marzec 2018

ZDROWOTNE DYWAGACJE 31
Tłuszcz - wróg
czy przyjaciel?
PRZEZ WIELE LAT WPAJANO NAM PRZEKONANIE
NA TEMAT SZKODLIWOŚCI SPOŻYWANIA TŁUSZCZY.
Z OBAWY PRZED MIAŻDŻYCĄ CZY OTYŁOŚCIĄ
LICZYLIŚMY KALORIE, SPOŻYWAJĄC
ODTŁUSZCZONE PRODUKTY SPOŻYWCZE.
CZY NASZE ZDROWIE POPRZEZ TE DZIAŁANIA
ULEGŁO POPRAWIE?
Według encyklopedii tłuszcze to zwyczajowa nazwa lipidów.
Są głównym źródłem glicerolu i kwasów tłuszczowych.
Wyróżniamy tłuszcze nasycone występujące w tłuszczach
stałych (smalec, słonina, olej kokosowy) i nienasycone,
do nich zalicza się kwasy tłuszczowe jednonienasycone,
które znajdziesz w oliwie z oliwek, żółtku jaj i wielonienasycone,
które są w nasionach, orzechach, tłuszczu rybim.
Tłuszcze spełniają w naszej diecie szereg ważnych ról.
Przede wszystkim dostarczają energii. Z jednego grama
tłuszczu organizm ludzki uzyskuje 37.7 kJ energii, czyli w
przybliżeniu dwa razy więcej niż z białka. Poza tym, zmagazynowane
w tkance tłuszczowej dają izolację cieplną oraz
chronią przed urazami. Są też głównym źródłem nienasyconych
kwasów tłuszczowych, czyli NNKT i witamin w nich
rozpuszczalnych takich, jaki: A, D. E i K. Kwasy tłuszczowe
biorą udział także w syntezie niektórych hormonów tkankowych,
między innymi prostaglandyny.
Z powyższego wynika, że nie powinno się ich eliminować
z codziennego pożywienia. Trwająca latami kampania
reklamowa nawoływała do wyeliminowania masła, smalcu
czy śmietany z naszej codziennej diety. Produkty te wskazywano
jako główne czynniki zagrażające zdrowiu. Miały
one stanowić przyczynę chorób serca, podwyższać cholesterol.
Skoro rzeczywiście wszelkie smalce, boczki czy wieprzowe
skwarki stanowiły tak duże zagrożenie, to większość
ludzi przed 1920 rokiem powinna wymrzeć z powodu
chorób serca, a po wprowadzeniu margaryn nie mieć
problemów zdrowotnych. Osobą, która przyczyniła się do
wprowadzenia zamiennika masła na rynek spożywczy był
Napoleon III. Oczekiwał, że chemicy wymyślą tani produkt
zastępujący masło dla robotników i wojska. Została nim
margaryna, co z greckiego oznacza perła.
Od czasu, kiedy przetworzone tłuszcze wielonienasycone
zostały wprowadzone do powszechnego użytku nastąpił
lawinowy wzrost tak zwanych chorób degeneracyjnych,
na przykład raka skóry i starzenia się organizmu. Taka sytuacja
nie zaistniałaby, gdybyśmy nadal żywili się pokarmami
naturalnymi, a nie przetworzonymi, czy wręcz zmodyfikowanymi.
TŁUSZCZE TRANS NASZ WRÓG
Przede wszystkim należy obawiać się kwasów tłuszczowych
typu trans, które można znaleźć w produktach przetworzonych,
pozbawionych witaminy E. Znajdują się one
w: rzadkich, rafinowanych olejach roślinnych, dressingach
do sałatek, większości margaryn, płatkach śniadaniowych,
biszkoptach czy krakersach. Również produkty zawierające
białko zwierzęce mogą mieć w swoim składzie tłuszcze,
które w procesie produkcji są podgrzewane do wysokich
temperatur, przekształcając się w tłuszcze trans. Nie są to
tylko tłuszcze zawarte naturalnie w samym produkcie, ale
także te, na których są smażone.
Tłuszcze trans przywiązują się do błon komórkowych i
utrudniają pobieranie odpowiedniej ilości tlenu, glukozy
i wody. Pozbawione tlenu, odwodnione komórki, zostają
wtedy uszkodzone i mogą się zamienić w komórki nowotworowe.
