Nga ky numër i revistës sonë Dituria ne do botojmë nga një problem matematikorNjë grua po barte për në treg një shportë me vezë. Një kalimtar e shtyu atë padashje,shporta i ra në tokë dhe vezët u thyen. Fajtori deshi ta shpërblente gruan.- Sa vezë kishe në shportë?- e pyeti ai.- Nuk e mbaj mend mirë, por e di se kur i nxirrja nga 2, nga 3, nga 4, nga 5 enga 6, nëshportë më mbetej gjithnjë një vezë, kurse kur i nxirrja nga 7 nuk mbetej gjë.Sa vezë kishte gruaja në shportë?ZgjidhjeGjejmë SHVP (2,3,4,5,6) = 60Numri që kërkojmë është shumëfish i numrit 60 plus 1. Këta numra paraqiten meformulën:60n+1, që mund të rishkruhet edhe 7*8 n+4n+1.Meqenëse 60n+1 plotpjesëtohet me 7 (sipas tregimit të gruas) dhe 7*8n plotpjesëtohetme7, del që edhe 4n+1 duhet të plotpjesëtohet me 7.Vlera më e vogël e n që e kënaq këtë kusht është 5. D.m.th, në shportë ka pasur:7*8*5 +4*5 +1 = 56*5+21 = 280 +21 = 301 vezë.Vlera tjetër, për n=12, jep një numër të madh, 721 vezë, gjë që ka pak gjasë.Kemi një sasi vezësh më pak se 100. Kur vezët grupohen nga 2, tepron 1 kokërr;kur atogrupohen nga 3, teprojnë 2 kokrra; kur grupohen nga 4 teprojnë 3 kokrra dhekurgrupohen nga 5, teprojnë 4 kokrra. Sa vezë janë gjithsej?Zgjidhje: Numri i vetëm dyshifror që e plotëson këtë kusht është 59.18
ANEKDOTAT SHQIPTAREAnekdotat, këto thënie të mençura, këto tregime të shkurtra shpotitëse e satirike, përmes sëcilave interpretohen dukurit e ndryshme shoqërore, ndodhi të personaliteteve të njohura etj.,japin një pasqyrim metaforik por edhe alegorik të realitetit tonë me të cilinë përballemi çdoditë.Këto tregime të zgjuara, që ishin karakteristik komunikimi tek shumë popuj ballkanas nëtë kaluarën, e në veçanti në disa treva shqiptare (ku akoma janë prezent, edhe pse të zbehuranga evoluimi kohorë), arrijnë që përmes mesazheve të japin aspekte nga jeta, në dukje të vogla,por me vlerë përgjithësuese, duke i vënë në lojë klasat sunduese, pushtuesit, tradhtarët, qeveritarët,personalitetet publike etj., por duke mos lënë pa atakuar as problemet e ndjeshme sociale,ekonomike, politike etj.Shkathtësia e këtij komunikimi të drejtpërdrejt me dëgjuesin dhe roli si mburojë a si shtizë ndajkundërshtarit, i kanë siguruar anekdotave, por edhe aforizmave, fjalëve të urta etj. një vend tërëndësishëm në thesarin e kulturës shqiptare, por edhe një jetë të gjallë e aktive, me një humortë hollë e satirë therëse, edhe sot e kësaj dite.Këto anekdotave që janë të vendosura më poshtëjanë të marra nga librat: “Anekdota 1 dhe 2” i botuar nga Instituti albanologjik i Prishtinës,dhe “Tregime shqiptare” shkruar nga Daut DemakutXHEMAJL OBRIJA E SHEMSI PASHAShemsi Pasha, pashë i Mitrovicës kish pasë shkue n’Prekaz me asqer me i râ Drenicës e me kallë at katûnd.Kur vjen n’Prekaz, krenët, tânë dalin n’mal. Pasha pvetë:- A ka njèri t’mençëm n’kêtë vênd?I thonë për Xhemajlin. Çon e e thrret pasha edhe vjen Xhemajli. E pvetë pashën:- Çka ke ardhë ti Pashë Efendi?- Kam ardhë me e kallë Drenicën top prej fundit deri n’krye se po luftojnë kundra asqerit t’mbretit.- Pashë Efendi, a t’kanë faj asqeri yt me bâ diçka keq a ke faj ti? A ti u prîn asqerit a aty ty?- Une u prîj asqerit edhe çka t’thom une bâjnë se jo çka t’më thonë asqeri mue.- Pra n’kjoftë qi të ngojnë asqeri ty, une po t’kallxoj kush janë pashallarët e ktij vêndi. Njâ mâ i pari â Ahmet Delija i Prekazit tu kush je ti qi po ia ha t’gjallët e tinaj. I dyti âsht bajraktari i Klinës Epërme; i tretiâsht Halil Haxhija i Vitakut; i katërti âsht Aruç Gjinovci i Makërmalit. Qatyne u shkon mileti përmas. Pra,qata mund t’jenë kabahatli e me urdhën tyne kanë punue tjerët qi janë si asqert qi punojnë për urdhnit tând.Lêni rahat Drenicën se s’kanë faj e kapi qita.Edhe pasha e ngoj. I kapi këta t’katër e i çoi syrgjyn dikû n’Turkí e Drenicën e la rahat e s’bâni zullum si ekish pasë mendjen.SI E SHKUNDTE DARDHËN XHEMAJL OBRIJAMustafë Syla shkoi me marrë nji rob s’pari te Haxhi Salihi. Haxhija thirri do burra t’mirë t’katundit edheMulla Jupën e Krekovës. Erdhën miqtë e me ta ishin edhe Xhemajl Obrija e Lush Mehiqi i Plluzhinës.Bâjshin muhabet burrat nërmjet vedi e Mulla Jupa folke sall me Xhemajlin. Lushi i tha Mulla Jupës:- Pse po flet sall me Xhemajlin e me ne jo?- Po flas sall me Xhemajlin se ky po e shkund dardhën mirë e kadal, e po m’i qet para sall dardhat e saritae t’dukta, e t’verdhat po i len n’rrem qysh jânë kânë deri sa t’i vjen rêni me u pjekë edhe ato. Me folë meju tjerët, po tutna se e shkundni dardhën me hez e i qitni n’tokë t’verdha e t’sarita, e s’ka kush i han veç n’ihânkshin loptë.19