E801A0_Epreprint

na dobry start 

Poradnik 

nauczyciela 

Informatyka 

szkoła podstawowa 

7

Drodzy 

Nauczyciele 

Nowe prawo oświatowe zostało uchwalone. 

Przed nami wielka reforma całego systemu 

edukacji w Polsce, przed nami wielkie 

NOWE… 

… nowa sieć szkół, 

… nowe podstawy programowe, 

… nowe kompetencje kadry nauczycielskiej, 

… nowa struktura szkolna i nowe egzaminy, 

… nowe podręczniki i materiały edukacyjne. 

Wymaga to od nas wszystkich – czujących 

odpowiedzialność za edukację – połączenia sił 

tak, aby dać nauczycielom i uczniom, szkołom 

i dyrektorom możliwość spokojnego przejścia 

przez proces transformacji w nową polską 

szkołę. 

Dlatego w tym roku proponujemy ofertę wydawniczą 

przygotowaną do nowej podstawy 

programowej, czyli: nowe, najwyższej jakości 

podręczniki, nowe materiały ćwiczeniowe, 

nowe serwisy i zasoby elektroniczne, 

nową obudowę metodyczną. 

WSiP to rzetelny partner edukacji 

od wielu lat! 

Zapraszamy więc Państwa do partnerskiego 

dialogu z naszymi konsultantami edukacyjnymi, 

do poszerzania wiedzy na spotkaniach 

stacjonarnych i e-spotkaniach, do wnikliwej 

lektury naszych publikacji i uczestnictwa 

w warsztatach ORKE. 

Wszystko po to, aby 1 września 2017 roku 

ze spokojem zaczęli Państwo swoją pracę, 

a na uczniów czekały w bibliotece nowe 

podręczniki i ćwiczenia. 

Małgorzata Simonides 

Dyrektor Marketingu 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA 

Spis treści 

Opis cyklu Informatyka. Klasa 7 ............... 1 

Materiały dla nauczyciela ....................... 4 

Rozkład materiału do klas 4–8 ................ 6 

Program nauczania do klas 4–8 .............18 

Wybrane fragmenty podręcznika 

Informatyka. Klasa 7 ............................61 

Analiza nowej podstawy 

programowej ..................................... 97 

Scenariusze lekcji ............................... 99

Informatyka 

w działaniu 

Informatyka 

podręcznik 

Zgodny 

z nową 

podstawą 

programową 


7 

Rozwija zainteresowania uczniów i pokazuje, jak mądrze korzystać 

z nowych technologii. 

Pobudza uczniów do aktywnej nauki dzięki ciekawym zadaniom. 

Przygotowuje uczniów do pracy z mobilnym internetem oraz uczy 

podstaw języków Python i HTML. 

Zgodnie z nowym ramowym 

programem nauczania 

podręcznik jest przeznaczony 

na 1 godzinę lekcyjną 

tygodniowo. 

Duże i czytelne 

screeny ułatwiają naukę 

i wykonywanie zadań 

na komputerze. 

Informuje, jak wybrać 

polską wersję językową 

programu Scratch. 

1

Rzetelny kurs 

programowania 

Informatyka 

podręcznik 

Kształtuje umiejętności określania problemu i celu do osiągnięcia, 

znajdywania i opracowania rozwiązania oraz jego późniejszego testowania. 

Polecenia w podręczniku kładą nacisk na praktyczne zastosowanie 

zdobytych umiejętności. 

Scratcha i wybierz opcję Nowe tło → Plik, aby wstawić plik tła pr 


7 

72 

JĘZYKI PROGRAMOWANIA 

73 

3.4 Języki programowania 

DOWIESZ SIĘ, JAK 

▪ zapisywać algorytm w językach Python i JavaScript. 

ZAPIS ALGORYTMU W SCRATCHU 

Kolejnym sposobem zapisu algorytmu jest skrypt zbudowany w Scratchu. On także 

stanowi wizualizację algorytmu, którą można uruchomić. Na rysunku 1. są przedstawione 

dwie przykładowe realizacje algorytmu Euklidesa w Scratchu. Obie obliczają 

największy wspólny dzielnik. Pierwsza wykorzystuje rekurencję i zmienne lokalne, 

czyli parametry bloku NWD (fioletowe), a druga zawiera pętlę powtarzaj aż i działa na 

zmiennych globalnych, czyli zdefiniowanych za pomocą przycisku Stwórz zmienną 

w grupie Dane (pomarańczowe). 

Jeśli chcesz uruchomić ten projekt, otwórz stronę: scratch.mit.edu/projects/37501646. 

żmudne i trudne, w dodatku dla każdej kolejnej wersji procesora ten zestaw był nieco 

inny. W latach 50. XX wieku powstały pierwsze języki programowania wyższego poziomu 

(wyższego niż poziom poleceń procesora), o charakterze uniwersalnym, czyli 

te same dla różnych komputerów. Początkowo były to języki Fortran i Algol, później 

Cobol (czytaj: kobol), Pascal (czytaj: paskal), Basic (czytaj: bejzik) i Logo. Kolejna generacja 

języków to Java (czytaj: dżawa), C, Phyton (czytaj: pajton), Visual Basic (czytaj: 

wizual bejzik), PHP. 

Poniżej przedstawiono dwie przykładowe realizacje algorytmu Euklidesa w języku Phyton 

i JavaScript. Zastosowano w nich pętlę while warunek instrukcje, co oznacza: dopóki 

jest spełniony warunek, wykonuj instrukcje. Zauważ, że warunkiem wykonywania 

odejmowania w pętli jest to, że liczby nie są sobie równe. 

Phyton 

(środowisko PyScripter) 

a=152 

b=57 

while a!=b: 

if a>b: 

a=a-b 

else: 

b=b-a 

print(a) 

JavaScript 

(środowisko ProcessingJS, np. Khan Academy CS) 

var a=152; 

var b=57; 

var nwd = function(a,b){ 

while (a!==b){ 

if (a>b){a=a-b;} else {b=b-a;} 

} 

return a; 

}; 

fill(0, 0, 0); 

text(nwd(a,b), 135, 100); 

Przyjrzyj się zapisom obu programów. Który wydaje ci się bardziej czytelny? 

Znaczenie elementów języka użytych w programach Phyton i JavaScript 

if (czytaj: yf; jeżeli) – działa tak, jak blok jeżeli … to … w Scratchu. 

else (czytaj: els; w przeciwnym razie) – dodane do if odpowiada blokowi jeżeli … 

to … w przeciwnym razie … w Scratchu. 

print (czytaj: prynt; wypisz) – odpowiada blokowi powiedz … w Scratchu. 

var (czytaj: wer; zmienna) – odpowiada przyciskowi Stwórz zmienną 

w Scratchu. 

Rys. 1. Realizacje algorytmu Euklidesa w Scratchu 

ZAPIS ALGORYTMU W JĘZYKU PROGRAMOWANIA 

Innym sposobem zapisu algorytmu jest program napisany w wybranym języku programowania. 

Pierwotnie komputery programowano w kodzie maszynowym, czyli za 

pomocą zestawu elementarnych poleceń zrozumiałych dla procesora. Było to zajęcie 

return (czytaj: ritern; zwróć) – przerywa działanie funkcji i zwraca podaną 

wartość; takiego bloku nie ma w Scratchu. 

fill (czytaj: fyl; ustal kolor wypełnienia i kolor tekstu); takiego bloku nie ma 

w Scratchu. 

text (czytaj: tekst; wypisz tekst) – odpowiada blokowi powiedz … w Scratchu. 

Kontynuacja nauki 

w języku Scratch 

oraz wprowadzenie 

do języka Python. 

Sekcja Dowiesz się jak 

na początku każdej lekcji 

pokazuje uczniom, czego 

nauczą się na danych zajęciach. 

Odpowiednio 

przygotowany 

przekaz 

zapewnia 

efektywność 

nauczania 

Zgodnie z podstawą programową podręcznik kładzie 

nacisk na rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie 

problemów. 

Pomaga uczniom wyróżniać podstawowe kroki 

algorytmicznego rozwiązywania problemów: określenie 

problemu i celu do osiągnięcia, analizę sytuacji problemowej, 

opracowanie rozwiązania, sprawdzenie rozwiązania 

dla przykładowych danych, zapisanie rozwiązania 

w postaci schematu lub programu. 

2

Przejrzysta struktura 

i wygodny układ treści 

Informatyka 

podręcznik 

Jeden temat to jedna lekcja, co daje jasną strukturę zajęć 

i wygodę pracy. 

Szata graficzna jest prosta, atrakcyjna dla uczniów i funkcjonalna, 

a treści informatyczne przedstawiono przejrzyście i czytelnie. 

Scratcha i wybierz opcję Nowe tło → Plik, aby wstawić plik tła pr 


7 

5 

Lekcje 

W 2003 roku architekci 

Mark Dytham 

i Astrid Klein 

wymyślili sposób na 

zbyt długo trwające 

seminaria – prezentację 

Pecha Kucha. 

Ich aplikacja charakteryzuje 

się stałym 

czasem wyświetlania 

każdego slajdu – 20 

sekund oraz stałą 

liczbą slajdów – 20. 

Pokaz trwa więc 

niecałe 7 minut. 

Pomysł zyskał popularność 

na całym 

świecie jako zwięzła 

forma przedstawiania 

informacji. 

W różnych miastach 

organizowane są wieczory 

prezentacyjne 

– Pecha Kucha Nights. 

z multimediami 

ZADANIA 

AFISZ NA KONKURS 

1. Znajdź w internecie dwa zdjęcia: motyla i poprzecznego przekroju pnia drzewa. 

Użyj programu PhotoFiltre do utworzenia z tych zdjęć obrazu, na którym te 

elementy będą wzajemnie się przenikały, jak pokazano na rysunku 9. Zapisz swój 

obraz w folderze Obrazy w pliku pod nazwą motyl-na-pniu w formacie BMP. 

Rys. 9. Przykład obrazu do zadania 1 

2. Utwórz w programie PhotoFiltre ozdobny napis przedstawiony na rysunku 10. 

Obrazek powinien mieć następujące wymiary: szerokość 1024 pikseli, wysokość 

768 pikseli i rozdzielczość 150 pikseli na cal. Zapisz plik w folderze Obrazy pod 

nazwą napis w formacie PFI. 

127 

Rys. 10. Przykład ozdobnego napisu 

do zadania 2 

Akademia Khana wspólnie z wytwórnią 

filmową Pixar przygotowała w 2016 roku 

kurs Pixar w pigułce (Pixar in a Box). Jest 

on dostępny dla wszystkich pod adresem: 

pl.khanacademy.org/partner-content/ 

pixar. Można się z niego nauczyć, jak animować 

odbijającą się piłkę albo jak utworzyć 

mnóstwo podobnych robotów, skórę 

dinozaura czy wybuch fajerwerków. Przy 

okazji można poznać różne zagadnienia 

z matematyki, fizyki i informatyki. 

3. Wykonaj w programie PhotoFiltre graficzny projekt pierwszej strony okładki 

fikcyjnej książki pod tytułem Gruszki na wierzbie. Jej autorem niech będzie 

Jan Gruszczyński, a wydawcą Wierzbicki i Synowie. Dzieło będzie wydane 

w Warszawie w 2088 roku. 

Barwna strona wraz 

z ciekawymi informacjami 

na początku każdego działu 

pobudza uczniów do dyskusji. 

Po każdej lekcji znajdują się 

zadania do samodzielnego 

wykonania. W sumie jest ich 

ponad 70! 

Kształtuje 

umiejętności 

uczniów 

na wielu 

poziomach 

Ciekawe zadania do rozwiązywania indywidualnie 

lub w grupach zachęcają uczniów do twórczych działań. 

Uczniowie dowiedzą się m.in.: jak zaprojektować 

i realizować rozbudowaną prezentację, jak tworzyć 

projekty multimedialne, na czym polega praca 

nad wspólnymi dokumentami tekstowymi i graficznymi 

w internetowej chmurze, jak przygotować film wideo 

z różnymi efektami, jak łączyć różne elementy w jeden 

obraz. 

3

Zwięzłe podsumowania w ciekawy 

sposób porządkują wiedzę uczniów 

Informatyka 

podręcznik 

Podsumowania po działach w krótkich blokach tekstowych 

zbierają wiedzę z danego rozdziału, co ułatwia uczniom 

jej uporządkowanie i zapamiętanie. 

Dzięki podejściu problemowemu i wielu nawiązaniom do innych 

przedmiotów uczniowie krzyżowo ćwiczą wymagane umiejętności. 


7 

PODSUMOWANIE 83 

84 PODSUMOWANIE 

Na czym polega problem wież Hanoi? 

Rozwiązanie tego problemu polega na przenoszeniu 

krążków pomiędzy trzema słupkami. Na początku 

na pierwszym z nich jest wieża składająca się 

n krążków ułożonych od największego (na spodzie) 

do najmniejszego (na wierzchu). Na końcu taka 

wieża krążków powinna się znaleźć na ostatnim 

słupku. Przenoszenie krążków następuje wg prostych 

zasad: wolno przenosić po jednym krążku, nie wolno 

kłaść większego krążka na mniejszym. Sposób 

przenoszenia krążków, czyli algorytm problemu 

wież Hanoi, najłatwiej opisuje się z wykorzystaniem 

rekurencji. 

Jakiego języka programowania 

warto się uczyć? 

Obecnie wśród programistów jest kilka 

popularnych języków programowania. Naszym 

kryterium wyboru jest możliwość korzystania 

z danego języka na egzaminie maturalnym. 

Obecnie są to C, Java i Python. 

Warto jednak pamiętać, że dobre opanowanie 

dowolnego języka programowania bardzo 

ułatwia szybkie przyswojenie kolejnego. 

Co to jest rekurencja? 

Rekurencja albo rekursja to tworzenie pętli 

(powtórzeń) w procedurze (nowym bloku) 

przez wywołanie tej procedury wewnątrz 

jej definicji. Zazwyczaj konstrukcja 

rekurencyjna składa się z trzech części: 

warunku zakończenia działania, właściwych 

kroków do wykonania i wywołania 

rekurencyjnego. 

Jak się oblicza kolejne liczby 

ciągu Fibonacciego? 

Ciąg Fibonacciego ma dość prostą definicję: 

pierwsze dwie liczby to 1 (jedynki), każda 

następna liczba jest sumą dwóch poprzednich. 

W ten sposób można łatwo utworzyć listę 

kolejnych liczb ciągu. 

Co to jest algorytm? 

Algorytm to sposób rozwiązania problemu opisany krok po kroku. Opis ten powinien 

być dokładny i nie pozostawiać żadnych wątpliwości, co i jak trzeba zrobić 

oraz w jakiej kolejności. 

Jak można obliczyć NWD (największy wspólny dzielnik)? 

Można to zrobić np. za pomocą algorytmu Euklidesa. 

1. Wybieramy dwie liczby naturalne. 

2. Powtarzamy w pętli następujące czynności, aż liczby 

będą równe: 

• badamy, która z dwóch liczb jest większa; 

• odejmujemy od niej mniejszą liczbę i zastępujemy 

większą przez różnicę otrzymaną z działania. 

3. Gdy po wykonaniu pętli liczby będą sobie równe, 

podajemy wynik – jedną z liczb. 

Na czym polega najlepszy algorytm porządkowania? 

Algorytm ten polega na sortowaniu elementów zbioru przez scalanie. 

Wykorzystuje zasadę „dziel i rządź”. Jednoelementowy zbiór 

jest uporządkowany. Jeśli więc podzielimy zbiór na pojedyncze 

elementy, to wystarczy je odpowiednio scalić, aby uzyskać zbiór 

uporządkowany. Scalanie można opisać następująco: 

1. Porównujemy pierwsze elementy scalanych zbiorów. 

2. Mniejszy element wstawiamy do nowego zbioru 

(na jego końcu) i usuwamy ze starego zbioru. 

3. Powtarzamy dwie powyższe czynności dopóty, 

dopóki oba stare zbiory nie staną się puste. 

Wówczas nowy zbiór będzie zapełniony 

uporządkowanymi elementami obu starych zbiorów. 

Podręcznik wprowadza uczniów 

w zagadnienia algorytmiczne, 

zachęca do nauki i rozwijania 

zainteresowań. 

Screencasty dostępne na 

Uczę.pl urozmaicają naukę 

programowania 

w języku Scratch. 

Materiały dla nauczyciela 

* * 

600 materiałów do informatyki gotowych 

do pobrania 

dokumenty niezbędne w codziennej pracy 

pomoce dydaktyczne przydatne w prowadzeniu lekcji 

sprawdziany gotowe do wydruku 

inne pomoce, m.in.: filmy, projekty, screencasty, tabele, 

sprawdziany. 

* Dostęp do serwisów WSiP oraz korzystanie z nich wymagają rejestracji i akceptacji regulaminu danego serwisu. 

** Zgodnie z warunkami danego zamówienia. 

4 

dostęp do e-podręcznika WSiP do informatyki 

oraz do elektronicznych ćwiczeń** 

raporty z wynikami uczniów z możliwością 

zapisywania i drukowania 

komunikacja z uczniami – przekazywanie 

bieżących informacji

To miejsce, w którym 

dzielimy się z Tobą wiedzą 

W naszym Klubie Nauczyciela na Uczę.pl 

znajdziesz wszystko, czego potrzebujesz! 

Od materiałów dla przedszkoli i klas 1–3 

przez opracowania przedmiotowe 

dla starszych klas szkół podstawowych 

po propozycje lekcji dla młodzieży 

w szkołach ponadpodstawowych. 

Przygotowywanie ciekawych lekcji, opracowywanie 

klasówek, ocenianie umiejętności 

uczniów, dokumentacja… Twoja praca wykracza 

daleko poza szkolną salę. Obowiązków Ci 

nie odejmiemy, ale możemy sprawić, że staną 

się łatwiejsze i mniej czasochłonne. 

TEN KLUB JEST DLA CIEBIE! ZNAJDZIESZ TU: 

programy nauczania – napisane przez 

doświadczonych autorów; 

wymagane dokumenty – zawsze na czas 

i w odpowiedniej formie; 

pomysły na lekcje – scenariusze lekcji 

ze wskazówkami metodycznymi, które 

pomogą w realizacji ciekawych zajęć; 

sprawdziany, klasówki, testy – gotowe 

do pobrania i drukowania. 

Wciąż się zastanawiasz? A wiesz, że tylko w 2016 r. 

nauczyciele pobrali 2,5 miliona materiałów? 

Dowiedz się więcej – poznaj materiały metodyczne 

na pierwszy miesiąc nauki. Te i pozostałe materiały 

znajdziesz w Klubie Nauczyciela! 

Rozkład materiału do klas 4–8 ...................................................... 6 

Program nauczania do klas 4–8 .................................................... 18 

Wybrane fragmenty podręcznika Informatyka. Klasa 7 .................... 61 

Analiza nowej podstawy programowej .......................................... 97 

Scenariusze lekcji ....................................................................... 99 

5

Informatyka | Klasy 4–6 7–8 

Szkoła podstawowa 

ROZKŁAD MATERIAŁU DLA KLAS 4–6 7–8 

Klasa 47 (32 (30 godz.) godz.) 

1. Lekcje z komputerem (6 godz.) 

Temat 

Temat 

1. Zaczynamy... 

1. Zasady 

Zasady 

pracy 

bezpiecznej 

z komputerem 

pracy z komputerem. Projekt Komputerowy słownik 

Poznawanie zasad korzystania z pracowni komputerowej, zasad bezpiecznej pracy z komputerem, klasyfikacji programów komputerowych 

Twoja wizytówka 

2. 

Łączenie tekstu i ilustracji – edytor grafiki, np. Paint 

2. Cechy komputerów 

3. Poznajemy Co nowego podstawowe w szkole? elementy komputera i ich parametry oraz jednostki, w których określa się te parametry 

3. Czy masz 

Tworzenie 

1101 lat? 

listy – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

4. Dane Czy w komputerze masz edytor – reprezentacja, tekstu? sposoby zapisu. Podstawy działania komputera – systemy pozycyjne. Bity i bajty. Korzystanie 

z Nie Kalkulatora tylko Word (widok – edytor programisty) tekstu Apache OpenOffice Writer 

4. 5. W sieci Czy potrafisz szybko pisać? 

Jak wyszukiwać Szybkie pisanie potrzebne na klawiaturze, informacje słownik w sieci – i edytor je wykorzystywać, tekstu, np. Microsoft jak wyszukiwać Word elementy graficzne i je wykorzystywać, jak 

założyć konto pocztowe Google 

6. Pilnuj lekcji! 

5. W chmurze 

Tworzenie tabeli – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

Jak wykorzystać konto pocztowe Google, uprawniające do bezpiecznego korzystania z usług internetowych, w szczególności jak 

7. korzystać Autoportret z Dysku Google, jakie korzyści płyną ze świadomego użytkowania internetu 

Rysowanie – edytor grafiki, np. Paint 

6. Wspólne dokumenty 

8. Jak korzystać Portret twojej ze wspólnych klasy dokumentów, jakie są zasady netykiety, jak przyspieszyć porozumiewanie się w sieci za pomocą 

skrótów Przygotowanie i obrazków literowych tekstu do druku – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

9. Pokaż, jaki jesteś 

Tworzenie slajdu – do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint 

2. Lekcje programowania (6 godz.) 

10. Przyroda z komputerem 

Tworzenie prezentacji – program do prezentacji, np. Microsoft Temat PowerPoint 

11. Hieroglify? 

1. Duszek Czcionki w labiryncie graficzne i symbole – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

Sterowanie duszkiem, zastosowanie pętli zawsze, wykorzystanie instrukcji warunkowej jeśli 

12. Niech wszyscy wiedzą 

2. Malowanie na ekranie 

Ilustrowanie i formatowanie tabeli – edytor tekstu, np. Microsoft Word, 

Po co są procedury bezparametrowe i z parametrem, jak tworzyć własne bloki w Scratchu, jak korzystać z nich podczas tworzenia 

projektu 

edytor grafiki, np. Paint 

13. Bezpiecznie w sieci 

3. Gra z komputerem – Papier, nożyce, kamień 

Poznanie zasad bezpieczeństwa w internecie 

Zasady gry Papier, nożyce, kamień, i jej programowanie w Scratchu 

4. 

14. 

Ruch 

Znajdź 

i dźwięk 

w sieci 

Jak animować 

Wyszukiwanie 

duszki 

danych 

Scratcha, 

w internecie 

jak wykorzystać 

– wyszukiwarka, 

dźwięk w projektach 

np. Google 

5. 15. Minimum, Język polski maksimum w internecie 

Co to Łączenie jest zmienna tekstów typu – lista, edytor jak tekstu, zapisywać np. Microsoft na niej liczby, Word minimum zbioru liczb, jak je znajdować 

6. 16. Liczby Czyj pierwsze to zamek? 

Co to Pisanie jest operacja i ilustrowanie modulo, jak sprawdzać parzystość liczby, jak sprawdzać czy liczba jest pierwsza, jak wykorzystać pętlę powtarzaj…aż 

opowiadania – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

Liczba 

godzin Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Iwona Krajewska-Kranas, Witold Kranas, Agnieszka Samulska, Mirosław Wyczółkowski 

6 

6 

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017



3. Lekcje z algorytmami (6 godz.) 

Temat 

Temat 

17. Książka z obrazkami 

1. Zakręt Przygotowanie za zakrętem wspólnego dokumentu (książki) – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

18. Sposoby Goście tworzenia mile widziani skryptów rekurencyjnych, figury rekurencyjne. 

2. Wieże Projektowanie Hanoi i drukowanie zaproszeń – edytor tekstu, np. Microsoft Word. 

Rozwiązanie problemu wież Hanoi 

19. Sprawdź słówko 

3. Algorytm Wstawianie i schemat obrazków do tabeli – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

Pojęcia algorytmu, schematu blokowego oraz sposoby obliczania NWD 

20. Czy znasz ikony programów? 

4. Języki Tworzenie programowania własnej ikony – edytor grafiki, np. Paint 

Języki programowania (Python i JavaScript), przykładowe programy oparte na algorytmie Euklidesa (obliczanie NWD) 

21. Scratch – co to jest? 

5. Ciąg 

Instalacja 

Fibonacciego 

programu Scratch, zakładanie konta użytkownika, zasady społeczności 

Środowisko SNAP!, złożoność algorytmu. Algorytm liczący liczby Fibonacciego i znaczenie śledzenia działania 

22. Scratch – duszki i skrypty 

6. Szybkie porządki 

Przeglądanie i modyfikowanie przykładowego projektu, analiza skryptów. 

Najlepszy algorytm porządkowania (przez scalanie) 

23. Scratch – teksty i dźwięki 

Budowanie projektu z tekstem i dźwiękiem w Scratchu 

4. Lekcje w edytorze (6 godz.) 

24. Scratch - rysuj z Mruczkiem 

Rysowanie w Scratchu, bloki pisaka 

Temat 

25. Liczby w komórkach 

1. Pisz sprawnie Wprowadzanie i ładnie i analiza danych – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

Podstawowe zasady wpisywania tekstu w edytorze. Praca z gotowym tekstem, zmiana czcionki, wyglądu strony, korzystanie 

26. Kolorowe słupki 

z linijki, estetyka przygotowania tekstu do druku, drukowanie 

Pierwsze wykresy w arkuszu – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

2. Jak to się pisze? 

27. 

Stosowanie 

Czy masz 

podstawowego 

arkusz kalkulacyjny? 

słownictwa związanego z obecnością komputerów w naszym codziennym życiu. Stosowanie różnorodnych 

Nie 

sposobów 

tylko Excel 

pracy 

– arkusz 

z tabelami: 

kalkulacyjny 

wstawianie, 

Apache 

wypełnianie 

OpenOffice 

treścią, 

Calc, pobieranie 

zaznaczanie, 

i korzystanie 

dostosowywanie, 

z bezpłatnego 

formatowanie, 

oprogramowania 

przekształcanie 

A tekstu ty rośniesz... na tabelę i tabeli na tekst, przygotowanie do wydruku. Korzystanie z poleceń: Znajdź, Zamień oraz sortowania 

28. 

akapitów Tworzenie w tekście. wykresu kolumnowego, analiza wyników – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

3. 29. Kształty Matematyka poezji z komputerem 

Rozplanowanie Tworzenie tekstu formuł na – arkusz stronie, kalkulacyjny, dobranie sposobu np. Microsoft formatowania Excel czcionki do charakteru i wyglądu tekstu. Tworzenie układu 

kolumnowego tekstu. Stosowanie tabulatorów, linijki, wcięcia akapitów, wyrównania tekstu. Wstawianie wymuszonego końca 

30. strony, O kolumny, czym mówią wiersza. dane? Ilustrowanie tekstu gotową grafiką lub wykonanymi własnoręcznie ilustracjami. Osadzanie grafiki 

w tekście, Porządkowanie zmiana rozmiaru danych obrazka, w tabelach ustawianie i na wykresach obrazków – arkusz w wybranych kalkulacyjny, miejscach. np. Microsoft Wypełnianie Excelnagłówka i stopki, formatowanie 

tekstu w nagłówku i stopce. Sprawdzanie, jak będzie wyglądał wydrukowany tekst 

4. Plakat 

Ilustrowanie tekstu gotową grafiką. Przekształcanie i modyfikowanie prostych rysunków obiektowych. Osadzanie na różne 

Klasa sposoby grafiki 5 (30 obiektowej godz.) w tekście. Umieszczanie rysunku jako tła dokumentu tekstowego. Stosowanie czcionki o niestandardowym 

rozmiarze, wypunktowanie, numerowanie 

5. Dialog z maszyną 

Temat 

Sprawdzanie pisowni w dokumencie, korzystanie ze słownika wbudowanego w edytor i systemu podpowiedzi. Korzystanie ze 

1. Schowka Bezpiecznie oraz z techniki z komputerem „przenieś i upuść”. Korzystanie z symboli, znaków specjalnych i specjalnych zestawów czcionek. Wykonywanie 

Bezpieczeństwo zrzutów ekranu i higiena i ilustrowanie pracy z komputerem, nimi własnych ochrona dokumentów przed wirusami, elementy komputera i urządzenia zewnętrzne 

6. 

2. 

Portfolio 

Historyjka 

z tekstami 

obrazkowa 

Posługiwanie 

Tworzenie 

się 

komiksu 

funkcjami 

– edytor 

Schowka. 

tekstu, 

Stosowanie 

np. Microsoft 

stylów, 

Word 

tworzenie spisu treści obszernego dokumentu. Tworzenie strony tytułowej, 

dzielenie dokumentu na sekcje 

Liczba 

godzin 

Liczba 

godzin 1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 


77 




ROZKŁAD MATERIAŁU DLA KLAS 7–8 

Klasa 7 (32 godz.) 

Temat 

3. Grafika wektorowa 

Poznawanie grafiki wektorowej, korzystanie z biblioteki Openclipart 

1. 4. Lekcje Scratch z – komputerem ruchome obrazki (6 godz.) 

Rysowanie w trybie wektorowym w Scratchu 

Temat 

5. Scratch – multimedialne komiksy 

Wykorzystanie ruchu i dźwięków 

1. Zasady pracy z komputerem 

6. Poznawanie Scratch zasad – wirujące korzystania wiatraki z pracowni komputerowej, zasad bezpiecznej pracy z komputerem, klasyfikacji programów komputerowych 

Sterowanie duszkami z wykorzystaniem zmiennych w Scratchu 

2. 7. Cechy Scratch komputerów – wyścigi samochodów 

Poznajemy Losowość podstawowe i ruch w Scratchu elementy komputera i ich parametry oraz jednostki, w których określa się te parametry 

3. 8. Czy masz Połączenia 1101 lat? 

Dane Sieci w komputerze komputerowe – reprezentacja, i sieci telefonii sposoby komórkowej, zapisu. animacja Podstawy obiektów działania – komputera program do – systemy prezentacji, pozycyjne. np. Microsoft Bity i bajty. PowerPoint Korzystanie 

z Kalkulatora (widok programisty) 

9. Co kraj, to obyczaj 

4. W sieci 

Sieciowe prawa i obyczaje – netykieta 

Jak wyszukiwać potrzebne informacje w sieci i je wykorzystywać, jak wyszukiwać elementy graficzne i je wykorzystywać, jak 

10. założyć Kiedy konto do pocztowe mnie piszesz… Google 

Zakładanie konta pocztowego, wysyłanie listu elektronicznego 

5. W chmurze 

11. Jak wykorzystać Rozmowy w konto siecipocztowe Google, uprawniające do bezpiecznego korzystania z usług internetowych, w szczególności jak 

korzystać Czaty z i Dysku komunikatory, Google, jakie akronimy korzyści i emotikony płyną ze świadomego użytkowania internetu 

6. 12. Wspólne Zróbmy dokumenty to razem! 

Jak korzystać Korzystanie ze wspólnych z Dokumentów dokumentów, Google, poznawanie jakie są zasady pracy netykiety, w chmurze jak przyspieszyć porozumiewanie się w sieci za pomocą 

skrótów i obrazków literowych 

13. Scratch – graj melodie 

Układanie nut i odtwarzanie melodii w Scratchu 

2. 14. Lekcje Posłuchaj programowania i powiedz mi (6 godz.) 

Rozpoznawanie i synteza mowy w systemach Android i Windows 

15. Dźwięki wokół nas 

Temat 

Nagrywanie i modyfikowanie dźwięków – edytor dźwięku Audacity 

1. Duszek w labiryncie 


16. Dźwięki w plikach i internecie 


Zapisywanie plików audio MP3, radio w smartfonie i w komputerze – edytor dźwięku Audacity 


projektu Fotograficzne poprawki 

17. 

3. Gra z 

Kadrowanie 

komputerem 

i korygowanie 

– Papier, nożyce, 

zdjęć w 

kamień 

komputerze (edytor grafiki, np. PhotoFiltre) i urządzeniu mobilnym (narzędzia systemu 

Zasady 

Android) 

gry Papier, nożyce, kamień, i jej programowanie w Scratchu 

4. 18. Ruch Zabawy i dźwięk z obrazem 

Jak animować Przetwarzanie duszki obrazów Scratcha, w jak malowidła wykorzystać i inne dźwięk modyfikacje w projektach w komputerze (edytor grafiki, np. PhotoFiltre) i w urządzeniu 

mobilnym (narzędzia systemu Android) 

5. Minimum, maksimum 

19. Co to Jak jest powstaje zmienna film? typu lista, jak zapisywać na niej liczby, minimum zbioru liczb, jak je znajdować 

6. Liczby 

Tworzenie 

pierwsze 

filmu ze zdjęć, efekty specjalne – edytor filmów, np. Windows Movie Maker 

20. Co to Trzy, jest operacja dwa, jeden… modulo, jak sprawdzać parzystość liczby, jak sprawdzać czy liczba jest pierwsza, jak wykorzystać pętlę powtarzaj…aż 

Nagrywanie audionarracji i wideonarracji – edytor filmów, np. Windows Movie Maker, edytor dźwięku, np. Audacity 

Liczba 

godzin 

1 

1 

Liczba 

godzin 1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


886 





Temat 

Temat 

21. Wirtualne wędrówki 

1. Zakręt Zwiedzanie zakrętem miast i tłumaczenie obcojęzycznych słów w internecie z użyciem urządzeń mobilnych lub komputera – Google 

Sposoby Street tworzenia View skryptów rekurencyjnych, figury rekurencyjne. 

2. 22. Wieże Podróże Hanoi z Google Earth 

Rozwiązanie Podróżowanie problemu w internecie wież Hanoi z użyciem urządzeń mobilnych lub komputera, nagrywanie wycieczki, wyznaczanie odległości 

3. Algorytm 

na trójwymiarowej 

i schemat 

mapie – Google Earth 

23. Pojęcia Poznaj algorytmu, Europęschematu blokowego oraz sposoby obliczania NWD 

4. Języki Szukanie programowania i informacji w internecie, przedstawianie danych w arkuszu kalkulacyjnym, np. Microsoft Excel i programie prezentacyjnym, 

programowania np. (Python PowerPoint i JavaScript), przykładowe programy oparte na algorytmie Euklidesa (obliczanie NWD) 

Języki 

5. 24. Ciąg Perły Fibonacciego Europy 

Środowisko Szukanie SNAP!, informacji złożoność w internecie, algorytmu. przedstawianie Algorytm liczący danych liczby w arkuszu Fibonacciego kalkulacyjnym, i znaczenie np. śledzenia Microsoft działania Excel 

i programie prezentacyjnym, np. PowerPoint 


25. Najlepszy Wykreślanie algorytm świata porządkowania (przez scalanie) 

Analiza danych i tworzenie wykresów – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel. Praca nad wspólnym dokumentem 

w chmurze 


26. Scratch – nie tylko pawie oczka… 

Nowe bloki. Rysowanie 

Temat 

27. Scratch – gwiazdy i gwiazdeczki 

1. Pisz sprawnie Rysowanie i ładnie gwiazd na niebie w Scratchu 


28. 

z linijki, 

Scratch 

estetyka 

– projektowanie 

przygotowania 

gry 

tekstu do druku, drukowanie 

Projektowanie gry w Scratchu, organizacja pracy nad projektem programistycznym 


29. Stosowanie Scratch podstawowego – poprawianie gry słownictwa związanego z obecnością komputerów w naszym codziennym życiu. Stosowanie różnorodnych 

Doskonalenie sposobów gry pracy w Scratchu. z tabelami: Poprawianie wstawianie, projektu wypełnianie treścią, zaznaczanie, dostosowywanie, formatowanie, przekształcanie 

Projekt tekstu Blaski na tabelę i cienie i tabeli internetu na tekst, przygotowanie do wydruku. Korzystanie z poleceń: Znajdź, Zamień oraz sortowania 

30. 

akapitów Całoroczny w tekście. projekt uczniowski – program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint. Praca nad wspólnym dokumentem 

3. Kształty w chmurze poezji 

Rozplanowanie tekstu na stronie, dobranie sposobu formatowania czcionki do charakteru i wyglądu tekstu. Tworzenie układu 


strony, kolumny, wiersza. Ilustrowanie tekstu gotową grafiką lub wykonanymi własnoręcznie ilustracjami. Osadzanie grafiki 

Klasa w tekście, 6 zmiana (30 rozmiaru godz.) obrazka, ustawianie obrazków w wybranych miejscach. Wypełnianie nagłówka i stopki, formatowanie 


4. Plakat 

Ilustrowanie tekstu gotową grafiką. Przekształcanie i modyfikowanie Temat prostych rysunków obiektowych. Osadzanie na różne 

sposoby grafiki obiektowej w tekście. Umieszczanie rysunku jako tła dokumentu tekstowego. Stosowanie czcionki o niestandardowym 

Bezpieczne rozmiarze, dane, wypunktowanie, bezpieczny numerowanie 

komputer, bezpieczny ja 

1. 

