jednak¿e rozwójrynku IPTV <strong>za</strong>czyna ukazywaæ prawdziw¹ wartoœæi potencja³ sieci, w oparciu o któr¹ jest tworzony. Poka<strong>za</strong>³ju¿, ¿e przekaz szerokopasmowy powoli, alezdecydowanie staje siê preferowanym medium rozpowszechnianiatreœci oraz jak faktyczna wartoœæsieci wzrasta w postêpie geometrycznym po wprowadzeniuka¿dej nowej us³ugi generuj¹cej przychody.Choæ IPTV jeszcze raczkuje, widoczne s¹ ju¿oznaki, ¿e w miarê jak <strong>za</strong>cznie siê przyjmowaæw przemyœle rozrywkowym, w dalszym ci¹gu bêdzieakcentowa³a prawdziw¹ wartoœæ sieci, na którejdzia³a, jako <strong>pl</strong>atformy konwergencji œrodków przekazu,która mo¿e wzbogaciæ sposoby w<strong>za</strong>jemnegokomunikowania siê ludzi i dostarc<strong>za</strong>nia im rozrywki.Technika i zmianyR<strong>za</strong>dko tylko jedna technika jest w stanie doprowadziædo zmian spo³ecznoekonomicznych. Mo¿e onabyæ podstawowym czynnikiem zmian, niemniej naogó³ dopiero jednoczesne wystêpowanie grupytechnik pokrewnych tworzy masê krytyczn¹ potrzebn¹do spowodowania drastycznych przemianw tej dziedzinie. Takie grupy maj¹ zdolnoœæ wyzwalaniacykli udoskonaleñ powoduj¹cych podtrzymaniei przyspies<strong>za</strong>nie rozwoju technik wspó³<strong>za</strong>le¿nych.Przyk³adem mo¿e tu byæ jednoczesna dostêpnoœæmikroprocesorów, niedrogich pamiêci, oprogramowaniai sieci, co doprowadzi³o do przekszta³ceniakomputerów klasy PC z niszowych maszyn do komputerowegosk³adu tekstów w ogólnodostêpne systemydo przetwar<strong>za</strong>nia informacji i rozrywki. Cykludoskonalania komputerów PC polega na w<strong>za</strong>jemnymnapêd<strong>za</strong>niu siê dostêpnoœci coraz szybszychprocesorów, wzrostu pojemnoœci pamiêci i funkcjonalnoœcioprogramowania, które doprowadzi³o dowzrostu <strong>za</strong>równo funkcjonalnoœci, jak i wydajnoœcikomputerów osobistych.Szerokoœæ pasma i powszechna dostêpnoœæ ³¹czyszerokopasmowych do internetu, malej¹cy kosztpamiêci masowych, rozwój oprogramowania do<strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>nia treœci¹ i tworzenia treœci cyfrowych wytworzy³ywarunki niezbêdne do opracowania i reali<strong>za</strong>cjius³ug wizyjnych, takich jak wideo na ¿¹daniei telewizja IP. Ten zestaw jest jednoczeœnie podzbioremszerszego cyklu rozwoju rynku szerokopasmowego,obejmuj¹cego gry oraz a<strong>pl</strong>ikacje i us³ugi Web2.0. Ostatecznym tego efektem jest geometrycznyprzyrost faktycznej wartoœci sieci szerokopasmowych,o czym pisaliœmy powy¿ej.Wprowadzenie technik dostêpu szerokopasmowegoprzez ³¹c<strong>za</strong> abonenckie uwolni³o pe³ne mo¿liwoœcistwar<strong>za</strong>ne przez agregacjê wysokoprzepustowegoruchu IP i sieci szkieletowych, a poprzezIPTV podaje w w¹t<strong>pl</strong>iwoœæ sensownoœæ utrzymywaniaw przysz³oœci heterogenicznego œrodowiskarozpowszechniania treœci <strong>za</strong> poœrednictwem sieciprzewodowych, naziemnych i satelitarnych. Nadawcyi producenci medialni buduj¹ lub kupuj¹ sieci do54INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
US£UGItelewizjarozpowszechniania swoich treœci, ale <strong>za</strong>sadnicz¹dzia³alnoœci¹ mediów jest tworzenie programów,a nie ich przesy³anie. Pojawienie siê uniwersalnegoszerokopasmowego i wysokoprzepustowego mediumstwar<strong>za</strong> nie tylko mo¿liwoœæ zwiêkszeniasprawnoœci dzia³ania w skali makroekonomicznej,ale – co wa¿niejsze – tak¿e daje nadziejê na mo¿liwoœæintegracji funkcjonalnej z innymi us³ugami oferowanymiw sieci szerokopasmowej. Wspó³dzia³aniei integracja us³ug idealnie przystaj¹ techniczniedo obserwowanej w ujêciu komercyjnym wi¹<strong>za</strong>nejsprzeda¿y us³ug w pakietach.Rynek multimediówW p³aszczyŸnie handlowej „pakiety<strong>za</strong>cja” typowosprowad<strong>za</strong> siê do oferty okreœlonej kombinacjius³ug, na przyk³ad dostêpu szerokopasmowego dointernetu, telefonu stacjonarnego, telefonu komórkowegoi programów telewizyjnych. Takie powi¹<strong>za</strong>nie„poziome” jest zgodne z preferowaniem przez klientówwygodnego korzystania z jednego dostawcy,a dla niego przek³ada siê na dodatkowe strumienieprzychodów i zmniejszon¹ rotacjê klientów. Takieproste „poziome” powi¹<strong>za</strong>nie us³ug umo¿liwia dostawcomkompensowanie spadku rentownoœci jednychus³ug – na przyk³ad telefonii stacjonarnej– przychodami z pozosta³ych us³ug, ale nie przyczyniasiê do bezwzglêdnego wzrostu ca³kowitej dochodowoœci.Obecnie na rynku pojawia siê tendencjado „nak³adkowania” us³ug o wartoœci dodanej naus³ugi „podstawowe”, czyli „pakiety<strong>za</strong>cji pionowej”.Przyk³adem tego mo¿e byæ us³ugodawca umo¿liwiaj¹cyswoim abonentom wysy³anie materia³ów,które póŸniej s¹ emitowane w programach telewizyjnych,co tworzy powi¹<strong>za</strong>nie pomiêdzy us³ug¹ telewizjii us³ug¹ szerokopasmow¹. Innym przyk³adem1 Sprawozdanie na temat rynku ³¹cznoœci – sierpieñ 2007 roku.mog¹ tu byæ operatorzy telefonii komórkowej, którzywi¹¿¹ us³ugi telefonii ruchomej z „sieciami spo³ecznoœciowymi”.Analizy tendencji rynkowych pokazuj¹, ¿e „pakiety<strong>za</strong>cjapozioma” <strong>za</strong>pewnia ochronê przychodów,a „pionowa” wprowad<strong>za</strong> mo¿liwoœci uzyskiwaniaprzychodów przyrostowych i zwiêks<strong>za</strong>nia zyskownoœci.Brytyjski regulator rynku telekomunikacyjnegoOfcom informuje 1 , ¿e w 2006 roku 40 proc. gospodarstwdomowych w Wielkiej Brytanii korzysta³oz wiêcej ni¿ jednej