walka rasowo-ekonomiczna w poznańskiem. - Przegląd Powszechny

18 WALKA RASOWO-EKONOMICZNA W POZNAŃSKIEM.znajdowały się w rękach Żydów i Niemców. Materyałem roboczjT m był tylko chłop, gnieciony pańszczyzną i poddaństwem,obojętny na to, co się działo wokoło niego. Szlachtę więc wyzućpowoli z ziemi, chłopa i małomieszczaństwo pozyskać dla ideipruskiej — oto cel na pozór łatwy do osiągnięcia, jaki stawiłsobie od razu rząd pruski.1 przyznać trzeba, że pod względem ekonomicznym ułatwiałaszlachta rządowi zadanie, nie troszcząc się wiele o utrzymanieswej ziemi, nie troszcząc się o ekonomiczną swą przyszłość,spodziewając się natomiast lepszego dla siebie zwrotuw przewrotach politycznych, które w końcu zeszłego i początkuobecnego wieku wstrząsały kontynentem europejskim. Wszystkosię składało, aby te nadzieje utwierdzić, wzmocnić i ustawicznieżywić. Proszę pomyśleć sobie rozbiór z r. 1772, konstytucyętrzeciego maja, powstanie wielkopolskie Henryka Dąbrowskiegoz r. 1794, następnie powstanie legionów*, zwycięstwa Napoleona,pogrom Prusaków w r. 1807, Księstwo Warszawskie, wreszciepowstania z r. 1831, 1848 a nawet 1863, a zrozumiemy poniekądto zapatrzenie się społeczeństwa poznańskiego w stronę polityczną,to zaniedbywanie interesów ekonomicznych, wyzyskiwaneustawicznie i konsekwentnie przez rząd. A kiedy przyszłooprzytomnienie, wtedy sztucznie podtrzymywać to wrzenie polityczne,tak korzystne dla interesów pruskich, usiłuje połicyapruska w osobie Baerensprunga. Zasadzka się nie udała społeczeństwoostrożniejsze zaczyna się oryentować, wzmacniać swepozycye ekonomiczne; wtedy zrzuca się już maskę bezstronnościi wypowiada się otwartą wojnę ekonomiczną w postaci stomilionowegofunduszu. To mając na pamięci, zrozumiemy tę niesłychanąklęskę ekonomiczną tj. stratę blizko 6 milionów mórgmagdeburskich w ciągu jednego stulecia, z tego blizko 4 1 / 2milionamórg wielkiej, l'/ 2miliona mniejszej posiadłości.Z drugiej strony trudno nie przyznać, że społeczeństwopoznańskie dostało się w ręce rządu bardzo mądrego i rozumnego,w kuratelę społeczeństwa o wiek lub dwa wieki dalejposuniętego, niż polskie. Wrogi był rząd zwłaszcza dla stanu szlacheckiego,duchowieństwa i inteligencyi, ale był rząd najwzo-