чөлөөт хэвлэлийн хөгжил, төлөвшил
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Бадам-Очирын Галаарид<br />
тайлбарлагдана. БНМАУ-ын Засгийн газар 1922 онд Хэвлэлийн<br />
хороог Дотоод яамны мэдэлд өгч ном <strong>хэвлэлийн</strong> асуудлыг бүрнээр<br />
нь хяналтад авсан байна.<br />
Улмаар БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөл 1935 онд 521 дүгээр<br />
тогтоолоор “Хэвлэлд нийтлэх ба радиогоор нэвтрүүлэхийг шууд<br />
хориглох зүйлүүдийн дэлгэрэнгүй жагсаалт”, 1945 оны долдугаар<br />
сарын 27-ны өдрийн 51 дүгээр тогтоолоор “Улсын нууц болж<br />
тусгайлан хамгаалагдах мэдээнүүдийн жагсаалт”-ыг гаргаж, 1955<br />
оны арванхоёрдугаар сарын 8-нд “Улсын нууц мэдээ баримтуудын<br />
жагсаалтыг тогтоох тухай” 521 дүгээр тогтоол, 1964 онд “Улсын<br />
нууц бичиг баримтын товч жагсаалт, зааврыг батлах тухай” 258<br />
дугаар тогтоолыг тус тус баталж мөрдүүлжээ. СнЗ-ийн 1964 оны<br />
тогтоол 1992 оны есдүгээр сарын 25-ны өдрийг хүртэл хүчин<br />
төгөлдөр үйлчилсэн байна. 1955 оны 521 дүгээр тогтоолд гэхэд<br />
л “Эдийн засгийн чанартай мэдээнүүд”, “Бусад төрлийн мэдээ<br />
баримтууд” гэсэн ангилал оруулснаар ямар ч мэдээ мэдээллийг<br />
улсын нууцад хамаатуулах боломж нээгджээ. Хамгийн ноцтой нь<br />
СнЗ-ийн 521 дүгээр тогтоол батлагдсанаас долоо хоногийн дараа<br />
БНМАУ-ыг АИХ-ын Тэргүүлэгчид 1955 оны арванхоёрдугаар сарын<br />
15-нд улсын нууц задруулбал хуулийн хариуцлага хүлээлгэх тухай<br />
120 дугаар зарлиг гаргаж, санамсаргүйгээр улсын нууц задруулсан<br />
энгийн хүмүүсийг 10 хүртэл жилийн хугацаагаар засан хүмүүжүүлэх<br />
хөдөлмөрийн лагерьт хорьж шийтгэх шийтгэлийн доод хэмжээг<br />
тогтоож өгсөн нь цагдан хяналт улам гаарах шалтгаан болжээ.<br />
Хэвлэл, утга зохиол хянах бие даасан байгууллага 1938 оны<br />
сүүлээр тэр үеийн НАХЯ-ны бүтцэд “Хэвлэл хянах алба” нэртэйгээр<br />
байгуулагдан нууц ажиллагаа явуулдаг байсныг 1947 оны<br />
гуравдугаар сарын 4-ний өдрийн МАХН-ын Төв хорооны Улстөрийн<br />
товчооны ҮIII хурлын тогтоолоор Сайд нарын зөвлөлийн дэргэдэх<br />
“Утга зохиол ба хэвлэл хянах газар” нэртэй бие даасан байгууллага<br />
болгосон байна. Улмаар 1971 оны арваннэгдүгээр сарын 30-ны өдөр<br />
“Хэвлэл, утга зохиол хянах газрын эрхийг өргөтгөх тухай” МАХНын<br />
Төв хорооны Улстөрийн товчооны 314 дүгээр тогтоол гарч яамны<br />
эрхтэй болжээ.<br />
Хэвлэл, утга зохиол хянах газрыг татан буулгах асуудал 1987<br />
оны сүүлээр болсон Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын удирдах<br />
50