Informatyka Podręcznik Szkoła Podstawowa Klasa 5

INFORMATYKA 

 

 

5

Wanda Jochemczyk, Iwona Krajewska-Kranas, Witold Kranas, 

 

INFORMATYKA 

 

5

Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty 

i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego 

do nauczania informatyki, na podstawie opinii rzeczoznawców: dr. Tomasza Huka, 

mgr Ewy Stolarczyk, dr Iwony Wandy Grygiel. 

Etap edukacyjny: II 

Typ szkoły: szkoła podstawowa 

Rok dopuszczenia 2018 

Numer ewidencyjny w wykazie: 807/2/2018 

Podręcznik wpisany do wykazu podręczników MEN dopuszczonych do użytku szkolnego, 

uwzględniających podstawę programową kształcenia ogólnego określoną w rozporządzeniu 

z dnia 14 lutego 2017 r. (Dz.U. poz. 356). 

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 

Warszawa 2018 

Wydanie I 

ISBN 978-83-02-17443-8 

Scratch is developed by the Lifelong Kindergarten Group at the MIT Media Lab. 

See http://scratch.mit.edu 

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Beata Brzeg-Wieluńska (redaktor koordynator), 

Małgorzata Marczuk (redaktor merytoryczny), Maria Białek (redaktor merytoryczny) 

Redakcja językowa: Milena Schefs 

Redakcja techniczna: Janina Soboń 

Projekt okładki: Joanna Plakiewicz 

Projekt graficzny: Hanna Michalska-Baran, Agata Filipczak/Niokoba 

Opracowanie graficzne: Hanna Michalska-Baran 

Ilustracje: Daniel de Latour 

Fotoedycja: Ignacy Składowski 

Skład i łamanie: Michał Rosłoniec 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna 

00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96 

KRS: 0000595068 

Tel.: 22 576 25 00 

Infolinia: 801 220 555 

www.wsip.pl 

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im 

przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie 

publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to 

dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. 

Szanujmy cudzą własność i prawo. 

Więcej na www.legalnakultura.pl 

Polska Izba Książki

O podręczniku 

Strona działowa 

Krótkie wprowadzenie 

w tematykę rozdziału 

Dowiesz się, jak 

Lista umiejętności, jakie 

zdobędziesz na lekcji 

3 

Lekcje 

z multimediami 

5 

Multimedialny 

komiks 

DOWIESZ SIĘ, JAK 

▪ przygotować komiks ks w środowisku 

Scratch, 

▪ wykorzystać komunikaty nadawane 

przez duszki. 

Podczas tej lekcji przygotujesz w Scratchu komiks o spotkaniu Czerwonego turka z wilkiem i poznasz kilka nowych przydatnych bloków. 

PIERWSZE KROKI 

Kap- 

Przygotuj scenę – znajdź w bibliotece Scratcha obrazek przedstawiający las. 

Przygotuj dwa duszki: dziewczynkę i wilka. Odpowiednie obrazki znajdź w serwisie 

openclipart.org. Wpisz w okienko wyszukiwarki angielskie nazwy postaci: 

Little Red Riding Hood (czytaj: litl red rajding hud) oraz wolf (czytaj: łulf). Pliki 

w formacie SVG zapisz na dysku. 

Wczytaj odpowiednie pliki, aby utworzyć nowe duszki. 1 

1 

Jednym z największych 

przedsięwzięć w dziedzinie 

cyfrowych nagrań dźwiękowych 

jest realizowany w Polsce projekt 

„BIBLIA AUDIO superprodukcja”. 

Składa się na niego 8 GB plików 

audio zawierających całość Pisma 

Świętego według Biblii Tysiąclecia. 

Zestaw plików można bezpłatnie 

pobrać ze strony: bibliaaudio.pl. 

∙ Zwykle bezpośrednio po wgraniu plików duszki są zbyt duże. Aby zmniejszyć 

obrazek, wybierz narzędzie do zmniejszania 2 duszków z paska menu. Gdy 

kursor zmieni kształt na strzałki, klikaj obrazek, aż uzyska odpowiedni rozmiar. 

2 

∙ Nadaj duszkom nazwy: dziewczynka i wilk. Aby zmienić nazwę, kliknij literę 

i otoczoną niebieskim kółkiem przy podobiźnie duszka, a potem w polu 

nazwy wpisz odpowiednie słowo. 

Numerowane odnośniki 

Pomogą odnaleźć na rysunku 

elementy opisane w tekście 

Podsumowanie 

Skrót najważniejszych 

wiadomości z danego rozdziału 

52 LEKCJE W SIECI 

112 PODSUMOWANIE 

Wskazówki do prezentacji. 

1. Zapoznaj się z menu programu 1 . 

2. Wstawiaj kolejne slajdy za pomocą przycisku Nowy slajd 2 . 

3. Skorzystaj z ilustracji zamieszczonych w repozytorium mediów pod adresem 

commons.wikimedia.org/ lub zdjęć własnego autorstwa. 

4. Zmieniaj tło, stosuj motywy lub przejścia między slajdami 3 . 

5. Po skończonej pracy obejrzyjcie wspólnie pokaz 4 . 

1 

4 

2 

3 

Jakie funkcje i narzędzia przydają się podczas 

tworzenia projektu? 

Pracę nad projektem mogą ułatwić funkcje duplikowania 

duszków (powielenie duszka pozwala na jego szybszą 

edycję; oczywiście duszka należy odpowiednio 

dopracować, aby nie kopiować błędów) oraz ustawiania 

punktu zaczepienia duszka. W przypadku budowania 

zdarzeń losowych należy stosować gotowy blok losuj 

od 1 do 10 i odpowiednio ustawić zmienną (blok 

w grupie Dane). Przy sterowaniu 

ruchem duszków strzałkami kursora podstawę stanowią 

bloki , kiedy 

z grupy Zdarzenia oraz bloki 

z grupy Ruch. 

DROPBOX 

Wyobraź sobie, że dzisiaj pracujesz na domowym komputerze, a jutro na urządzeniu 

mobilnym. Chcesz mieć dostęp do tego samego dokumentu, ale nie możesz 

skorzystać z pendrive’a i poczty elektronicznej. Czy istnieje inny sposób pozwalający 

uzyskać dostęp do tych samych dokumentów z różnych miejsc? 

Tak, możesz skorzystać z aplikacji Dropbox. Jest to jedno z wielu rozwiązań umożliwiających 

przechowywanie plików na zewnętrznym serwerze. Masz do nich wówczas 

dostęp z dowolnego komputera lub urządzenia mobilnego – jeśli działa internet. 

Tak jak w Dokumentach Google tu także trzymasz swoje pliki w chmurze. 

Zainstaluj Dropbox na swoim komputerze. Ikona aplikacji wyświetli się w obszarze 

powiadomień na pasku zadań u dołu ekranu. 

Naciśnij przycisk i sprawdź informacje o statusie konta 5 . 

Kliknij przycisk dostępu do folderu 6 . 

Jak udostępnić projekt w Scratchu 

innym użytkownikom? 

Aby projekt w Scratchu był widoczny dla innych 

użytkowników, należy kliknąć przycisk Udostępnij 

nad oknem edytora. Warto też opisać projekt, 

czyli wypełnić pola Instrukcje oraz Notatki 

i podziękowania. W instrukcji należy wskazać 

kategorię projektu oraz opisać sposób 

postępowania po uruchomieniu projektu lub – 

jeśli mamy do czynienia z grą – zasady gry. 

Czy warto testować gry? 

Jedną z najważniejszych czynności 

w pracy informatyka jest testowanie 

programu. Do tego potrzebna jest 

wyjątkowa skrupulatność. Jeśli 

samodzielnie tworzysz jakąś grę, 

poproś kogoś innego, aby przetestował 

poprawność jej działania. 

Pamiętaj! 

Informatyka to podręcznik wieloletniego użytku, dlatego nie pisz po nim.