Przypomnienie zasad BHP w pracy z komputerem. Jak pogodzić obowiązki i przyjemności. Jak radzić sobie z uzależnieniem 


od komputera i internetu 


2. Schowka Pomyśl, oraz zaplanuj z techniki „przenieś i upuść”. Korzystanie z symboli, znaków specjalnych i specjalnych zestawów czcionek. Wykonywanie 

Analiza zrzutów zadania, ekranu projektowanie i ilustrowanie rozwiązania nimi własnych – algorytm dokumentów znajdowania najmniejszej lub największej wartości 

6. 3. Portfolio Scratch z tekstami – ukryte liczby 

Posługiwanie Algorytm się znajdowania funkcjami Schowka. najmniejszej Stosowanie lub największej stylów, wartości tworzenie w spisu Scratchu treści obszernego dokumentu. Tworzenie strony tytułowej, 


Liczba 

godzin 

Liczba 

godzin 1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 


97 

9 






Temat 

4. Scratch –sprawdź, czy jest! 

Algorytm poszukiwania elementu w nieuporządkowanym zbiorze 

1. 5. Lekcje Scratch z – komputerem gra Zgadnij liczbę! (6 godz.) 

Algorytm poszukiwania elementu w uporządkowanym zbiorze, tworzenie pętli warunkowej, losowanie liczb w Scratchu 

Temat 

6. Liczby z kresek 

Zamiana kodu paskowego na liczby. Wprowadzenie do systemu dwójkowego 


7. Poznawanie Kreski z zasad liczbkorzystania z pracowni komputerowej, zasad bezpiecznej pracy z komputerem, klasyfikacji programów komputerowych 

Zamiana liczb na kod paskowy, dwójkowy system liczbowy, kody QR 


8. Krzyżówki 

Poznajemy podstawowe elementy komputera i ich parametry oraz jednostki, w których określa się te parametry 

Budowanie krzyżówki – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

3. Czy masz 1101 lat? 

9. Obrazy z ekranu 

Dane w komputerze – reprezentacja, sposoby zapisu. Podstawy działania komputera – systemy pozycyjne. Bity i bajty. Korzystanie 


Przygotowanie tekstu ze zrzutami ekranowymi – edytor grafiki, np. Paint, edytor tekstu, np. Microsoft Word, praca 

w chmurze nad wspólnym dokumentem 

4. W sieci 

10. Jak wyszukiwać Multimedialna potrzebne instrukcja informacje w sieci i je wykorzystywać, jak wyszukiwać elementy graficzne i je wykorzystywać, jak 

założyć Tworzenie konto pocztowe filmu z prezentacji Google – edytor dźwięku, np. Audacity, program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint 

5. 11. W chmurze Fotohistoria 

Jak wykorzystać Tworzenie filmu konto z pocztowe użyciem urządzeń Google, mobilnych uprawniające i komputera do bezpiecznego korzystania z usług internetowych, w szczególności jak 

12. 

korzystać 

Piramida 

z Dysku 

zdrowia 

Google, jakie korzyści płyną ze świadomego użytkowania internetu 

6. Wspólne Infografika, dokumenty czyli graficzna prezentacja informacji – edytor grafiki, np. Paint, edytor tekstu, np. Microsoft Word, arkusz 

Jak korzystać kalkulacyjny, ze wspólnych np. Microsoft dokumentów, Excel jakie są zasady netykiety, jak przyspieszyć porozumiewanie się w sieci za pomocą 


13. Pomoc z angielskiego 

Korzystanie z serwisu Freerice.com i Tłumacza Google – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

2. 14. Lekcje Akademia programowania matematyki (6 godz.) 

Ćwiczenia z matematyki na portalu Akademia Khana 

15. Dziel się wiedzą! 

Temat 

Poznawanie siostrzanych projektów Wikipedii 


16. Sterowanie Dzień Bezpiecznego duszkiem, zastosowanie Internetu pętli zawsze, wykorzystanie instrukcji warunkowej jeśli 

Opracowanie bezpiecznego hasła do konta w internecie 


17. Po co Komputery są procedury w bezparametrowe pracy i z parametrem, jak tworzyć własne bloki w Scratchu, jak korzystać z nich podczas tworzenia 

projektu Praca w chmurze nad wspólną prezentacją – przeglądarka internetowa, np. Google Chrome, programy Dokumenty Google 

3. 18. Gra z Kto, komputerem kiedy, gdzie? – Papier, nożyce, kamień 

Zasady Korzystanie gry Papier, z nożyce, Dokumentów kamień, Google, i jej programowanie sortowanie i filtrowanie w Scratchudanych – przeglądarka internetowa, np. Google Chrome 

4. 19. Ruch Policz, i dźwięk czy warto! 

Jak animować Wprowadzanie duszki serii Scratcha, danych, jak kopiowanie wykorzystać formuł dźwięk – w arkusz projektach kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

5. 

20. 

Minimum, 

Tik-tak, 

maksimum 

tik-tak 

Co to 

Data 

jest 

w 

zmienna 

arkuszu 

typu 

kalkulacyjnym, 

lista, jak zapisywać 

formaty 

na 

specjalne 

niej liczby, 

– arkusz 

minimum 

kalkulacyjny, 

zbioru liczb, 

np. Microsoft 

jak je znajdować 

Excel 

6. Liczby pierwsze 

21. Orzeł czy reszka? 

Co to jest operacja modulo, jak sprawdzać parzystość liczby, jak sprawdzać czy liczba jest pierwsza, jak wykorzystać pętlę powtarzaj…aż 

Losowanie danych i sporządzanie wykresów – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

Liczba 

godzin 

1 

1 

Liczba 

godzin 1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


10 10 6 





Temat 

Temat 

22. Jak to działa? 

1. Zakręt Algorytm za zakrętem pisemnego dodawania i odejmowania w arkuszu kalkulacyjnym, np. Microsoft Excel 

23. Sposoby Scratch tworzenia – mnożenie skryptów liczb rekurencyjnych, figury rekurencyjne. 

2. Wieże Wykonywanie Hanoi działań na liczbach i napisach w Scratchu 


24. Scratch – sprawdź, czy umiesz mnożyć 

3. Algorytm Tworzenie i schemat testu z tabliczki mnożenia w Scratchu 


25. Scratch – razem tworzymy projekt 

4. Języki Wykorzystanie programowania studia, forum, wiadomości i komentowania podczas tworzenia wspólnego projektu 


26. Astronomia z komputerem 

5. Ciąg 

Zwiedzanie 

Fibonacciego 

komputerowych planetariów – Stellarium i Google Earth (Android i Windows) 


27. Liternet 


Czytanie literatury w internecie w urządzeniu mobilnym i w komputerze – biblioteka internetowa, np. Wolne Lektury 


28. Projekt zespołowy – organizacja 

Wysyłanie listów z załącznikiem do grupy odbiorców. Praca w chmurze 


29. Projekt zespołowy – realizacja i pokaz 

Wybór formy projektu, przygotowanie do pokazu, sprawozdanie z prac – edytor grafiki, np. PhotoFiltre. Praca nad wspólnym 

dokumentem w 

Temat 

chmurze 

1. 30. Pisz sprawnie Moje prace i ładnie świadczą o mnie 

Podstawowe Tworzenie zasady dokumentu wpisywania z dostępem tekstu w do edytorze. wykonanych Praca prac z gotowym – edytor tekstem, tekstu, np. zmiana Microsoft czcionki, Word, wyglądu program strony, do prezentacji, korzystanie np. 

z linijki, PowerPoint estetyka przygotowania tekstu do druku, drukowanie 


Stosowanie podstawowego słownictwa związanego z obecnością komputerów w naszym codziennym życiu. Stosowanie różnorodnych 

sposobów pracy z tabelami: wstawianie, wypełnianie treścią, zaznaczanie, dostosowywanie, formatowanie, przekształcanie 

tekstu na tabelę i tabeli na tekst, przygotowanie do wydruku. Korzystanie z poleceń: Znajdź, Zamień oraz sortowania 

akapitów w tekście. 

3. Kształty poezji 




w tekście, zmiana rozmiaru obrazka, ustawianie obrazków w wybranych miejscach. Wypełnianie nagłówka i stopki, formatowanie 


4. Plakat 






Schowka oraz z techniki „przenieś i upuść”. Korzystanie z symboli, znaków specjalnych i specjalnych zestawów czcionek. Wykonywanie 

zrzutów ekranu i ilustrowanie nimi własnych dokumentów 

6. Portfolio z tekstami 

Posługiwanie się funkcjami Schowka. Stosowanie stylów, tworzenie spisu treści obszernego dokumentu. Tworzenie strony tytułowej, 


Liczba 

godzin 

Liczba 

godzin 1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


711 


Informatyka | Klasy 7–8 




1. Lekcje z komputerem (6 godz.) 

Temat 


Poznawanie zasad korzystania z pracowni komputerowej, zasad bezpiecznej pracy z komputerem, klasyfikacji programów komputerowych 




Dane w komputerze – reprezentacja, sposoby zapisu. Podstawy działania komputera – systemy pozycyjne. Bity i bajty. Korzystanie 


4. W sieci 

Jak wyszukiwać potrzebne informacje w sieci i je wykorzystywać, jak wyszukiwać elementy graficzne i je wykorzystywać, jak 

założyć konto pocztowe Google 

5. W chmurze 

Jak wykorzystać konto pocztowe Google, uprawniające do bezpiecznego korzystania z usług internetowych, w szczególności jak 

korzystać z Dysku Google, jakie korzyści płyną ze świadomego użytkowania internetu 


Jak korzystać ze wspólnych dokumentów, jakie są zasady netykiety, jak przyspieszyć porozumiewanie się w sieci za pomocą 


Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


Temat 





projektu 


Zasady gry Papier, nożyce, kamień, i jej programowanie w Scratchu 

4. Ruch i dźwięk 

Jak animować duszki Scratcha, jak wykorzystać dźwięk w projektach 


Co to jest zmienna typu lista, jak zapisywać na niej liczby, minimum zbioru liczb, jak je znajdować 


Co to jest operacja modulo, jak sprawdzać parzystość liczby, jak sprawdzać czy liczba jest pierwsza, jak wykorzystać pętlę powtarzaj…aż 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


126 





Temat 

1. Zakręt za zakrętem 

Sposoby tworzenia skryptów rekurencyjnych, figury rekurencyjne. 

2. Wieże Hanoi 


3. Algorytm i schemat 


4. Języki programowania 


5. Ciąg Fibonacciego 




Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


Temat 

1. Pisz sprawnie i ładnie 




Stosowanie podstawowego słownictwa związanego z obecnością komputerów w naszym codziennym życiu. Stosowanie różnorodnych 

sposobów pracy z tabelami: wstawianie, wypełnianie treścią, zaznaczanie, dostosowywanie, formatowanie, przekształcanie 

tekstu na tabelę i tabeli na tekst, przygotowanie do wydruku. Korzystanie z poleceń: Znajdź, Zamień oraz sortowania 

akapitów w tekście. 





w tekście, zmiana rozmiaru obrazka, ustawianie obrazków w wybranych miejscach. Wypełnianie nagłówka i stopki, formatowanie 


4. Plakat 






Schowka oraz z techniki „przenieś i upuść”. Korzystanie z symboli, znaków specjalnych i specjalnych zestawów czcionek. Wykonywanie 

zrzutów ekranu i ilustrowanie nimi własnych dokumentów 


Posługiwanie się funkcjami Schowka. Stosowanie stylów, tworzenie spisu treści obszernego dokumentu. Tworzenie strony tytułowej, 


Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


713 




5. Lekcje z multimediami (6 godz.) 

Temat 

1. Światłem malowane 

Poprawianie podstawowych parametrów zdjęcia (jasność, kontrast, kolorystyka), korygowanie niekorzystnych krzywizny obrazu, 

wybieranie odpowiedniego kadru i eliminowanie niepożądanych elementów na zdjęciu, dobieranie parametrów zdjęcia stosownie 

do jego przeznaczenia: wykonania odbitek lub wydruku, oglądania go na ekranie komputera 

2. Afisz na konkurs 

Jak łączyć różne elementy w jeden obraz, dodawać do obrazu warstwy tekstowe, wypełniać dowolnym wzorem czcionki w tekście, 

stosować maski. Jak wyrównywać elementy względem osi pionowej i poziomej obrazu 

3. Nie taka martwa natura 

Tworzenie filmu na podstawie jednego obrazu statycznego. 

Jak importować napisy i obrazy do programu Photo Story. Jak stosować swobodny ruch kamery w programie Photo Story. Jak 

płynnie zmieniać kierunek ruchu kamery. Jak zapisywać projekt i gotowy film 

4. Cyfrowy montaż filmu 

Jak zaimportować obrazy i filmy do programu Movie Maker. Jak stosować efekty wizualne dla wybranych sekwencji filmu. Jak 

wprowadzać napisy początkowe, podpisy i napisy końcowe. Jak zapisać projekt oraz gotowy film 

5. Przygotowanie prezentacji 

Praca w zespole nad wspólnym projektem, tworzenie prezentacji w programie PowerPoint, umieszczanie w prezentacji obrazków, 

dźwięków, filmów 

6. Prezentacja 

Tworzenie prezentacji w programie PowerPoint, umieszczanie w prezentacji obrazków, dźwięków, filmów. Doskonalenie prezentacji. 

Przygotowanie do prezentowania 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

6. Podsumowanie i ocenianie (2 godz.) 


148 





1. Lekcje z HTML (6 godz.) 

Temat 

1. Jak to zrobić w HTML? 

Krótka historia języka opisu tekstu (HTML). Strukturalna istota języka HTML w wersji 5. Tworzenie prostego dokumentu HTML 

2. Strona w dobrym stylu 

Jak stosować kaskadowe arkusze stylu. Rodzaje kaskadowych arkuszy stylów (wpisane, osadzone, zewnętrzne). Tworzenie dokumentu 

HTML z zastosowaniem kaskadowych arkuszy stylów 

3. Strona interaktywna 

Jak powstają interaktywne dokumenty HTML z wykorzystaniem języka JavaScript. Tworzenie dokumentu HTML z wykorzystaniem 

elementów interaktywnych. 

4. Witryna WWW 

Tworzenie witryny WWW przez połączenie poszczególny dokumenty HTML systemem odnośników. Jak umieścić w intranecie 

lub internecie witrynę WWW 

5. Prawo w internecie 

Jak prawo autorskie chroni ludzi oraz programy komputerowe, co to jest wolne oprogramowanie i jak je można zainstalować 

6. Nie jesteś sam 

Tworzenie konta na Facebooku. Tworzenie grup znajomych. Współpraca i szeroko pojęta pomoc koleżeńska z wykorzystaniem 

Facebooka. Prywatność i bezpieczeństwo w społecznościach internetowych 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


1. Pisz i powtarzaj 

Pierwsze kroki w środowisku Python. Pętla for 

2. Jaki mamy rok? 

Wykorzystanie instrukcji warunkowej if 

3. Sumuj cyfry 

Obliczanie sumy cyfr danej liczby całkowitej. 

4. Liczby doskonałe 

Badanie podzielności liczb 

Temat 

5. Szukaj 

Wyszukiwanie elementu w zbiorze uporządkowanym i nieuporządkowanym 

6. Zrób porządek 

Porządkowanie elementów zbioru przez proste wstawianie i zliczanie 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


915 




3. Lekcje z liczbami i zbiorami danych (6 godz.) 

Temat 

1. Jak to z Gaussem było? 

Podstawowe techniki pracy w arkuszu. Rozwiązywanie prostych zadań matematycznych za pomocą arkusza. Planowanie obliczeń 

w arkuszu. Znajdowanie sumy stu kolejnych liczb. Porządkowanie danych w tabelach. Analiza danych zapisanych w arkuszu 

2. Liczby, potęgi, ciągi 

Planowanie obliczeń, analiza wyników. Formatowanie danych liczbowych, prezentacja wyników obliczeń. Wprowadzanie serii 

danych, obserwacja ciągów liczbowych w arkuszu - jak to szybko rośnie, maleje 

3. Z tabeli – wykres 

Zastosowanie arkusza do prac przeliczeniowych, graficzna prezentacja wyników. Analiza prezentacji wykresów funkcji w arkuszu 

4. Średnio na głowę 

Statystyka: zbieramy, analizujemy i przetwarzamy dane. Proste obliczenia statystyczne i ich prezentacja w arkuszu 

5. Dużo danych 

Statystyka w arkuszu. Tabela przestawna i niektóre funkcje statystyczne 

6. Moi znajomi 

Kartotekowa baza danych, filtrowanie i sortowanie danych, zastosowanie formularza do wpisywania danych 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

4. Lekcje z modelami (6 godz.) 

Temat 

1. Kości zostały rzucone 

Rzucamy monetą i kostką za pomocą komputera. Analiza procesów losowych. Graficzna prezentacja wyników 

2. Symulacja ruchu planet i satelitów 

Programowanie aplikacji obliczającej i rysującej orbity planet lub satelitów 

3. Fraktale cz. 1 

Pojęcie fraktala i sposoby rysowania różnych fraktali takich jak drzewo binarne, płatek Kocha i trójkąt Sierpińskiego 


Programowanie wybranych fraktali w Scratchu lub w języku Python. 

5. Gra w życie 

Jakie są reguły Gry w życie, przebieg symulacji procesu dla różnych ustawień początkowych 

6. Podróże z komputerem 

Korzystanie z map i serwisów internetowych na różnych urządzeniach elektronicznych 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


1610 




5. Lekcje z mobilnym internetem (6 godz.) 

Temat 

1. Mały robot – Android 

Poznajemy system Android jego narzędzia i aplikacje użytkowe wbudowane i zewnętrzne. Przykłady przydatnych aplikacji 

2. Na wycieczce 

Planowanie kilkudniowej wycieczki z wykorzystaniem smartfonu / tabletu. Wyszukiwanie ciekawych obiektów w danej okolicy. 

Wyszukiwanie miejsc noclegowych. Fotograficzne i filmowe dokumentowanie przebiegu wycieczki 

3. Rozszerzona rzeczywistość cz. 1 (miasto) 

Czym jest rozszerzona rzeczywistość. Serwisy miejskie wykorzystujące wirtualna rzeczywistość. QR-kody ułatwiają dostęp 

4. Rozszerzona rzeczywistość cz. 2 (kosmos) 

Niebo w telefonie, satelity, lądowniki planetarne na biurku dzięki aplikacjom mobilnym 

5. Sterowanie własną nauką, ciekawe strony 

Aplikacje i serwisy wspomagające samodzielne uczenie się. Jakie możliwości daje sieć, jeśli chcesz się czegoś nauczyć: Freerice, 

Zooniverse, konferencje TED, portal Ed-TED 

6. Sterowanie własną nauką, Akademia Khana 

Wykorzystanie portalu Akademii Khana do systematycznego dokształcania się i rozwijania zainteresowań 

Liczba 

godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

6. Podsumowanie i ocenianie (2 godz.) 

Razem w kl. 7 i 8 - 64 godz. 


11 17 




PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI 

W KLASACH 4–8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ 

1. Wprowadzenie 3 

2. Analiza podstawy programowej 4 

3. Materiał nauczania 11 

4. Szczegółowe cele edukacyjne i procedury osiągania celów 14 

5. Osiągnięcia uczniów i ich ocenianie 20 

6. Przykładowe rozkłady materiału i sposoby realizacji programu 24 

6.1. Klasy 4–6 24 

6.2. Klasy 7 i 8 30 

7. Metody pracy na lekcjach, wymagania i kryteria oceniania uczniów 39 

8. Zakończenie 43 

AUTORZY: W. Jochemczyk, I. Krajewska-Kranas, W. Kranas, A. Samulska, M. Wyczółkowski 

Program nauczania 

181 




Od autorów 

Program nauczania jest jedną z części kompletu materiałów, które powstały w ramach cyklu Informatyka (dawniej Lekcje 

z komputerem). Pozostałe to podręcznik dla ucznia i poradnik dla nauczyciela. W poradniku piszemy więcej o każdym 

z działów zawartych w programie, zwłaszcza o metodach pracy i oceniania uczniów. 

Ten komplet materiałów nie powstałby, gdyby nie było dwóch instytucji, które odegrały istotną rolę w naszych działaniach 

i pobudzały nas do intensywnej pracy. Jedną z tych instytucji jest Pierwsze Społeczne Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące 

w Warszawie (Raszyńska i Bednarska). Szczególne doświadczenie, jakim było tworzenie nowej szkoły, obcowanie 

z zespołem mądrych nauczycieli i nieco zbuntowanych uczniów, wiele nas nauczyło i dało impuls do pracy nad lekcjami. 

Drugą instytucją jest Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie. Tutaj spotykamy się 

z nauczycielami informatyki i poznajemy ich problemy. Tutaj również pracujemy z najzdolniejszymi uczniami w trakcie 

konkursów informatycznych LOGIA i miniLOGIA. 

Wśród szkół, w których rozwijaliśmy nasze pomysły na lekcje z komputerem są: 

Społeczne Gimnazjum nr 20 w Warszawie, Gimnazjum nr 3 w Gminie Warszawa Centrum, Szkoła Podstawowa nr 324 

w Warszawie, Szkoła Podstawowa nr 113 w Warszawie, Szkoła Podstawowa nr 211 im. Janusza Korczaka w Warszawie. 



219 




1. Wprowadzenie 

Dlaczego i jak chcemy prowadzić z dziećmi zajęcia z informatyki, dlaczego wprowadzamy je w dziedzinę tak trudną i tak 

szybko się rozwijającą? Chcemy dać pożywkę naturalnej dziecięcej ciekawości i skłonności do zabawy i ukierunkować ją 

na istotne dla współczesnego człowieka zastosowania komputerów. 

Drugiej części odpowiedzi udziela otaczająca nas rzeczywistość – jest w niej coraz więcej techniki cyfrowej i coraz trudniej 

wyobrazić sobie naukę, pracę i rozrywkę bez komputerowego, tabletowego czy smartfonowego wsparcia. 

Informatyka jest młodą i bardzo szybko rozwijającą się dyscypliną naukową. Najtrafniej definiuje ją następujący cytat ze 

Szkolnego Leksykonu Informatycznego 1 : 

„informatyka (ang. informatics, computer science) 

Dziedzina wiedzy i działalności powstała wraz z pojawieniem się komputerów. Zajmuje się przede wszystkim projektowaniem, 

realizacją, ocenianiem, zastosowaniami i konserwacją systemów przetwarzania informacji głównie za pomocą komputerów, 

z uwzględnieniem aspektów sprzętowych, programowych, organizacyjnych i ludzkich wraz z powiązaniami przemysłowymi, 

handlowymi, publicznymi i politycznymi.” 

Lekcje informatyki odbywają się w pracowni komputerowej. W większości szkół podstawowych pracownie są wyposażone 

w komputery typu IBM PC pracujące w jednej z wersji systemu operacyjnego Windows, rzadkością są komputery 

Macintosh firmy Apple pracujące w swoim systemie operacyjnym, coraz częściej pojawiają pracownie z tabletami. 

Nie istnieje obecnie kanon oprogramowania dla szkoły podstawowej. Środowisko pracy z komputerem powinno być 

dostosowane do możliwości uczniów. Jeśli chcemy uczyć programowania od młodych lat, powinniśmy korzystać ze środowiska 

umożliwiającego programowanie wizualne – bez żmudnego i wymagającego literalnej dokładności wpisywania 

linii kodu. 

Najpopularniejszym obecnie środowiskiem programowania wizualnego jest amerykański program Scratch (w polskiej 

wersji), w którym z gotowych bloków układa się skrypty sterujące zachowaniem duszków (sprite). Dużą zaletą tego programu 

jest bardzo rozwinięty portal użytkowników, który umożliwia przechowywanie projektów, ich prezentowanie i dzielenie 

się nimi. 

Możliwość pracy interakcyjnej, natychmiastowego sprawdzania pomysłów, środowisko dające duże możliwości realizacji 

zadań i dobra wizualizacja wyników pracy to niezbędne cechy oprogramowania. W szkole podstawowej uczniowie wdrażają 

się do systematycznej pracy i podejmują intensywny wysiłek umysłowy. Są zdolni do pojmowania konkretów i stopniowo 

dojrzewają do rozumowania ogólnego i abstrakcyjnego. 

Przedstawiony program nauczania informatyki opieramy na kilku ogólnych postulatach: 

• Nauczyciel powinien realizować podstawę programową, zwracając uwagę nie tylko na treści, ale również na ogólne cele 

nauczania. 

• Nauczyciel powinien uczyć dzieci, jak mogą wykorzystać komputer do nauki, rozwijania zainteresowań i zabawy, a nie 

skupiać się na tym, jak on działa. 

• Szkolne pracownie powinny być tak wyposażone, by każdy uczeń miał do dyspozycji komputer lub tablet. Komputery 

powinny być również dostępne w bibliotece szkolnej, w pracowniach przedmiotowych, w świetlicy. 

• Nauczyciele i uczniowie powinni mieć dostęp do oprogramowania dydaktycznego, dostosowanego do możliwości 

uczniów, a jednocześnie nieograniczającego ich inwencji i kreatywności. 

• Nauczyciele powinni mieć możliwość dokształcania się, gdyż zmiany w technologii informacyjnej zachodzą bardzo 

szybko. Wskazane jest, aby nauczyciele uczący innych przedmiotów również wykorzystywali komputery na swoich 

lekcjach. 

• Nauczyciel powinien w wyważony sposób oceniać umiejętności uczniów, wspierać uczniów w ich trudnościach i rozwijać 

talenty u najzdolniejszych z nich. 

1 Źródło: www.wsip.pl/sli/ 

20 



3 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017



2. Analiza podstawy programowej 

Przytaczamy w całości nową podstawę programową, bowiem dokument ten nie jest łatwo dostępny zwłaszcza w formie 

edytowalnej, a treści związane z informatyką znajdują się w kilku miejscach (źródło: http://legislacja.rcl.gov.pl/ 

docs//501/12293659/12403198/dokument274507.pdf) 

We wprowadzeniu (II etap edukacyjny: klasy 4–8), str. 16 

Informatyka 

Od wielu lat komputery wywierają coraz większy wpływ na zmiany zachodzące w funkcjonowaniu społeczeństw: w gospodarce, 

administracji, bankowości, handlu, komunikacji, nauce i edukacji, czy życiu osobistym obywateli. Informatyka jako 

dziedzina wiedzy wraz z technologiami, które wspiera, integruje się z niemal wszystkimi innymi dziedzinami i staje się ich 

nieodłącznym elementem. Wczesny kontakt w szkole z informatyką powinien przybliżyć uczniom możliwości zastosowań 

tej dziedziny oraz wzbudzić zainteresowanie informatyką. Oczekuje się, że wkraczający w zawodowe i dorosłe życie 

uczniowie będą przygotowani do podjęcia obowiązków i wyzwań, jakie stawia przed nimi XXI wiek. Powinni zatem 

poznać podstawowe metody informatyki, aby w przyszłości stosować je w praktycznych sytuacjach w różnych 

dziedzinach. 

Do tej pory dużą uwagę w edukacji przywiązywano do kształcenia umiejętności korzystania z aplikacji komputerowych 

oraz zasobów i komunikacji w sieci, obejmując wszystkich uczniów kształceniem w zakresie technologii informacyjno- 

-komunikacyjnej. Oczekiwane obecnie kompetencje obywateli w zakresie technologii cyfrowej wykraczają poza tradycyjnie 

rozumianą alfabetyzację komputerową i biegłość w zakresie korzystania z technologii. Te umiejętności są nadal potrzebne, 

ale nie są już wystarczające w czasach, gdy informatyka staje się powszechnym językiem niemal każdej dziedziny i wyposaża 

je w nowe narzędzia. Podstawowe zadanie szkoły – alfabetyzacja w zakresie czytania, pisania i rachowania – wymaga 

poszerzenia o alfabetyzację w zakresie umiejętności rozwiązywania problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem 

metod i narzędzi wywodzących się z informatyki 2 oraz na lepsze zrozumienie, jakie są obecne możliwości 

technologii, komputerów i ich zastosowań. 

Elementem powszechnego kształcenia staje się również umiejętność programowania. Programowanie jest tu rozumiane 

znacznie szerzej niż tylko samo napisanie programu w języku programowania. To cały proces, informatyczne podejście 

do rozwiązywania problemu: od specyfikacji problemu (określenie danych i wyników, a ogólniej – celów rozwiązania 

problemu), przez znalezienie i opracowanie rozwiązania, do zaprogramowania rozwiązania, przetestowania jego poprawności 

i ewentualnej korekty przy użyciu odpowiednio dobranej aplikacji lub języka programowania. Tak rozumiane programowanie 

jest częścią zajęć informatycznych od najmłodszych lat, wpływa na sposób nauczania innych przedmiotów, 

służy właściwemu rozumieniu pojęć informatycznych i metod informatyki. Wspomaga kształcenie takich umiejętności jak: 

logiczne myślenie, precyzyjne prezentowanie myśli i pomysłów, sprzyja dobrej organizacji pracy, buduje kompetencje 

potrzebne do pracy zespołowej i efektywnej realizacji projektów. 

Umiejętności nabyte podczas programowania są przydatne na zajęciach z innych przedmiotów, jak i później w różnych 

zawodach, niekoniecznie informatycznych. 

Cele ogólne kształcenia informatycznego są takie same dla wszystkich etapów edukacyjnych. Opis wymagań szczegółowych 

ma charakter spiralny (przyrostowy) – na każdym etapie edukacyjnym wymaga się od uczniów umiejętności zdobytych 

na wcześniejszych etapach edukacyjnych i rozszerza się je o umiejętności nowe. 

W ramach edukacji wczesnoszkolnej (klasy I–III) w dziale: Treści nauczania – wymagania szczegółowe, str. 33 

2 Jest to nawiązanie do operacyjnej definicji myślenia komputacyjnego (ang. computational thinking), które określa procesy myślowe towarzyszące 

formułowaniu problemów i ich rozwiązań w postaci umożliwiającej ich efektywną realizację z wykorzystaniem komputera. Obejmuje szeroki zakres 

intelektualnych metod i narzędzi, mających swoje źródło w informatyce, wywodzących się z komputerowego przetwarzania informacji i rozwiązywania 

problemów z pomocą komputerów w różnych dziedzinach. Integruje ludzkie myślenie z możliwościami komputerów. Według Jeannette Wing, która 

ukuła ten termin (2006), myślenie komputacyjne określa użyteczne postawy i umiejętności, jakie każdy, nie tylko informatyk, powinien starać się 

wykształcić i stosować. Dzięki takiemu szerokiemu spojrzeniu na kompetencje informatyczne, informatyka nie jest ograniczana do nauki o komputerach, 

ale dostarcza metod dla działalności umysłowej, które mogą być wykorzystane z korzyścią dla innych dziedzin, jak i w codziennym życiu. 



421 




VII. Edukacja informatyczna 

1. Osiągnięcia w zakresie rozumienia, analizowania i rozwiązywania problemów. Uczeń: 

1) układa w logicznym porządku: obrazki, teksty, polecenia (instrukcje) składające się m.in. na codzienne czynności; 

2) tworzy polecenie lub sekwencje poleceń dla określonego planu działania prowadzące do osiągnięcia celu; 

3) rozwiązuje zadania, zagadki i łamigłówki prowadzące do odkrywania algorytmów. 

2. Osiągnięcia w zakresie programowania i rozwiązywania problemów z wykorzystaniem komputera i innych urządzeń 

cyfrowych. Uczeń: 

1) programuje wizualnie: proste sytuacje lub historyjki według pomysłów własnych i pomysłów opracowanych wspólnie 

z innymi uczniami, pojedyncze polecenia, a także ich sekwencje sterujące obiektem na ekranie komputera bądź 

innego urządzenia cyfrowego; 

2) tworzy proste rysunki, dokumenty tekstowe, łącząc tekst z grafiką, np. zaproszenia, dyplomy, ulotki, ogłoszenia; 

powiększa, zmniejsza, kopiuje, wkleja i usuwa elementy graficzne i tekstowe – doskonali przy tym umiejętności 

pisania, czytania, rachowania i prezentowania swoich pomysłów; 

3) zapisuje efekty swojej pracy we wskazanym miejscu. 

3. Osiągnięcia w zakresie posługiwania się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi. Uczeń: 

1) posługuje się komputerem lub innym urządzeniem cyfrowym oraz urządzeniami zewnętrznymi przy wykonywaniu 

zadania; 

2) kojarzy działanie komputera lub innego urządzenia cyfrowego z efektami pracy z oprogramowaniem; 

3) korzysta z udostępnionych mu stron i zasobów internetowych. 

4. Osiągnięcia w zakresie rozwijania kompetencji społecznych. Uczeń: 

1) współpracuje z uczniami, wymienia się z nimi pomysłami i doświadczeniami, wykorzystując technologię; 

2) wykorzystuje możliwości technologii do komunikowania się w procesie uczenia się. 

5. Osiągnięcia w zakresie przestrzegania prawa i zasad bezpieczeństwa. Uczeń: 

1) posługuje się udostępnioną mu technologią zgodnie z ustalonymi zasadami; 

2) rozróżnia pożądane i niepożądane zachowania innych osób (również uczniów) korzystających z technologii, zwłaszcza 

w sieci internet; 

3) przestrzega zasad dotyczących korzystania z efektów pracy innych osób i związanych z bezpieczeństwem 

w internecie. 

