Po prostu - luksus i komfort w najlepszym wydaniu - Tauron
30.11.2012 • Views
Share Embed Flag

Po prostu - luksus i komfort w najlepszym wydaniu - Tauron

Po prostu - luksus i komfort w najlepszym wydaniu - Tauron

Po prostu - luksus i komfort w najlepszym wydaniu - Tauron

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
tauron.pe.pl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

polskA<br />

EnErGIA mAGAzyn<br />

WyWIAd<br />

z posłem Andrzejem Czerwińskim<br />

nr 10 (12) | pAźdzIErnIk 2009<br />

Grupy tAuron<br />

Issn 1689-5304<br />

Wodór za progiem? | rynek energii w usA | Wdrażanie projektów strategicznych

Rezydencja Radziwiłłowska<br />

Kraków Stare Miasto<br />

Sprzedaż <strong>luksus</strong>owych apartamentów, wynajem/sprzedaż lokali użytkowych<br />

Rezydencja Radziwiłłowska to w pełni <strong>luksus</strong>owa rezydencja<br />

usytuowana w sercu starego Krakowa u zbiegu ulic Lubicz<br />

i Radziwiłłowskiej. Obiekt jest stale monitorowany z recepcją<br />

i konsjerżem – będącym cały czas do dyspozycji mieszkańców.<br />

W obydwu pionach działają cichobieżne windy, a w wybranych<br />

apartamentach jest osobny wjazd prezydencki windą<br />

do apartamentu. W piwnicach znajduje się do wyłącznej<br />

dyspozycji mieszkańców ekskluzywne centrum SPA z siłownią,<br />

basenem, łaźnią parową i sauną. Właściciele apartamentów<br />

mają także do dyspozycji w pełni automatyczny garaż<br />

podziemny. <strong>Po</strong>nadto… Jedyny w swoim rodzaju widok<br />

na Wawel, kościół Mariacki, Teatr im J. Słowackiego<br />

czy plac im J. Nowaka Jeziorańskiego dopełniają wyjątkowości<br />

i unikalności położenia tego apartamentowca.<br />

<strong>Po</strong> <strong>prostu</strong> - <strong>luksus</strong> i <strong>komfort</strong> w <strong>najlepszym</strong> <strong>wydaniu</strong><br />

energia inaczej stR. 28<br />

04 flesz gospodarczy Projekt wsparcia najuboższych już w Sejmie<br />

• <strong>Tauron</strong> wchodzi na czeski rynek • Energetyka jądrowa potrzebuje<br />

210 mln zł z budżetu • Trybunał Europejski po stronie <strong>Po</strong>lski<br />

• Laury Konsumenta<br />

06 WyWiad z Andrzejem Czerwińskim, przewodniczącym Parlamentarnego<br />

Zespołu ds. Energetyki – Pamiętać o interesie klientów<br />

08 rynek W kryzysie odbiorcy potrzebują mniej energii<br />

09 notoWania Komentarz miesiąca<br />

10 Wydarzenia Energetyka Bełchatów 2009<br />

• Grupa <strong>Tauron</strong> na Energetab 2009<br />

12 W grupie Ekologiczny raport • Ważna inwestycja zrealizowana<br />

• Dynamiczny pokaz maszyn w Czatkowicach • Ciepło systemowe<br />

– promocja marki • Konferencja fachowców od systemów zarządzania<br />

• Minimalizować straty • Offset z <strong>Tauron</strong>em • Ekstraligowe jaskółki<br />

• Sponsorujemy siatkarki z Dąbrowy Górniczej<br />

16 Handel Kolorowa energia<br />

18 energia W ue Jakie dane wykorzystywane są w Brukseli przy analizach<br />

sytuacji gospodarczej w <strong>Po</strong>lsce?<br />

20 raport Rynek energii – Stany Zjednoczone<br />

22 strategia Pierwsze projekty strategiczne zakończone<br />

24 innoWacje <strong>Tauron</strong> zwiększa efektywność zarządzania ryzykiem<br />

26 praWdy i mity 15 lat to za mało, żeby gospodarka wodorowa<br />

stała się powszechna • Wodór tuż za progiem<br />

28 energia inaczej Choleryczny żywioł<br />

30 felieton Energetyczny raj utracony<br />

31 Wydarzenia <strong>Tauron</strong> patronem cennej idei<br />

WydaWca: <strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR,<br />

dyrektor Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel. 032 774 24 37<br />

Redaktor naczelny: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel. 032 774 27 06<br />

Redakcja: „<strong>Po</strong>lska Energia”, ul. Lwowska 23, 40-389 Katowice, fax 032 774 25 24,<br />

e-mail: redakcja@tauron-pe.pl<br />

Zespół redakcyjny: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel. 032 774 27 21,<br />

Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel. 032 774 27 23, Tomasz Fornalczyk, tomasz.fornalczyk@gigawat.pl,<br />

tel. 071 724 62 62<br />

Współpraca w Grupie <strong>Tauron</strong>: <strong>Po</strong>łudniowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, dariusz.wojcik@pke.pl,<br />

tel. 032 774 24 34; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, j.wieleba@esw.pl, tel. 015 877 64 18<br />

Enion SA: Ewa Groń, ewa.gron@enion.pl, tel. 012 261 10 85; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk,<br />

anna.wojcieszczyk@wr.energiapro.pl, tel. 071 332 24 14; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka,<br />

aleksandra.gajecka@ec-tychy.pl, tel. 032 789 72 36; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA:<br />

Karolina Kmon, kkmon@pec.katowice.pl, tel. 032 258 72 48; Enion Energia Sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec,<br />

elzbieta.bukowiec@enionenergia.pl, tel. 012 265 41 55; EnergiaPro Gigawat Sp. z o.o.: Marta Głuszek,<br />

marta.gluszek@gigawat.pl, tel. 071 72 46 280<br />

Realizacja wydawnicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, 03-940 Warszawa<br />

Biuro reklamy: Anna Mocior, a.mocior@dp-group.com.pl<br />

Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo<br />

ich redagowania i skracania.<br />

Zdjęcie na okładce: Hanna Stompór<br />

Numer zamknięto 20 października 2009 r.<br />

spis treści<br />

Marcin Lauer<br />

Redaktor naczelny<br />

róbmy sWoje<br />

„Money makes the world go round”<br />

– śpiewała Liza Minnelli w słynnym<br />

„Kabarecie”. Ale pieniądze, które<br />

wprawiają nasz świat w ruch, można<br />

dziś z łatwością zastąpić słowem<br />

„energy”.<br />

Dziś o energii mówią wszyscy. <strong>Po</strong>strzegana<br />

jest jako przyszłościowy<br />

biznes, a wielu ludzi widzi w niej źródło<br />

prawdziwego bogactwa. Ostat-<br />

nimi czasy w mediach niemal codziennie<br />

pojawiają się informacje<br />

o planach budowy elektrowni przez<br />

firmy czy przedsiębiorców, którzy<br />

wcześniej z tą dziedziną nie mieli nic<br />

wspólnego. Specjaliści, którzy znają<br />

branżę energetyczną od podszewki,<br />

dosyć sceptycznie odnoszą się do<br />

tych zapowiedzi. Bowiem nabywanie<br />

kompetencji w tej dziedzinie to proces<br />

wymagający nie tylko wielkich<br />

pieniędzy, ale też zastępów fachowych<br />

i doświadczonych kadr.<br />

<strong>Po</strong>za obszarem, który można nazwać<br />

tradycyjną energetyką, funkcjonuje<br />

kategoria osób traktujących ten rodzaj<br />

działalności jako szansę na zdobycie<br />

rozgłosu i pieniędzy, głównie<br />

dzięki wizjom zielonej rewolucji. To<br />

temat szczególnie aktualny, ponieważ<br />

już w grudniu czeka nas konferencja<br />

klimatyczna w Kopenhadze, podczas<br />

której ma zostać przyjęty dokument<br />

zastępujący protokół z Kioto. Czy czeka<br />

nas rewolucja? Czy w końcu wykorzystywać<br />

będziemy na wielką skalę<br />

źródła geotermalne, śmieci i odpady<br />

organiczne? Czy każdy budynek będzie<br />

mógł wytwarzać energię na własne<br />

potrzeby, a przesył odbywać się<br />

będzie na zasadzie podobnej do działania<br />

internetu, gdzie każdy może być<br />

dostarczycielem informacji? Wszystkie<br />

te postulaty brzmią wspaniale. Projekty<br />

wizjonerów mogą przekładać się na<br />

konkretne rozwiązania np. na poziomie<br />

Unii Europejskiej, ale na końcu<br />

tego łańcucha i tak są „lica blednące<br />

na widok rachunków za energię”. Wojciech<br />

Kwinta pisze te słowa w swoim<br />

felietonie „Energetyczny raj utracony”.<br />

Tekst kończy cytatem z piosenki Wojciecha<br />

Młynarskiego. Pójdę w jego<br />

ślady i przywołam najbardziej chyba<br />

uniwersalny postulat tego artysty:<br />

„Róbmy swoje”.<br />

www.apartamenty.<strong>luksus</strong>owe.org<br />

Remont kamienicy finansuje spółka<br />

tel. +48 505 435 435<br />

2 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

„Domy <strong>Po</strong>lskie” sp. z o.o.<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 3<br />

FOTO: CORBiS

flesz gospodarczy<br />

pRojekt<br />

wspaRcia<br />

najuboższych<br />

już w sejmie<br />

Jeszcze w tym miesiącu resort gospodarki<br />

przedstawi w Sejmie projekt<br />

wsparcia odbiorców energii elektrycznej<br />

o niskich dochodach, który – jeśli zostanie<br />

przyjęty – pozwoli uwolnić ceny<br />

prądu dla odbiorców indywidualnych na<br />

początku przyszłego roku.<br />

<strong>Po</strong>nad 600 tys. rodzin, które korzystają<br />

z opieki społecznej, może płacić o 30 proc.<br />

mniejsze rachunki za energię, gdy jej<br />

ceny zostaną uwolnione. Warunek<br />

– muszą oszczędzać prąd i regularnie<br />

za niego płacić. Wprowadzenie ulg dla<br />

najuboższych obywateli to najważniejszy<br />

warunek dla uwolnienia cen, który<br />

postawił Urząd Regulacji Energetyki.<br />

W 2008 r. URE uwolnił ceny dla firm,<br />

ceny dla gospodarstw indywidualnych<br />

wciąż są jednak regulowane. URE uważa,<br />

że zanim rynek zostanie uwolniony,<br />

należy najpierw stworzyć mechanizm<br />

ochrony tzw. odbiorców wrażliwych, czyli<br />

najbiedniejszych. Ministerstwo Gospodarki<br />

chce, żeby system był maksymalnie<br />

„samodzielny” i nie pochłonął zbyt<br />

wiele pracy urzędników. 30-proc. rabaty<br />

w rachunkach będą naliczać same firmy<br />

sprzedające energię. informację o tym,<br />

komu bonifikata się należy, dostaną od<br />

gmin, które mają rejestry osób korzystających<br />

z pomocy społecznej. Firmy<br />

energetyczne będą mogły sobie potrącić<br />

kwotę rabatu z płaconego przez nie co<br />

miesiąc podatku VAT. Minister Waldemar<br />

Pawlak poinformował, że po analizie<br />

przepisów unijnych Ministerstwo Gospodarki<br />

zrezygnowało z wcześniejszego<br />

pomysłu niższej ceny energii elektrycznej<br />

do pewnego pułapu zużycia. Jego zdaniem,<br />

uwolnienie cen prądu dla gospodarstw<br />

domowych dobrze wpłynie na<br />

funkcjonowanie rynku. (ao)<br />

4 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

FOTO: ARCH.<br />

tauRon wchodzi na czeski Rynek<br />

października do rejestru sądowego<br />

5 została wpisana spółka <strong>Tauron</strong> Czech<br />

Energy s.r.o. z siedzibą w Ostrawie. To<br />

pierwszy podmiot zagraniczny należący<br />

do Grupy <strong>Tauron</strong>. Rozwój działalności<br />

na rynkach Europy Środkowo-Wschodniej<br />

należy do celów Grupy zapisanych<br />

w przyjętej pod koniec 2008 r. strategii<br />

korporacyjnej.<br />

Nowa spółka będzie zajmowała się<br />

przede wszystkim handlem hurtowym<br />

energią elektryczną oraz jej sprzedażą<br />

do odbiorców końcowych. Będzie prowadziła<br />

także działania marketingowe.<br />

Nowym podmiotem zarządzają Jiři<br />

Michalik i Eugeniusz Sawicki. Siedzibą<br />

spółki jest Ostrawa.<br />

– Dzięki spółce <strong>Tauron</strong> Czech Energy<br />

s.r.o. będziemy mogli rozszerzyć naszą<br />

działalność na rynki Europy Środkowo-<br />

Wschodniej. Rozpoczynamy od rynku<br />

czeskiego, gdyż pod względem geograficznym<br />

jest on najbliższy obszarowi<br />

naszej działalności – informuje prezes<br />

<strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia Dariusz Lubera.<br />

– Liczymy, że dzięki obecności w Czechach<br />

łatwiej będzie nam monitorować<br />

możliwości inwestycyjne na tym i innych<br />

rynkach – mówi Krzysztof Zamasz, wiceprezes<br />

<strong>Tauron</strong>a ds. handlowych. (ml)<br />

eneRgetyka jądRowa<br />

potRzebuje 210 mln zł z budżetu<br />

Zdaniem wiceminister gospodarki, pełnomocnika rządu ds. energetyki jądrowej<br />

Hanny Trojanowskiej, na wdrożenie energetyki jądrowej w <strong>Po</strong>lsce potrzebne<br />

będzie do 2012 r. ok. 450 mln zł, z czego budżet państwa będzie musiał wydać<br />

ok. 210 mln zł. Chodzi o zadania, jakie musi zrealizować rząd i administracja. Umożliwią<br />

one rozpoczęcie budowy elektrowni jądrowej. Hanna Trojanowska wymieniła<br />

wśród nich regulacje prawne, szkolenia i rozwój zaplecza badawczo-rozwojowego<br />

oraz kampanię informacyjną. Resort rozważa m.in. wprowadzenie elementów informacyjnych<br />

o energetyce jądrowej do programów szkolnych.<br />

Pieniądze mogłyby też pochodzić z UE (programy szkoleniowe) oraz Narodowego Funduszu<br />

Ochrony Środowiska (m.in. badania lokalizacyjne dla elektrowni i składowiska<br />

odpadów jądrowych). Minister Trojanowska poinformowała, że pod koniec roku powinna<br />

być gotowa lista trzech-pięciu lokalizacji dla elektrowni jądrowej. Odniosła się<br />

też do przyjętej przez rząd uchwały, na podstawie której minister gospodarki otrzyma<br />

z ogólnej rezerwy budżetowej blisko 3,7 mln zł na rozwój energetyki jądrowej. (ao)<br />

FOTO: BE&W<br />

tRybunał euRopejski po stRonie polski<br />

Europejski Trybunał Sprawiedliwości<br />

unieważnił 23 września decyzję<br />

Komisji Europejskiej z marca 2007 r.<br />

o ograniczeniu przydziału krajowych limitów<br />

emisji CO na lata 2008-2012.<br />

2<br />

<strong>Po</strong>lska starała się o 284 mln ton emisji<br />

CO , ale Komisja Europejska w trak-<br />

2<br />

cie negocjacji zakwestionowała część<br />

danych przedstawianych przez polską<br />

administrację i obcięła limit do<br />

208,5 mln ton. Nasz kraj odwołał się do<br />

sądu, który przyznał <strong>Po</strong>lsce rację w sporze<br />

z europejską administracją.<br />

Niestety nie znaczy to, że otrzymamy<br />

pełne 284 mln ton emisji, o które się staraliśmy,<br />

ale na pewno uda się otrzymać<br />

dodatkowe kilka do kilkunastu mln ton.<br />

W zeszłym roku w <strong>Po</strong>lsce zabrakło ok. 4<br />

mln ton emisji. Jedna tona na wolnym<br />

rynku kosztuje ok. 14 euro.<br />

Eksperci wskazują również na niesprawiedliwość<br />

systemu EUETS (European<br />

Union Emission Trade System), który<br />

polega na wyznaczaniu limitów i handlu<br />

nimi na wolnym rynku. Uważa się,<br />

że ten system wyraźnie faworyzuje kraje,<br />

które z powodów historycznych mogły<br />

skorzystać z innych surowców do produkcji<br />

prądu niż węgiel. W <strong>Po</strong>lsce ponad<br />

95 proc. energii elektrycznej jest produkowane<br />

z węgla.<br />

lauRy konsumenta<br />

– <strong>Po</strong>lska energetyka, mimo inwestowania<br />

w odnawialne źródła energii, wytwarzania<br />

w oparciu o gaz czy energetykę atomową,<br />

jeszcze przez co najmniej kilkanaście lat<br />

będzie oparta głównie na węglu. Paliwo<br />

to sprawia, że elektrownie emitują stosunkowo<br />

duże ilości CO 2 . Nasza branża<br />

jeszcze długo będzie potrzebowała dużych<br />

ilości limitów na emisję tego związku.<br />

<strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia SA oraz spółki Grupy <strong>Tauron</strong> zajmujące się<br />

sprzedażą energii elektrycznej: Enion Energia i EnergiaPro Gigawat<br />

zdobyły Złoty Laur Konsumenta w kategorii „Dostawca energii<br />

elektrycznej – Oferta dla firm” oraz Srebrny Laur Konsumenta w kategorii<br />

„Dostawca energii elektrycznej – Gospodarstwa domowe”.<br />

Laur Konsumenta to ogólnopolski sondaż badający preferencje 5 tys.<br />

osób. Wyłania najpopularniejsze produkty i usługi na rynku krajowym,<br />

pozytywnie oceniane przez konsumentów. Program organizowany<br />

jest przez „Rzecz o Biznesie” (dodatek do „Rzeczpospolitej”) we<br />

współpracy z instytutem Gallupa. Badanie przeprowadzane jest telefonicznie,<br />

elektronicznie i w formie wywiadu bezpośredniego. Ocenie<br />

podlegają m.in. jakość produktu, innowacyjność, chęć rekomendacji<br />

znajomym, wpływ doświadczeń osobistych na chęć zakupu. Sondaż<br />

pozwala wyłonić marki najbardziej cenione i rozpoznawalne przez<br />

<strong>Po</strong>laków. Wyróżnienia w konkursie są tym bardziej cenne, że wyboru<br />

dokonują sami klienci.<br />

Laury Konsumenta 2009 dla <strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia SA podkreślają<br />

wysoką jakość oferowanych przez firmę produktów, uwiarygodniają<br />

silną pozycję <strong>Tauron</strong>a na rynku, a także są solidną rekomendacją dla<br />

mocnej marki. (ml)<br />

Przyznanie racji przez Europejski Trybunał<br />

Sprawiedliwości argumentacji głoszonej<br />

przez firmy energetyczne i nasz rząd<br />

może oznaczać, że nasi klienci nie będą<br />

musieli w kolejnych latach płacić wyższych<br />

rachunków za energię, uwzględniających<br />

koszty zakupu płatnych limitów emisji –<br />

powiedział mediom Stanisław Tokarski,<br />

wiceprezes <strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia. (ao)<br />