Spis treści 

1 

Lekcje z obrazkami 

1. Bezpiecznie z komputerem 

Bezpieczeństwo i higiena pracy z komputerem, ochrona przed wirusami, 

elementy jednostki centralnej komputera i urządzenia zewnętrzne _____________ 7 

2. W świecie komiksów 

Tworzenie historyjki obrazkowej, wstawianie i formatowanie obiektów 

– edytor tekstu, np. Microsoft Word ______________________________________________________ 12 

3. Biblioteka z obrazkami 

Grafika rastrowa i wektorowa, korzystanie z serwisu openclipart.org __________ 15 

4. Ruchome obrazki 

Rysowanie w trybie wektorowym i zmiana kostiumów duszka 

– środowisko Scratch __________________________________________________________________________ 19 

5. Multimedialny komiks 

Sterowanie duszkiem za pomocą komunikatów – środowisko Scratch ________ 24 

6. Wirujące wiatraki 

Wykorzystanie trybu wektorowego, zmiennego tła sceny i obrotów 

duszka – środowisko Scratch _______________________________________________________________ 27 

2 

Lekcje w sieci 

7. Sieci wokół nas 

Sieci komputerowe i sieci telefonii komórkowej, animowanie obiektów 

– program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint _______________________________ 32 

8. Co kraj, to obyczaj 

Sieciowe prawa i obyczaje – netykieta ____________________________________________________ 36 

9. Kiedy do mnie piszesz... 

Zakładanie i konfigurowanie konta pocztowego, wysyłanie e-maili ______________ 38 

10. Rozmowy w sieci 

Komunikowanie się za pomocą forów dyskusyjnych, czatów 

i komunikatorów ________________________________________________________________________________ 45 

11. Zróbmy to razem 

Praca w chmurze, korzystanie z aplikacji Dokumenty Google i Dropbox ______ 51

3 

Lekcje z multimediami 

12. Graj melodie 

Układanie nut i odtwarzanie melodii – środowisko Scratch _______________________ 56 

13. Posłuchaj i powiedz 

Nagrywanie dźwięku i synteza mowy w systemie Windows, 

rozpoznawanie mowy w systemie Android _____________________________________________ 60 

14. Dźwięki wokół nas 

Nagrywanie i modyfikowanie dźwięków – środowisko Scratch, 

edytor dźwięku, np. Audacity ________________________________________________________________ 65 

15. Dźwięki w plikach i internecie 

Zapisywanie plików MP3, korzystanie z radia w komputerze 

i serwisu YouTube ______________________________________________________________________________ 69 

16. Fotografia mobilna 

Robienie i modyfikowanie zdjęć za pomocą urządzenia mobilnego 

z systemem Android ___________________________________________________________________________ 74 

17. Modyfikowanie obrazu 

Kadrowanie i korygowanie zdjęć, usuwanie detali, stosowanie filtrów 

i masek – edytor grafiki, np. PhotoFiltre _________________________________________________ 80 

18. Jak powstaje film ze zdjęć? 

Tworzenie filmu ze zdjęć, efekty specjalne – edytor filmów, 

np. Movie Maker ________________________________________________________________________________ 85 

19. Trzy, dwa, jeden... 

Nagrywanie audionarracji i wideonarracji – edytor filmów, 

np. Movie Maker ________________________________________________________________________________ 89 

4 

Lekcje ze Scratchem 

20. Wyścigi starych samochodów 

Wykorzystanie losowości do tworzenia symulacji ____________________________________ 94 

21. Zbieranie jabłek 

Projektowanie gry _______________________________________________________________________________ 97

22. Liczenie jabłek 

Poprawianie i doskonalenie gry ____________________________________________________________ 101 

23. Pawie oczka 

Rysowanie figur złożonych z kół i okręgów _____________________________________________ 106 

24. Gwiazdy i gwiazdeczki 

Tworzenie nowych bloków ___________________________________________________________________ 109 

5 

Lekcje z globusem 

25. Wirtualne wędrówki 

Zwiedzanie miast i tłumaczenie obcojęzycznych słów w internecie z użyciem 

urządzeń mobilnych lub komputera – usługa Google Street View i aplikacja 

Tłumacz Google ________________________________________________________________________________ 114 

26. Podróże z Google Earth 

Podróżowanie w internecie z użyciem urządzeń mobilnych lub komputera, 

nagrywanie wycieczki, wyznaczanie odległości na trójwymiarowej mapie – 

aplikacja Google Earth ________________________________________________________________________ 118 

27. Poznaj Europę 

Szukanie informacji w internecie, przedstawianie danych 

– arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel, program do prezentacji, 

np. Microsoft PowerPoint ____________________________________________________________________ 121 

28. Perły Europy 

Szukanie informacji w internecie, przedstawianie danych 

– arkusz kalkulacyjny, np. Microsoft Excel, program do prezentacji, 

np. Microsoft PowerPoint, edytor filmów, np. Movie Maker _______________________ 123 

29. Wykreślanie świata 

Analiza danych i tworzenie wykresów – arkusz kalkulacyjny, 

np. Microsoft Excel; praca nad wspólnym dokumentem w chmurze ___________ 126 

30. Projekt: Blaski i cienie internetu 

Całoroczny projekt uczniowski – edytor tekstu, np. Microsoft Word, 

program do prezentacji, np. Microsoft PowerPoint __________________________________ 128

1 

Lekcje 

z obrazkami 

Komiksy to sekwencyjne historie obrazkowe 

publikowane w gazecie lub osobnych zeszytach 

i albumach albo w formie powieści graficznych. 

Rozpowszechniły się w XIX wieku, choć już 

w średniowieczu malarze i iluminatorzy stosowali 

w swoich dziełach elementy przypominające kadry 

i dymki. Obok tradycyjnych papierowych komiksów 

powstają komiksy sieciowe, ukazujące się wyłącznie 

w internecie, oraz komiksy animowane, 

które często można zobaczyć w roli przerywników 

filmowych w grach.

1 

Bezpiecznie 

z komputerem 

PRZYPOMNISZ SOBIE, JAK 

▪ zachowywać się w szkolnej pracowni komputerowej. 


▪ chronić przed wirusami dane, komputer i urządzenia mobilne, 

▪ jest zbudowana jednostka centralna komputera. 

Czy pamiętasz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, których należy przestrzegać 

w sali komputerowej? 

NAJWAŻNIEJSZE ZASADY BHP 

∙ Korzystaj z urządzeń zgodnie ze wskazówkami nauczyciela. 

∙ Dbaj o porządek na swoim stanowisku, nie jedz i nie pij przy komputerze. 

∙ O wszelkich usterkach podczas pracy natychmiast informuj nauczyciela. 

∙ Nie próbuj samodzielnie naprawiać sprzętu komputerowego. 

regulacja kąta 

odchylenia 

oparcia 

regulacja 

wysokości ości 

oparcia 

regulacja 


podłokietników 

90˚ 

50 cm 

90˚ 

regulacja 

odległości ości 

oparcia 

od siedziska 

regulacja 


siedziska 

25–35 cm 

90˚ 

67–82 cm 

kółka 

ułatwiające 

przesuwanie 

krzesła 

90˚

BEZPIECZNIE Z KOMPUTEREM 

9 

To jeszcze nie wszystko – do zasad BHP należy również zachowywanie poprawnej 

postawy podczas pracy z komputerem. Trzeba pamiętać, że wielogodzinne przesiadywanie 

w jednej pozycji w niewyregulowanym fotelu przed źle ustawionym 

monitorem może spowodować problemy z kręgosłupem i ze wzrokiem. Sprawdź, 

czy siedzisz przy komputerze tak, jak chłopiec na zdjęciu na sąsiedniej stronie. 

Jeśli nie, postaraj się zmienić swoją postawę. 

Podczas pracy z komputerem należy dbać nie tylko o własne bezpieczeństwo, lecz 

także o bezpieczeństwo zgromadzonych danych. 

BEZPIECZNE DANE 

Komputer jest narażony na infekcje – działanie złośliwego oprogramowania, które 

samoczynnie i bez wiedzy użytkownika może trafić do systemu podczas pobierania 

plików z internetu lub poczty elektronicznej albo z wymiennych nośników pamięci, 

takich jak pendrive. 