Komentarz do edukacji informatycznej w ramach edukacji wczesnoszkolnej na str. 47, 48, 49 

Przygotowując uczniów do myślenia abstrakcyjnego w przyszłości i rozwiązywania problemów, w tym programowania, 

nauczyciel wykorzystuje treści wszystkich edukacji. 

W początkowej fazie przeprowadza zajęcia informatyczne, wykorzystując przestrzeń klasy, organizując aktywność dzieci 

z zastosowaniem liczmanów, gier planszowych, materiału naturalnego czy form plastycznych, technicznych wykonanych 

przez dzieci, nie zawsze używając komputerów czy innych urządzeń. Edukacja informatyczna wprowadza uczniów 

w świat języka informatyki. Na przykład podczas układania sekwencji zdarzeń w logicznym porządku, uczeń poznaje 

intuicyjnie pojęcie „liniowa kolejność”, a podczas formułowania polecenia do wybranego obiektu i sterowania nim poznaje 

znaczenie słowa „instrukcja”. Nauczyciel w pracy z uczniem wykorzystuje do tego zabawy i gry interakcyjne oraz planszowe, 

w tym strategiczne, które są wprowadzane systematycznie i umiejętnie. Praca z urządzeniem, np. komputerem 

powinna w miarę możliwości dotyczyć wszelkich zadań i ćwiczeń wynikających z programu nauczania w zakresie treści 

wszystkich edukacji. Jeżeli w szkole nie można zorganizować kącika informatycznego w klasie, np. z dostępem do dwóch, 

trzech komputerów dla dzieci, nauczyciel powinien mieć dostęp do tzw. mobilnego sprzętu, który w razie potrzeby może 

sprawnie zainstalować w swojej klasie. Istotne jest, aby praca z komputerem lub innym urządzeniem cyfrowym była 

łączona z różnymi formami aktywności poznawczej ucznia w młodszym wieku szkolnym. Ważne jest, aby w miarę możliwości 

uczniowie mieli dostęp do pracowni komputerowej. 

… 



225 




Nauczyciel jest zobowiązany zapoznać się z podstawą programową kształcenia ogólnego dla edukacji wczesnoszkolnej, 

która określa osiągnięcia możliwe do uzyskania przez całą populację dzieci w danym wieku. Dla zapewnienia ciągłości 

procesu edukacji nauczyciele klas 1–3 powinni znać podstawę programową wychowania przedszkolnego oraz zorganizować 

dostosowany do potrzeb dzieci okres ich adaptacji w szkole. 

Codzienna praca nauczyciela jest wyznaczona przez realizowany i interpretowany program nauczania, oparty na podstawie 

programowej kształcenia ogólnego dla edukacji wczesnoszkolnej. Interpretacja programu to dostosowanie sposobów 

osiągania celów, czyli efektów do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów. Nauczyciel, diagnozując umiejętności 

uczniów, ich możliwości i potrzeby, może tak organizować ich pracę, aby uczniowie osiągnęli cele wykraczające poza 

treści określone w podstawie programowej. 

Na II etapie edukacyjnym, str. 165 

INFORMATYKA 

Cele kształcenia – wymagania ogólne 

I. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów na bazie logicznego i abstrakcyjnego myślenia, myślenia algorytmicznego 

i sposobów reprezentowania informacji. 

II. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera oraz innych urządzeń cyfrowych: układanie 

i programowanie algorytmów, organizowanie, wyszukiwanie i udostępnianie informacji, posługiwanie się aplikacjami 

komputerowymi. 

III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi, w tym znajomość zasad działania 

urządzeń cyfrowych i sieci komputerowych oraz wykonywania obliczeń i programów. 

IV. Rozwijanie kompetencji społecznych, takich jak komunikacja i współpraca w grupie, w tym w środowiskach wirtualnych, 

udział w projektach zespołowych oraz zarządzanie projektami. 

V. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa. Respektowanie prywatności informacji i ochrony danych, praw własności 

intelektualnej, etykiety w komunikacji i norm współżycia społecznego, ocena zagrożeń związanych z technologią 

i ich uwzględnienie dla bezpieczeństwa swojego i innych. 

Treści nauczania – wymagania szczegółowe 

KLASY 4–6 

I. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń: 

1) tworzy i porządkuje w postaci sekwencji (liniowo) lub drzewa (nieliniowo) informacje, takie jak: 

a) obrazki i teksty ilustrujące wybrane sytuacje, 

b) obiekty z uwzględnieniem ich cech charakterystycznych; 

2) formułuje i zapisuje w postaci algorytmów polecenia składające się na: 

a) rozwiązanie problemów z życia codziennego i z różnych przedmiotów np. liczenie średniej, pisemne wykonanie 

działań arytmetycznych, takich jak dodawanie i odejmowanie, 

b) osiągnięcie postawionego celu, w tym znalezienie elementu w zbiorze nieuporządkowanym lub uporządkowanym, 

znalezienie elementu najmniejszego i największego, 

c) sterowanie robotem lub obiektem na ekranie; 

3) w algorytmicznym rozwiązywaniu problemu wyróżnia podstawowe kroki: określenie problemu i celu do osiągniecia, 

analiza sytuacji problemowej, opracowanie rozwiązania, sprawdzenie rozwiązania problemu dla przykładowych 

danych, zapisanie rozwiązania w postaci schematu lub programu. 

II. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera i innych urządzeń cyfrowych. Uczeń: 

1) projektuje, tworzy i zapisuje w wizualnym języku programowania: 

a) pomysły historyjek i rozwiązania problemów, w tym proste algorytmy z wykorzystaniem poleceń sekwencyjnych, 

warunkowych i iteracyjnych oraz zdarzeń, 

b) prosty program sterujący robotem lub innym obiektem na ekranie komputera; 



623 




2) testuje na komputerze swoje programy pod względem zgodności z przyjętymi założeniami i ewentualnie je poprawia, 

objaśnia przebieg działania programów; 

3) przygotowuje i prezentuje rozwiązania problemów, posługując się podstawowymi aplikacjami (edytor tekstu oraz 

grafiki, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji multimedialnej) na swoim komputerze lub w chmurze, 

wykazując się przy tym umiejętnościami: 

a) tworzenia ilustracji w edytorze grafiki: rysuje za pomocą wybranych narzędzi, przekształca obrazy, uzupełnia 

grafikę tekstem, 

b) tworzenia dokumentów tekstowych: dobiera czcionkę, formatuje akapity, wstawia do tekstu ilustracje, napisy 

i kształty, tworzy tabele oraz listy numerowane i punktowane, 

c) korzystania z arkusza kalkulacyjnego w trakcie rozwiązywania zadań związanych z prostymi obliczeniami: wprowadza 

dane do arkusza, formatuje komórki, definiuje proste formuły i dobiera wykresy do danych i celów 

obliczeń, 

d) tworzenia krótkich prezentacji multimedialnych łączących tekst z grafiką, korzysta przy tym z gotowych szablonów 

lub projektuje według własnych pomysłów; 

4) gromadzi, porządkuje i selekcjonuje efekty swojej pracy oraz potrzebne zasoby w komputerze lub w innych urządzeniach, 

a także w środowiskach wirtualnych (w chmurze). 

III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi. Uczeń: 

1) opisuje funkcje podstawowych elementów komputera i urządzeń zewnętrznych oraz: 

a) korzysta z urządzeń do nagrywania obrazów, dźwięków i filmów, w tym urządzeń mobilnych, 

b) wykorzystuje komputer lub inne urządzenie cyfrowe do gromadzenia, porządkowania i selekcjonowania własnych 

zasobów; 

2) wykorzystuje sieć komputerową (szkolną, sieć internet): 

a) do wyszukiwania potrzebnych informacji i zasobów edukacyjnych, nawigując między stronami, 

b) jako medium komunikacyjne, 

c) do pracy w wirtualnym środowisku (na platformie, w chmurze), stosując się do sposobów i zasad pracy w takim 

środowisku, 

d) organizuje swoje pliki w folderach umieszczonych lokalnie lub w sieci; 

IV. Rozwijanie kompetencji społecznych. Uczeń: 

1) uczestniczy w zespołowym rozwiązaniu problemu posługując się technologią taką jak: poczta elektroniczna, forum, 

wirtualne środowisko kształcenia, dedykowany portal edukacyjny; 

2) identyfikuje i docenia korzyści płynące ze współpracy nad wspólnym rozwiązywaniem problemów; 

3) respektuje zasadę równości w dostępie do technologii i do informacji, w tym w dostępie do komputerów w społeczności 

szkolnej; 

4) określa zawody i wymienia przykłady z życia codziennego, w których są wykorzystywane kompetencje 

informatyczne. 

V. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa. Uczeń: 

1) posługuje się technologią zgodnie z przyjętymi zasadami i prawem; przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny 

pracy; 

2) uznaje i respektuje prawo do prywatności danych i informacji oraz prawo do własności intelektualnej; 

3) wymienia zagrożenia związane z powszechnym dostępem do technologii oraz do informacji i opisuje metody 

wystrzegania się ich; 

4) stosuje profilaktykę antywirusową i potrafi zabezpieczyć przed zagrożeniem komputer wraz z zawartymi w nim 

informacjami. 



247 




KLASY 7 i 8 

I. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń: 

1) formułuje problem w postaci specyfikacji (czyli opisuje dane i wyniki) i wyróżnia kroki w algorytmicznym rozwiązywaniu 

problemów. Stosuje różne sposoby przedstawiania algorytmów, w tym w języku naturalnym, w postaci 

schematów blokowych, listy kroków; 

2) stosuje przy rozwiązywaniu problemów podstawowe algorytmy: 

a) na liczbach naturalnych: bada podzielność liczb, wyodrębnia cyfry danej liczby, przedstawia działanie algorytmu 

Euklidesa w obu wersjach iteracyjnych (z odejmowaniem i z resztą z dzielenia), 

b) wyszukiwania i porządkowania: wyszukuje element w zbiorze uporządkowanym i nieuporządkowanym oraz 

porządkuje elementy w zbiorze metodą przez proste wybieranie i zliczanie; 

3) przedstawia sposoby reprezentowania w komputerze wartości logicznych, liczb naturalnych (system binarny), znaków 

(kody ASCII) i tekstów; 

4) rozwija znajomość algorytmów i wykonuje eksperymenty z algorytmami, korzystając z pomocy dydaktycznych lub 

dostępnego oprogramowania do demonstracji działania algorytmów; 

5) prezentuje przykłady zastosowań informatyki w innych dziedzinach, w zakresie pojęć, obiektów oraz algorytmów. 

II. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera i innych urządzeń cyfrowych. Uczeń: 

1) projektuje, tworzy i testuje programy w procesie rozwiązywania problemów. W programach stosuje: instrukcje 

wejścia/wyjścia, wyrażenia arytmetyczne i logiczne, instrukcje warunkowe, instrukcje iteracyjne, funkcje oraz zmienne 

i tablice. W szczególności programuje algorytmy z działu I pkt 2; 

2) projektuje, tworzy i testuje oprogramowanie sterujące robotem lub innym obiektem na ekranie lub 

w rzeczywistości; 

3) korzystając z aplikacji komputerowych, przygotowuje dokumenty i prezentacje, także w chmurze, na pożytek rozwiązywanych 

problemów i własnych prac z różnych dziedzin (przedmiotów), dostosowuje format i wygląd opracowań 

do ich treści i przeznaczenia, wykazując się przy tym umiejętnościami: 

a) tworzenia estetycznych kompozycji graficznych: tworzy kolaże, wykonuje zdjęcia i poddaje je obróbce zgodnie 

z przeznaczeniem, nagrywa krótkie filmy oraz poddaje je podstawowej obróbce cyfrowej, 

b) tworzenia różnych dokumentów: formatuje i łączy teksty, wstawia symbole, obrazy, tabele, korzysta z szablonów 

dokumentów, dłuższe dokumenty dzieli na strony, 

c) rozwiązywania zadań rachunkowych z programu nauczania z różnych przedmiotów w zakresie szkoły podstawowej, 

z codziennego życia oraz implementacji wybranych algorytmów w arkuszu kalkulacyjnym: umieszcza 

dane w tabeli arkusza kalkulacyjnego, posługuje się podstawowymi funkcjami, stosuje adresowanie względne, 

bezwzględne i mieszane, przedstawia dane w postaci różnego typu wykresów, porządkuje i filtruje dane, 

d) tworzenia prezentacji multimedialnej, wykorzystując tekst, grafikę, animację, dźwięk i film, stosuje hiperłącza, 

e) tworzenia prostej strony internetowej zawierającej; tekst, grafikę, hiperłącza, stosuje przy tym podstawowe polecenia 

języka HTML; 

6) zapisuje efekty swojej pracy w różnych formatach i przygotowuje wydruki; 

7) wyszukuje w sieci informacje potrzebne do realizacji wykonywanego zadania, stosując złożone postaci zapytań 

i korzysta z zaawansowanych możliwości wyszukiwarek. 

III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi. Uczeń: 

1) schematycznie przedstawia budowę i funkcjonowanie sieci komputerowej, szkolnej, domowej i sieci internet; 

2) rozwija umiejętności korzystania z różnych urządzeń do tworzenia elektronicznych wersji tekstów, obrazów, dźwięków, 

filmów i animacji; 

3) poprawnie posługuje się terminologią związaną z informatyką i technologią. 

IV. Rozwijanie kompetencji społecznych. Uczeń: 

1) bierze udział w różnych formach współpracy, jak: programowanie w parach lub w zespole, realizacja projektów, 

uczestnictwo w zorganizowanej grupie uczących się, projektuje, tworzy i prezentuje efekty wspólnej pracy; 

2) ocenia krytycznie informacje i ich źródła, w szczególności w sieci, pod względem rzetelności i wiarygodności 

w odniesieniu do rzeczywistych sytuacji, docenia znaczenie otwartych zasobów w sieci i korzysta z nich; 

3) przedstawia główne etapy w historycznym rozwoju informatyki i technologii; 

4) określa zakres kompetencji informatycznych, niezbędnych do wykonywania różnych zawodów, rozważa i dyskutuje 

wybór dalszego i pogłębionego kształcenia, również w zakresie informatyki. 



825 




V. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa. Uczeń: 

1) opisuje kwestie etyczne związane z wykorzystaniem komputerów i sieci komputerowych, takie jak: bezpieczeństwo, 

cyfrowa tożsamość, prywatność, własność intelektualna, równy dostęp do informacji i dzielenie się informacją; 

2) postępuje etycznie w pracy z informacjami; 

3) rozróżnia typy licencji na oprogramowanie oraz na zasoby w sieci. 

Warunki i sposób realizacji 

Od klasy 4 zajęcia informatyki zaczynają mieć charakter bardziej formalny. Uczniowie nadal zajmują się różnymi sytuacjami 

problemowymi, przedstawianymi w sposób opisowy, w tym za pomocą ilustracji i historyjek, ale tworzą je samodzielnie 

i abstrahują z nich działania, które składają się na własne realizacje w postaci programów lub czynności wykonywanych 

w innych programach. Rozwijają w ten sposób podejście algorytmiczne przy rozwiązywaniu różnorodnych 

sytuacji problemowych z różnych dziedzin. Posługują się komputerem, rozwijając również umiejętności wyrażania swoich 

myśli i ich prezentacji, które wykonują indywidualnie, a także zespołowo, w tym przy realizacji projektów dotyczących 

problemów z różnych dziedzin. W sieci poszukują informacji przydatnych w rozwiązywaniu stawianych zadań i problemów. 

Doceniają rolę współpracy w rozwoju swojej wiedzy i umiejętności. Postępują odpowiedzialnie i etycznie w środowisku 

komputerowo-sieciowym. 

Od klasy 7 uczniowie, którzy zrealizowali przedmiot informatyka w klasach 4–6 zgodnie z podstawą programową kształcenia 

ogólnego dla 6-letniej szkoły podstawowej, są wprowadzani do myślenia algorytmicznego, poznają podstawowe 

pojęcia informatyczne i rozwiązują algorytmicznie wybrane problemy. Stawiają pierwsze kroki w wizualnym lub tekstowym 

języku programowania. Dotychczas zdobyte wiedza i umiejętności informatyczne są rozwijane i poszerzane. 

Uczniowie, którzy w klasach 4–6 zrealizowali przedmiot informatyka zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego 

dla 8-letniej szkoły podstawowej, zostali wcześniej wprowadzeni do myślenia algorytmicznego, poznając podstawowe 

pojęcia informatyczne i rozwiązując algorytmicznie wybrane problemy, programując przy tym ich rozwiązania. 

W związku z powyższym dotychczas zdobyte wiedza i umiejętności informatyczne są rozwijane i poszerzane oraz stawiane 

są pierwsze kroki w tekstowym języku programowania. 

Przy użyciu dostępnego oprogramowania uczniowie realizują projekty i rozwijają kompetencje zespołowego rozwiązywania 

problemów pochodzących z różnych dziedzin. 

Podczas zajęć każdy uczeń powinien mieć do swojej dyspozycji osobny komputer z dostępem do internetu i odpowiednim 

oprogramowaniem. W trakcie prac nad projektami (indywidualnymi lub zespołowymi) uczniowie powinni mieć również 

możliwość korzystania z komputerów lub innych urządzeń cyfrowych, w zależności od potrzeb wynikających z charakteru 

zajęć, realizowanych celów i tematów. 

Nowa podstawa programowa została przyjęta w lutym 2017 roku. Przywrócono w niej nazwę przedmiotu – informatyka, 

natomiast na etapie edukacji wczesnoszkolnej (1 etap edukacyjny, klasy 1–3) edukacja informatyczna została włączona 

do nauczania zintegrowanego. 

Na drugim etapie edukacyjnym (klasy 4–8) rozbito podstawę na dwa poziomy: klasy 4–6 i klasy 7–8. Od września 2017 

roku nowa podstawa programowa zacznie obowiązywać w klasach 1, 4 oraz w klasie 7 szkoły podstawowej. Na realizację 

informatyki przewidziano łącznie 5 godzin lekcyjnych w cyklu kształcenia. 

Ważne jest, aby umiejętności komputerowe wpojone uczniom na pierwszym etapie edukacyjnym były wykorzystywane 

i spiralnie poszerzane na obu poziomach drugiego etapu edukacji. 

W nowej podstawie programowej: 

1. Określono na początku uniwersalne cele kształcenia informatycznego. Położono w nich większy niż dotychczas nacisk 

na myślenie algorytmiczne i programowanie. 

2. Sformułowano wymagania szczegółowe – treści edukacyjne dla dwóch poziomów: klasy 4–6 i 7–8. 

3. Na koniec określono warunki i sposób realizacji przedmiotu, kładąc nacisk na dostęp każdego ucznia do komputera 

z internetem i odpowiednim oprogramowaniem. 



269 




Wymaga to od nauczycieli konsekwencji w realizacji podstawy na kolejnych etapach edukacyjnych. Nauczyciel, który 

będzie prowadził w klasie 4 przedmiot informatyka powinien się zapoznać z podstawą programową tego przedmiotu 

w edukacji wczesnoszkolnej. Sprawdzić, jaki program nauczania był realizowany w klasach 1–3, co jego uczniowie potrafią, 

aby nie zaczynać nauki od podstaw. Podobnie z drugim poziomem na drugim etapie. 

Twórcy podstawy programowej zalecają na pierwszym poziomie wykorzystanie wizualnego języka programowania. Najpopularniejszym 

takim środowiskiem jest Scratch, dostępny zarówno w wersji stacjonarnej (do zainstalowania na komputerze), 

jak i w wersji pracującej w chmurze w oknie przeglądarki internetowej. Na drugim poziomie nie zostało określone 

środowisko programistyczne. 

W nowej podstawie programowej położono duży nacisk na bezpieczną pracę ucznia w sieci. Nauczyciel powinien zawsze 

nadzorować działania uczniów w pracowni komputerowej i zapoznać ich z zagrożeniami, jakie niesie internet. W tym celu 

warto skorzystać z serwisu www.sieciaki.pl Fundacji Dzieci Niczyje, wdrożonego w ramach programu Dziecko w Sieci. 

Na stronie http://www.dzieckowsieci.pl w dziale Edukacja można znaleźć scenariusze zajęć dotyczących bezpieczeństwa 

w internecie. 

Od kilku lat z inicjatywy Komisji Europejskiej, w ramach programu Safer Internet, obchodzony jest w lutym Dzień Bezpiecznego 

Internetu. Celem tych obchodów jest popularyzacja tematu bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w internecie, 

zaznajomienie z nim nauczycieli i rodziców oraz propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu uczniów do zasobów 

internetowych. Warto z tej okazji zorganizować w szkole zajęcia edukacyjne dla dzieci, nauczycieli i rodziców poświęcone 

tym zagadnieniom. 

Należy pamiętać, że nauczyciel zajęć komputerowych i dyrektor szkoły odpowiadają za zabezpieczenie uczniów przed 

dostępem do niepożądanych treści oraz edukację dzieci i rodziców na temat zagrożeń, jakie niesie internet. 

Z ogólnych celów kształcenia informatycznego wynika, że szkoła powinna stymulować i wspomagać rozwój uzdolnień 

i zainteresowań uczniów. Osiągniemy to przez zainteresowanie uczniów rozwojem wiedzy informatycznej oraz nowymi 

możliwościami dostępu do informacji i komunikowania się: 

• różnorodność problemów poruszanych na lekcjach; 

• ukazywanie interesujących zastosowań informatyki; 

• przedstawianie informatyki jako narzędzia niezbędnego do efektywnego wykonywania przyszłej pracy; 

• prezentowanie perspektyw rozwoju informatyki. 

Równie istotne jest wspomaganie uczniów w rozpoznawaniu własnych uzdolnień i zainteresowań w celu świadomego 

wyboru dalszego kierunku kształcenia: 

• rozpoznawanie i stymulowanie rozwoju mocnych stron uczniów; 

• wskazywanie form aktywności wspomagających rozwijanie uzdolnień (np. udział w konkursach informatycznych, 

podejmowanie kontaktów z grupami zainteresowań); 

• przedstawianie możliwości dalszego kształcenia i samokształcenia w dziedzinie informatyki. 

Podstawa programowa informatyki jest treściwa. W naszej propozycji trochę ją rozszerzamy i nieco inaczej porządkujemy 

zagadnienia. Nacisk został położony na praktyczne wykorzystanie wiedzy informatycznej i umiejętności posługiwania się 

technologią informacyjną. Zwłaszcza istotna jest tu korelacja z innymi przedmiotami szkolnymi i użyteczność informatyki 

w życiu ucznia i szkoły. 



1027 




3. Materiał nauczania 

Zgodnie z głównym celem zajęć z informatyki w szkole podstawowej, proponowane w tym programie treści dotyczą programowania 

i algorytmiki oraz możliwości wykorzystania komputerów, stosowania technologii informacyjnej, pracy 

zespołowej oraz etyki i bezpieczeństwa pracy. Zebrane zostały treści przewidziane do realizacji w klasach 4–6 i 7–8. 

Bardziej szczegółowo i z rozbiciem na poziomy są one ujęte w przykładowych rozkładach materiału w rozdziale 6. 

1. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów na bazie logicznego i abstrakcyjnego myślenia, myślenia 

algorytmicznego i sposobów reprezentowania informacji. 

Tworzenie i porządkowanie obrazków i tekstów w postaci sekwencji lub drzewa. 

Tworzenie i porządkowanie obiektów z uwzględnieniem ich cech charakterystycznych. 

Formułowanie i zapisywanie w postaci algorytmów poleceń składających się na rozwiązanie problemów z życia codziennego 

i z różnych przedmiotów. 

Formułowanie i zapisywanie algorytmów liczenia średniej, pisemnego wykonania działań arytmetycznych, takich jak 

dodawanie i odejmowanie. 

Formułowanie i zapisywanie algorytmów znajdowania elementu w zbiorze nieuporządkowanym lub uporządkowanym. 

Formułowanie i zapisywanie algorytmów znajdowania elementu najmniejszego i największego. 

Formułowanie i zapisywanie w języku programowania algorytmu Euklidesa, badanie podzielności liczb. 

Analizowanie algorytmów porządkowania i ich efektywności. 

Tworzenie motywów za pomocą ciągu poleceń. 

Sterowanie duszkami (obiektami/robotami) na ekranie za pomocą ciągu poleceń. 

Stosowanie podejścia algorytmicznego do rozwiązywania problemu (określenie problemu, analiza sytuacji problemowej, 

opracowanie rozwiązania, sprawdzenie rozwiązania problemu, zapisanie rozwiązania w postaci schematu lub programu, 

przetestowanie programu). 

2. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera oraz innych urządzeń cyfrowych: 

układanie i programowanie algorytmów, organizowanie, wyszukiwanie i udostępnianie informacji, posługiwanie się aplikacjami 

komputerowymi. 

Projektowanie, tworzenie i zapisywanie w wizualnym języku programowania projektów z wykorzystaniem poleceń sekwencyjnych, 

warunkowych i iteracyjnych oraz zdarzeń. 

Tworzenie programów z wykorzystaniem sterowania duszkiem na ekranie komputera. 

Testowanie na komputerze programów pod względem zgodności z przyjętymi założeniami, wprowadzanie ewentualnych 

poprawek. 

Posługiwanie się w programach operacjami wejścia i wyjścia, działaniami na liczbach i wartościach logicznych, zmiennymi, 

listami oraz tablicami. 

Stosowanie różnych technik programowania: procedur, funkcji, instrukcji warunkowych, iteracji i rekurencji. 

Programowanie zespołowe, dzielnie projektu na zadania. 

Objaśnianie przebiegu działania programów. 

Analizowanie złożoności algorytmów i programów. 

Posługiwanie się podstawowymi aplikacjami, również w chmurze (edytor tekstu oraz grafiki, arkusz kalkulacyjny, program 

do tworzenia prezentacji multimedialnej, programy do edycji obrazów, dźwięków i filmów). 

Tworzenie rysunków i motywów przy użyciu edytora grafiki (posługiwanie się dostępnymi narzędziami, kształty, barwy, 

przekształcanie obrazu, uzupełnianie grafiki tekstem). 

Stosowanie podstawowych możliwości edytora tekstu w zakresie formatowania akapitu i strony, łączenia grafiki z tekstem, 

wstawiania napisów i kształtów, tworzenia tabeli oraz list numerowanych i punktowanych. 

Praca z dużymi dokumentami w edytorze, generowanie zestawień, spisów, wykorzystywanie nagłówka i stopki, numerowanie 

stron. 

Wykonywanie w arkuszu kalkulacyjnym prostych obliczeń (wprowadzanie danych do arkusza, formatowanie komórek, 

definiowanie formuł, dobieranie wykresu do danych i celów obliczeń). 

Wykorzystywanie w arkuszu funkcji pseudolosowych, operowanie na dużych zbiorach danych, posługiwanie się wybranymi 

funkcjami statystycznymi. 



2811 




Tworzenie w arkuszu kartotekowej bazy danych, analizowanie danych z wykorzystaniem porządkowania i filtrowania. 

Traktowanie arkusza kalkulacyjnego jako narzędzia do tworzenia symulacji. 

Wykonywanie prostych animacji i prezentacji multimedialnych (w tym łączenie tekstu z grafiką, korzystanie z gotowych 

szablonów, projektowanie prezentacji według własnych pomysłów). 

Zbiorowa praca nad projektem i jego podsumowaniem w postaci prezentacji komputerowej wykorzystującej grafikę, animacje, 

dźwięki, filmy, hiperłącza. 

Przetwarzanie zdjęć, tworzenie filmów z ich wykorzystaniem. 

Selekcja, porządkowanie i gromadzenie znalezionych informacji w komputerze, innych urządzeniach oraz w środowiskach 

wirtualnych (w chmurze). 

Tworzenie stron WWW za pomocą HTML/CSS oraz elementów JavaScript. 

3. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi, w tym: znajomość zasad 

działania urządzeń cyfrowych i sieci komputerowych oraz wykonywania obliczeń i programów. 

Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi. 

Objaśnienie funkcji podstawowych elementów komputera i urządzeń zewnętrznych. 

Korzystanie z urządzeń do nagrywania obrazów, dźwięków i filmów, w tym urządzeń mobilnych, takich jak, telefony 

komórkowe, tablety i aparaty fotograficzne. 

Wykorzystanie komputera lub innego urządzenia cyfrowego do gromadzenia, porządkowania i selekcjonowania własnych 

zasobów. 

Wykorzystanie sieci komputerowej do wyszukiwania potrzebnych informacji i zasobów edukacyjnych. 

Korzystanie z komputera, jego oprogramowania i zasobów elektronicznych (lokalnych i w sieci) do wspomagania i wzbogacania 

realizacji zagadnień z wybranych przedmiotów. 

Wykorzystanie sieci komputerowej do komunikacji. 

Korzystanie z wirtualnego środowiska (platforma, chmura) podczas pracy. 

Stosowanie się do sposobów i zasad pracy w wirtualnym środowisku. 

Organizowanie, zapisywanie, przechowywanie wyników pracy w komputerze i na nośnikach elektronicznych. 

Posługiwanie się tabletem lub smartfonem z systemem Android, instalowanie aplikacji, wyszukiwanie informacji, korzystanie 

z kodów QR i rozszerzonej rzeczywistości. 

Znajdowanie w internecie i wykorzystywanie portali wspomagających naukę i rozwijanie zainteresowań. 

Świadome stosowanie podstawowego słownictwa informatycznego. 

4. Rozwijanie kompetencji społecznych, takich jak: komunikacja i współpraca w grupie w tym w środowiskach wirtualnych, 

udział w projektach zespołowych oraz organizacja i zarządzanie projektami. 

Uczestnictwo w pracach zespołowych, porozumiewanie się z innymi osobami podczas realizacji wspólnego projektu 

(poczta elektroniczna, forum). 

Posługiwanie się technologią, taką jak: poczta elektroniczna, forum, wirtualne środowisko kształcenia, dedykowany portal 

edukacyjny. 

Identyfikowanie i docenianie korzyści płynących ze współpracy nad wspólnym rozwiązywaniem problemów. 

Respektowanie zasady równości w dostępie do technologii i do informacji. 

Wskazywanie zawodów oraz przykładów z życia codziennego, w których są wykorzystywane kompetencje 

informatyczne. 

Opisywanie przykładów wykorzystania komputera i sieci internet w życiu codziennym. 

Prezentowanie rozwoju technologii cyfrowej i narzędzi informatyki. 

Analizowanie i poznawanie przykładów przydatności informatyki w różnych dyscyplinach naukowych i dziedzinach 

aktywności człowieka. 

5. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa. Respektowanie prywatności informacji i ochrony danych, praw 

własności intelektualnej, etykiety w komunikacji i norm współżycia społecznego, ocena zagrożeń związanych z technologią 

i ich uwzględnienie dla bezpieczeństwa swojego i innych. 

Przestrzeganie podstawowych zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze. 

Przestrzeganie zasad etycznych i prawnych związanych z korzystaniem z komputera i internetu, identyfikowanie możliwych 

zagrożeń. 



12 29 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017



Netykieta i prawo w sieci. 

Poszanowanie prywatność i pracy innych osób. 

Poszanowanie prawa do własności intelektualnej. 

Rozpoznawanie zagrożeń wynikających z niewłaściwego korzystania z komputera, związanych z powszechnym dostępem 

do technologii oraz do informacji oraz sposoby wystrzegania się tych zagrożeń. 

Rozpoznawanie różnych rodzajów oprogramowania i ich licencji, zwłaszcza open source i public domain. 

Stosowanie profilaktyki antywirusowej. 

Ochrona danych osobowych w sieci. 



3013 




4. Szczegółowe cele edukacyjne i procedury 

osiągania celów 

W tej części przedstawiamy szczegółowe cele edukacyjne i czynności uczniów. Na II etapie edukacyjnym cele te mają 

przede wszystkim wdrożyć uczniów do nauki programowania i algorytmiki oraz doprowadzić do poznania podstawowych 

zasad posługiwania się komputerem i technologią informacyjną oraz możliwości wykorzystania komputerów w uczeniu 

się i w pracy. 

Szczegółowe cele nauczania 

• Umiejętność tworzenia i porządkowania obrazków i tekstów 

w postaci sekwencji (liniowo) lub drzewa (nieliniowo). 

• Umiejętność tworzenia i porządkowania obiektów z uwzględnieniem 

ich cech charakterystycznych. 

• Umiejętność formułowania i zapisywania w postaci algorytmów 

poleceń składających się na rozwiązanie problemów z życia 

codziennego i różnych przedmiotów nauczania. 

• Umiejętność formułowania i zapisywania algorytmów liczenia średniej, 

pisemnego wykonania działań arytmetycznych, takich jak dodawanie 

i odejmowanie. 

• Umiejętność formułowania i zapisywania algorytmów znajdowania 

elementu w zbiorze nieuporządkowanym lub uporządkowanym. 

• Umiejętność formułowania i zapisywania algorytmów znajdowania 

elementu najmniejszego i największego. 

• Umiejętność tworzenia motywów za pomocą ciągu poleceń. 

• Umiejętność sterowania obiektami na ekranie za pomocą ciągu 

poleceń. 

• Umiejętność stosowania podejścia algorytmicznego do rozwiązywania 

problemu (określenie problemu, analiza sytuacji problemowej, opracowanie 

rozwiązania, sprawdzenie rozwiązania problemu, zapisanie 

rozwiązania w postaci schematu lub programu, przetestowanie 

programu). 

• Umiejętność stosowania podstawowych algorytmów, takich jak 

badanie podzielności, algorytm Euklidesa, algorytmy porządkowania. 

1. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów 

Czynności uczniów 

– Łączenie tekstu i ilustracji, przedstawienie informacji o sobie w różnej 

formie – portret graficzny i tekstowy. 

– Tworzenie prezentacji z uporządkowanych informacji tekstowych 

i graficznych. 

– Przygotowanie słownika języka angielskiego. Uporządkowanie 

obrazków i tekstów według podanego klucza. 

– Przygotowanie ilustrowanej instrukcji obsługi z uporządkowanych 

i opisanych zrzutów ekranowych. 

– Tworzenie komiksu jako uporządkowanej sekwencji obrazów 

i tekstów. 

– Przygotowanie animowanych obrazków – ustalenie sekwencji 

wyświetlania poszczególnych kostiumów duszka. 

– Przygotowanie scenariusza filmu. 

– Tworzenie filmu z różnych obiektów (zdjęć, narracji) ułożonych 

w porządku zapisanym w scenariuszu. 

– Przygotowanie multimedialnej instrukcji łączącej informacje w różnej 

postaci – ułożone w logiczny ciąg. 

– Analizowanie gotowych skryptów. 

– Klasyfikowanie (przypisywanie do określonej kategorii) bloków 

użytych do tworzenia skryptów. 

– Budowanie projektu z wykorzystaniem bloków z różnych kategorii. 

– Projektowanie i poprawianie gry. 

– Analiza zadania, projektowanie rozwiązania. 

– Algorytm znajdowania najmniejszej lub największej wartości – 

planowanie i realizacja projektu. 

– Algorytm poszukiwania elementu w nieuporządkowanym zbiorze – 


– Algorytm poszukiwania elementu w uporządkowanym zbiorze – 


– Algorytm Euklidesa i jego implementacje. 

– Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do zapisywania rozwiązań 

problemów matematycznych. 



1431 






2. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera i innych urządzeń cyfrowych 

• Umiejętność projektowania, tworzenia i zapisywania w wizualnym 

języku programowania projektów z wykorzystaniem poleceń sekwencyjnych, 

warunkowych i iteracyjnych oraz zdarzeń. 

• Umiejętność tworzenia programów z wykorzystaniem sterowania 

duszkiem na ekranie komputera w wizualnym języku programowania. 

• Umiejętność tworzenia programów w skryptowym języku programowania. 

• Umiejętność wykorzystania instrukcji warunkowych i pętli iteracyjnych 

w skryptowym języku programowania. 

• Umiejętność oprogramowania w skryptowym języku programowania 

porządkowania elementów przez proste wstawianie i zliczanie. 

• Umiejętność wykorzystania własnych funkcji i rekurencji 

w skryptowym języku programowania. 

• Umiejętność rozróżniania języków programowania. 

• Umiejętność testowania na komputerze programów pod względem 

zgodności z przyjętymi założeniami, wprowadzanie ewentualnych 

poprawek. 

• Umiejętność objaśniania przebiegu działania programów. 

• Umiejętność optymalizacji programu. 

• Znajomość różnych programów sortujących liczby. 

• Umiejętność posługiwania się podstawowymi aplikacjami, również 

w chmurze (edytor tekstu oraz grafiki, arkusz kalkulacyjny, program do 

tworzenia prezentacji multimedialnej, programy do edycji obrazów, 

dźwięków i filmów). 

• Umiejętność tworzenia rysunków i motywów przy użyciu edytora 

grafiki (posługiwanie się dostępnymi narzędziami, kształty, barwy, 

przekształcanie obrazu, uzupełnianie grafiki tekstem). 

• Umiejętność przetwarzania zdjęć w wyspecjalizowanym edytorze, 

korzystanie z warstw, stosowanie masek oraz obracania. 

• Umiejętność tworzenia filmu z nagrań, zdjęć i dźwięków i cyfrowego 

montażu filmu. 

• Umiejętność opracowywania i redagowania tekstów (listów, ogłoszeń, 

zaproszeń, ulotek, wypracowań). 

• Umiejętność formatowania akapitu i strony, łączenia grafiki z tekstem, 

wstawiania napisów i kształtów, tworzenia tabeli oraz list numerowanych 

i punktowanych w edytorze tekstu. 

• Umiejętność pracy w edytorze tekstu z dużymi dokumentami, 

wypełnianie nagłówka i stopki, wstawianie numerów stron, stosowanie 

stylów, podział dokumentu na sekcje, generowanie spisu treści i strony 

tytułowej. 

• Umiejętność wykonywania w arkuszu kalkulacyjnym prostych obliczeń 

(wprowadzanie danych do arkusza, formatowanie komórek, definiowanie 

formuł, dobieranie wykresu do danych i celów obliczeń). 

– Budowanie projektu zawierającego sekwencję poleceń w Scratchu. 

– Rysowanie w Scratchu z wykorzystaniem iteracji. 

– Wykorzystanie instrukcji warunkowej do podejmowania decyzji 

w Scratchu. 

– Zastosowania zdarzeń do realizacji interaktywnego projektu 

w Scratchu. 

– Wykorzystanie zmiennych w projekcie realizowanym w Scratchu. 

– Definiowanie nowych bloków w Scratchu. 

– Korzystanie z interaktywnych symulacji i wyciąganie wniosków na 

podstawie obserwacji. 

– Projektowanie i tworzenie prostych gier multimedialnych w Scratchu. 

– Tworzenie gry z wykorzystaniem klawiatury do sterowania duszkiem. 

– Testowanie gry – eliminowanie usterek i poprawianie projektu. 

– Omawianie skryptów zawartych w projekcie. 

– Tworzenie skryptów z wykorzystaniem iteracji i rekurencji, w tym do 

wybranego algorytmu sortowania. 

– Korzystanie z Dokumentów Google do pracy w chmurze (edytor 

tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji, 

formularze). 

– Samodzielne wykonywanie prostych zadań w edytorze grafiki. 

– Wykonywanie projektu wizytówki w edytorze grafiki, określanie 

atrybutów tworzonego obrazu. 

– Tworzenie dokumentu tekstowego. 

– Ćwiczenie szybkiego pisania na klawiaturze. 

– Poznanie zasad prawidłowej edycji. 

– Przygotowanie listy przedmiotów i nauczycieli. 

– Wykonanie autoportretu rysunkowego w edytorze grafiki. 

Przygotowanie swojej charakterystyki w edytorze tekstu. 

– Wykonanie prezentacji autoportretu. 

– Tworzenie prezentacji multimedialnej na lekcje różnych przedmiotów. 

– Projektowanie i wykonanie tabeli – planu lekcji. 

– Tworzenie symulacji i wizualizacja danych liczbowych w formie 

adekwatnej do treści. Prezentowanie danych na wykresach. 

– Tworzenie prezentacji zawierającej informacje przedstawione 

w różnorodnej formie, adekwatnej do przekazywanych treści, w tym 

prezentacji multimedialnych. 

– Przygotowanie referatu (uzupełnieniem referatu może być 

prezentacja). Korzystanie z różnorodnych źródeł informacji. 

Gromadzenie potrzebnych materiałów w formie elektronicznej. 

Zapisywanie informacji o źródle ich pochodzenia. Przygotowanie 

i drukowanie dokumentów. Prezentacja referatu na lekcji lub godzinie 

wychowawczej. 

– Wskazywanie cech charakterystycznych informacji tekstowej, 

graficznej, dźwiękowej, audiowizualnej, multimedialnej. 



3215 





• Umiejętność korzystania z wbudowanych funkcji arkusza kalkulacyjnego, 

w tym funkcji pseudolosowych oraz tworzenia różnych 

rodzajów wykresów. 

• Umiejętność pracy w arkuszu z dużym zestawem danych, korzystanie 

z funkcji statystycznych oraz tabeli i wykresu przestawnego. 

• Umiejętność tworzenia w arkuszu kartotekowej bazy danych 

i stosowania w niej operacji filtrowania i sortowania. 

• Umiejętność wykonywania prostych animacji i prezentacji multimedialnych 

(w tym łączenie tekstu z grafiką, korzystanie z gotowych 

szablonów, projektowanie prezentacji według własnych pomysłów). 

• Umiejętność zespołowej pracy nad rozbudowaną prezentacją, umieszczanie 

hiperłączy, grafiki, dźwięków i filmów, stosowanie animacji. 

• Umiejętność publicznego przedstawiana przygotowanej prezentacji. 

• Znajomość podstawowych poleceń HTML/CSS. 

• Umiejętność tworzenia stron internetowych zawierających tekst wraz 

z jego formatowaniem (CSS), grafikę, hiperłącza, tabele oraz elementy 

interaktywne (JavaScript). 

• Umiejętność selekcjonowania, porządkowania i gromadzenia 

znalezionych informacji w komputerze, innych urządzeniach oraz 

w środowiskach wirtualnych (w chmurze). 

• Umiejętność wyszukiwania informacji w różnych źródłach elektronicznych 

(słownikach, encyklopediach, zbiorach bibliotecznych, 

dokumentacjach technicznych i zasobach internetu). 

• Umiejętność tworzenia symulacji komputerowych zjawisk i procesów 

(losowość, fraktale, orbity). 


– Zapisywanie informacji w różnych formatach. Zapoznanie się 

z problemem kompresji plików. 

– Dyskusja nad cechami animacji. 

– Odczytywanie zapisu obrazkowego tekstu. Przegląd zainstalowanych 

w systemie czcionek i zestawów symboli. Przygotowanie tekstu 

ilustrowanego symbolami. 

– Przygotowanie zestawienia imprez klasowych i szkolnych w tabeli. 

Formatowanie zawartości tabeli. 

– Ilustrowanie tekstu gotowymi rysunkami lub samodzielnie wykonaną 

ilustracją. Wstawianie wybranych ilustracji na kartkę, zmiana ich 

wielkości, ustawianie w wybranym miejscu. Uporządkowanie 

dokumentu, przygotowanie do wydruku, drukowanie. 

– Opracowanie projektu i tekstu zaproszenia. Wykonanie lub 

wyszukanie ilustracji do umieszczenia na zaproszeniu. Wprowadzenie 

tekstu, zilustrowanie i formatowanie zaproszenia. 

– Tworzenie ilustrowanego słownika angielskiego. Tworzenie kart 

słowniczka w edytorze tekstu, wymiana kart i scalenie słownika. 

– Wykonanie pomiarów i wpisanie danych do arkusza. Analizowanie 

w arkuszu zebranych danych. Tworzenie wykresu kolumnowego (lub 

słupkowego). 

– Stosowanie formuł w arkuszu kalkulacyjnym. 

– Porządkowanie danych, zliczenie częstości występowania 

poszczególnych wyników. 

– Wpisywanie danych do arkusza, przygotowanie tabeli z miejscem na 

obliczenia, zapisanie pliku na dysku. Tworzenie wykresu kołowego. 

– Opanowanie podstaw cyfrowej obróbki zdjęć, np. cyfrowego retuszu 

zdjęć. 

– Tworzenie filmów z wykorzystaniem zdjęć, dźwięków i materiałów 

multimedialnych. 

– Tworzenie multimedialnej pomocy. 

– Tworzenie krzyżówki z wykorzystaniem tabeli, listy numerowanej. 

– Tworzenie historyjki obrazkowej, rebusu z wykorzystaniem rysunków 

wstawianych z pliku, pól tekstowych, autokształtów. 

– Odczytywanie i analiza danych zapisanych w arkuszu kalkulacyjnym. 

– Uruchamianie programu graficznego, edytora tekstu, programu 

do prezentacji, arkusza kalkulacyjnego, programów do tworzenia 

multimediów (animacji, filmów, dźwięków). 

– Korzystanie z różnorodnych narzędzi i opcji programu. 

– Korzystanie z menu programu i pomocy. 

– Przygotowanie tabeli zawierającej różne czynności i czas ich trwania. 

Przeliczanie czasu. Tworzenie tabeli z planem tygodnia. Zliczanie 

czasu przeznaczonego na poszczególne czynności. 

– Wstawianie formuły obliczającej czas trwania i wykonywanie 

przeliczeń dla różnych danych. 



1633 






3. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi 

• Umiejętność posługiwania się komputerem, urządzeniami cyfrowymi 

i sieciami komputerowymi. 

• Umiejętność objaśnienia funkcji podstawowych elementów 

komputera i urządzeń zewnętrznych. 

• Umiejętność korzystania z urządzeń do nagrywania obrazów, 

dźwięków i filmów, w tym urządzeń mobilnych, takich jak, telefony 

komórkowe, tablety i aparaty fotograficzne. 

• Umiejętność wykorzystania komputera lub innego urządzenia 

cyfrowego do gromadzenia, porządkowania i selekcjonowania 

własnych zasobów. 

• Umiejętność wykorzystania sieci komputerowej do wyszukiwania 

potrzebnych informacji i zasobów edukacyjnych. 

• Umiejętność korzystania z komputera, jego oprogramowania 

i zasobów elektronicznych (lokalnych i w sieci) do wspomagania 

i wzbogacania realizacji zagadnień z wybranych przedmiotów. 

• Umiejętność wykorzystania sieci komputerowej do komunikacji. 

• Umiejętność krytycznej oceny źródeł internetowych. 

• Umiejętność korzystania z wirtualnego środowiska (platforma, 

chmura) podczas pracy. 

• Umiejętność stosowania się do sposobów i zasad pracy w wirtualnym 

środowisku. 

• Umiejętność organizowania, zapisywania, przechowywania wyników 

pracy w komputerze i na nośnikach elektronicznych. 

• Umiejętność stosowania podstawowego słownictwa informatycznego. 

• Umiejętność posługiwania się urządzeniami mobilnymi w codziennej 

działalności, nauce i rozrywce. 

– Uporządkowanie wiadomości o funkcjach podstawowych elementów 

komputera i urządzeń zewnętrznych. 

– Zapisywanie pracy w postaci pliku. 

– Dobieranie nazwy pliku do jego zawartości. 

– Poznanie i stosowanie zasad komunikowania się w sieci. 

– Wyszukiwanie danych w internecie na zadany temat. Korzystanie 

w wyszukiwarki. 

– Dyskusja nad różnymi typami informacji zamieszczonych w internecie. 

– Korzystanie z encyklopedii internetowej. 

– Odbywanie wirtualnych wycieczek po naszej planecie z Google Earth. 

– Korzystanie z różnorodnych aplikacji wspomagających zdobywanie 

wiedzy i naukę. 

– Korzystanie z programu do syntezy mowy. Dyskusja na temat sytuacji, 

w których konieczna jest zamiana informacji tekstowej na dźwiękową 

i odwrotnie. 

– Korzystanie z interaktywnych pomocy do nauki języka angielskiego 

umieszczonych w internecie. 

– Poznanie organizacji plików na komputerze i tworzenie własnej ich 

struktury. 

– Przenoszenie plików między komputerami. 

– Zaznajomienie się z podstawowymi pojęciami komputerowymi. 

– Posługiwanie się słownictwem komputerowym w kontaktach 

z uczniami i nauczycielem. 

– Gromadzenie poznanych pojęć komputerowych w słowniku. 

– Organizowanie swojego miejsca pracy na komputerze domowym. 

– Poznanie zasady przyporządkowania plików do programów. 

– Korzystanie z wbudowanego słownika w edytorze tekstu. 

– Wyszukiwanie fragmentów książek w internecie. Tworzenie własnych 

opracowań ilustrowanych grafiką. 

– Nagrywanie dźwięków i modyfikowanie plików dźwiękowych. 

– Uruchamianie dźwięku na komputerze. 

– Ćwiczenie korzystania z systemowego mechanizmu syntezy mowy. 

Używanie syntezy mowy do nauki języka angielskiego. 

– Poznanie, na czym polega rozpoznawanie mowy i dyskusja na temat, 

kiedy może się ono przydawać. 

– Korzystanie z internetowej Akademii Khana do nauki matematyki. 

– Wykorzystanie portalu Scratch do nauki programowania. 

– Wykorzystanie urządzeń mobilnych do nagrywania obrazu, dźwięku 

i filmów. 

– Używanie urządzeń mobilnych do wspomagania aktywności 

(wycieczka) oraz korzystania z rozszerzonej rzeczywistości. 



3417 





• Umiejętność uczestniczenia w pracy zespołowej, porozumiewania się 

z innymi osobami podczas realizacji wspólnego projektu, podejmowania 

decyzji w zakresie swoich zadań i uprawnień. 

• Umiejętność posługiwania się technologią, taką jak: poczta elektroniczna, 

forum, wirtualne środowisko kształcenia, dedykowany portal 

edukacyjny. 

• Umiejętność identyfikowania i doceniania korzyści płynących ze 

współpracy nad wspólnym rozwiązywaniem problemów. 

• Umiejętność respektowania zasady równości w dostępie do technologii 

i do informacji. 

• Umiejętność wskazywania zawodów oraz przykładów z życia 

codziennego, w których są wykorzystywane kompetencje informatyczne. 

• Umiejętność przedstawiania przykładów wykorzystania komputera 

i sieci internet w życiu codziennym. 

• Znajomość etapów rozwoju informatyki i technologii, jej zasobów 

(software) i środków (hardware). 

• Znajomość otwartych zasobów (open source) i umiejętność ich instalowania 

i wykorzystywania. 

• Umiejętność rozróżniania rożnych metod, środków i zasobów informatycznych 

potrzebnych w działalności zawodowej oraz rozrywce. 

4. Rozwijanie kompetencji społecznych 


– Poznawanie zasad tworzenia własnego konta pocztowego. 

Zachowywanie w tajemnicy hasła do konta. 

– Wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej. Dodawanie załączników. 

– Dyskutowanie wad i zalet poczty elektronicznej oraz sytuacji, 

w których należy posłużyć się tradycyjną pocztą. 

– Wymiana plików podczas pracy zespołowej. Zwracanie uwagi na 

konieczność kompresji plików i wielkość załączników. 

– Dyskutowanie nad zawartością wspólnie przygotowywanego 

dokumentu (książeczki z obrazkami, słownika języka angielskiego). 

– Dobieranie się w zespoły realizujące fragmenty zadania. 

– Scalanie fragmentów pracy indywidualnej lub zespołowej w jeden 

dokument lub prezentację. 

– Wspólne zbieranie danych pomiarowych niezbędnych do 

sporządzenia wykresów. 

– Dzielenie się wiedzą z innymi. Udzielanie się w dyskusji na forum. 

– Praca w chmurze nad wspólną prezentacją. 

– Wspólna praca nad przygotowaniem rozbudowanej prezentacji i jej 

przedstawieniem. 

– Wyszukiwanie i instalowanie oprogramowania z otwartych zasobów. 

– Korzystanie ze źródeł internetowych z wyróżnieniem domeny 

publicznej. 

– Wyszukiwanie informacji na temat rozwoju sprzętu komputerowego 

i oprogramowania. 



1835 





• Umiejętność przestrzegania podstawowych zasad bezpiecznej i higienicznej 

pracy przy komputerze. 

• Umiejętność przestrzegania zasad etycznych i prawnych związanych 

z korzystaniem z komputera i internetu, identyfikowanie możliwych 

zagrożeń. 

• Znajomość zasad netykiety i umiejętność ich uzasadniania. 

• Znajomość podstawowych uregulowań prawnych dotyczących prawa 

autorskiego oraz ochrony wizerunku. 

• Umiejętność stosowania netykiety i respektowania prawa w sieci. 

• Umiejętność poszanowania prywatność i pracy innych osób. 

• Umiejętność poszanowania prawa do własności intelektualnej. 

• Znajomość zasad dostępu do informacji i dzielenia się nią, rozumienie 

potrzeby ich stosowania. 

• Umiejętność rozpoznawania zagrożeń wynikających z niewłaściwego 

korzystania z komputera, związanych z powszechnym dostępem do 

technologii i informacji oraz umiejętność przedstawienia sposobów 

wystrzegania się tych zagrożeń. 

• Umiejętność stosowania profilaktyki antywirusowej. 

• Umiejętność ochrony danych osobowych w sieci. 

• Znajomość otwartych zasobów (open source) i umiejętność ich instalowania 

i wykorzystywania. 

5. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa 


– Podsumowanie wiadomości na temat podstawowych zasad 

bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze. 

– Poznawanie zasad pracy w pracowni komputerowej. 

– Omówienie sposobu organizowania pracy, który uwzględnia stopień 

ważności zadań i pilność ich wykonania. 

– Poznanie zasad poszanowania prawa autorskiego. 

– Korzystanie z siostrzanych projektów Wikipedii. 

– Poznanie zasad bezpieczeństwa w internecie. 

– Poznanie informacji na temat Dnia Bezpiecznego Internetu. 

– Poznanie zasad wyboru bezpiecznego hasła do konta internetowego. 

– Serfowanie po bezpiecznych i ciekawych stronach WWW. 

– Poznanie i stosowanie profilaktyki antywirusowej. 

– Pobieranie i instalowanie oprogramowania ze wskazanej strony WWW. 

– Korzystanie z informacji (tekstów, obrazów, dźwięków, filmów) 

z poszanowaniem prawa do własności intelektualnej. 

– Dbanie o bezpieczeństwo w sieci. Ochrona swoich danych 

osobowych. 

– Zapoznanie się z zasadami netykiety. Stosowanie zasad w praktyce. 

– Zapoznanie się z zagrożeniami związanymi z korzystaniem z internetu. 

– Uczestniczenie w całorocznym projekcie Blaski i cienie internetu. 

– Organizowanie pracy tak, aby uniknąć uzależnienia od komputera 

i internetu. 

– Omówienie sposobu znajdowania pomocy w razie wystąpienia 

zagrożeń związanych z pracą z komputerem i (lub) internetem. 

– Zakładanie i wykorzystywanie konta pocztowego (Google). 

– Praca (symultaniczna) ze wspólnymi dokumentami na koncie Google. 

– Współpraca i pomoc koleżeńska z wykorzystanie portalu Facebook. 

– Porozumiewanie się w sieci za pomocą skrótów i obrazków 

literowych. 



3619 




5. Osiągnięcia uczniów i ich ocenianie 

Chcielibyśmy, aby wszystkie działania uczniów z komputerem prowadziły do zdobycia nowych wiadomości i umiejętności. 

Wiele z tych osiągnięć nie dotyczy informatyki, lecz innych przedmiotów szkolnych. W przedstawionym poniżej zestawieniu 

zostały niemal całkowicie pominięte osiągnięcia ucznia z przedmiotów innych niż informatyka. Należy jednak 

pamiętać, że podczas lekcji informatyki uczniowie, oprócz umiejętności posługiwania się komputerem, zdobywają również 

wiadomości i umiejętności z innych dziedzin. 

Osiągnięcia ucznia 

Uczeń potrafi: 

• zachować prawidłową postawę podczas pracy z komputerem; 

• zapisać wykonaną pracę w określonym miejscu, nadając plikowi 

właściwą nazwę i rozszerzenie; 

• korzystać z podglądu wydruku i wydrukować wykonaną pracę; 

• wybierać odpowiednie narzędzia informatyczne do wykonywanych 

zadań; 

• poprawnie posługiwać się terminologią informatyczną; 

• stosować się do zasad pracy w pracowni komputerowej; 

• stosować się do zasad i praw regulujących sposób korzystania 

z oprogramowania i porozumiewania się z innymi użytkownikami 

komputerów; 

• współpracować z innymi przy wykonywaniu złożonego zadania; 

• zaprezentować swoją pracę innym. 

Wszystkie działania ucznia 

Propozycje oceniania 

Na co dzień konieczne jest ocenianie prawidłowej postawy ucznia 

podczas pracy przy komputerze i niezwłoczne zwrócenie uwagi na 

wady postawy. 

Ocena trudności i pomoc w ich przezwyciężaniu. 

Przede wszystkim obserwujemy, jak uczniowie pracują, czy mają 

problemy ze zrozumieniem lub wykonaniem ćwiczeń. Pomagamy im 

w rozwiązywaniu problemów. Udzielamy wskazówek. 

Oceniamy sposób korzystania z zalecanego oprogramowania 

i opanowanie podstawowych umiejętności koniecznych do 

efektywnego używania aplikacji na tym poziomie wiedzy. 

Oceniane stałe elementy: 

– styl pracy ucznia podczas lekcji (szczególnie w klasach 

o zróżnicowanym poziomie ważne jest, aby w ocenie uwzględnić 

stopień zaangażowania ucznia w wykonywanie zadania); 

– efektywność i sposób pracy przy komputerze; 

– umiejętność doboru narzędzia do realizowanego zadania; 

– radzenie sobie z wykonywanym ćwiczeniem – poprawność jego 

wykonania; 

– stopień biegłości w posługiwaniu się sprzętem i oprogramowaniem 

oraz słownictwem informatycznym; 

– ogólny wynik wykonanej pracy widoczny na ekranie; 

– estetyczny wygląd wykonanej pracy; 

– zapisanie wykonanej pracy we właściwym miejscu na dysku; 

– przygotowanie dokumentu do wydruku, korzystanie z podglądu 

wydruku; 

– aktywność w trakcie lekcji; 

– przestrzeganie zasad etycznych i prawnych związanych 

z korzystaniem z komputera i internetu; 

– aktywność w prowadzonej dyskusji; 

– stopień zaangażowania w realizację projektu; 

– sposób przygotowania i zaprezentowania wybranego tematu. 



20 37 






• tworzyć i porządkować w postaci sekwencji (liniowo) lub drzewa 

(nieliniowo) informacje, takie jak: obrazki i teksty ilustrujące wybrane 

sytuacje; obiekty z uwzględnieniem ich cech charakterystycznych; 

• formułować i zapisywać w postaci algorytmów polecenia składające 

się na: rozwiązanie problemów z życia codziennego i z różnych 

przedmiotów, np. liczenie średniej, pisemne wykonanie działań 

arytmetycznych, takich jak dodawanie i odejmowanie; osiągnięcie 

postawionego celu, w tym znalezienie elementu w zbiorze 

nieuporządkowanym lub uporządkowanym, znalezienie elementu 

najmniejszego i największego; sterowanie robotem lub obiektem na 

ekranie; 

• stosować podstawowe algorytmy, takie jak badanie podzielności, 

algorytm Euklidesa, porządkowanie elementów; 

• przedstawiać sposoby reprezentowania liczb (w tym w systemie 

binarnym i heksadecymalnym), tekstów i tablic. 

• w algorytmicznym rozwiązywaniu problemu wyróżnić podstawowe 

kroki: określenie problemu i celu do osiągnięcia, analizować sytuację 

problemową, opracować rozwiązanie, sprawdzić rozwiązanie problemu 

dla przykładowych danych, zapisać rozwiązanie w postaci schematu 

lub programu; 

• przedstawiać przykłady metod informatycznych stosowanych 

w różnych dziedzinach. 

1. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów 


Elementy oceniane w trakcie ćwiczeń: 

– właściwe porządkowanie informacji; 

– prawidłowe formułowanie algorytmów, ważne jest, czy przedstawiony 

algorytm jest zgodny ze specyfikacją problemu, czy po wczytaniu 

odpowiednich danych prowadzi do właściwego wyniku; 

– znajomość i właściwe opisywanie podstawowych algorytmów; 

• algorytm znajdowania najmniejszej lub największej wartości, 

• algorytm poszukiwania elementu w nieuporządkowanym zbiorze, 

• algorytm poszukiwania elementu w uporządkowanym zbiorze, 

• algorytm Euklidesa i jego implementacje, 

• algorytm prostego sortowania (przez wybieranie); 

– umiejętność analizowania działania algorytmu; 

– umiejętność zastosowania rozgałęzienia i zapętlenia w algorytmie; 

– umiejętność zamiany liczb dziesiętnych na liczby binarne 

i heksadecymalne. 



3821 






2. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera oraz innych urządzeń cyfrowych 


• projektować, tworzyć i zapisywać w wizualnym języku programowania: 

pomysły historyjek i rozwiązania problemów, w tym proste 

algorytmy z wykorzystaniem poleceń sekwencyjnych, warunkowych 

i iteracyjnych oraz zdarzeń; prosty program sterujący robotem lub 

innym obiektem na ekranie komputera; 

• posługiwać się skryptowym językiem programowania podczas 

realizacji poznanych algorytmów; 

• testować na komputerze swoje programy pod względem zgodności 

z przyjętymi założeniami i ewentualnie je poprawiać, objaśniać 

przebieg działania programów; 

• przygotowywać i prezentować rozwiązania problemów, posługując się 

podstawowymi aplikacjami (edytor tekstu oraz grafiki, arkusz kalkulacyjny, 

program do tworzenia prezentacji multimedialnej) na swoim 

komputerze lub w chmurze, wykazując się przy tym umiejętnościami: 

tworzenia ilustracji w edytorze grafiki – rysuje za pomocą wybranych 

narzędzi, przekształca obrazy, uzupełnia grafikę tekstem; tworzenia 

dokumentów tekstowych – dobiera czcionkę, formatuje akapity, 

wstawia do tekstu ilustracje, napisy i kształty, tworzy tabele oraz listy 

numerowane i punktowane; korzystania z arkusza kalkulacyjnego 

w trakcie rozwiązywania zadań związanych z prostymi obliczeniami 

– wprowadza dane do arkusza, formatuje komórki, definiuje proste 

formuły i dobiera wykresy do danych i celów obliczeń; tworzenia 

krótkich prezentacji multimedialnych łączących tekst z grafiką, 

korzysta przy tym z gotowych szablonów lub projektuje według 

własnych pomysłów; 

• tworzyć, przetwarzać i wykorzystywać grafikę, zdjęcia i filmy oraz 

dźwięki w dokumentach, prezentacjach i stronach WWW; 

• tworzyć i formatować długie teksty w edytorze; 

• wykorzystywać edytory tekstu i grafiki do wykonywania estetycznych 

prac z różnych przedmiotów; 

• tworzyć i formatować tabele i wykresy w arkuszu, korzystać z wbudowanych 

funkcji, porządkować filtrować dane; 

• wykorzystywać arkusz do rozwiązywania zadań rachunkowych 

z różnych przedmiotów; 

• tworzyć proste strony internetowe za pomocą języka HTML/CSS 

z elementami interaktywnymi wykorzystującymi JavaScript; 

• gromadzić, porządkować i selekcjonować efekty swojej pracy oraz 

potrzebne zasoby w komputerze lub w innych urządzeniach oraz 

w środowiskach wirtualnych (w chmurze). 


– umiejętność poprawiania błędów popełnionych podczas pisania, 

zarówno ręcznie, jak i za pomocą wbudowanego mechanizmu 

poprawnościowego i słownika w edytorze tekstu; 

– prawidłowe sformatowanie i rozplanowanie treści w dokumencie 

zgodnie z jego przeznaczeniem; 

– estetyka i wartość merytoryczna przygotowanego dokumentu 

(tekstu, ilustracji lub prezentacji); w przypadku tworzenia rysunków – 

trafność doboru barw i narzędzi malarskich; 

– liczba popełnionych błędów (literówek, błędów formatowania, 

nieprawidłowego wstawiania znaków przestankowych itp.); 

– czytelność przygotowanego dokumentu; 

– prawidłowe wstawienie ilustracji do dokumentu; 

– ustawienie wielkości marginesów zgodnie z przyjętym planem 

dokumentu; 

– prawidłowe przygotowanie danych liczbowych i ich wykorzystanie 

w wykresach, prosta analiza i porządkowanie danych. 

– formatowanie danych i ich czytelność; 

– wykonanie wykresu, sformatowanie go i opisanie; 

– wpisanie formuł i wykorzystanie ich wyników do dalszych obliczeń; 

– odczytanie i analizowanie danych zapisanych w arkuszu; 

– wprowadzenie parametrów wykresu podanych przez nauczyciela; 

– porządkowanie danych sposobami wskazanymi przez nauczyciela; 

– estetyka przygotowanej prezentacji – dobór tekstów, kolorów, 

rysunków, prawidłowe ułożenie obiektów na slajdach; ustawienie 

tempa animacji; 

– sposób przedstawiania prezentacji. 








3. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi 


• opisać funkcje podstawowych elementów komputera i urządzeń 

zewnętrznych oraz korzysta z urządzeń do nagrywania obrazów, 

dźwięków i filmów, w tym urządzeń mobilnych, takich jak, telefony 

komórkowe, tablety i aparaty fotograficzne; wykorzystuje komputer 

lub inne urządzenie cyfrowe do tworzenia, gromadzenia, porządkowania 

i selekcjonowania własnych zasobów; 

• wykorzystać sieć komputerową (szkolną, sieć internet) do wyszukiwania 

potrzebnych informacji i zasobów edukacyjnych, nawigując 

między stronami; jako medium komunikacyjne; do pracy w wirtualnym 

środowisku (na platformie, w chmurze), stosując się do sposobów 

i zasad pracy w takim środowisku; 

• organizować w folderach swoje pliki zgromadzone w komputerze. 


• uczestniczyć w zespołowym rozwiązaniu problemu, posługując 

się technologią taką jak: poczta elektroniczna, forum, wirtualne 

środowisko kształcenia, dedykowany portal edukacyjny; 

• identyfikować i doceniać korzyści płynące ze współpracy nad 

wspólnym rozwiązywaniem problemów; 

• respektować zasadę równości w dostępie do technologii i do 

informacji, w tym w dostępie do komputerów w społeczności 

szkolnej; 

• oceniać wiarygodność i rzetelność informacji w sieci; 

• wykorzystywać programy open source i public domain; 

• przedstawić rozwój informatyki – zarówno sprzętu, jak i oprogramowania; 

• określić zawody i wymienić przykłady z życia codziennego, w których 

są potrzebne umiejętności informatyczne. 


• posługiwać się technologią informacyjną zgodnie z przyjętymi 

zasadami i prawem; przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 

• respektować prawo do prywatności danych i informacji oraz prawo do 

własności intelektualnej; 

• wymienić zagrożenia związane z powszechnym dostępem do technologii 

i informacji, demonstruje metody wystrzegania się ich; 

• stosować profilaktykę antywirusową i chronić komputery i informacje 

przed innymi zagrożeniami; 

• rozróżniać różne rodzaje licencji na oprogramowanie. 

4. Rozwijanie kompetencji społecznych 

5. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa 


– poziom wiadomości dotyczących komputerów i oprogramowania; 

– umiejętność posługiwania się przeglądarką internetową; 

– umiejętność korzystania z wyszukiwarki internetowej; 

– umiejętność wyszukiwania i odnajdywania pożądanych informacji 

(tekstów i ilustracji) w treści stron WWW; 

– umiejętność wyszukiwania informacji z różnych źródeł i wykorzystania 

jej we własnej pracy; 

– umiejętność korzystania z różnorodnych źródeł informacji; 

– umiejętność wykorzystywania ustawień systemu Windows 

do określenia podstawowych parametrów komputera oraz 

porównywania wielkości charakteryzujących parametry komputera 

i rozpoznawania ich jednostek; 

– umiejętność posługiwania się terminologią informatyczną. 


– stopień opanowania umiejętności posługiwania się pocztą 

elektroniczną; 

– umiejętność korzystania z komunikatorów; 

– umiejętność pracy w grupie; 

– prace (dokumenty) wykonywane wspólnie na dysku Google; 

– znajomość akronimów i emotikonów wykorzystywanych 

w komunikacji sieciowej; 

– jakość prezentacji wykonanej w ramach wspólnego projektu i sposób 

jej przedstawienia; 

– znajomość pojęcia wolne oprogramowanie, jak je pozyskać 

i zainstalować; 

– umiejętność wymiany informacji z członkami grupy społecznościowej 

i prowadzenia z nimi dyskusji; 

– udział w dyskusji na temat społecznej roli informatyki. 


– stopień stosowania się do zapisów regulaminu szkolnej pracowni; 

– przestrzeganie zasad netykiety; 

– zrozumienie zasad działania różnych licencji oprogramowania; 

– przestrzeganie zasad prawa autorskiego obowiązującego podczas 

korzystania ze źródeł obcego pochodzenia, 

– zrozumienie zasad działania różnych licencji oprogramowania; 

– znajomość podstawowych aspektów prawa autorskiego związanych 

z użytkowaniem programów komputerowych i korzystaniem 

z różnych utworów dostępnych w internecie; 

– przestrzeganie zasad prawa autorskiego obowiązującego podczas 

korzystania ze źródeł obcego pochodzenia. 



4023 




6. Przykładowe rozkłady materiału i sposoby 

realizacji programu 

6.1. Klasy 4–6 

Warunkiem koniecznym realizacji programu jest możliwość prowadzenia zajęć w pracowni komputerowej. Przy jednym 

komputerze powinien pracować jeden uczeń. Niezbędne oprogramowanie to, oprócz systemu operacyjnego z graficznym 

interfejsem użytkownika, edytor grafiki, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji, programy 

do edycji dźwięków oraz filmów, przeglądarka internetowa, a także środowisko edukacyjne umożliwiające programowanie 

wizualne dostosowane do możliwości uczniów – program Scratch. 

