06.09.2018 Views

100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę - materiał metodyczny

Materiał zawiera scenariusze lekcji, fragmenty komiksów, wstęp historyczny do każdego komiksu.

Materiał zawiera scenariusze lekcji, fragmenty komiksów, wstęp historyczny do każdego komiksu.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>100</strong>-LECIE<br />

ODZYSKANIA<br />

NIEPODLEGŁOŚCI<br />

PRZEZ POLSKĘ<br />

MATERIAŁ METODYCZNY:<br />

• scenariusze lekcji: języka polskiego,<br />

historii, wiedzy o społeczeństwie<br />

• fragmenty komiksów z publikacji<br />

<strong>100</strong> na <strong>100</strong>. Antologia komiksu na<br />

stu<strong>lecie</strong> <strong>odzyskania</strong> <strong>niepodległości</strong><br />

• wstęp historyczny do każdego<br />

komiksu<br />

okiem<br />

twórców<br />

komiksu


UCZ<br />

Z KULTURY!<br />

wejdź na:<br />

www.komiks<strong>100</strong>na<strong>100</strong>.pl<br />

i dowiedz się więcej<br />

Zaproś komiks<br />

na swoje lekcje<br />

17 komiksów historycznych przedstawiających odzyskanie<br />

<strong>przez</strong> <strong>Polskę</strong> <strong>niepodległości</strong> i walkę o jej utrzymanie – opowiedzianych<br />

<strong>przez</strong> cenionych autorów komiksów<br />

Ponad 230 stron komiksu i tekstów, stworzonych z myślą<br />

o edukowaniu słowem i obrazem<br />

8 artykułów publicystycznych, opowiadających dzieje Polski<br />

i komiksu, autorstwa wybitnych historyków, ekspertów oraz językoznawców<br />

Wstępy historyczne do każdego komiksu<br />

– gratka dla miłośników historii i nie tylko<br />

W celu zamówienia publikacji skontaktuj się z konsultantem WSiP<br />

lub infolinią (tel. 801 220 555) albo skorzystaj ze strony www.sklep.wsip.pl


język polski<br />

RZECZPOSPOLITA<br />

ZAKOPIANSKA<br />

PRZEMYSŁAW KŁOSIN<br />

RYSUNKI<br />

Ukończył technikum ekonomiczne. Jest samoukiem, nigdy nie uczęszczał do żadnej<br />

szkoły plastycznej. Od dziecka pasjonował się komiksami i chciał być rysownikiem. Kilkanaście<br />

lat pracował jako ilustrator i animator w jednym z wydawnictw edukacyjnych. Jako autor komiksu<br />

debiutował w antologii „Awantura 2.0”, do której napisał i narysował komiks science fiction<br />

„Zaraza”. Głównie rysuje dla wydawnictw zagranicznych. Stworzył kilka komiksów oraz okładek<br />

dla wydawnictwa Zenescope i od lat współpracuje z holenderskimi wydawnictwami Don Lawrence<br />

Collection oraz ComicWatch. W wrześniu w Holandii i Beligii będzie miał premierę komiks<br />

jego autorstwa „Jylland”, do scenariusza Bruno De Roover Moreau.<br />

Rys historyczny<br />

GRZEGORZ NIEWIADOMY<br />

SCENARIUSZ<br />

Studiował historię na Uniwersytecie Gdańskim.<br />

Jest autorem wielu publikacji z zakresu dziejów<br />

i etnografii Podhala, historii malarstwa polskiego oraz historii<br />

i krajoznawstwa Pomorza. Opublikował m.in. „Krajobraz<br />

z Góralem. Tatry i Podhalanie w malarstwie polskim 1836–1945”<br />

(Gdańsk 1995), „Stąd cały świat widać lepiej… Poronina historia<br />

malownicza 1836–?” (Pelplin–Poronin–Gdańsk 2001),<br />

„Trójmiasto. Przewodnik krajoznawczy”<br />

(Gdynia 2003 i następne).<br />

PAWEŁ NIEWIADOMY<br />

SCENARIUSZ<br />

Ukończył studia na kierunkach<br />

filologia polska i historia oraz podyplomowe studia<br />

z gedanistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Pracuje jako historyk<br />

