E80180
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Nowa podstawa programowa<br />
CHEMIA<br />
Ciekawa chemia<br />
<br />
<br />
7
CHEMIA<br />
Ciekawa chemia<br />
<br />
<br />
7
VERDE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
-
.............................................. <br />
......................... <br />
<br />
....... <br />
<br />
.........................................<br />
.............................<br />
<br />
............................................<br />
...........<br />
.....................<br />
<br />
..........................<br />
...............................<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
............................................. <br />
.................................<br />
...................................<br />
<br />
......................................<br />
<br />
.............................................<br />
<br />
...................<br />
...............................<br />
<br />
<br />
........................<br />
................... <br />
<br />
....................<br />
<br />
....................<br />
...............<br />
<br />
...................................... <br />
...............................<br />
<br />
...............<br />
<br />
...........................<br />
..................<br />
.....................<br />
<br />
...........................<br />
<br />
..............................................<br />
<br />
....................................<br />
..............................<br />
<br />
<br />
.....................................<br />
..............<br />
<br />
...........<br />
<br />
............................................<br />
<br />
.......................................<br />
..............................<br />
........................................... <br />
..... <br />
........................... <br />
<br />
.......................................
117<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Mieszanina<br />
<br />
1.12.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
stapianie<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
pasywacja<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1 2 3 4<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
UWAGA!<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
MIESZANINY<br />
jednorodne<br />
niejednorodne<br />
wchodzących w ich skład substancji wchodzące w ich skład substancje możemy<br />
łatwo odróżnić, np. siarka z żelazem<br />
nie możemy odróżnić, np. słona woda,<br />
woda z sokiem, herbata, powietrze, sałatka jarzynowa, woda z mąką, piasek<br />
stopy metali, benzyna, nafta<br />
z makiem, woda z olejem<br />
32<br />
<br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
1. <br />
<br />
2. <br />
3. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
27<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Podsumowanie<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
• 3.1. Dublet i oktet elektronowy, jon, • <br />
• <br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
reakcja wymiany<br />
<br />
<br />
<br />
stosunek masowy pierwiastków<br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
RÓŻNICA ELEKTROUJEMNOŚCI<br />
wiązanie wiązanie atomowe<br />
wiązanie jonowe<br />
atomowe spolaryzowane<br />
0 0,4 0,9<br />
1,5 1,7 2,1 2,5<br />
4,0<br />
H 2<br />
HCl AlCl 3 NaCl AlF 3<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
RODZAJE WIĄZAŃ<br />
JONOWE ATOMOWE ATOMOWE<br />
SPOLARYZOWANE<br />
NaCl H 2 HCl<br />
<br />
Przeczytaj tekst, odpowiedz w zeszycie na pytania i wykonaj polecenia.<br />
1. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
3. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1. <br />
A. B. C. D.<br />
4. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2. <br />
C.<br />
B. A. D.<br />
5. <br />
<br />
3. <br />
A. C.<br />
B. D.<br />
<br />
<br />
<br />
4. <br />
A. C.<br />
B. D.<br />
6. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
5. <br />
A. B. C. D.<br />
6. <br />
A.<br />
B.<br />
C.<br />
D.<br />
7. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
zadania i test<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
4
-<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
-<br />
<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
CZASY<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
•<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
•<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
•<br />
<br />
•<br />
<br />
•<br />
<br />
•<br />
•<br />
<br />
<br />
•<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
CZASY<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
•<br />
<br />
<br />
<br />
5
-<br />
<br />
-<br />
-<br />
<br />
<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
CHEMIA<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Na lekcjach chemii:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
6<br />
Autorki
1<br />
Szkolna pracownia chemiczna
praca w grupach<br />
<br />
:<br />
• <br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
• <br />
• <br />
<br />
• <br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
• <br />
• <br />
• <br />
<br />
•
9
10
i <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
waga<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
(<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
11
12
Andreas Libavius (1540–1616), alchemik, lekarz<br />
<br />
Alchymia.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
a<br />
c<br />
b<br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
1. <br />
<br />
<br />
<br />
2. <br />
<br />
3.
gazowe<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
,<br />
<br />
.<br />
topnienie<br />
CIAŁO STAŁE CIECZ GAZ<br />
krzepnięcie<br />
TEMPERATURA
1.1.
