Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами в 1204 году
Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами в 1204 году
Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами в 1204 году
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ДРЕВНЕРУССКАЯ ПОВЕСТЬ О ВЗЯТИИ ЦАРЬГРАДА ФРЯГАМИ 123санн<strong>о</strong>й <strong>в</strong>т<strong>о</strong>рым п<strong>о</strong>черк<strong>о</strong>м XIII <strong>в</strong>ека. 1 Спис<strong>о</strong>к хранится <strong>в</strong> Рук<strong>о</strong>писн<strong>о</strong>м<strong>о</strong>тделении Г<strong>о</strong>сударст<strong>в</strong>енн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> Ист<strong>о</strong>рическ<strong>о</strong>г<strong>о</strong> музея <strong>в</strong> М<strong>о</strong>ск<strong>в</strong>е, <strong>в</strong> Син<strong>о</strong>дальн<strong>о</strong>м(Патриаршем) с<strong>о</strong>брании, п<strong>о</strong>д н<strong>о</strong>мер<strong>о</strong>м 786. Текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести занимаетстр. 46—49 п<strong>о</strong> изданию 1950 г. В дальнейшем изл<strong>о</strong>жении <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значаемэт<strong>о</strong>т спис<strong>о</strong>к бук<strong>в</strong><strong>о</strong>й С.2. К<strong>о</strong>мисси<strong>о</strong>нный спис<strong>о</strong>к т<strong>о</strong>й же лет<strong>о</strong>писи, младшег<strong>о</strong> из<strong>в</strong><strong>о</strong>да.Рук<strong>о</strong>пись <strong>о</strong>тн<strong>о</strong>сится к середине XV <strong>в</strong>ека, писана п<strong>о</strong>лууста<strong>в</strong><strong>о</strong>м, <strong>п<strong>о</strong><strong>в</strong>есть</strong>занимает <strong>в</strong> ней лл. 126—130. В издании 1950 г<strong>о</strong>да текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести п<strong>о</strong>мещенна стр. 240—246. В дальнейшем <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значается бук<strong>в</strong><strong>о</strong>й К.3. Академический спис<strong>о</strong>к т<strong>о</strong>й же лет<strong>о</strong>писи, младшег<strong>о</strong> из<strong>в</strong><strong>о</strong>да,XV <strong>в</strong>ека. Варианты п<strong>о</strong> эт<strong>о</strong>му списку указаны <strong>в</strong> издании А. Н. Нас<strong>о</strong>н<strong>о</strong><strong>в</strong>а,так же как и п<strong>о</strong> В<strong>о</strong>р<strong>о</strong>нц<strong>о</strong><strong>в</strong>ск<strong>о</strong>му и Т<strong>о</strong>лст<strong>о</strong><strong>в</strong>ск<strong>о</strong>му спискам, ск<strong>о</strong>пир<strong>о</strong><strong>в</strong>аннымс п<strong>о</strong>следнег<strong>о</strong> <strong>в</strong> к<strong>о</strong>нце XVIII и начале XIX <strong>в</strong>ека, п<strong>о</strong>эт<strong>о</strong>му непредста<strong>в</strong>ляющим интереса <strong>в</strong> <strong>о</strong>тн<strong>о</strong>шении к <strong>в</strong><strong>о</strong>сстан<strong>о</strong><strong>в</strong>лению пер<strong>в</strong><strong>о</strong>начальн<strong>о</strong>г<strong>о</strong>текста п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести. Академический спис<strong>о</strong>к <strong>в</strong> дальнейшем <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значаетсябук<strong>в</strong><strong>о</strong>й А.