07 - Trung tâm Thông tin KH&CN

Suối nguồn tri thứcMurphy sai, họ đã nỗ lực tính toán,thử nghiệm bằng mọi lý thuyết trongtất cả các lĩnh vực nhưng đều thấtbại. Thật ngạc nhiên, kết quả chothấy tình huống xấu luôn có xác suấtxảy ra cao hơn. Chỉ riêng trường hợp“bánh bơ”, dù lặp lại thí nghiệm baonhiêu lần thì hết 90% số lần mặt cóbơ sẽ úp xuống.Mặt khác, nhiều người còn nhầmtưởng Murphy là định luật mangnghĩa tiêu cực. Thực ra, luật Murphy lànguyên tắc cực kỳ giá trị và hữu ích:• Một mặt, giúp dự đoán tất cả tìnhhuống xấu có khả năng xảy ra. Khoahọc đã chứng minh, cảm giác mấtkiểm soát là nhân tố quyết định tạora căng thẳng. Nhờ tiên liệu trước,ta chuẩn bị tâm lý đối mặt với tìnhhuống xấu nhất có thể.• Mặt khác, giúp đề ra biện phápđể khắc phục, giảm bớt hoặc ứngphó với tình huống xấu đã tiên liệu.Như trong trường hợp Murphy, thínghiệm của ông thất bại vì lắpngược một cảm biến. Như vậy, khảnăng lắp theo hai chiều của cảmbiến (If there are two or more waysto do something…) đã khiến tìnhhuống xấu hơn xảy ra. Bằng cáchthiết kế lại để cảm biến chỉ cài đượctheo một chiều, Murphy không baogiờ mắc phải sai lầm cũ nữa.Luật của Murphy: khôngchỉ là thành ngữSau khi công bố, rất nhiều ngườivẫn xem Murphy là định luật “ngốcnghếch”, thường được dùng nhưthành ngữ “ nói cho vui” chỉ thờiđiểm gặp xui xẻo.Đến khi bước ngoặt xảy ra năm1995, bài viết “Tumbling toast,Murphy's Law and the fundamentalconstants” của Robert Mathewsđăng trên tập san Eurpean Journalof Physics đã khẳng định: luậtMurphy có thật. Bằng những kháiniệm và định luật cơ học nhưmoment ngẫu lực, lực hấp dẫn, giatốc trọng trường, lực rơi tự do...;nghiên cứu của Robert cho thấy,luật Murphy là quy luật không thểtránh khỏi của vũ trụ.Định luật Murphy cuối cùng đãđược viết ra trong phương trình:Trong đó, P M là xác suất xảy ra tìnhhuống xấu. K M là hằng số Murphy.F là tần số. U là tính cấp bách, C chỉtính phức tạp của vấn đề, I là tầmquan trọng của kết quả. Các thôngsố C, U, I và F có thang điểm từ 1-10.Điền đầy đủ thông số vào phươngtrình và bạn sẽ có xác suất của tìnhhuống xấu nhất có thể xảy ra chovấn đề cụ thể.Kết quả này mang đến cho RobertMathews giải Ig Nobel Vật Lý năm 1996.Trên cơ sở công thức Murphy, năm2003, giải Ig Nobel Cơ khí một lầnnữa vinh danh Edward A. Murphycùng hai nhà khoa học quá cố khác- John Paul Stapp và George Nichols- những đồng sự giúp ông chứngminh Luật Murphy. Mãi 54 năm saukhi công bố, định luật Murphy mớiđược công nhận.Hãy đón đầu những bấtngờ khó chịuTừ ngày công bố, kể cả những thờiđiểm chưa tìm ra công thức Murphy,Luật Murphy vẫn rất phổ biến trongngành công nghiệp hàng không vũtrụ, một môi trường vốn khắc nghiệtvà không khoan nhượng với sai lầm.NASA cũng tin dùng luật Murphynhư kim chỉ nam để tránh nhữngthiếu sót “tưởng chừng không thểmắc phải”. Ai có thể tin được chỉ mộtmẩu dây điện sờn lại khiến tên lửaLockMart Titan 4 nổ tung năm 1998,và sự nhầm lẫn khó tin giữa đơn vị đomét với đơn vị đo của Anh khi thiếtkế đã làm tàu thăm dò Mars ClimateMột số nguyên tắc Murphy cho cuộc sống:• Nếu đặt quá 2 câu hỏi trong một bức thư,thường sẽ nhận được câu trả lời cho câu hỏi ítquan trọng hơn.• Nếu bạn gian dối, sớm muộn mọi ngườicũng tìm ra.• Nếu tìm cách làm vừa lòng tất cả mọi người,chắc chắn sẽ có người mất lòng.• Tìm ra giải pháp cho một vấn đề luôn làmnảy sinh những vấn đề mới.• Thực hiện được 80% mục tiêu sẽ phát sinh20% vấn đề khác.• Nếu một số sai sót có thể xảy ra, thì sai sótnào gây hậu quả nghiêm trọng nhất chắc chắnsẽ xuất hiện.• Làm bất cứ việc gì cũng mất nhiều thời gianhơn bạn nghĩ.• Trong mọi phép toán, những con số có vẻhiển nhiên đúng lại chính là nguyên nhân gâysai lệch.• Nếu có hai cách giải quyết, một tốt một xấu,thì hãy cẩn thận bởi rất có thể bạn sẽ đi theocách xấu.32STinfo SỐ 7 - 2013