w jednym z wydawnictw edukacyjnych. Jest autorem i współautorem<br />

scenariuszy kilku sztuk teatralnych, m.in.: „Spotkanie z Autorem”,<br />

„Operacja: pustynna gra”, „Prawy profil” i „Koci koci łapci” oraz<br />

słuchowiska „Odysseus Geron” uhonorowanego nagrodą publiczności<br />

na Festiwalu „Dwa Teatry” w 2015 r. Napisał także autorski dramat<br />

„Cela”. W publikacji „<strong>100</strong> na <strong>100</strong>. Antologia komiksu na <strong>100</strong>-<strong>lecie</strong><br />

<strong>odzyskania</strong> <strong>niepodległości</strong>” zadebiutował jako<br />

scenarzysta komiksowy.<br />

Pod koniec 1918 r. klęska państw zaborczych<br />

w wojnie była nieunikniona. Rosja,<br />

targana rewolucją i objęta wojną domową,<br />

już w marcu podpisała układ pokojowy<br />

z państwami centralnymi, oddając im<br />

w praktyce kontrolę nad ziemiami polskimi.<br />

Traktat brzeski nie uratował jednak<br />

Niemiec – przegrana na froncie zachodnim<br />

w drugiej bitwie nad Marną przekreśliła<br />

definitywnie szansę na zdobycie<br />

Paryża i ostateczne zwycięstwo.<br />

W tej sytuacji 5 października rząd Rzeszy<br />

ogłosił przyjęcie 14 punktów prezydenta<br />

Wilsona, jako podstawy do rozmów<br />

o zawieszeniu broni między Niemcami<br />

a ententą. Wielonarodowościowe<br />

Austro-Węgry także chyliły się ku upadkowi,<br />

targane od wewnątrz dążeniami<br />

<strong>niepodległości</strong>owymi zamieszkujących je<br />

ludów. Aby ratować państwo, cesarz Karol<br />

Habsburg planował przekształcenie monarchii<br />

w związek niezależnych państw.<br />

Działania te nie mogły już jednak pomóc,<br />

czemu dał wyraz m.in. poseł Ignacy<br />

Daszyński, który w parlamencie austriackim<br />

głośno mówił o żądaniach <strong>niepodległości</strong>owych<br />

Polaków.<br />

W obliczu upadających potęg zaborczych<br />

i jasnych deklaracji ententy, że<br />

powinna powstać wolna i zjednoczona<br />

Polska, Polacy w różnych częściach zaboru<br />

austriackiego przystąpili do tworzenia<br />

struktur przyszłego państwa. Ośrodkiem,<br />

w którym niemal natychmiast rozpoczęto<br />

działania, było leżące na uboczu wielkiej<br />

polityki Zakopane. Ten podhalański kurort<br />

już na przełomie XIX i XX w. stał się<br />

jednym z ważniejszych centrów życia kulturalnego<br />

Polaków oraz miejscem<br />

wypoczynku i pracy wielu polskich artystów<br />

i intelektualistów. Wśród z nich był<br />

Stefan Żeromski.


fragmenty komiksu: język polski


fragmenty komiksu: język polski


fragmenty komiksu: język polski


fragmenty komiksu: język polski


scenariusz lekcji: język polski<br />

Scenariusz lekcji: O CZASACH, W KTÓRYCH „HISTORIA ZACZĘŁA SIĘ<br />

LICZYĆ NIE NA DNI, A NA GODZINY”<br />

na podstawie komiksu RZECZPOSPOLITA ZAKOPIAŃSKA<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