К<strong>о</strong> <strong>в</strong>т<strong>о</strong>р<strong>о</strong>й группе рук<strong>о</strong>писей следует причислить списки Еллинск<strong>о</strong>г<strong>о</strong>лет<strong>о</strong>писца 2-й редакции. Сюда <strong>о</strong>тн<strong>о</strong>сятся следующие списки.1. Спис<strong>о</strong>к Библи<strong>о</strong>теки Академии Наук СССР, шифр:33. 8. 13. Спис<strong>о</strong>к <strong>о</strong>тн<strong>о</strong>сится к п<strong>о</strong>следней чет<strong>в</strong>ерти XV <strong>в</strong>ека. Текст д<strong>о</strong> сихп<strong>о</strong>р не издан. Кратк<strong>о</strong>е <strong>о</strong>писание рук<strong>о</strong>писи дан<strong>о</strong> <strong>в</strong> статье Д. С. Лихаче<strong>в</strong>а.2 Текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести занимает лл. 724<strong>в</strong>—726г. Спис<strong>о</strong>к п<strong>о</strong> мн<strong>о</strong>гим признакамн<strong>о</strong>сит следы п<strong>о</strong>следней ег<strong>о</strong> переписки н<strong>о</strong><strong>в</strong>г<strong>о</strong>р<strong>о</strong>дским писц<strong>о</strong>м.В дальнейшем <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значается бук<strong>в</strong><strong>о</strong>й Б.2. Чуд<strong>о</strong><strong>в</strong>ский спис<strong>о</strong>к, 51/353(7), <strong>о</strong>тн<strong>о</strong>сится к<strong>о</strong> <strong>в</strong>ремени не п<strong>о</strong>зжесередины XV ст<strong>о</strong>летия. Текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести п<strong>о</strong>мещен на лл. 451—461. Рук<strong>о</strong>пись<strong>о</strong>писана M. H. Сперанским. :і П<strong>о</strong> <strong>в</strong>сей <strong>в</strong>ер<strong>о</strong>ятн<strong>о</strong>сти, <strong>о</strong>на переписы<strong>в</strong>алась<strong>в</strong> М<strong>о</strong>ск<strong>в</strong>е. Хранится <strong>в</strong> Г<strong>о</strong>сударст<strong>в</strong>енн<strong>о</strong>м Ист<strong>о</strong>рическ<strong>о</strong>м музее.В дальнейшем <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значается бук<strong>в</strong><strong>о</strong>й Ч.3. Кирилл<strong>о</strong>-Бел<strong>о</strong>зерский спис<strong>о</strong>к, № 86, начала XVI <strong>в</strong>ека.В нем текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести занимает лл. 335—345. Хранится <strong>в</strong> Г<strong>о</strong>сударст<strong>в</strong>енн<strong>о</strong>мИст<strong>о</strong>рическ<strong>о</strong>м музее, <strong>в</strong> Син<strong>о</strong>дальн<strong>о</strong>м с<strong>о</strong>брании. В дальнейшем <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значаетсяКир.4. К эт<strong>о</strong>й же группе следует <strong>о</strong>тнести и списки С<strong>о</strong>фийск<strong>о</strong>й пер<strong>в</strong><strong>о</strong>йлет<strong>о</strong>писи, <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значаемые А. А. Шахмат<strong>о</strong><strong>в</strong>ым как принадлежащие к 1-й еередакции. К с<strong>о</strong>жалению, эти списки мне были нед<strong>о</strong>ступны, а изданиеС<strong>о</strong>фийск<strong>о</strong>й лет<strong>о</strong>писи <strong>в</strong> „П<strong>о</strong>лн<strong>о</strong>м с<strong>о</strong>брании русских лет<strong>о</strong>писей", т. V,<strong>о</strong>пускает текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести. Уже А. А. Шахмат<strong>о</strong><strong>в</strong> указал, чт<strong>о</strong> <strong>в</strong> эт<strong>о</strong>й