чөлөөт хэвлэлийн хөгжил, төлөвшил
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Бадам-Очирын Галаарид<br />
төрийн байгууллыг бататган бэхжүүлэхийн тулд БНМАУ-ын ард<br />
иргэдэд хуулиар батлан олгох эрх нь: 1. Чөлөөтэйгээр үг хэлэх 2.<br />
Чөлөөтэйгээр хэвлэн нийтлэх...” хэмээн заажээ. Ялгаатай нь уг<br />
хуулиар иргэдэд үзэл бодлоо илэрхийлэх, хэвлэн нийтлэх эрхийг<br />
“төрийн байгууллыг бататган бэхжүүлэхийн тулд” олгож байгаа нь<br />
үзэл бодлын өөрийн цагдан хяналтыг Үндсэн хуулиндаа шингээсэн<br />
алхам болжээ. 1960 оны Үндсэн хуулийн 87 дугаар зүйлд үг хэлэх,<br />
хэвлэн нийтлэх, хурал цуглаан хийх, жагсах эрх чөлөөг “БНМАУын<br />
төрийн байгуулалтыг бэхжүүлэх зорилгоор ард иргэдийн ашиг<br />
сонирхолд нийцүүлж” баталгаажуулсан нь уг хоёр шаардлагыг<br />
хангаагүй гэх үндэслэлээр хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөг хааж,<br />
цагдан хянах нөхцлийг хэрэг дээрээ хуульчилж өгсөн байна.<br />
БНМАУ-ын 1924, 1940, 1960 оны Үндсэн хуулиуд нь хэдийгээр<br />
өөр өөрийн дэвшилтэт онцлогтой байсан ч хүний язгуур эрх,<br />
ардчиллын гол гол зарчмыг тусгаагүй, эсвэл хязгаарласан байсан<br />
бол Монгол Улсын 1992 оны Үндсэн хуулиар хувь хүний эрх, эрх<br />
чөлөөг ардчилсан нийгэм, эрх зүйт төрийн мөн чанарт нийцүүлэн<br />
тодорхойлж эх орондоо иргэний ардчилсан нийгэм цогцлуулан<br />
хөгжүүлэхийг эрхэм зорилгоо болгоно гэж тунхагласан байна.<br />
Иргэний нийгэм нь эрх чөлөөний, эрх зүйт ардчилсан ёсны, олон<br />
ургальч үзлийн зэрэг хэд хэдэн орчин харилцан шүтэлцээтэй<br />
бүрэлдэж байж хөгждөг онцлогтой.<br />
Тэгээд ч өмнөх хуулиуд хэрэгжиж байсан цаг үе, нийгмийн<br />
тогтолцоо нь үзэл бодлын эрх чөлөө, хэвлэн нийтлэх эрх чөлөөний<br />
хувьд хатуу хяналт тавьдаг төрийн цензур өндөртэй байсан тул<br />
хуулийн үзэл санаа нь тунхаг төдий, амьдралд хэрэгжих боломжгүй<br />
байсан үе юм.<br />
Бидний судлан буй сэдэв иргэний нийгмийн эрх чөлөөний<br />
орчинтой шууд хамааралтай. Тэгвэл төрийн тухай онолд энэ орчныг<br />
“Эдийн засгийн хүрээнд хүн бүр өмчлөгч байх эрх нээгдсэн, өмчийн<br />
хэлбэрүүд <strong>чөлөөт</strong>эй, эрх тэгш байхыг хуулиар хамгаалсан, зах<br />
зээлийн харилцаа тогтсон, төрийн хууль бус оролцоог хориглосон<br />
байна. Социал хүрээнд иргэд нийгэмд эзэлсэн байр суурь, бүлэг<br />
давхраа, нас хүйс, яс үндэс, шашин суртлаас үл хамааран ашиг<br />
сонирхол, хэрэгцээгээ хангахын төлөө <strong>чөлөөт</strong>эй эрэл хайгуул хийх<br />
бүрэн эрх <strong>чөлөөт</strong>эй, нэр төртэй амьдрах бололцоог бүрдүүлсэн<br />
26
Change language