▪-<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪<br />

▪<br />

▪<br />

▪-<br />

<br />

▪-<br />

<br />

▪ <br />

<br />

<br />

▪ <br />

<br />

<br />

▪<br />

▪<br />

<br />

▪<br />

<br />

▪ <br />

-<br />

<br />

▪ -<br />

<br />

▪-<br />

<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

▪-<br />

<br />

▪-<br />

<br />

<br />

▪<br />

. za-<br />

<br />

<br />

<br />

▪-<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

▪-<br />

w razie<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

. <br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

.<br />

<br />

-<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-


scenariusz lekcji: język polski<br />

<br />

<br />

-<br />

najcu.<br />

<br />

<br />

s, c, zch<br />

k-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

ao<br />

w <br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

Eugène’a -<br />

Pierre’a <br />

wiersza <br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

-<br />

<br />

▪<br />

<br />

? <br />

-<br />

<br />

▪-<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />


język polski historia<br />

PIERWSZA<br />

KREW<br />

Rys historyczny<br />

MAREK SZYSZKO<br />

RYSUNKI<br />

Ukończył warszawskie<br />

Liceum Plastyczne, następnie Akademię<br />

Sztuk Pięknych w Warszawie – Wydział<br />

Grafiki, specjalizacja: ilustracja książkowa.<br />

Po studiach współpracował z magazynem<br />

komiksowym „Relaks”. Ilustrował tam cykliczne<br />

opowiadania historyczno-przygodowe,<br />

np. „Tajemnicę kipu”, oraz album – „Dr Jekyll<br />

i Mr Hyde”. Stworzył ilustracje do serii klasyki<br />

młodzieżowej dla wydawnictwa Elipsa, do książek<br />

edukacyjnych dla wydawnictw Nowa Era, WSiP,<br />

Bellona, Podsiedlik-Raniowski (obecnie Publicat),<br />

Demart oraz do bajek dla wydawnictw Wilga<br />

i Podsiedlik-Raniowski. Projektował także ilustracje<br />

dla czasopism „Claudia” i „Focus” oraz ilustrował<br />

serie dodatków historycznych dla gazety<br />

„Rzeczpospolita”. W 1988 r. uczestniczył<br />

w wystawie komiksu polskiego na<br />

festiwalu komiksu w Sierre<br />

(Szwajcaria).<br />

MICHAŁ DERLACKI<br />

SCENARIUSZ<br />

Ukończył Uniwersytet Warszawski.<br />

Z zawodu jest historykiem. „Pierwsza krew”<br />

to jego debiut komiksowy. Współpracował<br />

z Markiem Szyszką jako ilustratorem przy<br />

kilkunastu publikacjach edukacyjnych.<br />

W obliczu nadchodzącej wojny 2 sierpnia 1914 r.<br />

Józef Piłsudski za zgodą Austriaków, ogłosił mobilizację<br />

podległych sobie formacji paramilitarnych.<br />

W ciągu kilku dni w krakowskich Oleandrach zebrało<br />

się kilkuset strzelców, ale pierwsza granicę<br />

austriacko-rosyjską przekroczyła na furmankach<br />

grupa siedmiu strzelców z patrolu ułańskiego pod<br />

dowództwem Władysława Beliny-Prażmowskiego.<br />

Dokonali tego w cywilnych ubraniach, po czym<br />

po przebraniu się w mundury mieli zaatakować<br />

rosyjski posterunek mobilizacyjny w Jędrzejowie<br />

i zdobyć potrzebne ułanom konie. Misja skończyła<br />

się częściowym powodzeniem – Rosjanie, na wieść<br />

o nadchodzących Polakach, uciekli, a ułani zdobyli<br />

pięć koni. W ten sposób odrodziła się polska<br />

kawaleria.<br />

Trzeciego sierpnia Piłsudski ogłosił powstanie<br />

Pierwszej Kompanii Kadrowej, która pierwsza<br />

miała wyruszyć do Królestwa jako czołowa kolumna<br />

formacji strzeleckich i zalążek przyszłego<br />

Wojska Polskiego. Trzy dni później, 6 sierpnia,<br />

ok. godz. 3.30 rano kompania pod dowództwem<br />

Tadeusza Kasprzyckiego opuściła Oleandry i skierowała<br />

się ku granicy rosyjskiej. Tworzyło ją blisko<br />

160 strzelców, ochotników z różnych warstw<br />

społecznych i o różnych poglądach, ale połączonych<br />

chęcią walki o niepodległą <strong>Polskę</strong>.<br />

Gdy kadrówka wkroczyła do zaboru rosyjskiego,<br />

informowała o powstaniu w Warszawie<br />

Rządu Narodowego i mianowaniu Piłsudskiego<br />

„Komendantem całości polskich sił wojskowych”.<br />

Informacja była fałszywa i miała ułatwić wzniecenie<br />

antyrosyjskiego powstania. Piłsudski<br />

świadomie odwoływał się do tradycji rządu powstańczego<br />

z 1863 r., co czyniło strzelców niejako<br />

spadkobiercami bojowników styczniowych, i jednocześnie<br />

zdawał sobie sprawę, że wiadomość ta<br />

mogła stać się ważną kartą przetargową w dalszych<br />

kontaktach z Austriakami.<br />

Plany Piłsudskiego załamały się, gdy 12 sierpnia<br />

Kompania Kadrowa, wzmocniona kolejnymi<br />

oddziałami strzeleckimi, wkroczyła do Kielc.<br />

Żołnierzy przywitały zamknięte okiennice i obojętna,<br />

a czasami wręcz wroga postawa ludności.<br />

Oznaczało to, że Piłsudskiemu i jego wojsku nie<br />

uda się wzniecić powstania. Trzeba było znaleźć<br />

inną drogę do kontynuowania walki o <strong>Polskę</strong>.


fragmenty komiksu: historia


fragmenty komiksu: historia


fragmenty komiksu: historia


fragmenty komiksu: historia


scenariusz lekcji: historia<br />

Scenariusz lekcji: PIERWSZA KOMPANIA KADROWA<br />

na podstawie komiksu PIERWSZA KREW<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

