You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
wtorek 28 października <strong>2014</strong><br />
polskie przedsiębiorstwa lista<strong>2000</strong> 27<br />
Zmiany na lepsze w firmach, mimo że warunki od lat są trudne? Oczywiście, że tak. Nic nie hartuje lepiej niż zimny wychów<br />
Ćwierć wieku treningu<br />
Opinia | Wyniki firm kolejnych wydań<br />
Listy <strong>2000</strong> komentuję od wielu lat.<br />
Jeśli przyjrzeć się tym komentarzom,<br />
można zauważyć dwie ważne rzeczy.<br />
Po pierwsze, można spostrzec,<br />
że minione siedem<br />
lat było naprawdę<br />
niełatwym okresem dla<br />
polskiej gospodarki. Corocznie<br />
pisałem o „trudnych latach”,<br />
„nowych wyzwaniach”, „kolejnych<br />
niebezpieczeństwach”.<br />
Komentując równo 12 miesięcy<br />
temu wyniki firm w roku 2012,<br />
pisałem, że „…z jeszcze wyraźniejszym<br />
przyhamowaniem<br />
procesów modernizacji mieliśmy<br />
do czynienia w roku 2012,<br />
a wszystko wskazuje na to, że<br />
rok 2013 będzie pod tym<br />
względem jeszcze gorszy”.<br />
No cóż, w czasach globalnego<br />
kryzysu nietrudno być<br />
czarnowidzem. Nawet jeśli<br />
wszystko w gospodarce pozornie<br />
układa się nieźle, wystarczy<br />
jakikolwiek nowy wybuch<br />
paniki, plotka, że któremuś<br />
państwu może grozić bankructwo,<br />
albo gwałtowny<br />
wzrost agresywności w polityce<br />
zagranicznej pewnego<br />
wschodniego mocarstwa, aby<br />
wszystkie wskaźniki ponownie<br />
poleciały w dół.<br />
Pod tym względem rok 2013<br />
nie był wyjątkiem. Kłopoty<br />
zadłużonych krajów południa<br />
Europy spowodowały systematyczny<br />
spadek tempa<br />
wzrostu gospodarek Północy,<br />
zwłaszcza Niemiec. W efekcie<br />
w pierwszej połowie roku 2013<br />
strefa euro znajdowała się w<br />
recesji. Dla firm ma to kolosalne<br />
znaczenie, bowiem w ciągu<br />
minionego ćwierćwiecza polska<br />
gospodarka tak silnie zintegrowała<br />
się z zachodnioeuropejską,<br />
że niewyobrażalne jest,<br />
iż sprzedaż naszych firm rośnie,<br />
jeśli u naszych zachodnich<br />
sąsiadów jest recesja.<br />
Druga twarz eksportu<br />
Skala ograniczenia zakupów<br />
przez znajdujących się w trudnej<br />
sytuacji nabywców z Europy<br />
Zachodniej okazała się poważna,<br />
choć na szczęście nie<br />
na tyle, by doprowadzić do<br />
spadku eksportu w którymkolwiek<br />
kwartale (z wyjątkiem<br />
rynków szczególnie wrażliwych<br />
na wahania koniunktury,<br />
PROF. WITOLD M. ORŁOWSKI<br />
główny ekonomista PwC w Polsce<br />
ROBERT GARDZIŃSKI<br />
np. nowych aut). Ponieważ<br />
jednak do krajów Unii trafia<br />
prawie 80 proc. całego polskiego<br />
eksportu, niemal całkowite<br />
wyhamowanie polskiego<br />
eksportu w pierwszych miesiącach<br />
roku doprowadziło do<br />
spadku produkcji przemysłowej,<br />
a w ślad za tym do wzrostu<br />
bezrobocia i spadku inwestycji<br />
przedsiębiorstw.<br />
Do kłopotów zewnętrznych<br />
dochodziła niezbyt dobra koniunktura<br />
na rynku krajowym.<br />
Nałożyło się na siebie kilka<br />
zjawisk. Pogorszeniu nastrojów<br />
konsumenckich towarzyszyły<br />
konieczne oszczędności<br />
w finansach publicznych – po<br />
wzroście długu publicznego w<br />
poprzednich latach nie można<br />
było sobie pozwolić na silny<br />
wzrost deficytu – realizowane<br />
głównie metodą ukrytych<br />
podwyżek podatków.<br />
Nałożyło się na to czasowe<br />
ograniczenie inwestycji publicznych,<br />
zwłaszcza infrastrukturalnych<br />
i finansowanych<br />
przez samorządy ze<br />