us³ugi dostarc<strong>za</strong>nej przez tegosamego dostawcê. Warto te¿ zwróciæ uwagê nafakt, ¿e powi¹<strong>za</strong>nia w<strong>za</strong>jemne „pionowych” us³ugdodanych dodatkowo umacniaj¹ ca³oœciow¹ ofertêoperatora.Docenianie przez u¿ytkowników wartoœci „pakiety<strong>za</strong>cjipionowej” mo¿e byæ zwi¹<strong>za</strong>ne z coraz silniejsz¹tendencj¹ do „mies<strong>za</strong>nia mediów”, czyli jednoczesnegokorzystania przez u¿ytkownika z szereguus³ug. I dlatego us³ugi zintegrowane „w pionie”<strong>za</strong>pewniaj¹ u¿ytkownikom bogatsze i ³atwiejsze douzyskania doznania ni¿ us³ugi odrêbne czy powi¹<strong>za</strong>netylko „w poziomie”. O ile „pakiety<strong>za</strong>cja pozioma”jest g³ównie instrumentem handlowym, „pionowa”<strong>za</strong>czyna tworzyæ jednolitoœæ doznañ w <strong>za</strong>kresiewszystkich elementów pakietu, czyli „rozpoznawalnoœæmarki”. I to w³aœnie sieæ umo¿liwia tepowi¹<strong>za</strong>nia <strong>za</strong>równo na poziomie transportu fizycznego,jak i – co wa¿niejsze – na poziomie <strong>za</strong>stosowañ,przez co wartoœæ sieci <strong>za</strong>czyna byæ coraz bardziejwidoczna ze wzrostem integracji „pionowej”.Dotychc<strong>za</strong>s klienci generalnie nie interesowali siêsieciami s³u¿¹cymi do reali<strong>za</strong>cji us³ug, poniewa¿– choæ doceniali i rozumieli <strong>za</strong>równo wartoœæ indywidualnychus³ug, jak i wygodê uzyskiwania ich odjednego dostawcy – to nie mieli ¿adnego innego powodu,dla którego mieliby siê interesowaæ sieci¹, doktórej s¹ pod³¹czeni. Obecnie jest to znacz¹c¹ przeszkod¹w rozpowszechnianiu siê us³ug telewizji IP.Jednak¿e wydatki konsumentów na us³ugi telewizjii ³¹cznoœci stabilnie rosn¹, z coraz widoczniejsz¹tendencj¹ do abonowania us³ug telewizyjnych, cow miarê up³ywu c<strong>za</strong>su powinno <strong>za</strong>owocowaæ zmianamipodejœcia klientów i inklinacj¹ ku odbiorowi telewizjipoprzez sieci szerokopasmowe.Sieæ szerokopasmowa umo¿liwi³a te¿ <strong>za</strong>istnieniealternatywnych us³ug rozpowszechniania programówtelewizyjnych, w tym przez nadawców internetowych,takich jak Joost TV czy BBC iPlayer,zwiêks<strong>za</strong>j¹cych wybór stoj¹cy przed wid<strong>za</strong>mi orazwzbogacaj¹cych doznania w sposoby niemo¿liwedo osi¹gniêcia przy tradycyjnym rozpowszechnianiuINFOTEL 3/<strong>2008</strong> 55
telewizjaUS£UGIprogramów, co dodatkowo uwypukla wartoœæ sieciszerokopasmowej.Istotn¹ cech¹ sieci szerokopasmowej jest to, ¿eu¿ytkownik wybiera po¿¹dan¹ treœæ w warstwiebrzegowej sieci us³ugodawcy, a nie w punkcie odbioru,jak w wypadku tradycyjnych systemów rozpowszechniania.Dziêki temu sieæ szerokopasmowaumo¿liwia firmom <strong>za</strong>jmuj¹cym siê produkcj¹ i agregacj¹treœci rozpowszechnianie ich tañszym kosztemni¿ przez sieci tradycyjne, które choæ charakteryzuj¹siê du¿¹ przepustowoœci¹, to jednak przepustowoœci¹ograniczon¹.Skupienie (konwergencja) wielu ró¿nych us³ugw homogenicznej sieci szerokopasmowej stwar<strong>za</strong>te¿ okazje do elegantszej integracji elektronicznychurz¹dzeñ powszechnego u¿ytku. Dostêpn¹ obecniebardzo rozleg³¹ gamê tunerów cyfrowych, rejestratorówobrazu, konsol do gier i koncentratorów domowychbêdzie mo¿na coraz bardziej integrowaæi uniwersalizowaæ, z korzyœci¹ <strong>za</strong>równo dla konsumentów,jak i producentów elektronicznych urz¹dzeñpowszechnego u¿ytku.Historia pokazuje, ¿e maksymaln¹ wartoœæ osi¹gasiê wtedy, gdy wszyscy <strong>za</strong>interesowani wystêpuj¹cyw ³añcuchu wartoœci s¹ motywowani proporcjonalnie.Powy¿sze omówienie wykazuje, ¿e mo¿liwoœcistwar<strong>za</strong>ne przez sieæ szerokopasmow¹ <strong>za</strong>pewniaj¹wymierne korzyœci wszystkim uczestnikom ³añcuchamedialnego. Konsumenci otrzymuj¹ ofertê bogatych,rozszer<strong>za</strong>lnych i interaktywnych multimediów.Producenci elektronicznych urz¹dzeñ powszechnegou¿ytku zdobywaj¹ rynek dla swoich produktówi mo¿liwoœæ ³atwiejszego i ekonomiczniejszegowbudowywania w nie coraz szerszej funkcjonalnoœci.Dostawcy us³ug szerokopasmowych zyskuj¹mo¿liwoœæ przyrostowego zwiêks<strong>za</strong>nia przychodówi zwiêkszenia zyskownoœci us³ug. Producencii „agregatorzy” treœci maj¹ mo¿liwoœæ dotarcia doszerszego grona odbiorców przy mniejszym jednostkowymkoszcie rozpowszechniania programów.O ile perspektywy tego, ¿e telewizja IP zwiêkszyœwiadomoœæ wagi sieci szerokopasmowej na rynkurozrywki, s¹ rokuj¹ce, ta sieæ bêdzie musia³a sprostaæoczekiwaniom na bardzo wysok¹ dostêpnoœæi jakoœæ, do których konsumenci przyzwyc<strong>za</strong>ili siêw tradycyjnych sieciach przekazu. Brak spe³nieniatych wymagañ wyrz¹dzi telewizji IP ogromne szkodyi podwa¿y wiarygodnoœæ twierdzeñ o jej przysz³ychinnowacyjnych funkcjach interaktywnych.Mo¿liwy przysz³y rozwój sytuacjiSama telewizja IP mo¿e nie oka<strong>za</strong>æ siê znacz¹coatrakcyjniejs<strong>za</strong> od innych rod<strong>za</strong>jów transmisji TV,jednak w pewnym po³¹czeniu interaktywnym – tak-¿e komercyjnym – z innymi us³ugami dostarczy odbiorcomzdecydowanie bogatszych kom<strong>pl</strong>eksowychwra¿eñ. Czynnikiem, od którego bêdzie to <strong>za</strong>le¿a³o,jest sieæ szerokopasmowa, której wartoœæ – postrzegana<strong>za</strong>równo z punktu widzenia odbiorców, jaki us³ugodawców – bêdzie ros³a wraz z ka¿d¹ us³ug¹dodawan¹ do pakietu. Bêdzie te¿ <strong>za</strong>pewnia³a dochodyka¿demu uczestnikowi medialnego ³añcuchawartoœci, odzwierciedlaj¹c w p³aszczyŸnie komercyjnejcykl doskonalenia p³aszczyzny technicznej.Mo¿na sobie wyobraziæ, ¿e w miarê up³ywu c<strong>za</strong>suwartoœæ sieci szerokopasmowej osi¹gnie masê krytyczn¹niezbêdn¹ do przeci¹gniêcia do niej wiêkszoœcius³ug obecnie œwiadczonych ró¿norodnymitradycyjnymi sieciami wykorzystywanymi na rynkurozrywki domowej. Prawo Amary stanowi, ¿e „krótkotrwa³yskutek pojawienia siê nowych technologiijest z <strong>za</strong>sady przes<strong>za</strong>cowywany, podc<strong>za</strong>s gdy skutkid³ugofalowe s¹ niedos<strong>za</strong>cowywane”, wiêc masoweprzechodzenie na sieci szerokopasmowe nie nast¹piz dnia na dzieñ. Jednak¿e w miarê jak ten procesbêdzie nabiera³ impetu, mo¿na oczekiwaæ, ¿eobecnie jeszcze nieprzewidywalne kombinacje rozwi¹<strong>za</strong>ñtechnicznych dodatkowo pobudz¹ cykle doskonaleniarozwoju i dobrobytu, które bêd¹ mo¿liwedziêki parametrom i faktycznej wartoœci sieci.Historia generalnie, a w szczególnoœci historia internetu,pokazuje, ¿e w miarê jak w systemie pojawiasiê wiêcej u¿ytkowników i jego <strong>za</strong>stosowañ, rolê <strong>za</strong>czynaj¹odgrywaæ zjawiska „powielania” i reakcjespo³eczne.Zastosowaniami tymi bêdzie telewizja IP i inne „pionowozintegrowane” a<strong>pl</strong>ikacje i us³ugi. Jednak¿eproces ten mo¿e nie przebiegaæ tak szybko, jak ¿yczylibysobie tego inwestorzy i mo¿e nie byæ takp³ynny, jak chcia³by przemys³, ale na pewno nie mas<strong>za</strong>ns na jego <strong>za</strong>istnienie bez pojawienia siê stosownejsieci.Artyku³ opublikowany dziêki uprzejmoœcifirmy Juniper Networks56INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
SYSTEMYtelewizjaTelewizja w komórkachGrzegorz KantowiczEricsson <strong>za</strong>prezentowa³Mobile TV w SopocieW Sopocie podc<strong>za</strong>s imprezy Ericsson Sailing Tour– A Multimedia Experience, firma Ericsson <strong>za</strong>prezentowa³arozwi¹<strong>za</strong>nia z obs<strong>za</strong>ru multimediów. Jednym z nichjest Mobile TV – wed³ug badañ konsumenckichprzeprowadzonych przez Ericsson i stacjê CNNnajbardziej po¿¹dana przez u¿ytkowników a<strong>pl</strong>ikacja,któr¹ chcieliby mieæ w swoim telefonie komórkowym.Jak wyka<strong>za</strong>³y badania przeprowadzone w 2007 rokuprzez Ericsson i CNN istnieje du¿a grupa u¿ytkownikówkomórek, która ju¿ w tej chwili regularnie korzystaz dodatkowych us³ug, poszukuje w sieci informacji,dzwonków, tapet, muzyki i gier. Z pewnoœci¹na tym nie poprzestan¹, bowiem wraz z postêpemtechnicznym rosn¹ oczekiwania klientów wzglêdemurz¹dzeñ. Ton trendom na rynku telekomunikacyjnymnajczêœciej nadaj¹ m³odzi ludzie, o których dzisiajmówi siê „digital native". S¹ to osoby, dla którychkorzystanie z nowoczesnych urz¹dzeñ w celukomunikowanie siê z otoczeniem jest zupe³nie naturalne.W³aœnie oni we wspólnym badaniu Ericssoni CNN wska<strong>za</strong>li na Mobile TV jako najbardziej atrakcyjn¹a<strong>pl</strong>ikacjê, któr¹ chcieliby mieæ w swojej komórce.Rozwi¹<strong>za</strong>nie Mobile TV prezentowane przez firmêEricsson w przeciwieñstwie do innych systemówtelewizji mobilnej, umo¿liwiaj¹ szybkie, trwaj¹ce do5 sekund, prze³¹c<strong>za</strong>nie programów.Z Mobile TV ju¿ korzystaj¹ miliony u¿ytkowników naca³ym œwiecie. Dotychc<strong>za</strong>s Ericsson odnotowa³ponad 170 komercyjnych <strong>wdro</strong>¿eñ us³ug Mobile TVw ponad 170 krajach. Operatorzy Orange i SFR weFrancji pozyskali 1,2 mln abonentów Mobile TV dostêpnejw sieci 3G, notuj¹c tym samym ponad 40procentowy wzrost liczby u¿ytkowników w stosunkudo wczeœniejszego kwarta³u.Wed³ug danych operatora TDC Denmark ka¿dy unikalnyu¿ytkownik ogl¹da mobiln¹ telewizjê przeciêtnieprzez 9-10 minut dziennie.Przyk³ady wielu operatorów wskazuj¹ na to, ¿e MobileTV jest us³ug¹ oferowan¹ w przystêpnej cenie.Przyk³adowo, abonenci Vodafone w Niemczech z pakietupodstawowych programów korzystaj¹ <strong>za</strong> darmo,p³ac¹ tylko <strong>za</strong> ogl¹danie kana³ów rozrywkowychok. 10 euro miesiêcznie. Podobn¹ cenê <strong>za</strong> tê us³ugêustali³ operator Orange we Francji, oferuj¹cy 60kana³ów live TV oraz 3000 Video on Demand. Mobile TV to a<strong>pl</strong>ikacja dla telefonu komórkowegooraz po³¹czony z ni¹ zestaw funkcji i sprzêtu <strong>za</strong>instalowanychw sieci operatora. Umo¿liwiaj¹ one korzystaniez interaktywnej telewizji na telefonie komórkowymtrzeciej generacji.W celu wygodnego ogl¹dania programów na telefonieodbiorcy instalowana jest specjalna a<strong>pl</strong>ikacjaJava, która umo¿liwia ³atwe i szybkie nawigowaniemiêdzy kana³ami oferowanymi przez operatora.INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 57