▪<br />

▪-<br />

-<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪<br />

▪ <br />

<br />

▪<br />

<br />

▪-<br />

<br />

<br />

<br />

▪<br />

▪ <br />

<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪<br />

▪ <br />

<br />

▪<br />

<br />

▪ <br />

<br />

<br />

▪<br />

▪<br />

▪<br />

▪<br />

▪<br />

<br />

▪<br />

▪<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪<br />

<br />

▪-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

▪ -<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

▪<br />

<br />

▪ -<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

wojskowego.<br />

▪<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

-<br />

<br />

okresu.<br />

▪-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

kadrowej.<br />

▪-


scenariusz lekcji: historia<br />

sudskiego.<br />

▪ <br />

-<br />

<br />

<br />

▪-<br />

<br />

▪<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

▪-<br />

<br />

▪-<br />

-<br />

<br />

<br />

▪<br />

-<br />

<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

▪ <br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

-


wiedza o społeczeństwie<br />

GŁOS<br />

KOBIET<br />

KATARZYNA BABIS<br />

SCENARIUSZ I RYSUNKI<br />

Ukończyła grafikę na Wydziale<br />

Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-<br />

-Skłodowskiej w Lublinie. Z zawodu jest<br />

grafikiem i pracuje w branży związanej<br />

z grami. Debiutowała w 2013 r. komiksem<br />

„Tequila”. Tworzy komiksy satyryczno-<br />

-polityczne dla amerykańskiego portalu<br />

The Nib, współpracuje z Anją Rubik,<br />

rysując komiksy do projektu #sexed.pl.<br />

Pod pseudonimem Kiciputek publikuje<br />

w internecie autorskie krótkie<br />

formy komiksowe.<br />

Rys historyczny<br />

Jedną z pierwszych decyzji francuskiego<br />

Zgromadzenia Narodowego po wybuchu rewolucji<br />

francuskiej było ogłoszenie Deklaracji<br />

praw człowieka i obywatela (26 sierpnia 1789).<br />

Zawierała ona najważniejsze hasła, o które<br />

chcieli walczyć Francuzi. Zostały w niej zapisane<br />

zasady suwerenności narodu oraz prawa<br />

jednostki do wolności, własności, bezpieczeństwa<br />

i oporu wobec niesprawiedliwej władzy.<br />

Dokument nie poruszał jednak kwestii niewolnictwa,<br />

statusu ludzi bez majątku czy praw<br />

kobiet. Dlatego, wzorując się na treści Deklaracji,<br />

pisarka Olimpia de Gouges (1748–1793) przygotowała<br />

i w 1791 r. wydała kolejny dokument –<br />

Deklarację praw kobiety i obywatelki. Wystąpienie<br />

działaczki zostało jednak zignorowane, ale<br />

stało się początkiem walki kobiet o ich prawa,<br />

w tym również prawa polityczne. Musiało bowiem<br />

minąć prawie <strong>100</strong> lat, aby kobiety weszły<br />

do parlamentów.<br />

Pierwszym krajem, który przyznał wszystkim<br />

kobietom powszechne prawo wyborcze,<br />

była w 1893 r. Nowa Zelandia. Jej tropem poszła<br />

wkrótce Australia (1902). W Europie jako pierwsze<br />

prawa wyborcze otrzymały Finki (1906).<br />

Wielkie Księstwo Finlandii wchodziło wówczas<br />

w skład Cesarstwa Rosyjskiego, ale cieszyło się<br />

znaczną autonomią, przejawiającą się m.in. prawem<br />

do własnego, demokratycznie wybranego<br />

parlamentu.<br />

Proces emancypacji kobiet gwałtownie przyspieszył<br />

w czasie I wojny światowej. Podczas<br />

gdy miliony mężczyzn walczyły na frontach,<br />

ich miejsce w administracji, w fabrykach, w kopalniach,<br />

w policji i na kolei zajęły kobiety. Ich<br />

wkład w gospodarkę wojenną okazał się bezcenny,<br />

co dostrzeżono właściwie we wszystkich krajach<br />

biorących udział w światowym konflikcie.<br />

„Wojna obecna zrównała kobietę i mężczyznę”<br />

– głosiła ówczesna prasa na całym świecie,<br />

a efektem tej równości było przyznanie kobietom<br />

praw politycznych po zakończeniu wojny.<br />

Także w rodzącej się Polsce problem praw wyborczych<br />

kobiet musiał zostać rozwiązany.


fragmenty komiksu: wiedza o społeczeństwie


fragmenty komiksu: wiedza o społeczeństwie


fragmenty komiksu: wiedza o społeczeństwie


fragmenty komiksu: wiedza o społeczeństwie


scenariusz lekcji: wiedza o społeczeństwie<br />

Scenariusz lekcji: RÓWNOŚĆ PRAW WYBORCZYCH<br />

na podstawie komiksu GŁOS KOBIET<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

▪<br />

▪ -<br />

<br />

▪<br />

<br />

▪-<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪ -<br />

<br />

<br />

<br />

▪<br />

▪-<br />

<br />

▪<br />

<br />

▪-<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪-<br />

<br />

<br />

▪<br />

▪<br />

▪<br />

<br />

▪<br />

▪<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

▪ <br />

<br />

▪ <br />

<br />

<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

<br />

▪ -<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

▪-<br />

<br />

<br />

▪-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

-<br />

<br />

▪<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

▪ -<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

▪-<br />

.<br />

▪-


205<br />

wstępy<br />

historyczne<br />

notki<br />

biograficzne<br />

artykuły<br />

Na początku XX w., w wyniku porozumień polityczno-militarnych zawartych pomiędzy mocarstwami<br />

Europy, zaborcy Polski po raz pierwszy od ponad <strong>100</strong> lat znaleźli się we wrogich sobie obozach. Ponieważ<br />

działania wojenne miały się toczyć na ziemiach zamieszkanych <strong>przez</strong> Polaków, chcieli zdobyć przychylność<br />

społeczeństwa polskiego dla siebie i swoich armii. Żadne z mocarstw nie zamierzało składać<br />

wiążących deklaracji o odbudowie państwowości polskiej – nie leżało to w ich interesie – ale w odezwach<br />

apelowano do Polaków o opowiedzenie się po jednej lub drugiej stronie. Ani Niemcy, ani Rosjanie<br />

nie byli jednak zainteresowani powołaniem u swego boku polskich formacji wojskowych.<br />

