Pharmetic Sağlık - 33

Psikoloji
En çok da işyerlerinde karşılaşılan bu tür dedikodu grupları
gerçekte zararsızdır. Bu gruplarda yapılan meslektaşlar arası
küçük dedikodular çalışanlar arası bağı sıkılaştırır ve moralleri
yükseltir. Özellikle işe yeni başlayanlar, bu tür dedikodu
gruplarına dahil olduklarında, içinde bulundukları gruptakilerin
başkaları hakkında bulundukları yargıları dinleyerek ne
yapmaları gerektiğine dair fikir sahibi olur. Gruptakiler de
anlattıklarıyla, yeni gelene onayladıkları ve onaylamadıkları
davranışlar, tutumlar hakkında alttan alta resmi olmayan bir
brifing vermiş olur.
Bu gibi küçük gruplardaki dedikoduların bir işlevi daha
vardır: Nasıl ki içinde bulunduğumuz grup başkaları ile ilgili
dedikodu yapıyorsa, başkalarının da bizimle; ait olduğumuz
grupla ve kendimizle ilgili dedikodu yaptığını biliriz. Bu da
bizi “aidiyet” konusunda hizaya sokar. Örneğin ABD’deki
büyükbaş yetiştiricileri, karides avcıları ve üniversitelerin kürek
takımları gibi birbiriyle alakasız üç grup üzerinde yapılan
dedikodu merkezli araştırmanın sonuçları hayli ilginç olmuş.
Bu grupların her üçünde de bireyler, aldıkları bilgiyi paylaşmaya
zorlanmışlar. Aksi takdirde dedikoduların hedefi haline gelerek
dışlanacakları kendilerine hatırlatılmış. Sonuç olarak tehdit
gören her birey, grup içinde daha iyi eleman olabilmek için çaba
göstermeye başlamış. Örneğin karides avcıları, grubun oturmuş
kurallarını hiçe sayan ve nasıl hızlı karides avlanacağına dair
grup eğilimlerini önemsemeyen üyeleri dışlayıp onlarla birlikte
ava çıkmayı reddetmiş.
Ünlüler ve dedikodu mekanizması
Gerçekte hepimiz öyle ya da böyle bir dedikodu ağının içinde
yaşıyoruz. Bunun en basit delili de ünlülere dair haberlere olan
ilgimiz. Sonuçta o insanların ne yaptığı, kiminle nerede
görüldüğü, kaç para kazandığı vs. bizi hiç ilgilendirmiyor ama
yine de bu tür haberleri takip ediyoruz. Belçikalı psikolog
Charlotte de Backer’a göre bu tür dedikodular da aslında bize
“bir şeyler” öğretiyor. Yalnız şöyle bir durum da var: Genellikle
bildiğimiz kişi hakkında anlatılanlara kulak kabartıyoruz;
kişiyi tanımadığımız halde anlatılanla ilgileniyorsak bunun tek
nedeni, dedikodunun ilginç olması ve duyduğumuz haberle ilgili
kendi hayatımıza dair stratejiler geliştirmek. Aslında de Becker,
ünlülerin hayatlarına da sırf bu yüzden ilgi duyduğumuzu,
bu haberlerin bizim hayatımız için uç olan noktalarla ilgili
mevzilenme arzumuzu tatmin ettiğini söylüyor. Bunun nedenini
de şöyle açıklıyor: “Nasıl ki kabileler halinde yaşarken, kendi
kabilemizin ileri gelenlerinin davranışlarına bakıp neyi nasıl
yapacağımıza karar verdiysek, bugün de bu medyatik tiplerle
ilgili haberleri izleyerek olumlu ya da olumsuz davranışlara
dair fikir sahibi oluyoruz.” Bunun açıklaması, onlar gibi
yaşamakla ilgili değil ama ne yaptıklarında kabul gördükleri ve
ne yaptıklarında dışlandıklarıyla ilgili… Elbette bir de şu var:
Mağara günlerinde kimsenin “özel” hayatı diye bir şey yoktu
ve biz, bir anlamda magazin haberleriyle ta o günlerden
kalan “her şeyi bilme” açlığımızı gideriyoruz. Antropolog
Jerome Barkow, geçirdiğimiz onca gelişimin, evrimin, bizleri
toplumdaki diğer fertlerden soyutlamaya yetmediğini,
toplumdaki her bireyin bizim üzerimizde öyle ya da böyle
etkisi olduğunu hatırlattıktan sonra “fotoğraflardaki,
filmlerdeki, müzik kliplerindeki bu insanlar yani ünlüler de
hayatımızı farklı bir yoldan istila ediyor; bir süre sonra iş
arkadaşımız, komşumuz kadar bizden biri haline geliyor” diyor.
Ve sonuç? Bu kadar çok gördüğümüz, hakkında bu kadar çok
şey öğrendiğimiz ünlüler de (suni yoldan dayatılmış da olsa) bir
noktadan sonra içinde bulunduğumuz ve hakkında bilgi sahibi
olmak istediğimiz küçük topluluğumuzun bir parçası haline
geliyor. Ünlülerin bir etkisi daha var: Onlar, hiç tanımadığımız
insanlarla ortak noktamız. Sırf bu yüzden tamamıyla yabancısı
olduğumuz bir toplulukta ilk kez yer alıyorsak o oyuncudan,
o sporcudan, o yazardan, o politikacıdan söz ederek ortama
girebiliyoruz. Yani; yine bir başkasının dedikodusunu yaparak
içinde bulunduğumuz topluluğun nabzını tutuyoruz ve kısa bir
sürede “yabancı” olmaktan çıkıp kabul görüyoruz.
Son olarak, “dedikodu” adıyla kodlanan bu toplumsal
kabul görme / kendini topluma kabul ettirme mekanizmasının
da elbette bir takım yaptırımları var ve birinci kural daima
“ne zaman konuşacağını ne zaman susacağını bilmek”
şeklinde özetlenebilir.
>Gerçekte hepimiz
farkında olmadan
öyle ya da böyle
bir dedikodu
ağının içinde
yaşıyoruz.
.. .. . . . . . . . . - .
- . .
. .
. .
UNLULERLE ILGILI HABERLER BIZI
HIC ILGILENDIRMEDIGI HALDE
TAKIP EDIYORUZ.
AMA BUNUN DA BIR NEDENI VAR!
74 / Yaz 2017 / PharmeticSağlık