Lista 2000 - Edycja 2014

lista2000
34 wtorek 28 października 2014
polskie przedsiębiorstwa
Handel | Dyskonty podbijają polski rynek spożywczy. Wielkie sklepy są w odwrocie, a skoncentrowane na nich firmy tracą rynek
Lidl zdecydowanym liderem tempa
wzrostu w ostatnich pięciu latach
W tym okresie większość firm wszystkich segmentów rynku dynamicznie rośnie. Nieliczne wykazują spadek przychodów.
PIOTR MAZURKIEWICZ
Spółki handlowe w
każdej kolejnej edycji
Listy 2000 mają na tyle
liczną reprezentację iż
postanowiliśmy sprawdzić,
jak ich wyniki zmieniły się na
przestrzeni ostatnich lat – bazowy
był rok 2008 r., czyli
ostatni przed wybuchem globalnego
kryzysu finansowego.
Przynajmniej na początku
niespecjalnie oddziaływał on
na zachowania zakupowe Polaków
i dlatego nasz rynek był
regularnie umieszczany w
czołówce najszybciej rosnących
w Europie.
Sytuacja zmieniła się w
ostatnich dwóch latach, a
przełomem był ostatni kwartał
2012 r. Kubłem zimnej
wody dla handlowców stał się
sezon świąteczny, który zwykle
jest najważniejszym
okresem w roku dla sklepów.
Wyniki okazały się najgorsze
od 2005 r. – grudniowa sprzedaż
detaliczna wzrosła co
prawda o 15,1 proc. w ujęciu
miesięcznym, ale zmniejszyła
się o 2,5 proc. rok do roku,
czego nikt się nie spodziewał.
Zmiana nastrojów
Handel wszedł w okres
spowolnienia, w którym w zasadzie
tkwi do dzisiaj. Chociaż
trudno mówić o jakimś szczególnym
załamaniu koniunktury,
to jednak o okresach wysokiego
i stabilnego wzrostu
można jeszcze na jakiś czas
zapomnieć.
Mimo nie najlepszej sytuacji
firmy handlowe dobrze
sobie poradziły z trudnymi
warunkami. Wśród 20 największych,
których wyniki z
ostatnich lat sprawdziliśmy,
zdecydowanie najlepiej wypadł
Lidl. Ta sieć zakończyła
2008 r. z 2,8 mld zł przychodów.
Wtedy można ją było
zdecydowanie określić jako
dyskont, zresztą promowała
się nawet hasłem „Lidl jest
tani”. Wystarczyło kilka lat, by
zarówno jeśli chodzi o skalę
biznesu, jak i wizerunek czy
ofertę niewiele z ówczesnego
obrazu pozostało.
Rok 2013 przyniósł już 10,5
mld zł przychodów, zatem firma
w porównaniu z 2008 r.
urosła o 275 proc. Jest już
czwartym co do wielkości
sprzedaży graczem na rynku
handlowym, a uwzględniając
tylko wyniki operatorów detalicznych
– wiceliderem za
Biedronką.
Lidl dokonuje stałych zmian
w ofercie – poszerza asortyment
win i rozwija się raczej w
kierunku towarów z wyższej
niż wcześniej półki. Choć
ewidentnie priorytetem jest
wysoka jakość, to jednak firma
pod względem cen jest także
konkurencyjna.
Sieci dyskontowe generalnie
są największymi zwycięzcami
ostatnich lat. Gdy Polacy
zacisnęli pasa i ograniczyli
wydatki, gremialnie
zwrócili się w stronę sklepów
promujących się głównie
niższymi cenami. Standard
robienia tam zakupów jest
znacznie niższy, ale miliony
>ZMIANY NA RYNKU HANDLOWYM SĄ SKUTKIEM ZMIAN ZAKUPOWYCH OBYCZAJÓW POLAKÓW
Największe sieci handlowe
Lp.
Miejsce na
L 2000
Nazwa przedsiębiorstwa
Polaków były w stanie ten
koszt ponieść.
Poza Lidlem beneficjentem
tego trendu jest także Biedronka,
należąca do portugalskiej
grupy Jeronimo Martins.
