metody, formy i programy kształcenia - E-mentor

metody, formy i programy kształceniaWyzwania stojąceprzed systememszkolnictwa wyższegow EuropieAnna MarszałekEuropejskie ośrodki akademickie mają do spełnienia istotnezadanie w procesie kreowania najbardziej konkurencyjnejna świecie gospodarki opartej na wiedzy. Mogą w tymcelu wykorzystać zasoby, którymi dysponują, ponieważ sątym miejscem, gdzie odkrywana i poddawana interpretacjijest wiedza – nadrzędny zasób każdej organizacji uczącejsię. Misję uczelni stanowi nie tylko prowadzenie działalnościedukacyjnej oraz naukowo-badawczej, ale równieżprzyczynianie się do wzrostu potencjału ekonomicznegoregionu, w którym dana szkoła wyższa jest zlokalizowana.To ostatnie zadanie nie należy do łatwych, szczególnie gdypołączymy je z całą grupą wyzwań, z którymi w XXI wiekupowinien sobie poradzić system szkolnictwa wyższego.Można wśród nich wymienić m.in. globalizację usług kształceniowychczy konieczność dostosowania oferty edukacyjnejdo potrzeb zgłaszanych przez rynek pracy.WprowadzenieSystem szkolnictwa wyższego odgrywa niezwykleistotną rolę w kreowaniu gospodarki opartej na wiedzy.Uczelnie, przyjmując w swoje mury nowych studentów,powinny „myśleć” długofalowo i konstruowaćprogram kształcenia tak, aby zachęcał absolwentówdo kontynuowania nauki (np. na studiach magisterskich,doktoranckich czy podyplomowych). To zadaniestaje się coraz trudniejsze nie tylko ze względuna stale wzrastającą liczbę ośrodków akademickich– co daje studentom możliwość dokonania wyborunajkorzystniejszej z ich punktu widzenia oferty – aletakże ze względu na obserwowane w ostatnich latachzjawisko niżu demograficznego obejmującego grupępotencjalnych kandydatów na studia.Celem niniejszego opracowania jest wskazanie, jaksystem szkolnictwa wyższego odnajduje się w obliczupojawiających się w XXI wieku wyzwań. Reakcjąna nie mogą być podejmowane inicjatywy, takie jaknp. utworzenie Europejskiego Obszaru SzkolnictwaWyższego, stałe podnoszenie jakości oferty edukacyjnejw poszczególnych ośrodkach akademickich,uczestnictwo w międzynarodowych programachbadawczych, tworzenie konsorcjów naukowych, nawiązywaniewspółpracy z przedstawicielami świataprzemysłu w celu inicjowania transferu wiedzy oraztechnologii. Działania te wspiera Komisja Europejska,między innymi poprzez program Uczenie się przez całeżycie 2007–2013 czy promowanie kwestii związanychz kształceniem ustawicznym.Etapy budowania Europejskiego ObszaruSzkolnictwa WyższegoDeklaracja bolońska, w której sygnatariusze zobowiązalisię do utworzenia w ciągu 10 lat EuropejskiegoObszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSW), została podpisana19 czerwca 1999 roku przez ministrów właściwychds. edukacji z 29 państw europejskich, w tym Polski(w 2008 r. na liście sygnatariuszy Deklaracji było już45 państw). Wraz z podpisaniem dokumentu zostałuruchomiony tzw. proces boloński, którego celem jestutworzenie spójnego systemu szkolnictwa wyższegow Europie. W ramach procesu co dwa lata odbywająsię konferencje (Praga 2001, Berlin 2003, Bergen2005, Londyn 2007, Leuven/Louvain-la-Neuve 2009),podczas których analizowane są postępy w zakresiereform wdrażanych w obszarze szkolnictwa wyższego,dokonuje się ewentualnych modyfikacji przyjętych priorytetóworaz podejmuje decyzje dotyczące strategiidziałania na kolejne okresy.Realizacja procesu bolońskiego stała się początkiemwielu przemian w sposobie funkcjonowaniasystemu szkolnictwa wyższego w krajach europejskich.Poniżej zaprezentowano wybrane zmiany, jakiezaszły w Polsce:• stopniowo został wprowadzony (na mocy UstawyPrawo o szkolnictwie wyższym z 2005 r.) dwustopniowysystem kształcenia na poziomie wyższym(studia licencjackie oraz magisterskie) 1 ;1Dotyczy to wszystkich kierunków studiów z wyłączeniem tych, które mogą być prowadzone jako jednolite studia magisterskie,zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dn. 13 czerwca 2006 r. w sprawie nazw kierunków studiówlub zgodnie z art. 9 Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym. Obecnie tylko na 11 kierunkach studia mogąbyć realizowane jako jednolite studia magisterskie. Są nimi: aktorstwo, analityka medyczna, farmacja, kierunki lekarski i lekarsko-dentystyczny,konserwacja i restauracja dzieł sztuki, prawo, prawo kanoniczne, psychologia, realizacja obrazu filmowego,telewizyjnego i fotografia oraz weterynaria.6 e-mentor nr 1 (38)