Realizacja programu wymaga przynajmniej trzech godzin w cyklu kształcenia. Poniżej proponujemy przykładowy rozkład 

materiału w rozbiciu na kolejne poziomy – po godzinie na każdym. 

Rozkład materiału na 3 godziny w cyklu kształcenia (96 godz.) 

Może on być zrealizowany w cyklu godzina tygodniowo w każdej z klas (4, 5, 6). Zakładamy intensywne korzystanie 

z internetu oraz przygotowanie uczniów do pracy metodą projektów. Technicznie lekcje zostały podzielone na grupy 

o jednakowej tematyce lub wykorzystujące głównie określone aplikacje, np.: edytor tekstu, język Scratch, arkusz kalkulacyjny, 

aplikacje mobilne, praca w chmurze. 

Klasa 4 

Temat i opis 

Liczba godzin 

1. Zaczynamy... 

8 

Zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Projekt Komputerowy słownik 

2. Twoja wizytówka 

Łączenie tekstu i ilustracji – edytor grafiki, np. Paint 

3. Co nowego w szkole? 

Tworzenie listy – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

4. Czy masz edytor tekstu? 

Nie tylko Word – edytor tekstu Apache OpenOffice Writer 

5. Czy potrafisz szybko pisać? 

Szybkie pisanie na klawiaturze, słownik – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

6. Pilnuj lekcji! 

Tworzenie tabeli – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

7. Autoportret 

Rysowanie – edytor grafiki, np. Paint 

8. Portret twojej klasy 

Przygotowanie tekstu do druku – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

9. Pokaż, jaki jesteś 

Tworzenie slajdu – program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint 

10. Przyroda z komputerem 

Tworzenie prezentacji – program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint 

11. Hieroglify? 

Czcionki graficzne i symbole – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

12. Niech wszyscy wiedzą 

Ilustrowanie i formatowanie tabeli – edytor tekstu, np. Microsoft Word, edytor grafiki, np. Paint 

2 

2 



2441 




Temat i opis 

13. Bezpiecznie w sieci 

Poznanie zasad bezpieczeństwa w internecie 

14. Znajdź w sieci 

Wyszukiwanie danych w internecie – wyszukiwarka, np. Google 

15. Język polski w internecie 

Łączenie tekstów – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

16. Czyj to zamek? 

Pisanie i ilustrowanie opowiadania – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

17. Książka z obrazkami 

Przygotowanie wspólnego dokumentu (książki) – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

18. Goście mile widziani 

Projektowanie i drukowanie zaproszeń – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

19. Sprawdź słówko 

Wstawianie obrazków do tabeli – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

20. Czy znasz ikony programów? 

Tworzenie własnej ikony – edytor grafiki, np. Paint 

21. Scratch – co to jest? 

Instalacja programu Scratch, zakładanie konta użytkownika 

22. Scratch – duszki i skrypty 

Przeglądanie przykładowego projektu, korzystanie z edytora obrazów w Scratchu 

23. Scratch – teksty i dźwięki 

Budowanie projektu z tekstem i dźwiękiem w Scratchu 

24. Scratch – rysuj z Mruczkiem 

Rysowanie kolorowym pisakiem na scenie w Scratchu 

25. Liczby w komórkach 

Wprowadzanie i analiza danych – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

26. Kolorowe słupki 

Pierwsze wykresy w arkuszu – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

27. Czy masz arkusz kalkulacyjny? 

Nie tylko Excel – arkusz kalkulacyjny Apache OpenOffice Calc 

28. A ty rośniesz... 

Tworzenie wykresu kolumnowego, analiza wyników – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

29. Matematyka z komputerem 

Tworzenie formuł – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

30. O czym mówią dane? 

Porządkowanie danych w tabelach i na wykresach – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

31. Projekt: Komputerowy słownik 

Podsumowanie pracy nad całorocznym projektem 

Liczba godzin 

3 

32. Podsumowanie i ocenianie 1 

Razem 32 

5 

4 

6 

1 






Klasa 5 

1. Bezpiecznie z komputerem 

Bezpieczeństwo i higiena pracy z komputerem 

2. Historyjka obrazkowa 

Tworzenie komiksu – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

3. Grafika wektorowa 

Korzystanie z biblioteki openclipart.org 

Temat i opis 

4. Scratch – ruchome obrazki 

Rysowanie w trybie wektorowym w Scratchu 

5. Scratch – multimedialne komiksy 

Wykorzystanie ruchu i dźwięków w Scratchu 

6. Scratch – wirujące wiatraki 

Sterowanie duszkami z wykorzystaniem zmiennych w Scratchu 

7. Scratch – wyścigi samochodów 

Losowość i ruch w Scratchu 

8. Połączenia 

Sieci komputerowe i sieci telefonii komórkowej, animacja obiektów – program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint 

9. Co kraj, to obyczaj 

Sieciowe prawa i obyczaje – netykieta 

10. Kiedy do mnie piszesz… 

Zakładanie konta pocztowego, wysyłanie listu elektronicznego 

11. Rozmowy w sieci 

Czaty i komunikatory, akronimy i emotikony 

12. Zróbmy to razem! 

Praca w chmurze – przeglądarka internetowa, np. Google Chrome, programy Dokumenty Google, Dropbox 

13. Scratch – graj melodie 

Układanie nut i odtwarzanie melodii w Scratchu 

14. Posłuchaj i powiedz mi 

Rozpoznawanie i synteza mowy w systemach Android i Windows 

15. Dźwięki wokół nas 

Nagrywanie i modyfikowanie dźwięków – edytor dźwięku Audacity 

16. Dźwięki w plikach i internecie 

Zapisywanie plików audio MP3, radio w smartfonie i w komputerze – edytor dźwięku Audacity 

17. Fotograficzne poprawki 

Kadrowanie i korygowanie zdjęć w komputerze (edytor grafiki, np. PhotoFiltre) i urządzeniu mobilnym (narzędzia systemu 

Android) 

18. Zabawy z obrazem 

Przetwarzanie obrazów w malowidła i inne modyfikacje w komputerze (edytor grafiki, np. PhotoFiltre) i w urządzeniu 

mobilnym (narzędzia systemu Android) 

19. Jak powstaje film? 

Tworzenie filmu ze zdjęć, efekty specjalne – edytor filmów, np. Windows Movie Maker 

20. Trzy, dwa, jeden… 

Nagrywanie audionarracji i wideonarracji – edytor filmów, np. Windows Movie Maker, edytor dźwięku, np. Audacity 

Liczba godzin 

1 

2 

4 

5 

4 

4 






Temat i opis 

21. Wirtualne wędrówki 

Zwiedzanie miast i tłumaczenie obcojęzycznych słów w internecie z użyciem urządzeń mobilnych lub komputera – Google 

Street View 

22. Podróże z Google Earth 

Podróżowanie w internecie z użyciem urządzeń mobilnych lub komputera, nagrywanie wycieczki, wyznaczanie odległości na 

trójwymiarowej mapie – Google Earth 

23. Poznaj Europę 

Szukanie informacji w internecie, przedstawianie danych w arkuszu kalkulacyjnym, np. Microsoft Excel i programie 

prezentacyjnym, np. Microsoft PowerPoint 

24. Perły Europy 

Szukanie informacji w internecie, przedstawianie danych w arkuszu kalkulacyjnym, np. Microsoft Excel i programie 

prezentacyjnym, np. Microsoft PowerPoint 

25. Wykreślanie świata 

Analiza danych i tworzenie wykresów – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel. Praca nad wspólnym dokumentem w chmurze 

26. Scratch – nie tylko pawie oczka… 

Nowe bloki. Rysowanie w Scratchu 

27. Scratch – gwiazdy i gwiazdeczki 

Rysowanie gwiazd na niebie w Scratchu 

28. Scratch – projektowanie gry 

Projektowanie gry w Scratchu, organizacja pracy nad projektem programistycznym 

29. Scratch – poprawianie gry 

Doskonalenie gry w Scratchu, poprawianie projektu 

30–31. Projekt Blaski i cienie internetu 

Całoroczny projekt uczniowski – program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint. Praca nad wspólnym dokumentem 

w chmurze 

Liczba godzin 


Razem 32 

5 

4 

2 



4427 




Klasa 6 

Temat i opis 

1. Bezpieczne dane, bezpieczny komputer, bezpieczny ja 

Przypomnienie zasad BHP w pracy z komputerem. Jak pogodzić obowiązki i przyjemności. Jak radzić sobie z uzależnieniem od 

komputera i internetu 

2. Pomyśl, zaplanuj 

Analiza zadania, projektowanie rozwiązania – algorytm znajdowania najmniejszej lub największej wartości 

3. Scratch – ukryte liczby 

Algorytm znajdowania najmniejszej lub największej wartości w Scratchu 

4. Scratch – sprawdź, czy jest! 

Algorytm poszukiwania elementu w nieuporządkowanym zbiorze 

5. Scratch – gra Zgadnij liczbę! 

Algorytm poszukiwania elementu w uporządkowanym zbiorze, tworzenie pętli warunkowej, losowanie liczb w Scratchu 

6. Liczby z kresek 

Zamiana kodu paskowego na liczby. Wprowadzenie do systemu dwójkowego 

7. Kreski z liczb 

Zamiana liczb na kod paskowy, dwójkowy system liczbowy, kody QR 

8. Krzyżówki 

Budowanie krzyżówki – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

9. Obrazy z ekranu 

Przygotowanie tekstu ze zrzutami ekranowymi – edytor grafiki, np. Paint, edytor tekstu, np. Microsoft Word, praca w chmurze 

nad wspólnym dokumentem 

10. Multimedialna instrukcja 

Tworzenie filmu z prezentacji – edytor dźwięku, np. Audacity, program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint 

11. Fotohistoria 

Tworzenie filmu z użyciem urządzeń mobilnych i komputera 

12. Piramida zdrowia 

Infografika, czyli graficzna prezentacja informacji – edytor grafiki, np. Paint, edytor tekstu, np. Microsoft Word, arkusz 

kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

13. Pomoc z angielskiego 

Korzystanie z serwisu Freerice.com i Tłumacza Google – edytor tekstu, np. Microsoft Word 

14. Akademia matematyki 

Ćwiczenia z matematyki na portalu KhanAcademy 

15. Dziel się wiedzą! 

Poznanie siostrzanych projektów Wikipedii 

16. Dzień Bezpiecznego Internetu 

Opracowanie bezpiecznego hasła do konta w internecie 

17. Komputery w pracy 

Praca w chmurze nad wspólną prezentacją – przeglądarka internetowa, np. Google Chrome, programy Dokumenty Google 

18. Kto, kiedy, gdzie? 

Korzystanie z Dokumentów Google, sortowanie i filtrowanie danych – przeglądarka internetowa, np. Google Chrome 

19. Policz, czy warto! 

Wprowadzanie serii danych, kopiowanie formuł – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

20. Tik-tak, tik-tak 

Data w arkuszu kalkulacyjnym, formaty specjalne – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

21. Orzeł czy reszka? 

Losowanie danych i sporządzanie wykresów – arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel 

Liczba godzin 

1 

6 

5 

5 

4 






Temat i opis 

22. Jak to działa? 

Algorytm pisemnego dodawania i odejmowania w arkuszu kalkulacyjnym, np. Microsoft Excel 

23. Scratch – mnożenie liczb 

Wykonywanie działań na liczbach i napisach w Scratchu 

24. Scratch – sprawdź, czy umiesz mnożyć 

Tworzenie testu z tabliczki mnożenia w Scratchu 

25. Scratch – razem tworzymy projekt 

Wykorzystanie studia, forum, wiadomości i komentowania podczas tworzenia wspólnego projektu 

26. Astronomia z komputerem 

Zwiedzanie komputerowych planetariów – Stellarium i Google Earth (Android i Windows) 

27. Liternet 

Czytanie literatury w internecie w urządzeniu mobilnym i komputerze – biblioteka internetowa, np. Wolne Lektury 

28. Projekt zespołowy – organizacja 

Wysyłanie listów z załącznikiem do grupy odbiorców. Praca w chmurze 

29. Projekt zespołowy – realizacja i pokaz 

Wybór formy projektu, przygotowanie do pokazu, sprawozdanie z prac – edytor grafiki, np. PhotoFiltre. Praca nad wspólnym 

dokumentem w chmurze 

30–31. Moje prace świadczą o mnie 

Tworzenie dokumentu z dostępem do wykonanych prac – edytor tekstu, np. Microsoft Word, program do prezentacji, 

np. PowerPoint. 

Liczba godzin 


Razem 32 

Łącznie: 96 godzin zajęć z informatyki w klasach 4–6 

4 

2 

4 






6.2. Klasy 7–8 

Warunkiem koniecznym realizacji programu jest możliwość prowadzenia zajęć w pracowni komputerowej. Przy jednym 

komputerze powinien pracować jeden uczeń. Niezbędne oprogramowanie to, oprócz systemu operacyjnego z graficznym 

interfejsem użytkownika, edytor grafiki, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji, programy do 

edycji dźwięków oraz filmów, przeglądarka internetowa, a także środowisko edukacyjne umożliwiające programowanie wizualne 

dostosowane do możliwości uczniów – program Scratch oraz interpreter języka Python (w wersji 3.3 lub wyższej). 

Realizacja programu wymaga przynajmniej dwóch godzin w cyklu kształcenia. Poniżej proponujemy przykładowy rozkład 

materiału w rozbiciu na kolejne poziomy – po godzinie na każdym. 

Rozkład materiału 

Zakładamy intensywne korzystanie z internetu oraz przygotowanie uczniów do pracy metodą projektów. Technicznie 

lekcje zostały podzielone na grupy o jednakowej tematyce lub wykorzystujące głównie określone aplikacje, np. edytor 

tekstu, język wizualny Scratch, język skryptowy Python, arkusz kalkulacyjny, aplikacje mobilne, praca w chmurze. Na 

końcu znajduje się dział poświęcony głównie aplikacjom mobilnym, na tym poziomie w klasie 8 można go już realizować 

metodą BYOD (przynieś swój własny sprzęt). 

Klasa 7 

1. Lekcje z komputerem 

Tytuły lekcji i tematy z podręcznika 


Poznawanie zasad korzystania z pracowni komputerowej, zasad bezpiecznej pracy z komputerem, klasyfikacji programów 

komputerowych 




Dane w komputerze – reprezentacja, sposoby zapisu. Podstawy działania komputera – systemy pozycyjne. Bity i bajty. 

Korzystanie z Kalkulatora (widok programisty) 

4. W sieci 

Jak wyszukiwać potrzebne informacje i elementy graficzne w sieci i je wykorzystywać, jak założyć konto pocztowe Google 

5. W chmurze 

Jak wykorzystać konto pocztowe Google, uprawniające do bezpiecznego korzystania z usług internetowych, w szczególności, 

jak korzystać z Dysku Google, jakie korzyści płyną ze świadomego użytkowania internetu 


Jak korzystać ze wspólnych dokumentów, jakie są zasady netykiety, jak przyspieszyć porozumiewanie się w sieci za pomocą 


Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

2. Lekcje programowania 





Po co są procedury bezparametrowe i z parametrem, jak tworzyć własne bloki w Scratchu, jak korzystać z nich podczas 

tworzenia projektu 

Liczba godzin 

1 

1 



30 47 






Zasady gry Papier, nożyce, kamień i jej programowanie w Scratchu 

4. Ruch i dźwięk 

Jak animować duszki Scratcha, jak wykorzystać dźwięk w projektach 


Co to jest zmienna typu lista, jak zapisywać na niej liczby, minimum zbioru liczb, jak je znajdować 


Co to jest operacja modulo, jak sprawdzać parzystość liczby, jak sprawdzać, czy liczba jest pierwsza, jak wykorzystać pętlę 

powtarzaj…aż 

Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

3. Lekcje z algorytmami 


1. Zakręt za zakrętem 

Sposoby tworzenia skryptów rekurencyjnych, figury rekurencyjne 

2. Wieże Hanoi 


3. Algorytm i schemat 


4. Języki programowania 


5. Ciąg Fibonacciego 




Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

4. Lekcje w edytorze 


1. Pisz sprawnie i ładnie 




Stosowanie podstawowego słownictwa związanego z obecnością komputerów w naszym codziennym życiu. Stosowanie 

różnorodnych sposobów pracy z tabelami: wstawianie, wypełnianie treścią, zaznaczanie, dostosowywanie, formatowanie, 

przekształcanie tekstu na tabelę i tabeli na tekst, przygotowanie do wydruku. Korzystanie z poleceń: Znajdź, Zamień oraz 

sortowania akapitów w tekście. 



kolumnowego tekstu. Stosowanie tabulatorów, linijki, wcięcia akapitów, wyrównania tekstu. Wstawianie wymuszonego 

końca strony, kolumny, wiersza. Ilustrowanie tekstu gotową grafiką lub wykonanymi własnoręcznie ilustracjami. Osadzanie 

grafiki w tekście, zmiana rozmiaru obrazka, ustawianie obrazków w wybranych miejscach. Wypełnianie nagłówka i stopki, 

formatowanie tekstu w nagłówku i stopce. Sprawdzanie, jak będzie wyglądał wydrukowany tekst 

Liczba godzin 

1 

1 

1 



4831 





4. Plakat 

Ilustrowanie tekstu gotową grafiką. Przekształcanie i modyfikowanie prostych rysunków obiektowych. Osadzanie na 

różne sposoby grafiki obiektowej w tekście. Umieszczanie rysunku jako tła dokumentu tekstowego. Stosowanie czcionki 

o niestandardowym rozmiarze, wypunktowanie, numerowanie 


Sprawdzanie pisowni w dokumencie, korzystanie ze słownika wbudowanego w edytor i systemu podpowiedzi. Korzystanie 

ze Schowka oraz z techniki „przenieś i upuść”. Korzystanie z symboli, znaków specjalnych i specjalnych zestawów czcionek. 

Wykonywanie zrzutów ekranu i ilustrowanie nimi własnych dokumentów 


Posługiwanie się funkcjami Schowka. Stosowanie stylów, tworzenie spisu treści obszernego dokumentu. Tworzenie strony 

tytułowej, dzielenie dokumentu na sekcje 

Liczba godzin 

1 

1 

1 

5. Lekcje z multimediami 


1. Światłem malowane 

Poprawianie podstawowych parametrów zdjęcia (jasność, kontrast, kolorystyka), korygowanie niekorzystnych krzywizny 

obrazu, wybieranie odpowiedniego kadru i eliminowanie niepożądanych elementów na zdjęciu, dobieranie parametrów 

zdjęcia stosownie do jego przeznaczenia: wykonania odbitek lub wydruku, oglądania go na ekranie komputera 

2. Afisz na konkurs 

Jak łączyć różne elementy w jeden obraz, dodawać do obrazu warstwy tekstowe, wypełniać dowolnym wzorem czcionki 

w tekście, stosować maski. Jak wyrównywać elementy względem osi pionowej i poziomej obrazu 

3. Nie taka martwa natura 

Tworzenie filmu na podstawie jednego obrazu statycznego. 

Jak importować napisy i obrazy do programu Photo Story. Jak stosować swobodny ruch kamery w programie Photo Story. Jak 

płynnie zmieniać kierunek ruchu kamery. Jak zapisywać projekt i gotowy film 

4. Cyfrowy montaż filmu 

Jak zaimportować obrazy i filmy do programu Movie Maker. Jak stosować efekty wizualne dla wybranych sekwencji filmu. Jak 

wprowadzać napisy początkowe, podpisy i napisy końcowe. Jak zapisać projekt oraz gotowy film 

5. Przygotowanie prezentacji 

Praca w zespole nad wspólnym projektem, tworzenie prezentacji w programie PowerPoint, umieszczanie w prezentacji 

obrazków, dźwięków, filmów 

6. Prezentacja 

Tworzenie prezentacji w programie PowerPoint, umieszczanie w prezentacji obrazków, dźwięków, filmów. Doskonalenie 

prezentacji. Przygotowanie do prezentowania 

Liczba godzin 


Razem 32 

1 

1 

1 

1 

1 

1 






Klasa 8 

1. Lekcje z HTML 


1. Jak to zrobić w HTML? 

Krótka historia języka opisu tekstu (HTML). Strukturalna istota języka HTML w wersji 5. Tworzenie prostego dokumentu HTML 

2. Strona w dobrym stylu 

Jak stosować kaskadowe arkusze stylu. Rodzaje kaskadowych arkuszy stylów (wpisane, osadzone, zewnętrzne). Tworzenie 

dokumentu HTML z zastosowaniem kaskadowych arkuszy stylów 

3. Strona interaktywna 

Jak powstają interaktywne dokumenty HTML z wykorzystaniem języka JavaScript. Tworzenie dokumentu HTML 

z wykorzystaniem elementów interaktywnych. 

4. Witryna WWW 

Tworzenie witryny WWW przez połączenie poszczególnych dokumentów HTML systemem odnośników. Jak umieścić 

w intranecie lub internecie witrynę WWW 

5. Prawo w internecie 

Jak prawo autorskie chroni ludzi oraz programy komputerowe, co to jest wolne oprogramowanie i jak je można zainstalować 

6. Nie jesteś sam 

Tworzenie konta na Facebooku. Tworzenie grup znajomych. Współpraca i szeroko pojęta pomoc koleżeńska z wykorzystaniem 

Facebooka. Prywatność i bezpieczeństwo w społecznościach internetowych 

Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

2. Lekcje programowania 

1. Pisz i powtarzaj 

Pierwsze kroki w środowisku Python. Pętla for 

2. Jaki mamy rok? 

Wykorzystanie instrukcji warunkowej if 

3. Sumuj cyfry 

Obliczanie sumy cyfr danej liczby całkowitej. 

4. Liczby doskonałe 

Badanie podzielności liczb 


5. Szukaj 

Wyszukiwanie elementu w zbiorze uporządkowanym i nieuporządkowanym 

6. Zrób porządek 

Porządkowanie elementów zbioru przez proste wstawianie i zliczanie 

Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 



5033 




3. Lekcje z liczbami i zbiorami danych 


1. Jak to z Gaussem było? 

Podstawowe techniki pracy w arkuszu kalkulacyjnym. Rozwiązywanie prostych zadań matematycznych za pomocą arkusza. 

Planowanie obliczeń w arkuszu. Znajdowanie sumy stu kolejnych liczb. Porządkowanie danych w tabelach. Analiza danych 

zapisanych w arkuszu 

2. Liczby, potęgi, ciągi 

Planowanie obliczeń, analiza wyników. Formatowanie danych liczbowych, prezentacja wyników obliczeń. Wprowadzanie serii 

danych, obserwacja ciągów liczbowych w arkuszu – jak to szybko rośnie, maleje 

3. Z tabeli – wykres 

Zastosowanie arkusza do prac przeliczeniowych, graficzna prezentacja wyników. Analiza prezentacji wykresów funkcji 

w arkuszu 

4. Średnio na głowę 

Statystyka: zbieramy, analizujemy i przetwarzamy dane. Proste obliczenia statystyczne i ich prezentacja w arkuszu 

5. Dużo danych 

Statystyka w arkuszu. Tabela przestawna i niektóre funkcje statystyczne 

6. Moi znajomi 

Kartotekowa baza danych, filtrowanie i sortowanie danych, zastosowanie formularza do wpisywania danych 

Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

4. Lekcje z modelami 


1. Kości zostały rzucone 

Rzucamy monetą i kostką za pomocą komputera. Analiza procesów losowych. Graficzna prezentacja wyników 

2. Symulacja ruchu planet i satelitów 

Programowanie aplikacji obliczającej i rysującej orbity planet lub satelitów 


Pojęcie fraktala i sposoby rysowania różnych fraktali, takich jak drzewo binarne, płatek Kocha i trójkąt Sierpińskiego 


Programowanie wybranych fraktali w Scratchu lub w języku Python 

5. Gra w życie 

Jakie są reguły Gry w życie, przebieg symulacji procesu dla różnych ustawień początkowych 

6. Podróże z komputerem 

Korzystanie z map i serwisów internetowych na różnych urządzeniach elektronicznych 

Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 



3451 




5. Lekcje z mobilnym internetem 


1. Mały robot – Android 

Poznajemy system Android jego narzędzia i aplikacje użytkowe wbudowane i zewnętrzne. Przykłady przydatnych aplikacji 

2. Na wycieczce 

Planowanie kilkudniowej wycieczki z wykorzystaniem smartfonu / tabletu. Wyszukiwanie ciekawych obiektów w danej 

okolicy. Wyszukiwanie miejsc noclegowych. Fotograficzne i filmowe dokumentowanie przebiegu wycieczki 

3. Rozszerzona rzeczywistość cz. 1 (miasto) 

Czym jest rozszerzona rzeczywistość. Serwisy miejskie wykorzystujące wirtualną rzeczywistość. QR-kody ułatwiają dostęp 

4. Rozszerzona rzeczywistość cz. 2 (kosmos) 

Niebo w telefonie, satelity, lądowniki planetarne na biurku dzięki aplikacjom mobilnym 

5. Sterowanie własną nauką, ciekawe strony 

Aplikacje i serwisy wspomagające samodzielne uczenie się. Jakie możliwości daje sieć, jeśli chcesz się czegoś nauczyć: Freerice, 

Zooniverse, konferencje TED, portal Ed-TED 

6. Sterowanie własną nauką, Akademia Khana 

Wykorzystanie portalu Akademii Khana do systematycznego dokształcania się i rozwijania zainteresowań 

Liczba godzin 

1 

1 

1 

1 

1 

1 


Razem 32 

Łącznie: 64 godziny zajęć z informatyki w klasach 7–8 

Poniżej prezentujemy przykładowy konspekt lekcji przygotowanej dla klasy 4 szkoły podstawowej, będący ilustracją opisanej 

przez nas metody pracy z uczniami. 

Konspekt lekcji 11. Hieroglify? 

Podczas tej lekcji uczniowie poznają nieco dokładniej różnorodne czcionki i sposoby ich formatowania. Pracują z tekstem 

zapisanym za pomocą wybranych czcionek graficznych. Dodatkowym celem lekcji jest próba oddzielenia pracy nad treścią 

tekstu od procesu jego formatowania i przygotowania. Na początku pracy w edytorze uczniowie mają z tym wyraźną 

trudność: pisząc tekst, próbują go formatować na bieżąco, co spowalnia tempo pracy. Podczas korzystania z czcionek 

graficznych do zilustrowania tekstu w sposób naturalny będą wykonywać te czynności oddzielnie: najpierw napiszą tekst, 

a potem go zilustrują lub odwrotnie – najpierw wybiorą zestaw rysunków, a następnie dopiszą do nich odpowiednie 

komentarze. Warto zwrócić uczniom uwagę na zalety takiej metody pracy. 

Wymagane oprogramowanie 

• Edytor tekstu Microsoft Word lub OpenOffice Writer. 

• Przeglądarka plików pdf Adobe Reader. Można ją pobrać bezpłatnie z witryny producenta (http://get.adobe.com/reader). 

Przygotowanie uczniów 

Uczniowie powinni już umieć: 

• wprowadzać tekst z użyciem m.in. polskich znaków diakrytycznych, wielkich liter; 

• zaznaczać i formatować fragmenty tekstu; 

• zapisywać wyniki swojej pracy na dysku. 

Jeżeli chcemy, by uczniowie przygotowali ilustrowany tekst o zadanej z góry treści, możemy na wcześniejszej lekcji rozdać 

wydrukowane wzory czcionek graficznych (plik znaki.pdf umieszczony w serwisie ucze.pl, w materiałach dodatkowych 

do tej lekcji) i poprosić ich o przygotowanie treści tekstu i wybranie znaków graficznych, których będą chcieli użyć. 



5235 




Przebieg lekcji 

1. Próba odszyfrowania zapisu obrazkowego rozpoczynającego lekcję w podręczniku. 

Jeśli uczniowie wcześniej otrzymali wydrukowany dokument z czcionkami graficznymi (plik znaki.pdf), to nie powinni 

mieć problemu z odszyfrowaniem tekstu (powinni również sprawdzić, jakiej czcionki użyto w kolejnych zapisach). 

Kartka papieru z wydrukowanymi zestawami wystarcza do odszyfrowania. Jeżeli dokument nie został wcześniej przygotowany, 

należy rozwiązanie tego zagadnienia pozostawić na koniec zajęć. 

2. Przegląd zainstalowanych w systemie czcionek z rozwiniętego menu Narzędzia główne | Czcionka z wykorzystaniem 

okienka podglądu czcionki i wybranie zestawów czcionek nadających się do wykorzystania podczas ilustrowania tekstu. 

3. Przegląd zestawów symboli w wybranych czcionkach przy użyciu polecenia Wstawianie | Symbol | Więcej symboli... 

Należy pozwolić uczniom na wykonanie pierwszych prób wstawiania dowolnych symboli do dokumentu – ułatwi im to 

pracę nad ostatecznym tekstem. Należy zwrócić ich uwagę na ustawienie kursora w tekście w chwili wstawiania znaku i na 

możliwość przemieszczania okna wstawiania symboli po ekranie podczas wstawiania kolejnych znaków w tekście. 

4. Zademonstrowanie i omówienie metody przeciągania i upuszczania przydatnej podczas przenoszenia zaznaczonych 

obrazków lub fragmentów tekstu. 

5. Indywidualna praca nad prostym tekstem ilustrowanym symbolami. Uczniowie powinni mieć chwilę czasu na zastanowienie 

się nad treścią takiego tekstu. Trzeba zwrócić ich uwagę na dwie metody pracy nad tekstem, omówione 

w podręczniku – zastępowanie wybranych słów rysunkami lub pisanie historyjki do wybranego zestawu rysunków. 

Warto pokazać uczniom przykłady takich prac wykonanych przez innych, jeśli nimi dysponujemy. Uczniowie pracują 

samodzielnie, korzystając z podręcznika. Nauczyciel może im pomagać tylko w razie potrzeby. 

6. Przygotowanie prac do druku. Można tu wykorzystać różne rodzaje orientacji strony i zastosować czcionkę o większych 

rozmiarach, aby dobrze sformatować zilustrowany tekst. 

7. Drukowanie prac uczniowskich i konkurs: wspólna ocena tekstów z obrazkami. 

Spodziewane osiągnięcia uczniów 

Po lekcji uczniowie powinni umieć: 

• korzystać w podstawowym zakresie z programu Microsoft Word lub innego zaawansowanego edytora tekstu; 

• wybrać czcionkę odpowiednią do wykonywanego zadania na podstawie podglądu w menu Narzędzia główne | 

Czcionka; 

• używać symboli i znaków graficznych w celu ilustrowania tekstu lub wstawiania znaków spoza podstawowego zakresu 

(za pomocą polecenia Wstawianie | Symbol | Więcej symboli...); 

• stosować metodę przeciągania i upuszczania w celu przenoszenia fragmentów tekstu lub pojedynczych znaków; 

• formatować wprowadzony tekst; 

• wydrukować plik. 

Ocenianie uczniów 

Oceniamy: 

• estetyczny wygląd tekstu; 

• ilość popełnionych błędów (literówek, błędów formatowania, nieprawidłowego wstawiania znaków przestankowych itp.); 

• dobór rysunków i symboli wstawionych do tekstu oraz sposób ich sformatowania w celu zwiększenia czytelności; 

• przygotowanie dokumentu do wydruku. 

Wyjaśnienie problemów 

Zestawy czcionek graficznych 

Jeśli na poprzednich zajęciach rozdamy uczniom wydrukowane czcionki graficzne i poprosimy ich o przygotowanie na 

tej podstawie tekstu, nad którym będą później pracować, musimy zawczasu sprawdzić, jakie czcionki graficzne znajdują 

się w zestawach znaków edytora na komputerach uczniowskich. W pliku znaki.pdf zostały umieszczone najczęściej spotykane 

typy czcionek, ale konfiguracja w każdej pracowni może być nieco inna. Jeśli pojawią się rozbieżności, możemy 






przygotować i wydrukować własny zestaw znaków. Wówczas zestaw z podręcznika będzie wykorzystany wyłącznie do 

odszyfrowania tekstu z początku lekcji. 

Zadania w podręczniku 

Zadanie 1 

Przygotuj plan szkolnej imprezy (święta szkoły, spotkania z ważnym gościem, balu karnawałowego itp.). Użyj obrazków 

z czcionki Wingdings, oznaczających poszczególne godziny, aby dokładnie podać czas, w którym odbywają się najważniejsze 

wydarzenia tej imprezy. 

Przykładowe rozwiązanie tego zadania znajduje się w pliku plan_dnia.pdf w serwisie ucze.pl. Obrazki przedstawiające 

pełne godziny są w zestawie znaków czcionki Wingdings, natomiast zestaw Wingdings2 zawiera dodatkowe rysunki – 

czas w odstępach półgodzinnych . 

Jeżeli mamy więcej czasu i możemy przeznaczyć na rozwinięcie tego tematu jeszcze jedną godzinę lekcyjną, warto to 

zadanie potraktować jako samodzielne zagadnienie i opracować z uczniami materiały informacyjne, na przykład na szkolną 

tablicę ogłoszeniową. 

Zadanie 2 

Odszyfruj tekst podany na początku lekcji. Nie będzie to takie łatwe – trzeba odnaleźć w zestawach symboli poszczególne 

znaki i sprawdzić, jakim literom odpowiadają one w zestawie znaków zwykłej czcionki. 

Wskazówka. Za każdym razem jest to ten sam tekst, zapisany kolejno za pomocą czcionek: Wingdings, Wingdings2 

i Webdings. 

Zadanie to można rozwiązać na początku lekcji, gdy wręczymy uczniom wcześniej wydrukowany plik znaki.pdf. Jeśli 

tego nie zrobiliśmy, to pozostawmy rozwiązanie zadania na koniec lekcji. Warto wówczas zaproponować uczniom zapisanie 

w edytorze fragmentu tekstu, który odszyfrowali na podstawie kartki (czcionką standardową, np. Times New 

Roman), a następnie zamianę całego fragmentu na czcionkę symboliczną Wingdings. Zabawa w drugą stronę też jest 

możliwa: wybieramy czcionkę Wingdings i piszemy uważnie tekst, patrząc tylko na klawiaturę. Aby sprawdzić, czy jest 

prawidłowo napisany, należy zamienić czcionkę symboliczną na zwykłą. 

Zadanie 3 

Napisz krótki tekst zwykłą czcionką, a potem zastąp ją czcionką „obrazkową”. Tylko osoba wtajemniczona odczyta taki szyfr! 

W tym zadaniu proponujemy uczniom krótką zabawę – odszyfrowywanie wzajemnie przygotowanych tekstów. 

Materiały dodatkowe w serwisie ucze.pl 

• Przykładowe rozwiązanie zadania 1. w podręczniku – plan dnia na obozie szkolnym (plik plan_dnia.pdf). 

• Podstawowy zestaw znaków (liter alfabetu) z czcionek zawierających symbole graficzne oraz symbole z zestawu 

• Czcionki Arial (plik znaki.pdf). 

• Przykładowy tekst z ilustracjami – wzorzec do zastąpienia znaków słowami w dodatkowym zadaniu 11.3 (plik tekst_ 

obrazki.pdf). 

