Joachim GlenskŚląska prasa powstańcza i plebiscytowa(wykaz gazet i czasopism):p]:asy wZOkresach przewrotów1ffifSŁ^JfP^^ń, w momentach szcze-^ « f w w S i t i r d 1 1 lub makroregionu, stawiająfal inych przemian » S S ^ S ^ ^ « -^? 111 W * Ż "skie interwały czasowe ~ n o S T a a j c z,< W dętych w blinictwperiodycznych o char^S ^ L ^wydaw "Wlelka ilośćcyjno-propagi m d 0 wym ^ ^ 1 ^ 1 ^ C y d o w a n i e doraźnym, agitasię pracą OTawie nŁko^inoefemeryd stajeOwyoh1kach znajdu^my w S S S h T ^ ^ Wiwwai periodysopisma.N i i L ^ t y l S ^ Ä S f Z ^ ^CZa "tytułuchodzących od lat jak S d L S S ^ ® 3 wykazie gazet już wy :„Gazety Ludowei"»Gazety Robotniczej", endeckiejädej» LyfilcowanychezytelniL-ÄeSi'*f ?«UMC na wypró-SllmejGórnoślązaków od^owycTSSL:oddziaływać nas ^ u czyteln.kówP^zeciez po-TTspychając różnice i d l t g S ^kusić się o pobieżne wvodmhni^wożonych S Ä f f i ^ ^ S1111021131 z
gamy związków zawodowych („Głos Górnika", „Wzajemna Pomoc"i „Pracownik Umysłowy"), które w okresie plebiscytu i powstań —niezależnie od swej specyfiki — włączyły się w nurt walki narodowowyzwoleńczej.Do godnych uwagi ewenementów należą w dziejach prasy naszegoregionu gazety niemieckie odkupione przez Polaków, które przeszłynieoczekiwaną dla jej czytelników metamorfozę i dalej kontynuowałyswą działalność w duchu polskim („Oberschlesische Grenzzeitung",„Kreuizburger Zeitung"). Poza tymi gazetami Polski KomisariatPlebiscytowy założył kilka nowych pism w języku niemieckimprzenaozonych dla na wpół już zgermanizowanych Ślązaków („OberschlesischePost", „Katholische Volkszeiitung", „Das Erwachen ,„Oderwacht", „Oberschlesischer Wegweiser" i najbardziej wśródnich zasłużony opolski ,Der Weisse Adler"). Do udanych polskichdwujęzycznych przedsięwzięć prasowych należy „Most — Die Brüke .Niemcy, którzy dotąd mieli ogromną przewagę zarówno w ilościgazet i czasopism, jak również w wysokości nakładów, nie pozwolilisię zdystansować, opierając się o lepiej zorganizowaną sieć 'kolportażową.Pojawiły się nowe tytuły, będące najczęściej naśladownictwempolskich pomysłów. W odpowiedzi na „Der Weisse Adler Pojawiłsię wielonakładowy (a głównie kolportowany bezpłatnie) „DerSchwarze Adler", doskonałemu i dowcipnemu , ; Kocync^ow przeciwstawionospreparowanego w .dziwnym żargonie w Mme „werona". Przez utworzenie „Dzwonu", „Der Bund - ^wązku , uobrej Rady dla Dudu Górnośląskiego" „Głosuju Górnośląskiego", a zwłaszcza „Woli I^du - Der Wille des Vol_kes" - Niemcy zamierzali zbałamucić nieświadomych fflązaków perfidnie propagowaną orientacją separatystyczną, Nemogli oOTi_ście niemieccy propagandyści - mający swe^iedliskc' ^ wjocławiu - naśladować odważnych pism ukazujących ^ w ^esie uipowstania w miejscu postoju - „Wyzwolenia i „Powstatnca , aronili bowiem straconych pozycji. . . •Ze względów objętościowych wykaz nie ujmuje pi^wydawanych dla Górnoślązaków w WarszawieSasto? dlaka Górnośląska", „Głos Górnośląski", „Dla Gór^go SO^ta^ aiauchodźców górnośląskich w Częstochowiecu („Powstaniec"), nie notuje również periodyków ^^ektowanycco do których ukazania się mamy ^f^l^Sr^dSe' z dowstaniec śląski", „Orędownik " ^ ^ o S L e Wtychczasowymi praktykami polskich bibliogr^ow oczasopisma dwujęzyczne oraz wyrwane p^z dywersyjneniemieckie po polsku, jako świadectwa,swej«latycznej germanizacji w m « v^ach ślS^f g pomfumiewać siępozycji ciemiężca zmuszony był ze fciązaisduu. ^w ich ojczystym języku.Literatura:1. Dubiel Paweł: Prasa w w a l c e Plebiscytowy Górnym Śląsku.„Zeszyty Prasoznawcze" R. 12: 1971 m- i & • po ls kich cza-2. Przywecka-Samecka i960 ss 177 nlb. 2. Insopismśląskich (do 1939 roku). Wrocław I9bu ss. ,stytut Śląski w Opolu. „i^mipcka orasa na Górnym Slą-3. Szymiczek Franciszek: Polska i nienuecka prasa u