telewizjaWYWIADYKongresowego tematu ci¹g dalszy…Mieczys³aw BorkowskiCzy nadszed³ c<strong>za</strong>sna telewizjê mobiln¹w Polsce?Rozmowa z prof. JÓZEFEM MODELSKIM,Dyrektorem Instytutu Radioelektroniki Politechniki Wars<strong>za</strong>wskiej– laureatem 10. edycji konkursu o LAUR INFOTELA.58– W ostatnich miesi¹cach w Polsce przewijasiê dyskusja na temat telewizji mobilnej. Czymo¿na pokrótce scharakteryzowaæ, na czympolega i dlaczego ten temat w³aœnie teraz takbardzo zyskuje na popularnoœci?– Tematyka telewizji cyfrowej jest ostatnio rzeczywiœciebardzo noœnym obs<strong>za</strong>rem, który budzi ciekawoœænie tylko podmiotów rynkowych <strong>za</strong>interesowanych<strong>wdro</strong>¿eniem tej technologii, ale równie¿ mediów.O ile jednak do niedawna rozmawiano prawiewy³¹cznie na temat wdra¿ania stacjonarnej cyfrowejtelewizji naziemnej, to w ostatnim okresierównie czêsto wspomina siê o rozwoju i wdra¿aniuw Polsce cyfrowej telewizji mobilnej, czyli takiej,któr¹ mo¿na odbieraæ na terminalach przenoœnych,a w dodatku w ruchu. Technologia DVB-H,bo o niej w³aœnie mówimy, rzeczywiœcie stanowibardzo ciekawy temat, a jej potencjalne <strong>wdro</strong>¿eniew niedalekiej przysz³oœci mo¿e oka<strong>za</strong>æ siê bardzoprzysz³oœciowe. Zreszt¹, maj¹ tego œwiadomoœæwszyscy, którzy w jakiœ sposób zwi¹<strong>za</strong>ni s¹ z rynkiemtelewizji i mediów. Najlepszym wyznacznikiem<strong>za</strong>interesowania tematem telewizji mobilnej jest to,¿e w ostatnich miesi¹cach firma TP Emitel uruchomi³atestow¹ emisjê programów DVB-H w Wars<strong>za</strong>wiei okolicach. Widaæ <strong>za</strong>tem, ¿e temat ten sta³ siêostatnio jednym z kluczowych w <strong>za</strong>kresie systemówrozsiewczych, ale nie tylko. I mowa tutaj nie tylkoo aspektach technologicznych, ale równie¿ (a mo¿eprzede wszystkim) o elementach formalnych i regulacyjnych.– Jak wiadomo, w tej chwili wprowad<strong>za</strong>nietechnologii cyfrowej w telewizji naziemnejsta³o siê faktem i chocia¿ nie istniej¹ jeszczesieci nadajników DVB-T realizuj¹cych pe³n¹transmisjê do abonentów, to próby i emisjetestowe w wielu miejscach w Polsce ju¿ siêodbywaj¹. Sk¹d to przyspieszenie prac nad<strong>wdro</strong>¿eniem cyfrowej telewizji naziemnej,w tym równie¿ telewizji mobilnej?– Jest to zwi¹<strong>za</strong>ne z ustaleniami poczynionymiw ramach miêdzynarodowej konferencji regulacyjnej,które to ustalenia okreœli³y odgórnie termin <strong>za</strong>koñczeniaanalogowej transmisji i przeniesienie naziemnejtransmisji programów telewizyjnych z transmisjianalogowej do standardu DVB-T. Pierwotnietaka drastyczna zmiana powinna zostaæ dokonanado czerwca 2012 roku, jednak na mocy porozumieniagenewskiego GE06 mo¿liwe jest przesuniêcietego terminu do roku 2015. Po tym terminie przestan¹byæ chronione transmisje analogowe i niebêd¹ obowi¹zywa³y uregulowania dotycz¹ce tegotypu transmisji. Jest to <strong>za</strong>tem moment, kiedy pañstwaeuropejskie musz¹ (w trosce o swoje interesy)dokonaæ prze³¹czenia na transmisjê cyfrow¹. Dlategote¿ widaæ, i¿ c<strong>za</strong>su zosta³o coraz mniej i nale¿ynaprawdê przyspieszyæ dzia³ania. St¹d <strong>za</strong>pewnezintensyfikowane prace, które mo¿emy <strong>za</strong>obserwowaæostatnio, przy czym – jak ju¿ wspomnia³em– prace te dotycz¹ nie tylko odbioru stacjonarnego,ale równie¿ odbioru ruchomego na terminalachprzenoœnych.– Czy jest s<strong>za</strong>nsa na to, by do roku 2015 nietylko wprowadziæ pe³n¹ transmisjê DVB-T,ale równie¿ stworzyæ system pozwalaj¹cy nainteraktywne us³ugi i odbiór programów telewizyjnychz wykorzystaniem terminali przenoœnych?– Wydaje siê, ¿e nic nie powinno staæ temu na przeszkodzie,jednak oczywiœcie nic nie jest tak ³atwe,jak by siê to mog³o wydawaæ. Co ciekawe, kwestietechnologiczne stanowi¹ najmniejszy problem,szczególnie przy transmisji stacjonarnej DVB-T.Podstawowe kwestie, które oka<strong>za</strong>³y siê najbardziejproblematyczne, to elementy zwi¹<strong>za</strong>ne z gospodark¹czêstotliwoœciami radiowymi i regulacjamiw tym <strong>za</strong>kresie. Do tego dochodz¹ oczywiœcie problemy<strong>pl</strong>anowania sieci nadajników, które maj¹ pokrywaæPolskê oraz mo¿liwoœci tworzenia multi<strong>pl</strong>e-INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
WYWIADYtelewizjaksów cyfrowych. Nie wspomnia³em jeszcze o dog³êbnychanali<strong>za</strong>ch modeli biznesowych oraz scenariuszywykorzystania systemów telewizji cyfrowej.Wszystkie te problemy pojawiaj¹ siê <strong>za</strong>równo dlasystemów stacjonarnych (DVB-T) i dla telewizji mobilnej(DVB-H). W tym drugim przypadku wydajesiê, ¿e do <strong>za</strong><strong>pl</strong>anowania i zrobienia zosta³o jeszczewiêcej. Mo¿e wydawaæ siê, ¿e 7 lat, które zosta³onam do daty przejœcia z analogu na cyfrê, to du¿o,ale w pewnym momencie mo¿e oka<strong>za</strong>æ siê, ¿ew tym <strong>za</strong>kresie c<strong>za</strong>s p³ynie bardzo szybko. Jestemjednak optymist¹ i mam nadziejê, ¿e w nied³ugimc<strong>za</strong>sie zostan¹ rozwi¹<strong>za</strong>ne doraŸne problemy orazspory (zw³aszc<strong>za</strong> kompetencyjne) i bêdziemy mogliskupiæ siê na docelowym wspólnym dzia³aniu w kierunkuwprowadzenia technologii cyfrowej w systemachnaziemnej telewizji. Jest to bowiem nasz bezpoœredniwspólny interes jako spo³eczeñstwa, któred¹¿y do miana spo³eczeñstwa informacyjnego.– Rozwój systemów DVB-H wymaga przedewszystkim jasnego dookreœlenia <strong>za</strong>potrzebowaniana tego typu system <strong>za</strong>równo ze stronyu¿ytkowników koñcowych, jak i podmiotów,które na poszczególnych etapach mog³ybybyæ <strong>za</strong>interesowane rozwojem tegotypu systemów. Czy w chwili obecnej mo¿nawska<strong>za</strong>æ konkretne grupy podmiotów, którepowinny i mog¹ byæ <strong>za</strong>interesowane wspieraniemDVB-H?