лет<strong>о</strong>писип<strong>о</strong>д 6711 г<strong>о</strong>д<strong>о</strong>м нах<strong>о</strong>дим <strong>п<strong>о</strong><strong>в</strong>есть</strong> „О <strong><strong>в</strong>зятии</strong> <strong>Царьграда</strong>...", д<strong>о</strong>п<strong>о</strong>лненную„Сказанием <strong>о</strong>б ик<strong>о</strong>не пречистый Одигитрия, <strong>о</strong> ризе Влахернск<strong>о</strong>йб<strong>о</strong>г<strong>о</strong>р<strong>о</strong>дицы". 4Отмеченн<strong>о</strong>е указание п<strong>о</strong>з<strong>в</strong><strong>о</strong>ляет не с<strong>о</strong>мне<strong>в</strong>аться, чт<strong>о</strong> <strong>в</strong> С<strong>о</strong>фийскуюлет<strong>о</strong>пись текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести п<strong>о</strong>пал не из Н<strong>о</strong><strong>в</strong>г<strong>о</strong>р<strong>о</strong>дск<strong>о</strong>й лет<strong>о</strong>писи, а именн<strong>о</strong>из Еллинск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> лет<strong>о</strong>писца, где мы также <strong>в</strong>след за <strong>п<strong>о</strong><strong>в</strong>есть</strong>ю читаемтексты уп<strong>о</strong>мянутых А. А. Шахмат<strong>о</strong><strong>в</strong>ым сказаний. Оче<strong>в</strong>идн<strong>о</strong> к С<strong>о</strong>фийск<strong>о</strong>йже лет<strong>о</strong>писи <strong>в</strong><strong>о</strong>сх<strong>о</strong>дит <strong>п<strong>о</strong><strong>в</strong>есть</strong> п<strong>о</strong> тексту М<strong>о</strong>ск<strong>о</strong><strong>в</strong>ск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> лет<strong>о</strong>писн<strong>о</strong>г<strong>о</strong>с<strong>в</strong><strong>о</strong>да к<strong>о</strong>нца XV <strong>в</strong>ека, изданн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> <strong>в</strong> 1949 г<strong>о</strong>ду М. Н. Тих<strong>о</strong>мир<strong>о</strong><strong>в</strong>ым1Мы с<strong>о</strong>глашаемся с пале<strong>о</strong>графическ<strong>о</strong>й датир<strong>о</strong><strong>в</strong>к<strong>о</strong>й Б. М. Ляпун<strong>о</strong><strong>в</strong>а, п<strong>о</strong>ддержанн<strong>о</strong>йЕ. С. Истрин<strong>о</strong>й и принят<strong>о</strong>й <strong>в</strong> п<strong>о</strong>следнее <strong>в</strong>ремя А. Н. Нас<strong>о</strong>н<strong>о</strong><strong>в</strong>ым.2 Д. С. Лихаче<strong>в</strong>. Еллинский лет<strong>о</strong>писец <strong>в</strong>т<strong>о</strong>р<strong>о</strong>г<strong>о</strong> <strong>в</strong>ида и пра<strong>в</strong>ительст<strong>в</strong>енныекруги М<strong>о</strong>ск<strong>в</strong>ы к<strong>о</strong>нца XV <strong>в</strong>ека. Труды ОДРЛ, т. VI, 1948, стр. 99—110.3 М. Н. Сперанский. Библи<strong>о</strong>графические материалы, с<strong>о</strong>бранные А. П<strong>о</strong>п<strong>о</strong><strong>в</strong>ым.Чтения <strong>в</strong> Общест<strong>в</strong>е ист<strong>о</strong>рии и дре<strong>в</strong>н<strong>о</strong>стей р<strong>о</strong>ссийских, 1889, кн. III.' А. А. Шахмат<strong>о</strong><strong>в</strong>. Об<strong>о</strong>зрение русских лет<strong>о</strong>писных с<strong>в</strong><strong>о</strong>д<strong>о</strong><strong>в</strong> XIV—XVI <strong>в</strong><strong>в</strong>.Изд. АН СССР, М.—Л., 1938, стр. 211—212, прим. 2.