FOTO: ARCH.<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 5

wywiad<br />

rozmoWa z posłem andrzejem czerWińskim<br />

pRzewodniczącym paRlamentaRnego zespołu do spRaw eneRgetyki<br />

pamiętać<br />

o inteResie klientów<br />

Czym zajmuje się Parlamentarny Zespół<br />

do spraw Energetyki, którym Pan<br />

kieruje?<br />

W naszym zespole możemy dyskutować<br />

nad stanem polskiej energetyki,<br />

jej przyszłością. Udało nam się – w ciągu<br />

wielu lat funkcjonowania zespołu<br />

– ograniczyć zagadnienia i interesy partyjne,<br />

by skupić się na tym, co rzeczywiście<br />

łączy wszystkich ludzi związanych<br />

z energetyką, zajmujących się nią na co<br />

dzień, bądź zainteresowanych sprawami<br />

tej branży.<br />

Jak Pan ocenia zapowiadane przyspieszenie<br />

prywatyzacji branży elektroenergetycznej?<br />

Odbieram je z dużą nadzieją. Wierzę,<br />

że będzie to proces, który poprawi<br />

zarządzanie oraz zwiększy ilość kapitału<br />

koniecznego do doinwestowania<br />

i zmodernizowania polskiej energetyki.<br />

W różnych forach dyskusyjnych, np.<br />

na Forum inwestycyjnym w Tarnowie,<br />

można było usłyszeć głosy o konieczności<br />

lepszego zarządzania firmami<br />

sektora energetycznego, o ożywieniu<br />

konkurencji na rynku oraz rozważnym<br />

inwestowaniu. Prywatyzacja ma właśnie<br />

temu służyć.<br />

Z racji swoich funkcji śledzi Pan działanie<br />

polskich i zagranicznych koncernów<br />

energetycznych. Czy widać różnice<br />

w zarządzaniu tymi firmami?<br />

Różnice są widoczne, ale to nie oznacza,<br />

że można je sklasyfikować na zasadzie:<br />

zachodni koncern lepiej administruje,<br />

lepiej zarządza, a polski gorzej.<br />

W naszym krajowym zarządzaniu widzę<br />

na przykład wyraźną troskę o pracowników<br />

koncernów, co przecież nie jest<br />

złe. Na Zachodzie jest większe nastawienie<br />

na wynik finansowy przedsiębiorstwa,<br />

jak również na przyszłościowe<br />

działania. Tam część kapitału, który<br />

6 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

polska energetyka nie<br />

może myśleć o dobrej<br />

przyszłości, jeśli nasi<br />

odbiorcy, czy to<br />

zorganizowani, jak np.<br />

podmioty gospodarcze,<br />

czy indywidualni,<br />

kupowaliby energię nie<br />

z naszych źródeł<br />

jest w posiadaniu koncernu, przeznacza<br />

się na kontakt z odbiorcami, na<br />

tworzenie pewnej wspólnoty interesów<br />

tych, którzy kupują energię i tych, którzy<br />

ją sprzedają.<br />

Myślę, że na Zachodzie jest także większa<br />

odwaga w podejmowaniu trudnych<br />

decyzji, która wynika z różnicy w podchodzeniu<br />

do pewnych spraw. U nas<br />

widać wyraźną obawę przed zmianami.<br />

Uważa się, że w stosunku do obecnej<br />

sytuacji zmiany będą wyłącznie „na<br />

FOTO: MiCHAł STAńCZyK<br />

gorsze”. Dla ludzi z Zachodu zmiany są<br />

zazwyczaj okazją do poprawy sytuacji<br />

firmy. Pracownicy nie zauważają w nich<br />

wyłącznie zagrożenia pogorszenia sytuacji<br />

przedsiębiorstwa.<br />

Czy węgiel ma szansę na polskim rynku<br />

elektroenergetycznym w perspektywie<br />

najbliższych dziesięcioleci?<br />

Jestem zdania, że polska energetyka<br />

będzie opierała się na węglu jeszcze<br />

przez wiele lat. Obecnie nie mamy<br />

możliwości finansowych i technicznych,<br />

żeby inwestować w inne źródła energii<br />

w takim stopniu, by całkowicie wyeliminować<br />

ten surowiec.<br />

Nie oznacza to oczywiście, że nie trzeba<br />

się przygotowywać do procesu odchodzenia<br />

od węgla. inwestowanie w energetykę<br />

jądrową, w nowe technologie<br />

– również z udziałem węgla – oraz<br />

w nowe paliwa, to proces, który nie może<br />

być zatrzymany, bo pod tym względem<br />

cały świat nas już wyprzedził.<br />

Warto również dodać, że pod względem<br />

bezpieczeństwa energetycznego nasz<br />

kraj jest oceniany jako stabilny, właśnie<br />

ze względu na zasoby węgla. Dlatego<br />

trudno by było nagle, w ciągu kilkunastu<br />

lat, uzależnić się od źródła energii,<br />

paliwa, które nie jest naszym własnym.<br />

Wspomniał Pan o bezpieczeństwie<br />

energetycznym. Jak ma się ono do<br />

efektywności?<br />

Uważam, że to są bardzo ściśle powiązane<br />

elementy. Ja bym dodał do tego<br />

zestawu jeszcze problem emisji, bo to<br />

jest według mnie wyraźny układ trzech<br />

elementów. Gdy mówimy o bezpieczeństwie,<br />

mamy na myśli ilość energii odpowiedniej<br />

jakości, potrzebnej do dostarczenia<br />

odbiorcom w danej chwili. Jeśli<br />

w takiej sytuacji efektywność jest znacznie<br />

większa, to znaczy, że z tej samej ilości<br />

przetworzonego paliwa mamy dużo<br />

Przedstawiciele Grupy <strong>Tauron</strong> mieli okazję porozmawiać z posłem Czerwińskim o problemach energetyki poczas wrześniowego forum w Tarnowie<br />

większą ilość energii. Widać, że jedno<br />

z drugim jest mocno powiązane.<br />

A efektywność ekonomiczna?<br />

Bezpieczeństwo i efektywność ekonomiczna<br />

też są ze sobą ściśle powiązane.<br />

Przecież efektywność pojawia się<br />

wówczas, gdy ktoś wie, że bezpiecznie<br />

na czymś zarobi. Wtedy wie też, że ma<br />

trochę pieniędzy na inwestycje oraz na<br />

odtwarzanie, bo to podstawowy czynnik<br />

prowadzenia działalności gospodarczej.<br />

i ma także pewną dodatkową motywację<br />

– wiedząc, że działanie w danej<br />

branży przynosi profity, tworzy się plany<br />

i realizuje następne nowe pomysły.<br />

W czasie dyskusji podczas lipcowego<br />

posiedzenia Parlamentarnego Zespołu<br />

do spraw Energetyki w Elektrowni Łagisza<br />

starły się dwa modele patrzenia<br />

na energetykę. Niektórzy patrzą na<br />

nią z punktu widzenia korzyści klienta,<br />

uważając to za kluczową kwestię, niektórzy<br />

podnoszą problemy związane<br />

z koniecznością pozyskania środków<br />

na inwestycje w energetyce. Jak, Pana<br />

zdaniem, połączyć te dwie wizje? Czy<br />

można znaleźć jakiś kompromis?<br />

Sądzę, że kompromis jest możliwy i konieczny.<br />

<strong>Po</strong>lska energetyka nie może<br />

myśleć o dobrej przyszłości, jeśli nasi<br />

odbiorcy, czy to zorganizowani, jak np.<br />

podmioty gospodarcze, czy indywidualni,<br />

kupowaliby energię nie z naszych źródeł.<br />

Teoretycznie jest to możliwe, jeśli cena<br />

naszej energii byłaby za wysoka. Wcześniej<br />

czy później przepisy czy dyrektywy<br />

unijne ujednolicą rynek energii w Europie,<br />

więc jeśli nasi producenci nie będą<br />

modernizowali swoich zakładów, to ich<br />

produkt może być za drogi i mogliby tym<br />

samym doprowadzić do tego, że konsument<br />

czy odbiorca końcowy mógłby kupować<br />

energię u innych wytwórców.<br />

Generalnie słyszymy od instytucji finansowych,<br />

że nie ma problemów<br />

z pozyskaniem środków finansowych<br />

na modernizację, ale każdy projekt<br />

jest oceniany pod kątem konkurencyjności<br />

i efektywności. Bank chce wiedzieć,<br />

czy przyniesie on spodziewane<br />

zyski. Jeśli na rynku globalnym, czyli<br />

szerszym niż wewnętrzny, przedsięwzięcie<br />

gospodarcze jest oceniane dobrze,<br />

to też nie ma problemów inwestycyjnych.<br />

i tu jest pewna rozbieżność akcentów<br />

między koncepcją tradycyjną a bardziej<br />

rynkowym spojrzeniem.<br />

Wydaje mi się jednak, że po dyskusjach,<br />

uwzględniając jedną i drugą filozofię<br />

myślenia, dojdziemy do porozumienia.<br />

<strong>Po</strong>dczas Forum Inwestycyjnego w Tarnowie<br />

prowadził Pan panel poświęcony<br />

sposobom zdobywania środków<br />

na inwestycje w czasie kryzysu. Jakie<br />

wnioski wynikają z tej debaty?<br />

Pierwszy wniosek jest taki, że pieniędzy<br />

na inwestycje nie brakuje. One są<br />

nie tylko w bankach. Drugi wniosek<br />

– gdyby inwestycje planowane były bez<br />

udziału odbiorców, konsumentów, czyli<br />

tego czynnika, który również jest ważny,<br />

to te biznesplany mogłyby się załamać.<br />

Ważne jest, żeby uwzględnić interesy<br />

wytwórców, którzy mają zdewastowane<br />

czy zdekapitalizowane urządzenia, ale<br />

nie zapominać o tych, którzy korzystając<br />

z energii, wytwarzają inne produkty.<br />

To są też naczynia powiązane. Należy<br />

zadbać o to, żeby nie tylko szybko rosły<br />

inwestycje, ale żeby proporcjonalnie<br />

wolno rosły ceny energii. Odpowiednie<br />

dogranie tych elementów jest gwarancją,<br />

że nasza energetyka się odnowi.<br />

Dziękuję za rozmowę.<br />

Rozmawiał Marcin Lauer<br />

FOTO: MiCHAł STAńCZyK<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 7

ynek<br />

Według prognoz pse operator sprzedaż energii elektrycznej w polsce<br />

w Roku 2009 będzie o ok. 5 pRoc. mniejsza niż w 2008 R. niewykluczone, że spadki spRzedaży<br />

eneRgii nastąpią także w Roku 2010<br />

W kryzysie odbioRcy<br />

potRzebują mniej eneRgii<br />

Zinformacji PSE Operator, odpowiedzialnego<br />

za stabilność<br />

Krajowego Systemu Elektroenergetycznego,<br />

wynika, że<br />

od 1 stycznia do 30 września 2009 r.<br />

zużycie energii w <strong>Po</strong>lsce wyniosło<br />

108 486 GWh, co odpowiada 94,5 proc.<br />

zapotrzebowania na energię w analogicznym<br />

okresie 2008 r.<br />

Od 1 do 30 września (pełny miesiąc) zużycie<br />

wyniosło 11 819 GWh (93,9 proc.<br />

w porównaniu do września 2008).<br />

Największy spadek zapotrzebowania<br />

w 2009 r. odnotowano w kwietniu,<br />

kiedy zużycie wyniosło 11 337 GWh<br />

(89,18 proc. zużycia w kwietniu 2008).<br />

Na spadek ten wpływ miała przerwa<br />

świąteczna oraz utrzymujące się<br />

w kwietniu wyższe temperatury.<br />

PSE Operator prognozuje 5-proc.<br />

spadek zapotrzebowania na energię<br />

w 2009 r., w porównaniu do roku ubieg-<br />

łego.<br />

Spadek sprzedaży energii odczuli wszys-<br />

cy krajowi sprzedawcy, w tym także<br />

<strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia.<br />

– <strong>Po</strong> ośmiu miesiącach 2009 r. spadek<br />

sprzedaży energii elektrycznej oscyluje<br />

wokół poziomu 10 proc., prognozujemy,<br />

że ten poziom nie zmieni się już do<br />

końca obecnego roku – mówi Krzysztof<br />

Zamasz, wiceprezes zarządu, dyrektor<br />

ds. handlowych <strong>Tauron</strong>a.<br />

Spadek trwa od roku<br />

Obserwowane zmniejszenie sprzedaży<br />

energii w <strong>Po</strong>lsce rozpoczęło się w połowie<br />

2008 r., jest to więc jeden z wielu<br />

efektów kryzysu gospodarczego. Zatem<br />

to, kiedy sprzedaż energii znów<br />

zacznie rosnąć, zależy przede wszystkim<br />

od tempa ożywienia. Według oficjalnych<br />

danych statystycznych wzrost<br />

gospodarczy powinien być znów coraz<br />

szybszy. Z danych Głównego Urzę-<br />

8 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

du Statystycznego (GUS) wynika, że<br />

Produkt Krajowy Brutto (PKB) <strong>Po</strong>lski<br />

wzrósł w drugim kwartale 2009 r.<br />

o 1,1 proc. w porównaniu z analogicznym<br />

okresem 2008 r. Zdaniem przedstawicieli<br />

polskiego rządu, wynik ten<br />

świadczy o silnej odporności <strong>Po</strong>lski na<br />

skutki światowego kryzysu. Ministerstwo<br />

Gospodarki oczekuje, że w kolejnych<br />

kwartałach dynamika wzrostu<br />

gospodarczego w <strong>Po</strong>lsce nie spadnie<br />

poniżej 1 proc.<br />

Co prawda w sierpniu 2009 r., w porównaniu<br />

z sierpniem 2008 r., spadek<br />

produkcji przemysłowej odnotowało 19<br />

spośród 34 działów przemysłu. Najwyższy<br />

spadek GUS odnotował w produkcji<br />

pozostałego sprzętu transportowego<br />

(o blisko 30 proc.), metali (o 22,4 proc.)<br />

krzySztof zamaSz, Wiceprezes<br />

zarządu, dyrektor<br />

ds. HandlowycH taurona:<br />

– w pierwszych ośmiu miesiącach notujemy<br />

spadek sprzedaży energii, ale zakładam,<br />

że sytuacja będzie się poprawiać. spadek<br />

zużycia energii jest różny w różnych grupach<br />

odbiorców: największy w przemyśle ciężkim,<br />

motoryzacji i u innych dużych odbiorców, nieco<br />

mniejszy w mniej energochłonnych gałęziach<br />

przemysłu i małych firmach. gospodarstwa<br />

domowe zużywają tyle samo lub nawet nieco<br />

więcej prądu.<br />

FOTO: ARCH.<br />

oraz maszyn i urządzeń (o 13,6 proc).<br />

Jednak, jak wskazuje GUS, skala spadku<br />

produkcji sprzedanej przemysłu<br />

uległa osłabieniu.<br />

Spadek produkcji następuje w branżach<br />

najbardziej energochłonnych,<br />

więc ograniczenie przez nie produkcji<br />

musiało doprowadzić do ograniczenia<br />

zapotrzebowania na energię elektryczną.<br />

Warto pamiętać, że <strong>Tauron</strong><br />

dostarcza i sprzedaje energię m.in. na<br />

obszarze Górnego i Dolnego Śląska,<br />

Krakowa, Opola i Częstochowy, a więc<br />

na terenach, gdzie jest bardzo dużo<br />

przedsiębiorstw przemysłowych, także<br />

energochłonnych.<br />

Wykorzystać kryzys<br />

Jeśli przyjąć optymistyczne założenie,<br />

że polska gospodarka w ostatnich<br />

miesiącach 2009 r. oraz w roku 2010<br />

(i następnych) będzie nadal rosła, należy<br />

przypuszczać, że ten wzrost nie<br />

będzie oszałamiający i nie doprowadzi<br />

do wzrostu zapotrzebowania na<br />

energię. Można spodziewać się wręcz<br />

dalszych spadków zapotrzebowania.<br />

Według wstępnych prognoz Grupy <strong>Tauron</strong>,<br />

spadek sprzedaży energii może następować<br />

także w roku 2010 i wynieść<br />

ok. 5 proc.<br />

Kryzys ma także dobre strony. Spadek<br />

zapotrzebowania na energię jest<br />

okresem, który energetycy powinni<br />

wykorzystać do przygotowania się do<br />

inwestycji, abyśmy w momencie, gdy<br />

<strong>Po</strong>lska powróci na ścieżkę dynamicznego<br />

rozwoju, mogli sprostać rosnącemu<br />

zapotrzebowaniu.<br />

Emil Różański<br />

Departament Obrotu energią<br />

tauron polska energia sa<br />

komentarz<br />

miesiąca<br />

W<br />

porównaniu z sierpniem, we wrześniu<br />

miał miejsce znaczny wzrost<br />

cen na rynku SPOT. Średnia cena na Towarowej<br />

Giełdzie Energii (TGE) wyniosła<br />

176,57 zł/MWh przy wolumenie obrotu<br />

wynoszącym około 242 GWh. Średnia<br />

cena na internetowej Platformie Obrotu<br />

Energią Elektryczną (POEE) ukształtowała<br />

się na poziomie 173,44 zł/MWh,<br />

przy wolumenie obrotu około 361 GWh,<br />

o blisko połowę wyższym od giełdowego.<br />

Licząc rok do roku, spadek zapotrzebowania<br />

systemowego we wrześniu pogłębił<br />

się do poziomu z czerwca i kształtował<br />

się na poziomie 5,5 proc. Średnia<br />

cena na rynkach transakcji bieżących<br />

(TGE i POEE) we wrześniu wyniosła<br />

174,70 zł/MWh i była o 7,4 proc. wyższa<br />

od średniej z sierpnia (162,70 zł/MWh).<br />

Wzrosty cen zanotowano również na rynku<br />

niemieckim i czeskim. Na niemieckim<br />

EEX cena za wrzesień wzrosła o ponad<br />

9,7 proc., do poziomu 39,58 €/MWh,<br />

natomiast na czeskim OTE o około<br />

9,9 proc., do poziomu 39,47 €/MWh.<br />

Na Rynku Bilansującym (RB) łączny obrót<br />

we wrześniu wyniósł około 276 GWh.<br />

Średnia ważona cena rozliczeniowa odchylenia<br />

(CRO) wyniosła 177,09 zł/MWh<br />

i była wyższa od ceny spot o około 1,4 proc.<br />

W porównaniu do średniej z sierpnia CRO<br />

we wrześniu wzrosła o 6,7 proc.<br />

Wrzesień był miesiącem spadków cen na<br />

światowym rynku węgla. Najniższe ceny<br />

w kontraktach miesięcznych na platformie<br />

ARA (porty Amsterdam, Rotterdam,<br />

Antwerpia) występowały na początku miesiąca<br />

(tydzień 37.) i osiągnęły minimum na<br />

poziomie 2,76 $/GJ, natomiast najwyższy<br />

poziom średnich notowań analizowanych<br />

kontraktów zaobserwowano w 40. tygodniu<br />

(2,88 $/GJ). Ze względu na dalszy<br />

spadek kursu dolara do złotówki (2,86 zł/$)<br />

cena węgla importowanego obniżyła się<br />

do poziomu 7,98 zł/GJ (spadek o około<br />

4,7 proc. w odniesieniu do średniej ceny<br />

z sierpnia). Średnia cena w kontraktach<br />

rocznych ARA CAL 10 ukształtowała się<br />

na poziomie 79,22 $/t, niższym o około<br />

7 proc. w porównaniu do średniej<br />

z sierpnia.<br />

Cena [zł/MWh]<br />

CRO [zł/MWh]<br />

Cena [€/Mg]<br />

200<br />

190<br />

180<br />

170<br />

160<br />

150<br />

140<br />

130<br />

120<br />

110<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

220<br />

210<br />

200<br />

190<br />

180<br />

170<br />

160<br />

150<br />

140<br />

130<br />

120<br />

110<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

14,30<br />

14,20<br />

14,10<br />

14,00<br />

13,90<br />

13,80<br />

13,70<br />

13,60<br />

13,50<br />

13,40<br />

13,30<br />

13,20<br />

<strong>Po</strong>dobnie jak na rynku węgla, we wrześniu<br />

zaobserwowano spadki cen na rynku<br />

uprawnień do emisji CO 2 . ich średnia<br />

cena dla kontraktów terminowych z realizacją<br />

w grudniu 2009 r. kształtowała<br />

się na poziomie 13,80 €/t CO 2 i była niższa<br />

od średniej ceny z sierpnia o ponad<br />

5 proc. Najwyższą płynnością charakteryzowała<br />

się giełda Nord<strong>Po</strong>ol<br />

(1 449 tys. t CO 2 ), na giełdzie EEX za-<br />

notowania<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30<br />

TGE<br />

POEE TCE<br />

POEE<br />

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30<br />

Wolumen<br />

CRO<br />

Cena [$/GJ]<br />

3,00<br />

2,95<br />

2,90<br />

2,85<br />

2,80<br />

2,75<br />

2,70<br />

2,65<br />

40<br />

39<br />

38<br />

37<br />

Ceny uprawnień do emisji CO 2 na rynku Futures we wrześniu 2009 r.<br />

BNF EUADEC-09<br />

Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej SPOT<br />

na TGE i Platformie POEE we wrześniu 2009 r.<br />

Ceny i wolumeny energii elektrycznej na RB we wrześniu 2009 r.<br />

ARA Coal Month<br />

Futures, Sept.-09<br />

2,70<br />

2,69<br />

2,69<br />

Średnie tygodniowe ceny dla notowań węgla ARA<br />

dla miesięcznego rynku Futures we wrześniu 2009 r.<br />

ARA Coal Month<br />

Futures, Oct.-09<br />

2,79<br />

2,74<br />

2,73<br />

2,71<br />

ARA Coal Month<br />

Futures, Nov.-09<br />

2,80<br />

2,74<br />

2,74<br />

2,72<br />

ARA Coal Month<br />

Futures,Dec.-09<br />

2,81<br />

2,77<br />

2,77<br />

2,75<br />

ARA Coal Month<br />

Futures, Jan.-10<br />

2,89<br />

2,84<br />

2,83<br />

2,82<br />

ARA Coal Month<br />

Futures, Feb.-10<br />

2,96<br />

2,90<br />

2,89<br />

2,89<br />

EEX EUADEC-09 Nord<strong>Po</strong>ol EUADEC-09<br />

Wolumen Cena średnioważona<br />

18000<br />

16000<br />

14000<br />

12000<br />

10000<br />

8000<br />

6000<br />

4000<br />

21000<br />

20000<br />

18000<br />

17000<br />

16000<br />

15000<br />

14000<br />

13000<br />

12000<br />

11000<br />

10000<br />

9000<br />

8000<br />

7000<br />

6000<br />

5000<br />

4000<br />

3000<br />

2000<br />

1600<br />

1400<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

0<br />

notowano wolumen obrotu na poziomie<br />

1 007 tys. t CO 2 , natomiast na giełdzie<br />

Bluenext zanotowano symboliczny<br />

wolumen na poziomie 5 tys. t CO 2 .<br />

Średnioważone ceny analizowanych<br />

kontraktów kształtowały się na poziomie<br />

od 13,60 €/t CO 2 (56,62 zł/t CO 2 )<br />

– EEX EUADEC-09, do 14,21 €/t CO 2<br />

(59, zł/t CO 2 ) – BNF EUADEC-09.<br />

Źródło: biuro analiz Rynku tauron polska energia sa<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 9<br />