– Rynek telewizji mobilnej, szczególnie w ostatnichlatach, rozwija siê w bardzo szybkim tempie. Zaletystacjonarnej naziemnej telewizji cyfrowej s¹ oczywiœcieniekwestionowane, ale odbiór telewizji w ruchui na terminalach przenoœnych to zupe³nie nowa koncepcja,otwieraj¹ca tak¿e ca³kiem nowe horyzontydla rozwoju technologii, urz¹dzeñ i rozwi¹<strong>za</strong>ñ j¹wspieraj¹cych. Mówi¹c o <strong>za</strong>potrzebowaniu na systemtelewizji mobilnej, nale¿y <strong>za</strong>cz¹æ od docelowychu¿ytkowników takiego systemu, czyli abonentówkorzystaj¹cych z tego typu us³ug. To odnich <strong>za</strong>czynaj¹ siê wszelkie prace nad rozwojemka¿dej technologii. Dopiero na <strong>za</strong>potrzebowanieze strony potencjalnych u¿ytkowników musi odpowiedzieærynek. Tak by³o i jest równie¿ w tym przypadku– w chwili obecnej rynek podmiotów, któremog³yby byæ <strong>za</strong>interesowane rozwojem cyfrowejmobilnej telewizji naziemnej, obejmuje wiele innychkategorii podmiotów. Mowa tu przede wszystkimo nadawcach, dostarczycielach treœci i us³ug – dlanich jest to dodatkowe medium, dziêki któremumog¹ dostaæ siê ze swoj¹ ofert¹ do u¿ytkowników.Kolejna grupa to producenci sprzêtu – wiadomo bowiem,i¿ nowa technologia wymagaæ bêdzie tak¿enowych terminali, które bêd¹ przystosowane do odbiorutelewizji cyfrowej z uwzglêdnieniem specyfikii wymagañ dla terminali przenoœnych. O ile w przypadkunaziemnej telewizji cyfrowej DVB-T podstawowymipodmiotami <strong>za</strong>interesowanymi rozwojemnowej technologii s¹ w³aœnie nadawcy i producencisprzêtu, o tyle w przypadku telewizji mobilnej bardzowa¿n¹ rolê mog¹ odgrywaæ tak¿e operatorzytelefonii komórkowej. Ich rola mo¿e oka<strong>za</strong>æ siê bardzowa¿na w <strong>projekt</strong>owaniu i rozwoju systemuDVB-H w Polsce, podobnie jak i w innych krajach.Operatorzy komórkowi dysponuj¹ bowiem bardzorozwiniêt¹ infrastruktur¹, a dziêki temu udostêpnienieprzez nich us³ug telewizji mobilnej mog³oby siêdokonaæ bez ponoszenia dodatkowych kosztów inwestycjiw infrastrukturê w³aœnie. Dlatego s¹ oni napewno bardzo wa¿n¹ grup¹ podmiotów, która powinnapowalczyæ o rynek telewizji mobilnej. Oczywiœcie,wszystko <strong>za</strong>le¿y od przyjêtych modeli biznesowychdla rozwoju i wprowad<strong>za</strong>nia technologiiDVB-H w Polsce, ale potencjalnie wszystkie wspomnianeprzed chwil¹ grupy podmiotów powinny byæ<strong>za</strong>interesowane jak najszybszym wprowadzeniemtej technologii i udostêpnieniem jej abonentom.– Czy Mistrzostwa Europy w pi³ce no¿nej,organizowane w Polsce i na Ukrainie w 2012roku, mog¹ w znacz¹cy sposób wp³yn¹æ napotencjalny rozwój transmisji DVB-H? TegoroczneMistrzostwa Europy, a tak¿e zbli-¿aj¹ce siê Igrzyska Olimpijskie w Pekiniesprawi³y, i¿ <strong>za</strong>interesowanie t¹ technologi¹w Europie i na œwiecie sta³o siê na tyle du¿e,i¿ nawet Komisja Europejska jednoznaczniepopiera rozwój DVB-H w Europie. Czy stanowiskoKomisji Europejskiej ma wp³yw na decyzjeregulacyjne w Polsce?– Rzeczywiœcie, stanowisko Komisji Europejskiejmo¿e byæ bardzo powa¿nym bodŸcem dla rozwojutechnologii DVB-H w Europie, a wiêc tak¿e w Polsce.Mo¿na powiedzieæ, ¿e sta³a siê rzecz bez precedensu.Komisja Europejska powinna w <strong>za</strong>sadzie<strong>za</strong>chowaæ neutralnoœæ technologiczn¹, a tutaj wyraŸniezosta³a wska<strong>za</strong>na technologia, której rozwójbêdzie wspierany i która zosta³a wybrana jakowiod¹ca technologia dla mobilnej telewizji cyfrowejw Polsce. Myœlê, ¿e du¿y wp³yw na takiedzia³ania mog¹ mieæ w³aœnie nadchodz¹ce du¿eimprezy sportowe, przede wszystkim tegoroczneIgrzyska Olimpijskie w Pekinie oraz nastêpne, któreodbêd¹ siê w roku 2012 w Londynie. Europa niemog³a pozwoliæ sobie na <strong>za</strong>stój w tej dziedzinie, gdyinne kraje, szczególnie azjatyckie, wprowad<strong>za</strong>j¹ ju¿na szerok¹ skalê podobne dzia³ania, ale z wykorzystanieminnych systemów. Konieczne by³o <strong>za</strong>tem<strong>za</strong>deklarowanie, w któr¹ stronê nale¿y kierowaæswoj¹ uwagê i tak¹ rolê wziê³a na siebie KomisjaEuropejska. Odnosz¹c siê natomiast do sytuacjiw Polsce, to na pewno Mistrzostwa Europy w pi³ceno¿nej, które <strong>za</strong> cztery lata odbêd¹ siê w Polscei na Ukrainie, przys³u¿¹ siê tak¿e rozwojowi telewizjimobilnej. Polska, jako wspó³organi<strong>za</strong>tor tak du¿ejimprezy, ma niepowtar<strong>za</strong>ln¹ s<strong>za</strong>nsê <strong>za</strong>adaptowaænajnowsze rozwi¹<strong>za</strong>nia technologiczne, a dziêki temustan¹æ w awangardzie rozwoju mobilnej telewizjicyfrowej. Wi¹¿e siê to oczywiœcie z koniecznoœci¹rozwi¹<strong>za</strong>nia wielu problemów (regulacyjnych, organi<strong>za</strong>cyjnych,technologicznych oraz biznesowych),ale osobiœcie jestem optymist¹ i wierzê, ¿e w czerwcuroku 2012 mo¿liwy bêdzie w Polsce szeroko dostêpnyodbiór cyfrowej telewizji naziemnej, równie¿w ruchu i na terminalach przenoœnych.– Mówi siê ostatnio o nowej technologii dedykowanejdla cyfrowej telewizji mobilnej,okreœlanej jako DVB-SH, bêd¹cej odmian¹standardu DVB-H z wykorzystaniem hybrydowegosystemu satelitarno-naziemnego.Czy wiadomo coœ wiêcej na temat tego standardui czy jego rozwój mo¿e przyspieszyæi zmieniæ coœ w rozwoju samego DVB-H?– Technologia DVB-SH od niedawna sta³a siê bardzociekawym rozwi¹<strong>za</strong>niem, które znacz¹co mo¿eusprawniæ istniej¹c¹ ju¿ od jakiegoœ c<strong>za</strong>su technologiêDVB-H. Z pomoc¹ przysz³a tutaj praca w ramach<strong>projekt</strong>u DVB, która to grupa w zesz³ym rokuopracowa³a specyfikacjê dedykowan¹ dla dostar-INFOTEL 3/<strong>2008</strong> 59