Wirusy dołączają się do innych programów i przejmują 

nad nimi kontrolę. Mogą spowodować zawieszenie systemu 

operacyjnego, doprowadzić do usunięcia danych, 

a nawet do fizycznego uszkodzenia komputera. Podobne 

do nich samoreplikujące się robaki nie potrzebują programu 

„nosiciela”. 

Programy szpiegujące to najczęściej dodatkowe elementy większych programów. 

Te stosunkowo niewinne są wykorzystywane do wyświetlania niechcianych reklam, 

a inne mogą służyć do popełniania przestępstw, np. do zbierania informacji na 

temat haseł dostępowych, co umożliwia hakerom dostęp do kont internetowych 

lub poufnych danych. 

Trojany, które podszywają się pod przydatne lub ciekawe aplikacje, w tle wykonują 

operacje szkodliwe dla użytkownika, np. infekują system lub umożliwiają intruzom 

przejęcie kontroli nad komputerem. 

Każdy system operacyjny ma wbudowaną zaporę sieciową (ang. firewall, czytaj: 

fajerłol – ściana przeciwogniowa), odpowiedzialną za monitorowanie informacji 

przesyłanych między komputerem a siecią, blokowanie nieautoryzowanego dostępu 

do komputera lub odrzucanie podejrzanych pakietów danych. Zapora dostarczana 

z systemem nie zawsze dostatecznie spełnia swoje zadanie, dlatego warto 

rozważyć instalację zapory innego producenta specjalizującego się w tworzeniu 

tego typu programów. Ponadto warto zainstalować program antywirusowy. Będzie 

on stale kontrolował pracę komputera i nie dopuści do infekcji, gdy pojawi 

się zagrożenie. Większość takich programów automatycznie pobiera z internetu 

najnowszą bazę wirusów.

10 LEKCJE Z OBRAZKAMI 

BUDOWA JEDNOSTKI CENTRALNEJ KOMPUTERA 

Aby pracować z komputerem bezpiecznie i świadomie, warto znać jego budowę. 

W obudowie jednostki centralnej komputera (lub urządzenia mobilnego) znajdują 

się: zasilacz 1 , płyta główna 2 oraz porty do komunikacji z urządzeniami 

zewnętrznymi. 

Większość elementów jednostki centralnej jest umieszczona na płycie głównej. Serce 

jednostki stanowi procesor 3 – to on odpowiada za uruchamianie programów czy 

przetwarzanie danych. Podczas pracy komputera dane są przechowywane i przetwarzane 

w nietrwałej pamięci operacyjnej (RAM) 4 . Jeśli nie zapiszesz ich na trwałym 

nośniku informacji, takim jak dysk twardy 5 lub płyta DVD albo CD (czytnik 

płyt 6 ) – to po wyłączeniu komputera nie zostaną zachowane. Na płycie głównej są 

też zamontowane karty rozszerzeń 7 , m.in. graficzna, dźwiękowa i sieciowa. Karta 

graficzna umożliwia poprawne wyświetlanie obrazu na monitorze, karta dźwiękowa 

– poprawne odtwarzanie dźwięków, a karta sieciowa – pracę w sieci. 

Urządzenia zewnętrzne podłączane do jednostki centralnej są nazywane urządzeniami 

wejścia (mysz, klawiatura, mikrofon i skaner) i wyjścia (monitor, drukarka, 

głośniki). Zgodnie z nazwą część urządzeń służy odpowiednio do wprowadzania 

danych do komputera, a część do zwracania danych już przetworzonych. 

1 6 

1 1 

1 3 1 4 

1 2 

1 7 

1 5

BEZPIECZNIE Z KOMPUTEREM 

11 

Blaski i cienie internetu – projekt całoroczny 

Podczas kolejnych lekcji zbieraj informacje związane z korzyściami i zagrożeniami 

wynikającymi z pracy w internecie. Swoje notatki oraz wybrane teksty, 

ilustracje, filmy czy dźwięki zapisuj w folderze Dokumenty\Projekt. Na zakończenie 

przygotuj prezentację poświęconą temu zagadnieniu. 

ZADANIA 

1. Dowiedz się, jaki program antywirusowy został 

zainstalowany w szkolnych komputerach, 

a jaki w twoim domowym komputerze 

albo w bibliotecznym. Sprawdź, czy programy 

mają zaktualizowaną bazę wirusów. 

2. Złośliwe oprogramowanie zagraża 

nie tylko komputerom. Poszukaj w internecie 

informacji o tym, jak chronić telefony 

komórkowe, smartfony i tablety przed różnymi 

zagrożeniami i jak bezpiecznie korzystać 

z tych urządzeń. Opracuj notatkę na ten temat 

i zapisz ją w pliku mobilne_bezpieczeństwo 

w folderze Dokumenty\Teksty. 

Do słownika 

∙ procesor 

∙ pamięć operacyjna 

∙ dysk twardy 

∙ czytnik płyt (DVD i CD) 

∙ karta graficzna 

∙ karta dźwiękowa 

∙ karta sieciowa 

∙ urządzenia wejścia i wyjścia 

∙ robak komputerowy 

∙ program szpiegujący 

∙ trojan 

∙ zapora sieciowa (firewall) 

∙ baza wirusów 

∙ płyta główna 

∙ jednostka centralna 

∙ zasilacz 

3. Poszukaj w internecie informacji o rodzajach 

wirusów komputerowych i ich działaniu. 

Opracuj notatkę na ten temat i zapisz ją w pliku 

wirusologia w folderze Dokumenty\Teksty.

2 

W 

świecie 

komiksów 


▪ stworzyć historyjkę obrazkową 

w edytorze tekstu, 

▪ wstawić do dokumentu pole tekstowe 

i objaśnienia, 

▪ rozplanować poszczególne elementy 

na stronie. 

Znasz przygody Koziołka Matołka. Być może potrafisz także wymienić innych bohaterów 

komiksów. Czy umiesz jednak wyjaśnić, czym właściwie jest komiks? To 

opowieść rysunkowa, zwykle zbudowana z kadrów i dymków zawierających tekst. 

Pewnego dnia Tomek 

wybrał się na przejażdżkę. 

Wokoło roztaczały się 

piękne widoki. 

Lubię 

zjeżdżać 

z górki. 

Ojej, 

muszę uważać, 

zbliża się 

zakręt! 

Dobrze, 

że już 

się skończył. 

Troszkę 

się bałem. 

Czas 

wracać 

do domu.

W ŚWIECIE KOMIKSÓW 

13 

Podczas tej lekcji odwzorujesz w edytorze tekstu historyjkę przedstawioną na sąsiedniej 

stronie. Przygotuj obrazki podobne do tych wykorzystanych w komiksie 

i zapisz je na dysku. 

WSTAWIANIE I FORMATOWANIE OBIEKTÓW 

Aby sprostać zadaniu, musisz wiedzieć, jak wstawić i sformatować w edytorze tekstu 

rysunki, pola tekstowe oraz kształty. Informacje, jak to zrobić w edytorze Word, 

znajdziesz w poniższej tabeli. 

Obiekt 

rysunek 

pole tekstowe 

Jak wstawić obiekt w edytorze tekstu Word? 

Na karcie Wstawianie w grupie Ilustracje kliknij przycisk Obrazy, odszukaj 

folder z przygotowanymi ilustracjami i wstaw jedną z nich. 

Na karcie Wstawianie w grupie Tekst wybierz Pole tekstowe Rysuj pole 

tekstowe. Kliknij jedno z pól i przeciągnij kursorem myszy w wybranym 

miejscu na stronie. 

kształt 

Na karcie Wstawianie w grupie Ilustracje wybierz Kształty Objaśnienia 1 . 

Kliknij jeden z dymków i przeciągnij kursorem myszy w wybranym miejscu 

na stronie. 

1 

Wstaw do dokumentu wszystkie potrzebne obiekty i rozmieść 

je na stronie. 

Czy pamiętasz, co trzeba zrobić, gdy nie udaje się swobodnie 

przemieścić rysunku? Należy zmienić styl otaczania 

obiektu. 