Inaczej wyglądała sytuacja na ziemiach zaboru austriackiego. W 1908 r. we Lwowie powstał Związek<br />

Walki Czynnej (ZWC), patronujący formowaniu dwóch polskich organizacji paramilitarnych: Związku<br />

Strzeleckiego we Lwowie i Towarzystwa „Strzelec” w Krakowie. Faktyczne kierownictwo ZWC i formacji<br />

strzeleckich znajdowało się w rękach Józefa Piłsudskiego. Zadaniem obu organizacji było przygotowanie<br />

młodzieży do nadchodzącej walki o wolną <strong>Polskę</strong>. Oprócz strzelców, w Galicji działały również inne<br />

ugrupowania paramilitarne, które z czasem także podporządkowały się Piłsudskiemu. Były to Polskie<br />

Drużyny Strzeleckie, Drużyny Podhalańskie, Polowe Drużyny Sokoła oraz Drużyny Bartoszowe.<br />

Działalność Piłsudskiego i jego strzelców spotkała się z przychylnym stanowiskiem Austriaków.<br />

Liczyli oni, że w nadchodzącej wojnie Piłsudskiemu uda się wzniecić na ziemiach zaboru rosyjskiego<br />

antyrosyjskie powstanie. Dlatego 2 sierpnia 1914 r. pozwolili mu na ogłoszenie mobilizacji oddziałów<br />

strzeleckich i wysłanie 6 sierpnia do Królestwa Polskiego 1. Kadrowej Kompanii.<br />

