07 - Trung tâm Thông tin KH&CN

Suối nguồn tri thứcMurphy: định luật bánh bơ ẢNH NHẬTĐịnh luật Murphy khẳng định: nếu một điều xấu CÓ THỂ xảy ra, nó SẼxảy ra, và vào thời điểm tệ nhất có thể!Nếu người Việt có thành ngữ: “họavô đơn chí” thì người Mỹ cũng có“Định luật Murphy” (Murphy’s Law)vô cùng thông dụng.Khi chuyên gia tên lửa EdwardA. Murphy thất bại trong một thínghiệm tưởng chừng không thểsai sót chỉ vì một nhầm lẫn cực hyhữu, ông đã phải thốt lên: nếu mộtđiều xấu CÓ THỂ xảy ra, nó SẼ xảy ra!(Anything that can go wrong, will gowrong). Thế là định luật Murphy rađời và sau vài tháng trở nên cực kỳnổi tiếng trong ngành kỹ thuật vũ trụ.Định luật Murphy còn được gọi là“định luật bánh bơ”, bởi Edward A.Murphy đã dùng hiện tượng “bánhmì phết bơ” để chứng minh ra nóvào năm 1949. Hãy tưởng tượng,nếu bạn đánh rơi miếng bánhsandwich thơm ngon có trét bơ lênmột mặt. Chắc chắn trong đa số lần,miếng bánh của bạn sẽ rơi úp mặtcó bơ (mặt ngon nhất) xuống đất.Định luật bánh bơ: nếu cóthể, sai sót sẽ luôn xảy raNhiều người đã bật cười khi lần đầubiết đến thí nghiệm “bánh bơ”. Nhưngđó chỉ là một trong số vô vàn tiền đề vuinhộn chứng minh định luật Murphy.Hãy ngẫm lại, có phải rất nhiều lần bạnthấy như mình cứ bị vận xui bất ngờ“chộp” lấy. Những tình huống này đềuđã được kiểm chứng có tuân theo địnhluật Murphy. Chẳng hạn:• Hết 6 ngày trong tuần bạn đềumang theo ô mặc dù trời tạnh ráo.Buổi sáng cuối tuần tươi đẹp, trờiđang xanh trong bỗng đổ mưa to,còn bạn thì ở ngoài đường, diện bộđồ đẹp nhất và… quên mang dù!• Bạn xếp hàng tính tiền trongsiêu thị, thấy hàng bên cạnh tínhnhanh hơn liền bỏ sang hàng đó.Ngờ đâu bạn vừa sang, máy tínhtiền của hàng này bỗng bị hỏng vàbạn tiếp tục… chờ.• Nếu có một ống nghiệm rơi ra từgiá đỡ thì nó thường chứa mẫu vậtquan trọng nhất.• Bạn thường quên chìa khóacửa vào ngày mà mọi người kháckhông có ở đó.• Máy chiếu thường hỏng vàongày diễn ra buổi thuyết trình.Nguyên tắc Murphy cảnh báo, nếukhông muốn tình huống xấu xảy ra,hãy hạn chế sai sót hết mức có thể(chẳng hạn, luôn mang theo dù).Bởi chỉ cần có khả năng, việc xấu córất nhiều cơ hội trở thành hiện thực.Không ít nhà khoa học phủ nhận địnhluật Murphy và khẳng định đó chỉ làkết quả của việc chọn lọc ký ức: tathường nhớ lâu hơn những gì khôngtốt nên cảm thấy chúng thường xảyra hơn, thế thôi! Để chứng minhĐịnh luật Murphy khẳngđịnh: “Nếu có hai hoặc nhiềucách để làm một điều gì đó,và một trong những cách nàycó thể dẫn đến thảm họa,thì mọi người thường chọncách đó”. – (If there are twoor more ways to do something,and one of those ways canresult in a catastrophe, thensomeone will do it).Có thể hiểu là: việc xấu có cơmay cao hơn!Hay nói cách khác: nếu mộtviệc có khả năng sai sót, nó sẽxảy ra và luôn vào thời điểmbất ngờ nhất.STinfo SỐ 7 - 201331