Do słownika 

∙ kształty 

∙ objaśnienia 

∙ styl otaczania obiektu 

∙ ramka


Zaznacz rysunek, a potem wybierz kartę Narzędzia obrazów. Następnie na karcie 

Formatowanie w grupie Rozmieszczanie kliknij listę Zawijaj tekst i polecenie 

Ramka 2 . 

2 

Gdy wypełnisz pola tekstowe oraz objaśnienia treścią, komiks będzie gotowy. 

ZADANIA 

1. Stwórz w edytorze tekstu komiks na temat wirusów komputerowych. Zamieść 

w nim swoje teksty i prace plastyczne. 

2. Zastanów się, w jaki sposób stworzyć w edytorze tekstu pasek komiksowy 

złożony z kilku prostokątnych kadrów ujętych w ramki.

4 

Ruchome 

obrazki 


▪ narysować duszka w edytorze grafiki 

Scratch (czytaj: skrecz), 

▪ powielić i zmodyfikować kostium duszka, 

▪ uruchomić animację i skorygować czas 

wyświetlania kostiumów duszka. 

Czy wiesz, jak zaprogramować w Scratchu maszerującego ludzika? Na tego typu 

animację składa się kilka kolejno wyświetlanych, nieznacznie różniących się 

od siebie nieruchomych obrazów – pojedynczych klatek filmu, które w Scratchu 

nazywamy kostiumami. 

RYSOWANIE LUDZIKA 

Usuń standardowego duszka ze sceny – kliknij kota prawym przyciskiem myszy, 

aby otworzyć menu podręczne, i wybierz z listy polecenie usuń 1 . 

1 

Utwórz nowego duszka – skorzystaj z opcji Namaluj nowego duszka 2 . 

2


Tworzenie nowych duszków 

W panelu duszków, który znajduje się z prawej strony pod sceną, masz kilka 

opcji wyboru duszków: możesz wybrać gotowy obrazek z biblioteki, samodzielnie 

namalować obrazek, wczytać obrazek z pliku lub pobrać go z kamery. 

Na dole edytora grafiki zaznacz opcję Przekształć w rysunek wektorowy 3 . 

3 

Poskładaj postać z odpowiednio zmodyfikowanych elementów – użyj narzędzi 

dostępnych w Przyborniku z prawej strony edytora grafiki. Głowę i oczy utwórz 

za pomocą Elipsy 4 , a szyję, korpus, ręce, nogi, buty – za pomocą Prostokąta 5 . 

Włosy, dłonie i usta narysuj Ołówkiem 6 . Jeśli nakładane elementy pokrywają się 

w niewłaściwej kolejności, skorzystaj z opcji Warstwa do przodu 7 lub Warstwa 

do tyłu 8 (stają się one aktywne po zaznaczeniu elementu 9 ). 

6 

5 

4 

9 

7 

8

RUCHOME OBRAZKI 

21 

ANIMOWANIE LUDZIKA 

Z menu podręcznego wybierz polecenie duplikuj 10 – utworzysz w ten sposób 

kopię kostiumu 11 . 

10 

11 

Postać nadal pozostaje nieruchoma – aby ożyła, trzeba ją nieznacznie zmienić. 

Zmodyfikuj minimalnie drugi kostium duszka. Skorzystaj z opcji Wybierz 

i zaznacz lewą nogę ludzika. Chwyć za dolny kwadracik i przesuń go do góry. 

Podobnie postąp z prawą ręką ludzika oraz włosami. 

Maszerujący człowiek porusza całym ciałem. Uzyskasz taki efekt, jeśli delikatnie 

pochylisz ludzika. Zaznacz całą postać, chwyć za górny znacznik w kształcie kółka 

i obróć go lekko w prawo. 

Teraz zrób kopię drugiego kostiumu i wykonaj jego lustrzane odbicie. Do tego 

typu transformacji służą przyciski Przerzuć lewo-prawo 12 i Przerzuć góra-dół 13 . 

Który z nich wykorzystasz? 

12 13


Skopiuj pierwszy kostium i wstaw go między lustrzane odbicia 14 . Do ułożenia 

kostiumów w odpowiedniej kolejności możesz zastosować metodę przeciągania. 

Do słownika 

∙ animacja 

∙ duplikowanie 

∙ transformacja 

14 

SKRYPT – POKAZ ANIMACJI 

Utwórz skrypt uruchamiany za pomocą zielonej flagi 15 . Wykorzystaj pętlę 

zawsze – w ten sposób animacja będzie trwała do momentu zatrzymania jej 

znakiem stop. Blok zapewni cykliczną zmianę kostiumów 

– po ostatnim ponownie pojawi się pierwszy. Aby zmiana kostiumów była 

dostrzegalna, dodaj blok . 

15

RUCHOME OBRAZKI 

23 

Uruchom skrypt – kliknij zieloną flagę. Zauważ, że ludzik maszeruje bardzo 

wolno (standardowe spowolnienie wynosi sekundę, a w tym wypadku to za długi 

czas). 

Zmień tempo animacji. Zatrzymaj skrypt za pomocą znaku stop, a następnie 

w pole edycyjne bloku wpisz jedną dziesiątą sekundy. Pamiętaj, że 

separatorem części dziesiątych jest kropka (0.1 s). 

Uruchom animację ponownie i sprawdź, co się zmieniło. 

ZADANIA 

1. Utwórz animację postaci wykonującej przysiady albo pajacyki. 

2. Przygotuj własną animowaną wizytówkę. Narysuj swoją twarz i zrób jej 

animację, tak aby np. uśmiechała się i poważniała. Spróbuj też zanimować 

swoje imię.

5 

Multimedialny 

komiks 


▪ przygotować komiks ks w środowisku 

Scratch, 

▪ wykorzystać komunikaty nadawane 

przez duszki. 

Podczas tej lekcji przygotujesz w Scratchu komiks o spotkaniu Czerwonego turka z wilkiem i poznasz kilka nowych przydatnych bloków. 

Kap- 

PIERWSZE KROKI 

Przygotuj scenę – znajdź w bibliotece Scratcha obrazek przedstawiający las. 

Przygotuj dwa duszki: dziewczynkę i wilka. Odpowiednie obrazki znajdź w serwisie 

openclipart.org. Wpisz w okienko wyszukiwarki angielskie nazwy postaci: 

Little Red Riding Hood (czytaj: litl red rajding hud) oraz wolf (czytaj: łulf). Pliki 

w formacie SVG zapisz na dysku. 

Wczytaj odpowiednie pliki, aby utworzyć nowe duszki 1 . 

1 

∙ Zwykle bezpośrednio po wgraniu plików duszki są zbyt duże. Aby zmniejszyć 

obrazek, wybierz narzędzie do zmniejszania 2 duszków z paska menu. Gdy 

kursor zmieni kształt na strzałki, klikaj obrazek, aż uzyska odpowiedni rozmiar. 

2 

∙ Nadaj duszkom nazwy: dziewczynka i wilk. Aby zmienić nazwę, kliknij literę 

otoczoną niebieskim kółkiem przy podobiźnie duszka, a potem w polu 

nazwy wpisz odpowiednie słowo.

MULTIMEDIALNY KOMIKS 

25 

Zaplanuj dialog Czerwonego Kapturka z wilkiem. Może on wyglądać tak: 

Wilk 

Dziewczynka: 

Wilk 

Dziewczynka: 

Wilk 

Dziewczynka: 

Wilk 

 

Czerwony Kapturek. 

 

Do babci. 

 

babcia@wp.pl 

 

Do słownika 

∙ komunikat 

BUDOWANIE SKRYPTU 

Dialog rozpoczyna wilk, który nadaje komunikat skierowany do Czerwonego 

Kapturka. Użyj bloku lub 3 z grupy 

Wygląd (sprawdź, czym różni się działanie obu bloków), a następnie wybierz 

blok 4 w grupie Zdarzenia, aby zachować ciągłość akcji. 

Na koniec wstaw blok z grupy Kontrola, rozwiń listę i kliknij 

5 . 