Krzysztof Budziejewski<br />

RYSUNKI<br />

Ukończył<br />

studia historyczne<br />

w Piotrkowie<br />

Trybunalskim.<br />

Z zawodu jest grafikiem<br />

– zajmuje się głównie<br />

ilustracją. Zadebiutował<br />

serią „Rysiek i Królik”.<br />

Jest autorem rysunków<br />

do różnych publikacji,<br />

m.in. „Joanna i Spółka”,<br />

„Śmiertelna Misja<br />

Rotmistrza Pileckiego”,<br />

„Antologia Postapo”,<br />

„Nędzole”.<br />

Jerzy<br />

Bralczyk<br />

KOMIKS<br />

MOJA OSOBISTA HISTORIIA KOMIKSU<br />

Kiedy zaczynałem czytać książki, jednym z moich czytelniczych<br />

zwyczajów, a może nawet obsesji, było to, żeby nie pominąć w lekturze<br />

niczego, żadnego zdania czy słowa – niejednokrotnie wracałem<br />

do przewróconej już kartki z myślą, że coś przeoczyłem. Było<br />

w tym coś z zobowiązania wobec tekstu – był on dla mnie, ale i ja dla<br />

niego. Kiedy zacząłem czytać (oglądać?) komiksy, moja obawa się<br />

zwielokrotniła: nie byłem teraz pewien, czy oglądam (czytam?)<br />

we właściwej kolejności. Ich linearna nieoczywistość (a może, czego<br />

nie byłem pewien, oczywista nielinearność) frustrowała mnie<br />

jako odbiorcę. Ale jednocześnie fascynowała. Świadomość lektury<br />

tekstu była dla mnie naturalna – tu, przy kontakcie z komiksem,<br />

nawet i dziś nie jestem pewien, który prosty czasownik oddaje<br />

najlepiej moją aktywność poznawczą, i zastanawiam się, co mam<br />

powiedzieć: „czytam” czy „oglądam”...<br />

Witold Tkaczyk<br />

SCENARIUSZ<br />

Założyciel<br />

wydawnictwa<br />

Zin Zin Press,<br />

w którym opublikował<br />

kilkadziesiąt komiksów<br />

historycznych<br />

z najnowszych dziejów<br />

Polski. Do kilku z nich<br />

sam napisał scenariusze.<br />

Realizuje też komiksy<br />

na zamówienie innych<br />

wydawców, instytucji<br />

państwowych<br />

i samorządowych<br />

oraz firm<br />

prywatnych.<br />

Profesor nauk<br />

humanistycznych,<br />

językoznawca (język<br />

mediów, reklamy<br />

i polityki), wykładowca<br />

m.in. w Instytucie<br />

Dziennikarstwa<br />

Uniwersytetu<br />

Warszawskiego, członek<br />

Rady Języka Polskiego.<br />

Ceniony felietonista<br />

oraz autor programów<br />

telewizyjnych i radiowych<br />

popularyzujących<br />

wiedzę o współczesnym<br />

języku polskim.<br />

Twórca ogólnopolskich<br />

dyktand oraz wielu<br />

publikacji naukowych<br />

i popularnonaukowych.<br />

Odznaczony m.in. Krzyżem<br />

Oficerskim Orderu<br />