Od 2008 r. obroty sieci wzrosły
o 157 proc. i wynoszą już 32,9
mld zł. Firma ma ponad 2,5
tys. sklepów, na koniec 2015 r.
ma ich mieć 3 tys. Choć nadal
rozwija się w błyskawicznym
tempie, to jednak w pierwszym
półroczu – wyłączając
wyniki nowych sklepów – obroty
po raz pierwszy od wielu
lat spadły. Spadły nieznacznie,
bo ledwie o ponad 1 proc., ale
branża odczytała to jako sygnał
możliwości stopniowego
spadku zainteresowania tzw.
formatem dyskontowym.
Biedronka nie ma tak dużych
możliwości przesunięcia się w
stronę supermarketu jak Lidl,
ponieważ jej sklepy są sporo
mniejsze. Ale oczywiście to
robi, wprowadzając wina i
rozszerzając ofertę produktów
świeżych, takich jak
owoce, warzywa, pieczywo.
Podobnie jak Lidl coraz
bardziej unika określenia
„dyskont”, ale ma ku temu
nieco mniejsze szanse niż
konkurent. Na ograniczonej
powierzchni firma musi utrzymywać
swoją podstawową
ofertę, aby nie stracić stałych
klientów, więc pozostaje jej
znacznie mniej możliwości
eksperymentowania z towarami
premium, które mogłyby
przyciągnąć do sklepów grupy
klientów dotychczas nierobiących
tam zakupów.
Przychody
ze sprzedaży
(w tys. zł)
Faktem jest, że – jak mówią
analitycy – dotychczas określenia
formatów typu dyskont
czy supermarket mówiły coś
przynajmniej ekspertom, ale
dzisiaj wszystkie tak się mieszają,
że trudno ich adekwatnie
używać.
Klientom takie hasła nic nie
mówiły już od bardzo dawna
– supermarket to po prostu
duży sklep z koszykami i każda
tego typu placówka zasługuje
na takie miano, no, może poza
tymi pozbawionymi opcji samoobsługi.
Dyskonty nadal na fali
W czołówce branży dyskontów
jest jeszcze jedna sieć –
Kaufland – operującą na
większych niż konkurencja
powierzchniach, bliższych hipermarketom:
ponad 2 tys.
mkw. W ciągu ostatnich pięciu
lat obroty tej firmy wzrosły o 75
proc., do 6,2 mld zł. Niewielu
konsumentów wie, że ma ona
tego samego właściciela co Lidl
– to niemiecka grupa Schwarz.
Czy faktycznie w miarę poprawy
koniunktury Polacy
będą się dystansować od formatu
dyskontowego? Zdania
są podzielone.
– Polacy nie lubią sobie
przypominać, jak to musieli
oszczędzać i zaciskać pasa. W
Niemczech menedżerowie
potrafią się chwalić okazyjnym
zakupem koszul w dyskoncie,
w Polsce to nie
przejdzie – mówi jeden z
prezesów.
Dynamika
przychodów
12/13 (w
proc.)
Wynik netto
(w tys. zł)
Nawet jeśli do odpływu
klientów dojdzie, to przyjdzie
nam na ten moment jeszcze
poczekać. Rok 2015 , jeśli chodzi
o wydatki konsumenckie,
nie rysuje się optymistycznie.
Dyskonty są po jednej stronie
handlowego bieguna, po
drugiej zaś – niewielkie sklepy
oraz hipermarkety czy, dla
odróżnienia, największe powierzchnie.
W obydwu grupach
placówek obroty spadają.
Jeśli chodzi o małe sklepy,
to m.in. efekt kurczenia się ich
liczby – według Euromonitor
International rocznie zamykanych
jest ich 6–8 tys.
Na kłopotach zyskują sieci
franczyzowe, które niespecjalnie
mają interes w tym, by
zachęcać niezależnych handlowców
do zrzeszania się w
większej struktury, co pozwala
na skuteczniejszy marketing,
lepsze warunki zakupu
towarów i skuteczniejsze
promocje.