telewizjaWYWIADYc<strong>za</strong>nia treœci multimedialnych i danych bezpoœredniona terminale przenoœne. Podobnie jak DVB-H,<strong>za</strong>k³ada ona mo¿liwoœæ tworzenia sieci nadajnikówpracuj¹cych w paœmie UHF oraz w paœmieL (1,5 GHz), ale umo¿liwia równie¿ wykorzystaniewy¿szego <strong>za</strong>kresu czêstotliwoœci, czyli pasma S(o czêstotliwoœciach dochodz¹cych do 3 GHz).Dziêki temu mo¿liwe jest nieco bardziej elastyczne<strong>za</strong>gospodarowanie dostêpnych <strong>za</strong>sobów czêstotliwoœciowych,a co <strong>za</strong> tym idzie – byæ mo¿e ³atwiejszebêd¹ tak¿e regulacje zwi¹<strong>za</strong>ne z transmisj¹ telewizjimobilnej. W systemach tego typu sygna³ nadawanyz satelity jest dodatkowo retransmitowanyprzez nadajniki naziemne w celu lepszego pokryciasygna³em rejonów <strong>za</strong>budowanych. Oczywiœcie dziêkiswej œwie¿oœci, w specyfikacji DVB-SH zosta³o<strong>za</strong>im<strong>pl</strong>ementowanych wiele innych mechanizmówpoprawiaj¹cych efektywnoœæ transmisji oraz odpornoœæna b³êdy. Mowa tu przede wszystkim o bardziejelastycznych trybach i sprawnoœciach kodowania,wykorzystaniu turbokodów w kodowaniu korekcyjnym,a tak¿e polepszonych mechanizmachprze<strong>pl</strong>otu. Nie bez znaczenia jest tak¿e mo¿liwoœæstosowania wiêcej ni¿ jednej anteny w terminalu(dziêki temu mo¿liwy jest automatyczny wybór mocniejszegoodbieranego sygna³u). Wszystkie te elementypowoduj¹, ¿e nastêpna generacja mobilnejtelewizji cyfrowej wolna bêdzie od ograniczeñ, którepojawi³y siê w trakcie prób i testów systemówDVB-H, a dziêki nowej specyfikacji rozwój telewizjimobilnej bêdzie móg³ byæ jeszcze szybszy i bardziejefektywny. Ju¿ w tej chwili w wielu krajach trwaj¹próby i testy nowej technologii, mo¿na mieæ <strong>za</strong>temnadziejê, i¿ pomog¹ one dopracowaæ <strong>za</strong>równo sam¹technologiê, jak i warunki jej wdra¿ania.– Czy wiadomo ju¿, jakie podstawowe scenariuszemog¹ zostaæ wykorzystane do <strong>wdro</strong>-¿enia systemów telewizji mobilnej w Polscei jak na to <strong>za</strong>patruj¹ siê podmioty <strong>za</strong>interesowanerozwojem mobilnej telewizji cyfrowej?– Od samego pocz¹tku rozwoju telewizji mobilnejmówi siê o dwóch podstawowych modelach i scenarius<strong>za</strong>ch,które mog¹ byæ zrealizowane w celu uruchomieniatransmisji DVB-H. Mimo i¿ minê³o ju¿ kilkalat rozmów, konsultacji i prac <strong>projekt</strong>owo-<strong>wdro</strong>¿eniowych,nadal w tym <strong>za</strong>kresie nie ma pe³nej jasnoœcico do ostatecznych decyzji. Ma to oczywiœciebezpoœredni zwi¹zek z przyjêtymi modelami biznesowymii rol¹ poszczególnych podmiotów rynkowych.Pierwszym scenariuszem, naj³atwiejszymi prawdopodobnie najciekawszym z punktu widzeniaoperatorów komórkowych, jest scenariusz, w którymuruchomienie telewizji mobilnej odbyæ siê mo¿ew standardzie wykorzystuj¹cym ju¿ istniej¹c¹ infrastrukturêi czêstotliwoœci radiowe. Mowa tu o powa¿nejalternatywie dla standardu DVB-H, czylio specyfikacji MBMS (Multimedia Broadcast MulticastService). Jest to standard rozsiewczej i strumieniowejtransmisji danych w sieciach komórkowych,z pomoc¹ którego mo¿liwe jest œwiadczenieus³ug telewizji mobilnej z wykorzystaniem ju¿ istniej¹cychsieci i czêstotliwoœci UMTS operatorówkomórkowych (<strong>za</strong>równo w profilu rozsiewczym, jaki strumieniowym). Istnieje oczywiœcie pewne prawdopodobieñstwo,¿e operatorzy sieci komórkowychmog¹ byæ w³aœnie bardziej <strong>za</strong>interesowani wykorzystaniemMBMS <strong>za</strong>miast DVB-H. Istniej¹ tak¿e scenariuszepoœrednie, które <strong>za</strong>k³adaj¹ stworzenie nowejsieci rozsiewczej dla celów dostarczenia klasycznychkana³ów telewizyjnych i uzupe³nienie jejus³ugami strumieniowymi w sieci komórkowej. S¹te¿ scenariusze, które <strong>za</strong>k³adaj¹ stworzenie nie<strong>za</strong>le-¿nej sieci nadajników DVB-H, a tak¿e ró¿ne modyfikacje,które k³ad¹ ró¿ny nacisk na udzia³ poszczególnychpodmiotów. Wydaje siê, ¿e w Polsce nadaljesteœmy w fazie, kiedy odpowiednie modele i scenariuszes¹ jeszcze dopracowywane.– Jednym z podstawowych podmiotów w wiêkszoœcimodeli biznesowych rozwoju telewizjimobilnej jest operator multi<strong>pl</strong>eksu. Warto <strong>za</strong>tem<strong>za</strong>stanowiæ siê, kto w warunkach polskichmóg³by pe³niæ rolê operatora multi<strong>pl</strong>eksuDVB-H? Czy rol¹ tak¹ mogliby byæ<strong>za</strong>interesowani nadawcy, operatorzy komórkowi,czy te¿ mo¿e zupe³nie odrêbne, nie<strong>za</strong>le¿nepodmioty?W warunkach polskich wydaje siê, ¿e naturaln¹grup¹ podmiotów, które mog³yby poradziæ sobie zestworzeniem i <strong>za</strong>rz¹d<strong>za</strong>niem multi<strong>pl</strong>eksem b¹dŸmulti<strong>pl</strong>eksami, s¹ nadawcy telewizyjni. Koszty stworzeniasieci nadajników DVB-H nale¿y liczyæ w setkachmilionów z³otych, dlatego te¿ konieczne jestwczeœniej stworzenie odpowiednich modeli kosztówi analiz, kiedy i czy w ogóle taka inwestycja mo¿esiê zwróciæ. Os<strong>za</strong>cowanie przychodów to podstawowakwestia, któr¹ nale¿y wyjaœniæ i rozwi¹<strong>za</strong>æ przed<strong>za</strong><strong>projekt</strong>owaniem i stworzeniem multi<strong>pl</strong>eksów siecitelewizji mobilnej. Dla operatorów telefonii komórkowejinwestowanie w zupe³nie now¹ infrastrukturêmo¿e oka<strong>za</strong>æ siê nie do koñca op³acalne, dlategote¿ raczej nie bêd¹ oni starali siê centralizowaæwokó³ siebie roli operatora multi<strong>pl</strong>eksu. Z drugiejstrony, raczej nie ma w chwili obecnej na rynku podmiotów,które mog³yby byæ w stanie <strong>za</strong>st¹piæ nadawcóww tej roli. Dlatego te¿ bardzo prawdopodobnejest, ¿e to w³aœnie nadawcy bêd¹ stanowilitrzon grup podmiotów wprowad<strong>za</strong>j¹cych now¹ technologiêna rynek. Mówiê o grupach podmiotów, poniewa¿nie s¹dzê, by dzia³o siê to bez udzia³u operatorówkomórkowych czy dostarczycieli innychus³ug. Tylko stworzenie odpowiednich konsorcjówmo¿e spowodowaæ, i¿ nowa technologia bêdziemog³a byæ szybciej i bardziej efektywnie wprowadzona.Pogodzenie interesów ró¿nych podmiotówjest oczywiœcie <strong>za</strong>daniem niezmiernie trudnym, alewydaje siê nieuniknionym.