• Zadanie 11.1. Jeden ze znanych sposobów szyfrowania tekstów polega na tym, że kolejne litery słów zastępuje się 

literami oddalonymi w alfabecie od pierwotnej o taką samą liczbę znaków. Jeśli liczbą szyfrującą jest np. 3, to zamianę 

liter przeprowadza się w następujący sposób: 

A D 

B E 

C F 

D G 

i tak dalej. 

Po dojściu do końca alfabetu odliczanie kontynuuje się od początku. W tym zadaniu pominięto polskie znaki i ich nie 

zaszyfrowano. 

A oto zaszyfrowane słowo SZKOŁA WCNRŁD. Sprawdź, czy nie ma w nim błędu. Zaszyfruj w ten sposób tekst 

składający się z trzech wyrazów, używając liczb szyfrujących: 5, 10 i –4. Przekaż go do odszyfrowania koledze lub koleżance, 

podając te liczby. Odszyfruj tekst przygotowany przez kolegę dla ciebie. 



5437 




• ZADANIE 11.2. Przeprowadź takie samo szyfrowanie jak w zadaniu 11.1, używając wszystkich liter alfabetu, wraz 

z polskimi znakami. Sam wybierz liczbę szyfrującą. 

W powyższych dwóch zadaniach zaproponowano prosty system szyfrowania tekstu (zamiana znaków alfabetu przez 

przesunięcie o zadaną liczbę jednostek). Praca ucznia polega na zaszyfrowaniu tekstu dla kolegi lub koleżanki i ewentualnie 

odszyfrowaniu tekstu, który w zamian otrzyma. 

• ZADANIE 11.3. Otwórz plik tekst_obrazki.pdf. Przeczytaj uważnie zapisany w nim dokument. Napisz jego wersję 

tekstową – zastąp obrazki odpowiednimi słowami. 

Zadanie stanowi dobre podsumowanie lekcji. Pozwala sprawdzić, czy uczniowie zrozumieli zasadę stosowania symboli 

i opanowali zastępowanie czcionek tekstowych symbolami. Wraz z tekstem zadania należy uczniom udostępnić plik 

tekst_obrazki.pdf, umieszczony w serwisie ucze.pl, w materiałach dodatkowych do tej lekcji. 






7. Metody pracy na lekcjach, wymagania i kryteria 

oceniania uczniów 

METODY PRACY 

Do realizacji materiału informatyki w szkole podstawowej niezbędne jest stosowanie różnorodnych metod nauczania oraz 

zapewnienie uczniom jak najlepszych warunków pracy. Najważniejszym zadaniem nauczyciela jest umożliwienie uczniom 

pracy przy komputerze z odpowiednim oprogramowaniem, wspomaganie ich wysiłków i stymulowanie do działania. 

Lekcje informatyki to „zajęcia laboratoryjne” odbywające się w pracowni komputerowej. Sytuacja jest optymalna, jeśli 

w pracowni pracują małe grupy uczniów i każdy ma miejsce przy komputerze. Ale to nie wystarczy. Uczniowie powinni 

spędzać więcej niż połowę każdej lekcji, pracując przy komputerze. Jak tę pracę zorganizować? 

• Powinniśmy dobrze zaplanować lekcje i mieć przygotowane zestawy różnorodnych, ciekawych zadań i rozwiązywać je 

razem z uczniami. Nasze działania powinny być dla nich przykładem. Pamiętajmy, że uczniowie często nas naśladują, 

szukają nauczyciela i mistrza. 

• Ważnym elementem jest dobre porozumiewanie się z uczniami na wszystkich etapach pracy. Rozwiązując problem 

czy wykonując zadanie, uczniowie powinni móc komunikować się z nauczycielem i ze swoimi kolegami na każdym 

etapie jego opracowywania. Nie mogą obawiać się zadawania pytań i wymieniania poglądów. 

• W trakcie rozwiązywania problemów trzeba stymulować twórczość i pomysłowość uczniów. Nie należy przekreślać 

z góry niestandardowych rozwiązań. Istotną cechą nauczania dla przyszłości nie jest przekazywanie i sprawdzanie wiedzy, 

ale tworzenie możliwości jej samodzielnego budowania, poszukiwania i odkrywania przez uczniów. Taki sposób kształcenia 

wymaga od uczniów większej aktywności i kreatywności, a od nauczyciela doboru interesujących zagadnień. 

• Tematyka przykładów, zadań i problemów powinna być powiązana z innymi dziedzinami i z otaczającą nas rzeczywistością. 

Problemy interdyscyplinarne pokazują realny obraz świata. Uczniowie mogą dostrzec powiązania między 

różnymi dziedzinami, możliwość zastosowania podobnych rozwiązań do wielu zadań i budować spójny obraz 

świata, potrzebny do efektywnego działania. Pomagamy w ten sposób również nauczycielom innych przedmiotów. 

• Część lekcji należy przeznaczyć na refleksję, przemyślenia i dyskutowanie przedstawionych przez uczniów prac. 

Warto, aby analizowali oni wyniki swojej pracy, dostrzegali mocne i słabe jej strony, umieli formułować uwagi i wnioski 

(także krytyczne). Zapewnimy sobie w ten sposób sprzężenie zwrotne w procesie nauczania. 

• Ważnym zagadnieniem jest planowanie niektórych zadań jako pracy zespołowej i wspieranie współdziałania uczniów. 

Czasami kolega może być najlepszym nauczycielem i osiągnie pożądany rezultat szybciej od nas. Umiejętność współpracy 

i działania zespołowego jest jedną z istotnych umiejętności potrzebnych człowiekowi w XXI wieku. 

WYMAGANIA 

W rozdziale 5 niniejszego programu nauczania zostały zebrane przewidywane osiągnięcia ucznia po zrealizowaniu 

poszczególnych działów programu. Są to zarazem szczegółowe wymagania mówiące o tym, co uczeń powinien wiedzieć 

i umieć. Można je podsumować i uogólnić, wskazując kilka kluczowych wymogów. 

1. Analizowanie problemów, ich algorytmizacja i programowanie 

Uczniowie powinni analizować i rozwiązywać problemy w sposób logiczny, umożliwiający ich zalgorytmizowanie oraz 

oprogramowanie z wykorzystaniem środowiska programowania wizualnego, a w starszych klasach również języka 

skryptowego. 

2. Radzenie sobie z używanym na lekcjach sprzętem i oprogramowaniem przystosowanym do możliwości ucznia 

Uczniowie powinni sprawnie komunikować się z komputerem za pomocą ikon, przycisków, menu i okien dialogowych, 

posługiwać się paskami narzędzi, odczytywać i prawidłowo interpretować znaczenie komunikatów wysyłanych przez 

programy, ale przede wszystkim tworzyć dokumenty, a następnie zapisywać je, drukować lub prezentować. 






3. Wykonywanie za pomocą komputera konkretnych zadań powiązanych z nauką w szkole 

Uczniowie powinni w trakcie lekcji wykonywać za pomocą komputera prace i przedstawiać ich wyniki w postaci wydrukowanego 

tekstu, prezentacji, grafiki, arkusza, procedury. Rozwiązywać problemy i podejmować decyzje z wykorzystaniem 

komputera. 

4. Wykorzystywanie komputera do nauki, rozwijania zainteresowań i poszerzania wiedzy 

Uczniowie powinni umieć posługiwać się programami multimedialnymi, edukacyjnymi oraz korzystać z zasobów internetu. 

Powinni także poznać typowe aplikacje wspomagające zarówno uczenie się, jak i prezentowanie wiadomości. 

5. Umiejętność wyszukiwania informacji 

Uczniowie powinni zdobywać i porządkować potrzebne informacje z różnych źródeł, przekształcać te informacje na 

użyteczne wiadomości i umiejętności, przedstawiać informacje w zrozumiałej formie. 

6. Przestrzeganie prawa i zasad współżycia, również w świecie wirtualnym 

Obejmuje to w szczególności świadome stosowanie zasad korzystania z oprogramowania, przestrzeganie praw autorskich, 

podporządkowanie się netykiecie, czyli zasadom zachowania się w sieci, uświadamianie sobie zagrożeń związanych 

z szybkim rozwojem technologii informacyjnej. 

Wśród szczegółowych wymagań są takie, które dotyczą niemal wszystkich przerabianych tematów. Zostały one zebrane 

na początku spisu przewidywanych osiągnięć uczniów w rozdziale 5 programu. 

OCENIANIE 

W rozdziale 5 opisaliśmy szczegółowe propozycje oceniania poszczególnych osiągnięć ucznia. Tutaj skupimy się na stylu 

i kryteriach oceniania. 

Ocenianie uczniów powinno być sprawiedliwe i systematyczne. Czy ocenianie na lekcjach informatyki ma jakieś szczególne 

cechy charakterystyczne dla tego przedmiotu? 

Zajęcia z informatyki to w większości ćwiczenia praktyczne. Ćwiczenia te powinny się kończyć wykonaniem określonej 

pracy lub jej etapu. I wynik tej pracy na lekcji trzeba systematycznie oceniać. Oceniamy głównie, czy jest on zgodny 

z postawionym zadaniem, przykładowo: czy procedura utworzona przez ucznia daje właściwy wynik. Mniejsze znaczenie 

ma sposób rozwiązania. Jeśli wynik jest dobry, trzeba ocenić pracę ucznia dobrze, jeśli dodatkowo sposób rozwiązania 

jest interesujący, możemy ocenić pracę bardzo dobrze. Na wystawioną ocenę może również wpływać sposób pracy ucznia 

w trakcie lekcji. 

Uważamy, że najważniejszym elementem oceniania jest systematyczne opisywanie wyników, stylu pracy i postępów 

uczniów. Szczególnie istotne jest zwracanie uwagi na postępy uczniów i ich docenianie. Wystawianie stopni, zwłaszcza 

końcowych powinno, być zgodne z opracowanym w szkole systemem. W naszej praktyce spotkaliśmy się z różnymi formami 

oceniania: systemem punktowym, zaliczeniowym, i nie powodowało to żadnych trudności w nauczaniu, gdy ocenie 

takiej towarzyszył opis osiągnięć uczniów. 

Ważne jest również przyzwyczajanie uczniów do samodzielnego oceniania swojej pracy, stosowania kryteriów oceny 

i dyskutowania, czy rozwiązanie jest udane. Będzie to łatwiejsze, jeśli uczniowie będą wiedzieli, jak i na jakich zasadach 

ich oceniamy. Powinniśmy więc starać się uzasadniać nasze oceny i dyskutować je z uczniami. Jeszcze ważniejsze jest, 

aby uczniowie zaczęli odczuwać potrzebę doskonalenia swojej pracy, stąd już tylko krok do samokształcenia, które jest 

kluczową umiejętnością w XXI wieku. 

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie oceniania, wymagania i sposoby oceniania powinny być znane uczniom i rodzicom. 

Poniżej przedstawiamy zestawienie zawierające najważniejsze informacje, które trzeba podać na początku roku 

szkolnego do wiadomości uczniom i rodzicom. Razem z rozkładem materiału i zestawieniem wymagań edukacyjnych dają 

one pełną informację o toku nauki. 



40 57 




Podręcznik ucznia 

Jochemczyk W., Krajewska–Kranas I., Kranas W., Samulska A., Wyczółkowski M., Informatyka. Klasa 4, WSiP, Warszawa 2017 

Jochemczyk W., Krajewska–Kranas I., Kranas W., Wyczółkowski M., Informatyka. Klasa 7, WSiP, Warszawa 2017 

Podręczniki do pozostałych klas w przygotowaniu. 

Książki dodatkowe (do polecenia uczniom) 

Sysło M.M., Piramidy, szyszki i inne konstrukcje algorytmiczne, Helion, Warszawa 2015 

Sysło M.M., Algorytmy, Helion, Warszawa, 2016 

Porzycki J., Łukasik U., Scratch bez tajemnic. Programowanie gier od podstaw, Helion, Warszawa 2015 

Szlagor P., Scratch 2.0 – Programowanie wizualne Przewodnik po Scratchu dla każdego, http://www.gimwysoka.iap.pl/Scratch. 

pdf, wgląd luty 2017. 

Opracowanie zbiorowe, python.oeiizk.edu.pl, OEIiZK, wgląd luty 2017. 

Co uczniowie powinni przynosić na lekcje? 

Teczkę lub segregator na wydruki, notatki, projekty i podręcznik. 

Jak będą sprawdzane wiadomości i umiejętności uczniów? 

Forma aktywności Jak często występuje Uwagi 

ćwiczenia wykonywane w trakcie lekcji w zasadzie na każdej lekcji sprawdzane są wyniki pracy 

praca na lekcji na każdej lekcji sprawdzany jest sposób pracy, aktywność, 

przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy 

odpowiedzi ustne, udział w dyskusjach 

kartkówki, sprawdziany 

czasami 

rzadko lub wcale 

prace domowe czasami nie wymagają użycia komputera 

referaty, opracowania 

głównie w ramach realizacji projektów (ciągów 

lekcji) 

przygotowanie do lekcji wtedy, gdy potrzebne zwracamy uwagę na pomysły i przygotowane 

materiały do pracy na lekcji 

udział w konkursach nieobowiązkowo wpływa na podwyższenie oceny 

Opis wymagań, które uczeń powinien spełnić, aby uzyskać ocenę: 

Celującą 

Uczeń samodzielnie wykonuje na komputerze wszystkie zadania przewidziane w ramach lekcji i zadania dodatkowe. Jego 

wiadomości i umiejętności wykraczają poza te, które są zawarte w programie informatyki. Jest aktywny na lekcjach 

i pomaga innym. Bezbłędnie wykonuje ćwiczenia na lekcji, trzeba mu zadawać dodatkowe, trudniejsze zadania. Bierze 

udział w konkursach informatycznych, przechodząc w nich poza etap wstępny. Wykonuje dodatkowe prace informatyczne, 

takie jak przygotowanie pomocniczych materiałów na komputerze, pomoc innym nauczycielom w wykorzystaniu 

komputera na ich lekcjach. 

Bardzo dobrą 

Uczeń samodzielnie wykonuje na komputerze wszystkie zadania przewidziane w ramach lekcji. Opanował wiadomości 

i umiejętności zawarte w programie informatyki. Na lekcjach jest aktywny, pracuje systematycznie i potrafi pomagać 

innym w pracy. Zawsze zdąży wykonać ćwiczenia na lekcji i robi to bezbłędnie. 

Dobrą 

Uczeń samodzielnie wykonuje na komputerze nie tylko proste zadania. Opanował większość wiadomości i umiejętności, 

zawartych w programie informatyki. Na lekcjach pracuje systematycznie i wykazuje postępy. Prawie zawsze zdąży wykonać 

ćwiczenia na lekcji i robi to niemal bezbłędnie. 



5841 




W przypadku niższych stopni istotne jest to, czy uczeń osiągnął podstawowe umiejętności wymienione w podstawie 

programowej, czyli: 

• Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem; świadomość zagrożeń i ograniczeń związanych 

z korzystaniem z komputera i internetu. 

• Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. 

• Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera rysunków, motywów, 

tekstów, animacji, prezentacji multimedialnych i danych liczbowych. 

• Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera. 

• Wykorzystywanie komputera do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin, a także do rozwijania 

zainteresowań. 

Dostateczną 

Uczeń potrafi wykonać na komputerze proste zadania, czasem z niewielką pomocą. Opanował wiadomości i umiejętności 

na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej informatyki. Na lekcjach stara się pracować 

systematycznie, wykazuje postępy. Zazwyczaj zdąży wykonać ćwiczenia na lekcji. 

Dopuszczającą 

Uczeń czasami potrafi wykonać na komputerze proste zadania, opanował część umiejętności zawartych w podstawie 

programowej informatyki. Na lekcjach pracuje niesystematycznie, jego postępy są zmienne, nie udaje mu się ukończyć 

wykonania niektórych ćwiczeń na lekcji. Braki w wiadomościach i umiejętnościach nie przekreślają możliwości uzyskania 

przez ucznia podstawowej wiedzy i umiejętności informatycznych w toku dalszej nauki. 

Niedostateczną 

Uczeń nie potrafi wykonać na komputerze prostych zadań. Nie opanował podstawowych umiejętności zawartych w podstawie 

programowej informatyki. Nie wykazuje postępów w trakcie pracy na lekcji, nie pracuje na lekcji lub nie udaje mu 

się ukończyć wykonania ćwiczeń na lekcji. Nie ma wiadomości i umiejętności niezbędnych do kontynuowania nauki na 

wyższym poziomie. 

Jak uczeń może poprawić ocenę? 

Do poprawy oceny uczeń powinien ponownie wykonać najgorzej ocenione zadania (lub zadania podobnego typu) w trakcie 

dodatkowych zajęć poza lekcją (np. w godzinach, kiedy pracownia komputerowa jest otwarta) lub w domu, jeśli jest 

taka możliwość i można wierzyć, że będzie pracować samodzielnie. 

Ile razy w semestrze uczeń może być nieprzygotowany do lekcji? 

Uczeń może być nieprzygotowany do lekcji dwa razy w semestrze. Swoje nieprzygotowanie powinien zgłosić nauczycielowi 

przed lekcją. To nie zwalnia go jednak z udziału w lekcji (jeśli to konieczne, na lekcji powinni pomagać mu koledzy 

i nauczyciel). 

Co powinien zrobić uczeń, gdy był dłużej nieobecny w szkole? 

W miarę możliwości powinien nadrobić istotne ćwiczenia i zadania wykonywane na opuszczonych lekcjach. 






8. Zakończenie 

Konstruowanie programu nauczania jest czynnością żmudną i wymagającą umiejętności godzenia przeciwieństw. 

Ogólne sformułowania podstawy programowej, obszerna dziedzina informatyki i technologii informacyjnej oraz chęć jak 

najgłębszego zapoznania z nią uczniów nakłaniają do rozbudowywania zawartości treściowej i poszerzania wymagań. 

Znajomość praktyki szkolnej, świadomość, jak trudne są dla uczniów niektóre problemy i chęć stosowania konstruktywistycznego 

podejścia do nauczania podpowiadają konieczność zmniejszenia wymagań szczegółowych i ograniczenia treści 

do zagadnień najistotniejszych. 

W praktyce szkolnej widzimy wyniki naszych działań. Gdy po latach spotykamy naszych uczniów, zauważamy ślady 

wspólnej podróży przez wirtualny ocean. 




Wanda Jochemczyk, Iwona Krajewska-Kranas, 

Witold Kranas, Mirosław Wyczółkowski 

Informatyka 

podręcznik 

7 

szkoła podstawowa

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 

Warszawa 2017 

Wydanie I 

ISBN 978-83-02-16849-9 

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Beata Brzeg-Wieluńska (redaktor koordynator), 

Małgorzata Marczuk (redaktor merytoryczny) 

Redakcja językowa: Milena Schefs 

Redakcja techniczna: Janina Soboń 

Projekt okładki: Ewa Pawińska 

Projekt graficzny: Katarzyna Trzeszczkowska 

Strony działowe: Niokoba 

Fotoedycja: Ignacy Składkowski 

Skład i łamanie: Niokoba 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna 

00-807 Warszawa, Al. Jerozolimskie 96 

KRS: 0000595068 

Tel.: 22 576 25 00 

Telecentrum: 801 220 555 

www.wsip.pl 

Druk i oprawa: 

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie 

im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście 

znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści 

i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. 

Szanujmy cudzą własność i prawo. 

Więcej na www.legalnakultura.pl 

Polska Izba Książki

SPIS TREŚCI 

1. Lekcje z komputerem – wprowadzenie ............................................................. 5 

1.1. Zasady pracy z komputerem ................................................................................. 6 

1.2. Cechy komputerów ................................................................................................ 10 

1.3. Czy masz 1101 lat? ................................................................................................ 15 

1.4. W sieci ................................................................................................................... 20 

1.5. W chmurze ............................................................................................................ 26 

1.6. Wspólne dokumenty ............................................................................................. 30 

Podsumowanie .............................................................................................................. 35 

2. Lekcje programowania ......................................................................................... 37 

2.1. Duszek w labiryncie ............................................................................................... 38 

2.2. Malowanie na ekranie ........................................................................................... 41 

2.3. Gra z komputerem Papier, nożyce, kamień ........................................................... 45 

2.4. Ruch i dźwięk ......................................................................................................... 50 

2.5. Minimum, maksimum .......................................................................................... 53 

2.6. Liczby pierwsze...................................................................................................... 56 

Podsumowanie ............................................................................................................. 59 

3. Lekcje z algorytmami ............................................................................................ 61 

3.1. Zakręt za zakrętem ................................................................................................ 62 

3.2. Wieże Hanoi .......................................................................................................... 66 

3.3. Algorytmy i schematy ............................................................................................ 69 

3.4. Języki programowania ........................................................................................... 72 

3.5. Ciąg Fibonacciego ................................................................................................. 76 

3.6. Szybkie porządki .................................................................................................... 81 

Podsumowanie ............................................................................................................. 83 

4. Lekcje w edytorze .................................................................................................. 85 

4.1. Pisz sprawnie i ładnie ............................................................................................ 86 

4.2. Jak to się pisze? ..................................................................................................... 90 

4.3. Kształty poezji ....................................................................................................... 94 

4.4. Plakat ..................................................................................................................... 99 

4.5. Dialog z maszyną ................................................................................................. 104 

4.5. Portfolio z tekstami ............................................................................................... 108 

Podsumowanie .............................................................................................................. 113 

5. Lekcje z multimediami ......................................................................................... 115 

5.1. Światłem malowane .............................................................................................. 116 

5.2. Afisz na konkurs .................................................................................................... 122 

5.3. Nie taka martwa natura......................................................................................... 128 

5.4. Cyfrowy montaż filmu ........................................................................................... 135 

5.5. Projekt prezentacji ................................................................................................. 144 

5.6. Multimedialna prezentacja ................................................................................... 147 

Podsumowanie .............................................................................................................. 151 

Skorowidz ...................................................................................................................... 154

O podręczniku 

Strona działowa 

Krótkie wprowadzenie 

w tematykę rozdziału 

Dowiesz się, jak 

Lista umiejętności, jakie 

zdobędziesz na lekcji 

2 Lekcje 

Co roku w grudniu 

odbywa się międzynarodowa 

akcja 

Godzina Kodowania. 

Jest ona skierowana 

do tych uczniów na 

całym świecie, którzy 

chcą poznawać różne 

sposoby programowania. 

Można w niej 

uczestniczyć przez 

cały rok, z dowolnego 

urządzenia i miejsca, 

w którym jest dostęp 

do internetu. Jej 

adres internetowy to: 

godzinakodowania.pl. 

programowania 

2.5Minimum, maksimum 


▪ zapisuje się liczby za pomocą zmiennej typu lista, 

▪ dodawać liczby znajdujące się na tej liście, 

▪ znajdować minimum ciągu (serii) liczb. 

CIĄG LICZB CAŁKOWITYCH 

Wygenerujesz w Scratchu ciąg losowych liczb całkowitych z zakresu od –10 do 10. 

Do zapisywania tych liczb użyjesz zmiennej lista na karcie Dane. Zmienna ta może 

zapamiętać jednocześnie wiele liczb. Potrzebna będzie również zmienna los – do zapisywania 

wylosowanej liczby. 

Zdefiniuj nowy blok o nazwie suma, w którym będziesz zapisywać dziesięć wylosowanych 

liczb, i uruchom ten blok (rys. 1). 

a) 

c) 

53 

2.5 

Minimum, m 

b) 

W ramach akcji Godzina Kodowania są 

udostępnione kursy zawierające zadania i łamigłówki 

z postaciami ze znanych gier, zabaw 

i filmów. Ich rozwiązanie polega na ułożeniu 

programów z gotowych bloków. Warto poćwiczyć 

programowanie zarówno na zajęciach komputerowych 

w szkole, jak i w wolnym czasie w domu. 

Rys. 1. Blok suma (a), uruchomienie bloku (b) i przykładowy ciąg liczb (c) 

Zadania 

Pomogą sprawdzić i utrwalić 

umiejętności zdobyte na lekcji 

Podsumowanie 

Skrót najważniejszych 

wiadomości z danego rozdziału 

JAK TO SIĘ PISZE? 

93 

36 

PODSUMOWANIE 

Ustaw kursor myszy dokładnie na krawędzi kolumny i przeciągnij krawędzie tabeli. 

Wspólnie opracowane zestawienie końcowe – sformatowaną tabelę wypełnioną tekstem 

i ilustracjami – możecie wydrukować i powiesić na ścianie w swojej klasie. 

ZADANIA 

1. Pobierz plik slownik.rtf ze strony zkomputerem.pl. W zamieszczonym w nim 

Słowniku astronomicznym wszystkie litery „l” i „k” zostały zamienione. Znajdź 

metodę na przywrócenie tekstu do właściwego stanu. Skorzystaj z polecenia 

Zamień na karcie Narzędzia główne edytora Word. Czy wystarczy użyć tego 

polecenia w sposób automatyczny? 

Zapisz plik z poprawionym tekstem w swoim roboczym folderze. 

Na czym polega praca w chmurze? 

Do pracy w chmurze potrzebna jest przeglądarka internetowa 

(np. Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge) oraz własne 

konto do przechowywania danych (np. konto Google, 

umożliwiające pracę ze wspólnymi dokumentami na 

Dysku Google). Oznacza to, że należące do nas pliki 

z danymi nie są zapisywane na naszym komputerze, 

ale na odległym serwerze. Zaletą pracy 

w chmurze jest to, że mamy do tych plików 

dostęp na dowolnym urządzeniu połączonym 

z internetem i możemy korzystać z aplikacji 

i usług udostępnionych w sieci. 

2. Otwórz plik slownik.rtf poprawiony przez ciebie w zadaniu 1. Sformatuj tekst 

słownika: dodaj tytuł, wyróżnij odpowiednio hasła, dobierz rozmiar i krój czcionki. 

Następnie uporządkuj hasła alfabetycznie. Możesz w tym celu zastosować 

metodę przeciągania lub użyć polecenia Sortuj (od A do Z) na karcie Narzędzia 

główne edytora Word. Zilustruj Słownik astronomiczny odpowiednią grafiką, 

rozmieść tekst na jednej stronie i wydrukuj. 

Na co musisz zwrócić uwagę podczas automatycznego sortowania akapitów 

składających się na słownik? 

Czy można wierzyć informacjom 

zaczerpniętym z internetu? 

Internet jest bardzo zasobnym źródłem informacji, ale nie 

zawsze rzetelnych i pewnych. Trzeba je weryfikować w innych 

źródłach. W sieci warto korzystać ze stron godnych zaufania, 

takich jak oficjalne serwisy instytucji naukowych 

i muzeów oraz prywatne strony prowadzone m.in. 

przez naukowców, ekspertów i znanych kolekcjonerów. 

Fragment tekstu ze sformatowanego Słownika astronomicznego 

3. Przekształć Słownik astronomiczny z pliku słownik.rtf w tabelę, tak aby w jej dwóch 

kolumnach znajdowały się odpowiednio hasła i ich objaśnienia. Użyj do tego 

polecenia Konwertuj tekst na tabelę... (Wstawianie → Tabela). 

Co musisz dodatkowo zrobić, aby uzyskać właściwy efekt końcowy? 

Czego nie można publikować 

w internecie? 

To zagadnienie regulują akty prawne (np. Ustawa o prawie 

autorskim) oraz ustalenia społeczności internetowej 

(np. netykieta). Najważniejsze wynikające z nich zasady to: 

• nie można umieszczać w sieci tekstów obrażających 

inną osobę, 

• nie można publikować utworu innej osoby bez jej zgody 

i bez podania imienia i nazwiska autora, 

• nie można publikować wizerunku (np. zdjęcia) i danych 

innej osoby bez jej zgody. 

Pamiętaj! 

Informatyka to podręcznik wieloletniego użytku, dlatego nie pisz po nim, bo będą 

z niego korzystali inni uczniowie.

1 

Lekcje 

Wiele słów 

używanych na 

lekcjach informatyki 

pochodzi z języka 

angielskiego, 

np. komputer 

(computer, termin 

pochodzący od 

łacińskiego słowa 

computare – obliczać), 

procesor (processor, 

w skrócie CPU, 

od słów Central 

Processing Unit 

– główna jednostka 

wykonująca operacje), 

piksel (pixel, termin 

pochodzący od słów 

pictures element 

– element obrazu), 

bit (termin pochodzący 

od słów binary 

digit – liczba 

dwójkowa). 

z komputerem 

– wprowadzenie 

Mózg człowieka składa 

się z niemal 200 miliardów 

neuronów. Choć szybkość 

rozchodzenia się impulsów 

nerwowych jest niewielka 

(ok. 100 m/s), to szybkość przetwarzania danych 

w mózgu szacuje się na 100 bilionów bitów na sekundę 

(100 Tb/s). Ta ogromna szybkość, nieosiągalna jeszcze 

w komputerach, jest możliwa dzięki złożoności 

i równoległości połączeń między neuronami 

– jeden neuron łączy się z ok. 10 000 innych. Mózg 

jest zbudowany z kilku warstw, odpowiadających 

kolejnym etapom rozwoju. Zużywa podobną ilość 

energii co zwyka żarówka, a komputer o podobnej 

mocy wymagałby zasilania przez dużą elektrownię.

6 

1.1 

Zasady pracy 

z komputerem 

PRZYPOMNISZ SOBIE 

▪ regulamin szkolnej pracowni komputerowej, 

▪ zasady BHP obowiązujące podczas korzystania z komputera. 


▪ klasyfikuje się programy komputerowe. 

REGULAMIN SZKOLNEJ PRACOWNI KOMPUTEROWEJ 

Nauczyciel informatyki z pewnością przypomni wam regulamin pracowni komputerowej 

i omówi obowiązujące w niej zasady BHP. Każda pracownia komputerowa ma 

bowiem swoją specyfikę i w każdej obowiązują inne zasady. Zależy to od rodzaju jej 

wyposażenia oraz stosowanego w niej oprogramowania. 

Podstawowe zasady BHP podczas korzystania z komputera 

• Korzystaj z urządzeń zgodnie ze wskazówkami nauczyciela. 

• Dbaj o porządek na stanowisku komputerowym, nie jedz i nie pij 

przy komputerze. 

• O wszelkich usterkach zauważonych podczas pracy natychmiast poinformuj 

nauczyciela. 

• Nie próbuj samodzielnie naprawiać uszkodzonego sprzętu. 

• Nie zmieniaj ustawień komputera. Loguj się tylko na swoje konto 

(nie jesteś jedynym użytkownikiem komputera). 

KOMPUTER I JEGO OPROGRAMOWANIE 

Według definicji komputer to elektroniczna maszyna cyfrowa, urządzenie elektroniczne 

przeznaczone do przetwarzania informacji (danych) przedstawionych w postaci 

cyfrowej, sterowane programem zapisanym w jego pamięci. 

Z punktu widzenia użytkownika komputer jest narzędziem, na które składa się sprzęt 

(ang. hardware; czytaj: hardłer) i oprogramowanie (ang. software; czytaj: softłer). 

Podstawowym oprogramowaniem komputera, zarządzającym jego zasobami,

ZASADY PRACY Z KOMPUTEREM 

7 

definiującym środowisko działania dla innych programów zainstalowanych w komputerze 

i zarządzającym czynnościami użytkownika, jest system operacyjny (np. Windows, 

Mac OS lub Linux). 

Oprócz oprogramowania systemowego wyróżnia się programy użytkowe, narzędziowe, 

edukacyjne itd. Należy do nich pakiet oprogramowania biurowego Office (czytaj: ofis), 

zawierający edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji, 

a w niektórych wersjach również programy do tworzenia grafiki oraz zarządzania bazami 

danych. Obecnie wiele programów jest dostępnych w wersjach internetowych, 

pracuje się w nich w oknie przeglądarki. Do takich programów należy środowisko 

programowania wizualnego Scratch (czytaj: skrecz) – rys. 1. 

Rys. 1. Fragment okna przeglądarki ze stroną środowiska programowania wizualnego Scratch 

BEZPIECZEŃSTWO DANYCH I KOMPUTERA 

Oprócz wspomnianych już aplikacji, nie sposób pominąć programów zapewniających 

bezpieczeństwo danych zapisanych na dysku, a tym samym bezpieczeństwo użytkownika. 

Są to programy antywirusowe. Ich działanie polega na wykrywaniu, zwalczaniu i 

usuwaniu wirusów komputerowych (na urządzeniach mobilnych również), a także blokowaniu 

różnego rodzaju ataków pochodzących z sieci. W większości przypadków nasze 

komputery podłączone są do internetu. Korzystając z globalnej sieci, mamy dostęp do 

ogromnych zasobów informacji. Jednak za tym idą również różnego rodzaju zagrożenia. 

Brak programu antywirusowego to narażanie się na ataki i działanie szkodliwego oprogramowania. 

Programów antywirusowych jest bardzo wiele. W tej kategorii dostępne są 

zarówno programy płatne, jak i darmowe. Ich skuteczność działania jest bardzo różna.

8 LEKCJE Z KOMPUTEREM – WPROWADZENIE 

Zanim dokonasz wyboru i zainstalujesz taki program na swoim urządzeniu, warto najpierw 

porozmawiać w gronie kolegów, wysłuchać opinii osób bardziej doświadczonych, 

przeczytać artykuły na ten temat w prasie fachowej, w internecie. 

Tab. 1. Klasyfikacja programów ze względu na ich dostępność 

Typ 

Opis 

freeware 

Oprogramowanie dostępne za darmo. Może być używane 

i rozpowszechniane (jednak nie w celach komercyjnych) 

bez ograniczeń. 

shareware 

Oprogramowanie rozpowszechniane bez opłat, ale 

nie darmowe. Taki program można pobrać z sieci lub 

skopiować i używać go bez opłat przez określony czas. 

Potem program należy usunąć lub wykupić, zazwyczaj 

za niewielką kwotę. 

licencjonowane 

Oprogramowanie komercyjne, sprzedawane i użytkowane 

na warunkach określonych w licencji. 

demonstracyjne 

Rodzaj oprogramowania licencjonowanego, 

rozpowszechnianego nieodpłatnie, zazwyczaj w niepełnej 

wersji, np. bez możliwości zapisu plików. Często są to 

również pełne wersje programów, ale działające przez 

krótki okres (często nazywane trialami). 

GNU (General Public License) 

– licencja wolnego i otwartego 

oprogramowania 

Licencja umożliwiająca użytkownikom programu 

nieograniczoną możliwość: 

• korzystania z programu niezależnie od celu; 

• dostępu do kodu źródłowego programu i wprowadzania 

zmian pozwalających na realizację własnych potrzeb; 

• rozpowszechniania oryginalnej (niezmodyfikowanej) 

kopii programu; 

• ulepszania programu i rozpowszechniania własnych 

rozwiązań. 

Wszystkie wymienione rodzaje oprogramowania są chronione prawem autorskim.