3 

4 

5 

Teraz Czerwony Kapturek powinien odebrać nadany przez wilka 

i nadać własny komunikat. W grupie Zdarzenia wybierz blok 6 , 

a w grupie Wygląd – blok 7 . Następnie wróć 

do grupy Zdarzenia, wybierz blok , rozwiń listę, kliknij 

... i nadaj mu nazwę 8 . Zakończ tę część skryptu. Wybierz 

blok 9 . 

6 

7 

8 

9


Nazwy komunikatów 

Warto nadawać komunikatom nazwy 

z kolejnymi liczbami – łatwo wtedy 

śledzić postęp akcji. 

Utwórz dalsze etapy dialogu. Po otrzymaniu komunikatu wilk lub Czerwony 

Kapturek wypowiadają swoją kwestię i nadają kolejny komunikat. 

Wilk 

Dziewczynka 

W baśni o Czerwonym Kapturku występuje jeszcze dwoje innych bohaterów: 

babcia i myśliwy. Dodaj te postacie do projektu i włącz je do rozmowy. Przed 

czym powinny przestrzec dziewczynkę? 

ZADANIE 

1. Przygotuj w Scratchu dialog. Możesz wykorzystać wiersz (np. Ptaszki w klatce 

Ignacego Krasickiego albo Kotek Juliana Tuwima) lub rozpisać scenkę według 

własnego pomysłu.

2 

Lekcje 

w sieci 

Pewnego dnia Martin Cooper (czytaj: kuper), 

inżynier amerykańskiej firmy Motorola, podczas 

rozmowy przez telefon stacjonarny potknął się 

o kabel. W tym samym czasie w telewizji kapitan 

James T. Kirk (czytaj: dżejms ti kerk) wydawał 

rozkaz przez bezprzewodowy komunikator. Cooper, 

zainspirowany urządzeniem z serialu Star Trek, 

postanowił skonstruować telefon mobilny. 

Aparat, uznawany za pierwszą komórkę, 

zaprezentowano dziennikarzom już w 1973 roku. 

Do sprzedaży trafił jednak dopiero 10 lat później. 

Kosztował wówczas 3995 dolarów.

7 

Sieci 

wokół nas 


▪ działają sieci telefonii komórkowej owej 

i komputerowe, 

▪ wykonać animowaną prezentację 

schematu sieci. 

Otaczają nas sieci – wodociągowe, energetyczne, telewizyjne, radiowe, kolejowe, 

tramwajowe, telefoniczne, komputerowe… 

O SIECIACH TELEFONII KOMÓRKOWEJ 

Telefonu komórkowego używa prawie każdy 

z nas – do prowadzenia rozmów, wysyłania 

i odbierania SMS-ów, robienia zdjęć i wysyłania 

ich w postaci MMS-ów. Taką komunikację 

na odległość umożliwiają sieci telefonii 

komórkowej, działające bezprzewodowo 

i przewodowo. Ich główne zadanie polega 

na zlokalizowaniu miejsca pobytu użytkownika 

sieci i zapewnieniu szybkiego oraz bezbłędnego 

połączenia telefonicznego. Każdy 

abonent sieci ma w niej swój adres (numer 

telefonu). Sygnał o zmianie miejsca pobytu 

abonenta jest wysyłany z jego telefonu komórkowego 

i dociera bezprzewodowo do 

anten najbliższej stacji bazowej sieci (stacji 

przekaźnikowej). Następnie za pośrednictwem 

przewodów jest przekazywany do centrali 

i tam rozpoznawany. 

Skąd się wzięła nazwa telefon komórkowy? 

Obszar, na którym działa telefonia komórkowa, jest podzielony na strefy wyposażone 

w stacje nadawczo-odbiorcze, czyli tzw. komórki. Dzięki temu można 

dzwonić, gdy jest się w ruchu, np. w czasie jazdy pociągiem.

SIECI WOKÓŁ NAS 

33 

O SIECIACH KOMPUTEROWYCH 

Aby użytkownicy komputerów mogli się porozumiewać, np. przesyłać sobie wiadomości 

czy wymieniać się danymi, ich urządzenia również muszą być podłączone 

do sieci – przewodowej lub bezprzewodowej. Poprawną komunikację w sieci zapewniają 

serwery i rutery. 

Można wyróżnić dwa rodzaje sieci komputerowych: lokalne, działające w ramach 

budynku, lub rozległe, działające na dużym obszarze. Przykładem sieci lokalnej 

jest szkolna sieć komputerowa, która obejmuje czytelnię i pracownię komputerową 

w sali nr 8. Sieci lokalne mogą się łączyć z sieciami rozległymi. Najbardziej 

znaną siecią rozległą jest internet – tworzą go miliony komputerów działających 

w sieciach lokalnych. 

czytelnia sala nr 8 

ruter i serwer 

internet 

serwer WWW 

sieć lokalna 

komputer domowy 



Czym są serwer i ruter? 

Serwer to program lub komputer, który świadczy pewne usługi na rzecz klientów, 

czyli innych programów lub komputerów, np. udostępnia strony internetowe 

lub inne zasoby, zarządza pracą drukarek, zarządza uprawnieniami 

użytkowników, utrzymuje bazy danych. 

Ruter (także: router) to urządzenie, które dzieli sygnał internetowy na kilka 

urządzeń i w ten sposób tworzy sieć lokalną – „kieruje ruchem” przesyłanych 

pakietów danych.


POKAZ SCHEMATU SIECI – ANIMACJA OBIEKTÓW SLAJDU 

Zaprezentowany przykładowy schemat sieci komputerowej jest statyczny. Za pomocą 

odpowiednich narzędzi można mu nadać atrakcyjniejszą formę animowanego 

pokazu. Będzie do tego potrzebny program prezentacyjny, np. Microsoft 

PowerPoint (czytaj: majkrosoft pałerpojnt). 

Przygotuj elementy graficzne potrzebne do wykonania schematu (możesz pobrać 

je z internetu). 

Uruchom program PowerPoint. 

Otwórz pustą prezentację i rozmieść na slajdzie obiekty tak, aby utworzyć schemat 

sieci w sali nr 8. 

Kliknij lewym przyciskiem myszy obiekt, który chcesz animować 1 . 

Wybierz kartę Animacje 2 . 

W grupie Animacja kliknij przycisk 3 , aby rozwinąć listę efektów. 

Wybierz efekt animacji, który chcesz zastosować. 

2 

3 

1 

Animacje w PowerPoincie 

Animacja to świetny sposób na wyróżnienie treści i przyciągnięcie uwagi słuchaczy. 

W PowerPoincie można animować tekst (np. punktory), obrazy, tabele, 

kształty oraz obiekty SmartArt i inne. Efekty wizualne mogą dotyczyć wejścia 

i wyjścia, rozmiaru, koloru, ruchu. Warto pamiętać, że animacje odtwarzane 

podczas zmiany slajdów to tzw. przejścia.

SIECI WOKÓŁ NAS 

35 

Jeśli na slajdzie znajduje się wiele obiektów, którym chcesz nadać taki sam 

efekt, zaznacz obiekt wzorcowy 4 i skorzystaj z narzędzia Malarz animacji 5 . 

Ustawiaj kursor myszy 6 na kolejnych obiektach i klikaj lewym przyciskiem. 

5 

4 6 

ZADANIA 

1. Wykonaj animowany schemat sieci komputerowej 

w twojej szkole. Użyj do tego programu PowerPoint 

z pakietu Microsoft Office lub programu Impress 

z pakietu Apache OpenOffice (czytaj: apacz ołpenofis) 

albo LibreOffice (czytaj: libreofis). 

2. Stwórz w edytorze tekstu krótką notatkę na temat 

wspólnych cech komputerów i telefonów komórkowych. 

Dodatkowych informacji poszukaj w internecie. 

Do słownika 

∙ sieć telefonii komórkowej 

∙ sieć komputerowa 

∙ sieć lokalna 

∙ sieć rozległa 

∙ serwer 

∙ ruter

8 

Co 

kraj, 

to obyczaj 


▪ stosować najważniejsze zasady netykiety, 

▪ stać się pełnoprawnym oraz kulturalnym 

użytkownikiem sieci. 

Gdyby nie istniało prawo, każdy mógłby robić, co chce i jak chce. Panowałby chaos. 