Wolumen [MWh]<br />

Wolumen [MWh]<br />

Wolumen [tys. Mg]

wywiad wydarzenia<br />

We Wrześniu odbyło się sympozjum naukoWo-tecHniczne energetyka<br />

– bełcHatóW 2009. była to już jedenasta edycja jednej z najważniejszych impRez<br />

bRanżowych w kRaju<br />

eneRgetyka<br />

bełcHatóW 2009<br />

Każdego roku uczestniczy w niej<br />

około 500 przedstawicieli elektrowni,<br />

elektrociepłowni, ciepłowni<br />

i zakładów energetycznych,<br />

a także firm współpracujących<br />

z branżą energetyczną, oferujących nowoczesne<br />

technologie i urządzenia.<br />

Dewizą bełchatowskiego sympozjum jest<br />

wysoki poziom merytoryczny i udział najbardziej<br />

znanych postaci branży energetycznej.<br />

<strong>Po</strong>dczas forum energetycznego<br />

prezentowane są opinie przedstawicieli<br />

instytucji rządowych oraz największych<br />

podmiotów branżowych, funkcjonujących<br />

na naszym rynku. Spotkanie takie<br />

pozwala na wymianę doświadczeń oraz<br />

informacji pomiędzy potencjalnymi partnerami<br />

działającymi w energetyce.<br />

Biorąc pod uwagę specyfikę wydarzenia,<br />

<strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia SA reprezen-<br />

10 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

towany był przez Departament Sprzedaży<br />

i Marketingu, którego pracownicy<br />

zorganizowali stoisko wystawiennicze<br />

przygotowane specjalnie dla klientów<br />

i partnerów biznesowych. Wsparcie merytoryczne<br />

zapewniali przedstawiciele<br />

spółek obrotu Grupy <strong>Tauron</strong>: Enion<br />

Energia oraz EnergiaPro Gigawat, którzy<br />

w profesjonalny sposób objaśniali<br />

najlepsze rozwiązania ofertowe dla<br />

klientów biznesowych.<br />

Stoisko cieszyło się dużym zainteresowaniem<br />

męskiej części uczestników<br />

sympozjum z powodu dodatkowej atrakcji<br />

w postaci symulatorów wyścigów<br />

Formuły 1. Kulminacyjnym momentem<br />

prowadzonych przez cały dzień eliminacji<br />

był wieczorny finał, którego laureaci<br />

otrzymali atrakcyjne nagrody.<br />

Przemysław Dratwiński<br />

FOTO: BiURO MARKETiNGU TPE<br />

FOTO: BiURO MARKETiNGU TPE<br />

najWiększe W branży elektroenergetycznej międzynarodoWe targi<br />

pRzyciągnęły w tym Roku do bielska-białej ponad 600 wystawców. paRtneRem geneRalnym<br />

impRezy był tauRon polska eneRgia sa<br />

gRupa tauRon<br />

na energetab 2009<br />

Branża elektroenergetyczna<br />

wymaga znaczących<br />

inwestycji i poważnych<br />

modernizacji, więc jak<br />

co roku wystawcy pokazali swoje<br />

najnowsze produkty, licząc na<br />

zainteresowanie potencjalnych<br />

klientów. Zaprezentowano najnowocześniejsze<br />

aparaty i urządzenia<br />

znajdujące zastosowanie<br />

w energetyce zawodowej i innych<br />

dziedzinach przemysłu. Warto<br />

wymienić aparaturę pomiarową,<br />

urządzenia z zakresu automatyki,<br />

sterowania i monitoringu,<br />

a także systemy informatyczne<br />

i transmisji danych. Na uwagę<br />

zasługuje także rosnąca oferta<br />

efektywnych energetycznie<br />

technologii oraz rozwiązań pozyskiwania<br />

energii ze źródeł odnawialnych.<br />

Dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszyły się<br />

m.in. półprzewodnikowe źródła światła oraz systemy oświetlenia<br />

drogowego wykorzystujące diody LED.<br />

Do towarzyszącego targom konkursu zgłoszono 54 wyroby. Za<br />

najbardziej wyróżniający się produkt uznano „Kompleksowy system<br />

automatyki nowej generacji”. instytut Automatyki Systemów<br />

Energetycznych z Wrocławia otrzymał za niego puchar ministra<br />

gospodarki. Wśród innych nagród warto odnotować również puchar<br />

prezesa <strong>Po</strong>lskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii<br />

Elektrycznej za system oceny jakości energii Syndis PQ, który zdobyła<br />

spółdzielnia Mikronika.<br />

Nagrodę przyznano także Grupie <strong>Tauron</strong>, a był nią puchar miesięcznika<br />

„Energetyka” za najbardziej interesującą prezentację<br />

targową. Pawilon Grupy wyróżniał się nowoczesną formą, przyciągając<br />

wielu zwiedzających, wśród których była m.in. poseł<br />

Mirosława Nykiel, przewodnicząca podkomisji ds. zmian w prawie<br />

energetycznym i wiceprzewodnicząca podkomisji stałej ds.<br />

energetyki.<br />

Dla pracowników spółek Grupy targi są okazją do bezpośrednich<br />

kontaktów z kontrahentami i klientami. W pawilonie fachowych<br />

informacji udzielali przedstawiciele <strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska<br />

Energia SA, <strong>Po</strong>łudniowego Koncernu Energetycznego SA,<br />

EnergiiPro SA, Enionu SA, oraz spółek obrotu Grupy – Enionu<br />

Energii i EnergiiPro Gigawat.<br />

W czasie targów <strong>Tauron</strong> zorganizował konferencję prasową,<br />

prezentując swój społeczny program współpracy z GOPR,<br />

o czym pisaliśmy szerzej w poprzednim <strong>wydaniu</strong> „PE”.<br />

Organizatorzy zaproponowali uczestnikom targów wzięcie udziału<br />

w interesującej konferencji naukowo-technicznej, której tematem<br />

była energetyka w budownictwie, a hasłem przewodnim „Bezpieczeństwo<br />

w energetyce”. Przewodniczący <strong>Po</strong>lskiego Komitetu<br />

Bezpieczeństwa w Elektryce Stowarzyszenia Elektryków <strong>Po</strong>lskich,<br />

Bogumił Dudek, zaprezentował podczas niej statystykę wypadków<br />

w branży. Na przykładzie Francji omówił możliwości poprawy<br />

warunków bezpieczeństwa pracy w energetyce i elektryce.<br />

Przedstawił także szereg drastycznych przykładów zaniedbań<br />

i złej obsługi urządzeń elektrycznych. Jednym z tematów tego<br />

spotkania były też sposoby ochrony przed porażeniem. Prezentowano<br />

rezultaty zaawansowanych badań nad nowymi metodami<br />

tego rodzaju ochrony. Konferencja ta była jednym z elementów<br />

obchodów jubileuszu 90-lecia Stowarzyszenia Elektryków <strong>Po</strong>lskich,<br />

o którym nie zapomnieli organizatorzy targów.<br />

Kolejna edycja targów ENERGETAB odbędzie się od 14 do<br />

16 września 2010 r. Tereny ekspozycyjne zmienią się nie do<br />

poznania dzięki wznoszonej już na terenach targowych nowej<br />

wielofunkcyjnej hali.<br />

Jacek Sakrejda<br />

FOTO: ARCH.<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 11

w Grupie<br />

ekologiczny RapoRt<br />

W trosce o środoWisko<br />

naturalne eneRgiapRo gigawat<br />

postanowiła wydać swój RapoRt Roczny<br />

za 2008 R. w foRmie ekologicznej<br />

Publikacja ta jest nie tylko sprawozdaniem z działalności spółki<br />

za ubiegły rok, ale ma również edukować ekologicznie naszych<br />

klientów i partnerów biznesowych.<br />

Projektując raport, przyjęto kilka założeń: tam, gdzie jest to możliwe,<br />

stosować należy wyłącznie elektroniczną wersję raportu,<br />

np. na stronie www.gigawat.pl, w przypadku wydania w wersji<br />

papierowej raportu należy zużywać jego minimalną ilość<br />

i stosować wyłącznie papier pochodzący z recyklingu,<br />

a w razie nagrywania raportu na płytę CD, możliwie najmniejszych<br />

nośników. Autorzy postanowili także pokazywać<br />

piękno przyrody i edukować ekologicznie.<br />

Założenia te złożyły się na zasadę MiŚ (Mniejsza ilość<br />

Śmieci). Każdej części raportu zostało przypisane konkretne<br />

przesłanie ekologiczne. Okładka promuje używanie papieru<br />

pochodzącego z recyklingu i stosowanie małych płytek kompaktowych<br />

oraz zachęca do dzielenia się raportem ze współpracownikiem,<br />

bądź do korzystania wyłącznie z elektronicznej<br />

Ważna inWestycja zRealizowana<br />

krakoWskie błonia to miejsce, gdzie odbywają się wszystkie najważniejsze dla miasta<br />

pleneRowe impRezy masowe – konceRty i uRoczystości<br />

<strong>Po</strong> dwóch stronach Błoń dwa największe<br />

krakowskie kluby sportowe: Wisła<br />

Kraków i Cracovia mają swoje piłkarskie<br />

stadiony. Obydwa są obecnie przebudowywane<br />

i już wkrótce – większe i nowocześniejsze<br />

– będą potrzebowały większej<br />

mocy i pewności zasilania.<br />

Z myślą o nich, a także o wielu innych<br />

ważnych obiektach i inwestycjach w ścisłym<br />

centrum Krakowa, należało wybudować<br />

nową stację elektroenergetyczną.<br />

12 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

Wykorzystano do tego celu atrakcyjny<br />

inwestycyjnie, położony w centrum Krakowa<br />

teren i 29 września przekazana została<br />

do eksploatacji należąca do Enionu<br />

stacja 110/15 kV GPZ Salwator. Realizacja<br />

przedsięwzięcia kosztowała ok. 37 mln zł.<br />

Przecięcia wstęgi dokonali prezes zarządu<br />

Enionu SA Krzysztof Pubrat oraz wiceprezydent<br />

Krakowa Tadeusz Trzmiel.<br />

– Oddawany dziś do użytku obiekt jest<br />

ważną inwestycją dla energetyki i dla<br />

wersji dokumentu zamieszczonego na stronie spółki. Z kolei<br />

każdy rozdział wersji elektronicznej raportu poprzedzony jest<br />

krótką informacją ukazującą korzyści, jakie płyną dla środowiska<br />

naturalnego z takiego wydania raportu rocznego oraz<br />

stosowania zasad świadomego wykorzystywania zasobów naturalnych.<br />

Raport w wersji elektronicznej zdobią piękne zdjęcia<br />

przyrody i ciekawe animacje.<br />

Z raportem można zapoznać się na stronie<br />

internetowej www.gigawat.pl. (MG)<br />

FOTO: JAN KALiSZUK<br />

Ekologia jest wiodącym<br />

motywem najnowszego raportu<br />

rocznego EnergiiPro Gigawat<br />

całego miasta. W bezpośrednim sąsiedztwie<br />

zlokalizowane będą w najbliższym<br />

czasie bardzo ważne obiekty komunalne<br />

i komercyjne. Mam świadomość, że nie<br />

ma na terenie miasta inwestycji, przy<br />

której nie byłby konieczny udział i zaangażowanie<br />

energetyków. Dziękuję więc<br />

państwu i za bardzo dobrą współpracę<br />

z miastem i za myślenie o rozwoju i bezpieczeństwie<br />

energetycznym aglomeracji<br />

– powiedział podczas uroczystości<br />

wiceprezydent Trzmiel.<br />

Stację GPZ Salwator oraz dwutorową<br />

linię kablową 110 kV – wraz z kablem<br />

światłowodowym z GPZ 110/15 kV Balicka<br />

– budowano od października 2006 r.<br />

do sierpnia 2009 r.<br />

Wykonawcami robót były firmy Siemens<br />

z Warszawy oraz krakowskie łęgprzem<br />

i Budostal 5. Stację zbudowano w oparciu<br />

o dokumentację opracowaną przez<br />

Energoprojekt Kraków.<br />

GPZ Salwator jest 60. stacją 110/15 kV<br />

i piątą w technologii GiS w krakowskim<br />

oddziale Enionu SA. (EG)<br />

FOTO: ARCH.<br />

dynamiczny pokaz maszyn<br />

W czatkoWicacH<br />

sympozjum „kruszyWa – cement – Wapno”<br />

to cykliczna impReza oRganizowana pRzez Redakcję dwumiesięcznika<br />

„suRowce i maszyny budowlane” oRaz fiRmę bmp<br />

ciepło systemoWe – pRomocja maRki<br />

na tegorocznym Xiii forum ciepłoWnikóW polskicH w międzyzdRojach zaRząd<br />

pec katowice podpisał umowę potwieRdzającą uczestnictwo spółki w pRogRamie pRomocji<br />

ciepła systemowego, któRy powstał pod patRonatem izby gospodaRczej ciepłownictwo polskie<br />

Ciepło Systemowe to nowa marka dla<br />

istniejącego od wielu lat produktu, jakim<br />

jest dostawa ciepła oraz ciepłej wody.<br />

1 czerwca program został uhonorowany godłem<br />

promocyjnym „Teraz <strong>Po</strong>lska”.<br />

Od 2007 roku, czyli od rozpoczęcia prac nad<br />

programem, do projektu iGCP przystąpiło ponad<br />

70 firm. łączna długość rozproszonych<br />

terytorialnie sieci ciepłowniczych uczestników<br />

Ciepła Systemowego wynosi 8 tys. kilometrów.<br />

17 tys. MW to łączna moc zamówiona podmiotów<br />

programu, ale także wartość, która<br />

stanowi blisko połowę mocy zamówionej w całym<br />

ciepłownictwie polskim. Obecność PEC<br />

Katowice w programie pomoże długookresowo<br />

kształtować pozytywny wizerunek i znajomość<br />

marki produktów, jakie spółka oferuje<br />

klientom.<br />

Karolina Kmon<br />

<strong>Po</strong>dpisanie Programu Promocji Ciepła Systemowego przez PEC Katowice potwierdziło<br />

zaangażowanie spółki w projekt budowania wspólnej marki<br />

FOTO: ARCH.<br />

T egoroczna, XVi konferencja,<br />

odbyła się w Krakowie i Czatkowicach.<br />

Gospodarzem imprezy<br />

była Kopalnia Wapienia Czatkowice,<br />

a rolę honorowego gospodarza<br />

pełnił <strong>Po</strong>łudniowy Koncern Energetyczny<br />

SA. Wydarzenie to zgromadziło<br />

prawie 250 osób związanych<br />

z branżą oraz naukowców i przedstawicieli<br />

uczelni wyższych.<br />

Jednak nie tylko wykłady naukowe<br />

wypełniały czas uczestnikom<br />

sympozjum. <strong>Po</strong>dczas Dynamicznego<br />

<strong>Po</strong>kazu Maszyn Górnictwa<br />

Skalnego pt. „Wyrobisko 2009”<br />

mogli oni po raz pierwszy zobaczyć,<br />

jak w nowoczesny sposób<br />

wydobywa się i przerabia wapień.<br />

Prezentacja maszyn odbyła<br />

się w warunkach produkcyjnych<br />

– na terenie KW Czatkowice.<br />

W pokazach wzięło udział ponad<br />

180 osób, głównie przedstawicieli<br />

przemysłu cementowo-wapienniczego<br />

oraz branż związanych<br />

z kruszywami. Wiodące firmy<br />

w branży: Cat, Volvo, Hitachi,<br />

intrac i Sandvik zaprezentowały<br />

gościom możliwości oraz potencjał<br />

swoich maszyn i urządzeń.<br />

(pH)<br />

FOTO: ARCH. iGCP<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 13

w Grupie<br />

konferencja facHoWcóW od systemów<br />

zaRządzania<br />

na przełomie Września i października odbyła się w zamościu Vii ogólnopolska<br />

konfeRencja systemów zaRządzania. gospodaRzem była elektRownia stalowa wola,<br />