Poza tym, tłuszcze trans zagęszczają krew, zwiększają
lepkość płytek krwi, przez co wzrasta ryzyko pojawienia
się skrzepów oraz złogów tłuszczowych.
Tłuszcze trans nie występują w naturalnej formie, zatem
nie mogą zostać strawione. Ciało rozpoznaje je jako
szkodliwe. Margaryna różni się od plastiku jedną cząsteczką,
dlatego jest dla naszego organizmu trudno przyswajalna.
W Walii przeprowadzono badania, w których przez 8 lat
poddano obserwacji grupę 85 tysięcy kobiet. Odkryto, że
te, które jadły margarynę były bardziej zagrożone chorobą
wieńcową serca.
PRZYJAZNE TŁUSZCZE
Całkiem inaczej wygląda sprawa z pozostałymi tłuszczami.
Nasycone, które znajdziemy w maśle czy smalcu, trudniej
się utleniają i dlatego są bezpieczniejsze, szczególnie
poddane obróbce termicznej. Te roślinne tłoczone na zimno,
nierafinowane, mogą zmniejszyć aż o 80% pojawienie
się na przykład choroby Alzheimera. Restrykcyjne diety nie
są zgodne z biologią człowieka. Beztłuszczowa dieta prowadzi
do chorób nowotworowych, przedwczesnej śmierci,
ponieważ to tłuszcz umożliwia tworzenie nowych komórek.
Na duże niebezpieczeństwo jej stosowania narażone
są dzieci, co udowodniły przeprowadzone badania. Zbyt
mała ilość tłuszczu w diecie skutkować może, infekcjami
uszu, gardła, alergiami, spowolnieniem rozwoju umysłowego.
Powszechne dziecięce choroby nie zawsze są wynikiem
ataku bakterii i wirusów w przedszkolu czy szkole, ale
efektem diety ubogiej w składniki odżywcze, między innymi
w tłuszcze. Ciekawostką jest, że niedobór w naszym organizmie
naturalnych, nieprzetworzonych tłuszczów roślinnych
i zwierzęcych może zwiększać ochotę np. na frytki
czy inne tłuste produkty. Często zawierają one lipidy w najbardziej
niezdrowej postaci - trans.
JAKIE MOŻNA WYCIĄGNĄĆ WNIOSKI?
Nie obawiajmy się jeść tłusto. Unikajmy jedynie w codziennym
pożywieniu tłuszczy typu trans, nadmiaru przetworzonych,
wielonienasyconych olejów, a także cukru
i węglowodanów. Zagrożeniem dla naszego zdrowia są
wszystkie przetworzone, spreparowane i zakonserwowane
produkty spożywcze.
Tłuszcze są na pewno nam potrzebne i te roślinne, i
zwierzęce. Pokrywają one 25% zapotrzebowania kalorycznego.
Spożywajmy je wysokiej jakości i wszystkich rodzajów.
Przede wszystkim zwierzęce, czyli nasycone, które
znajdziemy w: rybach, owocach morza, mięsie i organach
zwierząt z hodowli naturalnej, a nie tej przemysłowej.
Oprócz tego jedzmy: jajka, masło, przede wszystkim klarowane
i tłuste śmietany. Są one paliwem dla naszego organizmu.
Z tłuszczy roślinnych dobre będą: olej kokosowy,
oliwa z oliwek, orzechy, masło orzechowe własnej roboty,
pestki słonecznika. Minimalna ilość tłuszczu jaką powinniśmy
spożyć zależy między innymi od wagi i szybkości
przemiany materii. Przyjmuje się, że jeżeli je się trzy posiłki
dziennie, to w każdym powinny znaleźć się dwie łyżki oleju
(nierafinowanego, tłoczonego na zimno) lub masła, co odpowiada
również połówce awokado, garści oliwek, garści
orzechów lub nasion oleistych.
Najnowsze doniesienia zmieniły koncepcję i zalecają
jeść tłusto, bo jest to zdrowe i smaczne. Powróćmy więc do
żywienia, które preferowały nasze babcie.
Tekst: Ewa Ślęzak