historia 4 zeszyt ćwiczeń E801A1m

HISTORIA
4

Małgorzata Lis
HISTORIA
4

O zeszycie ćwiczeń ................................................................................................................. 5
1. Historia… Co to takiego? .................................................................................................. 6
Poznaj to, co nieznane. Archeologia ................................................................................. 8
2. Wśród starych ksiąg, obrazów i budowli ......................................................................... 10
3. Kiedy to było? Historia zegara i nie tylko... ................................................................. 12
* Palcem po mapie ......................................................................................................... 14
To już znamy, powtarzamy ............................................................................................ 16
4. Ja i moja historia ............................................................................................................. 18
5. Wielka i mała ojczyzna ................................................................................................... 20
Poznaj to, co nieznane. Polska niejedno ma imię ............................................................. 23
6. Nasze polskie symbole .................................................................................................... 24
7. Legendarne początki ........................................................................................................ 26
To już znamy, powtarzamy ............................................................................................ 28
8. W czasach Mieszka i Dobrawy ....................................................................................... 30
9. Bolesław Chrobry – pierwszy król Polski ....................................................................... 32
Poznaj to, co nieznane. Koronacja ................................................................................... 34
* Wśród średniowiecznych zakonników ........................................................................ 35
10. Polska Kazimierza Wielkiego .......................................................................................... 36
11. Jadwiga i Jagiełło – unia dwóch państw ......................................................................... 38
12. Wielka wojna z Krzyżakami ........................................................................................... 40
* Rycerze i turnieje ......................................................................................................... 43
13. Astronom, który poruszył Ziemię .................................................................................. 44
To już znamy, powtarzamy ............................................................................................ 46

14 Jan Zamoyski – wódz i mąż stanu .................................................................................. 48
15 W czasach skrzydlatych jeźdźców ................................................................................... 60
* Epoka stanisławowska .................................................................................................. 52
16. Insurekcja kościuszkowska ............................................................................................ 54
17. Dał nam przykład Bonaparte .......................................................................................... 56
18. Powstańcy styczniowi i podziemne państwo ................................................................ 57
*O polską mowę .............................................................................................................. 58
19. W laboratorium wielkiej uczonej ................................................................................... 60
To już znamy, powtarzamy ............................................................................................. 61
20. Józef Piłsudski i jego żołnierze ...................................................................................... 62
* Bitwa Warszawska ........................................................................................................ 64
21. Miasto z morza ................................................................................................................ 65
22. Szare Szeregi ................................................................................................................... 66
Poznaj to, co nieznane. Powstańcza barykada ................................................................. 69
23. Żołnierze niezłomni ....................................................................................................... 70
24. Bohaterowie Solidarności ............................................................................................... 72
25. Papież Polak ..................................................................................................................... 74
To już znamy, powtarzamy ............................................................................................. 76

2.
1. Przypomnij sobie nowo poznane pojęcia. Uzupełnij tekst podanymi w ramce słowami
i wyrażeniami. Uważaj, jeden wyraz nie pasujedo żadnego zdania.
legenda • skansen • archiwum • źródła historyczne
Wszelkie zachowane ślady działalności człowieka to .
Miejsce, w którym przechowuje się dawne dokumenty, to .
Muzeum urządzone pod gołym niebem to .
2. Znasz już podział źródeł historycznych na pisane i niepisane. Przyjrzyj się ilustracjom
i zapisz literę P przy tych fotografiach, które przedstawiają źródła pisane, a literę N – przy tych,
na których ukazano źródła niepisane.
10

3. Jak wiesz, źródła mogą nam wiele opowiedzieć o przeszłości. Pamiętasz informacje odczytane
dzięki złotemu grzebieniowi (patrz: strona 13 w podręczniku)? Teraz czas na talerz.
Odpowiedz na pytania.
Do czego służył ten przedmiot?
Z czego został wykonany?
Co jest na nim przedstawione?
4. Ważnym miejscem dla każdego badacza przeszłości – jest muzeum. Spełnia ono różne
zadania. Uzupełnij diagram. Wpisz w puste ramki funkcje muzeum.
Muzeum
11

*
1. Opisany w podręczniku Lwów kiedyś leżał w Polsce. To nie jedyne takie miasto. Są jednak
w naszym kraju też takie miejscowości, które niegdyś znajdowały się poza jego granicami,
a dziś należą do Polski. Popatrz na mapy Polski współczesnej i tej sprzed blisko stu lat. Dla
ułatwienia zostały narysowane jedna na drugiej.
Podkreśl kolorem zielonym nazwy miast, które dziś znajdują się w granicach Polski,
a wcześniej leżały poza nimi. Czerwonym podkreśl miasta dawniej polskie, które dziś należą
do innych państw.
Jeśli na mapie nie ma twojej miejscowości, zaznacz ją i podpisz, a następnie podkreśl
odpowiednim kolorem.
14

2. Poniżej przedstawiono plan i mapę. Podpisz je właściwymi nazwami (plan lub mapa) . Podkreśl
zieloną linią tytuły mapy i planu, a czerwoną linią obwiedź ich legendy.
Wyjaśnij i czym różnią się plany od map:
15

