2. menaxhimi i aseteve - Westmoreland Consulting

PJESA 1KONCEPTET E MENAXHIMIT TËASETEVETabela tregon se si shpenzohen paratë në mes të kategorive të ndryshme të aseteve.Mjetet më të shumta janë shpenzuar në asetet me potencialin më të madh të dështimit dheme pasojat më të mëdha, dmth te ato me treguesin më të madh të kritikalitetit.6.5. Riparimi i AsetevePërveç operimit dhe mirëmbajtjes së aseteve, kompanitë e ujit do të duhet që tëplanifikojnë që riparimi i aseteve të bëhet më dështimin e tyre. Kompanitë e ujit duhet tëkonsiderojnë se sa kohë ato do të mbajnë një aset në shërbim para se ai aset tëzëvendësohet. Në një farë mase, këto dy masa - riparimi dhe zëvendësimi - janëplotësuese. Nëse shpenzohen më shumë resurse (në personel dhe mjete financiare) nëriparim, atëherë rrjedhimisht nevoja për zëvendësim do të zvogëlohej. Nga ana tjetër, nëqoftë se shpenzohen më shumë resurse në zëvendësimin e aseteve, më pak resurse do tëshfrytëzoheshin për riparime. Ekziston një ekuilibër në mes të asaj se sa shpenzohet përsecilën kategori: mirëmbajtje, riparim, dhe zëvendësim për të arritur sistemin më efikas.Në zhvillimin e orarit për riparim të sistemit të furnzimit me ujë ose sistemit përgrumbullimin e ujërave të zeza, kompania duhet të përcaktojë qasjen e saj personale përriparime kundrejt zëvendësimit të aseteve. Kompania do të duhej që të vendosë se kur ajoshpenzon më shumë para (duke përfshirë orët e personelit) për riparimin e asetit se sa qëdo t’i kushtojë asaj për të zëvendësuar asetin. Për këtë arsye është e rëndësishme qëkompanitë e ujit të përcjellin dhe të regjistrojnë shpenzimet për mirëmbajtje dhe riparim.Nëse krahasohen kompanitë në Kosovë me kompanitë në vendet më të zhvilluara e në tëcilat zbatohet plotësisht menaxhimi i aseteve, është e qartë se shpenzohen fonde tëpamjaftueshme për O&M dhe se kjo çon në një nevojë në rritje për riparime, e meshpenzime të larta. Kjo pastaj rezulton me kërkesa për zëvendësime të hershme, pasi qëkostot për riparime janë më të kufizuara, dhe rrjedhimisht edhe nevojës për finacim tëzëvendësimit. Analizat e ndërmarra nga kompanitë që përdorin menaxhimin e aseteve ukanë bërë më të qartë atyre se është shumë më efikase që të mirëmbahen dhe të riparohenasetet për një kohë më të gjatë se sa të njejtat të zëvendësoheshin. Për më tepër donatorëtnuk tregojnë gatishmëri që të ndajnë shuma të mëdha të mjeteve për zëvendësim tëaseteve të cilat tashmë janë financuar nga një projekt i mëparshëm.6.6. Renovimi i AseteveKur një aset dështon, ose i afrohet momentit të dështimit, procesi tipik i mendimit është aii zëvendësimit të këtij aseti me një aset të ri. Ekziston edhe një tjetër mundësi për disaasete të ujit ose të ujërave të zeza; asetet mund të rinovohen në vend se të zëvendësohenplotëisht. Rinovimi i sjell asetet përsëri në një gjendje të përdorshme duke mos izëvendësuar ato. Në shumë raste, mund të jetë më i lirë riparimi i asetit sesa zëvendësimii tij; mund të zgjasë jetëgjatësinë e asetit në mënyrë të konsiderueshme dhe mund tëzvogëlojë ndikimet e tjera në lidhje me zëvendësimin e asetit. Një shembull i një qasje tërinovimit është futja e një gypi të një diametri më të vogël përbrenda një gypi të ujëravetë zeza i cili është afër fundit të jetëgjatësisë së tij. Gypi i ri mund të shtrihet pa pasurnevojë që të gërmohet gypi aktual nga toka, e në këtë mënyrë të reduktohen kostot einstalimit dhe të mundësisë së dështimit gjatë ndërtimit. Për një renovim të tillë, sidomosnë rastin e gypave, duhet që të kontrakohen specialist të kësaj fushe me paisje tësofistikuara e që për momentin nuk janë në dispozicion në Kosovë, prandaj ka të ngjarëqë rinovimi, në shumicën e rasteve, nuk është opcioni i përshtatshëm.Projekt i financuar ngaBE, menaxhuar ngaZyra Ndërlidhëse eKomisionit Evropian nëKosovë42