12.07.2015 Views

Uñt'aña ukhamaraki jakhthapiña - Portal de la Cultura de América ...

Uñt'aña ukhamaraki jakhthapiña - Portal de la Cultura de América ...

Uñt'aña ukhamaraki jakhthapiña - Portal de la Cultura de América ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

8 . TAQININA WAQAYCHATA APHALLA YÄNAKAThuqhurinaka phusirinaka uñjasinaist’asina jakhthapiñatakiwa Etiopíamarkanxa pusi marataki mä Proyecto amtaphuqhawayapxanaÁfrica <strong>ukhamaraki</strong> Oriente Medio uksatuqisarnaqaña arsuñakawa Etiopía markana jichhaxa80 aruni jach’a marka uñt’ayapxistuxa. Walich’amampi jaya pachana utt’ayata markaxa,jayachiqana utjatap<strong>la</strong>ykuxa, kunaymanamuspkaya thuqhuñani phust’asiñanakanimarkawa.Ukhamaxa, etíope markana phust’asitanakapaxacristianismo ortodoxo ukanakata yatiqatatapawa,ukatxa judaísmo etíope <strong>ukhamaraki</strong> musulmánuka markankirinakasa, walja aruni jayllinakaxaÁfrica markatuqitatapawa. Walja aruni, etíopemarka jayllinakaxa kunaymani phusanakampichikaxa nayrapacha Testamento ukjanakatpachajilt’iripachawa. Jupanakaxa jaylli ist’ayañatakixavagana, krar, violín masenqo, kabaro tampura<strong>ukhamaraki</strong> washint sutini phusampiwayanapt’asipxi.Ukhama uñjasaxa UNESCO ukankirinakaxa pusimarana taqi ukhama jayllinaka thuqhuñanakaEtiopía markpachana ch’amanchañampiwayanapt’aski. Akhama luraña amtaxa –etíopemarkpachana jani l<strong>la</strong>mkht’kaya jani uñjkayayänaka waqaychañataki– taqi jani l<strong>la</strong>mkht’kayajani uñjkaya yänaka tuwaqañataki jichhajaksakiri jaqinakaparu ch’amanchañatakiwakichayatawa.Akata qhiparu pachpa markachirinakaxajayllinakapa <strong>ukhamaraki</strong> phust’asitanakapawaqaychaskapxañapatakixa, Addis Abebajach’a yatiña utana <strong>ukhamaraki</strong> Conservatorio<strong>de</strong> Música Yared ukanaka etnomusicologíayatiqapxani, uka yatiqaña yatichañayänakaxa inglés aruta ukhamara amáricoaruta wakicht’ayawa. Ukana thuqhuñanakaphust’asiñanaka waqaychañatakixa 2006marana “Panorama musical <strong>de</strong> Addis Abeba”ukhama yatxatañampiwa qalltawayapxana,ukampiwa Etiopía jach’a jach’a markanataqi jani l<strong>la</strong>mkht’kaya jani uñjkaya yänakawaqaychaña qalltawayapxana. Qhiphanakaruxauka markana yatiqirinakaxa Europa markayatiqirinakampi chikachasisawa pachpamarkana utjiri taqi jani l<strong>la</strong>mkht’kaya jani uñjkayayänaktuqita yatxatañataki ch’amanchaskapxi.Foto © David Stehl/UNESCOEtiopía marka kupituqinkiri maale markanwayatxatañanakampi nayraqataru sarantapxana,ukhamarusa ukanxa pista múltiple ukarukatuqañatakiwa yatiqapxana, uka yatiqawixaJinka markankiri Museo <strong>ukhamaraki</strong> Centro<strong>de</strong> Investigación <strong>de</strong>l Omo Meridionalukanakatakiwa. Jichhakamaxa uka markpachanawalja centro <strong>ukhamaraki</strong> museo askinakayatiqasaxa wakisiri yänaka katuqapxarakina.Uka proyecto amta tukuyxipanxa, etíopemarkankiri jaqinakaxa jani