ZASADY PRACY Z KOMPUTEREM 

9 

Tab. 2. Klasyfikacja programów ze względu na ich przeznaczenie 

Przeznaczenie 

Przykłady programów 

edytor tekstu 

systemowy Notatnik, systemowy WordPad, Word należący 

do pakietu Microsoft Office, Writer należący do pakietu 

LibreOffice 

edytor grafiki 

systemowy Paint, PhotoFiltre 

edytor wideo 

arkusz kalkulacyjny 

systemowy Movie Maker, osobno instalowany 

Photo Story 3 

Excel należący do pakietu Microsoft Office, Calc należący 

do pakietu LibreOffice 

przeglądarka internetowa 

Internet Explorer, Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera 

program antywirusowy 

Kasperski, Avast, Eset Nod32 

ZADANIA 

1. Sporządź w edytorze tekstu dokument zawierający regulamin szkolnej pracowni 

komputerowej. Przedstaw ten regulamin w postaci listy punktowanej. Zapisz plik 

pod nazwą regulamin w folderze Dokumenty. 

2. Sporządź w edytorze tekstu listę poznanych już i używanych przez ciebie 

programów komputerowych. Opisz krótko każdy z wymienionych programów, 

uwzględnij ich przeznaczenie. Zapisz plik pod nazwą programy 

w folderze Dokumenty. 

3. Sporządź w edytorze grafiki plan pracowni komputerowej. Wyraźnie zaznacz, 

kto będzie pracował przy danym stanowisku (wystarczy imię i pierwsza litera 

nazwiska). Zapisz plik pod nazwą pracownia w folderze Obrazy.

10 

1.2 Cechy komputerów 

DOWIESZ SIĘ 

▪ jak postępował rozwój komputerów, 

▪ jakie są podstawowe elementy komputera i ich parametry. 

ROZWÓJ KOMPUTERÓW 

W latach 1946–1959 komputery były budowane głównie z lamp elektronowych, później 

– z tranzystorów, a od lat 1965–1975 – z układów scalonych. Dzięki miniaturyzacji 

i uzyskiwaniu coraz większej złożoności układów scalonych (zawierających od kilkudziesięciu 

do wielu milionów elementów elektronicznych) w latach 80. XX wieku powstały 

mikrokomputery (rys. 1). Jeden z nich to komputer osobisty (ang. Personal Computer, 

w skrócie PC – czytaj: personal kompjuter) zaprojektowany przez firmę IBM. Nowsze 

wersje tego komputera znajdują się dzisiaj w szkołach, instytucjach i wielu domach. 

Rozwój komputerów następuje bardzo szybko. Nie jest łatwo przewidzieć, jakie komputery 

powstaną za kilka lat i jakie będą ich możliwości. 

Rys. 1. Ogłoszenie z 1988 roku o sprzedaży komputera 

NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY KOMPUTERA I ICH PARAMETRY 

Po włączeniu komputera następuje uruchomienie systemu BIOS (skrót od ang. Basic 

Input Output System; czytaj: beisik input ołtput system). To zestaw procedur, które 

inicjują pracę komputera oraz sprawdzają jego podstawowe systemy i urządzenia. 

Poprawne zakończenie tych procedur skutkuje załadowaniem systemu operacyjnego 

z pamięci trwałej komputera.

CECHY KOMPUTERÓW 

11 

Komputer działa na liczbach. Musi szybko przetwarzać i pamiętać dane niezbędne 

do wykonania obliczeń oraz wyniki tych obliczeń. Głównym liczydłem komputera 

jest procesor. Od możliwości procesora i częstotliwości taktowania procesora zależy 

szybkość działania komputera. W pierwszych mikrokomputerach procesor pracował 

z częstotliwością kilku milionów taktów na sekundę, np. 4 MHz (4 megaherce; 

M oznacza milion, Hz – 1/s, tzn. ile razy na sekundę), w dzisiejszych komputerach jest 

to już kilka miliardów, np. 3 GHz (3 gigaherce; G oznacza miliard). 

Do przechowywania aktualnie wykonywanych programów i przetwarzanych danych 

oraz wyników operacji służy w komputerze wewnętrzna pamięć operacyjna RAM (skrót 

od ang. Random Access Memory; czytaj: rendom akses memry – pamięć o swobodnym 

dostępie). To pamięć nietrwała – jej zawartość jest tracona po wyłączeniu zasilania lub 

restarcie komputera. Od pojemności tej pamięci zależy, jak wiele danych będzie przetwarzanych 

przez komputer. Pojemność pamięci RAM podaje się w bajtach (oznaczanych 

literą B) i ich wielokrotnościach. Bajt składa się zazwyczaj z 8 bitów i umożliwia 

zapamiętanie jednego znaku, np. wprowadzonego z klawiatury. 

Sprawdź, jakie są parametry procesora i pamięci RAM zainstalowanych w szkolnym 

(lub domowym) komputerze. Kliknij prawym przyciskiem ikonę Ten komputer. 

Wybierz Właściwości (rys. 2) i odczytaj podstawowe informacje o komputerze 

(rys. 3). 

Rys. 2. Wybieranie opcji Właściwości w menu 

podręcznym Ten komputer 

Rys. 3. Informacje o komputerze 

Uwaga. W innych wersjach systemu Windows dane są podawane na różne sposoby.


Oprócz ulotnej pamięci RAM w komputerze jest zainstalowana pamięć trwała ROM 

(skrót od ang. Read Only Memory; czytaj: rid onli memry – pamięć tylko do odczytu). 

W niej są zapisane najważniejsze dane, programy i system BIOS komputera, 

zachowywane po wyłączeniu zasilania. 

Zewnętrzną pamięć komputera, zwaną też pamięcią masową, stanowią dysk twardy 

(HD – ang. hard drive; czytaj: hard drajw) oraz wymienne nośniki pamięci – dyski 

optyczne (CD-ROM – ang. Compact Disc Read Only Memory czytaj: kompakt disk rid 

onli memry, DVD-RW – ang. Digital Video Disc Read, Write; czytaj: didżytl widjoł disk 

rid rajd), dysk Blu-Ray (czytaj: blu rej) i pamięć USB (skrót od ang. Universal Serial Bus; 

czytaj: juniwersal sijeriel bas). 

Aby sprawdzić podstawowe informacje o dyskach komputera, kliknij lewym przyciskiem 

ikonę Ten komputer, potem prawym przyciskiem – ikonę interesującego 

cię dysku i z menu podręcznego wybierz Właściwości (rys. 4). 

Rys. 4. Otwieranie właściwości dysku 

W wyświetlonym oknie odczytasz, ile jest wolnego miejsca na dysku, a ile – zajętego, 

oraz jaka jest całkowita pojemność dysku (rys. 5). 

W przykładzie pokazanym na rys. 5. całkowita pojemność dysku stacjonarnego wynosi 

około 1000 miliardów bajtów, czyli 930 GB. 

W informatyce wielokrotności bajtów określa się następująco: 

1 KB – kilobajt to 1024 bajty (1024 = 2 10 ), 

1 MB – megabajt to 1 048 576 bajtów (1024 x 1024 = 2 20 ), 

1 GB – gigabajt to 1 073 741 824 bajty (1024 x 1024 x 1024 = 2 30 ), 

1 TB – terabajt to 1 099 511 627 776 bajtów.

CECHY KOMPUTERÓW 

13 

Rys. 5. Właściwości dysku 

Jakość obrazu wyświetlanego na ekranie monitora zależy od parametrów monitora 

i zainstalowanej w komputerze karty graficznej. 

Aby je poznać, kliknij prawym przyciskiem myszy w dowolnym pustym miejscu 

pulpitu Windows i w podręcznym menu wybierz Właściwości grafiki. 

Rys. 6. Właściwości grafiki


W przykładzie przedstawionym na rys. 6 rozdzielczość monitora wynosi 1280 x 1024 

punktów, co oznacza, że obraz wyświetlany na ekranie składa się z 1 300 000 punktów; 

głębia kolorów ma 32 bity, czyli 4 bajty są używane do zapamiętania koloru każdego 

punktu ekranu. Wobec tego do zapamiętania wszystkich wyświetlanych punktów potrzeba 

około 5 200 000 bajtów, czyli 5,2 MB. Co najmnej taką pojemność musi mieć 

pamięć karty graficznej. 

Aby obraz wyświetlany na ekranie był stabilny, a ruch – płynny, karta graficzna musi 

wyświetlać szybko jeden obraz po drugim. Dwadzieścia pięć obrazów na sekundę wystarczy, 

aby nasze oko widziało płynny ruch. Pamięć karty graficznej powinna być więc 

przynajmniej kilkakrotnie większa niż obliczona wyżej. 

Najistotniejsze parametry komputera 

• Częstotliwość procesora. 

• Pojemność pamięci operacyjnej. 

• Pojemność pamięci trwałej. 

• Pojemność pamięci karty graficznej. 

ZADANIA 

1. Utwórz w arkuszu kalkulacyjnym tabelę zawierającą istotne cechy twojego 

komputera. Poszukaj w internecie dodatkowych informacji, które warto 

uwzględnić w takim zestawieniu. 

2. Sprawdź, co oznaczają jednostki pamięci komputera bit i bajt, i wypisz ich 

definicje. 

3. Zestaw w tabelce i porównaj podstawowe parametry komputera i wybranego 

smartfona lub tabletu.

15 

1.3 Czy masz 1101 lat? 

DOWIESZ SIĘ 

▪ co oznaczają pojęcia bit i bajt, 

▪ jak zapisuje się liczby w systemach pozycyjnych – dziesiętnym, dwójkowym i szesnastkowym. 

ZAPIS DZIESIĘTNY LICZB 

Najwyższy (tzw. środkowy) wierzchołek Rysów znajduje się na wysokości 2503 

m n.p.m. Zapis liczby 2503 opiera się na pewnej umowie: ostatnia pozycja (po 

prawej stronie) to liczba jednostek, kolejna (w lewo) – to liczba dziesiątek, następna 

– liczba setek itd. Liczbę 2503 odczytuje się więc jako: 2 tysiące, 5 setek, 

0 dziesiątek i 3 jednostki. Zapis za pomocą wzoru wygląda tak: 

2503 = 2 x 1000 + 5 x 100 + 0 x 10 + 3 x 1. 

Opisany sposób zapisu liczb to system pozycyjny dziesiętny (tab. 1). Jest on nazywany 

dziesiętnym, ponieważ polega na użyciu dziesięciu cyfr i ma podstawę 10, oraz pozycyjnym, 

gdyż pozycja cyfry w zapisie liczby decyduje o tym, czy ta cyfra oznacza liczbę 

jednostek, dziesiątek, setek itd. 

Tab. 1. Liczby w zapisie dziesiętnym 

Potęga Nazwa Zapis 

Zapis 

potęgowy 

0 jeden 1 10 0 

1 dziesięć 10 10 1 

2 sto 100 10 2 

3 tysiąc 1000 10 3 

4 dziesięć tysięcy 10 000 10 4 

5 sto tysięcy 100 000 10 5 

6 milion 1 000 000 10 6 

9 miliard 1 000 000 000 10 9 

12 bilion 1 000 000 000 000 10 12 

15 trylion 1 000 000 000 000 000 10 15


ZAPIS DWÓJKOWY LICZB 

W analogiczny sposób można zdefiniować system pozycyjny dwójkowy. Występują 

w nim tylko dwie cyfry: 0 i 1. Jest on „naturalny” dla komputera, którego podstawowe 

elementy mogą być w dwóch stanach: nieprzewodzenia prądu lub przewodzenia prądu. 

Dwie cyfry – 0 i 1, które reprezentują wartości NIE i TAK, mogą tworzyć elementarną 

informację. Taką elementarną porcję informacji nazywa się bitem. 

Tab. 2. Liczby w zapisie dwójkowym 

Potęga Zapis dziesiętny Zapis dwójkowy Zapis potęgowy 

0 1 1 2 

2 0 

1 2 10 2 

2 1 

2 4 100 2 

2 2 

3 8 1000 2 

2 3 

4 16 10000 2 

2 4 

5 32 100000 2 

2 5 

6 64 1000000 2 

2 6 

7 128 10000000 2 

2 7 

8 256 100000000 2 

2 8 

9 512 1000000000 2 

2 9 

10 1024 10000000000 2 

2 10 

Jak zamienić liczbę zapisaną w systemie dziesiętnym, np. 13, na liczbę zapisaną w systemie 

dwójkowym? Najpierw w tabeli 2 trzeba znaleźć największą potęgę liczby 2 nie 

większą niż 13. Jest to 8 = 2 3 . Obliczyć różnicę 13 – 8 = 5 i znaleźć największą potęgę 

liczby 2 nie większą niż 5. Jest to 4 = 2 2 ; pozostaje 5 – 4 = 1 = 2 0 . Liczba dziesiętna 

13 składa się zatem z potęg: 8, 4, 1 (nie zawiera potęgi 2 = 2 1 ). W systemie dwójkowym 

zapisuje się ją następująco: 

13 = 1 x 8 + 1 x 4 + 0 x 2 + 1 x 1 = 1101. 

Żeby nie było wątpliwości, że mamy do czynienia z liczbą dwójkową, należy ją zapisywać 

z podstawą: 1101 2 

.

CZY MASZ 1101 LAT? 

17 

Zamień na liczby dwójkowe następujące liczby dziesiętne: 10, 31, 32, 44. 

A jak wykonać zamianę odwrotną? Trzeba pomnożyć kolejne bity (cyfry) liczby dwójkowej 

przez kolejne potęgi liczby 2 i wszystko zsumować. Na przykład: 

11001 2 

= 1 x 16 + 1 x 8 + 0 x 4 + 0 x 2 + 1 x 1 = 16 + 8 + 1 = 25. 

Zapisz w postaci liczb dziesiętnych następujące liczby dwójkowe: 111 2 

, 1000 2 

, 

10001 2 

, 11111111 2 

. 

KALKULATOR 

Do zamiany liczb dziesiętnych na dwójkowe 

można używać systemowego Kalkulatora 

(rys. 1). Znajdziesz go po wybraniu 

Start → Wszystkie aplikacje → 

Kalkulator. 

Otwórz Kalkulator i na karcie Widok 

wybierz opcję Programisty. Następnie 

wpisz w okienko liczbę 13. Teraz 

wystarczy zamiast opcji Dec (skrót od 

słowa decymalny, czyli dziesiętny) wybrać 

Bin (skrót od słowa binarny, czyli 

dwójkowy) – i gotowe. 

ZAPIS SZESNASTKOWY LICZB 

W Kalkulatorze systemowym oprócz opcji 

Dec i Bin są jeszcze Hex i Oct. 

Włącz Kalkulator i zamieniaj kolejne 

liczby dziesiętne z użyciem opcji Hex. 

Najpierw 1, potem 2 itd. 

Rys. 1. Kalkulator systemowy 

Skrót hex pochodzi od słowa heksadecymalny, czyli szesnastkowy. W układzie szesnastkowym 

zastosowano dla cyfr od 0 do 9 zapis cyfrowy, a dla cyfr od 10 do15 – zapis 

literowy: A, B,… F. Układ ten ma szesnaście znaków i podstawę 16. 

Za pomocą Kalkulatora zamień na postać dwójkową oraz postać szesnastkową następujące 

liczby dziesiętne: 255, 1000, 1024, 65535, 65536, 16777215. 

Jeśli komputer posługuje się tylko zerami i jedynkami, to jak zapamiętuje litery? Oczywiście 

wykorzystuje do tego celu zera i jedynki. Ale w jaki sposób?

18 

LEKCJE Z KOMPUTEREM – WPROWADZENIE 

Oszacuj, ile znaków potrzeba, aby pisać dowolne teksty. Może ci w tym pomóc Tablica 

znaków (Start → Wszystkie aplikacje → Akcesoria systemu) – rys. 2. Przy okazji 

zapoznaj się z możliwościami tego narzędzia. 

Rys. 2. Tablica znaków w systemie Windows 

Podstawowy zestaw zawiera 256 znaków (ponumerowanych od 0 do 255). Zamieńmy 

liczbę 255 na postać dwójkową: 256 to 2 8 , czyli 100000000 2 

. Teraz wystarczy odjąć od 

tej liczby 1 i otrzymamy: 255 = 11111111 2 

. 

11111111 2 

to największa liczba, którą można zapisać na 8 bitach. Ośmiobitową 

liczbę nazywamy bajtem. 

Umowa dotycząca sposobu przypisywania znakom numerów (kodów) nazywa się ASCII 

(skrót od ang. American Standard Code for Information Interchange; czytaj: emerikn 

standard kołd for informejszyn interczejndż). W myśl tej umowy np. litera A ma numer 

65, natomiast a – 97 (w systemie dziesiętnym). Aby łatwo można było kodować litery 

różnych alfabetów, wprowadzono dwubajtowy zapis znaków według nowego standardu 

Unicode. Umożliwia on zakodowanie 256 ∙ 256 = 65536 znaków. Numery kodowe znaków 

ASCII nie uległy zmianie, dodano jedynie 00 na początku. Z tablicy znaków przedstawionej 

na rys. 2. wybrano znak A, w wyniku czego w dolnym polu okna wyświetlił 

się numer kodowy tego znaku: U+0041. Jest on zapisany w układzie szesnastkowym. 

Za pomocą Kalkulatora znajdź wartość kodu litery A w systemie dziesiętnym.

CZY MASZ 1101 LAT? 

19 

ZADANIA 

1. System pozycyjny dziesiętny nie jest jedynym 

sposobem zapisu liczb. Z czasów rzymskich zachował się 

i bywa jeszcze czasami wykorzystywany inny sposób. 

Podaj trzy przykłady wykorzystania liczb rzymskich. 

Przypominamy znaczenie używanych symboli: 

I – 1, V – 5, X – 10, L – 50, C – 100, D – 500, M – 1000. 

2. Utwórz w arkuszu kalkulacyjnym tabelę (rys. 3) 

zawierającą kolejne potęgi liczby 2. Zacznij 

od potęgi zerowej, a skończ na potędze 32. 

3. Istnieje prosty sposób szybkiego przeliczania liczb 

z postaci dziesiętnej na dwójkową. Opiera się on na 

spostrzeżeniu, że jeśli podzieli się liczbę przez dwa, to 

reszta z dzielenia (wyniesie 0 albo 1) będzie ostatnią 

cyfrą rozwinięcia dwójkowego, natomiast otrzymany 

iloraz całkowity będzie liczbą (wyobraź ją sobie w postaci 

dwójkowej) pozbawioną ostatniej cyfry. Można więc go 

dzielić dalej, aż do momentu, gdy wyczerpie się liczbę, 

czyli gdy iloraz będzie równy 0. 

Na przykład: 

Liczba Reszta 

10 0 

5 1 

2 0 

1 1 

Rys 3. Kolejne potęgi 

0 

dwójki 

Tak więc 10 = 1010 2 

. 

Zauważ, że rozwinięcie dwójkowe wypisuje się od końca – od ostatniej uzyskanej 

reszty. Zamień w ten sposób liczby dziesiętne 27 i 44 na liczby dwójkowe. 

4. Przelicz na postać dwójkową, a następnie na postać szesnastkową kody wybranej 

litery (wielkiej i małej). Do przygotowania listy kodów liter wykorzystaj arkusz 

kalkulacyjny. W pierwszej kolumnie wpisz kolejne liczby od 1 do 127. W drugiej 

– wstaw funkcję ZNAK, której argumentem będzie liczba z kolumny pierwszej, 

znajdująca się w tym samym wierszu.

20 

1.4 W sieci 


▪ sprawnie wyszukiwać teksty i ilustracje w sieci i je pozyskiwać, 

▪ korzystać z konta pocztowego Gmail (czytaj: dżimejl). 

SZUKANIE TEKSTÓW W SIECI 

Załóżmy, że na lekcję geografii musisz przygotować planszę Wielkie dzieło Mikołaja 

Kopernika. Potrzebujesz do tego informacji tekstowych i ilustracji – rysunków, zdjęć, 

reprodukcji. Teraz poszukasz ich w sieci. 

Internet jest bardzo zasobnym źródłem informacji, ale nie zawsze są one rzetelne 

i pewne, dlatego trzeba je weryfikować w innych źródłach. W sieci warto 

korzystać ze stron godnych zaufania, takich jak oficjalne serwisy instytucji 

naukowych i muzeów oraz prywatne strony prowadzone m.in. przez naukowców, 

ekspertów i znanych kolekcjonerów. 

Jak szybko i skutecznie odnaleźć potrzebne teksty na zadany temat? 

Uruchom przeglądarkę i wpisz adres wyszukiwarki internetowej www.google.pl, 

a potem naciśnij klawisz Enter. Wyświetli się strona główna Google z pustym polem 

tekstowym (rys. 1). 

Rys. 1. Fragment strony głównej wyszukiwarki Google 

Wpisz w tym polu frazę Mikołaj Kopernik. 

W trakcie wpisywania frazy zmieniają się wygląd i położenie pola tekstowego. Wyszukiwarka 

podsuwa różne propozycje (rys. 2).

W SIECI 

21 

Rys. 2. Wyszukiwanie tekstów w Google 

Można kliknąć jedną z tych propozycji lub dokończyć swój wpis i kliknąć przycisk 

Szukaj lub klawisz Enter. 

Rys. 3. Liczba wyników wyszukiwania z grudnia 2016 roku 

Jak widać na rys. 3 bardzo dużo jest stron odpowiadających tak sformułowanemu zapytaniu 

i nie wszystkie dotyczą polskiego astronoma. Aby ograniczyć liczbę stron do 

najbardziej odpowiadających zapytaniu, trzeba zawęzić wyszukiwanie. 

Kliknij przycisk Narzędzia (rys. 4) – wówczas wyświetlą się kolejne przyciski. 

Rys. 4. Narzędzia wyszukiwania 

Aby z wyników wyszukiwania wyeliminować strony obcojęzyczne, kliknij przycisk 

Dowolny język i wybierz Tylko język polski (rys. 5). 

Teraz ogranicz wyszukiwanie tylko do stron dotyczących osoby Mikołaja Kopernika 

– kliknij przycisk Wszystkie wyniki i wybierz Dokładnie (rys. 6). 

Rys. 5. Wybór języka polskiego 

Rys. 6. Zawężenie wyników wyszukiwania

22 


Wyszukiwarka ustala kolejność stron umieszczonych na liście w zależności od tego, 

w jakim stopniu są one zgodne z wpisanym zapytaniem. Jeśli będziesz odwiedzać je 

po kolei, możesz zebrać informacje na interesujący cię temat. 

Aby uzyskać więcej wskazówek na temat wyszukiwania potrzebnych informacji, 

kliknij przycisk Ustawienia i wybierz opcję Pomoc dotycząca wyszukiwania 

(rys. 7). 

Rys. 7. Otwieranie pomocy dotyczącej wyszukiwania 

SZUKANIE ILUSTRACJI W SIECI 

Teksty do planszy już masz, czas na wyszukanie ilustracji. 

Uruchom przeglądarkę internetową i otwórz stronę wyszukiwarki Google. 

W polu wyszukiwania wpisz frazę Mikołaj Kopernik i kliknij przycisk Grafika (rys. 8). 

Rys. 8. Wyszukiwanie grafiki w Google 

Wyświetli się lista miniatur obrazów. Na tej liście mogą się także pojawić obrazy niezwiązane 

bezpośrednio z Mikołajem Kopernikiem. Wynika to stąd, że wyszukiwarka 

pokazuje obrazy znajdujące się na stronach, na których przede wszystkim występuje 

fraza Mikołaj Kopernik, ale również nazwisko Kopernik lub tylko imię Mikołaj. 

Aby zawęzić tę listę, kliknij przycisk Narzędzia. 

Za pomocą przycisków Rozmiar, Kolor, Typ, Godzina, Prawa do użytkowania dokładnie 

określ parametry poszukiwanego przez ciebie obrazu.

W SIECI 

23 

Jakie ustawienia przyjąć? Proponujemy takie, które zapewnią ci dużą swobodę w wykorzystaniu 

obrazu, czyli: Rozmiar – Duże (duży obraz łatwiej zmniejszyć bez utraty 

jakości), Kolor – Dowolny kolor, Typ – Dowolny typ, Godzina – Kiedykolwiek, Prawa 

do użytkowania – Oznaczone do ponownego wykorzystania z modyfikacją (wybraną 

grafikę możesz wówczas modyfikować oraz publikować w celach niekomercyjnych 

i komercyjnych). 

Kliknij przycisk Szukaj. 

Przejrzyj miniatury obrazów wyszukanych w sieci i kliknij wybraną. 

Na wyświetlonej stronie z obrazami kliknij przycisk Pokaż obraz (rys. 9). 

Rys. 9. Strona z wyszukanymi obrazami 

Wyszukiwanie zakończone sukcesem! Czas więc na zapisanie sieciowej grafiki na 

dysku. 

Aby pobrać obraz z sieci i zapisać na dysku, kliknij go prawym przyciskiem myszy 

i z menu podręcznego wybierz polecenie Zapisz obraz jako…. Polecenie to może 

mieć inne brzmienie w różnych przeglądarkach. 

Jeśli w opracowaniu zostały wykorzystane materiały cudzego autorstwa pobrane 

z sieci, trzeba podać źródło ich pochodzenia – w tym wypadku adres strony 

internetowej.

24 


KONTO POCZTOWE GOOGLE 

Materiałami zebranymi do planszy możesz się wymieniać z pracującymi nad nią członkami 

grupy. Wykorzystasz do tego pocztę elektroniczną Gmail dostępną w usłudze 

Google. Jeśli nie masz jeszcze swojego konta pocztowego, możesz je teraz założyć. 

Uruchom przeglądarkę internetową i otwórz stronę www.google.pl. 

Kliknij przycisk Gmail znajdujący się na górze strony wyszukiwarki. 

Na nowo otwartej stronie kliknij odnośnik Utwórz konto (rys. 10). 

Wypełnij formularz rejestracyjny i kliknij przycisk Następny krok (rys. 11). 

Rys. 10. Tworzenie konta Gmail 

Rys. 11. Formularz rejestracyjny konta

W SIECI 

25 

Pamiętaj, że w formularzu nie musisz podawać ani numeru telefonu, ani obecnie 

używanego adresu e-mail (jeśli taki masz). Jednak te dane ułatwiają identyfikację 

użytkownika w razie problemów z logowaniem się na konto. 

Zatwierdź warunki korzystania z konta. 

Od tej chwili jesteś użytkownikiem poczty elektronicznej Gmail. 

Zapamiętaj adres swojej skrzynki pocztowej (jest to nazwa@gmail.com) i swoje 

hasło dostępu do niej. 

Zajrzyj do samouczka (rys. 12) – pomoże ci w korzystaniu z tej usługi. 

Rys. 12. Dostęp do pomocy Gmaila 

O innych usługach Google dowiesz się, kiedy będziesz wykonywać ćwiczenia i zadania 

podczas kolejnych lekcji. 

ZADANIA 

1. Wyszukaj w internecie reprodukcję obrazu Bociany Józefa Chełmońskiego. 

Pamiętaj o ustawieniu parametru wyszukiwania w zakresie prawa do użytkowania 

na: Oznaczone do ponownego wykorzystania z modyfikacją. Zmodyfikuj pobrany 

obraz w programie PhotoFiltre w dowolny sposób i zapisz go w folderze Obrazy. 

2. Zbierz adresy e-mail od wszystkich koleżanek i kolegów z klasy. Wprowadź je do 

swojej książki adresowej poczty Gmail. 

3. Wyślij obraz przetworzony przez ciebie w zadaniu 1 do kolegów z klasy, za 

pośrednictwem swojego konta pocztowego Gmail. 

4. Po otrzymaniu wszystkich prac od koleżanek i kolegów weź udział w plebiscycie 

na najciekawszą modyfikację obrazu. Głosowanie przeprowadźcie za pomocą 

poczty Gmail. Zasady głosowania ustalcie z nauczycielem informatyki.

26 

1.5 W chmurze 


▪ rozumieć pojęcie praca w chmurze, poznasz zalety i wady takiej pracy, 

▪ wykorzystać konto Gmail do pracy w internetowej chmurze, 

▪ umieszczać swoje pliki na Dysku Google. 

CZYM JEST PRACA W CHMURZE? 

Praca w internetowej chmurze (ang. cloud computing; czytaj: klałd kompiuting) polega 

na korzystaniu z programów lub usług udostępnianych coraz powszechniej za pośrednictwem 

internetu. W chmurze możesz przechowywać swoje dane, możesz je też modyfikować 

lub udostępniać innym osobom do wspólnego użytkowania. W zdecydowanej 

większości przypadków do pracy w chmurze wystarczy przeglądarka internetowa. 

ZALETY PRACY W CHMURZE 

• Możliwość zdalnej pracy grupowej nad dokumentem i wymiany poglądów na jego 

temat. 

• Dostęp do danych i aplikacji z każdego (prawie) miejsca za pomocą urządzeń mobilnych, 

takich jak tablet i smartfon. 

• Brak konieczności instalowania potrzebnego oprogramowania. 

• Uniezależnienie pracy od systemu operacyjnego komputera. 

WADY PRACY W CHMURZE 

• Mniejsze możliwości funkcjonalne aplikacji, np. pakietów biurowych. 

• Brak dostępu do danych w razie awarii sieci. 

• Potencjalne ryzyko utraty prywatności użytkowników. 

• Usługodawcy gwarantują bezpieczeństwo prywatności danych gromadzonych 

w chmurze. Nigdy jednak nie można mieć pewności, że poufne dane nie zostaną 

wykorzystane przez innego użytkownika. Gdy korzystasz z tego typu usług, kieruj się 

zasadą ograniczonego zaufania. 

• Możliwość zakończenia świadczenia usługi. 

CZY JESTEŚ W CHMURZE? 

Tak, korzystasz przecież z konta Gmail. Od chwili założenia konta pocztowego jesteś 

użytkownikiem jednej z usług działających w internetowej chmurze. Konto to 

umożliwi ci korzystanie z innych usług udostępnianych przez firmę Google. Możesz 

odbierać i wysyłać wiadomości ze swojego konta z dowolnego miejsca na świecie. 

Są tylko dwa warunki: pierwszy – musisz mieć dostęp do urządzenia, takiego jak

W CHMURZE 

27 

komputer, tablet lub smartfon; drugi – urządzenie to musi mieć możliwość łączenia 

się z internetem. 

DYSK GOOGLE – TWOJE DANE W CHMURZE 

Aby uzyskać pełny dostęp do wszystkich usług 

Google, musisz się zalogować, tak jak logujesz się 

do swojej poczty Gmail. 

Uruchom przeglądarkę internetową i otwórz 

stronę www.google.pl. Kliknij przycisk Zaloguj 

się w prawym górnym narożniku okna (rys. 1). 

Rys. 1. Przejście do strony logowania 

W oknie logowania wprowadź swój adres 

e-mail i kliknij przycisk Dalej. 

W następnym oknie wpisz swoje hasło. 

Zastanów się, czy warto zaznaczać opcję Zapamiętaj 

mnie. 

Kliknij przycisk Zaloguj się (rys. 2). 

Teraz masz już dostęp do wszystkich usług oferowanych 

przez Google. 

Rys. 2. Logowanie się do usług Google 

Aby sprawdzić, jakie to usługi, kliknij przycisk 

Aplikacje Google (rys. 3). 

Otworzy się okno zawierające ikony różnych usług 

Google, ale nie jest to jeszcze cała oferta. Gdy klikniesz 

przycisk Więcej, zobaczysz ikony kolejnych 

usług, a po kliknięciu przycisku Jeszcze więcej od 

Google wyświetli się pełna oferta. 

Rys. 3. Przejście do Aplikacji Google 

Wśród wyświetlonych usług wybierz Dysk – kliknij jego ikonę, wyświetli się okno 

Mój dysk – Dysk Google (rys. 4). 

Rys. 4. Wygląd okna Mój dysk – Dysk Google po pierwszym zalogowaniu


Teraz prześlesz na swój dysk w chmurze wszystkie prace wykonane przez ciebie podczas 

lekcji informatyki. Dysk Google umożliwia zapisanie aż 15 GB danych. Będziesz 

mieć do nich dostęp w domu, w szkole, w dowolnym miejscu. 

Kliknij przycisk NOWY. 

Z rozwijanej listy wybierz polecenie Prześlij plik (rys. 5). 

Rys. 5. Wybór polecenia Prześlij plik 

W oknie Wysyłanie pliku wybierz folder Dokumenty i zaznacz wszystkie pliki, które 

chcesz wysłać na Dysk Google (rys. 6). 

Kliknij przycisk Otwórz. 

Rys. 6. Przesyłanie zaznaczonych plików na Dysk Google 

Unikaj umieszczania w internetowej chmurze plików zawierających poufne dane.

W CHMURZE 

29 

Rys. 7. Wygląd okna Mój dysk – Dysk Google 

z przesłanymi plikami 

W ustawieniach domyślnych Dysku Google zadeklarowano wyświetlanie dużych ikon 

plików. Gdy zgromadzisz ich wiele, może to utrudnić szybkie wyszukanie jednego z nich. 

Wielkość wyświetlanych ikon zmienisz za pomocą przycisku Widok listy (rys. 8). 

Rys. 8. Zmiana sposobu wyświetlania ikon plików 

na Dysku Google 

Sprawdź, co jeszcze możesz zrobić na Dysku Google. Po zakończeniu pracy nie 

zapomnij się wylogować. 

ZADANIA 

1. Utwórz na Dysku Google nowy folder pod nazwą Informatyka, a w nim folder 

Klasa 7. Załóż w tym folderze podfoldery poszczególnych lekcji rozdziału 1 

w podręczniku według następującego wzorca: folder pierwszej lekcji pierwszego 

rozdziału – 1.1, folder drugiej lekcji tego rozdziału – 1.2 i tak dalej. Później 

będziesz dodawać foldery kolejnych lekcji w miarę ich realizacji. 

2. Przenieś wszystkie pliki umieszczone przez ciebie na Dysku Google do 

odpowiednich folderów utworzonych w zadaniu 1. 

3. Jeśli masz smartfon z dostępem do internetu, zaloguj się za jego pomocą 

do usługi Dysk Google. Sprawdź, czy możesz odczytać zawartość plików 

umieszczonych przez ciebie na dysku w chmurze. 

4. Sprawdź, jakie usługi są jeszcze dostępne w chmurze i jak możesz z nich 

korzystać.

30 

1.6 Wspólne dokumenty 

DOWIESZ SIĘ 

▪ jak tworzyć wspólne dokumenty za pomocą usług Dokumenty Google 

i Dysk Google, 

▪ jakie zasady obowiązują w internecie. 

ZAŁOŻENIA WSPÓLNEJ PRACY 

Podczas tej lekcji najpierw podzielicie się na grupy, potem wybierzecie po jednym 

z poniższych zagadnień, a na końcu utworzycie poświęcone im wspólne dokumenty. 

Będziecie korzystać z usługi Dysk Google, która umożliwia tworzenie i udostępnianie 

różnych dokumentów. 

Otwórz stronę www.google.pl i wybierz Dysk, a potem przejrzyj strony powitalne 

i obejrzyj film na ostatniej z nich, aby się dowiedzieć, jak można wykorzystać ten 

dysk. 

