pobierz - Wydział Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie

SKALA PRODUKCJI ROLNICZYCH DZIAŁALNOŚCI PRODUKCYJNYCH A ICH.... 15Tabela 2. Wyniki produkcji mleka w zależności od liczby krów w gospodarstwie w latach badańRelacja*Kosztkrańcowy[zł/litr]Kosztjednostkowy[zł/litr]Wskaźnikopłacalności[proc.]Dochódz działalnościbezdopłat[zł/szt.]Koszty[zł/szt.]Wartośćprodukcjiogółem[zł/szt.]Cenasprzedażymleka[zł/litr]Wydajnośćmlecznakrów[l/szt.]Średniaw rokuliczbakrów[szt.gosp.]SkalaprodukcjiLatabadańDziałalnośćogółem bezpośrednie2006 A 4,0 3409 0,82 3567 3263 2001 304 109,3 0,96 - 0,1B 16,8 4843 0,94 5306 3534 1945 1772 150,1 0,73 0,68 1,2C 48,7 6295 1,03 7154 5131 2657 2023 139,4 0,82 0,85 3,22009 A 7,1 3881 0,80 3940 3529 1897 411 111,7 0,91 - 0,2B 22,8 5562 0,93 5886 4711 2518 1175 124,9 0,85 0,83 0,8C 55,1 6061 1,02 6905 5379 2841 1526 128,4 0,89 0,91 2,0Skala produkcji: jak w tabeli 1. Podana liczba krów jest średnią dla danego przedziału skal. * Relacja: jak w tabeli 1.Źródło: opracowanie własne na podstawie danych AGROKOSZTY.Krowy mlecznepróbie produkcja mleka była opłacalna,ale między grupami gospodarstw różniącymisię skalą produkcji zarysowałysię wyraźne różnice. W pierwszym rokubadań wskaźnik opłacalności przyjąłwielkość najwyższą w średniej skali(150,1%), różnica na niekorzyść dużejwynosiła 10,7 pp. Natomiast w drugimroku sytuacja była odwrotna, opłacalnośćprodukcji mleka w dużej skali (128,4%)była o 3,5 pp. większa niż w średniej.Wynika to z różnic w dynamice zmianwartości produkcji i kosztów. Generalniewraz z powiększaniem skali, dynamikawzrostu wartości produkcji byłasilniejsza niż kosztów. Wyjątkiem byłatylko duża skala w 2006 roku – przyrostkosztów okazał się o 10,4 pp. silniejszyod przyrostu wartości produkcji, konsekwencjąbyła mniejsza opłacalnośćprodukcji mleka.Wzrost w kolejnych grupach gospodarstwprodukcyjności krów wymagałzaangażowania coraz większych nakładów.Wykres kosztów jednostkowychprzypomina kształtem literę U – w małejskali koszt produkcji jednego litra mlekabył najwyższy, w średniej koszt ten spadłdo najniższego poziomu, aby w dużejznów wzrosnąć (nie osiągnął jednakpułapu małej skali).Wyniki dowodzą, że w średniej skali(w porównaniu do małej) wyższe kosztyutrzymania krów były uzasadnione. Efektembył wzrost mleczności, ale jej przyrosto 1 litr wymagał przyrostu kosztów (kolejnow latach o 0,68 i 0,83 zł). Było to jednako 6,9 i 2,4% mniej od jednostkowegokosztu przeciętnego. Tym samym kosztkrańcowy spychał w dół koszt przeciętny.Intensyfikacja produkcji mleka w gospodarstwachutrzymujących duże stada krówbyła również uzasadniona, z tym że przyrostprodukcji o 1 litr wymagał przyrostukosztów o 0,85 i 0,91 zł – był to poziomo 3,7 i 2,3% wyższy od kosztu jednostkowego.W tej sytuacji koszt krańcowy