Przykładem Eurocash,
druga co do wielkości firma
handlowa w Polsce. Jego obroty
w 2013 r. wyniosły już
16,5 mld zł, a w porównaniu z
2008 r. wzrosły o 170 proc. To
m.in. efekt przejęcia od konkurencyjnej
Emperii pionu
hurtowego w postaci spółki
Tradis za 1,1 mld zł, co stało
się w 2011 r.
Dzięki temu Eurocash
umocnił się w pionie hurtowym,
a także w detalicznym.
Do już zarządzanych sieci
franczyzowych abc i Delikatesy
Centrum dołączyły bowiem
kolejne: Lewiatan i Groszek.
Aktywa
(w tys. zł)
Kapitał
własny (w
tys. zł)
1 2 Jeronimo Martins Polska SA, Kostrzyn 32 872 434 113,7 b.d. b.d. 2 226 372 39 699
2 9 Eurocash SA GK, Poznań 16 537 533 99,6 221 009 4 825 560 884 356 11 027
3 10 Grupa Metro AG w Polsce, Warszawa 15 220 000 101,7 b.d. b.d. b.d. 20 580
4 16 Lidl Polska Sklepy Spoż. sp. z o.o. sk, Tarnowo Podgórne 10 500 000 123,5 b.d. b.d. b.d. 13 000
5 18 Tesco sp. z o.o., Kraków 10 316 544 95,0 b.d. b.d. b.d. b.d.
6 23 PSH Lewiatan GK, Włocławek 8 110 000 106,3 b.d. b.d. b.d. 22 000
7 29 Carrefour Polska, Warszawa 7 030 000 91,4 b.d. b.d. b.d. b.d.
8 37 PPHU Specjał sp. z o.o. GK, Warszawa 6 238 973 131,0 5 634 329 992 144 753 b.d.
9 38 Kaufland Polska Markety sp. z o.o. sk, Wrocław 6 220 000 109,9 b.d. b.d. b.d. b.d.
10 39 Auchan Polska sp. z o.o., Warszawa 6 089 776 100,8 161 885 5 113 118 2 612 192 b.d.
11 47 Castorama Polska sp. z o.o., Warszawa 5 500 000 103,6 b.d. b.d. b.d. b.d.
12 54 Grupa Muszkieterów, Poznań 4 890 000 105,2 b.d. b.d. b.d. b.d.
13 61 Rossmann SD Polska sp. z o.o., Łódź 4 791 223 113,7 b.d. b.d. b.d. 8 790
14 69 Kolporter sp. z o.o. sk.a., Kielce 4 465 168 107,8 33 098 834 282 147 711 1 089
15 73 Żabka Polska sp. z o.o., Poznań 4 117 058 124,5 b.d. b.d. b.d. b.d.
16 74 LPP SA GK, Gdańsk 4 116 302 127,7 432 859 2 491 570 1 496 490 b.d.
17 81 Grupa Polomarket sp. z o.o., Pakość 3 750 000 115,4 b.d. b.d. b.d. b.d.
18 103 Leroy Merlin Polska sp. z o.o., Warszawa 3 220 593 103,8 160 863 1 626 150 586 581 7 589
19 110 Grupa Empik Media & Fashion SA, Warszawa 3 037 243 102,1 -305 655 2 370 842 280 115 5 649
20 113 Neonet SA, Wrocław 3 000 753 122,0 b.d. b.d. b.d. b.d.
Firma w sumie zarządza dzisiaj
siecią ok. 10 tys. placówek.
W grupie siła
Zatrudnienie
Powodzenie porozumień
franczyzowych i zrzeszania się
firm wokół dostawcy hurtowego
to także podwalina sukcesu
grupy Specjał, która zakończyła
2013 r. z 6,2 mld zł przychodów,
które w porównaniu z
2008 r. wzrosły o 210 proc. W
ramach tej grupy prowadzone
są takie sieci handlowe, jak
Nasz Sklep, Livio, Sieć 34.