Dlatego ludzie spisali prawa, które porządkują życie; należą do nich m.in. kodeks 

drogowy, kodeks karny, kodeks ucznia czy regulamin szkolnej pracowni komputerowej. 

Oprócz tego obowiązują nas również prawa niepisane – obyczaje (np. 

w Japonii nie witamy się przez podanie ręki, lecz przez ukłon) i normy społeczne. 

Gdyby nie te ostatnie, nikt nie podziękowałby ci za cukierka ani nie przeprosił za 

nadepnięcie na stopę w autobusie; nikt nie mówiłby „dzień dobry”, „na zdrowie”, 

„dobranoc”... 

SIECIOWE PRAWA I OBYCZAJE 

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że w rzeczywistości wirtualnej panują 

inne reguły niż w świecie realnym: 

∙ częściej porozumiewamy się w nim za pomocą słów pisanych niż mówionych; 

∙ zazwyczaj nikt nas nie widzi – nie wie, jak wyglądamy, jakie robimy miny; 

∙ jesteśmy anonimowi (przynajmniej tak nam się wydaje). 

Jednak internet wcale nie jest anonimowym 

miejscem, w którym panuje 

pełna wolność słowa i zachowań. 

Internet to coś w rodzaju państwa 

bez granic, w którym uczestniczymy 

w spotkaniach towarzyskich, czytamy 

książki, oglądamy filmy, robimy zakupy. 

Tu również obowiązuje prawo, 

którego trzeba przestrzegać na co 

dzień – sieciowe, czyli netykieta, 

i ogólne, pochodzące z rzeczywistego 

świata: „Nie czyń drugiemu, co tobie 

niemiłe”, „Nie kradnij”, „Nie naruszaj 

czyjejś prywatności”.

CO KRAJ, TO OBYCZAJ 

37 

Pamiętaj o netykiecie i zasadach bezpieczeństwa w sieci 

∙ Rozsądnie używaj poczty elektronicznej: ograniczaj wielkość załączników, 

nie rozsyłaj spamu (reklam, łańcuszków), chroń pocztę przed wirusami, 

nie pisz bez potrzeby wielkimi literami (oznaczają krzyk), nie nadużywaj 

emotikonów, nadawaj listom czytelne tytuły. 

∙ Pamiętaj o kulturze: grzecznie wyrażaj swoje opinie, nie trolluj (nie prowokuj 

kłótni). 

∙ Zachowuj umiar: nie ściągaj bezmyślnie plików, nie utrudniaj i nie uprzykrzaj 

życia innym internautom, nie zakładaj bez potrzeby wielu kont pocztowych 

lub profili w serwisach, nie spędzaj w sieci zbyt dużo czasu. 

∙ Bądź sobą: nie ma nic złego w twojej obecności w internecie, pamiętaj 

jednak, że tak naprawdę nikt nie jest tam anonimowy! 

∙ Nie wierz wszystkiemu, co czytasz w sieci: informacje znalezione w internecie 

nie zawsze są wiarygodne, dlatego sprawdzaj ich pochodzenie 

i porównuj z wiadomościami z innych źródeł. 

∙ Zapamiętaj lub zapisuj swoje hasła w bezpiecznym miejscu, pilnuj ich i nie 

udostępniaj nikomu. 

ZADANIA 

1. Znajdź w internecie przynajmniej dwie definicje słów: spam, 

netykieta, troll. Napisz w edytorze tekstu własne definicje 

tych pojęć. 

2. Porównaj regulaminy serwisów Facebook (czytaj: fejsbuk) 

i YouTube (czytaj: jutjub) oraz komunikatora Messenger 

(czytaj: mesendżer) dotyczące norm współżycia 

korzystających z nich internautów i wypisz te zasady, które 

się powtarzają. 

3. Czy wiesz, czym są Usenet, czat, IRC, FAQ, forum? Sporządź 

notatkę na temat tych narzędzi oraz najważniejszych zasad 

obowiązujących ich użytkowników. 

Do słownika 

∙ rzeczywistość 

wirtualna 

∙ trollowanie

9 

Kiedy 

do mnie 

piszesz... 

„Nie wystukuj wszystkiego 

na maszynie, 

Dopisz jedną linię własną ręką” 

Maria Jasnorzewska-Pawlikowska 


▪ założyć konto pocztowe, 

▪ skonfigurować konto, 

▪ wysyłać listy elektroniczne. 

Zastanów się, czy w dniu twoich urodzin większą radość sprawiłoby ci otrzymanie 

kartki pocztowej z życzeniami napisanymi ręką nadawcy czy odebranie 

e-maila. Życzenia i zaproszenia lepiej wysyłać pocztą tradycyjną, jednak w wielu 

innych sytuacjach poczta elektroniczna jest niezastąpiona – zapewnia szybką 

wymianę informacji niezależnie od odległości, jaka dzieli rozmówców. 

Bezpłatne konto pocztowe można założyć w wielu serwisach o charakterze informacyjnym 

(np. Wirtualna Polska, Onet, Interia) oraz w wyszukiwarce Google 

(czytaj: gugl). Usługę tę oferuje także firma Microsoft – producent dobrze znanego 

ci pakietu biurowego Office i programu pocztowego Outlook (czytaj: ałtluk). 

ZAKŁADANIE KONTA MICROSOFT 

Otwórz stronę office.live.com/start/Outlook.aspx. 

Kliknij odnośnik Utwórz konto! 1 . 

1

KIEDY DO MNIE PISZESZ... 

39 

Gdy wyświetli się ekran Tworzenie konta, kliknij odnośnik Użyj zamiast tego 

swojego adresu e-mail 2 . 

2 

Na kolejnym ekranie kliknij odnośnik Uzyskaj nowy adres e-mail 3 . 

Uzupełnij dane, których będziesz używać do logowania i ochrony konta pocztowego 

– nazwę użytkownika i hasło (im bardziej skomplikowane hasło zdefiniujesz, 

tym bezpieczniejsza będzie zawartość twojego konta). Następnie kliknij 

przycisk Dalej 4 . 

3 

4


Na następnym ekranie Tworzenie konta przepisz tekst z obrazka do pola tekstowego 

i kliknij przycisk Dalej 5 . 

5 

Twoje konto poczty elektronicznej zostało utworzone. Teraz musisz je jeszcze 

skonfigurować. 

KONFIGUROWANIE KONTA 

Kliknij strzałkę skierowaną w prawo 6 . 

6 

Upewnij się, że język i strefa czasowa zostały poprawnie ustawione. Jeśli jest 

inaczej, zmień odpowiednio zawartość pól tekstowych i ponownie kliknij 

strzałkę skierowaną w prawo. 

Wybierz motyw graficzny (wygląd) poczty i kliknij jego ikonę. Następnie kliknij 

strzałkę skierowaną w prawo.


41 

Teraz zastanów się, jak chcesz podpisywać swoje listy. Jeśli chcesz stworzyć 

tekst, który będzie umieszczany automatycznie na końcu każdego listu, kliknij 

przycisk Niestandardowy 7 i w polu edycji wpisz np. „Pozdrawiam”, a potem 

swoje imię i nazwisko. Jeśli wolisz zrezygnować z automatycznego podpisu, 

kliknij przycisk Wyłączone. Aby przejść dalej, wybierz strzałkę skierowaną 

w prawo. Pojawi się informacja o trwającej konfiguracji konta. 

7 

Po zakończeniu konfiguracji wyświetli się ekran z twoim adresem e-mailowym 

i informacją, że twoje konto zostało poprawnie utworzone. Na wszelki wypadek 

zanotuj ten adres.


Kliknij przycisk Rozpocznij 8 , aby otworzyć program pocztowy. 

8 

Po zapoznaniu się ze wskazówkami wyświetlonymi w oknie zatytułowanym 

Poczta programu Outlook kliknij przycisk Rozumiem 9 . Od tego momentu 

możesz już w pełni korzystać ze swojego konta pocztowego. 

9 

Pamiętaj, że gdy kończysz pracę z programem, należy się wylogować. Kliknij 

ikonę znajdującą się obok adresu e-mail 10 , a potem odnośnik Wyloguj 11 . 

