12.07.2015 Views

Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами в 1204 году

Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами в 1204 году

Древнерусская повесть о взятии Царьграда фрягами в 1204 году

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

124 H A МЕШЕРСКИЙп<strong>о</strong> У<strong>в</strong>ар<strong>о</strong><strong>в</strong>ск<strong>о</strong>му (п<strong>о</strong>л<strong>о</strong><strong>в</strong>. XVI <strong>в</strong>ека) и Эрмитажн<strong>о</strong>му (XVII <strong>в</strong>ек) спискам. 1В издании М. Н. Тих<strong>о</strong>мир<strong>о</strong><strong>в</strong>а текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести занимает стр. 101-—103.В дальнейшем М<strong>о</strong>ск<strong>о</strong><strong>в</strong>ский лет<strong>о</strong>писный с<strong>в</strong><strong>о</strong>д <strong>о</strong>б<strong>о</strong>значается бук<strong>в</strong><strong>о</strong>й М.Нак<strong>о</strong>нец, к М<strong>о</strong>ск<strong>о</strong><strong>в</strong>ск<strong>о</strong>му лет<strong>о</strong>писн<strong>о</strong>му с<strong>в</strong><strong>о</strong>ду следует <strong>о</strong>тнести заимст<strong>в</strong><strong>о</strong><strong>в</strong>аниетекста п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести и В<strong>о</strong>скресенск<strong>о</strong>й лет<strong>о</strong>писью (XVI <strong>в</strong>ек).В эт<strong>о</strong>й лет<strong>о</strong>писи текст занимает лл. 695—704, п<strong>о</strong> изданию 1794 г<strong>о</strong>да —стр. 133—139.В<strong>о</strong> <strong>в</strong>сех <strong>о</strong>тмеченных списках и изданиях текст п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести <strong>о</strong>дин и т<strong>о</strong>т жеи не предста<strong>в</strong>ляет никаких <strong>о</strong>тличий, кр<strong>о</strong>ме незначительных разн<strong>о</strong>чтенийстилистическ<strong>о</strong>г<strong>о</strong> характера. Чт<strong>о</strong> же касается т<strong>о</strong>г<strong>о</strong> места, <strong>в</strong> к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>р<strong>о</strong>миздатели Н<strong>о</strong><strong>в</strong>г<strong>о</strong>р<strong>о</strong>дск<strong>о</strong>й лет<strong>о</strong>писи усматри<strong>в</strong>али и усматри<strong>в</strong>ают пр<strong>о</strong>пуск,т<strong>о</strong> <strong>о</strong>н<strong>о</strong> <strong>в</strong><strong>о</strong> <strong>в</strong>сех списках читается абс<strong>о</strong>лютн<strong>о</strong> <strong>о</strong>динак<strong>о</strong><strong>в</strong><strong>о</strong>. Если <strong>в</strong> нег<strong>о</strong><strong>в</strong>нимательн<strong>о</strong> <strong>в</strong>читаться, т<strong>о</strong> <strong>о</strong>н<strong>о</strong> не <strong>о</strong>бнаружи<strong>в</strong>ает никаких след<strong>о</strong><strong>в</strong> пр<strong>о</strong>пуска<strong>в</strong> тексте и дает <strong>в</strong>п<strong>о</strong>лне п<strong>о</strong>нятный смысл. В эт<strong>о</strong>м месте передаетсяу<strong>в</strong>ещание крест<strong>о</strong>н<strong>о</strong>сцам, к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>р<strong>о</strong>е а<strong>в</strong>т<strong>о</strong>р п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести <strong>в</strong>клады<strong>в</strong>ает <strong>в</strong> уста немецк<strong>о</strong>г<strong>о</strong>цесаря Филиппа и римск<strong>о</strong>г<strong>о</strong> папы Инн<strong>о</strong>кентия III.