– Jak wiadomo, podstawowym elementem,który musi zostaæ doprecyzowany, jest okreœleniestatusu telewizji mobilnej. Czy na tymgruncie zosta³y ju¿ uregulowane wszystkieniezbêdne kwestie i jaka jest ostateczna formatraktowania us³ug telewizji mobilnejDVB-H?– Jest to rzeczywiœcie bardzo wa¿na kwestia, którana razie nie zosta³a definitywnie rozwi¹<strong>za</strong>na. Nadalnie wiadomo bowiem, czy transmisja DVB-H w trybierozsiewczym powinna byæ traktowana jako nadawaniei rozprowad<strong>za</strong>nie programów telewizyjnych,czy jako us³uga telekomunikacyjna. Mo¿e tobyæ bardzo brzemienne w skutkach, gdy¿ w ka¿-dym z przypadków organem reguluj¹cym by³by innyurz¹d. Gdybyœmy mówili o transmisji DVB-Hjako nadawaniu programów telewizyjnych, wówc<strong>za</strong>surzêdem kompetentnym by³aby Krajowa Rada Radiofoniii Telewizji. Natomiast gdyby by³o to traktowanejako us³uga telekomunikacyjna, wówc<strong>za</strong>s organemtakim by³by Urz¹d Komunikacji Elektronicznej.Co ciekawe, nadawcom <strong>za</strong>le¿y na tym, by po-60INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
WYWIADYtelewizjazostaæ przy pierwszej definicji. Bardzo prawdopodobne,i¿ powodem takiego stanu rzeczy jest chêæpodtrzymania istniej¹cej na rynku sytuacji dominacjig³ównych nadawców. W przypadku traktowania takiejtransmisji jako us³ugi telekomunikacyjnej rynekmóg³by zostaæ otworzony dla innych podmiotów, bowiemw grê wchodzi³aby przede wszystkim konkurencyjnoœæoferty. Oczywiœcie, w tym przypadkurównie¿ œcieraj¹ siê grupy interesów, co powodujekolejne odk³adanie decyzji regulacyjnych, a co <strong>za</strong>tym idzie – opóŸnienia we wprowad<strong>za</strong>niu nowejtechnologii na rynek.– Wspomnia³ Pan wczeœniej o pierwszej testowejtransmisji DVB-H. Czy mo¿na ju¿wstêpnie okreœliæ, jakie s¹ wra¿enia i efektytestu telewizji mobilnej w Wars<strong>za</strong>wie i okolicachzorganizowanego przez TP Emitel? Czymo¿na oceniæ ju¿ na tej podstawie, jak bêdziekszta³towa³o siê <strong>za</strong>potrzebowanie rynkuna tego typu us³ugi?– Oczywiœcie jeszcze <strong>za</strong> wczeœnie, by móc cokolwiekpowiedzieæ na temat analizy <strong>za</strong>potrzebowaniarynku na us³ugi telewizji mobilnej w Polsce w oparciuo testy przeprowadzone w Wars<strong>za</strong>wie. Testy teto krok w bardzo dobrym kierunku, który mo¿e sprawiæ,¿e nast¹pi znaczny wzrost <strong>za</strong>interesowaniasam¹ technologi¹ i jej wdra¿aniem w Polsce. To, cona razie mo¿na powiedzieæ pozytywnego, to przedewszystkim jakoœæ odbioru, która oka<strong>za</strong>³a siê bardzodobra. Równie¿ sama transmisja i <strong>za</strong>chowanie siêterminali wykorzystywanych w testach poka<strong>za</strong>³y,¿e technologia jest dopracowana i przysz³oœciowa.Powa¿nym ograniczeniem testów by³ fakt, i¿ w chwiliobecnej bardzo ma³a jest dostêpnoœæ w Polsceterminali wspieraj¹cych technologiê DVB-H, któremog³yby byæ wykorzystane do szerszego odbioru telewizjimobilnej. Dlatego te¿ z koniecznoœci transmisjatestowa zorganizowana przez TP Emitel mog³abyæ odbierana przez nielicznych abonentów transmisjipilota¿owej, wiêc trudno mówiæ o jej powszechnoœci(w przeciwieñstwie do testowych transmisjiDVB-T). Jednym z podstawowych elementów rozwojui dostêpnoœci technologii DVB-H w Polsce jest<strong>za</strong>pewnienie przez operatorów atrakcyjnych cenowoterminali (telefonów komórkowych, palmtopów,urz¹dzeñ typu PDA) wyposa¿onych w uk³ady elektroniczneniezbêdne do odbioru telewizji mobilnejoraz dodatkowe funkcjonalnoœci, takie jak naprzyk³ad PVR (Personal Video Recorder). Dopierowówc<strong>za</strong>s oka¿e siê, czy rynek telewizji mobilnejw Polsce jest w stanie <strong>za</strong>interesowaæ spo³eczeñstwo.Na razie s¹ próby i to jest bardzo pozytywne.Mam w zwi¹zku z tym nadziejê, ¿e temat wdra¿aniatelewizji mobilnej bêdzie nadal wa¿nym elementemdyskusji o cyfrowej rewolucji w telewizji naziemnej,jest to bowiem gra warta œwieczki.– Dziêkujê <strong>za</strong> rozmowêINFOTEL 3/<strong>2008</strong> 61