Tyle szczęścia nie mają operatorzy
hipermarketów. Obniżające
się przychody niemieckiej
Grupy Metro (w 2013 r. 15,2
mld zł, spadek w porównaniu z
2008 r. o 27,3 proc.) wynikają
po części z wyników hurtowego
Makro, który próbuje nadgonić
dystans w stosunku do
innych hurtowników i buduje
swoje zaplecze detaliczne w
postaci sieci Odido. Konkurencja
wytyka Makro absurdalne z
dzisiejszej perspektywy wycofanie
się z projektu sieci Aro,
która kilka lat temu była na
dobrej drodze do stania się
jednym z liderów rynku.
Gorsze wyniki Grupy Metro
są też skutkiem fatalnej sytuacji
sieci Real, która w ujęciu
rocznym w ostatnich latach
traciła po co najmniej kilka
procent obrotów. Z kolei skumulowana
strata netto spółki
z lat ubiegłych na koniec 2012
r. wyniosła już ponad 1,3 mld
zł. To już ostatni raz, kiedy
wyniki Reala są uwzględniane
w bilansie Metra – w styczniu
2014 r. nowym właścicielem
sieci został francuski Auchan,
płacąc za sklepy tej sieci w
całym regionie 1,1 mld euro.
W tej sytuacji Metro, które
jeszcze nie tak dawno było
handlowym liderem w Polsce,
wypadnie ze ścisłej czołówki
branży – już teraz ma obroty
niższe o niemal 30 proc. niż w
2008 r. Najbardziej stabilnym
biznesem jest na razie sprzedająca
elektronikę spółka Media
Saturn Holding, operator sieci
Media Markt oraz Saturn.
Auchan z odpływem klientów
z hipermarketów na razie
sobie radzi, ale trudno uznać
jego wyniki za porywające,
zwłaszcza na tle wymienionych
już wcześniej konkurentów.
Od 2008 r. sprzedaż sieci
wzrosła tylko o 8,9 proc., co i
tak trzeba uznać za wielki
sukces, zwłaszcza na tle konkurencyjnego
Carrefoura, który
zaliczył w latach 2008–2013
spadek sprzedaży o 13,6 proc.
Handel zwiększa PKB
Jeśli chodzi o reprezentantów
segmentów rynku innych
niż spożywczy, to najwyżej
znajduje się sieć marketów
budowlanych Castorama.
Bezkonkurencyjna na rynku,
od 2008 r. zwiększyła sprzedaż
o 27,9 proc., do 5,5 mld zł.
W segmencie drogeryjnym
karty rozdaje Rossmann, który
może się pochwalić wzrostem
obrotów o 128,6 proc., do 4,8
mld zł. Sieć – statystycznie –
mniej więcej co drugi dzień
uruchamia w Polsce nowy
sklep i szacuje, że na przełomie
2014 i 2015 r. ich liczba
przekroczy tysiąc.
Jak wynika z raportu opracowanego
przez Deloitte oraz
DNB Bank Polska, firmy handlowe
– hurtowe i detaliczne
– wytwarzają 17 proc. polskiego
PKB, a sektory powiązane z
branżą (produkcja, logistyka)
kolejne 12 proc.
– Dzięki temu ta branża jest
dla polskiej gospodarki ważniejsza
niż przemysł – uważa
Rafał Antczak, wiceprezes
Deloitte.
Autorzy raportu podają, że
w ciągu ostatnich dziesięciu lat
liczba sklepów w Polsce spadła
o 21 proc., do 360 tys.
Przybywa największych placówek,
które odpowiadają już za
ok. 50 proc. udziału w powierzchni
handlowej w Polsce.
– Dalszy rozwój sieci handlowych
będzie się odbywał raczej
przez konsolidacje i przejęcia
niż znaczące zmiany w strukturze
handlu detalicznego. Choć
nie można wykluczyć wchodzenia
na polski rynek specjalistycznych
sieci handlowych
– ocenia Artur Tomaszewski,
prezes DNB Bank Polska.
Innym ważnym segmentem
rynku jest e-handel, który –
według autorów raportu – odpowiada
za ok. 3 proc. sprzedaży
detalicznej. – Sprzedaż
rośnie o ponad 20 proc. rocznie
– mówi Tomaszewski.
Raport przewiduje dalszy
wzrost obrotów firm handlowych
– szybszy w handlu
hurtowym, któremu poza popytem
wewnętrznym pomaga
także eksport. ∑