a współoRganizatoRami – pke elektRownia łaziska oRaz eneRgopomiaR gliwice<br />

Głównym celem przedsięwzięcia była wymiana doświadczeń<br />

w zakresie spełniania norm 9001, 14001 oraz 18001,<br />

odnoszących się do jakości środowiska oraz bezpieczeństwa<br />

i higieny pracy, w tym praktycznego zastosowania narzędzi<br />

i mechanizmów dla wsparcia tych działań.<br />

interesujący wykład na temat stosowania nowych standardów,<br />

jakim niewątpliwie jest EMAS, wygłosił Andrzej Ociepa, akredytowany<br />

audytor tego standardu. Jolanta Dąbrowska zaprezentowała<br />

ciekawe wystąpienie na temat wykorzystania japońskich<br />

metod w systemach zarządzania. Z kolei dr Jakub Kronenberg<br />

z Uniwersytetu łódzkiego przedstawił wykład na temat zrównoważonego<br />

rozwoju i ekologii przemysłowej. <strong>Po</strong>nadto przedstawiciele<br />

poszczególnych elektrowni zaprezentowali swoje<br />

osiągnięcia w zakresie systemów zarządzania, a pełnomocnik<br />

gospodarza konferencji, Zintegrowanego Systemu Zarządzania,<br />

wystąpił z wykładem pt. „Elektrownia Stalowa Wola – 70 lat doświadczeń<br />

w zarządzaniu”. (jw)<br />

minimalizoWać stRaty<br />

straty energii elektrycznej w polsce są jednymi z najwyższych w euRopie<br />

W<br />

EnergiiPro realizowany jest program<br />

prowadzenia działań w zakresie minimalizacji<br />

strat energii elektrycznej na lata<br />

2009-2012, będący kontynuacją działań<br />

podjętych już kilka lat temu. Zakłada on,<br />

że wskaźnik strat bilansowych ogółem obniży<br />

się do poziomu 5,20 proc. w roku 2012.<br />

Przygotowany został program wymiany<br />

transformatorów średniego i niskiego napięcia<br />

wyprodukowanych przed 1975 r. na jednostki<br />

o niższym poziomie strat własnych.<br />

Z zaplanowanej liczby około 1260 transformatorów,<br />

ponad 70 proc. ma zostać wymienionych<br />

dzięki środkom unijnym. Wymiana<br />

jednego takiego transformatora pozwoli na<br />

średnie ograniczenie strat energii elektrycznej<br />

o około 3,2 MWh.<br />

Ważnym zagadnieniem jest wymiana<br />

liczników indukcyjnych na bardziej czułe<br />

elektroniczne liczniki energii elektrycznej<br />

o niskim prądzie rozruchu i stratach własnych.<br />

W realizowanych obecnie przetargach<br />

zamawia się wyłącznie liczniki<br />

elektroniczne.<br />

Od niedawna do prowadzenia prawidłowej<br />

eksploatacji sieci rozdzielczej średnie-<br />

14 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

Uczestnicy zamojskiej konferencji<br />

go i niskiego napięcia stosuje się kamery<br />

termowizyjne oraz pirometry, pozwalające<br />

na diagnostykę stanu technicznego<br />

i usuwanie uszkodzeń podczas planowych<br />

przeglądów.<br />

Prowadzona też będzie optymalizacja gospodarki<br />

mocą bierną w sieci elektroenergetycznej.<br />

W tej sprawie podpisana została<br />

umowa z <strong>Po</strong>litechniką Wrocławską.<br />

Działania inwestycyjne polegać mają na<br />

budowie nowych dużych stacji transformatorowych,<br />

tzw. Głównych Punktów<br />

Zasilania. Pięć takich GPZ powstanie<br />

w Oddziale we Wrocławiu, cztery w Od-<br />

FOTO: ARCH.<br />

dziale Opole. Wybudowanych, przebudowanych<br />

i zmodernizowanych zostanie<br />

wiele linii wysokiego napięcia, jak np.<br />

Klecina – Biskupice czy Hajduki – Zdzieszowice.<br />

Minimalizacja strat będzie też prowadzona<br />

przez dostosowywanie mocy transformatorów<br />

do rzeczywistych obciążeń<br />

i kompensację biegu jałowego transformatorów<br />

średniego i niskiego napięcia.<br />

<strong>Po</strong>nadto, nawet proste działania, takie<br />

jak stosowanie wyłącznie plomb numerowanych<br />

w licznikach elektrycznych,<br />

czy dobrze zaplanowana wycinka gałęzi<br />

drzew, mają istotny wpływ na wysokość<br />

strat energii.<br />

<strong>Po</strong>ziom strat energii elektrycznej w spółkach<br />

dystrybucyjnych, jako ważne gospodarczo<br />

zagadnienie, był w roku 2005<br />

przedmiotem badań Najwyższej izby<br />

Kontroli. Oceny NiK są generalnie pozytywne.<br />

Jest to dla dystrybutorów jeden<br />

z najlepszych sposobów ograniczania<br />

kosztów, mający istotne odbicie w taryfach<br />

operatorów.<br />

Anna Wojcieszczyk<br />

FOTO: BOGDAN OSMAN<br />

Inauguracja akcji w Karkonoskim Parku<br />

Narodowym<br />

offset<br />

z tauRonem<br />

tauron polska<br />

energia Wraz<br />

z fundacją aeris<br />

futuro posadzi w tRzech<br />

miejscach południowej<br />

polski 20 tys. dRzew<br />

Eksperci Fundacji odwiedzą także<br />

trzy rodzinne domy dziecka i zachęcą<br />

je do działań ekologicznych<br />

– oszacują emisje dwutlenku węgla,<br />

czyli tzw. ślad klimatyczny oraz podarują<br />

ekopakiety, wśród których znajdzie<br />

się m.in. energooszczędny sprzęt<br />

AGD. Wszystkie te działania mają na<br />

celu ograniczenie negatywnego wpływu<br />

na środowisko.<br />

Akcja sadzenia drzew to część ogólnopolskiego<br />

programu „Czas na las”,<br />

nad którym honorowy patronat sprawuje<br />

minister środowiska, a działania<br />

wpisane są w kampanię agendy ONZ<br />

ds. środowiska UNEP. Pierwsza akcja<br />

odbyła się na terenie Karkonoskiego<br />

Parku Narodowego 8 października, kolejna<br />

13 października w Ojcowskim PN.<br />

Finałowa akcja odbędzie się w Zakopanem<br />

w drugiej połowie października.<br />

Akcja, którą swoją obecnością wesprze<br />

polska snowboardzistka Jagna<br />

Marczułajtis, zostanie zorganizowana<br />

we współpracy z Urzędem Miasta<br />

Zakopane oraz z Gimnazjum nr 2 im.<br />

ks. prof. J. Tischnera, realizującym projekt<br />

ACT ECO. Akcję w Zakopanem<br />

wesprą również Jacek Ostaszewski,<br />

polski muzyk, kompozytor, reżyser teatralny,<br />

współzałożyciel (wraz z Markiem<br />

Jackowskim) i lider legendarnej<br />

grupy Osjan, określanej mianem prekursora<br />

world music, oraz Radosław<br />

Nowakowski, pisarz, podróżnik, tłumacz<br />

i muzyk zespołu Osjan. (ml)<br />

FOTO: DANiEL iWAN<br />

ekstraligoWe jaskółki<br />

sponsoroWany przez taurona klub żużlowy<br />

unia taRnów powRócił do ekstRaligi, spełniając nadzieje<br />

kibiców i sponsoRów<br />

września mecz rewanżowy z Lokomotiv<br />

27 Daugavpils przypieczętował ten powrót.<br />

<strong>Po</strong>jedynek obu tych zespołów na tarnowskim<br />

stadionie był wspaniałym widowiskiem.<br />

„Jaskółki” były skazane na sukces, ale pomimo<br />

tego pokazały klasę, pokonując bardzo dobrą<br />

drużynę łotewską 61-30. Wielka w tym zasługa<br />

znakomitego tercetu zawodników Unii – Sebastiana<br />

Ułamka, Jespera Monberga oraz Bjarne<br />

Pedersena.<br />

– <strong>Tauron</strong> rozpoczął współpracę z Unią Tar-<br />

nów na początku tego sezonu. Żużel to<br />

niezwykle popularny sport w <strong>Po</strong>lsce. To<br />

druga – po piłce nożnej – dyscyplina, która przyciąga na stadiony najwięcej kibiców.<br />

Sport żużlowy jest bardzo widowiskowy i energetyczny, znakomicie wpisuje<br />

się w strategię komunikacji naszej marki. Gratulujemy Unii Tarnów – mówi Paweł<br />

Gniadek, dyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR <strong>Tauron</strong> <strong>Po</strong>lska Energia<br />

SA. <strong>Tauron</strong> był także sponsorem meczu finałowego oraz konkursów dla kibiców. Nasza<br />

spółka zaprosiła na mecz 1500 uczniów z małopolskich szkół, fundując dla nich<br />

nagrody w konkursie na najlepiej kibicującą młodzież.<br />

Zakończeniem tegorocznej współpracy z Unią Tarnów jest sponsoring tytularny międzynarodowego<br />

Turnieju Juniorów na Żużlu – iii Memoriału Szczepana Bukowskiego<br />

z nadaniem mu nazwy <strong>Tauron</strong> Cup. (JJS)<br />

sponsoRujemy siatkarki<br />

z dąbroWy górniczej<br />

spółka enion energia została sponsorem<br />

tytulaRnym zespołu siatkaRek uczestniczących w RozgRywkach<br />

plusligi oRaz w lidze mistRzyń. piłkaRki będą występować pod<br />

nazwą enion eneRgia mks dąbRowa góRnicza<br />

Umowa pomiędzy sponsorem a klubem<br />

podpisana została na trzy lata<br />

i ma charakter progresywny. Oznacza<br />

to, że kwota zaangażowania ze strony<br />

Enionu Energii będzie zależała od osiąganych<br />

przez siatkarki wyników.Konfe-<br />

FOTO: UNiA TARNóW<br />

rencja prasowa połączona z prezentacją<br />

nowego sponsora oraz zespołu przygotowanego<br />

do sezonu 2009/2010 odbyła się<br />

30 września w Wyższej Szkole Biznesu<br />

w Dąbrowie Górniczej. – Zainteresowanie<br />

konferencją ze strony mediów i kibiców<br />

było bardzo duże. Ukazało<br />

się wiele pozytywnych artykułów<br />

prasowych dotyczących naszego<br />

zaangażowania w sponsorowanie<br />

siatkarek z Dąbrowy Górniczej.<br />

<strong>Po</strong> tak dobrym początku<br />

współpracy liczymy na zwycięstwa<br />

drużyny w meczach Plus-<br />

Ligi i rozgrywkach Ligi Mistrzyń<br />

– podkreśla Ireneusz Perkowski,<br />

prezes Enionu Energii. EB<br />

FOTO: DARiUSZ STACHURA<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 15

wywiad handel<br />

mecHanizmy Handlu „koloroWą” energią funkcjonują w polsce już od kilku lat.<br />

zakupy tzw. zielonej, czeRwonej i żółtej eneRgii w znacznym stopniu wpływają na cenę eneRgii<br />

elektRycznej ofeRowanej jej końcowym odbioRcom<br />

koloRowa energia<br />

Tomasz FOrNaLCZYK<br />

Przepisy obowiązujące od 1 lipca<br />

2007 r., które wprowadziła ustawa<br />

Prawo energetyczne miały<br />

na celu wdrożenie regulacji<br />

wynikających z dyrektywy 2004/8/WE<br />

Parlamentu Europejskiego i Rady z 11<br />

lutego 2004 r. w sprawie wspierania<br />

kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie<br />

na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym<br />

energii. Dzięki nowym przepisom<br />

ujednolicone zostały regulacje<br />

dotyczące handlu energią wytwarzaną<br />

w źródłach odnawialnych i kogeneracji.<br />

W myśl wymienionych uregulowań<br />

przedmiotem handlu dla tych rodzajów<br />

energii są obecnie dwa elementy: energia<br />

elektryczna oraz prawa majątkowe<br />

wynikające ze świadectw pochodzenia<br />

wytworzonej energii.<br />

mechanizmy wSparcia<br />

Mechanizmy polegające na wprowadzeniu<br />

obowiązku zakupu określonych<br />

ilości energii elektrycznej pochodzącej<br />

ze źródeł odnawialnych i kogeneracji<br />

przez spółki handlujące energią<br />

wprowadzono w celu szeroko rozumianej<br />

ochrony środowiska. Wielkość<br />

obowiązkowych zakupów jest ściśle<br />

określona w przepisach i proporcjonalna<br />

do ilości energii elektrycznej<br />

sprzedawanej klientom końcowym<br />

przez spółki handlujące energią. inaczej<br />

rzecz ujmując, każda jednostka<br />

energii elektrycznej zakupiona przez<br />

konsumentów jest obciążona kosztami<br />

systemu wsparcia w wysokości<br />

określonej przepisami.<br />

W przypadku energii wytworzonej w odnawialnych<br />

źródłach energii (OZE), tzw.<br />

energii zielonej, wielkość obowiązkowych<br />

zakupów w roku 2009 określona<br />

jest na poziomie 8,7 proc. w całkowitym<br />

wolumenie konsumowanej energii.<br />

16 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

kogeneracja<br />

równoczesne wytwarzanie ciepła i energii<br />

elektrycznej lub mechanicznej w trakcie tego<br />

samego procesu technologicznego<br />

Jeśli chodzi o energię produkowaną<br />

w skojarzeniu z ciepłem, znowelizowane<br />

przepisy Prawa energetycznego<br />

wprowadzają rozdział kogeneracyjnych<br />

jednostek wytwórczych na:<br />

w jednostki opalane paliwami<br />

gazowymi lub o łącznej mocy<br />

zainstalowanej elektrycznej źródła<br />

poniżej 1 MW oraz<br />

w jednostki pozostałe.<br />

Skutkiem tego podziału jest pojawienie<br />

się dwóch rodzajów energii wchodzących<br />

w skład portfela obowiązkowych zakupów<br />

pochodzących z kogeneracji. Energia<br />

pozyskana ze źródeł wytwórczych<br />

wymienionych jako pierwsze potocznie<br />

zwana jest energią żółtą, natomiast<br />

energia pochodząca z pozostałych źródeł<br />

kogeneracyjnych to energia czerwona.<br />

<strong>Po</strong>ziom obowiązkowych zakupów w roku<br />

2009 wynosi: dla energii żółtej 2,9 proc.,<br />

dla energii czerwonej 20,6 proc.<br />

O ile dość oczywistym wydaje się dla<br />

środowiska wsparcie OZE, o tyle nie<br />

dość jasne mogą być przesłanki „dopłacania”<br />

do energii pochodzącej z kogeneracji.<br />

Warto jednak pamiętać, że<br />

produkcja energii elektrycznej i ciepła<br />

w skojarzeniu pozwala zaoszczędzić ok.<br />

30 proc. paliwa pierwotnego w porównaniu<br />

z produkcją analogicznej ilości<br />

energii elektrycznej i ciepła osobno:<br />

w elektrowni i ciepłowni. Dzięki wytwarzaniu<br />

skojarzonemu emituje się<br />

również znacznie mniej tlenków węgla,<br />

azotu i siarki oraz produkuje mniej odpadów<br />

stałych.<br />

energia elektryczna<br />

i śWiadectWa pochodzenia<br />

Fizyczne połączenie OZE i źródeł kogeneracyjnych<br />

z siecią określonych opera-<br />

torów sprawiało, że energia ta (szczególnie<br />

z OZE) była „skupowana” tylko<br />

przez działające wówczas tzw. przedsiębiorstwa<br />

zintegrowane pionowo,<br />

które sprzedawały energię i świadczyły<br />

usługę jej dostarczania. Zakup tego<br />

rodzaju energii przez przedsiębiorstwa,<br />

które nie posiadały przyłączonych do<br />

sieci jednostek wytwórczych, był dość<br />

kłopotliwy. Trudno było również ustalić<br />

cenę energii pochodzącej z OZE i kogeneracji<br />

na wolnorynkowych zasadach.<br />

Z chwilą rozdzielenia działalności handlowej<br />

i dystrybucyjnej oraz uwolnienia<br />

rynku energii, umożliwienie swobodnego<br />

obrotu energią elektryczną<br />

pochodzącą z OZE i kogeneracji stało<br />

się bardzo ważne. Rozwiązaniem było<br />

rozdzielenie przedmiotu handlu na dwa<br />

elementy:<br />

w energię elektryczną,<br />

w prawa majątkowe wynikające<br />

ze świadectw pochodzenia.<br />

Energia elektryczna pochodząca z OZE,<br />

w sensie fizycznym, jest odkupywana<br />

przez działającego na danym terenie<br />

sprzedawcę energii (tzw. sprzedawcę<br />

z urzędu) po średniej cenie sprzedaży<br />

energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym<br />

z poprzedniego roku kalendarzowego<br />

– określanej co roku przez<br />

Prezesa URE.<br />

sprzedaWca z urzędu<br />

zgodnie z obowiązującymi przepisami,<br />

sprzedawca z urzędu jest to przedsiębiorstwo<br />

energetyczne posiadające koncesję na obrót<br />

energią elektryczną, świadczące usługi kompleksowe<br />

odbiorcom energii elektrycznej<br />

w gospodarstwie domowym, niekorzystającym<br />

z prawa wyboru sprzedawcy.<br />

Drugi, ważniejszy element, świadczący<br />

o wyprodukowaniu energii elektrycznej<br />

w OZE lub kogeneracji, zwany świadectwem<br />

pochodzenia, jest rodzajem<br />

papieru wartościowego, a prawa majątkowe<br />

wynikające z tych świadectw<br />

podlegają obrotowi na Towarowej Giełdzie<br />

Energii.<br />

śWiadectWa pochodzenia<br />

a praWa majątkoWe<br />

<strong>Po</strong>jęcie „świadectwa pochodzenia”,<br />

zasady handlu prawami majątkowymi<br />

wynikającymi ze świadectw oraz procedury<br />

ich otrzymywania oraz umarzania<br />

określają zapisy Prawa energetycznego.<br />

Zgodnie z nimi potwierdzeniem wytworzenia<br />

energii elektrycznej w OZE<br />

lub kogeneracji jest dokument zwany<br />

właśnie świadectwem pochodzenia,<br />

a organem odpowiedzialnym za ich wydawanie<br />

jest Urząd Regulacji Energetyki<br />

(URE). Wniosek o wydanie świadectw<br />

pochodzenia składa przedsiębiorstwo<br />

energetyczne, które zajmuje się wytwarzaniem<br />

tego rodzaju energii. Czynności<br />

tej dokonuje za pośrednictwem<br />

operatora systemu elektroenergetycznego,<br />

do sieci którego przyłączone jest<br />

dane źródło wytwórcze. Operator, znając<br />

wskazania urządzeń pomiarowych<br />

wytwórcy, potwierdza, że ilość energii<br />

elektrycznej deklarowana przez wytwórcę<br />

rzeczywiście została wyprodukowana.<br />

Prawa majątkowe wynikają bezpośrednio<br />

z wydanych świadectw pochodzenia<br />

i powstają z chwilą zapisania świadec-<br />

twa po raz pierwszy na koncie ewidencyjnym<br />

w rejestrze świadectw pochodzenia<br />

prowadzonym przez Towarową<br />

Giełdę Energii. <strong>Po</strong>dstawą do zarejestrowania<br />

świadectwa są informacje o jego<br />

<strong>wydaniu</strong> przekazane przez URE.<br />

Transakcje zakupu-sprzedaży praw majątkowych<br />

do świadectw pochodzenia<br />

odbywają się poprzez zmiany zapisów<br />

na kontach sprzedającego i kupującego.<br />

W związku z tym, zarówno kupujący,<br />

jak i sprzedający prawa majątkowe<br />

do świadectw pochodzenia muszą mieć<br />

otwarte konto w rejestrze świadectw.<br />

nabyWanie śWiadectW<br />

pochodzenia<br />

Każde przedsiębiorstwo energetyczne<br />

dokonujące sprzedaży energii elektrycznej<br />

odbiorcom końcowym ma obowiązek:<br />

w uzyskać i przedstawić<br />

do umorzenia Prezesowi URE<br />

świadectwa pochodzenia dla obu<br />

rodzajów kogeneracji i energii<br />

pochodzącej z OZE albo<br />

w uiścić opłatę zastępczą.<br />

<strong>Po</strong>ziom jednostkowych opłat zastępczych,<br />

w przeciwieństwie do cen sprzedaży<br />

energii elektrycznej na rynku<br />

konkurencyjnym, ustala Prezes URE.<br />

WpłyW oboWiązkoWych zakupóW energii<br />

elektrycznej na cenę energii W roku 2009<br />

energia produkowana w kogeneracji opalanej<br />

paliwami gazowymi<br />

energia produkowana w innych jednostkach<br />

kogeneracji<br />

energia elektryczna produkowana<br />

w odnawialnych źródłach energii<br />

poziom<br />

obowiązków<br />

opłata zastępcza<br />

[zł/MWh]<br />

kwota<br />

[zł/MWh]<br />

2,9 proc. 128,80 3,74<br />

20,6 proc. 19,32 3,98<br />

8,7 proc. 258,89 22,52<br />

30,24<br />

FOTO: CORBiS<br />

Źródło: opracowanie własne<br />

W komunikacie z 29 maja 2009 r. Prezes<br />

Urzędu Regulacji Energetyki ogłosił,<br />

iż jednostkowe opłaty zastępcze dla<br />

energii wytworzonej w kogeneracji obowiązujące<br />

w 2009 r. wynoszą:<br />

w w odniesieniu do źródeł opalanych<br />

paliwami gazowymi lub o łącznej mocy<br />

zainstalowanej elektrycznej źródła poniżej<br />

1 MW – 128,80 zł/MWh (zgodnie<br />

z przepisami opłata zastępcza powinna<br />

być określona na poziomie nie niższym<br />

niż 15 proc. i nie wyższym niż 110 proc.<br />

średniej ceny energii na rynku konkurencyjnym),<br />

w w odniesieniu do pozostałych źródeł<br />

– 19,32 zł/MWh (zgodnie z przepisami<br />

opłata zastępcza powinna być określona<br />

na poziomie nie niższym niż 15 proc.<br />

i nie wyższym niż 40 proc. średniej ceny<br />

energii na rynku konkurencyjnym).<br />

W przypadku energii elektrycznej pochodzącej<br />

z OZE opłata zastępcza obowiązująca<br />

w roku 2009 wynosi 258,89<br />

zł/MWh (informacja Prezesa URE nr<br />

5/2009).<br />

Omawiany mechanizm różnicowania<br />

poziomu jednostkowych opłat zastępczych<br />

ma między innymi stworzyć<br />

preferencyjne warunki prowadzenia<br />

działalności dla jednostek wytwórczych<br />

opalanych gazem o relatywnie wysokich<br />

kosztach wytwarzania, a jednocześnie<br />

ograniczonym niekorzystnym wpływie<br />

produkcji energii w wyżej wymienionych<br />

źródłach na środowisko naturalne.<br />

drobne różnice<br />

Modele handlu energią pochodzącą<br />

z kogeneracji i z OZE różnią się<br />

jednym szczegółem. Sprzedaż energii<br />

elektrycznej (w sensie fizycznym)<br />

ze źródeł skojarzonych poddana jest<br />

mechanizmom konkurencji, w związku<br />

z czym w tym przypadku decyduje<br />

cena oferowanej energii. <strong>Po</strong>dstawową<br />

przyczyną odmiennego potraktowania<br />

kogeneracyjnych źródeł energii jest ich<br />

udział w krajowym bilansie energetycznym<br />

(mogą stanowić łącznie ok. 17-18<br />

proc. wolumenu wytwarzanej energii),<br />

w związku z czym tworzą one znaczący<br />

segment rynku energii i mogą swobodnie<br />

konkurować np. ze źródłami<br />

konwencjonalnymi (tzw. elektrowniami<br />

systemowymi) w zakresie cen sprzedawanej<br />

energii.<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 17

energia w UE<br />

W sWoicH działaniacH komisja europejska często posługuje się modelem pRimes,<br />