1. Rozwiąż krzyżówkę. Wyjaśnij jej hasło, odwołując się do dwóch–trzech przykładów.
Zwyczaje przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Dział historii zajmujący się powiązaniami rodzinnymi.
Flagę wywieszamy między innymi 11 listopada – z okazji Narodowego Święta.........
Ubogi kmieć, który według legendy dał początek pierwszej dynastii panującej w Polsce.
Bohater refrenu pieśni zaczynającej się od słów „Jeszcze Polska nie zginęła”.
Dba o nią patriota.
Według legendy zjadły księcia Popiela.
Hasło: –
Wyjaśnienie:
2. Na mapie Polski zaznacz miejsca najważniejsze dla twojej rodziny: miejscowość,
w której mieszkasz, miejscowość, w której się urodziłeś, miejscowości, z których pochodzą
twoi rodzice i dziadkowie. Jeśli z tymi miejscami są związane ważne wydarzenia historyczne
lub legendy albo tradycje, napisz jakie.
28

3. Z podręcznika wiesz już, do czego służą tablice genealogiczne. Twoim zadaniem będzie
uzupełnienie tablicy przodków polskiej królowej – Jadwigi Andegaweńskiej. Wpisz brakujące
imiona – wybierz je spośród podanych. Przy wyborze kieruj się latami życia.
(*1340 †1387)
(*1326 †1382)
(*1288 †1342)
(*1305 †1380)
królowa Polski
(* ok. 1374 †1399)
(*? †1353)
(*? †?)
29

W POLSCE PIASTÓW I JAGIELLONÓW
1 2.
1. Jan Matejko namalował obraz pod tytułem Bitwa pod Grunwaldem w XIX wieku. Dzieło
przedstawiające wielkie polskie zwycięstwo miało podnosić na duchu Polaków w trudnych
czasach niewoli. Ziemie polskie znajdowały się bowiem wówczas pod władzą trzech sąsiednich
państw – Rosji, Niemiec i Austrii.
Bitwa pod Grunwaldem jest to olbrzymie płótno o powierzchni niewielkiego dwupokojowego
mieszkania (426 x 987 cm). Dziś znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Na powyższej reprodukcji zaznaczono najważniejszych bohaterów tej bitwy. Rozpoznaj ich,
korzystając z podpowiedzi w ramce, i podpisz w odpowiednich miejscach.
40

• Wielki mistrz Ulrich von Jungingen – za chwilę zginie w walce z dwoma polskimi
wojownikami.
• Król Władysław Jagiełło – ze wzgórza dowodzi wojskami polsko-litewskimi.
• Wielki książę litewski Witold – z mieczem i tarczą w ręku bierze bezpośrednio udział
w walce na czele litewskiego wojska.
• Zawisza Czarny – atakuje kopią krzyżackich rycerzy.
41

1 4.
1. Pod każdą z ilustracji napisz, którego z polskich królów przedstawia. Imiona władców
wybierz z ramki. Następnie ponumeruj królów zgodnie z kolejnością, w jakiej zasiadali
na polskim tronie – w okienkach obok ilustracji wpisz cyfry od 1 do 3.
Zygmunt III Waza • Henryk Walezy • Zygmunt August • Stefan Batory
Był szwedzkim
królewiczem.
Po śmierci brata uciekł
z Polski.
Zwyciężył w wojnie
z Moskwą.
2. Rozwiąż rebusy, a dowiesz się, kim był Jan Zamoyski. Wyjaśnij hasło każdego rebusu.
Hasło:
Wyjaśnienie:
48

Hasło:
Wyjaśnienie:
3. Wpisz do diagramu osiągnięcia Jana Zamoyskiego. Jeśli miejsca jest za mało, dorysuj
dodatkowe ramki.
49

TRUDNE DZIEJE OSTATNICH STU LAT
*
1. Przyjrzyj się obrazowi Bitwa Warszawska Jerzego Kossaka, a następnie odpowiedz na
pytania.
Czyja postać została przedstawiona na
niebie w niebieskim płaszczu?
Po czym możemy rozpoznać na obrazie
polskich żołnierzy?
Która dawna polska formacja wojskowa
towarzyszy postaci.pokazanej na niebie?
Jak nazywał się ksiądz ukazany w centrum
obrazu?
Jak bywa czasem nazywana Bitwa Warszawska?

2 1.
1. Uzupełnij diagram. Napisz, jakie były przyczyny i skutki powstania miasta i portu w Gdyni.
Przyczyny
Powstanie
Gdyni
Skutki
2. Fotografia przedstawia polityka, który odegrał ważą rolę w rozwoju gospodarczym
II Rzeczypospolitej. Napisz, kogo przedstawia zdjęcia i jakie były największe osiągnięcia tego
człowieka.
65

ATLAS
HISTORIA
4 klasa
wsip.pl
sklep.wsip.pl
infolinia: 801 220 555