współfinansowaniem unijnym.<br />
Rosnące nieprzerwanie od<br />
roku 2012 bezrobocie doprowadziło<br />
do stopniowego wyhamowania<br />
dynamiki wzrostu<br />
nominalnych płac, a w ślad za<br />
tym dynamiki spożycia.<br />
Polska gospodarka uniknęła<br />
wprawdzie recesji i utrzymała<br />
zdolność do wzrostu oraz stabilność<br />
finansową, ale nastąpiło<br />
to przy bardzo silnym<br />
ograniczeniu dynamiki PKB,<br />
stagnacji popytu krajowego i<br />
wyraźnym spadku inflacji –<br />
która w roku obecnym zmieniła<br />
się w niezbyt przyjemną dla<br />
firm deflację.<br />
Słowem, bez względu na to,<br />
czy ktoś działał głównie na<br />
rynku wewnętrznym, czy też<br />
zainteresowany był eksportem,<br />
spotkał się z problemami.<br />
Szczególnie w pierwszej połowie<br />
roku, bo w drugiej sytuacja<br />
zaczęła się już lekko poprawiać.<br />
Efekty tych kłopotów nietrudno<br />
znaleźć w wynikach Listy<br />
<strong>2000</strong>. Przychody firm wzrastały,<br />
ale stosunkowo wolno, a<br />
mniej więcej jedna trzecia<br />
przedsiębiorstw odnotowała<br />
ich spadek.<br />
Rok nie był więc łatwy, podobnie<br />
jak nie był łatwy ani<br />
ten, który był przed nim, ani<br />
ten, który miał nadejść. Sytuacji<br />
nie określiłbym mianem<br />
dramatycznej, ale na pewno<br />
była to sytuacja trudna.<br />
Firma potrafi<br />
Drugie ważne stwierdzenie<br />
– i wniosek z moich wieloletnich<br />
obserwacji Listy – jest<br />
znacznie bardziej optymistyczne.<br />
Niezależnie od okoliczności,<br />
które od siedmiu lat przeważnie<br />
układały się w sposób<br />
niekorzystny, polskie firmy<br />
zawsze umiały sobie poradzić<br />
z kłopotami. Raz wolniej, raz<br />
szybciej, ale produkcja rosła.<br />
Rosło też systematycznie<br />
otwarcie gospodarki na eksport<br />
i siła powiązań z zagranicą.<br />
Nieprzerwanie postępowały<br />
też procesy modernizacji i<br />
zmian strukturalnych. Co nie<br />
znaczy, że zmiany następowały<br />
na górze tabeli – Orlen był, jest<br />
i przez wiele lat będzie liderem,<br />
a wielkie firmy sektora energetycznego<br />
i wydobywczego nieodmiennie<br />
lokują się w czołówce.<br />
W okresach lepszej globalnej<br />
koniunktury pięły się do<br />
góry firmy przemysłowe specjalizujące<br />
się w eksporcie (np.<br />
Fiat, ArcelorMittal), w gorszych<br />
ich miejsce w czołówce zajmowały<br />
firmy handlowe.<br />
Ale patrząc na zmieniającą<br />
się z roku na rok Listę, można<br />
stwierdzić, że w polskiej gospodarce<br />
następują ciągłe zmiany<br />
– i że są to zmiany na lepsze. Na<br />
lepsze w firmach, mimo że warunki<br />
są od lat trudne? Oczywiście,<br />
że tak. Nic nie hartuje lepiej<br />
niż zimny wychów.<br />
Polskie firmy nauczyły się<br />
radzić sobie z trudnymi, a czasem<br />
ekstremalnie trudnymi<br />
warunkami w ciągu ponad<br />
dwóch dekad transformacji. Ta<br />
umiejętność jest w moim odczuciu<br />
jedną z głównych składowych<br />
odpowiedzi na pytanie:<br />
jakim sposobem w czasie<br />
kryzysu polska gospodarka<br />
radzi sobie znacznie lepiej od<br />
innych? Kolejne lata i kolejne<br />
edycje Listy potwierdzają, że<br />
mamy firmy działające w sposób<br />
elastyczny, umiejące dostosowywać<br />
się do trudnych warunków,<br />
zdolne do modernizacji<br />
i rozwoju nawet wtedy, gdy<br />
przyszłość jest niepewna.<br />
I właśnie w ten sposób wyniki<br />
Listy <strong>2000</strong> dokumentują,<br />
że ćwierć wieku transformacji<br />
nie poszło na marne! ∑<br />
REKLAMA 765292/A