umożliwiającym twoRzenie symulacji Rozwoju sytuacji w gospodaRkach państw członkowskich unii<br />

jakie dane wykoRzystywane są<br />

w bRukseli pRzy analizach<br />

sytuacji gospodaRczej w polsce?<br />

Stanisław TOKarSKi<br />

Jerzy JaNiKOWSKi<br />

Dzięki modelowi PRiMES Komisja<br />

może oszacować skutki<br />

wprowadzanych przez siebie<br />

regulacji zarówno na to, co<br />

będzie się działo w całej Unii Europejskiej,<br />

jak również w poszczególnych<br />

krajach. Tego typu analizy są przygotowywane<br />

obowiązkowo. Czy dane<br />

wykorzystywane do tego celu będą<br />

skutkowały utrzymaniem PKB <strong>Po</strong>lski po<br />

50 latach transformacji (w perspektywie<br />

połowy wieku) na poziomie około<br />

50 proc. średniej dla 27 krajów Unii?<br />

przykład pakietu<br />

klimatycznego<br />

Wszyscy pamiętamy prace prowadzone<br />

niedawno nad zapisami pakietu klimatycznego.<br />

Wśród przygotowanych przez<br />

Komisję Europejską dokumentów był<br />

także tzw. impact Assessment, czyli oszacowanie<br />

wpływu proponowanych dyrektyw<br />

o handlu uprawnieniami do emisji<br />

gazów cieplarnianych (dyrektywa ETS)<br />

oraz o źródłach odnawialnych (dyrektywa<br />

RES) na poszczególne kraje. Komisja<br />

Europejska przyjęła w danych wejściowych<br />

wartości wzrostu PKB dla <strong>Po</strong>lski na<br />

poziomie znacznie niższym niż ten, który<br />

był przedstawiany w oficjalnych danych<br />

GUS. Także zakładane prognozy zmian<br />

wartości tego wskaźnika nie były dla naszego<br />

kraju specjalnie optymistyczne.<br />

Rozbieżności zostały dostrzeżone podczas<br />

przygotowywania Raportu 2030,<br />

18 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

który służył potem przedstawicielom naszego<br />

rządu w trakcie negocjacji ostatecznego<br />

kształtu przyjętych zapisów.<br />

Autorzy Raportu 2030 wykazali, że sam<br />

pakiet klimatyczny będzie miał dla <strong>Po</strong>lski<br />

dużo poważniejsze skutki finansowe, niż<br />

wskazywano wcześniej w impact Assessment.<br />

Wiązało się to także z przyjętymi<br />

i prognozowanymi zmianami wartości<br />

PKB dla naszego kraju.<br />

dane z modelu primeS<br />

Wartości PKB dla <strong>Po</strong>lski, wykorzystywane<br />

podczas prowadzenia obliczeń<br />

w modelu PRiMES dla Komisji Europejskiej,<br />

zostały ustalone na niskim poziomie.<br />

Według danych, do których udało<br />

się dotrzeć, polski roczny wzrost PKB<br />

wyglądał i będzie wyglądać następująco<br />

w poszczególnych dziesięcioleciach:<br />

lata 1990-2000 3,8 proc.<br />

lata 2000-2010 3,3 proc.<br />

lata 2010-2030 2,8 proc.<br />

lata 2030-2050 1,6 proc.<br />

Natomiast w przypadku średniej dla<br />

wszystkich 27 krajów członkowskich<br />

wzrost PKB wygląda tak:<br />

lata 1990-2000 2,2 proc.<br />

lata 2000-2010 1,2 proc.<br />

lata 2010-2020 2,2 proc.<br />

lata 2020-2030 1,7 proc.<br />

lata 2030-2040 1,6 proc.<br />

lata 2040-2050 1,6 proc.<br />

jak rzeczyWiście Wyglądał<br />

wzroSt pkB w polSce<br />

W <strong>Po</strong>lsce wzrost PKB jest odmienny od<br />

tego, który został przyjęty do obliczeń<br />

rok i kwartał ii kwartał iii kwartał iV kwartał<br />

2005 3,3 2,4 4,3 4,2<br />

2006 5,1 6,2 6,6 6,9<br />

2007 6,7 6,7 6,0 6,7<br />

Dane GUS, rok do roku, w cenach stałych, rok odniesienia 2000, PKB wyrównywany sezonowo.<br />

w Brukseli. Warto spojrzeć na dane<br />

historyczne, publikowane przez GUS,<br />

a odnoszące się do okresu będącego<br />

podstawą analiz dla oceny skutków pakietu<br />

klimatycznego.<br />

Już na pierwszy rzut oka widać, że<br />

rozbieżności są znaczne. Jeszcze ciekawsze<br />

są dane za pierwszy kwartał<br />

tego roku. Eurostat podał, że PKB<br />

dla 27 krajów Unii Europejskiej spadł<br />

o 4,4 proc. Najniższe wartości odnotowano<br />

na łotwie (-18,6 proc.),<br />

w Estonii (-15,6 proc.), na Litwie<br />

(-10,9 proc.), w Niemczech (-6,9 proc.)<br />

i w Szwecji (-6,5 proc.). Zmiana PKB we<br />

Francji to tylko 3,2 proc. poniżej zera.<br />

Spadków nie było tylko w trzech krajach.<br />

Grecja odnotowała wzrost na poziomie<br />

0,3 proc., <strong>Po</strong>lska 0,8 proc., a rekordzistą<br />

okazał się Cypr z 1,6 proc. Dane za drugi<br />

kwartał kryzysowego 2009 r. są dla<br />

<strong>Po</strong>lski jeszcze lepsze. Jako jedyny kraj<br />

w Unii odnotowaliśmy wzrost gospodarczy<br />

i było to 1,1 proc. („Gazeta Wyborcza”<br />

z 28 sierpnia 2009).<br />

perSpektywy dla polSki<br />

Przyglądając się danym z modelu<br />

PRiMES (rys. 1) możemy dostrzec, że<br />

PKB <strong>Po</strong>lski w 2050 r. osiągnie niecałe<br />

50 proc. średniego PKB dla wszystkich<br />

27 krajów Unii – liczonych razem z Rumunią<br />

i Bułgarią. Jest to niezwykle pesymistyczne<br />

założenie, tym bardziej, iż<br />

w dłuższej perspektywie czasowej linie<br />

trendu wydają się rozbieżne, co znaczy,<br />

że według pokazanych założeń <strong>Po</strong>lska<br />

nigdy nie dogoni unijnej średniej.<br />

<strong>Po</strong>jawia się zatem pytanie, czy wyniki<br />

osiągane przez nasz kraj w ostatnich latach,<br />

a szczególnie w ostatnich miesiącach<br />

ciężkiego światowego kryzysu gospodarczego,<br />

to tylko jakieś wyjątkowe<br />

i krótkotrwałe zjawiska, które nie mają<br />

żadnego znaczenia? Czy miejsce <strong>Po</strong>lski<br />

wśród innych unijnych gospodarek zawsze<br />

ma być na szarym końcu? Takiemu<br />

podejściu przeczy raport „<strong>Po</strong>lska 2030.<br />

Wyzwania rozwojowe” opublikowany<br />

w lipcu 2009 przez Kancelarię Prezesa<br />

Rady Ministrów. Według zawartych<br />

w nim danych, <strong>Po</strong>lska powinna dogonić<br />

średni PKB 15 krajów starej Unii Europejskiej<br />

w 2039 roku.<br />

<strong>Po</strong>dkreślmy to jeszcze raz – chodzi<br />

o 15 krajów starej Unii, a nie średnią dla<br />

jej wszystkich 27 obecnych członków, co<br />

Wartości pkb dla polski,<br />

wykorzystywane podczas<br />

prowadzenia obliczeń<br />

w modelu primes dla<br />

komisji europejskiej, zostały<br />

ustalone na niskim poziomie<br />

oznacza znacznie szybszą ścieżkę wzrostu.<br />

Wydaje się zatem niezbędne wyraźne<br />

zweryfikowanie danych w modelu<br />

PRiMES, tak by wykonywane przy jego<br />

wykorzystaniu symulacje dawały bardziej<br />

realny obraz sytuacji w naszym kraju.<br />

pkB a Sektor energetyczny<br />

Wzrost PKB wiąże się także ze wzrostem<br />

zużycia energii. Nie musi to być zależność<br />

liniowa, ale trzeba pamiętać, że<br />

szybszy rozwój gospodarczy kraju będzie<br />

tej energii wymagał coraz więcej. Oznacza<br />

to konieczność budowy kolejnych,<br />

nowych jednostek wytwórczych oraz linii<br />

produktywność<br />

pracy<br />

pkb<br />

Rysunek 1. prognozoWana zmiana pkb<br />

50<br />

przesyłowych. Jeżeli uwzględnimy fakt,<br />

że wiele ze starych pracujących jeszcze<br />

w <strong>Po</strong>lsce bloków musi zostać wycofanych<br />

z eksploatacji z uwagi na zaostrzające<br />

się stale wymagania w zakresie ochrony<br />

środowiska, zobaczymy, jak ogromna jest<br />

skala potrzebnych inwestycji. Te zaś będą<br />

musiały przełożyć się na koszty energii.<br />

Rozważając długoterminowe plany rozwoju<br />

sektora elektroenergetycznego,<br />

nie można zapominać, że wydatki, jakie<br />

będą musiały być poniesione przy realizacji<br />

obecnie wdrażanych kierunków polityki<br />

klimatycznej, nie rozłożą się jednakowo<br />

dla wszystkich krajów. Szczególnie<br />

wysokie koszty poniesie <strong>Po</strong>lska. Dlatego<br />

przed podjęciem wiążących decyzji należy<br />

najpierw te koszty dobrze wyliczyć<br />

i jednoznacznie je pokazać. Na pewno<br />

nie w postaci średniej wartości dla wszystkich<br />

krajów Unii, bo każdy kraj jest inny,<br />

Rysunek 2. luka rozWojoWa europy środkoWej Wobec ue 15<br />

45<br />

40<br />

35<br />

30<br />

25<br />

20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

0<br />

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050<br />

t polska pkb/capita [tys. €] t ue27 pkb/capita [tys. €]<br />

produktywność<br />

pracy<br />

godziny<br />

pracy<br />

a wszelkie uśrednienia mogą znacząco<br />

zniekształcić prawdziwy obraz. Wzrost<br />

cen w dziesięciu krajach o 10 proc. i w jednym<br />

o 100 proc. daje średni wzrost tylko<br />

o 18 proc. To nie wygląda tak źle, szczególnie<br />

wtedy, kiedy ci, którzy będą musieli<br />

zapłacić znacznie więcej niż inni, nie<br />

będą tego do końca świadomi. Przy okazji<br />

można pokusić się o jeszcze jedno pytanie.<br />

Czy polityka utrzymania dysproporcji<br />

pomiędzy poszczególnymi krajami Unii<br />

– która pomimo programów spójności<br />

skutkuje po 50 latach w skrajnych przypadkach<br />

siedmiokrotną różnicą w poziomie<br />

PKB na głowę mieszkańca – jest<br />

wskazówką dla młodego pokolenia przy<br />

wyborze własnego miejsca zamieszkania<br />

i oczekiwanego tam dobrobytu?<br />

dystans do ue15 – ad 2007 średnie tempo Wzrostu data dogonienia ue15<br />

W latacH 1995-1997<br />

pkb<br />

produktywność<br />

pracy<br />

bułgaria 31 36 1,7 1,2 2,8 2017 2213<br />

czechy 53 74 3,4 -0,2 3,2 2040 2043<br />

estonia 48 67 7,1 -0,4 7,5 2020 2015<br />

Węgry 54 60 2,3 1,6 3,9 2079 2040<br />

łotwa 42 54 6,6 0,9 7,5 2024 2019<br />

litwa 46 51 5,7 0,8 6,5 2025 2023<br />

polska 44 50 4,2 0,3 4,5 2037 2039<br />

rumunia 28 34 4,0 -1,0 3,0 2057 2179<br />

słowacja 61 61 5,1 -0,3 4,8 2021 2027<br />

słowenia 71 82 4,2 0,1 4,3 2020 2017<br />

pkb<br />

Źródło: dane z modelu pRimes<br />

Źródło: Raport polska 2030. wyzwania rozwojowe<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 19

aport<br />

najbardziej rynkoWa gospodarka śWiata, jeśli spojRzeć na nią od stRony Rynku<br />

eneRgii, zaskakuje. jak się okazuje, nie jest wcale taka Rynkowa, a tak napRawdę jednolity Rynek<br />

eneRgii w stanach zjednoczonych pRaktycznie nie istnieje. największym jego pRoblemem jest<br />

kooRdynacja sieciowych połączeń międzysystemowych<br />

Rynek eneRgii<br />

stany zjednoczone<br />

Tomasz FOrNaLCZYK<br />

Struktura i organizacja rynku energii<br />

elektrycznej zależy w dużej<br />

mierze od uwarunkowań geograficznych<br />

i tzw. historycznych<br />

zaszłości. Na to, co obecnie dzieje się<br />

w amerykańskim sektorze elektroenergetycznym,<br />

bez wątpienia znacząco wpłynęła<br />

wielkość kraju oraz stosunkowo duża<br />

niezależność poszczególnych stanów.<br />

Wszystko zaczęło się<br />

w chicago<br />

<strong>Po</strong>dwaliny zasad rządzących rynkami<br />

energii pojawiły się z początkiem XX<br />

wieku w Chicago. Samuel Insull wspólnie<br />

z Thomasem Edisonem stworzył firmę<br />

General Electric, która w przyszłości<br />

miała stać się światowym gigantem.<br />

Wszelkie wysiłki insulla skierowane były<br />

na działania związane z udostępnieniem<br />

energii elektrycznej jak największej<br />

liczbie osób po jak najniższych cenach.<br />

insull forsował więc ideę produkowania<br />

energii elektrycznej przez zintegrowane<br />

pionowo (wytwarzanie, przesyłanie<br />

i dystrybucja) przedsiębiorstwa użyteczności<br />

publicznej jako, jego zdaniem, najbardziej<br />

efektywne. Miały one działać<br />

w oparciu o koncesje, a ich przychody<br />

podlegać kontroli i regulacji. Jako pierwszy<br />

użył też pojęcia monopolu naturalnego<br />

dla takiego modelu zaopatrywania<br />

w energię elektryczną.<br />

Z czasem powstało wiele podobnych, niezależnych<br />

systemów, które z powodu ograniczeń<br />

technicznych i znacznych kosztów<br />

związanych z transmisją energii budowały<br />

własny potencjał w postaci elektrowni i lokalnych<br />

sieci elektroenergetycznych. <strong>Po</strong>łączenia<br />

między poszczególnymi systemami<br />

20 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

powstawały bardzo powoli i to głównie<br />

z myślą o wzmocnieniu systemu elektroenergetycznego,<br />

a nie ułatwieniach<br />

w handlu energią elektryczną.<br />

Przyjęte rozwiązania sprawdzały się do<br />

końca lat 60. XX wieku. Rozwój technologii<br />

sprawiał, że system elektroenergetyczny<br />

nadążał za wzrostem zapotrzebowania na<br />

energię elektryczną, a dzięki rosnącej liczbie<br />

użytkowników ceny jednostkowe malały.<br />

kryzyS lat<br />

siedemdziesiątych<br />

Z czasem jednak coraz większe systemy<br />

dystrybucyjne, funkcjonujące na dotychczasowych<br />

zasadach, przestały być efektywne<br />

– wymagały sporych nakładów,<br />

rosły także koszty ich eksploatacji. <strong>Po</strong>tężne,<br />

znacznie oddalone od siebie jednostki<br />

wytwórcze oraz niewiele połączeń międzysystemowych<br />

podnosiły ryzyko blac-<br />

independent system operator (iso)<br />

New York (NYISo) Northwest PIM<br />

SPP Texas (ercoT) California (Caiso)<br />

SoutheaSt<br />

New eNglaNd (ISO-Ne)<br />

SouthweSt<br />

Midwest (Miso)<br />

Źródło: www.ferc.gov<br />

koutu. Pierwszy zdarzył się już w 1965 r.<br />

Warto zaznaczyć, że w tym czasie wielkie<br />

przedsiębiorstwa energetyczne kontrolowały<br />

ponad 95 proc. sektora wytwarzania<br />

w USA. Problem stanowiła też duża<br />

niezależność systemów dystrybucyjnych<br />

w poszczególnych regionach kraju oraz<br />

trudności w koordynowaniu pracy połączeń<br />

pomiędzy tymi systemami. Niełatwą<br />

sytuację dodatkowo zaogniło embargo na<br />

eksport ropy do USA wprowadzone przez<br />

kraje arabskie. <strong>Po</strong>wstała więc konieczność<br />

pilnej zmiany podejścia do rozwiązań<br />

funkcjonujących na rynku energii. Odpowiedzią<br />

było uchwalenie przez Kongres<br />

w 1978 r. tzw. Public Utility Regulatory <strong>Po</strong>licy<br />

Act. Głównym celem wprowadzenia<br />

nowych regulacji było promowanie racjonalnego<br />

korzystania z energii elektrycznej,<br />

rozwój alternatywnych źródeł energii oraz<br />

redukcja konsumpcji ropy i gazu.<br />

rynek energii dziś<br />

<strong>Po</strong>dstawowym problemem rynku energii<br />

w USA, związanym z dużą niezależnością<br />

poszczególnych systemów, jest<br />

prowadzenie ruchu w sieciach elektroenergetycznych,<br />

w szczególności w połączeniach<br />

międzysystemowych. Aby<br />

przeciwdziałać trudnościom, powołano<br />

dwie organizacje, których zadaniem jest<br />

koordynowanie pracy tych połączeń: independent<br />

System Operator (iSO) oraz<br />

Regional Transmission Operator (RTO).<br />

Zadania operatorów są bardzo podobne<br />

– chodzi o koordynowanie i kontrolę<br />

wszelkich działań zachodzących w systemie<br />

elektroenergetycznym, a także<br />

odpowiedzialność za funkcjonowanie<br />

lokalnego rynku energii (pool) oraz zapewnienie<br />

niedyskryminowanego dostępu<br />

do sieci.<br />

paliwa pierwotne w produkcji energii elektrycznej<br />

w usa<br />

(udział w rynku w proc.)<br />

węgiel kamienny<br />

paliwa ropopochodne<br />

gaz ziemny<br />

3,1<br />

1,6<br />

48,5<br />

5,8<br />

struktura własnościowa przedsiębiorstw<br />

rodzaj własności liczba przedsiębiorstw liczba klientów<br />

usługa kompleksowa tylko dostawa<br />

przedsiębiorstwa publiczne 2 011 19 628 710 6 125<br />

własność prywatna 220 90 970 557 2 879 114<br />

agencje federalne 9 39 843 2<br />

agenci rynkowi 152 6 017 611 0<br />

własność mieszana 884 16 564 780 12 170<br />

razem 3 276 133 221 501 2 897 411 Źródło: 2006-07 annual directory &<br />

paliwo jądrowe<br />

elektrownie wodne<br />

pozostałe<br />

19,4<br />

21,6<br />

Źródło: energy information administration, electric power 2007<br />

Główną różnicą między obiema organizacjami<br />

jest obszar działania – RTO<br />

działają na większym obszarze w porównaniu<br />

z iSO.<br />

Każdy z regionów objętych jurysdykcją<br />

iSO prowadzi swój lokalny rynek energii.<br />

Ze względu na paliwa pierwotne<br />

charakteryzują się one inną strukturą<br />

wytwarzania, a w konsekwencji cenami<br />

energii. Jeśli spojrzeć na strukturę<br />

wytwarzania w całych Stanach Zjednoczonych,<br />

to oparta jest ona w znacznej<br />

mierze na węglu kamiennym, w następnej<br />

kolejności na gazie ziemnym i paliwie<br />

jądrowym. Wskutek zjawisk, które<br />

wystąpiły w latach 70., oprócz wielkich<br />

jednostek wytwórczych pojawiła się tzw.<br />

generacja rozproszona, czyli wiele rozsianych<br />

elektrowni o stosunkowo niedużej<br />

mocy, w tym także jednostki kogeneracyjne<br />

(elektrociepłownie).<br />

podmioty na rynku<br />

energii w uSa<br />

Obecnie rynek energii w Stanach Zjednoczonych<br />

to ok. 3300 regulowanych<br />

dystrybutorów energii elektrycznej dostarczających<br />

energię elektryczną do ponad<br />

136 milionów klientów. Jeśli spojrzeć<br />

na te przedsiębiorstwa od strony struktury<br />

właścicielskiej, mamy do czynienia<br />

z praktycznie każdym możliwym rozwiązaniem:<br />

przedsiębiorstwami prywatnymi,<br />

stanowymi, miejskimi i różnymi aliansami<br />

pomiędzy wymienionymi rodzajami.<br />

Ważną instytucją dla amerykańskiego<br />

sektora energetycznego jest Federal<br />

Energy Regulatory Commission (FERC).<br />

To niezależna agencja, która odpowiada<br />

za regulację międzysystemowych połączeń<br />

transmitujących energię elektryczną,<br />

gaz i ropę naftową, wydaje licencje<br />

oraz kontroluje inwestycje w elektrownie<br />

wodne. FERC odpowiada również<br />

za monitorowanie rynku energii oraz<br />

nadzoruje działalność przedsiębiorstw<br />

energetycznych w sprawach związanych<br />

z ich oddziaływaniem na środowisko.<br />

statistical Report<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 21

wywiad strategia<br />

prace nad Wdrożeniem strategii korporacyjnej w gRupie tauRon nabieRają tempa.<br />