Kliknij przycisk NOWY. Zobaczysz, że możesz tu tworzyć dokumenty tekstowe, 

arkusze i prezentacje. 

Wybierz Dokumenty Google – otworzy się edytor tekstowy. Zauważ, że nie jest on 

zainstalowany na komputerze, otwiera się w oknie przeglądarki, a właściwym miejscem 

zapisu gotowych dokumentów jest twój Dysk Google. 

Główną zaletą takiego rozwiązania jest to, że dokumenty będziesz mieć pod ręką, 

wszędzie tam, gdzie masz dostęp do internetu. Wystarczy, że zalogujesz się na swoje 

konto. Równie łatwo podzielisz się dokumentami z innymi. 

Teraz pora wybrać zespół i jedno z czterech zagadnień do opracowania. 

1. Zasady netykiety 

Porozumiewanie się i współpraca z innymi ludźmi zawsze wymagają zachowania 

pewnych reguł. Przede wszystkim staramy się nie krzywdzić innych swoim postępowaniem 

i im nie szkodzić. Również w internecie zostały określone zasady właściwego 

zachowania. Nazwano je netykietą (połączenie słów net, czyli sieć, i etykieta, czyli reguły 

zachowania). Poniżej wypisano zasady netykiety.

WSPÓLNE DOKUMENTY 

31 

Zasady netykiety 

• Nie używaj brzydkich wyrazów, nie obrażaj innych. 

• Wiadomości na czacie lub forum pisz zwięźle i na temat. 

Utwórzcie wspólny dokument, w którym zamieścicie przynajmniej ośmiopunktową 

listę zasad netykiety. 

2. Akronimy 

Porozumiewanie się za pomocą poczty elektronicznej, pogawędki sieciowej lub dyskusji 

z grupą użytkowników często wymaga zwięzłości i szybkości. Dlatego używa 

się w sieci różnego rodzaju skrótowców (akronimów) głównie z języka angielskiego. 

W poniższej tabeli wypisano kilka przykładów. 

Tab. 1. Akronimy 

Skrótowiec 

angielski 

Skrótowiec 

polski 

Rozwinięcie skrótowca 

Znaczenie polskie 

BTW by the way (czytaj: baj dy łej) Przy okazji... 

MSPANC 

Mogę się powstrzymać, ale 

nie chcę. 

CU see you (czytaj: si ju) Do zobaczenia. 

3m się 

Trzymaj się. 

Znajdźcie w internecie 20 innych akronimów i utwórzcie w edytorze tekstu własną 

tabelę. 

3. Emotikony 

Innym sposobem skrócenia przekazu, często służącym do wyrażania odczuć, są emotikony, 

nazywane też smajlejami (uśmieszkami). Najbardziej znany symbol to : - ), 

jego obrazem jest uśmiechnięta buźka .

32 


Tab. 2. Emotikony 

Symbol 

Znaczenie 

: - )) Uśmiecham się szeroko, jest mi bardzo wesoło 

: - # Nic nie mogę powiedzieć 

Znajdźcie w internecie 20 emotikonów i umieśćcie je w tabeli podobnej do podanej 

wyżej. 

4. Słowniczek sieciowy 

Poznaliście takie terminy jak: netykieta, akronimy i emotikony. Być może w trakcie 

przeglądania zasad netykiety lub poszukiwania akronimów napotkaliście inne terminy: 

spam, łańcuszek internetowy czy flooding. Co one oznaczają? 

Flooding (od ang. słowa flood; czytaj: flad – powódź) – wielokrotne wysłanie 

wiadomości w bardzo krótkim czasie; zalewanie użytkowników stertą listów. 

Łańcuszek internetowy – rodzaj spamu. Listy łańcuszkowe zawierają bardzo często 

fałszywe informacje oraz prośbę o rozesłanie ich dalej. 

Spam – rozsyłanie wielu listów (często o charakterze komercyjnym) do nieznanych 

osób. Cechy spamu: 

• treść wiadomości wysyłanej do wszystkich adresatów jest taka sama; 

• adresat nie wyraził zgody na otrzymanie takiej wiadomości; 

• wiadomość ma na celu uzyskanie jakiegoś rodzaju zysku przez nadawcę. 

Utwórzcie słowniczek terminów związanych z komunikacją w internecie; podajcie 

ich krótkie objaśnienia. 


Zespoły sformowane? Zagadnienia wybrane? Jeśli tak, to możecie przystąpić do pracy 

z Dokumentami Google. Na początku wybrany członek zespołu powinien utworzyć 

dokument na swoim Dysku Google i nadać mu odpowiedni tytuł. Następnie należy 

udostępnić ten dokument pozostałym członkom do wspólnej pracy (rys. 1). 

Rys. 1. Udostępnianie dokumentu


33 

Jeśli tobie przypadnie taka rola, wejdź na swój Dysk Google, zaznacz dokument 

i wybierz z obrazkowego menu przycisk Udostępnij element… (rys. 1) lub kliknij 

dokument prawym przyciskiem myszy i wybierz z menu podręcznego polecenie 

Udostępnij…. 

W wyświetlonym oknie Udostępnij innym wpisz adresy e-mail pozostałych członków 

zespołu i nadaj tym osobom uprawnienia do edytowania pliku. Dodaj krótką 

wiadomość, np. „Zabieramy się do pracy…” (rys. 2). 

Rys. 2. Uprawnienia użytkowników wspólnego dokumentu 

Jeśli chcesz zmienić uprawnienia członków grupy lub zaprosić kolejne osoby, kliknij 

opcję Zaawansowane – otworzy się okno Ustawienia udostępniania (rys. 3). 

Wprowadzone ustawienia zaakceptuj za pomocą przycisku Gotowe. 

Rys. 3. Zaproszenie do pracy nad wspólnym dokumentem

34 


Po powrocie do okna udostępniania kliknij przycisk Wyślij – do podanych osób 

zostanie przesłany e-mail o udostępnieniu dokumentu. 

Pozostali członkowie zespołu powinni odebrać e-mail lub zajrzeć na swoim Dysku 

Google do folderu Udostępnione. Znajdą tam udostępniony dokument i mogą zabierać 

się do pracy. Trzeba to wypróbować, ponieważ redagować mogą wszyscy naraz. 

Rys. 4. Wspólnie tworzony dokument 

Widać, kto pracuje nad dokumentem (rys. 4). Jeśli ktoś korzysta z konta Google i jest 

na nim zalogowany, to pokazują się jego dane, a czasem także miniaturka zdjęcia. Jeśli 

nie jest zalogowany, to występuje anonimowo, a system nadaje mu nazwę, np. „Anonimowy 

dziobak”. Wspólna praca wymaga zdyscyplinowania, żeby nie psuć tego, co robią 

inni. Kiedy wszystkie zespoły przygotują swoje dokumenty, warto będzie wspólnie je 

obejrzeć i przedyskutować ich treść. 

ZADANIA 

1. Utwórz na Dysku Google prezentację i udostępnij ją wybranym uczniom z klasy. 

Wspólnie opracujcie swoją prezentację, np. niech każdy utworzy w niej stronę 

poświęconą sobie i swoim zainteresowaniom. 

2. Utwórz na Dysku Google rysunek (wybierz NOWY → Więcej → Rysunki Google). 

Udostępnij go koleżance lub koledze i wspólnie narysujcie komputer przyszłości. 

3. Skopiuj (przeciągnij) na Dysk Google arkusz kalkulacyjny utworzony na jednej 

z pierwszych lekcji (np. arkusz do zadania 2 z lekcji 1.3). 

4. Otwórz ten arkusz za pomocą Dokumentów Google i rozszerz jego obliczenia 

przynajmniej o kilka wierszy. Sformatuj arkusz według swojego uznania 

i udostępnij wybranej osobie.

PODSUMOWANIE 35 

Na co trzeba uważać podczas 

pracy z komputerem? 

Komputer jest bezpiecznym urządzeniem, jednak nie 

należy spędzać przed nim zbyt wiele czasu 

(np. kilka godzin bez przerwy). Nie można też próbować 

go samodzielnie naprawiać. Na komputerach, 

które są wspólnie użytkowane, trzeba się logować 

i pracować tylko na swoim koncie. Należy dbać 

o porządek zarówno w swoich plikach i folderach, 

jak i na stanowisku komputerowym. 

Jakie są najważniejsze 

elementy komputera? 

• Procesor – centralna jednostka wykonująca obliczenia; 

szybkość jego działania, czyli liczba operacji 

wykonywanych w ciągu sekundy, jest mierzona 

w gigahercach (GHz – miliard operacji na sekundę). 

• Pamięć operacyjna RAM – urządzenie do umieszczania 

wyników obliczeń i przetwarzania danych 

w komputerze; pojemność tej pamięci jest mierzona 

w gigabajtach (GB – miliard bajtów). 

• Pamięć trwała ROM – urządzenie do przechowywania 

danych, programów i systemu BIOS komputera; 

pojemność tej pamięci również jest mierzona 

w gigabajtach. 

Co to jest bajt? 

Bajt jest jednostką pamięci (lub informacji). 

Jeden bajt składa się z ośmiu bitów. Bit to 

elementarna porcja informacji, przedstawiana 

za pomocą dwóch cyfr – 0 i 1, które 

reprezentują wartości NIE i TAK. Bajt to 

2 8 = 256 takich wartości.

36 

PODSUMOWANIE 

Na czym polega praca w chmurze? 

Do pracy w chmurze potrzebna jest przeglądarka internetowa 

(np. Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge) oraz własne 

konto do przechowywania danych (np. konto Google, 

umożliwiające pracę ze wspólnymi dokumentami na 

Dysku Google). Oznacza to, że należące do nas pliki 

z danymi nie są zapisywane na naszym komputerze, 

ale na odległym serwerze. Zaletą pracy 

w chmurze jest to, że mamy do tych plików 

dostęp na dowolnym urządzeniu połączonym 

z internetem i możemy korzystać z aplikacji 

i usług udostępnionych w sieci. 

Czy można wierzyć informacjom 

zaczerpniętym z internetu? 

Internet jest bardzo zasobnym źródłem informacji, ale nie 

zawsze rzetelnych i pewnych. Trzeba je weryfikować w innych 

źródłach. W sieci warto korzystać ze stron godnych zaufania, 

takich jak oficjalne serwisy instytucji naukowych 

i muzeów oraz prywatne strony prowadzone m.in. 

przez naukowców, ekspertów i znanych kolekcjonerów. 

Czego nie można publikować 

w internecie? 

To zagadnienie regulują akty prawne (np. Ustawa o prawie 

autorskim) oraz ustalenia społeczności internetowej 

(np. netykieta). Najważniejsze wynikające z nich zasady to: 

• nie można umieszczać w sieci tekstów obrażających 

inną osobę, 

• nie można publikować utworu innej osoby bez jej zgody 

i bez podania imienia i nazwiska autora, 

• nie można publikować wizerunku (np. zdjęcia) i danych 

innej osoby bez jej zgody.



ANALIZA NOWEJ PODSTAWY PROGRAMOWEJ DO INFORMATYKI 

DLA KLAS IV–VIII Z DNIA 14 LUTEGO 2017 

Nowa podstawa programowa niesie za sobą kilka kluczowych zmian. 

1. Kształcenie w szkole podstawowej – II etap kształcenia (klasy IV–VIII) 

Zmienione zostały zapisy dotyczące najważniejszych umiejętności rozwijanych w ramach kształcenia ogólnego w szkole 

podstawowej. Wśród nich znalazł się nowy zapis: 

4) kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się 

z informatyki, w tym programowanie. 

Umieszczenie tego zapisu pokazuje, jaką wagę przykłada się do powszechnego kształcenia programowania, począwszy 

od najmłodszych lat. Na realizację informatyki na tym etapie kształcenia przewidziano łącznie 5 godzin lekcyjnych (po 

jednej godzinie w każdej klasie). 

2. Nazwa przedmiotu 

Jeszcze tylko przez najbliższe dwa lata, uczniowie realizujący starą podstawę programową będą uczęszczać na zajęcia 

komputerowe. Przyszłoroczni uczniowie klasy IV i VII rozpoczną naukę informatyki. 

3. Cele kształcenia – wymagania ogólne 

Nowa podstawa programowa, to nie tylko zmiana w nazwie przedmiotu, ale też nowe podejście do jego nauczania. 

Oprócz treści dotyczących kształcenia kompetencji w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych wprowadzono 

zapisy dotyczące umiejętności myślenia algorytmicznego oraz programowania i położono na nie większy nacisk. Na 

pierwszych dwóch miejscach wśród pięciu celów kształcenia znalazły się: 

I. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów na bazie logicznego i abstrakcyjnego myślenia, myślenia algorytmicznego 

i sposobów reprezentowania informacji. 

II. Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera oraz innych urządzeń cyfrowych: układanie i programowanie 

algorytmów, organizowanie, wyszukiwanie i udostępnianie informacji, posługiwanie się aplikacjami komputerowymi. 

Potrzeba powszechnego kształcenia umiejętności rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji z wykorzystaniem 

komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego, znalazła odzwierciedlenie w powyższych zapisach. To, co do tej 

pory było realizowane podczas kształcenia na III i IV etapie edukacyjnym objęło swoim zasięgiem uczniów szkoły podstawowej. 

4. Treści nauczania – wymagania szczegółowe 

Podejście stosowane do rozwiązywania problemów – począwszy od wyspecyfikowania problemu poprzez jego rozwiązanie 

przez dobór algorytmu, a następnie realizacji w wybranym języku programowania i przetestowaniu zaproponowanego 

rozwiązania – znalazło się w zapisach wymagań szczegółowych. 

Uczeń (klasy IV–VI): 

I.3) w algorytmicznym rozwiązywaniu problemu wyróżnia podstawowe kroki: określenie problemu i celu do osiągniecia, analiza 

sytuacji problemowej, opracowanie rozwiązania, sprawdzenie rozwiązania problemu dla przykładowych danych, zapisanie 

rozwiązania w postaci schematu lub programu. 

II.2) testuje na komputerze swoje programy pod względem zgodności z przyjętymi założeniami i ewentualnie je poprawia, objaśnia 

przebieg działania programów. 

Uczeń klasy (VII–VIII): 

I.1) formułuje problem w postaci specyfikacji (czyli opisuje dane i wyniki) i wyróżnia kroki w algorytmicznym rozwiązywaniu 

problemów. Stosuje różne sposoby przedstawiania algorytmów, w tym w języku naturalnym, w postaci schematów blokowych, 

listy kroków. 

AUTOR: Agnieszka Samulska 

1 

97 




II.1) projektuje, tworzy i testuje programy w procesie rozwiązywania problemów. (…) 

W zapisach podstawy programowej wymieniono jawnie algorytmy, które muszą poznać i zrozumieć uczniowie: 


I.2) formułuje i zapisuje w postaci algorytmów polecenia składające się na: 

a) rozwiązanie problemów z życia codziennego i z różnych przedmiotów, np. liczenie średniej, pisemne wykonanie działań arytmetycznych, 

takich jak dodawanie i odejmowanie, 

b) osiągnięcie postawionego celu, w tym znalezienie elementu w zbiorze nieuporządkowanym lub uporządkowanym, znalezienie 

elementu najmniejszego i największego. 

Uczeń (klasy VII–VIII): 

I.2)stosuje przy rozwiązywaniu problemów podstawowe algorytmy: 

a) na liczbach naturalnych: bada podzielność liczb, wyodrębnia cyfry danej liczby, przedstawia działanie algorytmu Euklidesa 

w obu wersjach iteracyjnych (z odejmowaniem i z resztą z dzielenia) 

b) wyszukiwania i porządkowania: wyszukuje element w zbiorze uporządkowanym i nieuporządkowanym oraz porządkuje elementy 

w zbiorze metodą przez proste wybieranie i zliczanie; 

Ponadto wymienione są konstrukcje programistyczne, które należy wprowadzić: 


II.1) projektuje, tworzy i zapisuje w wizualnym języku programowania: 

a) pomysły historyjek i rozwiązania problemów, w tym proste algorytmy z wykorzystaniem poleceń sekwencyjnych, warunkowych 

i iteracyjnych oraz zdarzeń. 

Uczeń (klasy VII–VIII): 

II.1) projektuje, tworzy i testuje programy w procesie rozwiązywania problemów. W programach stosuje: instrukcje wejścia/ 

wyjścia, wyrażenia arytmetyczne i logiczne, instrukcje warunkowe, instrukcje iteracyjne, funkcje oraz zmienne i tablice. W szczególności 

programuje algorytmy z działu I pkt 2. 

Obok tych zapisów znalazły się znane z poprzedniej podstawy programowej zapisy dotyczące sterowaniem robotem lub 

obiektem na ekranie i tworzenie prostego programu sterującego robotem lub innym obiektem na ekranie komputera. 

W klasach VII–VIII zapisy mówią o projektowaniu, tworzeniu i testowaniu oprogramowania sterującego robotem lub 

innym obiektem na ekranie lub w rzeczywistości. 

Na drugim poziomie kształcenia nie zostały określone środowiska programistyczne. Twórcy podstawy programowej zalecają 

w klasach IV–VI wykorzystanie wizualnego języka programowania (dział II pkt 1). Najpopularniejszym takim 

środowiskiem jest Scratch dostępny zarówno w wersji stacjonarnej (do zainstalowania na komputerze), jak i w wersji 

pracującej w chmurze w oknie przeglądarki internetowej. W klasach VII–VIII nauczyciel ma szeroki wybór, poprzez języki 

dopuszczone na maturze z informatyki od takich, jak Python czy C/C++, do takich, jak JavaSript lub Processing. 

5. Podsumowanie 

Poniższe fragmenty podstawy programowej pokazują, jak ważną jest nauka programowania. 

(…) programowanie jest częścią zajęć informatycznych od najmłodszych lat, wpływa na sposób nauczania innych przedmiotów, 

służy właściwemu rozumieniu pojęć informatycznych i metod informatyki. Wspomaga kształcenie takich umiejętności jak: logiczne 

myślenie, precyzyjne prezentowanie myśli i pomysłów, sprzyja dobrej organizacji pracy, buduje kompetencje potrzebne 

do pracy zespołowej i efektywnej realizacji projektów. 

Umiejętności nabyte podczas programowania są przydatne na zajęciach z innych przedmiotów, jak i później w różnych zawodach, 

niekoniecznie informatycznych. 

Twórcy podstawy programowej uwzględnili zmieniającą się rzeczywistość i przewidzieli pracę uczniów zarówno z wykorzystaniem 

komputera, urządzeń mobilnych, jak i pracę w środowiskach wirtualnych (chmurze). Pozostałe cele i treści 

kształcenia, inaczej sformułowane, często uszczegółowione, pokrywają się z zapisami poprzedniej podstawy programowej. 

AUTOR: Agnieszka Samulska 

2 

98 


Informatyka | Klasa 7 


SCENARIUSZ LEKCJI 

2.1. DUSZEK W LABIRYNCIE 

Jest to pierwsza lekcja programowania w środowisku Scratch. Uczniowie dowiadują się, jak korzystać z bloku warunkowego 

jeżeli i pętli zawsze podczas realizacji projektu sterowania duszkiem w labiryncie. 


• Program Scratch. 


Uczniowie pracowali już w programie Scratch podczas lekcji 1.5. Ale kino!. 


1. Uczniowie projektują w programie graficznym scenę – labirynt możliwy do przejścia przynajmniej jedną drogą. Rozmiar 

rysunku musi być taki jak rozmiar sceny w Scratchu, czyli 480 x 360. Rozszerzenie nazwy pliku z rysunkiem – 

najlepiej PNG (niedopuszczalny jest plik BMP). 

2. Uczniowie wstawiają w Scratchu tło sceny za pomocą opcji Nowe tło Plik. 

3. Dopasowują wielkość duszka do wielkości kratki w labiryncie. 

4. Układają skrypt „kiedy klawisz strzałka w prawo naciśnięty” oraz trzy skrypty do przesuwania duszka w pozostałych 

kierunkach, dotyczące klawiszy ze strzałkami skierowanymi w lewo, do góry i w dół. 

5. Tworzą pierwszy skrypt zielonej flagi – ustalają położenie początkowe duszka oraz jego styl obrotów (lewo – prawo, 

bo inaczej będzie chodził do góry nogami). 

6. Układają kolejne trzy skrypty zielonej flagi, odpowiadające za zapobieganie wejściu duszka na szare pola labiryntu, 

podanie komunikatu o dojściu duszka do zielonego pola – wyjścia z labiryntu), odtworzenie dźwięków na końcu 

labiryntu. 

7. Klikają zieloną flagę i testują działanie projektu. Duszek powinien chodzić po labiryncie (żółte kwadraty) i po dojściu 

do wyjścia wypisać stosowny komunikat lub odegrać kilka dźwięków. 

8. Nauczyciel poleca uczniom wykonanie zadania 1. zgodnie z opisem podanym w podręczniku. Do zliczania błędnych 

ruchów duszka, czyli prób wejścia na szare pola, muszą skorzystać ze zmiennej liczbowej. Zadanie 2. z podręcznika 

mogą wykonać chętni uczniowie. 



• układać skrypty do sterowania ruchami duszka, 

• stosować w projektach Scratcha pętlę zawsze, 

• używać bloku warunkowego jeżeli. 


Oceniamy: 

• pracę uczniów w trakcie lekcji; 

• umiejętność analizowania skryptów; 

• samodzielne wykonanie zadań w podręczniku. 

AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Witold Kranas, Mirosław Wyczółkowski 

Scenariusze lekcji 

199 





Scratch – aktualizacja oprogramowania 

Oprogramowanie Scratch jest często aktualizowane. Powoduje to problem w szkolnej pracowni komputerowej, ponieważ 

konta uczniowskie nie mają uprawnień administratora. Można pracować w wersji online Scratcha bezpośrednio na 

stronie scratch.mit.edu. 

Zadania 

ZADANIE 1. Do projektu zrealizowanego podczas lekcji wprowadź zliczanie błędnych ruchów duszka. 

ZADANIE 2. Uzupełnij projekt wykonany w zadaniu 1. o zliczanie drogi przebytej przez duszka i sprawdzanie, czy była to najkrótsza 

droga. 



1002 





2.2. MALOWANIE NA EKRANIE 

Jest to druga lekcja programowania w środowisku Scratcha. Uczniowie dowiadują się, jak tworzyć i wykorzystać własne 

bloki w tym programie. 




Uczniowie powinni już znać zagadnienia omawiane na lekcji 2.1. Duszek w labiryncie. 


1. Na początku lekcji nauczyciel wyjaśnia, dlaczego podczas pisania programów warto stosować procedury. 

2. Uczniowie tworzą własny blok bez parametru, w którym duszek rysuje trójkąt równoboczny. Naciśnięcie klawisza T 

na klawiaturze komputera uruchamia rysowanie trójkąta. 

3. Uczniowie definiują blok z parametrem. Duszek rysuje kwadrat o podanym boku. Do uruchamiania bloku uczniowie 

układają skrypt „kiedy klawisz K naciśnięty”. 

4. Nauczyciel objaśnia uczniom, jak zbudować projekt malowania kwiatów na ekranie. 

5. W edytorze graficznym Scratcha uczniowie przygotowują tło sceny – zamalowują tło na zielono, dodają też napis 

informujący, jaki klawisz należy nacisnąć, aby wyczyścić ekran. Tylko dwie czcionki, Donegal i Gloria, zawierają polskie 

znaki, warto więc z nich skorzystać. 

6. Uczniowie układają skrypt „kiedy klawisz C naciśnięty” – realizujący czyszczenie ekranu. 

7. Definiują bezparametrowy blok o nazwie kwiatek. Po uruchomieniu tego bloku, w miejscu wskazanym myszą duszek 

będzie rysował kwiatek (zbudowany z sześciu płatków rysowanych grubym pisakiem). 

8. Uczniowie testują działanie projektu i obserwują, jak zmieniają się kolory płatków kwiatka. 



• tworzyć własne bloki bez parametru i z parametrem, 

• rysować duszkiem wzory na ekranie. 


Oceniamy: 



• samodzielne wykonanie zadania 1. w podręczniku. 



Oprogramowanie Scratch jest często aktualizowane. Ponieważ uczniowie nie mają uprawnień administratora w szkolnej 

pracowni komputerowej, nie mogą przeprowadzić aktualizacji. W takiej sytuacji mogą pracować w wersji online Scratcha 

bezpośrednio na stronie scratch.mit.edu. 



101 1 




Zadania 

ZADANIE 1. Zdefiniuj blok (procedurę) o nazwie wielo z dwoma parametrami liczbowymi (ile i bok). Po wywołaniu tej procedury 

na ekranie powinien powstać wielokąt foremny o liczbie boków (ile) i wielkości boku (bok). 



1022 





2.3. GRA Z KOMPUTEREM PAPIER, NOŻYCE, KAMIEŃ 

Jest to trzecia lekcja programowania w środowisku Scratch. Uczniowie poznają zasady gry Papier, nożyce, kamień. Realizują 

własną grę w tym środowisku. 





• układać skrypty z bloków w Scratchu, 

• tworzyć nowe duszki, 

• zmieniać tło sceny, 

• korzystać ze zmiennej liczbowej. 


1. Nauczyciel omawia z uczniami zasady tradycyjnej wersji gry Papier, nożyce, kamień podane w podręczniku lub Wikipedii. 

Prosi uczniów, aby dobrali się w pary i spróbowali zagrać w tę grę, korzystając z dłoni. 

2. Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega komputerowa realizacja tej gry: komputer losuje cyfrę 1, 2 lub 3, a człowiek 

podaje jedną z tych cyfr. Kolejnym cyfrom odpowiadają następujące symbole: 1 – kamień, 2 – nożyce, 3 – papier. 

3. Nauczyciel pyta uczniów, ile może być przypadków wyników gry. Jeden z możliwych to remis, kiedy człowiek wybierze 

tę samą cyfrę, którą wylosował komputer. Ponadto dla każdej wylosowanej cyfry przez komputer, człowiek może podać 

dwie inne liczby. 

4. Uczniowie przystępują do realizacji gry: 

a. Tworzą osiem duszków: postać człowieka, komputer oraz trzy zielone symbole (kamień, nożyce i papier) dla człowieka 

i trzy brązowe symbole (kamień, nożyce i papier) dla komputera. 

b. Tworzą cztery zmienne (dwie widoczne, dwie niewidoczne) do przechowywania liczby punktów zdobytych przez 

obu graczy oraz dokonanych wyborów (te muszą być niewidoczne, aby człowiek nie widział, co wylosował 

komputer). 

c. Ustalają warunki początkowe, czyli co się będzie działo po kliknięciu zielonej flagi – wartości wszystkich zmiennych 

ustalają na 0. Skrypt zielonej flagi przypisujemy do duszka człowieka, ale można to zrobić dla każdego 

z duszków. 

d. Przypisują sześciu duszkom (zielonym i brązowym) odpowiednie skrypty. 

5. Uczniowie uruchamiają grę. Kolejna tura gry rozpoczyna się po naciśnięciu klawisza spacji. Taki skrypt uczniowie 

budują dla duszka człowieka. Do dialogu człowieka z komputerem używają bloku Zapytaj … i czekaj z grupy Czujniki. 

Wartość podanej cyfry jest zapisywana w postaci niewidocznej zmiennej odp (grupa Czujniki). Można wykorzystać 

tę wartość w dalszej części skryptu. 

6. Nauczyciel objaśnia, jak zbudować skrypt duszka człowieka – jest bardzo długi, bo musi obejmować siedem możliwych 

przypadków zakończenia danej tury gry (remis i po trzy zwycięstwa każdej ze stron). 

7. Uczniowie testują grę wielokrotnie. Żeby sprawdzić, czy program działa poprawnie, można uwidocznić zmienne los 

i odp. 



• tworzyć nowe duszki z wykorzystaniem plików zewnętrznych, 

• używać zmiennych widocznych i niewidocznych, 

• korzystać z bloku Zapytaj … i czekaj do dialogu z komputerem. 



103 1 





Oceniamy: 



• samodzielne ułożenie wszystkich bloków w skrypcie – poprawne działanie gry. 



Oprogramowanie Scratch jest często aktualizowane. Ponieważ uczniowie nie mają uprawnień administratora w szkolnej 

pracowni komputerowej, nie mogą przeprowadzić aktualizacji. W takiej sytuacji mogą pracować w wersji online Scratcha 

bezpośrednio na stronie scratch.mit.edu. 

Zadania 

ZADANIE 1. Przygotuj rozszerzoną wersję omówionej gry: Papier, kamień, nożyce, jaszczurka, Spock. Opis wzajemnych zależności 

tych elementów znajdziesz w Wikipedii (pl.wikipedia.org/). 

To zadanie proponujemy chętnym uczniom do wykonania w domu. Stanowi ono komputerową realizację rozszerzonej 

wersji gry według zasad przedstawionych w Wikipedii. 



1042 





2.4. RUCH I DŹWIĘK 

Kolejna, czwarta lekcja programowania w środowisku Scratch jest bardzo łatwa, przyjemna i wesoła. Uczniowie tworzą 

nowe duszki oraz korzystają z różnego rodzaju animacji i dźwięków. 





• układać proste skrypty z bloków w Scratchu, 

• zmieniać tło sceny. 


1. Uczniowie wstawiają z biblioteki duszków takiego duszka, który ma przynajmniej dwa kostiumy (w podręczniku jest to 

nietoperz). Układają skrypt zielonej flagi dla tego duszka – animacja polega na zmianie kostiumu duszka co 0,3 sekundy. 

2. Uczniowie animują kolejnego duszka z biblioteki duszków – samochód. Będzie on jeździł od lewego brzegu sceny do 

prawego i tak w kółko. Warto najpierw ułożyć skrypt bez ustalania stylu obrotów, żeby zobaczyć, jak duszek będzie się 

poruszał i dlaczego trzeba ten styl obrotów zmienić (styl lewo–prawo). 

3. Kolejny duszek to gwiazdka, której animacja będzie polegała na obrocie wokół własnej osi. 

4. Czwartym duszkiem może być wiedźma latająca na miotle lub jakiś ptak. Skrypt dla tego duszka dotyczy poruszania 

się w dowolnym kierunku i odbijania od brzegów sceny. 

5. Nauczyciel przedstawia uczniom możliwości wykorzystania dźwięków w skryptach. Do niektórych postaci duszków 

są przypisane dźwięki widoczne na karcie Dźwięki. Można je odtwarzać, edytować i wgrywać z pliku lub nagrywać za 

pomocą mikrofonu. W Scratchu są do wyboru różne rodzaje instrumentów do grania melodii. 

6. Uczniowie układają skrypt dla duszka nietoperza – kiedy duszek kliknięty, uruchamia się odtwarzanie wybranego 

dźwięku. 

7. Uczniowie realizują projekt multimedialny na temat podany w zadaniu 1. w podręczniku lub inny zaproponowany 

przez nauczyciela. 



• tworzyć nowe duszki, korzystając z biblioteki duszków, 

• zmienić tło sceny, korzystając z biblioteki obrazków, 

• tworzyć multimedialne pokazy. 


Oceniamy: 



• samodzielne zaprojektowanie i zrealizowanie projektu multimedialnego. 



105 1 






Oprogramowanie Scratcha jest często aktualizowane. Ponieważ uczniowie nie mają uprawnień administratora w szkolnej 

pracowni komputerowej, nie mogą przeprowadzić aktualizacji. W takiej sytuacji mogą pracować w wersji online 

Scratcha bezpośrednio na stronie scratch.mit.edu. 

Zadania 

ZADANIE 1. Utwórz w Scratchu projekt multimedialny Miasto nocą lub Zwierzęta znane i nieznane. 



1062 


Wszystko w jednym 

wyjątkowym miejscu 

Dokumentacja 

Komplet dokumentów 

niezbędnych w pracy: 

program nauczania 

z opiniami, rozkład materiału, plan 

wynikowy, przedmiotowy system 

oceniania. 

Lekcje 

Pomoce, dzięki którym 

poprowadzisz świetne 

zajęcia, scenariusze 

lekcji i karty pracy. 

Ocenianie 

Gotowe sprawdziany, 

klasówki, testy 

z kluczami odpowiedzi 

pomogą Ci oceniać wiedzę 

i umiejętności uczniów. 

Diagnostyka 

Bieżące monitorowanie 

postępów w nauce, 

stały kontakt z uczniem 

i szybka reakcja na jego potrzeby – 

wszystko dzięki rzetelnym narzędziom 

diagnostyki edukacyjnej. 

Multimedia 

Interaktywne materiały 

dydaktyczne pomagają 

skupić uwagę uczniów, 

włączyć ich do pracy na lekcji i sprawić, 

że nauka jest efektywniejsza. 

Pomoce 

Dodatkowe pomoce 

metodyczne, np. materiały 

potrzebne podczas 

realizacji projektów, gry edukacyjne, 

karty do pracy z filmami oraz 

mapy konturowe. 

Zapraszamy, dołącz do Klubu Nauczyciela 

już teraz! 

KROK 1. 

KROK 2. 

KROK 3. 

KROK 4. 

Zarejestruj się i załóż konto. W tym celu wejdź na stronę Uczę.pl, kliknij przycisk Dołącz do Klubu, 

a następnie wypełnij formularz rejestracyjny*. 

Zaloguj się. Jeśli proces rejestracji zakończył się pomyślnie, wybierz przycisk Zaloguj się. Następnie 

wpisz login (adres e-mail użyty w trakcie rejestracji) oraz hasło. 

Wyszukaj zasoby edukacyjne. W Klubie Nauczyciela możesz wyszukiwać materiały na wiele sposobów, 

np. wybierać je z rozwijanego menu w górnej części strony głównej. 

Pobieraj materiały w ramach posiadanego dostępu do zasobów. Kiedy znajdziesz interesujący Cię 

materiał, przejdź na jego stronę i kliknij przycisk Pobierz. 

* Jeśli masz już konto w innym serwisie WSiP, np. Uczę.pl, klasowki.pl lub starej wersji WSiPnet.pl, wystarczy, że się zalogujesz. Jeśli nie pamiętasz hasła, skorzystaj z opcji Przypomnij hasło. 

107

Wybierz Informatykę WSiP do klasy 4! 

Wstęp do programowania 

Wprowadza ucznia w świat programowania i pokazuje jak korzystać z wiedzy 

o cyfrowym świecie. 

Kładzie nacisk na praktyczne wykorzystanie zdobytych umiejętności. 

Opiera naukę na języku Scratch – barwnym programie wizualnym dostosowanym 

do wieku uczniów – i informuje, jak uruchomić jego polską wersję językową. 

Zgodnie z nowym ramowym 

programem nauczania podręcznik 

jest przeznaczony na 1 godzinę 

lekcyjną tygodniowo. 

Pobudza uczniów do aktywnej 

nauki dzięki ciekawym zadaniom. 

Inspiruje do samodzielnej pracy 

i rozwija niezbędne umiejętności. 

Informatyka 

podręcznik 

Zgodny 

z nową 

podstawą 

programową 


4 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy Al. Jerozolimskich 96, 

00-807 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy 

dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: 

0000595068, NIP 5272605292, kapitał zakładowy: 17.050.400 złotych (wpłacony w całości).

E801A0_Epreprint

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?