При<strong>в</strong>едем эт<strong>о</strong> мест<strong>о</strong> п<strong>о</strong>лн<strong>о</strong>стью п<strong>о</strong> списку С (пунктуация с<strong>о</strong><strong>в</strong>ременная).„Цесарь нѣмечьскыи п<strong>о</strong>сла къ папѣ <strong>в</strong>ъ Римъ, и так<strong>о</strong> у<strong>в</strong>ѣчаста: як<strong>о</strong>нѣ <strong>в</strong><strong>о</strong>е<strong>в</strong>ати на Цесарьградъ; нъ як<strong>о</strong> же рече Исак<strong>о</strong><strong>в</strong>иць: <strong>в</strong>сь град К<strong>о</strong>стянтиньх<strong>о</strong>тять м<strong>о</strong>ег<strong>о</strong> царьст<strong>в</strong>а, — так<strong>о</strong> же, п<strong>о</strong>садяче ег<strong>о</strong> на прѣст<strong>о</strong>лѣ,п<strong>о</strong>йдете же къ Иерусалиму <strong>в</strong>ъ п<strong>о</strong>м<strong>о</strong>чь; не <strong>в</strong>ъсх<strong>о</strong>тять ли ег<strong>о</strong>, а <strong>в</strong>едетеи <strong>о</strong>пять къ мнѣ, а пак<strong>о</strong>сти не дейте Грьчьск<strong>о</strong>й земли".Смысл при<strong>в</strong>еденн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> <strong>о</strong>тры<strong>в</strong>ка так<strong>о</strong><strong>в</strong>: „Царь немецкий п<strong>о</strong>слал [Алексея]к папе <strong>в</strong> Рим и <strong>о</strong>ни [<strong>о</strong>ба] так у<strong>в</strong>еще<strong>в</strong>али [крест<strong>о</strong>н<strong>о</strong>сце<strong>в</strong>] не <strong>в</strong><strong>о</strong>е<strong>в</strong>атьпр<strong>о</strong>ти<strong>в</strong> <strong>Царьграда</strong>: «П<strong>о</strong>ск<strong>о</strong>льку Исак<strong>о</strong><strong>в</strong>ич сказал, чт<strong>о</strong> <strong>в</strong>есь К<strong>о</strong>нстантин<strong>о</strong>п<strong>о</strong>льжелает ег<strong>о</strong> <strong>в</strong><strong>о</strong>царения, т<strong>о</strong>, п<strong>о</strong>сади<strong>в</strong> ег<strong>о</strong> на прест<strong>о</strong>л, идите нап<strong>о</strong>м<strong>о</strong>щь Иерусалиму, если же ег<strong>о</strong> не зах<strong>о</strong>тят, т<strong>о</strong> при<strong>в</strong>едите ег<strong>о</strong> <strong>о</strong>пятьк<strong>о</strong> мне [<strong>в</strong> Рим], а <strong>о</strong>биды не т<strong>в</strong><strong>о</strong>рите Греческ<strong>о</strong>й земле»". Ошибка издателейН<strong>о</strong><strong>в</strong>г<strong>о</strong>р<strong>о</strong>дск<strong>о</strong>й пер<strong>в</strong><strong>о</strong>й лет<strong>о</strong>писи, зап<strong>о</strong>д<strong>о</strong>зри<strong>в</strong>ших здесь пр<strong>о</strong>пуск<strong>в</strong> тексте, с<strong>о</strong>ст<strong>о</strong>яла <strong>в</strong> т<strong>о</strong>м, чт<strong>о</strong> <strong>о</strong>ни начал<strong>о</strong> сл<strong>о</strong><strong>в</strong> у<strong>в</strong>ещания усматри<strong>в</strong>алит<strong>о</strong>льк<strong>о</strong> п<strong>о</strong>сле при<strong>в</strong>еденн<strong>о</strong>й прям<strong>о</strong>й речи Исак<strong>о</strong><strong>в</strong>ича. На сам<strong>о</strong>м деле у<strong>в</strong>ещаниеначинается сл<strong>о</strong><strong>в</strong>ами: „Як<strong>о</strong> нѣ <strong>в</strong><strong>о</strong>е<strong>в</strong>ати на Цесарьградъ", а прямая речьИсак<strong>о</strong><strong>в</strong>ича <strong>в</strong>ключена <strong>в</strong> эт<strong>о</strong> у<strong>в</strong>ещание <strong>в</strong> качест<strong>в</strong>е п<strong>о</strong>дчиненн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> предл<strong>о</strong>жения,<strong>в</strong> с<strong>в</strong><strong>о</strong>ю <strong>о</strong>чередь за<strong>в</strong>исим<strong>о</strong>г<strong>о</strong> <strong>о</strong>т друг<strong>о</strong>г<strong>о</strong> придат<strong>о</strong>чн<strong>о</strong>г<strong>о</strong> — усл<strong>о</strong><strong>в</strong>н<strong>о</strong>г<strong>о</strong>.