Romano Atmo nr5 - ZwiÄ zek Romów Polskich w Szczecinku

skie dowodzą, iż sytuacja mniejszości narodowych jestróżna w poszczególnych krajach. Zwłaszcza, że wśródkrajów Starego Kontynentu mamy do czynienia zarównoz państwami o jednolitej strukturze narodowościowej,jak i z państwami federalnymi i wielonarodowymi.Ponadto ostrożne podejście państw do projektówdefiniowania mniejszości może wynikać z różnie rozumianejobrony swych interesów. Chcą uniknąć sytuacji,w której ograniczyłoby to swobodę ich działańwewnętrznych, a nawet doprowadziło do uszczupleniaich suwerennych praw.Dodatkowym - jakże dla nas istotnym - utrudnieniemjest wspomniany już problem rozróżnienia, próczmniejszości narodowych, mniejszości etnicznych.Bardzo często używa się tych terminów łącznie,bądź zamiennie. Jednakże pojęcia te nie zawsze sąjednoznaczne. Dominuje pogląd, iż „mniejszość etniczna”jest pojęciem szerszym, obejmującym również„mniejszość narodową”, która jawi się nam jakonajbardziej rozwinięta forma „mniejszości etnicznej”.Pojęcie „wspólnoty etnicznej” stosowane jest główniejako określenie poszczególnych homogennych wspólnotludzkich o podobnych cechach. Dlatego rozumianesą szerzej w stosunku do „narodu”, jako określenia jednostkiklasyfikacji przynależności etnicznej konkretnejgrupy ludzi.Jarosław Sozański w pracy „Ochrona mniejszościw systemie uniwersalnym, europejskim i wspólnotowym”utrzymuje, iż pojęcie mniejszości narodowychwprowadzone zostało do języka umów międzynarodowychw tak zwanym małym traktacie wersalskim (zwanymteż traktatem mniejszościowym) pochodzącym z1919 roku. Uznano w nim, że pod tym terminem należyrozumieć zamieszkującą stale na terytorium danegopaństwa grupę etniczną, różniącą się od grupy podstawowejdanego obszaru. 3 Zatem możemy pokusić sięo stwierdzenie, iż w ramach tego dokumentu pojęciamniejszości narodowych i mniejszości etnicznych sątożsame.Inna definicja pochodząca z czasów Ligii Narodówcharakteryzuje mniejszość narodową jako grupę osóbinnej rasy, religii lub języka niż większość ludnościtworzącej dane państwo. Dokonano w niej podziałumniejszości na dwa rodzaje to znaczy ludzi będącymiobywatelami obcego państwa i osób posiadającychobywatelstwo danego kraju. W tym przypadku pewnąprzeszkodę stanowiłby wymóg posiadania obywatelstwadanego kraju. Prowadząc typowo koczowniczytryb życia (jednakże należałoby zaznaczyć, iż nie dotyczyłoto już wielu istniejących grup Roma osiadłych)istniały szczepy Roma nieposiadających oficjalnegoobywatelstwa - poświadczonego chociażby dokumentemtożsamości.Kolejny projekt tego terminu pochodzi z 31 lipcaRomano Atmo1930 roku i zostaje skonstruowany przez Stały TrybunałSprawiedliwości Międzynarodowej. Wiąże się to zesprawą konwencji grecko - bułgarskiej z 1919 roku. Tumniejszość narodową zdefiniowano jako osoby, żyjącew danym kraju lub na danym obszarze, mające własnąrasę, religię lub tradycję, a także w poczucie wspólnoty,dążące do zachowania swej odrębności dla przyszłychpokoleń.Zatem jest to kolejna definicja, według której nic niestoi na przeszkodzie, aby Roma uznać za mniejszośćnarodową.Następna propozycja jest dziełem ONZ’owskiejPodkomisji do spraw Zapobiegania Dyskryminacji iOchrony Mniejszości Narodowych. W 1950 roku Podkomisjata określiła mniejszość narodową jako mniejszośćposiadającą tradycję i cechy etniczne, religijnelub językowe, wyróżniające je od pozostałej ludności.W myśl powyższego Roma w sposób jednoznacznywpisują się w tę kategorię.W tym samym roku Sekretarz Generalny ONZ wmemorandum Definicja i klasyfikacja mniejszości zastrzega,iż określenie „mniejszość” powinno odnosićsię do szczególnego rodzaju grup, przede wszystkim domniejszości narodowych i jej podobnym, różniącym sięod przeważającej grupy w danym państwie. Mniejszościte mogą mieć w przeszłości wspólne państwo lubposiadać cechy państwowości, lub powstać z powoduzmiany granic, aneksji, podziałów państw itd., ponadtogrupy te nie powinny się zasymilować z resztą społeczeństwa.Tym samym pojawia się, jakże obecnie eksponowana,sugestia posiadania przeszłości przynajmniej zrębówwłasnej państwowości.Dalsza część w następnym numerze „ROMANOATMO”;przyg. Sandra Dytłow1Dz. U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141; http://ks.sejm.gov.pl2za: J. Kieniewicz, „Historia Indii”, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1985, s. 700, 732-733, 7613J. Sozański, Ochrona mniejszości w systemie uniwersalnym,europejskim i wspólnotowym, Warszawa 2002, s. 2229