10 

11


43 

WYSYŁANIE LISTÓW 

Otwórz stronę outlook.live.com/owa i kliknij przycisk Zaloguj się 12 . 

12 

Zaloguj się – wpisz w polu tekstowym swój adres e-mail, a potem kliknij przycisk 

Dalej 13 , by wprowadzić hasło. Na koniec kliknij przycisk Zaloguj 14 . 

Do słownika 

13 

∙ poczta elektroniczna 

∙ konto pocztowe 

∙ nazwa użytkownika 

∙ hasło do konta 

∙ adres e-mail 

∙ logowanie 

∙ skrzynka odbiorcza 

∙ wyszukiwarka Google 

∙ Microsoft Outlook 

14 

Otworzy się okno poczty programu Outlook z zawartością skrzynki odbiorczej. 

Ponieważ konto zostało dopiero co założone, w skrzynce odbiorczej nie ma 

jeszcze żadnych wiadomości. Foldery Wiadomości śmieci, Wersje robocze, Elementy 

wysłane i Elementy usunięte też są puste.


Aby otworzyć szablon wiadomości, kliknij przycisk Nowa 15 . 

15 

Przeanalizuj najważniejsze elementy formularza – podczas pisania e-maili będziesz 

korzystać z większości z nich. 

Uwaga! Pamiętaj, że zrzuty zrobiono we wrześniu 2017 roku. Wygląd formularzy 

mógł od tej pory zmienić się. 

ZADANIA 

1. Napisz e-mail do swojego nauczyciela informatyki. Nadaj wiadomości temat: 

Już wszystko wiem. W treści listu poinformuj nauczyciela o tym, że udało ci się 

założyć konto pocztowe. Poproś, aby odpowiedział na twoją wiadomość. 

2. Umieść w książce adresowej adresy e-mail swojego nauczyciela informatyki, 

rodziców, kolegów, koleżanek i znajomych, z którymi chcesz korespondować.

10 Rozmowy 

w sieci 

DOWIESZ SIĘ 

▪ jak posługiwać się skrótowcami i emotikonami, 

▪ jakich narzędzi można używać do komunikacji 

przez internet. 

ALE O CO CHODZI? 

Miała to być dobra rada w pilnej sprawie. No i jest, ale nic z niej nie rozumiem. 

A ponieważ nie chcę się przyznać nadawcy, że nie wiem, o co chodzi, „proszę 

o pomoc” wyszukiwarkę Google. Wpisuję w pole wyszukiwania IMHO i sięgam 

po Wikisłownik – wolny wielojęzyczny słownik.


Szukam dalej. Wpisuję w wyszukiwarkę Wikisłownika ASAP. 

Teraz już wszystko jasne. IMHO trzeba to zrobić ASAP! = Moim skromnym zdaniem 

trzeba to zrobić tak szybko, jak to możliwe. 

UŚMIECHNIJ SIĘ :) 

Taką „buźkę” znają wszyscy – uśmiechamy się nią w SMS-ach, e-mailach i innych 

wiadomościach sieciowych. To jeden z emotikonów, czyli wyrażających nastrój 

i emocje ideogramów złożonych z prostych znaków tekstowych. 

Obecnie zamiast klasycznych emotikonów znakowych częściej stosuje się emoji 

(czytaj: emodżi), czyli piktogramy nazywane również emotikonami obrazkowymi. 

Emoji są bardziej różnorodne i oprócz buziek przedstawiają też rośliny, zwierzęta, 

miejsca, rzeczy, czynności czy pogodę. 

Na stronie obok są przykłady emoji, które można spotkać w urządzeniach mobilnych 

(w zależności od urządzenia ich wygląd może się różnić).

ROZMOWY W SIECI 

47 

Inny wydźwięk ma tekst: Jesteś szalony!, a zupełnie inny: Jesteś szalony! 

O to drugie trudno się obrazić. 

Możesz w ten sposób powiedzieć też coś o sobie, np.: 

:| albo = bardzo się wstydzę. 

:x albo = nic nie mówię. 

Czas odpowiedzieć na dobrą radę: 

FORA DYSKUSYJNE, CZATY I KOMUNIKATORY 

Zastosowanie skrótowców, skrótów, emotikonów oraz emoji pozwala zmniejszyć 

liczbę pisanych znaków, co ułatwia i przyspiesza tekstową komunikację i bardzo 

przydaje się podczas rozmów odbywanych na forach dyskusyjnych i czatach lub 

za pomocą komunikatorów. 

Fora dyskusyjne służą do wymiany informacji i poglądów na stronach internetowych 

między osobami o podobnych zainteresowaniach. Jedna osoba publikuje 

swoją wypowiedź (post), a inne osoby mogą jej odpowiadać i przedstawiać swoje 

zdanie na dany temat. W ten sposób tworzy się tzw. wątek dyskusji (patrz ilustracja 

na następnej stronie). Wymiana poglądów na forum jest rozłożona w czasie – zdarza 

się, że odpowiedź pojawia się po kilku dniach, a nawet miesiącach.


Czat umożliwia konwersację na żywo – w tym samym czasie – w wirtualnych pokojach 

tematycznych. Użytkownicy wypowiadają się na forum publicznym (wówczas 

wszyscy rozmówcy widzą swoje wypowiedzi) lub prowadzą rozmowy prywatne, 

wyłącznie z zaproszonymi lub zapraszającymi osobami. Aby skorzystać 

z czatu, należy wejść na jego stronę WWW i podać swój pseudonim, tzw. nick 

(czytaj: nik, skrót od ang. nickname), którego używa się podczas rozmów z innymi. 

Nick musi być unikatowy – różne osoby nie mogą używać takiej samej 

nazwy. Nad przebiegiem pogawędek czuwają moderatorzy. Mogą oni m.in. wypraszać 

z pokojów i blokować dostęp do czatu rozmówcom nieprzestrzegającym 

regulaminu. Dotyczy to tylko forum publicznego, moderatorzy nie mają dostępu 

do prywatnych rozmów. 

Komunikator internetowy to program przeznaczony głównie do kontaktów prywatnych 

między użytkownikami. Takie rozmowy nie są kontrolowane, nikt ich nie 

moderuje. Oprócz wymiany wiadomości tekstowych komunikatory umożliwiają też 

połączenia audio i wideo (z przekazem obrazu z kamer internetowych) oraz przesyłanie 

plików. Do niedawna w Polsce największą popularnością cieszyły się komunikatory 

takie jak GG (dawniej Gadu-Gadu), Skype (czytaj: skajp) i Tlen, przeznaczone 

przede wszystkim dla użytkowników komputerów. Sytuacja jednak zmieniła 

się i obecnie coraz częściej wykorzystuje się aplikacje działające na komputerach 

i urządzeniach mobilnych w różnych systemach operacyjnych.

ROZMOWY W SIECI 

49 

Najpopularniejsze komunikatory internetowe to: 

∙ WhatsApp (czytaj: łotsap) – oferuje łatwą, bezpieczną i niezawodną komunikację 

poprzez wiadomości tekstowe i połączenia głosowe; 

∙ Telegram – pozwala wysyłać wiadomości, zdjęcia, filmy, naklejki, nagrania 

i inne pliki; 

∙ Messenger – program stworzony przez Facebook, pozwala wysyłać wiadomości, 

zdjęcia, filmy, naklejki i inne pliki. 

Do słownika 

∙ skrótowiec 

∙ emoji 

∙ forum dyskusyjne 

∙ czat 

∙ moderator 

∙ komunikator internetowy 

∙ post 

∙ Wikisłownik 

Na osobną uwagę zasługują komunikatory przeznaczone dla komputerowych sieci 

lokalnych. Należą do nich programy: 

∙ LANczat – umożliwia czatowanie ze wszystkimi lub wybranymi użytkownikami 

sieci, przesyłanie plików i karteczek (również do kilku użytkowników 

jednocześnie); 

∙ LAN Messenger – oferuje wiele użytecznych funkcji, m.in. alarmy powiadamiania 

o wiadomościach, prywatne oraz grupowe wiadomości, transfer plików; 

∙ MSG – pozwala na szybkie i bezproblemowe przesyłanie wiadomości w sieci 

lokalnej.