z 57 pRojektów uRuchomionych pRzez komitet steRujący pRogRamu wdRożenia stRategii<br />

koRpoRacyjnej sześć można już uznać za zakończone<br />

pierWsze projekty<br />

stRategiczne zakończone<br />

andrzej KOLaT<br />

W<br />

drugim i trzecim kwartale<br />

2009 r. najbardziej intensywne<br />

prace w ramach<br />

Programu Wdrożenia<br />

Strategii Korporacyjnej dotyczyły opracowania<br />

strategii obszarów biznesowych.<br />

Zgodnie z programem, należało<br />

opracować siedem dokumentów dotyczących<br />

strategii obszarów wydobycia,<br />

wytwarzania, OZE, handlu, sprzedaży<br />

i marketingu oraz dystrybucji (Enion SA<br />

i EnergiaPro SA).<br />

implementacja Strategii<br />

korporacyjnej<br />

Zgodnie z zasadami przyjętymi dla tworzenia<br />

strategii obszarów biznesowych<br />

uznano, iż mają one stanowić implementację<br />

strategii korporacyjnej w części<br />

właściwej dla danego obszaru. Tworzone<br />

dokumenty miały rozwinąć cele strategiczne<br />

przypisane do obszaru w strategii<br />

korporacyjnej, uszczegółowić założenia<br />

dotyczące planu wdrożenia poszczególnych<br />

inicjatyw oraz rozważyć rozszerzenie<br />

zakresu strategii obszaru biznesowego<br />

o ewentualne dodatkowe inicjatywy.<br />

Dokumenty te miały z założenia koncentrować<br />

się na działalności podstawowej<br />

obszaru, aby nie kolidować z rozwiązaniami<br />

wypracowanymi w ramach strategii<br />

funkcjonalnych, przygotowanymi obecnie<br />

na poziomie Centrum Korporacyjnego,<br />

a mającymi docelowo swoim zakresem<br />

objąć wszystkie spółki Grupy.<br />

Ustalony harmonogram wymagał intensywnej<br />

pracy oraz zaangażowania ze<br />

strony zarządów i pracowników spółek,<br />

jak również Komitetu Sterującego oraz<br />

Zespołu Wdrożenia Strategii Korpo-<br />

22 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

racyjnej. Mając na celu zapewnienie<br />

standaryzacji strategii poszczególnych<br />

obszarów biznesowych, Komitet Sterujący<br />

przyjął jednolity model oceny<br />

przedstawionych dokumentów. Model<br />

koncentrował się przede wszystkim na<br />

weryfikacji zgodności założeń poszczególnych<br />

strategii obszarów biznesowych<br />

ze strategią korporacyjną.<br />

na ukończeniu są prace<br />

wiążące się z opracowaniem<br />

zasad i procedur<br />

zarządzania inwestycjami<br />

strategicznymi,<br />

które obejmą wszystkie<br />

spółki grupy<br />

Przyjęto również spójny harmonogram<br />

prac, który zakładał złożenie projektów<br />

strategii przez zarządy spółek do końca<br />

czerwca 2009 r. Dokumenty następnie<br />

były szczegółowo analizowane w Centrum<br />

Korporacyjnym Grupy <strong>Tauron</strong><br />

w zakresie zgodności celów strategicznych<br />

i efektów finansowych w odniesieniu<br />

do strategii korporacyjnej.<br />

prace komitetu sterującego<br />

W lipcu odbyły się cztery, a we wrześniu<br />

dwa kolejne posiedzenia Komitetu<br />

Sterującego, na których zarządy spółek<br />

prezentowały strategie poszczególnych<br />

obszarów. Następnie nad treścią dokumentów<br />

prowadzona była dyskusja, po<br />

której Komitet Sterujący skierował do<br />

spółek swoje uwagi. Skorygowane dokumenty<br />

trafiły ponownie pod obrady<br />

Komitetu Sterującego, w efekcie czego<br />

wrzesień zamknięto sześcioma zatwier-<br />

dzonymi strategiami obszarów bizneso-<br />

wych, tj.: Wydobycia – PKW SA, Wytwa-<br />

rzania – PKE SA, EC Tychy SA i ESW SA,<br />

OZE – JEW sp. z o.o., ZEW Rożnów<br />

sp. z o.o. i Enion Energia sp. z o.o.,<br />

Handlu – Pion Handlu <strong>Tauron</strong>, Dystrybucji<br />

– Enion SA, Dystrybucji<br />

– EnergiaPro SA.<br />

Do dyskusji i zaopiniowania w najbliższym<br />

czasie pozostał dokument obszaru<br />

sprzedaży i marketingu, który jest powiązany<br />

z pozostałymi projektami sprzedażowymi<br />

realizowanymi w Grupie <strong>Tauron</strong>.<br />

Nie do przecenienia jest znaczenie strategii<br />

obszarów biznesowych dla poszczególnych<br />

spółek. Dokumenty definiują<br />

cele strategiczne i oczekiwane efekty na<br />

poszczególne lata, zarysowując ramowy<br />

plan wdrożenia inicjatyw w formie zestawu<br />

projektów, które w danym obszarze<br />

zostały zaplanowane do realizacji. Dzięki<br />

tym planom, wszystkie organizacje będą<br />

wiedziały, jakie terminy prac muszą być<br />

dotrzymane, by osiągać zakładane wyniki.<br />

W najbliższych miesiącach najbardziej<br />

intensywnych prac spodziewać się<br />

należy w zakresie strategii funkcjonalnych:<br />

finansowej, controllingu, HR, PR<br />

i komunikacji, iT, zarządzania ryzykiem,<br />

audytu wewnętrznego, budowy modelu<br />

biznesowego oraz struktury Grupy,<br />

a także z zakresu integracji funkcji.<br />

Prace w ramach wymienionych projektów<br />

są złożone, gdyż rozwiązania w nich wypracowane<br />

mają dotyczyć całej organizacji<br />

i w rezultacie wymagają zaangażowania<br />

przedstawicieli zarówno Centrum<br />

Korporacyjnego, jak i spółek Grupy.<br />

zaawanSowanie prac<br />

Zaawansowane są również prace w zakresie<br />

budowy nowych kompetencji,<br />

gdzie zdefiniowano kilka projektów strategicznych,<br />

w tym: przygotowanie rozwoju<br />

energetyki jądrowej, promowanie<br />

i rozwój strategicznych technologii energetycznych,<br />

stworzenie struktury zarzą-<br />

dzania inwestycjami strategicznymi oraz<br />

stworzenie centralnej struktury przejęć<br />

i akwizycji.<br />

W ramach pierwszych dwóch projektów<br />

uruchomiono dwusemestralne studia<br />

podyplomowe dla wybranych pracowników<br />

Grupy.<br />

opracowanie zaSad<br />

i procedur<br />

Na ukończeniu są również prace wiążące<br />

się z opracowaniem zasad i procedur<br />

zarządzania inwestycjami strategicznymi,<br />

które obejmą wszystkie spółki<br />

Grupy. Celem projektu jest zapewnienie<br />

spójnego podejścia do prowadzenia inwestycji<br />

strategicznych oraz zapewnienie<br />

wysokiej efektywności ekonomicznej<br />

realizowanych projektów inwestycyjnych.<br />

Proces wyboru inwestycji do realizacji<br />

oparty będzie o jasno zdefiniowane<br />

kryteria oceny inwestycji. Wdrożenie<br />

rekomendowanych rozwiązań pozwoli<br />

Grupie <strong>Tauron</strong> skutecznie zarządzać<br />

planowaniem i procesem podejmowania<br />

decyzji w odniesieniu do strategicznych<br />

projektów inwestycyjnych. Umożliwi to<br />

w konsekwencji wzrost wartości i przyczyni<br />

się do wypełnienia misji Grupy.<br />

<strong>Po</strong>nadto realizowane są projekty w poszczególnych<br />

podmiotach Grupy. Prace<br />

te są systematycznie monitorowane<br />

przez Zespół Wdrożenia Strategii Korporacyjnej<br />

pod względem terminów i budżetów.<br />

<strong>Po</strong>ważne odchylenia raportowane<br />

są do Komitetu Sterującego.<br />

W Grupie <strong>Tauron</strong> rozpoczęto również<br />

inicjatywy mające na celu intensyfikację<br />

wykorzystania systemów iT jako narzędzi<br />

wsparcia procesów związanych<br />

z zarządzaniem. W pierwszej kolejności<br />

uruchomiono projekt, którego celem<br />

jest wdrożenie systemu wspierającego<br />

zarządzanie projektami oraz programami.<br />

Dzięki implementacji rozwiązania<br />

informatycznego, zarządzanie projektem<br />

będzie kompleksowo wspomagane<br />

przez jedno narzędzie. Aby wdrażane<br />

narzędzie informatyczne odzwierciedlało<br />

i rozwijało obecnie przyjęte rozwiązania,<br />

w prace nad nim zaangażowani są<br />

przedstawiciele Grupy <strong>Tauron</strong> i spółek.<br />

Dynamiczne zmiany otoczenia biznesowego<br />

pozostają największym wyzwaniem<br />

dla realizacji celów określonych w strategii.<br />

W celu ograniczenia niepewności<br />

związanej z jej wdrożeniem planowana<br />

jest dalsza intensyfikacja prac w ramach<br />

sterowania Programem Wdrożenia Strategii<br />

Korporacyjnej. Obecna struktura<br />

zarządzania projektami w Grupie <strong>Tauron</strong><br />

zostanie przeorganizowana w oparciu<br />

o metodykę PRiNCE2. Funkcje zarządzania<br />

projektami zostaną zgodnie<br />

z nią przedefiniowane i przypisane do<br />

poszczególnych obszarów biznesowych.<br />

Nowa organizacja projektowa będzie<br />

miała na celu unormowanie sposobów<br />

zarządzania projektami, ujednolicenie<br />

zasad przepływu informacji i tworzenia<br />

dokumentacji projektowej oraz wprowadzenie<br />

zasad umożliwiających samodoskonalenie<br />

się organizacji poprzez gromadzenie<br />

doświadczeń z projektów.<br />

FOTO: CORBiS<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 23

wywiad innowacje<br />

Większość działań, które podejmujemy W życiu, wiąże się z ponoszeniem Różnego<br />

Rodzaju Ryzyk. niektóRe z nich są tak powszechne, że nawet tego nie zauważamy<br />

tauron zWiększa<br />

efektywność zaRządzania<br />

Ryzykiem<br />

Jarosław Wajer<br />

ernst & young<br />

<strong>Po</strong>dejmujemy ryzyko kupując<br />

akcje wybranych spółek, ale<br />

niedawne wydarzenia w USA<br />

udowodniły, że równie ryzykowne<br />

może być założenie lokaty w banku.<br />

Prowadzenie działalności gospodarczej<br />

to także podejmowanie różnego rodzaju<br />

ryzyka. Tak więc jest ono na stałe wpisane<br />

w nasze działania. Zarządzanie<br />

ryzykiem nie oznacza jego eliminacji,<br />

gdyż skutkowałoby to rezygnacją z potencjalnych<br />

korzyści. Cała sztuka polega<br />

na tym, aby wiedzieć, gdzie należy<br />

podejmować dodatkowe ryzyko, a gdzie<br />

i jak je minimalizować.<br />

co to jeSt ryzyko<br />

i dlaczego poWinniśmy nim<br />

zarządzać?<br />

Ryzykiem nazywamy zagrożenie, że określone<br />

działanie lub jego brak, a także<br />

jakieś określone zdarzenie, wpłynie korzystnie<br />

czy niekorzystnie na osiągnięcie<br />

zakładanych celów biznesowych. Ryzyko<br />

zamienia się w pewność w momencie<br />

materializacji zagrożenia, a dzieje się tak<br />

nie tylko w sytuacji, gdy np. przedsiębiorstwo<br />

jest zmuszone wydać dodatkowe<br />

środki pieniężne. Zagrożenie materializuje<br />

się również w sytuacji, gdy spółka nie<br />

jest w stanie zrealizować oczekiwanych<br />

korzyści. Oto kilka przykładowych ryzyk:<br />

qryzyko regulacyjne – wynika z niepewności<br />

dotyczącej otoczenia regulacyjnego<br />

oraz decyzji regulatorów<br />

(np. nowe wymogi mogą powodować<br />

24 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

Piotr Zawistowski<br />

kierownik projektu eRm<br />

w tauron polska energia<br />

wypływ istotnych środków pieniężnych,<br />

a decyzje taryfowe mogą powodować<br />

zmniejszenie oczekiwanych wpływów<br />

środków pieniężnych),<br />

qryzyko awarii – np. awaria sieci pociąga<br />

za sobą wypływ środków pieniężnych<br />

związanych z naprawą, zapłatą<br />

kar umownych oraz zmniejszeniem<br />

oczekiwanych wpływów z tytułu sprzedanej<br />

energii elektrycznej,<br />

qryzyko kredytowe – w większości przypadków<br />

energia elektryczna fakturowana<br />

jest po jej dostarczeniu, a coraz<br />

trudniejsza sytuacja ekonomiczna<br />

wpływa na zwiększenie odsetka firm<br />

niezdolnych do zapłaty.<br />

Dynamika i skala prowadzonych operacji<br />

sprawia, że pojawia się coraz więcej<br />

sytuacji obarczonych niepewnością i pojawieniem<br />

się nowych ryzyk.<br />

Dlatego też coraz więcej przedsiębiorstw<br />

weryfikuje swoje podejście do zarządzania<br />

ryzykiem. Przesłankami do tego są nie<br />

tylko pojawiające się na różnych rynkach<br />

nowe wymogi regulacyjne (np. dyrektywy,<br />

ustawy, standardy), ale również oczekiwania<br />

akcjonariuszy i innych interesariuszy<br />

(np. agencje ratingowe oceniają proces<br />

zarządzania ryzykiem przy wydawaniu ratingu<br />

kredytowego spółki). Od roku 2002<br />

(wdrożenie ustawy Sarbanes – Oxley) widoczne<br />

jest coraz większe zainteresowanie<br />

systemem kompleksowego zarządzania<br />

ryzykiem (ERM – Enterprise-wide Risk<br />

Management), a najlepsze rozwiązania<br />

praktyczne publikowane są przez coraz<br />

większą liczbę organizacji, jak np. COSO<br />

czy CCRO. Znaleźć tam można wskazówki<br />

specyficzne dla spółek energetycznych.<br />

co oznacza „efektywne<br />

zarządzanie ryzykiem”?<br />

Każda organizacja, w lepszy lub gorszy<br />

sposób, zarządza istotnymi dla niej ry-<br />

zykami. Ryzykami regulacyjnymi często<br />

zajmują się jednostki organizacyjne (biura,<br />

departamenty itp.) odpowiedzialne<br />

za kontakt z danym regulatorem (np.<br />

URE, UOKiK, KNF). Majątek wytwórczy<br />

i dystrybucyjny w pewnej mierze jest<br />

ubezpieczony, a w momencie wystąpienia<br />

awarii służby techniczne wiedzą, jak awarię<br />

zlokalizować i usunąć. W stosunku do<br />

odbiorcy energii, który nie płaci rachunków<br />

za energię, podejmowane są działania<br />

windykacyjne. Oponenci wdrażania<br />

ERM podnoszą argument, że dotychczas<br />

wszystko działało, więc po co to zmieniać.<br />

Jest przynajmniej kilka powodów tych<br />

zmian.<br />

q<strong>Po</strong> pierwsze, zmieniło się otoczenie.<br />

<strong>Po</strong>stępuje liberalizacja rynku energetycznego,<br />

nastąpił proces konsolidacji,<br />

dynamicznie zmieniają się regulacje<br />

(np. dotyczące kwestii środowiskowych),<br />

więc nie wszystko, co robiliśmy<br />

dawniej, musi być słuszne w dzisiejszym<br />

otoczeniu.<br />

q<strong>Po</strong> drugie, w przypadku grup kapitałowych<br />

zmieniła się organizacja. W każdej<br />

z poprzednio samodzielnych spółek<br />

istniały rozproszone systemy zarządzania<br />

ryzykiem (nie zawsze sformalizowane),<br />

a po konsolidacji powstała grupa<br />

kapitałowa, która przyjmuje nową strategię<br />

i ustala nowe cele strategiczne.<br />

q<strong>Po</strong> trzecie, pracownicy muszą się porozumiewać<br />

efektywnie. Rozproszony<br />

system skutkuje tym, że brak jest<br />

wspólnego języka – te same elementy<br />

systemu nazywane są w różny sposób<br />

w różnych miejscach organizacji. Każdy<br />

uważa, że jego definicja jest wiążąca,<br />

a sposób postępowania optymalny.<br />

q<strong>Po</strong> czwarte, zarząd musi mieć wiedzę,<br />

kto jest w stanie odpowiedzieć, w jaki<br />

sposób zarządzane jest dane ryzyko<br />

w organizacji przy rozproszonym syste-<br />

mie. Kto jest właścicielem danego ryzyka?<br />

Czy odpowiedzialność nałożona<br />

jest w sposób jednoznaczny? Jeśli dany<br />

pracownik odejdzie z pracy, czy w organizacji<br />

pozostanie wiedza o zwyczajowym<br />

sposobie zarządzania danym<br />

ryzykiem?<br />

q<strong>Po</strong> piąte, z każdym celem nierozłącznie<br />

związane są ryzyka, więc jeśli nie<br />

będziemy efektywnie nimi zarządzać<br />

– możemy po <strong>prostu</strong> nie zrealizować<br />

celu (także strategicznego).<br />

q<strong>Po</strong> szóste, istotne są nakłady ponoszone<br />

na zarządzanie ryzykiem. Fakt<br />

funkcjonowania grupy kapitałowej prowadzącej<br />

działalność w ramach całego<br />

łańcucha wartości (od wydobycia, po<br />

dostawę i sprzedaż energii do odbiorcy)<br />

oznacza, że szereg ryzyk, które były<br />

uznawane za istotne przez pojedyncze<br />

spółki w ramach grupy kapitałowej,<br />

ma mniejsze znaczenie lub wręcz nie<br />

występuje.<br />

Z każdą działalnością gospodarczą wiąże<br />

się ryzyko. To zarząd spółki proponuje,<br />

a organy nadzoru/udziałowcy akceptują<br />

określony poziom tzw. apetytu na ryzyko.<br />

System zarządzania ryzykiem powinien<br />

uwzględniać ów apetyt, a każdy<br />

pracownik powinien wiedzieć, jak dużą<br />

dawkę ryzyka może przyjmować. <strong>Po</strong>winien<br />

być także zaprojektowany w taki<br />

sposób, aby był spójny i skuteczny, ale<br />

również możliwie efektywny kosztowo<br />

(koszty – zarówno w kontekście pieniężnym,<br />

jak i czasu pracowników – powinny<br />

być możliwie niskie).<br />

Mając na uwadze powyższe uwarunkowania,<br />

wydaje się, że idealnym rozwiązaniem<br />

dla grup kapitałowych jest<br />

system Kompleksowego Zarządzania<br />

Ryzykiem. To ustrukturyzowane podejście<br />

do oceny i zarządzania „niepewnościami”<br />

i zagrożeniami pojawiającymi<br />

się w toku działalności operacyjnej<br />

organizacji, uwzględniające strategię<br />

tejże, zachodzące w niej procesy, czynnik<br />

ludzki, technologiczny oraz zasoby<br />

wiedzy. <strong>Po</strong>dejście to sugeruje eliminację<br />

funkcjonalnych i organizacyjnych barier,<br />

niezbędną do uzyskania całościowego<br />

obrazu procesów zachodzących w organizacji.<br />

Optymalizacja kompleksowego<br />

systemu zarządzania ryzykiem na szczeblu<br />

grupy kapitałowej prowadzi najczęściej<br />

do dużo lepszych efektów niż suma<br />

optymalizacji rozproszonych systemów.<br />

System zarządzania ryzykiem powinien<br />

być połączony z systemem zarządczym<br />

przedsiębiorstwa, co wzmacnia efektywność<br />

organizacji. Stopniowanie celów<br />

strategicznych powinno uwzględniać ry-<br />

zarządzanie ryzykiem wspiera zarządzanie efektywnością. dwie strony tej samej monety<br />