,<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
-<br />
.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
16
• <br />
<br />
.<br />
V<br />
<br />
d<br />
m<br />
V<br />
kg/m 3 <br />
3 , natomiast<br />
g/dm 3 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
m<br />
d =<br />
<br />
V<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
V
a b c<br />
<br />
.<br />
WŁAŚCIWOŚCI SUBSTANCJI<br />
fizyczne<br />
m.in. stan skupienia, barwa, połysk, rozpuszczalność<br />
w wodzie, twardość, temperatury:<br />
wrzenia i topnienia, gęstość<br />
chemiczne<br />
m.in. zapach, smak, palność, zachowanie<br />
się wobec innych substancji<br />
w danych warunkach
• <br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
1. <br />
2. a1<br />
<br />
<br />
3. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
19
.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
•
1.3. Metale i ich stopy<br />
• <br />
Jej temperatura topnienia<br />
wynosi –38,8°C.<br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
3<br />
<br />
3 <br />
<br />
1.5.<br />
<br />
<br />
a<br />
b<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1.6.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2<br />
1<br />
3<br />
4<br />
<br />
<br />
21
• . Najlepiej<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
a b c d<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
a<br />
b<br />
1<br />
<br />
1
• <br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
c<br />
a<br />
b<br />
<br />
<br />
ZASTOSOWANIE STALI<br />
<br />
<br />
KONSTRUKCJE<br />
MOSTÓW<br />
KONSTRUKCJE<br />
WYSOKICH BUDYNKÓW<br />
SAMOCHODY,<br />
<br />
SZYNY<br />
KOLEJOWE<br />
GARNKI, ZLEWY,<br />
<br />
<br />
SPECJALISTYCZNE
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
1. <br />
2. <br />
<br />
3.
1 <br />
<br />
<br />
to <br />
<br />
<br />
Rdza
Korozja<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
rdzewienie<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
POWLEKANIE<br />
INNYMI METALAMI<br />
MALOWANIE<br />
FARBAMI<br />
POKRYWANIE<br />
TWORZYWEM SZTUCZNYM<br />
POKRYWANIE<br />
LAKIEREM<br />
OLIWIENIE<br />
I SMAROWANIE<br />
<br />
<br />
26
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
1. <br />
<br />
2. <br />
3.
Niemetale<br />
siarka<br />
1.9.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
fosfor<br />
fosfor czerwony<br />
1.10.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
28
jest<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
a b c d
.<br />
1.11.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
to
a<br />
Ryc. 1.16. <br />
<br />
b<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
siarka rombowa<br />
a<br />
b<br />
<br />
• <br />
• <br />
<br />
• <br />
• <br />
<br />
<br />
1. <br />
2. <br />
3. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
31
Mieszanina<br />
<br />
<br />
<br />
1 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
MIESZANINY<br />
jednorodne<br />
wchodzących w ich skład substancji<br />
nie możemy odróżnić, np. słona woda,<br />
woda z sokiem, herbata, powietrze,<br />
stopy metali, benzyna, nafta<br />
niejednorodne<br />
wchodzące w ich skład substancje możemy<br />
łatwo odróżnić, np. siarka z żelazem<br />
sałatka jarzynowa, woda z mąką, piasek<br />
z makiem, woda z olejem
nin. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
.<br />
<br />
METODA I<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
METODA II
1.16.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
METODA I
METODA II<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
4<br />
6<br />
5<br />
8<br />
3<br />
2<br />
7<br />
1<br />
9
.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
• <br />
• <br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
1. <br />
2. <br />
<br />
3.