Odrodzenia Polski (1998).<br />

Ale – czytam. Albo oglądam. I mam do niego stosunek, by tak<br />

rzec, nieokreślony. Z różnych przyczyn się to bierze: z tych właśnie<br />

wymagań orientacyjnych, które mi stawia; z ambiwalencji kulturowej<br />

– czy wysoka, czy niska to kultura; z ideologicznego dziedzictwa;<br />

wreszcie z niepewności co do zamierzonego sposobu działania<br />

– w słowie coś komicznego, w wyniku działania niezupełnie...<br />

Najczęściej już w dzieciństwie obok zakresu znaczeniowego<br />

poznawanych słów dostajemy ich konotacje, często związane<br />

z ocenami, często z emocjami. Kiedy poznałem słowo „komiks”,<br />

łączyło się ono w mojej świadomości z czymś niby gorszym,<br />

ale i atrakcyjnym. Wiadomo było, że coca-cola jest napojem ideologicznie<br />

obrzydliwym, ale jej zachodniość kusiła. A guma do żucia...<br />

I te nazwy miały budzić w nas niechęć do zachodniej zgnilizny.<br />

W podstawowym (właściwie do dziś) słowniku języka polskiego,<br />

pod redakcją Witolda Doroszewskiego, z połowy ubiegłego wieku,<br />

nie ma hasła „komiks” w liczbie pojedynczej – jest hasło „komiksy”.<br />

Już ta liczba mnoga, jak to czasem bywa, daje pewien odcień deprecjonujący,<br />

a hasło brzmi tak: „historyjki obrazkowe opatrzone<br />

tekstem, zwykle o charakterze sensacyjnym lub humorystycznym<br />

i bardzo niskim poziomie artystycznym, zamieszczane w czasopismach<br />

lub wyświetlane <strong>przez</strong> telewizję (zwłaszcza amerykańską)”.<br />

W słownikach rzadko powinny się pojawiać oceny, tu jednak ocena<br />

jest wyraźna. I cytat ilustrujący znaczenie: „Tandetne melodie<br />

amerykańskie wtargnęły wraz ze szmirą hollywoodzką i komiksami<br />

do życia francuskiego”.<br />

Odwracanie znaków i stawianie zachwytu tam, gdzie niegdyś<br />

było potępienie, jest zjawiskiem towarzyszącym dezideologizacji<br />

i zmianom ideologicznych identyfikacji, ale w pokoleniach<br />

34<br />

119<br />

17 komiksów historycznych<br />

1. Henryk Jerzy Chmielewski TYTUS, ROMEK I A’TOMEK OBCHODZĄ <strong>100</strong>-LECIE ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI POLSKI<br />

Z WYOBRAŹNI PAPCIA CHMIELA NARYSOWANI 2. Marek Szyszko (rys.), Michał Derlacki (scen.) PIERWSZA KREW 3. Janusz<br />

Wyrzykowski (rys.), Paweł Chmielewski (scen.) PADEREWSKI W BIAŁYM DOMU 4. Artur Chochowski (rys.), Robert Zaręba (scen.)<br />

UPADEK ZABORCÓW 5. Zbigniew Kasprzak (rys.), Tomasz Kołodziejczak (scen.) PIERWSZA LEKCJA 6. Tomasz Niewiadomski (rys.),<br />