Twórz wartość<br />

zarządzanie<br />

efektywnością<br />

Zdefiniuj strategię Chroń wartość<br />

<strong>Po</strong>szukuj możliwości Unikaj negatywnych zdarzeń<br />

Rozwiązuj problemy<br />

Ciągle się udoskonalaj<br />

zarządzanie<br />

ryzykiem<br />

zyka związane z poszczególnymi celami.<br />

<strong>Po</strong>szczególnym kluczowym wskaźnikom<br />

efektywności działania przedsiębiorstwa<br />

(KPi – Key Performance indicators) powinny<br />

być przyporządkowane odpowiednie<br />

kluczowe wskaźniki ryzyka (KRi – Key<br />

Risk indicators). <strong>Po</strong>dwyższa to szanse<br />

osiągnięcia celów strategicznych, a jednocześnie<br />

obniża koszty funkcjonowania systemu<br />

ERM. Wiodące praktyki biznesowe<br />

włączają w proces planowania strategicznego<br />

ryzyka strategiczne, w proces planowania<br />

długoterminowego – ryzyka celów<br />

długo- i średniookresowych, natomiast<br />

w proces budżetowania – ryzyka krótkoterminowe<br />

(powszechne lub prawdopodobne).<br />

W celu przybliżenia tej koncepcji<br />

warto prześledzić następujący przykład:<br />

Cel strategiczny – zwrot w stronę nowych<br />

odbiorców energii,<br />

KPI – procent odbiorców z nowo zidentyfikowanej<br />

grupy (lub zmiana procentowa),<br />

Ryzyka – organizacja może tracić odbiorców<br />

z innych grup lub nowi odbiorcy<br />

są zwabieni promocją, ale po jej zakończeniu<br />

odchodzą,<br />

KRI – procentowa zmiana odbiorców ze<br />

starych grup lub procentowy wskaźnik<br />

rotacji odbiorców energii z nowej grupy.<br />

Przykłady można mnożyć – nowe wymogi<br />

w stosunku do odbiorców energii, mające<br />

zabezpieczyć przychody (zmniejszyć<br />

ilość niespłacalnych faktur) mogą w konsekwencji<br />

doprowadzić do odchodzenia<br />

rentownych odbiorców, czyli zmniejszyć<br />

wartość przychodów bardziej niż wartość<br />

potencjalnych niespłacalnych faktur.<br />

Każde działanie w ramach nowego celu<br />

ekonomicznego powinno więc wiązać<br />

się z monitorowaniem nie tylko KPi, ale<br />

również odpowiednich KRi. Kompleksowy<br />

system zarządzania ryzykiem nie powinien<br />

być samodzielnym elementem,<br />

działającym obok systemu zarządzania,<br />

lecz jego nierozłączną częścią.<br />

elementy SyStemu<br />

komplekSowego<br />

zarządzania ryzykiem<br />

<strong>Tauron</strong>, wspierany przez międzynarodową<br />

firmę doradczą Ernst & young, kontynuuje<br />

prace mające na celu zidentyfikowanie dobrych<br />

praktyk (na zewnątrz, ale i wewnątrz<br />

grupy kapitałowej), zaprojektowanie i wdrożenie<br />

docelowego systemu ERM.<br />

System ten będzie obejmował:<br />

qokresową, systematyczną identyfikację<br />

wszystkich ryzyk występujących<br />

w grupie kapitałowej,<br />

qracjonalną ocenę listy zidentyfikowanych<br />

ryzyk,<br />

qanalizę i pomiar ryzyk kluczowych dla<br />

osiągnięcia celów organizacji (zarówno<br />

strategicznych, jak i operacyjnych),<br />

qwykorzystanie wskaźników ryzyka do<br />

kwantyfikacji ekspozycji grupy kapitałowej,<br />

qwzmocnienie ładu korporacyjnego,<br />

poprzez przypisanie odpowiedzialności<br />

oraz monitorowanie sposobu zarządzania<br />

ryzykami krytycznymi,<br />

qstworzenie infrastruktury niezbędnej do<br />

monitorowania, agregowania i okresowego<br />

prezentowania odpowiednich<br />

informacji wszystkim zainteresowanym<br />

(zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz<br />

organizacji),<br />

qciągły proces doskonalenia kultury<br />

zarządzania ryzykiem wewnątrz organizacji,<br />

qzapewnienie aktywnego procesu ustalania<br />

apetytu na ryzyko wśród kadry<br />

zarządzającej oraz umożliwienie okresowego<br />

porównania rzeczywistej ekspozycji<br />

do zakładanej tolerancji.<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 25

prawdy i mity<br />

mimo postępu, jaki dokonał się W dziedzinie energetyki WodoroWej,<br />

nie należy się spodziewać szybkiego zastosowania wodoRu na szeRszą skalę. baRieRą będzie<br />

nie tylko ekonomia, ale także konkuRencja innych, alteRnatywnych gałęzi eneRgetyki<br />

15 lat to za mało,<br />

żeby gospodaRka wodoRowa<br />

stała się powszechna<br />

Wojciech KWiNTa<br />

publicysta businessman.pl<br />

<strong>Po</strong>szczególne elementy gospodarki<br />

wodorowej są już w zasadzie<br />

opanowane, jednak nie składają<br />

się na system tworzący jedną całość.<br />

Znane są różne sposoby produkcji<br />

wodoru, jednak żaden z nich pod względem<br />

kosztów nie może na razie konkurować<br />

z produkcją innych rodzajów paliw.<br />

Wiadomo, jak najlżejszy z pierwiastków<br />

przechowywać i jak transportować, wciąż<br />

trudno jednak nazwać te rozwiązania<br />

zadowalającymi. Energetyczne zastosowania<br />

wodoru jako paliwa do transportu<br />

i do wytwarzania energii elektrycznej są<br />

rzadko spotykane, a przy silnej konkurencji<br />

innych rozwiązań trudno myśleć o ich<br />

upowszechnieniu. Przyjęte w Unii Europejskiej<br />

założenie, że do 2025 r. gospodarka<br />

wodorowa stanie się ważną częścią gospodarki<br />

opartej o zrównoważony rozwój,<br />

jest zbyt optymistyczne.<br />

produkcja<br />

i magazynowanie wodoru<br />

<strong>Po</strong>dstawowe sposoby produkcji wodoru<br />

to elektroliza wody i reforming parowy.<br />

W drugim przypadku wodór wytwarza<br />

się z metanu, a więc paliwa kopalnego<br />

wykorzystywanego do celów energetycznych.<br />

Z punktu widzenia prośrodowiskowej<br />

polityki UE taka produkcja dla<br />

celów energetycznych nie ma sensu.<br />

Elektroliza wody wymaga znacznych ilości<br />

prądu, więc w celach produkcyjnych<br />

należałoby korzystać jedynie z nadwyżek<br />

lub źródeł odnawialnych. Produkcja<br />

wykorzystująca elektryczność z farm<br />

wiatrowych czy ogniw fotowoltaicznych<br />

jest droga, sensowne ekonomicznie mo-<br />

26 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

głoby być ewentualnie wykorzystanie<br />

nadmiarowej energii z elektrowni atomowych.<br />

Można też produkować wodór<br />

stosując zgazowywanie węgla lub<br />

biomasy. Zgodnie z kryteriami unijnymi<br />

biomasa jest neutralna pod względem<br />

emisji CO 2 , gorzej z węglem: ewentualne<br />

zgazowywanie oznacza konieczność<br />

wychwytywania dwutlenku węgla lub<br />

atrakcyjnym rozwiązaniem<br />

dla gospodarki<br />

wodorowej mogą być<br />

jądrowe reaktory wysokotemperaturoweumożliwiające<br />

produkcję wodoru<br />

bez emisji co 2<br />

kupna pozwoleń na emisję. Droga do<br />

sukcesu wydaje się długa.<br />

Standardowym sposobem przechowywania<br />

wodoru są butle stalowe na gaz sprężony.<br />

Mimo coraz bardziej wytrzymałych konstrukcji,<br />

ciężkie butle nie są ani wygodnym,<br />

ani najbezpieczniejszym sposobem magazynowania.<br />

Lepsze są wodorki metali (gaz<br />

wprowadza się w głąb metalu, np. palladu,<br />

litu czy magnezu). Nowsze pomysły to zastosowanie<br />

związków międzymetalicznych.<br />

Takie magazyny wodoru są bezpieczne, ale<br />

wciąż ciężkie i mało praktyczne. By odzyskać<br />

wodór, trzeba zasobnik podgrzać lub<br />

obniżyć ciśnienie. Kolejnym pomysłem są<br />

struktury metaloorganiczne, jednak wciąż<br />

trudno mówić o zastosowaniu przemysłowym,<br />

ekonomicznym i praktycznym. Jedynym<br />

stosunkowo łatwym sposobem jest<br />

magazynowanie wodoru w postaci innego<br />

związku chemicznego, np. metanolu. Być<br />

może to właśnie jest szansa dla wodorowej<br />

gospodarki.<br />

tranSport i energetyka<br />

Kłopotliwe jest też wykorzystanie wodoru<br />

jako paliwa dla transportu. Zasilanie<br />

tym gazem wymaga dostosowania silników<br />

tłokowych, a zasobniki z paliwem są<br />

ciężkie i duże. Dodatkowo, niewygodne<br />

jest także tankowanie. Na świecie jeżdżą<br />

nieliczne pojazdy wodorowe korzystające<br />

z równie nielicznych stacji tankowania.<br />

Lepszym sposobem jest zastosowanie<br />

ogniw paliwowych zasilanych np. metanolem,<br />

jednak ogniwa wciąż są drogie<br />

i nie mogą przekroczyć progu komercjalizacji.<br />

Biorąc pod uwagę silną konkurencję<br />

aut elektrycznych i hybrydowych (które<br />

też mają swoje wady), trudno oczekiwać<br />

boomu na tym rynku. W elektroenergetyce<br />

stosuje się już na niewielką skalę turbiny<br />

zasilane wodorem (technologia iGCC)<br />

produkowanym dzięki zgazowywaniu węgla<br />

lub pozostałości rafineryjnych. Takie<br />

konstrukcje osiągają wysoką sprawność,<br />

większą niż tradycyjne elektrownie węglowe,<br />

jednak ich instalacja wiąże się<br />

z ogromnymi kosztami. Znów przyszłość<br />

takich rozwiązań jest niejasna.<br />

Atrakcyjnym rozwiązaniem dla gospodarki<br />

wodorowej mogą być jądrowe<br />

reaktory wysokotemperaturowe umożliwiające<br />

produkcję wodoru bez emisji<br />

CO 2 . To jednak przyszłość i uwzględniając<br />

fakt, że dopiero po roku 2020 w <strong>Po</strong>lsce<br />

pojawią się pierwsze elektrownie<br />

atomowe, wiara w powszechne zastosowanie<br />

wspomnianych reaktorów już<br />

ok. 2025 r. jest naiwna. O gospodarce<br />

wodorowej można będzie mówić dopiero<br />

po połączeniu produkcji, przechowywania,<br />

transportu i zastosowań w jeden<br />

system. 15 lat na osiągnięcie tego celu<br />

to za mało.<br />

cHociaż rozWój<br />

gospodarki<br />

WodoroWej<br />

przebiega poWoli,<br />

jej upowszechnienie<br />

w Roku 2025 jest baRdzo<br />

pRawdopodobne<br />

Do komercyjnych zastosowań<br />

wodoru w transporcie i energetyce<br />

wiodła długa droga.<br />

Choć ogniwo paliwowe, które<br />

zapoczątkowało zainteresowanie wodorem<br />

jako nośnikiem energii, wynaleziono<br />

już w 1838 r., po skonstruowaniu prądnicy<br />

o ogniwach zapomniano. Renesans<br />

nastąpił w latach 50. ubiegłego wieku<br />

i wiązał się z wynalezieniem tranzystora<br />

oraz kosmiczną rywalizacją między<br />

ZSRR a USA. <strong>Po</strong>szukiwano solidnych<br />

źródeł zasilania pracujących w szczególnych<br />

warunkach. Rosjanie postawili na<br />

fotowoltaikę, a Amerykanie na ogniwa<br />

paliwowe. To rozwiązanie, choć nie bez<br />

problemów, zaczęło się sprawdzać i pojawiła<br />

się idea gospodarki wodorowej.<br />

wodór jeSt potrzeBny<br />

Na gospodarkę wodorową składają się<br />

trzy elementy: produkcja wodoru, magazynowanie<br />

i transport oraz zastosowania.<br />

W ostatnim przypadku najczęściej mówi<br />

się o energetyce wykorzystującej ogniwa<br />

paliwowe, ale także o zastosowaniu<br />

wodoru do silników i turbin. Silnym argumentem<br />

przemawiającym za wodorem<br />

była polityka: w przeciwieństwie do ropy<br />

i gazu, praktycznie każde państwo może<br />

produkować wodór samodzielnie, korzystając<br />

z metod odpowiadających warunkom<br />

lokalnym. Można wykorzystywać<br />

energię elektryczną z farm wiatrowych<br />

do prowadzenia elektrolizy, biomasę do<br />

hydrolizy i zgazowywania lub zgazowywać<br />

węgiel, otrzymując gaz syntezowy<br />

bogaty w wodór. To niewątpliwie obiecujące<br />

kierunki dla gospodarki wodorowej.<br />

Choć produkcja wodoru powinna być<br />

tańsza, a metody magazynowania jeszcze<br />

nie spełniają wszystkich oczekiwań,<br />

te dwa etapy są już bliskie komercjalizacji.<br />

Dziś rozwój gospodarki wodorowej<br />

zależy od rozwoju ogniw paliwowych.<br />

Osiągnięcie niezawodności działania,<br />

prostoty i bezpieczeństwa obsługi oraz<br />

Wodór<br />

tuż za pRogiem<br />

Metaloorganiczne sześciany widoczne pod mikroskopem elektronowym mogą stać się magazynem<br />

dla wodoru<br />

obniżenie kosztów produkcji spowoduje<br />

upowszechnienie ogniw i ułatwi finansowanie<br />

dalszych działań.<br />

droga do niezależności<br />

energetycznej<br />

Bogate zasoby węgla powodują, że<br />

w <strong>Po</strong>lsce może on służyć do produkcji<br />

wodoru. Pierwiastek ten już stosuje się<br />

w energetyce dzięki technologii bloku<br />

gazowo-parowego ze zintegrowanym<br />

zgazowaniem paliwa (iGCC). W takiej<br />

instalacji otrzymuje się gaz bogaty<br />

w wodór zasilający turbinę. Przewaga<br />

iGCC nad tradycyjnym spalaniem węgla<br />

polega m.in. na łatwiejszej sekwestracji<br />

dwutlenku węgla.<br />

Rozwiązaniem kwestii transportu i przechowywania<br />

wodoru może być dobrze<br />

już opanowana produkcja metanolu,<br />

który w razie potrzeby można konwertować<br />

na gaz złożony z wodoru i CO 2<br />

w proporcji 4:1. Gaz ma niską temperaturę<br />

zapłonu i jest pozbawiony siarki.<br />

Nastąpił też ogromny postęp w zakresie<br />

magazynowania wodoru pod podwyższonym<br />

ciśnieniem, a akumulatory<br />

niklowo-wodorkowe z jedną elektrodą<br />

wodorową wykorzystującą proces absorpcji<br />

wodoru w pewnych stopach<br />

metali pozwalają magazynować wodór<br />

w postaci wodorków metalicznych.<br />

Obiecującym kierunkiem dla gospodarki<br />

wodorowej jest wykorzystanie energii<br />

reaktorów jądrowych, która całkowicie<br />

eliminuje CO 2 . Nadmiar energii elektrycznej<br />

służy elektrolizie, którą można<br />

dodatkowo wspomagać np. promieniowaniem<br />

słonecznym. Bilans ekonomiczny<br />

takiego procesu powinien być<br />

dodatni. Nowe pomysły, na razie w fazie<br />

rozwojowej, to np. elektroliza parowa.<br />

Zastosowanie wysokotemperaturowych<br />

reaktorów jądrowych pozwoli na<br />

prowadzenie termolizy, czyli termicznego<br />

rozkładu wody, do produkcji wodoru<br />

i tlenu. Takie rozwiązanie działa już na<br />

poziomie laboratoryjnym.<br />

W praktycznych zastosowaniach wodoru<br />

dominuje wojsko. W Niemczech produkuje<br />

się okręty podwodne, których<br />

napęd zapewniają ogniwa paliwowe.<br />

Ogniwa będą też służyć jako źródło<br />

zasilania dla indywidualnego żołnierza:<br />

zastąpią ciężkie baterie (dziś zapas na<br />

trzy dni waży 8-11 kg). Droga do wykorzystania<br />

wodoru częściowo wiedzie<br />

przez siły zbrojne.<br />

idea zrównoważonego rozwoju oznacza,<br />

że powinniśmy korzystać z włassnych<br />

zasobów, by osiągnąć niezależność<br />

energetyczną. To zielone światło<br />

dla gospodarki wodorowej, szczególnie<br />

w <strong>Po</strong>lsce, która dysponuje bogatymi<br />

złożami węgla. Unijna perspektywa<br />

powszechnego wykorzystania wodoru<br />

w 2025 r. jest jak najbardziej realna.<br />

prof. dr hab. Piotr Tomczyk,<br />

AGH, Wydział Paliw i Energii<br />

FOTO: BASF<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 27

wywiad energia inaczej<br />

późne lato i jesień to na tropikalnym atlantyku czas HuraganóW.<br />

kaRmią się one eneRgią cieplną oceanu. ostatnio tej eneRgii jest coRaz więcej. także na pacyfiku<br />