При так<strong>о</strong>м, единст<strong>в</strong>енн<strong>о</strong> пра<strong>в</strong>ильн<strong>о</strong>м п<strong>о</strong>нимании текста <strong>о</strong>тпадаетне<strong>о</strong>бх<strong>о</strong>дим<strong>о</strong>сть усматри<strong>в</strong>ать <strong>в</strong> нем какую бы т<strong>о</strong> ни был<strong>о</strong> нес<strong>о</strong>хранн<strong>о</strong>сть,и над<strong>о</strong>бн<strong>о</strong>сть <strong>в</strong> предп<strong>о</strong>л<strong>о</strong>жении пр<strong>о</strong>пуска сама с<strong>о</strong>б<strong>о</strong>й <strong>о</strong>тпадает.Х<strong>о</strong>тя спис<strong>о</strong>к С дре<strong>в</strong>нее, чем <strong>в</strong>се <strong>о</strong>стальные списки, п<strong>о</strong>чти на д<strong>в</strong>естилет, <strong>о</strong>днак<strong>о</strong> ег<strong>о</strong> ник<strong>о</strong>им <strong>о</strong>браз<strong>о</strong>м нельзя считать ни пер<strong>в</strong><strong>о</strong><strong>о</strong>ригинал<strong>о</strong>мп<strong>о</strong><strong>в</strong>ести, ни даже неп<strong>о</strong>средст<strong>в</strong>енн<strong>о</strong>й к<strong>о</strong>пией с пер<strong>в</strong><strong>о</strong><strong>о</strong>ригинала. Эт<strong>о</strong> д<strong>о</strong>казы<strong>в</strong>аетсяискажениями текста п<strong>о</strong><strong>в</strong>ести <strong>в</strong> списке С, к<strong>о</strong>т<strong>о</strong>рые <strong>в</strong>^ряде случае<strong>в</strong>м<strong>о</strong>гут быть испра<strong>в</strong>лены путем с<strong>о</strong>п<strong>о</strong>ста<strong>в</strong>ления с другими списками,х<strong>о</strong>тя <strong>о</strong>тн<strong>о</strong>сительн<strong>о</strong> б<strong>о</strong>лее п<strong>о</strong>здними, н<strong>о</strong> <strong>в</strong>ернее с<strong>о</strong>храни<strong>в</strong>шими <strong>о</strong>с<strong>о</strong>бенн<strong>о</strong>стипер<strong>в</strong><strong>о</strong>г<strong>о</strong> списка.Наиб<strong>о</strong>лее ярк<strong>о</strong> бр<strong>о</strong>саются <strong>в</strong> глаза искажения текста <strong>в</strong> следующихместах:1. Рассказы<strong>в</strong>ается <strong>о</strong> бегст<strong>в</strong>е сына Исаака, царе<strong>в</strong>ича Алексея (<strong>в</strong> тексте<strong>о</strong>н назы<strong>в</strong>ается Исак<strong>о</strong><strong>в</strong>ич), из К<strong>о</strong>нстантин<strong>о</strong>п<strong>о</strong>ля. Для эт<strong>о</strong>г<strong>о</strong> <strong>о</strong>н скры<strong>в</strong>аетсяна <strong>о</strong>дн<strong>о</strong>м из итальянских к<strong>о</strong>раблей <strong>в</strong> б<strong>о</strong>чке с тр<strong>о</strong>йным дн<strong>о</strong>м.С дает чтение: „И <strong>в</strong>нид<strong>о</strong>ша <strong>в</strong>ъ тъ к<strong>о</strong>рабль, иде же бяшеть, и <strong>в</strong>сямѣста <strong>о</strong>бискаша, а изъ бъчькъ [р<strong>о</strong>д. п., мн. ч.] г<strong>в</strong><strong>о</strong>зды [<strong>в</strong>ин. п., мн. ч.]1 ПСРЛ, т. XXV, 1949.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!