telewizjaSYSTEMYNowe kierunki rozwoju telewizjiTelewizja Ultra HDna targach NAB <strong>2008</strong>Jak co roku, przedstawiciele firmy BEiKS BiK Machulski Sp.j.odwiedzili targi Narodowego Zwi¹zku Nadawców Telewizyjnych(ang. National Association of Broadcasters) w Las Vegas w USA.Te najwiêksze na œwiecie targi w bran¿y produkcji filmowejs¹ wyznacznikiem najnowszych trendów pojawiaj¹cych siêna œwiecie i miejscem debiutu wiêkszoœci nowych produktów,wiêc warto tam byæ, by siê z nimi <strong>za</strong>poznaæ. W tym roku targiodby³y siê w dniach 11-17 kwietnia.Telewizja nowej generacjiWœród wielu ciekawostek i nowinek technicznych jednaszczególnie warta jest wspomnienia. Od kilku lat nawszystkich targach bran¿owych japoñska telewizjaNHK pokazuje swój nowy, futurystyczny system telewizyjnyzwany Ultra High Definition TV. System opracowanyprzez NHK Science & Technical Research Laboratoriesma 2160 linii skanowania (3840 x 2160 pikseli)w tzw. systemie UHDTV1 i a¿ 4320 linii skanowania(7680 x 4320 pikseli) w systemie UHDTV2. Systemy tedostarc<strong>za</strong>j¹ tak realistycznych obrazów, ¿e – jak mówi¹ich twórcy – widzowie czuj¹ siê, jakby byli dos³owniew miejscu filmowania i maj¹ wrêcz ochotê dotkn¹ætego, co dzieje siê na ekranie.W porównaniu do systemu HD (który przecie¿ dopierowchodzi tak naprawdê na œwiatowe rynki), system telewizjijapoñskiej wydaje siê jeszcze bardziej rewolucyjnyi trudny do powszechnego wprowadzenia. Jednak¿etelewizja NHK dysponuje ju¿ odpowiedni¹, ultraszybk¹i ultraczu³¹ kamer¹, nagrywaj¹c¹ z szybkoœci¹ do 1 milionaklatek na sekundê i przy rozdzielczoœci 300 000pikseli, rejestruj¹c¹ wydarzenia, których nie jesteœmyw stanie <strong>za</strong>uwa¿yæ go³ym okiem w normalnych warunkachoœwietleniowych.Cechy kamery: szybkoœæod 30 do 1 000 000 klatek na sekundê, mo¿liwadziêki szybkiemu transferowi ³adunków elektrycznychgenerowanych œwiat³em z ka¿dej fotodiody na144 sekwencyjne elementy pamiêci, bezpoœredniopo³¹czone; wysoka czu³oœæ10 razy wiêks<strong>za</strong> ni¿ normalnie dziêki wykorzystaniudu¿ych fotodiod; ulepszona rozdzielczoœæ300 000 pikseli (410 x 720); dwa przetworniki CCD(ka¿dy po 150 000 pikseli) po³¹czone razem; d³ugie dzia³anied³ugotrwa³e dzia³anie (w <strong>za</strong>le¿noœci od rozmiaru pamiêcizewnêtrznej) przy szybkoœci 30-1000 klatek/s,poprzez równoleg³y odczyt sygna³u wyjœciowegoz przetworników CCD podzielonych na mniejszeobs<strong>za</strong>ry.Do systemu Ultra High Definition TV opracowano pierwszyna œwiecie wielokana³owy system nag³oœnieniapn. 22.2 Multichannel Sound. Sk³ada siê on z 3 poziomychwarstw g³oœników (w sumie 22 g³oœniki) <strong>pl</strong>us 2subwoofery, które daj¹ niespotykany, 3-wymiarowydŸwiêk, pozwalaj¹cy maksymalnej liczbie widzów naodbiór dŸwiêku takiej samej, wysokiej jakoœci.System Ultra HD TV ma potencjalnie wiele a<strong>pl</strong>ikacji.W Japonii <strong>za</strong>stosowano go ju¿ w sali projekcyjnej w KyushuNational Museum, w kinie Ultra HD Theatrew Osace, gdzie wyœwietlano na ¿ywo transmisjê z koncertusylwestrowego z hali NHK w Tokio (transmisja IPpoprzez œwiat³owód z wykorzystaniem odpowiedniejkompresji) oraz na œwiatowych targach 2005 World Expositionw Archi (równie¿ w specjalnej sali kinowej).Twórcy sugeruj¹ te¿ mo¿liwoœci u¿ycia w medycynie,w systemach bezpieczeñstwa i monitoringu.NHK opracowa³o ju¿ wiele sprzêtu towarzysz¹cegosamemu systemowi telewizyjnemu, a mianowicie kamerêwideo, monitor, nagrywarkê na dysk twardy, systemtransmisji œwiat³owodowej z technologi¹ DWDM(Dense Wavelength Division Multi<strong>pl</strong>exing), system kodekowyoparty na MPEG-2 do dystrybucji programówprzy wykorzystaniu sieci IP, eksperymentalny systemtransmisji satelitarnej wykorzystuj¹cy czêstotliwoœæ 21GHz oraz konwertery formatów dla formatów HDTVi UHD- TV1 (z 2160 liniami skanowania).Rz¹d japoñski <strong>pl</strong>anuje wprowadzenie tego nowego formatudo 2015 roku.Czy czeka nas nastêpna rewolucja w sposobie nagrywaniai przekazywania obrazu telewizyjnego? Czy bêdzieto tylko ciekawostka – przynajmniej na razie – którejnie bêdziemy mogli wprowadziæ w ¿ycie z przyczyntechnicznych? Wydaje siê, ¿e wszystko jest mo¿liwe.Zapewne przekonamy siê o tym <strong>za</strong> rok, na nastêpnychtargach NAB w Mieœcie Œwiate³, jak nazywaj¹ AmerykanieLas Vegas.Artyku³ przygotowany przez firmêBEiKS Machulski Sp.j.BEiKS jest oficjalnym przedstawicielem w Polscetakich firm jak (m.in.) Sony, Panasonic, Canon,Ianiro, Libec , Focus i Thomson Grass Valley.Wiêcej informacji na stronie www.beiks.<strong>pl</strong>.FormatLiczba pikseliSpecyfikacjaFormat obrazuStandardowy k¹t ogl¹dania(piksel niewidoczny, poziomo)4320 linii skanowania (UHDTV2) 7680 x 4320 (32M) 16:9 100 o2160 linii skanowania (UHDTV1) 3840 x 2160 (8M) 16:9 60 oHDTV 1920 x 1080 (2M) 16:9 30 o62INFOTEL 3/<strong>2008</strong>
PrenumerataZachêcamy do prenumeraty INFOTELA.Zapewni ona Czytelnikom sta³y,pewny dostêp do wiedzy i informacjina tematy szeroko pojêtejtelekomunikacji i teleinformatyki.Cena prenumeraty rocznej wynosi60 z³.Koszty wysy³ki pocztowejpokrywa redakcja.Zasady prenumeraty1. Druk <strong>za</strong>mówienia prenumeraty znajduje siêna stronie portalu www.techbox.<strong>pl</strong>.2. Po wype³nieniu, <strong>za</strong>mówienie proszê przes³aæfaksem na nr 052 373 52 43 lub poczt¹na adres redakcji. Wydawnictwo nie ponosiodpowiedzialnoœci <strong>za</strong> skutki nieprawid³owegowype³nienia <strong>za</strong>mówienia.3. Prenumerata jest przyjmowana na tak¹liczbê numerów, jaka zosta³a <strong>za</strong>znaczonaw <strong>za</strong>mówieniu.4. Op³aty <strong>za</strong> prenumeratê mo¿na dokonywaæprzekazem pocztowym lub przelewemna konto ING Bank Œl¹ski, O/Bydgoszcz,nr 87 1050 1139 1000 0022 4829 2084.5. Prenumerata przyjmowana jest od najbli¿szegonumeru po otrzymaniu potwierdzeniawp³aty.6. Pytania i w¹t<strong>pl</strong>iwoœci nale¿y kierowaæ podnumerami telefonów: 052 325 83 10 oraz052 325 83 16.Katalog firmtelekomunikacyjnych„KomunikacjaElektroniczna <strong>2008</strong>”dziewi¹ta edycJakataloguju¿ w sprzeda¿ytel. 052 325 83 10fax 052 325 83 29www.techbox.<strong>pl</strong>Zapras<strong>za</strong>my firmydo corocznej prezentacjiw katalogu
Change language