Profilaktyka w środowisku lokalnym, pr. zb. (red.)

74Jak budować lokalne strategie profilaktycznea1. Opis stanu zjawiska używania i nadużywania substancji psychoaktywnychoraz zjawisk powiązanych z tym zagadnieniem powinien dotyczyć konkretnejspołeczności, dla której strategia jest budowana. Zwykle są to informacje o poziomierozpowszechnienia i wzorcach używania substancji psychoaktywnych, kategoriachkonsumentów i stylach konsumpcji, wysokości podaży substancji psychoaktywnychoraz formach ich dystrybucji. Istotny jest także lokalny kontekst kulturowy,społeczny i ekonomiczny sięgania po substancje.Rozpoznanie powinno dotyczyÊ zarÛwno tych zjawisk, ktÛre przypuszczalnienasilajπ popyt na substancje (np. wysoki poziom bezrobocia, brak perspektywdla ludzi m≥odych), , jak i takich, ktÛre prawdopodobnie popyt ograniczajπ (np.≥atwy dostÍp do atrakcyjnych form uprawiania sportu i rekrekreacji).eacji).Do sporządzenia opisu należy wykorzystać informacje pochodzące z wielu źródeł:lokalnych organizacji, instytucji i służb, które zbierają rozmaite informacje i danestatystyczne na własny użytek. W miarę potrzeb i możliwości dobrze jest przeprowadzićbadania własne, które wprawdzie zwiększają koszty opracowania strategii,ale dostarczają aktualnych danych empirycznych o optymalnym poziomie ogólnościoraz uwzględniających kontekst lokalny i środowiskowy.Raz rozpoczÍty proces gromadzenia informacji powinien byÊ regularegularniepowtarzany, dziÍki czemu moøe powstaÊ baza danych ≥atwo dostÍpnych i sta-le aktualizowanych.Dane te służą identyfikacji i wyjaśnieniu roli czynników, które na opisywanąsytuację wpływają. Charakterystyka sytuacji powinna zawierać informacje na tematfazy (np. wczesna, rozwinięta, schyłkowa), funkcji i kierunków rozwoju obserwowanychzjawisk. Wtedy możliwa staje się analiza znaczenia, dynamiki i trendówrozwojowych opisywanych zjawisk oraz czynników determinujących ich zmiany.b1. Opis stanu działań profilaktycznych i kontrolnych dotyczy rozpoznania wszystkichdziałań bezpośrednio i pośrednio zapobiegawczych, które realizowano w środowiskulokalnym w niedalekiej przeszłości i które są stosowane obecnie. Opis tychelementów jest niezbędny nie tylko dlatego, że po prostu warto, przystępując dobudowy strategii profilaktycznej, poznać aktualny stan przedsięwzięć w tymzakresie. Dobra orientacja w tej dziedzinie jest potrzebna przede wszystkim dlatego,że sytuacja, którą się chce za pomocą strategii kształtować, jest po części następstwem– zamierzonym lub niezamierzonym – dotychczasowych praktyk zapobiegawczychi kontrolnych.c1. Opis narzędzi zmiany to rozpoznanie ogółu zasobów, jakimi dysponujespołeczność lokalna i jakie mogą zostać wykorzystane do realizacji lokalnej strategii.