BEZPIECZEŃSTWO PRZEDE WSZYSTKIM 

Jeśli chcesz korzystać z czatu lub komunikatora, nigdy nie rób tego bez zgody 

rodziców lub opiekunów. 

Zasady komunikowania się w sieci 

∙ Nie używaj nicka, który zdradza twój wiek. 

∙ Nie podawaj nieznajomym swoich danych (nazwiska, adresu, numeru telefonu, 

wieku) i nie wysyłaj im swoich zdjęć. 

∙ Podczas rejestracji czy logowania nie podawaj więcej informacji, niż jest to 

konieczne – podawanie szczegółowych danych w komunikatorze nie jest 

i nie może być wymagane. 

∙ Nie odpowiadaj na wulgarne wypowiedzi i prowokujące zaczepki, o niepokojących 

cię sytuacjach natychmiast informuj osoby dorosłe. 

ZADANIA 

1. W ciągu pierwszych 15 minut lekcji przygotuj pięć pytań z określonej dziedziny. 

Zapisz je w systemowym Notatniku. Następnie zadaj swoje pytania przy użyciu 

programu LANcet Chat (lub innego komunikatora) według ustalonej wcześniej 

kolejności. 

Osoba, która pierwsza udzieli poprawnej odpowiedzi, otrzymuje punkt. Moderatorem 

i sędzią w czasie tej zabawy powinien być nauczyciel. Wygrywa osoba, 

która uzyska największą liczbę punktów. Udanej zabawy! 

2. Jak wiesz, emotikony mogą służyć również do opisywania sytuacji, np.: [:)-

11 Zróbmy 

to razem 


▪ pracować w chmurze i umieszczać w niej 

dokumenty, 

▪ korzystać z aplikacji Dokumenty Google 

oraz Dropbox. 

Na lekcjach informatyki, przyrody, matematyki, historii czy innych przedmiotów 

na pewno zdarzało ci się pracować z koleżankami i kolegami nad wspólnym projektem. 

Powstawał on z fragmentów wykonywanych przez każdego z członków 

zespołu. Teraz przekonasz się, że w grupie można też pracować nad tym samym 

dokumentem elektronicznym – i to tak, by każda wprowadzona zmiana była od 

razu widoczna dla wszystkich zainteresowanych. 

PRACA W CHMURZE Z DOKUMENTAMI GOOGLE 

Pracę wielu osób nad tym samym dokumentem, w tej samej aplikacji, w tym samym 

czasie, ale na różnych komputerach nazywamy pracą w chmurze. Potrzebne 

są tylko dostęp do internetu, dowolna przeglądarka (np. Mozilla Firefox, Google 

Chrome; czytaj: mozila fajerfoks, gugl krom) oraz odpowiednia aplikacja umożliwiająca 

pracę chmurze, taka jak Dokumenty Google. 

W ramach Dokumentów Google można tworzyć różne typy projektów. 

Wystarczy, że autor pliku udostępni go wybranym osobom do edycji i gotowe. 

Obszerną instrukcję na temat tego, jak zacząć pracę z programem Dokumenty 

Google, znajdziesz w internecie – wpisz w okno wyszukiwarki hasło podręcznik 

google docs. 

PREZENTACJA W DOKUMENTACH GOOGLE 

Stwórz wspólnie z kolegami prezentację pod tytułem Ciekawe miejsca. Niech każda 

osoba opracuje jeden slajd.


Wskazówki do prezentacji. 

1. Zapoznaj się z menu programu 1 . 

2. Wstawiaj kolejne slajdy za pomocą przycisku Nowy slajd 2 . 

3. Skorzystaj z ilustracji zamieszczonych w repozytorium mediów pod adresem 

commons.wikimedia.org/ lub zdjęć własnego autorstwa. 

4. Zmieniaj tło, stosuj motywy lub przejścia między slajdami 3 . 

5. Po skończonej pracy obejrzyjcie wspólnie pokaz 4 . 

1 

4 

2 

3 

DROPBOX 

Wyobraź sobie, że dzisiaj pracujesz na domowym komputerze, a jutro na urządzeniu 

mobilnym. Chcesz mieć dostęp do tego samego dokumentu, ale nie możesz 

skorzystać z pendrive’a i poczty elektronicznej. Czy istnieje inny sposób pozwalający 

uzyskać dostęp do tych samych dokumentów z różnych miejsc? 

Tak, możesz skorzystać z aplikacji Dropbox. Jest to jedno z wielu rozwiązań umożliwiających 

przechowywanie plików na zewnętrznym serwerze. Masz do nich wówczas 

dostęp z dowolnego komputera lub urządzenia mobilnego – jeśli działa internet. 

Tak jak w Dokumentach Google tu także trzymasz swoje pliki w chmurze. 

Zainstaluj Dropbox na swoim komputerze. Ikona aplikacji wyświetli się w obszarze 

powiadomień na pasku zadań u dołu ekranu. 

Naciśnij przycisk i sprawdź informacje o statusie konta 5 . 

Kliknij przycisk dostępu do folderu 6 .

ZRÓBMY TO RAZEM 

53 

6 

Do słownika 

∙ praca w chmurze 

∙ Dokumenty Google 

∙ Dropbox 

∙ obszar powiadomień 

na pasku zadań 

5 

Możesz również utworzyć folder, który udostępnisz swoim kolegom 7 . Będziecie 

w nim przechowywać pliki potrzebne do realizacji wspólnych projektów. 

Przeczytaj informacje o programie Dropbox zamieszczone w pliku Szybki start 

w usłudze Dropbox.pdf 8 . 

7 

8 

ZADANIA 

1. Użyj Dokumentów Google do utworzenia prezentacji z wybranego przedmiotu. 

Skorzystaj z linku do prezentacji udostępnionej przez nauczyciela. 

2. Skorzystaj z formularza Dokumentów Google, by przygotować wspólnie 

z kolegami quiz na temat wybranej książki. Nauczyciel udostępni link 

do niego uczniom z równoległych klas. Odpowiedzi przeanalizujcie wspólnie 

na kolejnych zajęciach.

54 PODSUMOWANIE 

Do czego służą sieci komórkowe 

i komputerowe? 

Sieci telefonii komórkowej umożliwiają abonentom 

szybkie oraz bezbłędne bezprzewodowe połączenia 

telefoniczne na obszarze tzw. komórek, którym 

przypisano poszczególne anteny stacji bazowych sieci. 

Anteny odbierają i lokalizują sygnał wysyłany z telefonu 

użytkownika, a następnie przekazują do centrali. Sieci 

komputerowe umożliwiają wymianę danych. Sieć 

lokalną tworzą co najmniej dwa komputery w ramach 

budynku; sieć rozległa działa na dużym obszarze. 

Czym jest netykieta? 

Netykieta to zbiór zasad obowiązujących w sieci, które wynikają 

z ogólnych zasad przyzwoitości lub odzwierciedlają ograniczenia 

techniczne danej usługi. Zgodnie z netykietą, nie należy 

na przykład dla zabawy prowokować kłótni na forach – 

ustawiczne łamanie zasad netykiety może się wiązać 

z różnymi przykrymi konsekwencjami, w tym z odcięciem 

„rozrabiaki” przez administratora. 

Na czym polega praca 

w chmurze? 

Praca w chmurze to m.in. praca 

wielu osób nad tym samym dokumentem, 

w tej samej aplikacji, 

w tym samym czasie, z wykorzysta- 

niem kilku komputerów połączonych 

z internetem. Autor dokumentu 

udostępnia go innym osobom 

do edycji – czyli daje im do niego 

dostęp. Każda wprowadzona zmiana 

jest natychmiast widoczna dla 

innych. Użytkownicy udostępnionego 

dokumentu mogą na bieżąco wymie- 

niać się komentarzami. Do aplikacji 

umożliwiających pracę w chmurze 

należą m.in. Scratch, Dokumenty 

Google i Dropbox.

Informatyka Podręcznik Szkoła Podstawowa Klasa 5

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?