i oceanie indyjskim tRopikalne cyklony poczynają sobie coRaz śmielej<br />

choleRyczny<br />

żyWioł<br />

andrzej HOłDYS<br />

publicysta „wiedzy i życia”<br />

Był wtorek, 23 sierpnia 2005 roku.<br />

Tego dnia na Bahamach zerwał<br />

się silny wiatr, a ciśnienie powietrza<br />

raptownie spadło. <strong>Po</strong>śród<br />

setek rajskich wysepek, jak zwykle latem<br />

pełnych turystów, z gorących wód Atlantyku<br />

wyłoniło się monstrum. Wir dostał<br />

swoją nazwę już następnego dnia – Katrina.<br />

Warto wiedzieć, że nie każdy cyklon<br />

tropikalny otrzymuje od meteorologów<br />

imię. Wszystko zależy od prędkości towarzyszącego<br />

mu wiatru. Mierzy się ją przez<br />

minutę, a potem wyciąga średnią z pomiaru.<br />

Dopóki ta średnia nie przekracza<br />

17 metrów na sekundę (61 km/godz.),<br />

cyklon pozostaje dla świata bezimienny.<br />

i bezpieczny. Takich, które zasłużyły na<br />

swoją nazwę, rejestruje się na planecie<br />

średnio kilkadziesiąt rocznie.<br />

co Wiemy o cyklonach?<br />

Naukowcy sporo już wiedzą o cyklonach<br />

tropikalnych – olbrzymich wirach gorącego<br />

powietrza osiągających średnicę<br />

kilkuset kilometrów, które każdego roku<br />

suną w kierunku Ameryki Północnej<br />

i Środkowej znad równikowego Atlantyku<br />

oraz w kierunku Azji znad Pacyfiku<br />

(wtedy zwane są tajfunami) i Oceanu<br />

indyjskiego. Tworzą się w strefie międzyzwrotnikowej,<br />

choć nie na samym<br />

równiku, i tylko wtedy, gdy temperatura<br />

wody wynosi co najmniej 27°C. Badacze<br />

są jednak dość bezradni, gdy przychodzi<br />

im odpowiedzieć na kluczowe pytania<br />

dotyczące prognozowania przebiegu<br />

tego zjawiska: gdzie dokładnie i kiedy<br />

powstanie następny cyklon, jaką trasą<br />

powędruje i – rzecz zapewne najważniejsza<br />

– ile będzie miał energii, wkraczając<br />

na ląd. Zależy to bowiem od zmian po-<br />

28 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

gody zachodzących dosłownie w ciągu<br />

kilku godzin.<br />

<strong>Po</strong>czątkowo nikt nie przypuszczał, że Katrina<br />

przeobrazi się w żywioł zdolny do<br />

zniszczenia milionowego miasta. W 48<br />

godzin pokonała 600 km i szybko zbliżała<br />

się do południowej Florydy. Wciąż jednak<br />

była za słaba, aby zasłużyć na miano<br />

huraganu. Tak w Stanach nazywane<br />

są tylko te najsilniejsze cyklony, w których<br />

wiatr wieje z prędkością co najmniej<br />

118 km na godzinę. Katrinę zaliczono do<br />

tropikalnych burz, spodziewając się wichur<br />

i ulew, lecz nie kataklizmu. Jednak<br />

nie doceniono jej możliwości – kilkanaście<br />

godzin wędrówki nad rozgrzanym<br />

Atlantykiem wystarczyło, aby przeobraziła<br />

się w niszczycielski żywioł. Gdy wkraczała<br />

na Florydę, była już huraganem.<br />

Zabiła tam dziewięć osób i spowodowała<br />

straty wartości 2 mld dolarów. Jednak<br />

najgorsze miało dopiero nastąpić.<br />

to jeSzcze nie koniec<br />

Wiry, które opuszczają Florydę i wędrują<br />

ponad Zatoką Meksykańską, zwykle tracą<br />

impet. Z Katriną było inaczej. Owszem,<br />

wyhamowała trochę nad lądem, ale natychmiast<br />

odzyskała moc, gdy wkroczyła<br />

nad Zatokę, której wody były tym razem<br />

wyjątkowo ciepłe i intensywnie parowały.<br />

Wraz z parą wodną w górę wędrowały<br />

gigantyczne dawki energii. Cyklon karmił<br />

się nią zachłannie i rósł jak na drożdżach.<br />

Już po paru godzinach prędkość wiatru<br />

w centrum wiru przekroczyła 178 km na<br />

godzinę, co oznaczało, że Katrina stała<br />

się huraganem trzeciej kategorii w pięciostopniowej<br />

skali Saffira-Simpsona. i nadal<br />

rosła w siłę. W tym samym czasie meteo-<br />

rolodzy próbowali odgadywać, co zrobi<br />

w ciągu najbliższej doby. Czy zaatakuje<br />

północną Florydę spustoszoną rok wcześniej<br />

przez huragan ivan, czy też może<br />

uderzy w Luizjanę? Do wyboru miała kil-<br />

kaset kilometrów wybrzeża. Mieszkańcy<br />

aż czterech amerykańskich stanów z drżeniem<br />

serca oczekiwali, komu tym razem<br />

żywioł nie daruje.<br />

Dopiero następnego dnia rano stało się<br />

jasne, że cyklon idzie na Nowy Orlean.<br />

Wciąż, niczym potężny odkurzacz, wysysał<br />

energię z Zatoki Meksykańskiej,<br />

a wichry wokół jego centrum dęły z porażającą<br />

prędkością 250 km na godzinę.<br />

W tym momencie Katrina „awansowała”<br />

do wąskiego grona najstraszliwszych huraganów<br />

piątej kategorii. W tempie kilkunastu<br />

kilometrów na godzinę przybliżała<br />

się do gęsto zaludnionych terenów u ujścia<br />

Missisipi. Tuż przed wkroczeniem na<br />

ląd nieco osłabła i skręciła na wschód,<br />

dzięki czemu najsilniejsze wichury ominęły<br />

Nowy Orlean. Ale miasta i tak to nie<br />

uratowało – wiatr pchnął w jego kierunku<br />

wody jeziora <strong>Po</strong>ntchartrain. Tamy pękły<br />

i aglomeracja znalazła się pod wodą.<br />

azja nękana cyklonami<br />

Regularnie pustoszone przez potężne cyklony<br />

tropikalne są też biedne kraje południowo-wschodniej<br />

Azji. Tym kataklizmom<br />

poświęca się zwykle mniej uwagi<br />

w relacjach telewizyjnych i prasowych, niż<br />

Nowy Orlean po ataku huraganu Katrina<br />

huraganom atlantyckim, chociaż rozmiary<br />

strat ludzkich i zniszczeń materialnych<br />

są często znacznie większe. W maju zeszłego<br />

roku jeden z takich szalonych wirów<br />

o nazwie Nargis spowodował śmierć<br />

ok. 100 tys. ludzi w delcie irawadi w Birmie.<br />

Jeszcze bardziej tragiczny był cyklon<br />

Bhola, który w 1970 roku pozbawił życia<br />

ponad 250 tys. mieszkańców Bangladeszu.<br />

Ten sam kraj został zdewastowany<br />

w kwietniu 1991 roku przez cyklon, który<br />

przybył – podobnie jak dwa poprzednie<br />

– znad Zatoki Bengalskiej, zabijając około<br />

150 tys. osób.<br />

coraz silniejszy żyWioł<br />

Zdaniem naukowców tropikalne cyklony<br />

są od połowy lat 90. coraz silniejsze.<br />

W regionie Morza Karaibskiego i Zatoki<br />

Meksykańskiej sezon na nie trwa od<br />

czerwca do listopada, a szczyt przypada<br />

na przełom lata i jesieni oraz wczesną<br />

jesień, czyli właśnie teraz. W okresie<br />

1970-1994 pojawiało się zwykle sześć-<br />

-siedem huraganów w sezonie, lecz tylko<br />

jeden-dwa mogły spowodować duże<br />

zniszczenia. W latach 1995-2004 liczba<br />

ta podwoiła się. Badacze tacy jak Kevin<br />

Trenberth z amerykańskiego Narodowego<br />

Centrum Badania Atmosfery w Boul-<br />

der dowodzą, że wzrost siły tropikalnych<br />

cyklonów jest związany z podnoszeniem<br />

się temperatur na Ziemi, w tym – temperatury<br />

powierzchni oceanów w pasie<br />

międzyzwrotnikowym. Cieplejsza woda<br />

chętnie dzieli się z atmosferą tą dodatkową<br />

energią. inni naukowcy przypominają<br />

jednak, że równie huraganowe<br />

na tropikalnym Atlantyku były lata 50.<br />

i 60. Być może więc mamy do czynienia<br />

z cyklicznym zjawiskiem i nie ma co zakładać,<br />

że to zapowiedź jakiejś nadciągającej<br />

apokalipsy. Spór nie jest wyłącznie<br />

akademicki. Mimo wszystko istnieje<br />

FOTO: ARCH.<br />

nie każdy cyklon<br />

tropikalny otrzymuje<br />

od meteorologów imię.<br />

Wszystko zależy od<br />

prędkości towarzyszącego<br />

mu wiatru. dopóki ta<br />

średnia nie przekracza<br />

17 metrów na sekundę<br />

(61 km/godz.), cyklon<br />

pozostaje dla świata<br />

bezimienny. i bezpieczny<br />

ryzyko, że w najbliższych dekadach na<br />

planecie rozsypie się prawdziwy worek<br />

z tropikalnymi cyklonami.<br />

choleryczna natura<br />

żyWiołóW<br />

Stąd sporo ostatnio badań mających na<br />

celu wyjaśnienie „cholerycznej” natury<br />

wietrznego żywiołu. Niektóre z nich<br />

wymagają sporo odwagi. Kilka tygodni<br />

po tym, jak Katrina dokonała szarży<br />

na Nowy Orlean, z Atlantyku wyłonił<br />

się jeszcze potężniejszy wir ochrzczony<br />

imieniem Rita. Naukowcy wlatywali<br />

w maleńkim samolociku do wnętrza tej<br />

monstrualnej wirówki, aby obserwować<br />

ją od środka. W pewnym sensie stali<br />

się częścią huraganu. Krążyli, jak cały<br />

wir, przeciwnie do ruchu wskazówek<br />

zegara. Z ich lewej strony wznosiła się<br />

ściana chmur otaczających oko cyklonu,<br />

a z prawej pędziły równie ponuro<br />

wyglądające chmury należące do jednego<br />

z ramion huraganu. Dzięki temu po<br />

raz pierwszy mieli okazję obserwować<br />

błyskawiczne metamorfozy żywiołu.<br />

– Chcemy poznać huragany na tyle dobrze,<br />

aby móc pokrzyżować ich zamiary,<br />

zmieniając trasę wędrówki wiru lub też<br />

osłabiając jego impet w krytycznym momencie.<br />

Być może Katrina była wyjątkiem<br />

od reguły, a być może preludium<br />

do koncertu żywiołów, który się dopiero<br />

zaczyna. Lepiej być przygotowanym na<br />

gorszy scenariusz – wyjaśnia sens takich<br />

ryzykownych badań Robert Houze, lider<br />

eskapady do wnętrza Rity, której efekty<br />

są wciąż przedmiotem analiz badaczy.<br />

Prawda to stara jak świat: jeśli chcesz<br />

pokonać silniejszego wroga, musisz znaleźć<br />

jego piętę achillesową.<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 29

felieton wywiad<br />

Wizja tzW. piątej fali innoWacyjności nakReślona pRzez pRof. jana popczyka to obRaz<br />

globalnej pRzebudowy eneRgetyki. jest pełna Rozmachu, ale ma niepRzyjemną cechę wielu wizji:<br />

pomija istnienie skRzeczącej Rzeczywistości<br />

eneRgetyczny<br />

raj utracony<br />

Wojciech KWiNTa<br />

publicysta businessman.pl<br />

Elektrownie o wysokiej sprawności,<br />

wysokotemperaturowe reaktory<br />

jądrowe, syntetyczne benzyny,<br />

paliwo wodorowe, powszechne<br />

uprawy roślin energetycznych, miliony<br />

elektrycznych samochodów, a do<br />

tego tysiące wiatraków i biogazowni już<br />

za dwadzieścia lat – to obraz polskiej<br />

energetyki nakreślony przez prof. Jana<br />

<strong>Po</strong>pczyka podczas wykładu inaugurującego<br />

65. rok akademicki <strong>Po</strong>litechniki<br />

Śląskiej w Gliwicach. Działa na wyobraźnię?<br />

Działa! Co prawda wolałbym<br />

uniknąć tych tysięcy wiatraków (akurat<br />

ta część wizji jest najbliższa realizacji),<br />

ale taka perspektywa to wizja energetycznego<br />

Edenu. Zapewne w tym czasie<br />

zapanuje również powszechny pokój<br />

i dobrobyt. <strong>Po</strong>zostanie tylko oddać salwę<br />

armatnią świętując sukces.<br />

<strong>Po</strong>przednie dwa zdania to gorzka ironia,<br />

wywołana wrodzonym sceptycyzmem.<br />

Przy całym szacunku dla zasłużonego<br />

profesora, sam widzę w tej perspektywie<br />

klnącego kierowcę, który przekrzykując<br />

hałas z pobliskiej farmy wiatrowej, wzywa<br />

pomoc drogową po rozładowaniu<br />

akumulatora. Widzę inwestycje, których<br />

nie ma jak podłączyć do sieci, i protestujących<br />

obywateli uznających, że rozpadające<br />

się przewody pod napięciem<br />

są lepsze od nowych. Słyszę niekończące<br />

się dyskusje o potrzebie budowy<br />

i modernizacji energetyki i spory grup<br />

lobbujących na rzecz jedynie słusznych<br />

rozwiązań. A wyobraźnia przedstawia<br />

mi lica blednące na widok rachunków za<br />

energię i Komisję Europejską wytyczającą<br />

nowe cele: 150 proc. energii ze źródeł<br />

odnawialnych (nadwyżki prześlemy<br />

do krajów trzeciego świata). Nie będzie<br />

30 polska EnErGIa nr 10 (12)/2009<br />

na kontach narodowego<br />

funduszu ochrony<br />

środowiska i gospodarki<br />

Wodnej znajduje się dzisiaj<br />

2,3 mld zł rezerwy,<br />

z którymi nie dzieje się nic.<br />

rozumiem, że pieniądze<br />

lubią ciszę, ale żeby aż tak?<br />

czego świętować: tej salwy armatniej nie<br />

oddamy z wielu powodów. <strong>Po</strong> pierwsze,<br />

nie mamy armat. <strong>Po</strong> drugie, mamy rzeczywistość,<br />

która zadaje dwa pytania:<br />

skoro dotąd idzie nam, delikatnie to wyrażając,<br />

średnio, to niby dlaczego miałoby<br />

się coś zmienić? A poza tym, kto za<br />

to wszystko zapłaci? Owszem, na drugie<br />

pytanie zawsze można odpowiedzieć:<br />

pan zapłaci, pani zapłaci, państwo zapłacą.<br />

Dorzucą się jeszcze podatnicy<br />

z innych krajów UE. Ale taka odpowiedź<br />

nie brzmi zbyt optymistycznie.<br />

Niezależnie od kwestii finansowych,<br />

pozostaje bliższy horyzont – to, co będzie<br />

się działo za kilka lat. W przypadku<br />

perspektywy krótkoterminowej eksperci<br />

mniej chętnie snują wizje. Może dlatego,<br />

że nie są tak świetlane, nawet jeśli<br />

iluminować je mają energooszczędne<br />

żarówki. Już dość dawno temu prezes<br />

polskiego oddziału pewnej dużej<br />

międzynarodowej firmy dostarczającej<br />

energetyce urządzenia umożliwiające<br />

działanie elektrowni zwierzył mi się<br />

w prywatnej rozmowie, że zamierza kupić<br />

agregat prądotwórczy. Dlaczego?<br />

<strong>Po</strong>nieważ doskonale znał stan krajowej<br />

elektroenergetyki i uznał, że za klika lat<br />

nie zamierza spędzać czasu w ciemnościach,<br />

ani korzystać ze świeczek. Bio-<br />

rąc pod uwagę publikowane w prasie<br />

informacje, jego pomysł wcale nie jest<br />

śmieszny.<br />

Trudno uwierzyć w wizje przyszłego raju<br />

energetycznego, kiedy Najwyższa izba<br />

Kontroli oznajmia, że stan infrastruktury<br />

jest fatalny, a wynika to z biurokracji,<br />

spóźnionych lub błędnych decyzji ministrów<br />

skarbu i gospodarki (badany okres<br />

to głównie czasy poprzedniego rządu,<br />

ale przecież nie był on wyjątkiem).<br />

Według NiK niezawodność i ciągłość<br />

dostaw energii elektrycznej są zagrożone.<br />

Co prawda izba odkrywa Amerykę<br />

spod kapelusza, ale to jeszcze gorzej<br />

– w końcu dzwony na trwogę biły już<br />

wcześniej. Kiedy czytam takie informacje,<br />

przypuszczam, że za 20 lat, tak jak<br />

dziś słychać będzie mantrę o potrzebie<br />

oddawania tysiąca MW rocznie. Równie<br />

budujące są doniesienia o zgromadzonych<br />

na kontach Narodowego Funduszu<br />

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej<br />

środkach pochodzących z opłat za<br />

wykorzystanie środowiska naturalnego<br />

(m.in. opłat zastępczych uiszczanych<br />

w przypadku niedotrzymania limitów<br />

obrotu zieloną energią). Dziś jest już ok.<br />

2,3 mld zł, z którymi nie dzieje się nic. Rozumiem,<br />

że pieniądze lubią ciszę, ale żeby<br />

aż tak? Część tych środków ma służyć<br />

rozwojowi odnawialnych źródeł energii,<br />

który to rozwój powinien wzbudzać ową<br />

piątą falę innowacyjności, prowadzącą<br />

energetykę do ziemi obiecanej. Ale kto<br />

by się tym przejmował? Najwyżej eksperci<br />

przygotują nową wspaniałą wizję, tyle<br />

że przesuniętą w czasie. A reszta niech<br />

się sypie. Parafrazując słowa piosenki<br />

Wojciecha Młynarskiego – tyle jeszcze<br />

jest do spieprzenia! A będzie więcej!<br />

FOTO: ANDRZEJ GRyGiEL/PAP<br />

wywiad wydarzenia<br />

17 i 18 paŹdzieRnika w katowickim spodku odbył się i memoriał im. agaty mróz-olszeWskiej.<br />

tauRon polska eneRgia sa był sponsoRem impRezy, w któRej wzięło udział ponad 12 tysięcy widzów.<br />

wśRód nich było wielu kRwiodawców zapRoszonych na tuRniej<br />

tauRon patRonem<br />

cennej idei<br />

Bilet na memoriał można było też dostać – oddając krew<br />

lub wpisując się do rejestru dawców szpiku kostnego.<br />

Przez dwa dni pobrano 64 litry krwi od 142 osób oraz<br />

zarejestrowano 189 dawców szpiku w ramach akcji pod<br />

hasłem „<strong>Po</strong>daruj innym cząstkę siebie”.<br />

W dwudniowych zmaganiach zwyciężyły siatkarki BKS Aluprof<br />

Bielsko-Biała. Zawodniczki, wśród których jeszcze niedawno grała<br />

Agata Mróz-Olszewska, pokonały w finale Muszyniankę Fakro<br />

Muszyna 3:2. Udział w memoriale wzięły także drużyny wicemistrzyń<br />

Hiszpanii – Palma Volley Mallorca i mistrzyń Chorwacji<br />

– ZOK Rijeka.<br />

Dla zawodniczek najważniejsze było to, że mogły w sportowym<br />

stylu uczcić pamięć tak wyjątkowej osoby, jaką była Agata, dwukrotna<br />

mistrzyni Europy, dwukrotna mistrzyni <strong>Po</strong>lski ze Stalą Bielsko-Biała<br />

oraz mistrzyni Hiszpanii w barwach Gruppo 2002 Murcia.<br />

Ta wspaniała siatkarka chorowała na mielodysplazję szpiku<br />

kostnego. Zmarła 4 czerwca 2008 r. w wieku 26 lat.<br />

Pierwszą piłkę w pokazowym występie zagrał Andrzej Niemczyk,<br />

były trener Agaty, który ma za sobą zwycięską walkę z rakiem.<br />

Całkowity dochód z biletów zostanie przeznaczony na cele cha-<br />

rytatywne, gdyż dwudniowy memoriał odbył się m.in. po to, by<br />

jak najwięcej osób mogło skorzystać z przeszczepu. Zwiększa on<br />

szanse na przeżycie i wyleczenie choroby. <strong>Po</strong> sportowych emocjach,<br />

oba dni imprezy wieńczyły koncerty. W sobotę wystąpili Mezo<br />

i Kasia Wilk, w niedzielę – PiN i Ewelina Flinta. (ao)<br />

FOTO: ANDRZEJ GRyGiEL/PAP<br />

polska EnErGIa nr 10 (12)/2009 31

Wspieramy<br />

GOPR<br />

www.tauron-pe.pl

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!