l<strong>la</strong>mkht’kaya janiuñjkaya yänaka waqaychaña suma yatxapaxni,jupanakaxa ukhamarusa taqi jani l<strong>la</strong>mkht’kayajani uñjkaya yänaka waqaychayañatakixamarka irpirinakaparuxa amuyt’apxani,Etiopía markatakisa taqi utjiri yänakapatuwaqapxarakiniwa.L (Ma<strong>la</strong>wi) Vimbuzauksana thuqhuña qul<strong>la</strong>paI (Colombia) Barranquil<strong>la</strong>anata phistapaFoto © François-Xavier Fre<strong>la</strong>nd / UNESCOmaranakaniwa– ukhamarusa jani walt’ayañataki,yaqha marka machaqata utt’ayirinakana yaqhamarkaru jisk’achañataki wakichayatkamakiwa.Jichhaxa Convención qillqatana apartado b)11 ukatxa 12 amtachinunaka qhananchataxajach’a markpachana phuqhasiñapatakich’amanchata, <strong>ukhamaraki</strong> jani uñjkaya janil<strong>la</strong>mkht’aya yänaka sapataki, Estado Parte ukauraqina phuqhasiñapatakiwa. Ukhamäpanxa,jakhthapiña qillqanakaxa phuqhata sumpachawakisiyatañapawa. Ukhamapanxa, yaqhipaurasanaxa janiwa phuqhata wakisiyatakaspati.Ukhama jakhthapiñanakaxa janiwa taqpachaphuqhata jani uñjkaya jani l<strong>la</strong>mkht’aya yänakaqillqthapiñatakikiti, ukatwa Convención ukanaqhananchaxa utt’ayatarakixa, ukhamaxajuk’ata juk’ata phuqhachañataki, askichañatakiwakichayatawa.Walja jani uñjkaya jani l<strong>la</strong>mkht’aya yänakautjipanxa, kawkirinakasa sinti wakiskirixaukanaka qhanstayasa uñacht’ayañawawakisispa. Nayraqataxa ayllunkirinakataki sintiwakiskiri utjiri jani uñjkaya jani l<strong>la</strong>mkht’ayayänakawa jakhthapiñaxa wakisispa. Ukhama janiuñjkaya jani l<strong>la</strong>mkht’aya yänaka jakhthapiñaxatuwaqañatakiwa, ukata wakisispa ukjaxakawkiri yänakasa niya chhaqhtirpachaukanakasa uñacht’ayañarakispwa. Ukhamajakhthapiñanakaxa Brasil ukata Colombiamarkanakana utjatayna. Bhután, Bulgaria,Lituania markanakanxa, jani uñjkaya janil<strong>la</strong>mkht’aya yänakaxa niya chhaqhtirpachawa,ukata jank’akixa jakhthapiskapxi.Jani uñjkaya jani l<strong>la</strong>mkht’aya yänakajakhthapitanaka jikiñatakixa, Estadoukankirinakaxa juk’pacha yatiyawinakaapthapisawa jakhthapiña qalltapxaspa. Yaqhipautjirinakaxa juk’ampi yäqañawa wakisini,ukhampachasa uñacht’ayañawa wakisirakini,yaqhipa yänakaxa yaqha yänaka chikawauñstaskarakini, ukhamäpanxa ukankiwa sasaqhananchañawa wakisirakinixa.Convención qillqatana 12 jakhuni amtachinunaqhananchataruxa, jakhthapiñanakaxa sapa kutilurañawa wakisini. Akaxa wali wakiskiriwa, janiuñjkaya jani l<strong>la</strong>mkht’aya yänakaxa sapa kutiwamayjt’aski, utjirinaka chhaqhtañapasa jank’akiwautjarakispaxa. Markanakana jichhakamajakhthapita utjirinakanxa walja yänakawachhaqhtatäxi, yaqhipa utjirinakaxa q’a<strong>la</strong>mayjt’ataxiwa. Ukhamapanxa Estados Partesukankirinakaxa sapa kutiwa jakhthapiñanakaFoto © Ministerio <strong>de</strong> <strong>Cultura</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> República <strong>de</strong> Colombia

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!