Maciej Parowski (scen.) JESZCZE RAZ W POLSCE 7. Berenika Kołomycka (rys.), Paweł Niewiadomy (scen.) SZCZYPIORNIAK<br />

8. Przemysław Kłosin (rys.), Grzegorz Niewiadomy, Paweł Niewiadomy (scen.) RZECZPOSPOLITA ZAKOPIAŃSKA 9. Jacek Michalski<br />

(rys.), Maciej Jasiński (scen.) LISTOPADOWE DNI 10. Aleksandra Czubek-Spanowicz (rys.), Grzegorz Janusz (scen.) POCIECHA<br />

DUCHOWA 11. Krzysztof Budziejewski (rys.), Witold Tkaczyk (scen.) NIESPOKOJNA PODRÓŻ MISTRZA 12. Katarzyna Babis GŁOS<br />

KOBIET 13. Andrzej Łaski (rys.), Grzegorz Janusz (scen.) GRA O GRANICE 14. Andrzej O. Nowakowski (rys.), Maciej Jasiński (scen.)<br />

W OSTATNIEJ CHWILI 15. Bogusław Polch (rys.), Maciej Parowski (scen.), Wojciech Bem (tusz) POD RADZYMIN I Z POWROTEM<br />

16. Jacek Przybylski (rys.), Daniel Gizicki (scen.) GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY 17. Paweł Zych (rys.), Bartosz Sztybor (scen.) OSTATNI SKOK<br />

8 artykułów<br />

1. Jerzy Kochanowski WYBOISTA DROGA DO NIEPODLEGŁEJ 2. Jerzy Bralczyk KOMIKS 3. Jerzy Szyłak KRÓTKA<br />

HISTORIA KOMIKSU HISTORYCZNEGO 4. Adam Rusek GRZEŚ, WALEK I HANYS, CZYLI JAK GALICJANIN,<br />

POZNANIAK I ŚLĄZAK DZIELNIE WALCZYLI O POLSKIE GRANICE 5. Witold Tkaczyk BAWI, UCZY, PRZYPOMINA<br />

6. Maciej Parowski KOMIHISTORESEJ. SZTUKA, JĘZYK, NAMIĘTNOŚĆ, EDUKACJA 7. Janusz Morbitzer O INNOWACJI<br />

W EDUKACJI W KONTEKŚCIE KULTURY OBRAZU I KOMIKSU 8. Wojciech Birek KOMIKS I EDUKACJA<br />

Zamów na:<br />

www. sklep.wsip.pl<br />

Dodatkowa publikacja do pracy z uczniami.<br />

Pomysł na lekcje okolicznościowe i rocznicowe.<br />

Ciekawa lektura w czasie wolnym.


Jerzy Garlicki<br />

Prezes Wydawnictw<br />

Szkolnych i Pedagogicznych S.A.<br />

Komiksowy hołd na <strong>100</strong>-<strong>lecie</strong><br />

<strong>odzyskania</strong> <strong>niepodległości</strong><br />

”<br />

Wybitni rysownicy, scenarzyści, historycy, językoznawcy oraz<br />

badacze komiksu stworzyli niepowtarzalne dzieło, aby uczcić<br />

stu<strong>lecie</strong> <strong>odzyskania</strong> <strong>przez</strong> <strong>Polskę</strong> <strong>niepodległości</strong>.<br />

Na 232 stronach za pomocą siedemnastu komiksów historycznych<br />

przedstawiono wydarzenia kluczowe dla <strong>odzyskania</strong> i utrzymania<br />

<strong>przez</strong> <strong>Polskę</strong> <strong>niepodległości</strong>. Publikacja wzbogacona została o osiem<br />

wyjątkowych i nigdzie niepublikowanych dotąd artykułów.<br />

”<br />

Projekt realizowany w ramach obchodów<br />

stulecia <strong>odzyskania</strong> <strong>niepodległości</strong><br />

Partner główny wydania<br />

Partner edukacyjny<br />

Partnerzy<br />

wsip.pl<br />

sklep.wsip.pl<br />

infolinia: 801 220 555

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!