-<br />
<br />
.<br />
<br />
<br />
<br />
a<br />
b<br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
• <br />
•
-<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
-<br />
<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
-<br />
<br />
<br />
tworzenie się<br />
gazu<br />
zmiana koloru<br />
światło<br />
ciepło<br />
<br />
<br />
-<br />
<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
-<br />
-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
38
• <br />
• <br />
<br />
•
Zjawisko fizyczne<br />
a reakcja chemiczna<br />
<br />
Reakcja chemiczna<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
zjawisko fizyczne<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
reakcja chemiczna<br />
<br />
<br />
<br />
zjawisko fizyczne<br />
<br />
<br />
<br />
reakcja chemiczna
zjawisko fizyczne<br />
<br />
<br />
<br />
reakcje chemiczne<br />
<br />
<br />
<br />
zjawiskiem fizycznym<br />
<br />
reakcje chemiczne
powstały<br />
<br />
<br />
. -<br />
<br />
<br />
<br />
SUBSTANCJE<br />
proste<br />
pierwiastki chemiczne:<br />
metale i niemetale<br />
złożone<br />
związki chemiczne
• <br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
1. <br />
<br />
2. <br />
<br />
3. <br />
kuchni.
• <br />
<br />
• 1<br />
<br />
<br />
<br />
• 1<br />
duraluminium<br />
• 1<br />
<br />
• 1<br />
• 1<br />
<br />
<br />
<br />
• <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
MATERIA<br />
SUBSTANCJE<br />
MIESZANINY SUBSTANCJI<br />
PROSTE<br />
PIERWIASTKI<br />
CHEMICZNE<br />
ZŁOŻONE<br />
ZWIĄZKI<br />
CHEMICZNE<br />
METALE<br />
NIEMETALE<br />
JEDNORODNE<br />
NIEJEDNORODNE<br />
np.<br />
żelazo<br />
np.<br />
tlen<br />
np.<br />
cukier<br />
np.<br />
woda z solą<br />
np.<br />
woda z piaskiem<br />
miedź<br />
azot<br />
siarczek<br />
powietrze<br />
sól z pieprzem<br />
glin<br />
wodór<br />
żelaza(II)<br />
benzyna<br />
opiłki żelaza ze<br />
rtęć<br />
węgiel<br />
woda<br />
stal<br />
sproszkowaną<br />
złoto<br />
siarka<br />
ocet<br />
siarką<br />
srebro<br />
fosfor
metaliczny połysk<br />
barwa srebrzystoszara (wyjątek: złoto i miedź)<br />
twarde<br />
METALE<br />
wytrzymałe mechanicznie (twardość, kowalność)<br />
wysoka temperatura topnienia, w warunkach<br />
otoczenia są ciałami stałymi (wyjątek: rtęć)<br />
dobre przewodzenie ciepła i prądu elektrycznego<br />
można je stapiać i mieszać, by uzyskać stopy<br />
o pożądanych właściwościach<br />
<br />
<br />
<br />
PODSTAWOWE METODY OCHRONY PRZED KOROZJĄ<br />
malowanie<br />
np. farbami,<br />
lakierami,<br />
lepikami<br />
pokrywanie<br />
metali<br />
tworzywami<br />
sztucznymi<br />
cynkowanie,<br />
chromowanie,<br />
niklowanie<br />
obniżenie<br />
agresywności<br />
czynników<br />
środowiska<br />
<br />
<br />
<br />
substraty<br />
kierunek przebiegu<br />
reakcji chemicznej<br />
produkty<br />
• <br />
• <br />
•
NIEMETALE
1. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
6.
1. <br />
A. B. C. D.<br />
<br />
A. C.<br />
B. D.<br />
<br />
A. C.<br />
B. D.<br />
<br />
A. C.<br />
B. D.<br />
<br />
A. B. C. D.<br />
6. <br />
A.<br />
B.<br />
C.<br />
D.<br />
<br />
<br />
A.<br />
B.<br />
C.<br />
D.<br />
<br />
A.<br />
B.<br />
C.<br />
D.<br />
9. <br />
A. B. C. D. <br />
10. <br />
A. C.<br />
B. D.
H<br />
CHEMIA<br />
Ciekawa chemia<br />
<br />
CHEMIA<br />
Ciekawa chemia<br />
<br />
<br />
7<br />
<br />
7<br />
<br />
<br />
O<br />
H<br />
H 2O<br />
Chemia<br />
<br />
<br />
7<br />
2+2<br />
7<br />
<br />
–2x=4<br />
<br />
<br />
<br />
NA DOBRY START<br />
PORADNIK<br />
NAUCZYCIELA<br />
CHEMIA<br />
Ciekawa chemia<br />
<br />
7
Change language